DISSERTATIO MEDICA INAUGURALISDE

CAB.YGPBIYLLISA K O Μ Λ T1C I S,

quam,VENIA EXP. FAC. MED. EP SAL.

PRiESIDE

CAROL. PET.THUNBERG,

Equite Aurat. Reg. Ord. de Vasa ,Medic. Doct. Profess. Med. "et Botan. Reg. et Ord., Acad. C/esar.Nat. Curios, Reg. Scient. Londinens. Hoimiens. Societ. Scient. Upsal.Patr. Holm. Berol. Nat. Scrut. Lundens. Harlem. Amsteid. Ζει and.Nidrosiens. Halens. Nat. Scrut. Medic. Edimburg. et Nat. Studios. Ibid»

Membro ; nec non Acad. Scient. Paris. Munspelens. Agricult»Paris. Florentin. et Batavin, Ind. Gr. Ccrrespond.

PRO GRADU.

PUBLICE VENT1LANDAM. OFFERT

HERMAN. RUD. HAST,MEDIC. PROVINC. OSTROBOTHN.

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XII JUN. MDCCLXXXVIII.

U Ρ S A LI JE·,} L1TTERIS DIRECTOR, J O H. EDMAN,

DE

CARYOPHYLLIS AROMATICIS.

§, i.DESCRIPTIO.

EUGENIA caryopby/lata: foliis integris , panicula tri-chotoma, decompoiita.Arbor elegans, magnitudine Pruni Cerafi, trwico re&o;

cortice glabro; ligno duro, cinereo, gravi.Rami virgati, ere&i, ramulofi.Folia oppofita, decusfata, petiolata, elliptica, integra;

fupra viridia, nitida; fubtus pallidiora ; paral-lelo-nervofa, digitalia.

Florum panicula decompofita, trichotoma.Calyx. Periantbium 4· partitum: luemiß ovatae, obtufse,in-

flexae, perfiftentes.Corolla tetrapetala, caduca: Petala ovata , obtufa, con-

cava , calyce paulo longiora.Stam. Filamente plurima, corollse bafi inferta, filiformia,

corolla longiora cumque illa caduca.Antherae globofae, minutte.

Pist. Germen inferum, annulo ne&areo cin£tum.Stylus unicus , fimplex , periiftens.Stigmata quatuor, cruciformia.

Peric. Drupa oblonga, initio clavata, dein ovata, caly¬ce coronata.

Nux ovato·oblonga.A §. II.

cpijj ^ Λ { e&bζ V CM3

§. II.SYNONYMA.

Caryophyllus aromaticus. Linn. Gener. Plantar, ρ. 270.Spec. Plant. p. 235. Syft. Veget. XIV. p, 496.

Caryophyllus aromaticus. Houtuyn. Natuurl. Hiit. Part. 2.Vol. 3. p. 44. Tab. 12. hg. 1.

Caryophyllus. Rumph. Herbar. Amboin. Tom. 2. pag. 1.Tab. 1,2,3. Sonnerat Voyage au Nouv. Guinéep. 196. Tab. 119.

Indianorurn denominationes variis in regionibus variae funt:Amboinenfibus: Bugulawan Sc Bongulawan.Ternatenhbus: Bohotawa & Boa Lawa.Tidoreniibus: Gomode.Javanis; Chamka Sc Chamke.Malaccenfibus: Tjancke Sc Tiiencke.Chiuenfibus: Thenghio.

A forma clavara, apud Europaeos plerurnque deno-minati fuerunt Caryophylli.

Belgis: Nagelen, kruydnagelen , Moernagelen Sc Gari-offelen.

Portugallis: Cravi,Hifpanis: Clavo,Anglis: Cloves:Italis: GirofFeli.Svecis: Neglikor, krydneglickor, moderneglikor.

§. III.LOCUS.

Crefcit fponte Eugenia caryophyllata tantum inInfulis moluccanis Sc priecipue in infula illa, di£ta Mac-kian. Hinc in plures alias infulas calidioris Indiae träns-latas Sc plantatae fuerunt arbores juniores, <3c in nonnul-

lis

) « / SVb

Iis adhuc, prseprimis vero in Amboina fumma cura 8linderesfo iiudio, coiunrur. Paulo ante Luiitanorum inIndias orientales adventum Incolae Ceramae, didae Hua-mohel , anthophyllos maturos , clam e Mackian iubdu-dos terrae commiferunt fuae atque plantas vivas obrinu-erunt, licet hunc honorem dubium i Iiis reddere faceretentent Combellenfes, qui etjam vetuftisfimas hujus fru¬dus arbores Belgis oftendere potuerunt, & quibus plu-res jam in Amboina vigentes arbores fuasdebent origines.

Ante Belgarum in Indiis adventum eorumque feli-citer in Iiis terris gefta bella, praeter nuper di£Pas infu-las , nullae aliae Caryophyllos produxerunc; hodie veroin parva infula Amboina & tribus ipfi vicinis parvulis ,Oma , .Honimoa Sc Nusfalaura folummodo cultura eo-rum inftituitur j poftquam in ceteris fingulis hujus Archi-pelagi infulis , tam aftute , quam prudenti coniilio a Bel¬gis omnes arbores caryophylliferae devaftatae fuerunt &fenfim excrefcentes achuc quotannis ferro & igne deva-ftanrur. Recentiori aevo etjam in Nova Guinea Caryo-phylli detedi fuerunt & a Gallis A:o 1770 frudus & plan-tae, aeque ac Myrifticae, ex infula quadam MoluccanaGuebu, in infulas Ifle de France, Bourbon & Seichellestransplantatae fuerunt a). Hinc poftea Caryophylli pro-

.pagati fuerunt in infula Cayenne, ubi hodie laete cre-fcunt & fiorent.

§. IV.CULTURA.

Antiquisiimis temporibus Sinenfes; infulas Molucca-nas rrequentantes, primum commercium caryophyllorumegerunt, eorumque tifum per Lufitanos cum reliqua Eu¬ropa communicarunt. Poftquam vero Anno 1652 ex

.A 2 pa¬

rt) Ad. lJarif, 3772. Ρ. I. p. 56.

) 4 ( - ϋ?

pafta cum Rege Ternatenfi convenrione, omnes arboresin Moluccis infulis deftruftae funt, horum fru£lunm Mo·nopolium habuerunt Hollandi foli, & fummopere illodicati, fumma cura arbores caryophyllos ferturas colen-das cUrarun» in infula Amboina, ut Sc fecurius illas de-iendere , cuftodire Sc fru£lus ipfos commodius colügereposfent cultura prieftantiores faclos. Arbores enim ad-commodato folo collocatae non modo magis florent, nectam in altum excrefcentes ramis luxuriant, Ted erjamfortius acquirunt aroma Sc colle&ionem fruttus longecommodiorem reddunt. Inter juniores Eugenias caryo-phyllatas arbores aliae plantandae erunt, ut umbra fuatenellas adhuc a firio ardente defendant: hae vero fen-iim minuendse Sc tandem omnino rollendae, ut aduhioresarbores laetius floreant fruftusque magis aromaticas obti-neant. Ε feminibus excrefcentes arbores potisfunum me-diocres funt plantandae , licet non fine multo labore Scpericulo fuccedat hic labor, quo rami fe magis in larumdiffundant Sc copiofiores frudbus producant. CelebrisValentyn narrat An. 1656 aDa Vlamming circa 120,000arborum in Amboina, 6o,coo in Uliasfer, 30,000 inLeitimor Sc 30,000 in Hiru fuisfe plantata b). Anno no-no, decimo vel duodecimo primos aperire folent fioresarbores arte cultse, quolibet anno fruduum 400 vel 500Libras ferentes, tertio vero quolibet vel quarto annocopiofiorem adhuc relinquenres fru£hium fegetem. Du-rat deinde arbor ad 50, 100 ufque 130 annum, tuncquemesfem fru£tuum ad 1100 Libras adaugere valet.

Sponte fua arbor caryophyllifera a quadruplici fpecieavium plerwmque propagatur, fcilicet alba quadam , Scviridi Columbae fpecie, Bucero Sc Cafuario, quse omnesin fui almentum maturorum fru£hmm exteriorem mollemfubftantiam vertunt ac femina in fylvis disfeminanr._ §-y.

b) Dcfcripr, Ind. or. Vol, 3. ρ, 196, 197.

\ c (säs> / 5 v w

§. V.F LORESCENT I A.

Flores menfe Junio provenire incipiunt Si Augu·fco florent , poft aliquot menfes fru£tus maturantes, In·itio flores virides fenfim flavefcunt tandernque rubefcuntjDeinde fub maturatione fenfim intumefcir Pericarpium,crasfefcit, finditur, nucleum maturat, Si nomen Matrisfeu Anthophylli acquirir.

§. VI.COLLECTfO.

Colle&io caryophyllorum fiet, dum flores in pa-niculis rufefcere incipiunt , proximaque folia plurima fanBra&eae?) decidunt. Sub arboribus tunc terra fcopispurgata, quidam arbores prudenter confcendenres pani-culas proximiores & remotiores bacculis hamatis addu-clas nianibus diftfingunt atque fru&us decerptos vel incorbis excipiunt vel in terram projiciunt. Sic decerptiCaryophylli aromatici vel aqua fervida vel non immerfi,tigillisque impofiti fumo per aliquot dies impraegnantur,ut rufum induant colorem ; deinde potisfimum foli expo-iiti exficcantur , colorem exrus atrorubenrem, intus verorufum fervantes. , Siccati a pedunculis & aliis partibusbene depurantur atque lanci imponuntur. Vera mesfis abO£lobri peragitur ufque in Decembrim. Ex narrationeRumphii , colligebanrur anno 1652 in Amboina 3,700Baharan feu 2,035,000 Libras. Optimi Caryophylli funtpingues , acres feu calidi, Si qui presfi humidum pinguediffitis affricant.

§. VII.VIRES,

Gravem fpargunt Caryophylli odorem, Se quidemfub tempore florefcentiae adeo fortem , ut ferventibus

A 3 men-

cSfe Λ f. (υ V.

menfibus O&obris & Novembris cephalalgiam in fylvisambulantibus excitent, & Γι quis in camera , ubi asfer-vantur colle&i, dormiat, capitis dolorem vehementemcum naufea contrahat. Capiti itaque valde gravis eil o-dor, licet alias non fit ingratus. Sapor eorum acris &calidus eil cum levi amaritiei miilura. Vires fumme ca*

lefacientes, tonicae , ilomachicse, fialagogte & emmenago-gae uti ipfum iingulare aroma omnibus quidem partibusarboris infident, imprimis vero petiolis Sc calycibus flo-rentibus , fic ut Anthophylli feu frudtus inaturi viribusminus calidis Sc debilionbus gaudeant Sc aromate longefint inferiores. Caryophylli , natura fua calidisfimi, avi-de humidum attrahunt, uti & de ipeciebus Piperis notumeil; Aqua infufione odoras partes avidius tarnen abripit,quam fpirirus vini, non vero item fapidas, quae potius{pirituofis eruuntur c). Deftillatione itaque cum aqua co-piam olei esfentialis prasbent, licet diverfa copia , majo¬ri plerumque recentes. Oleum deftillatum , quod ex In¬dia orieatali in Europam adferrur, plerumque mixtum in-venitur cum dimidia portione olei alius cujusdam pere-grini, expresfi Sc infipidi , ufui tantum externo infervi-ens. Hocce oleum tenue Sc iaepe fanguineum, longe abeo itaque eil diverfum , quod ex lege artis in Europadeilillatur. Deililatio namque in Indiis, absque ulla re-dlincatione , faltem antiquirus , Sc aeneis alembicis inilitu-ta, oleum fubminiilravit aduilum Sc adeo acre, ut in-flammationem excitaverit; oleis vero Calappae, rofarumvel olivarum dilutum externe adhibirum fuit. Oleum ho-die in Batavia faepe deilillatur,' non tantum a Caryophyl-lis optimis, Ted etjam illis, quas firum aliquem Sc cor-ruptionem contraxerunr, tuncque acerrimum eil fapore ,

cali-

e) Aroma fernel deperditum facile ah alüs, cum quibus mifcuntur ,ad fe trahunt, licet debiliores & pallidiores fiant.

Ν ·η ( eSSb"w J l \

calidisiimum, coloris brunnei Sc nonnihil fpisfum. An»thophylli aptisiimi habentur ad oleum exurendum, teileRumphio, licet debiliores iint. Ί in£tura ipirituoia fuica,rufefcens, parum od-ora, iaporis veto calidi etjam in οίϋ-cinis locum obtinuit.

Sacchari fyrupo quoqne condiuntur Caryopbylli aro~matici in Indiis,&ad varias infulas ibi,rarius vero inEuropam circumieruntur.

§. νιίτ.US US

Caryophyllorum varius eii, alius vero in Indiis ,alius in Europa, alius etjani dicetericus, alius Medicus.Generatim autem in indiis parcior eil, in Europa copio-iior, tarn medicus, quam ceconomicus.

Indi caryophyllos adbibent, & in parva modo quan«titate, ad quaedam unguenta, quae componunt ad Corpo¬ra fua fricanda, dum illa caleiacere velint ä). Item Ta»bacofuo mifcent pro fuffimigio e). Et oleum Caryophyl¬lorum deftillatum , aliis expresfis oleis mitigatum in Be-riberi ad membra paralytica inungenda adhibent. QuinSc ejusmodi oléi gtt. 7, 8 in Colica flatulenta propinareaudent/). Apud Europseos ufus diaetericus crebrior vi-detur, quam medicus. Adhibentur nimirum caryophyl-li ad condiendas carnes ferinas, quibus transfiguntur;etjam Cafeo in gratum iaporem Sc robur ilomachi; itemvariis fru&ibus acetario deiiinatis, ut Prunis, Cerafis, Cu-cumeribus aliisque acero fervandis, nec non confe&ionRbus fru&uum faccharatis, ut juglandum immaturarum, Sc

tin&-

d) Rumph, Herb, Amb. Tom. 2. p. g.0 Ibid. /) Ibid.

Λ ο ( c£%Φ ' ο V ^

rinfluris variis fpirituoiis g), adduntur Coryophylli, &cibis ut condimenta, in morbis a muco , debüitate ven-triculi, aliis.

Medice uiitati caryophylli languenti ilomacho Sc innaufea inferviunt; Mafticati faüvam proliciunt. Compo-firis variis adduntur ut Electuar. . Diafatyrii, Spiritui Ma-ilichino, Esfentiae abiinthii compofitae", Emplaftro de cru-itapanis, Ele£tuario Gingivali, ßalfamo Caryophyllorum,Apople&ico Sc vitae Hoffmanni, reiiquis.

Anthophyllorum medicus ufus a rnultis retro tempo-ribus viguit apud Javanos, Malaijos Sc Chinenies , utiquoque hodie apud Japonenfes Sc Europseos»

Oleum deftillatum , in carie osiium utile, in odon-talgia denti dolenti gosfypio inditum dolorem faepe fe-datj externe in Paralyfi cum aliis olers mixtum, in co-

iica fiatulenta Sc diarrhoea abdomini inuncdumproftcuurn laudatur.

g) Murroij Mat. Med, Vol, 3. ρ. 333.