Multimodalni transport – skripta teorije za integralni

1. Prevozni i transportni proces?

Prevozni proces je transportni proces u kome su pošiljalac i primalac materijalnih dobara

isključeni. Transportni proces je sloţeni tehnološki sistem koji se osim prevoznog

procesa, bavi i opsluţivanjem i poslovima s tim u vezi.

TRANSPORNI PROCES

I FAZA II FAZA III FAZA

Posluţivanje robe Prevozni rad Posluţivanje robe

prije prevoznog rada nakon prevoznog rada

Priprema Špediterske Utovar u Direktni Kombinovani Istovar iz Špediterske

tereta aktivnosti transp. sredstvo prevoz prevoz transp. sredstva aktivnosti

za transp.

PREVOZNI PROCES

Postavljanje transp. Utovar Prevozni Uklanjanje Povratak transp.

sredstva za utovar rad obezbjeĎenja sredstva u bazu

ObezbjeĎenje Istovar

tereta

Klasične tehnologije transporta se dijele na:

- Tehnologije kopneno klasičnog transporta

- Tehnologije kopneno riječnog klasičnog transporta

- Tehnologije kopneno pomorskog klasičnog transporta

- Tehnologije kopneno zračnog klasičnog transporta

2. Ciljevi racionalizacije transporta?

Racionalizacija u općem smislu je uvoĎenje svih tehničkih, tehnoloških i organizacionih

metoda kojima se obezbjeĎuje minimum gubitaka čovjekove i pogonske energije,

prostora, vremena i materijala.

Ciljevi racionalizacije transporta su:

- optimiranje transportnog lanca

- minimizacija ukupnih troškova distribucije

- povećanje brzine dostave robe

- povećanje kvaliteta usluge

- povećanje konkurentnosti na trţištu

- humanizacija rada

- zaštita okoline

Da bismo vršili racionalizaciju potrebno je poznavati dvije stvari:

1. Gdje vršiti racionalizaciju?

2. Kako vršiti racionalizaciju?

Racionalizacija se vrši tako što naš transportni lanac raščlanimo na komponente:

- statičke (skladištenje, manipulacija, pretovar)

- dinamičke (prevoz)

Da bismo znali gdje vršiti racionalizaciju, za pomenute komponente moramo napraviti

strukturu ponašanja:

- u klasičnom cestovnom transportu, dinamička komponenta zauzima 40%

ukupnog vremena

- u ţeljezničkom 30% ukupnog vremenskog prevoza

- u pomorskom 40 – 45% su dinamičke komponente, a sve ostalo su statičke.

3. Definisati TPS proces i nacrtati logističku shemu podjele transportnih

lanaca!

TPS proces je transportno-pretovarno-skladišni proces koji predstavlja realizaciju

transportnog lanca. Transportni lanac je niz uzastopnih tehničko – tehnoloških,

organizacijskih i drugih meĎusobno povezanih i sinhroniziranih postupaka i aktivnosti u

okviru kojih se vrši premještanje materijalnih dobara od izvora do cilja, primjenom

odgovarajućih tovarnih jedinica i transportnih sredstava.

TRANSPORTNI LANAC

Direktni transport Kombinovani transport

(jedan vid saobraćaja) (više vidova saobraćaja)

Direktni drumski i direktni ţeljeznički Transport sa promjenom Transport bez promjene

transportnog suda transportnog suda,

Klasični transport Primjena a sa promjenom

komadne robe standardizovanih TMJ transportnog sredstva

Kompletnih vozila Kombinovani

ili dijelova vozila transport

kontejnera

4. Robno transportni centri!

Robno transportni centar (Logistički centar) je veći broj neovisnih kompanija

(špedicija, transportne organizacije, carina, pošiljaoci i sl.), čija je djelatnost

vezana za robni transport i odgovarajuće (pripadajuće) djelatnosti (skladištenje,

odrţavanje, opravka i sl.). U RTC-u mora biti lociran najmanje jedan robni terminal.

Osnovni cilj formiranj RTC-a je optimizacija transporta i distribucije materijalnih dobara,

sa svim njihovim pratećim djelatnostima i podsistemima, primjenom savremenih

tehnologija transporta na logističkim principima.

Osnovne karakteristike i svrha RTC-a je objedinjavanje svih bitnih logističkih djelatnosti

u distribuciji i transportu.

Osnovni sadrţaj RTC-a je:

- ţeljeznica

- zatvoreni skladišni sistemi

- agenti

- drumski prevoznici

- carina

- špediteri i berza tereta

- terminal kontejnerski Hucke-pack

- komitenti

PonuĎači usluga i korisnici su fizički prisutni na jednom mjestu.

Osnovne djelatnosti RTC-a :

Obavljanje djelatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog i lokalnog transporta robe i

tovarnih jedinica integralnog transporta

Vršenje pretovara robe u unutrašnjem i meĎunarodnom saobraćaju

Sabirni i distributivni transport robe

Prateće i usluţne djelatnosti

Struktura RTC-a se sastoji iz tehnoloških podsistema i njihove tehničke baze.

Tehnološki podsistemi RTC-a su tehnološke cjeline nosilaca transportnog procesa:

različitih vidova saobraćaja, špedicije, carine, osiguranja,dopunskih i drugih djelatnosti

itd.

Tehničku bazu RTC-a čine postojeća infrastruktura, drumske saobraćajnice, industrijski

kolosijeci, prilazne saobraćajnice, pretovarna mehanizacija, transportna sredstva, sredstva

vidova saobraćaja koji se sučeljavaju u RTC-u, skladišni sistemi, itd.

5. Dati specifikaciju i kratak opis opreme za zahvatanje kontejnera kao i

opreme za obezbjeđenje kontejnera u procesu transporta!

Četiri osnovna sredstva (ureĎaja) za zahvatanje kontejnera su:

- Spreder

- Uţad

- Viljuške

- Kliješta

Spreder je ureĎaj koji sluţi za zahvatanje kontejnera i moţe se montirati na svako

sredstvo vertikalnog pretovara. Spreder ima čelični ram sa rotacionim čepovima i moţe

biti:

- Top spreder – sa 4 rotaciona čepa (hvatanje kontejnera odozgo)

- Čeoni spreder – sa 2 rotaciona čepa (hvatanje kontejnera sa bočne strane)

- Bočni spreder – sa 2 rotaciona čepa (hvatanje kontejnera sa čeone strane)

Nauglice su tačke za fiksiranje, najčešće se nalaze na uglovima gornje ili donje stranice

kontejnera (krova i poda) i sluţe za prihvaćanje rotacionih čepova ili drugih ureĎaja kako

bi se ostvarilo dizanje, slaganje ili pričvrščavanje kontejnera.

Podesivi sprederi su oni sprederi koji su opremljeni ureĎajima za automatsko

pozicioniranje i elektronsku kontrolu blokiranja rotacionih čepova.

6. Koje su to osnovne faze realizacije kontejnerskog transportnog lanca?

Osnovne faze realizacije u kontejnerskom transportnom lancu su:

I priprema i utovar robe u kontejner

II obezbjeĎenje robe u kontejneru

III uskladištenje kontejnera

IV utovar kontejnera na transportno sredstvo

V pričvršćivanje kontejnera za prevozno sredstvo

VI transport kontejnera

VII pretovar kontejnera

VIII istovar sa transportnog sredstva

IX odlaganje kontejnera na skladište

X skladištenje kontejnera

XI praţnjenje kontejnera

7. Navesti i definisati tipične tehnologije koje obuhvataju kontejnerski sistem

transporta!

Tipične tehnologije koje obuhvataju kontejnerski sistem transporta su:

a) Tehnologija kopnenog transporta

Tehnologija kopnenog transporta ima tri osnovna oblika:

- tehnologija kopnenog transporta malih kontejnera (sa točkovima ili bez

točkova)

- tehnologija kopnenog transporta srednjih kontejnera (univerzalni

kontejneri i specijalni kontejneri sa točkovima)

- tehnologija kopnenog transporta velikih kontejnera (uključuje

posjedovanje kopnenih kontejnerskih terminala)

b) Tehnologija kopneno – riječnog transporta

Tehnologija kopneno – riječnog transporta se realizuje kopnenim i riječnim transportnim

sredstvima. S obzirom na vrste saobraćaja koje uključuje, imamo:

- drumsko-riječno-drumski

- ţeljezničko-riječno-ţeljeznički

- kombinovano (drum-ţeljeznica)-riječno-kombinovani

c) Tehnologija kopneno – pomorskog transporta

Tehnologija kopneno – pomorskog transporta je uslovljena razvojem kontejnerskih

terminala. Koristi se samo kada postoje dovoljno veliki robni tokovi.

d) Tehnologija kopneno – zračnog transporta

Kod ove tehnologije je glavni prevoz zračnim putevima koji se realizuje avionima ili

helikopterima. Kopneni transport sluţi za dostavu robe do aerodroma. Najčešća

kombinacija je drumsko-zračno-drumski transport. Karakteristike ove tehnologije su

visoka cijena, velika potrošnja goriva, velika količina mrtvog tereta i sl.

e) Tehnologija kopnenih kontejnerskih mostova

U ovom slučaju kontejneri se transportuju kopnom u cilju smanjenja duge prevozne rute.

Ova tehnologija predstavlja jedan vid specifičnog kopneno-pomorskog transporta.

8. Značaj komunikacije, informacije i mikroelektronike za logistiku i

transport!

Tehnološka revolucija u domenu informacija i komunikacija koja se odrţava u obliku

mnogobrojnih inovacija na području tehnike telekomunikacija, obrade podataka i

mikroelektronike, uslovile su značajne strukturirane promjene na području transporta, a

naročito u logistici.

Razvoj transportne tehnologije jasno pokazuje da se zahtjevi u pogledu informacija stalno

povećavaju, što ima za posljedicu stalno povećanje zakonskih propisa na nacionalnom i

meĎunarodnom području.

Informacioni lanac se sve više pretvara u koordinirajući element transportnog lanca i pri

tome eliminiše moguće nesporazume i zastoje meĎu članovima lanca. Moderna

tehnologija informacija i komunikacija i mikroelektronike ima odlučujući doprinos na

promjene nivoa funkcionisanja logističkih sistema.

Sa aspekta transporta, odnosno logistike, idealno bi bilo označiti uspješnu integraciju

novih informacionih i komunikacijskih tehnologija, koje po prvi put pruţaju mogućnost

za ostvarenje informacionih i komunikacijskih sistema koji obuhvataju područje čitavog

transportnog lanca.

Pošto veliki broj dokumenata sa informacijama usporava transportne procese, mnoge

nacionalne i meĎunarodne komisije i organizacije su preuzele mjere u pogledu

standardizacije dokumenata i informacija transportnog lanca.

Povećanje produktivnosti rada moţe se ostvariti kada se protok podataka realizuje

primjenom novih tehnologija.

9. Troškovi logistike, karakteristike i potreba praćenja!

Učešće troškova logistike u svim granama privrede dostiglo je veliki nivo i ima daljnu

tendenciju rasta. Troškovi logistike se dijele na:

- direktne troškove (obavljanje logističkih usluga sopstvenim sredstvima)

- indirektne troškove (aktivnosti koje obavlja treća strana)

Polazna osnova za utvrĎivanje troškova logistike je cilj poslovanja i poslovni program.

Povećanje učešća troškova logistike dešava se zbog:

- povećanja manipulativne mase proizvoda

- povećanja broja proizvoda

- povećanja prevoznog puta

- povećanja vrijednosti robe

- povećanja brzine isporuke robe

Cilj odreĎivanja i praćenja troškova se ogleda u dobivanju informacija o udjelu troškova

logistike u ukupnim troškovima i u tome da troškovi logistike predstavljaju instrument za

planiranje optimalnog proizvodnog programa.

Analiza troškova logistike treba da obezbijedi:

- utvrĎivanje optimalnog kvaliteta logističke usluge

- izradu kalkulacije za veći broj varijantnih postupaka

- obezbjeĎenje varijantnih postupaka za izbor optimalnog logističkog

postupka

- opredjeljenje za optimalno tehnološko rješenje

- rješenje velikog broja proizvodno-ekonomskih problema

10. Funkcija podsistema pakovanja u sistemu marketing logistike!

Podsistem pakovanja ima 5 funkcija i to:

a) Zaštitna funkcija

Moţe biti aktivna (sačuvati robu od spoljnih utjecaja) i pasivna (zaštita ljudi pri

manipulaciji).

b) Skladišna funkcija

Mora ispunjavati zahtjeve postrojenja i ureĎaja skladišta svojim oblikom i dimenzijama

čime se omogućava bolje iskorištenje skladišnog prostora. Pakovanje robe olakšava njeno

skladištenje.

c) Transportna funkcija

Pakovanje osposobljava robu za transport. Ono mora biti usklaĎeno sa zahtjevima

veličine članova transportnog lanca, a posebno onog člana koji usloţnjava najstroţije

zahtjeve i odnosi se na zaštitu robe.

d) Funkcija manipulisanja

Pakovanje treba da olakša i omogući formiranje tovarnih jedinica. Tovarne jedinice

olakšavaju manipulisanje robom i obezbjeĎuju uslove za realizaciju racionalizacije

manipulisanja.

e) Informaciona funkcija

Informaciona funkcija podrazumjeva obiljeţavanje na osnovu koda ili standardnog

obiljeţavanja. Pakovanje je nosilac informacija za skladištenje, komisioniranje i

transport. Proizvodna jedinica = tovarna jedinica = prodajna jedinica = jedinica otpreme

= transportna jedinica = logistička jedinica.

11. Osnovne funkcije skladištenja kao podsistema marketing logistike, način

utvrđivanja optimalnog broja i lokacije skladišta za isporuku!

Zadatak podistema skladištenja jeste ublaţavanje neravnomjernosti izmeĎu vremenski i

količinski različitih robnih tokova.

Osnovne funkcije podsistema skladištenja u sistemu marketing logistike su:

Čuvanje proizvoda u skladištu

Kapacitet skladišta

Stepen tehnizacije

Tehnologija skladišta

Kriteriji za odreĎivanje skladišta su troškovi i lokacija.

Broj skladišta zavisi od slijedećih troškova:

- transportni troškovi za prevoz od mjesta proizvodnje do mjesta

skladištenja

- troškovi skladištenja, manipulisanja i odrţavanja zaliha

- transportni troškovi za prevoz od mjesta skladištenja do mjesta potrošnje

Faktori koji utječu na odreĎivanje lokacije skladišta su:

- saobraćajne veze

- distribucija potraţnje na području opsluţivanja

- kvalitet usluge i isporuke

- razina potraţnje u budućnosti

- troškovi za transport i skladištenje vezani za odreĎenu lokaciju

12. Podjela i osnovna tehnološko-organizaciona svojstva industrijskog

transporta!

Industrijski transport je jedan specifičan dio reprodukcije materijalnih dobara. Dijeli se na

unutrašnji i spoljnji industrijski transport. Unutrašnji industrijski transport se dijeli na

procesni i meĎupogonski industrijski transport.

Ciljevi razvoja industrijskog transporta su:

- ujedinjavanje procesnog i meĎupogonskog transporta

- redukovanje manipulativnih i skladišnih operacija na najmanji mogući obim

- povezivanje javnog transporta sa procesom proizvodnje

Robni tok je količina tereta u tonama ili komadima koja se premješta u odreĎenom

vremenu na datom pravcu. Unutrašnji tok se ostvaruje u unutrašnjem industrijskom

transportu, a spoljni tok se javlja čim se transport nastavlja izvan tvornice.

13. Navesti sisteme integralnog transporta i najznačajnije tehnologije u okviru

tih sistema!

Transport robe koji se realizira učešćem dva ili više vidova saobraćaja, uz primjenu jedne

te iste tovarne jedinice ili drumskog teretnog vozila i bez promjene transportnog suda

naziva se integralni transport.

Sistemi integralnog transporta su:

- paletni sistem

- kontejnerski sistem

- Hucke-pack sistem (vozilo-vozilo)

- RO-RO sistem (kopno-more)

- sistem transporta barţi riječnog transporta

Najznačajnije tehnologije sistema integralnog transporta su:

a) Tehnologije kopnenih sistema (palete, kontejneri, prikolice, poluprikolice,

izmjenjivi transportni sudovi)

b) Tehnologije kopneno-pomorskih sistema (ISO kontejneri, tovarne jedinice RO-

RO sistema, transport barţi riječnog transporta)

c) Tehnologije kopneno-vazdušnih sistema (palete, specijalni kontejneri, ISO

kontejneri)

d) Tehnologija kopnenih mostova (ISO kontejneri)

14. Modularno uskladištenje pakovanja sa paletnim sistemom transporta!

Pod modul sistemom palete podrazumjevamo podjelu površine palete na one veličine

koje osiguravaju njihovo najracionalnije korištenje.

Svrha modularnog uskladištenja pakovanja sa paletnim sistemom je ostvarenje potpune

dimenzionalne usklaĎenosti kao i usklaĎenosti velikog broja tehničkih elemenata koji

realizuju odgovarajuće zahtjeve u lancu.

Modul sistem zahtjeva:

- svaki stepen ukrupljavanja predstavlja sadrţinu za naredni transportni sud

za prethodni stepen

- idealnu tovarnu jedinicu

Osnovni modul usklaĎivanja je 400x600mm. Standardne (ISO) palete su dimenzija

1200x800mm i 1200x1000mm.

Jedan paletni lanac je dosta zahtjevan, jer treba imati paletu, opremu za mehanizaciju,

ambalaţu, skladišni sistem, transportno sredstvo...

15. Koje su prednosti, a koji nedostaci primjene sistema paletizacije?

Prednosti paletizacije su:

- mogućnost smanjenja obima pretovarnih operacija

- optimalno korištenje skladišnih kapaciteta

- optimalno korištenje tovarne površine i zapremine transportnog sredstva

- visok stepen preglednosti utovarene i uskladištene robe

- brzo sprovoĎenje administrativnih operacija

- smanjenje troškova distribucije

Nedostaci paletizacije su:

- vraćanje praznih paleta

- vraćanje teških metalnih paleta (mrtav teret transporta)

- potrebna razvijenija mehanizacija

16. Kontejnerski sistem transporta!

Prvi sklop je pogonski dio transportnog sredstva, drugi dio je mobilni dio, a treći dio je

transport.

Kontejner je sanduk, ali ne obični metalni sanduk. Tovarni prostor za robu se odvaja od

transportnog sredstva. Interkontejner se koristi za meĎunarodni transport. Kontejner je

tovarni prostor multimodalnog transporta. Kontejner je transportno manipulativna

jedinica čija zapremina nije manja od 1m3. Dovoljno je izdrţljiva za višestruko

korištenje, pogodna za punjenje i praţnjenje i ima sposobnost jednostranog premještanja

sa jednog sredstva na drugo.

Prema namjeni, kontejneri mogu biti:

- Univerzalni

- Specijalni

U odnosu na vrstu robe koja se prevozi, kontejneri mogu biti:

- Kontejneri za prevoz rasute robe

- Kontejneri za prevoz komadne robe

- Kontejneri za prevoz tekuce robe

Prema nosivosti, kontejneri mogu biti:

- Mali kontejneri (1-3)m3 (kategorija „A,B,C“)

- Srednji kontejneri (3-10)m3

- Veliki kontejneri (često se zovu i ISO kontejner ili transkontejneri i namjenjeni su

za interkontinentalni transport, a mogu biti 20 stopni, 30 stopni i 40 stopni)

Prema vrsti materijala od kojeg se izraĎuju, kontejneri mogu biti:

- Drveni

- Metalni

- Plastični

- Gumeni

- Kombinovani

Prema konstruktivnim karakteristikama, kontejneri mogu biti:

- Klasični kontejneri

- Sklapajući kontejneri

- Samoistovarajući kontejneri

Prema mjestu korištenja, kontejneri mogu biti:

- Za nacionalni prevoz

- Za meĎunarodni prevoz

- Za interkontinentalni prevoz

Prema vrsti ureĎaja, kontejneri mogu biti:

- Izotermički kontejneri

- Frigo kontejneri (sa agregatima, sa sopstvenim pogonom)

17. Prednosti i nedostaci primjene kontejnerizacije i koje mjere treba poduzeti

da bi se otklonili nedostaci?

Prednosti primjene kontejnerizacije su:

- Smanjenje zadrţavanja na robnim operacijama

- Čuvanje robe pri prevozu

- Smanjenje troškova pakovanja

- Ubrzan obrt prevoza

- Ubrzanje administrativnih poslova

- Smanjenje potreba za skladišnim prostorom

- Povećan stepen produktivnosti i iskorištenja prevoznog sredstva

- Mogućnost kooperacije i koordinacije grana saobraćaja

Nedostaci primjene kontejnerizacije su:

- Visoka ulaganja u sredstva pretovara

- Teškoće u prilagoĎavanju voznog parka

- Nuţno postojanje praznih voţnji

- Veliki mrtav teret

Mjere za ublaţavanje tih nedostataka su:

- Moramo imati veliki obim robnih tokova

- Moramo izvršiti unifikaciju proizvodnje kontejnera

- Moramo vršiti pretovar u glavnim saobraćajnim tokovima gdje se formiraju

kontejnerski terminali

- Moramo obezbjediti kooperaciju i koordinaciju svih učesnika u realizaciji

transportnih lanaca

18. Struktura i tehnološke funkcije lučkog kontejnerskog terminala?

Ključne operacijske funkcije koje se izvode u terminali su:

Utovar/istovar kontejnera sa/na brodove

Prebacivanje kontejnera iz/do skladišnih zona i slaganje/premještanje kontejnera u

/iz skladišnih zona

Prebacivanje kontejnera na/sa ţeljeznice ili druma

Strukturu lučkog kontejnerskog terminala čine:

a) Pristanište (operativna obala)

Tu se izvode operacije istovara/utovara kontejnera sa/na brod.

b) Zona skladištenja kontejnera

Područje koje čine ranţirna zona i skladišna zona. Zone mogu biti podijeljene na

uvozne i izvozne.

c) Ţeljeznički subterminali

Tu se vrši otprema i prijem. Vrši se uključivanje iz terminala na kolosijeke. Tu

spada zona aktivnog skladištenja za vertikalnu manipulaciju kontejnerima.

Ţeljeznički subterminal se moţe nalaziti i izvan terminala.

d) Ulazna kapija

Veţe saobraćajnu infrastrukturu sa kontejnerskim terminalom. Sastoji se od

kontrolirane ulazne tačke, odgovarajuće zgrade-carinskog dijela, te prostora za

obavljanje sitnih bitnih usluga vezanih za prelaz sa kopnenog na pomorski

transport.

e) Saobraćajna infrastruktura

Tu spadaju drumske saobraćajnice i ţeljeznički kolosijeci. Zadatak je da efikasno

integrira sve naprijed navedene elemente strukture, garantujući brzo i sigurno

manipulisanje.

19. Specifične tehnologije HUCKE-PACK sistema transporta:

Specifične tehnologije Hucke-pack sistema transporta su:

a) Tehnologija transporta izmjenjivih transportnih sudova:

- Mogu se transportovati na vagonima za kontejnere

- Potpuno iskorištenje tovarnog prostora vagona

- Skupa oprema za vertikalni pretovar

- Moţe se koristiti u sklopu transporta kontejnera

- Povoljno vrijeme pretovara

- Teţi su u odnosu na fiksnu nadogradnju kamiona

- Nepovoljni su kao samonoseća konstrukcija

b) Tehnologija transporta sedlastih prikolica:

- Odvaja se od vučnog vozila i time povećava kapacitet i štedi na troškovima

voznog osoblja

- Pretovar i vertikalnim i horizontanim sredstvima

- Potrebna specijalna ţeljeznička kola

- Veliki mrtav teret

- Horizontalni pretovar je dugotrajan

c) Tehnologija transporta kompletnih vozila:

- Brz i jeftin pretovar

- Nisu potrebna pretovarna postrojenja

- Vozači za vrijeme prevoza se odmaraju

- Rasterećenje drumskih saobraćajnica

- Visok vezani kapital

- Skupa izvedba specijalnih ţeljezničkih vagona

- Potrebna štitna kola za premoščavanje nivoa

- Problemi sa slobodnim tovarnim profilom

- Veliki mrtav teret

20. Osnovne prednosti i nedostaci HUCKE-PACK sistema sa stanovišta

drumskog, odnosno željezničkog transporta?

Prednosti Hucke-pack sistema sa aspekta drumskog transporta su:

- Ušteda u časovima voţnje

- Ušteda u naknadi za voţnju i odmor vozača

- Ušteda u pogonskom gorivu

- Ušteda u troškovima voznog osoblja

- Ušteda u varijabilnim troškovima

- Ušteda u investicionim troškovima

- Ušteda u troškovima voznog kapitala

Nedostaci Hucke-pack sistema sa aspekta drumskog transporta su:

- Produţena rastojanja prevoza u odnosu na direktni transport

- Terminali se obično nalaze na direktnim relacijama prevoza

Prednosti Hucke-pack sistema sa aspekta ţeljezničkog transporta:

- Masovni prevoz robe

- Sniţenje transportnih troškova

- Rasterećenje putnih saobraćajnica

- Povećanje stepena bezbjednosti drumskog saobraćaja

- Sniţenje troškova za odrţavanje drumskih puteva

- Poboljšanje uslova zaštite ţivotne sredine

- Bolje korištenje voznog parka

Nedostaci Hucke-pack sistema sa aspekta ţeljezničkog transporta:

- Slobodni ţeljeznički tovarni profil

- Troškovi prilagoĎavanja ţeljezničkih teretnih kola

21. Definisati osnovne kategorije tehnologija u RO-RO sistemu?

Roll On – Roll Off (RO-RO) predstavlja sistem transporta različitih tovarnih jedinica na

brodovima. Tehničku bazu RO-RO sistema čine:

- RO-RO brodovi

- Pretovarna oprema

- RO-RO terminali

RO-RO brodovi:

Koriste horizontalni pretovar. Duţine su i do 1200m. Prema dubini gaza mogu biti: klasa

A (gaz < 6m) i klasa B (gaz > 6m). Prema kategorijama plovidbe mogu biti za obalnu i

prekomorsku plovidbu. Prema namjeni imamo za prevoz ţeljezničkih kompozicija, za

prevoz motornih vozila drumskog saobraćaja i za transport vozila i standardnih tovarnih

jedinica integralnog transporta. Oko 70% flote RO-RO brodova se koristi na kratkim i

srednjim relacijama.

Brodska pretovarna rampa:

PrilagoĎena je samo za horizontalni pretovar. RO-RO brodovi malog kapaciteta imaju

samo jednu, dok veliki imaju više pretovarnih rampi, koje se mogu nalaziti na krmi, na

pramcu, na krmi i pramcu, na boku. Rampe mogu biti različite izvedbe. Najčešća širina

pretovarne rampe je 8m, nosivosti 200-450t, a duţina 20-50m.

RO-RO terminali:

To su ogromne površine. Potrebna je drumska saobraćajnica i prostor za pristajanje RO-

RO brodova. Tehnologija RO-RO sistema moţe da se realizuje u tri kategorije, i to:

- Produţenje relacija kopnenog prevoza preko moreuza

- Prevoz drumskih prikolica i ţeljezničkih vagona, koriste se na duţe relacije

- Duge relacije prevoza, transport drumskih prikolica i drugih standardnih tovarnih

jedinica

22. Definicija i podjela riječnih barži?

Transport barţi je kombinacija pomorsko-riječnog transporta. Transport utovarenih i

zatvorenih barţi posebnim, matičnim brodom znatno skraćuje utovar i istovar tereta, a

ujedno omogućavaju da se sve radnje obave na sidrištu. Za uspješno izvršenje ovakvog

vida transporta potrebna su 3 meĎusobno povezana osnovna elementa i to:

- Posebno graĎen matični brod

- Potreban broj potisnica

- Brodske dizalice odgovarajućeg radnog kapaciteta

Postoje četiri tehnologije prevoza barţi riječnog saobraćaja i to:

a) Sistem LASH:

Zasniva se na korištenju tri osnovna elementa i to:

- Matičnog broda nosača barţi sa širokom krmom i snaţnim nosačima

- Barţi - jedinica tereta na matičnom brodu

- Dizalica nosivosti 500t

b) Sistem SEA-BEE:

Zasniva se se na različitim principima zavisno od opreme broda i veličine barţi:

- Brodovi nemaju dizalice, ali imaju liftove kapaciteta od 2000t koji su na

zadnjem dijelu broda

- Svaka od tri palube je opremljena sistemom za vuču po šinama

- Kapacitet barţi je 850t, a maximalni kapacitet broda je 39 barţi

c) Sistem BACAT:

Sličan je LASH sistemu, ali je prilagoĎen specifičnostima riječno-kanalskog sistema.

Barţe su znatno manjih dimenzija pa se mogu koristiti u unutrašnjosti kontinenta.

d) Sistem FIDER:

Fider brodovi - raznosni brodovi. Oni su veza izmeĎu matičnih i perifernih malih luka.

Imaju mali gaz. Teret se moţe utovariti horizontalnim i vertikalnim sistemom utovara.

Prednost je što rasterećuju centralne luke, a manje luke uključuju u MMT.

23. Šta je koordinacija, a šta kooperacija u transportu? Navesti osnovne ciljeve i

varijante kooperacije?

Koordinacija je strategija i politika razvoja. Pojam koordinacije obuhvata koordinaciju

investicija i koordinaciju korištenja sredstava.

Vrste koordinacije su operativna i perspektivna. TakoĎer moţe biti: plansko-ekonomska,

tehnička, tehnološka, organizaciona i pravna.

Ciljevi koordinacije:

ObezbjeĎenje optimalnog razvoja saobraćajnog sistema

Razgraničenje sfere primjene razvoja grane saobraćaja

ObezbjeĎenje kooperacije izmeĎu njih i organizovanje prevoza

Kooperacija je zajednička saradnja u realizaciji transportnih lanaca, odnosno transportnih

usluga. Kooperacija predstavlja oblik zajedničkog rada i saradnje u istim ili povezanim

procesima proizvodnje, u ovom slučaju transportnim procesima, odnosno proizvodnji

usluge.

Vrste kooperacije prosta i sloţena. U transportu je prisutna sloţena kooperacija.

Osnovni cilj kooperacije jeste što racionalniji proces transporta, u okviru kojeg

transportne usluge realizuju najmanje dva učesnika u transportu.

Ciljevi kooperacije:

ObezbjeĎenje svih tehnoloških i ekonomskih prednosti

Ostvarenje minimalnih troškova distribucije

Vrste kooperacije u transportnom lancu:

Kooperacija u oblasti upravljanja

Kooperacija u oblasti tehnologije

Vertikalna kooperacija

Horizontalna kooperacija

24. Karakteristike homogene logističke usluge i potrebni uslovi za njenu

realizaciju?

Danas korisnici transportnih usluga traţe ponudu racionalne koncepcije koherentnih

logističkih usluga. Dimenzije komponenata logističkih usluga prikazane su na slijedećoj

slici:

Zajedničko korištenje postojeće infrastrukture kao i meĎusobna kooperacija u radu

pojedinih podsistema RTC-a stvara realne poduslove za ponudu homogenih logističkih

usluga.

25. Definisati tehnološke parametre procesa prevoza i objasniti zakonitosti

njihovog utjecaja na brzinu dostave robe!

Parametri procesa prevoza su:

a) eksploataciona/komercijalna brzina (Ve)

b) vrijeme voţnje (tv)

c) vrijeme provedeno na robnim operacijama (trob)

d) vrijeme usputnih zadrţavanja (tz)

Svi ovi parametri utječu na brzinu dostave robe Vr:

( )r r rr

r rv rob zut ist teh

e teh

L L LV

L LT t t tt t t

V L

26. Transport kao podsistem marketing logistike!

Transport je tzv. stabilni podsistem marketing logistike. Od velikog je značaja za

marketing logistiku, jer ostvaruje vezu sa klijentima, te uslovljava najveće učešće u

troškovima logistike.

Marketing

logistika

Snadbjevanje

Upravljanje

Realizacija

B. Upravljanje

A. Realizacija

1 2 3 4

Vremenska

Kvantitativna

Prostorna

Kvalitativna

d

X OPERATIVNE

KOMPONENTE

Y DISPOZITIVNE KOMPONENTE

Z

DISTRIBUTIVNE

KOMPONENTE tr. pret. skla. pripre.

Ima najznačajniji utjecaj sa aspekta marketing logistike i to:

Da gotove proizvode dostavi od momenta završetka proizvodnog procesa

do skladišta za isporuku

Da ih dostavi od skladišta za isporuku do distributivne mreţe ili

trgovačkog centra

Da ih dostavi od trgovačkog centra do krajnjeg potrošača

Osnovne funkcije podsistema transporta u sistemu marketing logistike:

Izrada racionalne koncepcije transporta i organizacije transporta

Izbor transportnog sredstva

Primjena tovarnih jedinica multimodalnog transporta

Zadaci koji se postavljaju pred organizaciju transporta su:

izbor najjeftinijeg transportnog sredstva

izbor najpovoljnijeg nosioca transporta

koordinacija dopreme i otpreme odreĎenih vrsta i količina proizvoda

planiranje transportnih linija

nadzor i kontrola svih transportnih usluga

kontrola mogućih izmjena tokom transportnog procesa

27. Potreba i način utvrđivanja kapaciteta skladišta!