Rum 1:1-7 1 Rum 1:1-7

Layangé rasul Paulus marangpasamuan nang kuta Rum

Pembukakan lan pamuji slamet1-7 Para sedulurku kabèh nang kuta Rum, iki layang

sangka nggonku, Paulus. Gusti Allah pantyèn trésnatenanmarang kowé kabèh lanmanggil kowé, supaya dadiumaté.

Muga-muga Gusti Allah Bapaké awaké déwé lan GustiYésus Kristus ngebeki uripmu karo kabetyikané lan ka-tentremané.

Aku nulis layang iki marang kowé, jalaran Gusti Yésus,Kongkonané Gusti Allah, wis miji aku dadi peladèné. Akukudu dadi rasulé Gusti Yésus nggelarké kabar kabunga-han sangka Gusti Allah marang kabèh manungsa. Ingjaman mbiyèn Gusti Allah wis ngomongké bab kabarkabungahan iki liwat para nabi lan ya wis ketulis nangKitab. Kabar kabungahan iki ngomongké bab Gustinéawaké déwé Yésus Kristus, Anaké Gusti Allah. Sak tyaramanungsa Dèkné dadi turunané ratu Daved. Lan jalaranGusti Yésus uripé sutyi sak kabèhé,mulané sakwisé Dèknétangi sangka pati, Gusti Allah ngekèki pangwasa gedémarang Anaké, supaya ngwasani kratoné. Aku saikidadi wakilé Gusti Yésus. Gusti Allah pantyèn ngekèkipenggawéan iki marang aku, awit Gusti Yésus déwé singngomongi aku. Aku kudu ngomongi kabèh bangsa singdudu Ju, supaya pada pretyaya lan pada manut marangKristus. Kuwi pantyèn Kristus déwé sing ngongkon aku.Lan kowé sing manggon nang kuta Rum, kowé mbarang

Rum 1:8 2 Rum 1:15kudu tak omongi nèk Gusti Yésus Kristus manggil kowésupaya dadi anaké.

Rasul Paulus kepéngin niliki sedulur-sedulur nang kutaRum

8 Para sedulur, aku pantyèn maturkesuwun marangGusti Allah enggoné Gusti Yésus Kristus nyambutgawéing uripmu. Awit nang endi waé wong-wong padangomongké bab pengandelmu. 9 Aku ora goroh parasedulur, Gusti Allah dadi seksiku. Dèkné sing tak sembahlan tak labuhi sak atiku, awit aku nggelarké kabar kabun-gahan bab Anaké. Gusti Allah déwé ngerti nèk aku oratau lali ndongakké kowé kabèh. 10-11 Aku pantyèn ajekndonga, supaya Gusti Allah ngekèki kelunggaran marangaku ndang bisa niliki kowé, awit aku jan kepéngin tenankepetuk karo kowé. Menawa aku bisa ngedum berkahkasukman marang kowé lan menawa aku bisa nambah-nambahi pengandelmu marang Gusti. 12 Tegesé parasedulur, aku pretyaya nèk awaké déwé bisa mbangunpengandelé sakpada-pada, aku kebangun sangka pengan-delmu lan kowé kebangun sangka pengandelku.

13 Tenan para sedulur, kowé kudu ngerti nèk jalaransangka kuwi wis ping pira waé aku wis arep budal nangnggonmu, nanging tekané saiki alangané wis ènèng waé,dadiné durung bisa keturutan. Karepku para sedulur,kaya enggonku nggelarké pituturé Gusti nang tengahébangsa liya-liyané, semono uga aku bisa nyambutgawélan ngetokké woh nang tengahmu. 14 Aku iki ru-mangsa nduwèni penjawab marang kabèh bangsa, mu-lané aku kudu nggelarké pituturé Gusti marang wongsing ngomong Grik sing manggon nang kuta, uga marangwong sing ora ngomong Grik sing manggon nang kebo-nan,marangwong sing sekolah lan ugamarangwong singora sekolah. 15 Yakuwi jalarané aku kepéngin ndang teka

Rum 1:16 3 Rum 1:20nangnggonmunang kuta Rum, supaya aku bisa nggelarképituturé Gusti nang kono.

Pangwasané kabar kabungahané Gusti Yésus Kristus16 Awit para sedulur, aku blas ora isin nggelarké kabar

kabungahanbabGusti Yésus Kristus, jalaran kabar kabun-gahan iki gedé banget kwasané. Ya kabar kabungahaniki sing dikanggokké karo Gusti Allah kanggo nylametkékabèh wong sing pretyaya, nomer siji kanggo bangsaJu, nanging uga kanggo bangsa liya-liyané. 17 Kenèngapa aku kok ngomong ngono para sedulur? Awit kabarkabungahan iki ndunungké marang awaké déwé, nèkkawit mbiyèné manungsa bisané ketampa karo GustiAllah namung nèk gelem pretyaya lan njagakké marangDèkné. Wujuté ya wis ketulis nang Kitab uniné ngéné:“Wong sing wis ketampa karo Gusti Allah uripé kudunjagakké marang Gusti Allah.”

Salahé manungsa18Para sedulur, aku kuwimau ngomong nèk Gusti Allah

nylametké wong sing pretyaya marang Dèkné. Kenèngapa kuwi kok penting banget? Iki penting banget, jalaranawaké déwé kudu ngerti nèk Gusti Allah nesu tenanmarang manungsa. Gusti Allah bakal nyetrap kabèhwong sing ora ngajèni marang Dèkné lan sing nggawéala marang liyané. Wong sing nglakoni ala kuwi sakjanénamung ngalang-alangi wong liyané, marakké liyané orabisamangertèni Gusti Allah kaya sakwujuté. 19Para sedu-lur, sakjané kabèh wong bisa mangertèni bab Gusti Allahkaya sakmestiné, awit Gusti Allah déwéwis nduduhké lanndunungké marang manungsa. 20Wujuté kawit mbiyèn-mbiyèné, dongé Gusti Allah nggawé langit lan bumi, se-munggoné manungsa gelem nyawang lan mikir bab sem-barang sing digawé karo Gusti Allah, mesti barang loro iki

Rum 1:21 4 Rum 1:27manungsa bisa dunung, yakuwi, nèk Gusti Allah langgengpangwasané lan nèk Dèkné wujut Gusti Allah tenan. Dad-iné manungsa ora nduwé jalaran kanggo nutupi salahé.21 Karomenèh para sedulur, senajan manungsa ngertinèk Gusti Allah kuwi langgeng kwasané, nanging orapada gelem memuji lan maturkesuwun marang Dèkné.Malah padamblarah ora nggenah pikirané, marakké padabingung karepé, awit peteng atiné. 22 Rumangsané wongngerti, nanging malah mundak bodo. 23Mulané ora padanyembah Gusti Allah sing langgeng, nanging malah padanyembah retya-retya sing rupa manungsa sing mati, apamanuk, apa kéwan sing sikilé papat, apa kéwan singmbrangkang.

24 Lan jalaran manungsa mundak bodo lan padanglakoni sing ora nggenah ngono, mulané terus padadipasrahké marang pangwasané kesenengan rusu karoGusti Allah. Dadiné pada nglakoni sing ora pantes karoawaké sakpada-pada. 25Wong-wong kuwi nggugu barangsing goroh, barang sing bener bab Gusti Allah malah orapada gelem pretyaya. Mulané terus nyembah lan ngajènimarang barang-barang gawéané Gusti Allah, ora nyem-bahmarangGusti Allah déwé, sing nggawé sembarang lansing kudu dipuji slawasé. Amèn.

26Para sedulur, jalaran sangka klakuan sing kaya ngonokuwi, manungsa dietyulké karo Gusti Allah, supaya padanuruti kesenengané daging sing ora pantes. Mulanésingwédok-wédok ora pada nglakoni sing lumrahmenèh,nanging sing ora lumrah. Ora pada nggolèk gandèngankaro wong lanang, nanging wong wédok malah gandèn-gan karo wong wédok. 27 Semono uga sing lanang-lanang. Ora gandèngan karo wong wédok menèh kayasak lumrahé, ora, nanging wong lanang malah ketarikatiné karo tunggal wong lanang lan pada nglakoni sing

Rum 1:28 5 Rum 2:2ora pantes. Mulané ya pada nampa upah sing tyotyokkaro klakuané.

28 Lan menèh para sedulur, jalaran wong-wong kuwiblas ora merlokké supaya bisa kenal marang Gusti Allah,mulané ya diejarké karo Gusti Allah, bèn pada nurutiangen-angené sing mblarah-mblarah ora nggenah. Mu-lané ya pada nglakoni sembarang sing ora apik. 29-30Atinéwis kebek karo angen-angen sing ora bener, karo barangala, laku bédang lan hawa srakah. Seneng nggawé ala,seneng sengit, mematèni lan tukaran. Seneng ngapusiliyané lan seneng nggawé larané ati liyané. Senengnyatur lan ngundat-undat liyané. Pada sengit marangGusti Allah, sombong, gemunggung lan kurang-ajar. Nèkarep nggawé ala akalé wis ènèng waé. Karo wong tuwawis ora ngajèni blas. 31Ora nduwèni kadunungan lan orakenèng dijagakké. Ora nduwé seneng karo seduluré déwélan ora nduwémelas blas karo liyané. 32Wong-wong kuwisakjané ngerti nèk Gusti Allah ngupahi pati marang wongsing nglakoni kaya ngono kuwi, nanging ora pada wediblas, malah pada ngelem liyané sing nglakoni kaya ngono.

2Gusti Allah nyetrap sak beneré

1 Para sedulur, kowé mesti setuju nèk Gusti Allahnyetrap wong sing nglakoni ala kuwi. Menawa kowémikir nèk kowé déwé ora nglakoni kaya ngono. Saikiaku ngomong marang kowé kabèh sing pada mikir ngonokuwi: Gusti Allah uga bakal nyetrap kowé. Awit nèkkowé mbenerké Gusti Allah nèk Dèkné nyetrap wongliyané, kowéugambenerkéGusti Allah nèkDèknényetrapawakmu déwé. Awit kowé sing pada nyalahké liyané,kowé déwé uga nglakoni prekara-prekara sing ala kuwi.2Para sedulur, awaké déwé ngerti nèk Gusti Allah nyetrap

Rum 2:3 6 Rum 2:12wong sing nglakoni ala kuwimiturut sak beneré. 3Mulanéaja mikir nèk kowé bisa nglungani setrapané Gusti Allah,kowé kuwi sing pada nyalahké liyané, nanging kowédéwé nglakoni ala. 4 Apa kowé malah ora kudu bungahnèk Gusti Allah ngétokké katrésnané, kesabarané lankawelasané marang kowé. Apa kowé ora dunung nèkGusti Allah durungnyetrap kowé, jalaranDèknéngentèni,supaya kowé pada ngrumangsani salahmu lan ninggalklakuan sing ala. 5 Nanging para sedulur, kowé malahpada ndablek lan ora gelem malih klakuané. Kowémalah pada nambahi nesuné Gusti Allah lan nggedèkkésetrapanmu mbésuk nèk Gusti Allah bakal ngrutu kabèhwong kaya sak beneré. 6 Awit Gusti Allah bakal ngrutukabèh wong miturut sing dilakoni déwé-déwé. 7 Tegesé,wong sing temen nglakoni sing betyik, jalaran kepéngindisenengi lan dielem karo Gusti Allah lan jalaran kepén-gin nduwé urip sing ora ènèng matiné, wong sing kayangono kuwi bakal dikèki urip langgeng karo Gusti Allah.8Nangingwong sing srakah lanora perdulimarang liyané,wong sing ora gelem nggugu marang pitutur sing benerbab Gusti Allah, nanging malah pada seneng nggawéala marang liyané, wong kaya ngono kuwi bakal nampasetrapan sing nggilani sangka Gusti Allah. 9 Sapa wongésing nglakoni sing ala kaya ngono kuwi, ngertia nèk bakalngrasakké kangèlan lan kasangsaran, ora dadi sebabwongJu apa wong bangsa liyané. 10Nanging sapa sing nglakonising betyik, Gusti Allah bakal seneng lan ngelem marangwong kuwi lan bakal dikèki katentreman, uga ora dadisebab wong Ju apa wong bangsa liya. 11Awit para sedulur,mbésuk nèk Gusti Allah ngrutu manungsa, Dèkné orabakal pilih-sih.

12Para sedulur, saiki arep tak dunungké menèh kenèngapa Gusti Allah kok bakal ngrutu manungsa miturut sing

Rum 2:13 7 Rum 2:18dilakoni déwé-déwé. Awit, bener wong sing dudu bangsaJu ora ngerti marang wèt-wèté Gusti Allah sing tekanéliwat nabi Moses, nanging nèk wong-wong kuwi nglakoniala ya bakal disetrap tanpa nganggokké wèté nabi Moses.Lah wong bangsa Ju sing ngerti wèt-wèté nabi Moses,nèk wongé nglakoni ala ya bakal disetrap miturut wèt-wèté nabi Moses. 13 Dadiné para sedulur, wong singditampa karo Gusti Allah kuwi ora wong sing namungngerti marang wèté Gusti Allah liwat nabi Moses, ora,nanging wong sing nglakoni apa sing diwulangké ingwèt-wèté nabi Moses. 14 Awit bener wong sing dudubangsa Ju ora nduwèni lan ora ngerti marang pitutur singdiwulangké ingwèt-wèté nabiMoses, nanging nèkwongéing atiné nduwèni kadunungan lan wongé nglakoni singbetyik, wujuté wongé ya nglakoni wèt-wèté nabi Moses,awit ing atiné wongé nduwèni kadunungan bab ala lanbetyik. 15 Klakuané wongé kuwi nduduhké nèk apa singdiwulangké ingwèt-wèté nabiMoseswis ketulis ing atiné.Dadiné swarané atiné wongé sing ngrutu wongé. Nèkwongé nggawé betyik, swarané atiné sing mbenerké, nèknggawé ala, swarané atiné ya nyalahké. 16 Para sedulur,manut kabar kabungahan sing tak gelarké, ya kaya ngonokuwi mbésuk bakalé ing dinané nèk Gusti Allah bakalngongkon Gusti Yésus Kristus ngrutu manungsa. Dèknéngerti angen-angené manungsa, semono uga sembarangsing didelikké ing atiné.

Wong Ju lan wèt-wèté nabi Moses17 Para sedulur, lah saiki kowé déwé kepriyé. Kowé

bungah nèk kowé wong Ju, awit kowé nduwé wèt-wèténabi Moses. Kowé nduwèni rumangsa nèk Gusti Allahmiji kowé, ora bangsa liyané. 18 Kowé rumangsa ngertikekarepané Gusti Allah lan sangka wèt-wèté nabi Moses

Rum 2:19 8 Rum 2:28kowé bisa mangertèni apa sing apik déwé. 19 Kowénganggep dadi penuntuné sing lamur, dadi pepadangésing nang pepeteng. 20 Kowé uga rumangsa bisa mben-erké sing klèru pikirané lan rumangsa dadi guruné anak-anak. Pantyèn, kowé bungah nèk kowé nduwé wèt-wèténabi Moses, wèt-wèt sing ngekèki sak ènèngé kaweruhlan sak ènèngé pitutur sing bener marang kowé. 21 Kowépada mulangi wong liya, lah kenèng apa kowé kok oramulangi awakmu déwé? Kowé ngomong: “Aja nyolong,”lah kenèng apa kowédéwé koknyolong? 22Kowémulangi:“Aja laku bédang,” lah kenèng apa kowé déwé kok lakubédang? Jaréné kowé sengit marang brahala, lah kenèngapa kowé kok nyolongi sangka omah-omahé sembahanbrahala? 23 Kowé sombong, jalaran kowé nduwèni ru-mangsa nèk kowé sing dipasrahi wèt-wèté Gusti Allah,nanging kowé déwé pada mirang-mirangké Gusti Allah,jalaran kowé pada nerak wèt-wèt kuwi. 24 Wujuté yawis ketulis nang Kitab sing uniné ngéné: “Jalaran sangkaklakuanmu jenengé Gusti Allah kewirang-wirang nangtengahé bangsa sing dudu Ju.”

25 Para sedulur, aku kepéngin ndunungké kowé babiki: enggonmu pada nglakoni sunat kuwi namung ènèngajiné, nèk kowé uga pada netepi wèt-wèté nabi Moses.Tegesé, nèk kowé ora netepi wèt-wèt kuwi, enggonmunglakoni sunat kuwi ora kanggo gawé. 26Nanging, sena-jana wong sing dudu Ju ora nglakoni sunat, namungnglakoni apa sing diwulangké ing wèt-wèt mau, lah kuwikanggo Gusti Allah dadi kaya wong sing nglakoni sunat.27 Dadiné, wong sing dudu Ju sing ora sunat malah bakalnyalahké kowé sing pada sunat, jalaran kowé pada nerakwèt-wèté nabi Moses. Awit wong-wong kuwi senajan orasunat, nangingmalah pada nglakoni kekarepané Gusti Al-lah kaya sing ketulis ing wèt-wèté nabi Moses. 28Tyekaké

Rum 2:29 9 Rum 3:5rembuk para sedulur, sapa ta sing kenèng diarani wongJu tenan. Lan sapa ta sing tenan kenèng diarani wongnglakoni sunat? Ora wong Ju sing sangka lairané lanora wong sing sunat kulité, ora. 29 Wong Ju sing tenankuwi wong sing dadi wong Ju ing atiné, wong sing nurutikekarepané Gusti Allah. Lan wong sing sunat tenan kuwiyawong sing sunat ing atiné, sing disunati karo Roh Sutyi,ora wong sing sunat manut tulisané wèté nabi Moses.Dadiné ya wong sing dadi wong Ju ing atiné lan wongsing sunat ing atiné sing nampa pengaleman sangka GustiAllah déwé, ora sangka manungsa.

31 Tibaké para sedulur, apa ya ènèng gunané dadi wong

Ju nèk dipadakké karo bangsa liya-liyané lan nglakonisunat iku apa ya ènèng perluné? 2 Miturut pinemukupara sedulur, gunané okèh banget. Sing penting déwéya iki: Gusti Allah masrahké pituturé marang bangsa Ju.3 Lah nanging terus kepriyé? Wujuté ènèng wong Ju singsenajan nduwèni pituturé Gusti Allah, nangingmeksa oramanut marang pitutur kuwi. Apa kuwi ora tandané nèkGusti Allah ora kenèng dijagakké. 4 Blas ora para sedulur,awit Gusti Allah kuwi kenèng dijagakké terus, senajanmanungsa goroh bab Gusti Allah. Wujuté nang Kitab yaènèng tulisan sing uniné ngéné:“Dadiné ketara Gusti,nèk tembungmu kabèh benerlan senajana Kowé disalahké kepriyé waé,bakal ketitiknèk Kowé bener terus.”

5Dadiné apa ya ora bener nèk jalaran sangka klakuanéwong Ju sing ora temen, malah bisa ketara banget nèkGusti Allah temen terus? Apa Gusti Allah ora klèru nèkDèkné nyetrap awaké déwé? (Aku iki sakjané namung

Rum 3:6 10 Rum 3:13niru omongané wong-wong.) 6 Blas ora para sedulur,Gusti Allah ora klèru! Lah semunggoné Dèkné klèru,kepriyé Dèkné bisané ngrutu manungsa?

7 Lan menèh para sedulur, semunggoné beneré GustiAllah kétoké sangka gorohku, lah kenèng apa gorohkukok disalahké? Kenèng apa aku kok dianggep wongdosa? 8 Nèk pantyèn ngono tenan, awaké déwé luwungngomong ngéné waé: “Hayuk pada nglakoni ala waé,supaya sing apik bisa metu.” Pantyèn aku iki diaranikaro wong-wong, jaréné aku mulangi pitutur sing kayangono lan aku jan isin tenan. Nanging pada ngertia parasedulur, Gusti Allah bakal nyetrap wong-wong kuwi kayasakmestiné, yawong-wong kuwi sing pada nglakoni dosa,mikiré supaya kabetyikané Gusti Allah bisa kétok.

Wong kabèh dosa9 Para sedulur, apa aku iki ngomong nèk awaké déwé

iki wong Ju sing apik déwé, ngungkuli bangsa liya-liyané?Blas ora! Aku malah wis ndunungké nèk wong Ju kuwitunggalé waé karo wong sing dudu Ju, kabèh wis dik-wasani dosa. 10 Bab iki nang Kitab wis ketulis ngéné:“Ora ènèng wong siji waé sing bener.11Ora ènèng sing ngertiapa kepéngin ngertimarang kekarepané Gusti Allah.12Kabèh wis pada ninggal Gusti Allahlan ora kanggo gawé apa-apa.Ora ènèng siji waésing nggawé kabetyikan.Siji waé ora.13 Telaké kaya kuburan mengalan ilaté pinteré éram-éramnèk ngapusi wong.

Rum 3:14 11 Rum 3:21Lambéné kaya ènèng ratyuné,karo tembungé pada ngembrukkélan ngrusak uripé liyané.14 Tyangkemé kebek karo tembung ala,seneng mujèkké alangan marang liyané.15Gampang nèk ndadèkké sangsaranélan matèni wong liyané.16Nang endi waé sing ditekanimesti ninggal tipak karusakanlan kasangsaran.17Urip katentremanora pada ngerti blas.18Marang Gusti Allahwong-wong ikijan ora nduwé wedi blas.”

19 Para sedulur, saiki awaké déwé dunung nèk sem-barang sing diomong ing wèt-wèté nabi Moses kuwi yakanggo wong-wong sing pada nduwèni wèt-wèt kuwi,ya awaké déwé iki wong Ju. Dadiné ora ènèng singbisa nglakoni ala terus ngomong nèk ora ngerti nèk singdilakoni kuwi ora apik. Mengkono kuwi dadiné ènèngbeneré nèk kabèh wong sak jagat, tegesé wong Ju lan singdudu Ju, kudu asok penjawabmarang Gusti Allah. 20Wongurip ora ènèng siji waé bisa ketampa Gusti Allah jalarannglakoni wèt-wèté nabi Moses. Nanging wèt-wèt kuwinamung kanggo nduduhké nèk manungsa wis nglakonidosa.

Gusti Allah gelem nampa manungsa21 Nanging saiki Gusti Allah wis nggawé dalan liyané

kanggo awaké déwé, dalan singmarakké awaké déwé bisaketampa Dèkné. Iki ora lantaran netepi wèt-wèté nabiMoses, ora, nanging lantaran dalan sing anyar, senajan

Rum 3:22 12 Rum 3:27mbiyèn nabiMoses lan nabi liya-liyané yawis ngomongkébab dalan iki. 22 Saiki awaké déwé bisané dianggep benerlan ketampa karo Gusti Allah ya namung nèk awaké déwépretyaya marang Gusti Yésus Kristus. Kabèh wong bisanampa keslametan, nèk gelem pretyaya marang GustiYésus Kristus, awit Gusti Allah ora mbédak-mbédakké,ora dadi sebab wong Ju apa bangsa liya. 23 Kenèng apaaku kok bisa ngomong ngono para sedulur. Awit kabèhwong wis tiba ing dosa lan jalaran kabèh namung nurutikarepé déwé, Gusti Allah blas ora kétok apiké sangkauripé manungsa. 24 Nanging Gusti Allah meksa gelemnganggep manungsa bener lan gelem nampa manungsa,nèk gelem pretyaya marang Gusti Yésus Kristus, sing wisnebus dosané manungsa. Mengkono kuwi Gusti Allahngujutké kawelasané lan kabetyikané marang manungsa,sing sakjané kudu disetrap. 25 Nanging Gusti Allah wisngongkon Gusti Yésus Kristus nglakoni pati, nyanggasetrapané manungsa, supaya manungsa bisa diluwarisangka nesuné Gusti Allah lan bisa nampa pangapurasangka Gusti Allah. Getihé Gusti Yésus Kristus tumètèsdongé Dèkné mati lan sapa sing pretyaya nèk getihtumètès kuwi kanggo nglabuhi manungsa, wong kuwimesti bakal nampa pangapura lan bisa nitèni nèk GustiAllah nindakké sing bener. Awit ing jaman sing wiskliwat Gusti Allah ora nyetrap manungsa, jalaran Dèknékepénginngétokké kesabarané. 26Nanging saikiwis tekanwantyiné Dèkné nyetrap kabèhmanungsa, jalaran sangkadosané, tegesé, uga manungsa sing ing jaman sing wiskliwat disabari. Saiki bisa kétok nèk Dèkné nindakké singbener. Lan Dèkné uga nampa kabèh wong sing pretyayamarang Gusti Yésus, dianggep bener.

27Dadiné para sedulur, apa sing arep dienggo pamèrankaro awaké déwé? Blas ora ènèng. Lah apa sing marakké

Rum 3:28 13 Rum 4:5manungsa bisa ketampa karo Gusti Allah? Apa jalaransangka nglakoni wèt-wèté nabi Moses? Ora, nangingmanungsa bisané dianggep bener lan ketampa karo GustiAllah namung jalaran sangka pretyaya. 28Dadiné tyekakérembuk para sedulur, manungsa bisané ketampa karoGusti Allahnamung jalaran sangka pretyayamarangGustiYésus Kristus, ora jalaran sangka netepi wèt-wèté nabiMoses. 29Apa Gusti Allah kuwi namung Gusti AllahéwongJu? Apa dudu Gusti Allahé bangsa liya uga? Mesti yata! 30 Awit para sedulur, Gusti Allah wujuté ya namungsiji. Dèkné nampa manungsa namung lantaran pretyayamarang Gusti Yésus Kristus, wong Ju lan wong sing duduJu tunggalé waé. 31 Lah menawa kowé terus ngomong:tibaké wèt-wèté nabi Moses wis ora dikanggokké menèh?Ora ngono. Nèk awaké déwé pretyayamarang Gusti YésusKristus, awaké déwé malah netepi wèt-wèt kuwi.

4Bapa Abraham ketampa jalaran sangka pengandelé

1 Para sedulur, saiki awaké déwé wis ngerti nèk GustiAllah nampa manungsa jalaran sangka pengandelé, orajalaran sangka enggoné netepi wèt-wèt lan pernatan. Lahkepriyé ya karo Bapa Abraham, mbah-mbahané awakédéwé? 2 Semunggoné Bapa Abraham ketampa karo GustiAllah jalaran sangka prekara-prekara sing ditindakkédèkné, ya ènèng beneré dèkné nduwé jalaran kanggopamèr. Nanging dèkné ora bisamamèrké apa-apamarangGusti Allah. 3 Wujuté nang Kitab wis ketulis ngéné:“Abrahampretyayamarang Gusti Allah lan jalaran sangkapretyaya, Abraham ditampa karo Gusti Allah, dadi wongsing nglakoni kekarepané Gusti Allah.” 4 Wong singnyambutgawé ya wis sak mestiné nèk nampa bayaran,iku upahé enggoné nyambutgawé, dudu pawèh. 5 Lah

Rum 4:6 14 Rum 4:12wong sing ora njagakké penggawéané, nanging namungnjagakké kawelasané Gusti Allah sing nampa kabèh wongsing pretyaya, wong kuwi ya ketampa tenan, awit wongépretyaya marang Gusti Allah. 6 Ratu Daved ya wis taungomongké bab prekara iki lan dèkné mèlu bungah karowong sing ketampa karo Gusti Allah, ora jalaran peng-gawéan sing ditindakké karo wong kuwi. 7 Ratu Davedmalah ngomong ngéné:“Gedé tenan bungahmu,wong sing dingapura klèrunékaro Gusti Allah.8Gedé tenan bungahmu,nèk Gusti Allahora ngitung salahmu!”

9 Para sedulur, sing dielem karo ratu Daved iki apanamung wong sing nglakoni sunat apa uga wong singora nglakoni sunat? Awaké déwé mau wis ngomong nèknang Kitab wis ketulis nèk Bapa Abraham ketampa karoGusti Allah, jalaran dèkné pretyaya. 10 Lah Bapa Abrahamenggoné ketampa Gusti Allah kuwi kapan. Apa dèknéketampa sakdurungénglakoni sunat apa sakwisé nglakonisunat? 11Wujuté ya sakdurungé dèkné nglakoni sunat ta,ora sakwisé. Awit sakdurungé Bapa Abraham nglakonisunat, dèkné wis ketampa karo Gusti Allah. Sunat kuwinamung tandané nèk Bapa Abraham wis ketampa karoGusti Allah, jalaran dèkné pretyaya. Tyekaké rembukpara sedulur, Bapa Abraham pretyaya marang GustiAllah lan jalaran dèkné pretyaya dèkné ditampa karoGusti Allah lan tandané nèk dèkné ditampa Gusti Allahdèkné nglakoni sunat. Mengkono kuwi kabèh wong singpretyaya dianggep dadi turunané Bapa Abraham karoGusti Allah, senajan wong-wong kuwi ora nglakoni sunat.12 Lah wong Ju kabèh sing nglakoni sunat kuwi ora dadi

Rum 4:13 15 Rum 4:17turunané Bapa Abraham jalaran nglakoni sunat, nang-ing jalaran pretyaya marang Gusti Allah, kaya enggonéBapa Abraham pretyaya marang Gusti Allah, sakdurungénglakoni sunat.

Bapa Abraham nampa prejanjian jalaran pretyaya13 Para sedulur, Gusti Allah wis janji marang Bapa

Abraham lan para turunané nèk bakal dikèki jagat iki.Lah Gusti Allah enggoné ngekèki prejanjian iki ora jalaranBapa Abraham netepi wèt-wèté nabi Moses, ora, nangingjalaran dèkné pretyaya marang Gusti Allah lan jalaransangka pretyaya kuwi dèkné bisa ketampa karo GustiAllah. 14 Semunggoné Gusti Allah ngekèki prejanjianénamung marang wong sing pada netepi wèt-wèté nabiMoses, tibaké manungsa ora usah pretyaya marang GustiAllah lan semono uga prejanjiané Gusti Allah ora ènèngajiné. 15 Para sedulur, jalaran manungsa kepéngin ke-tampa Gusti Allah lantaran netepi wèt-wèté nabi Moses,éntuk-éntuké namung setrapan sangka Gusti Allah, awitmanungsa pada nerak wèt-wèt kuwi. Dadiné nèk wèt-wètkuwi ora ènèng ya ora ènèng sing diterak.

16 Mulané para sedulur, Gusti Allah ora ngekèki pre-janjiané marang wong sing netepi wèt-wèt nabi Moses,nanging namung marang wong sing njagakké marangDèkné bisa nampa prejanjiané. Dadiné bisa kétok, nèkkuwi pawèh sing metu sangka atiné Gusti Allah. Lan singpenting uga, karepé Gusti Allah, aja sampèk turunanéBapa Abraham siji waé kélangan prejanjian iki, nangingkabèh kudu nampa panduman. Kuwi ora namung wongJu sing netepi wèt-wèté nabi Moses, ora, nanging ugaliya-liyané sing njagakké marang Gusti Allah kaya BapaAbraham. Awit para sedulur, Bapa Abraham kuwi bapakékabèh wong sing pretyaya marang Gusti Allah. 17 Nang

Rum 4:18 16 Rum 4:23-25Kitab wujuté ya wis ketulis ngéné: “Aku ndadèkké kowédadi bapaké bangsa pirang-pirang!” Kanggo Gusti AllahBapa Abraham ya pantyèn dadi bapaké bangsa pirang-pirang tenan, yakuwi kabèh bangsa sing pretyayamarangGusti Allah kaya Bapa Abraham. Bapa Abraham pretyayanèk Gusti Allah nguripké wong mati lan dèkné pretyayauga, nèk Gusti Allah nduwèni kwasa, nganggo tembungébisa nekakké barang sing durung ènèng bisa ènèng.18 Jalaran sangka pengandel kuwi para sedulur, BapaAbraham tetep pretyaya nèk dèkné bakal dadi bapakébangsa pirang-pirang. Mulané dèkné ya sabar terusngarep-arep keturutané prejanjiané Gusti Allah marangdèkné, senajan sak tyara manungsa Bapa Abraham wisora bisa éntuk turunan. Nanging dèkné pretyaya marangprejanjiané Gusti Allah sing ngomong: “Anak turunanmubakal okèh banget.”

19Mulané, senajan Bapa Abrahamumuréwismèh satustaun, ya jan wis tuwa tenan, karomenèh dèkné ngerti nèkbojoné, ibu Sarah, wis tuwa lan wis ora bisa nduwé anakmenèh, meksa dèkné ora ilang pengandelé. 20-21 BapaAbraham pretyaya terus nèk Gusti Allah bakal nurutijanjiné marang dèkné. Pengandelé ora suda blas, malahtambahmantep. Gusti Allah pantyèn kagunggung sangkapengandelé Bapa Abraham, awit dèkné pretyaya tenannèk Gusti Allah bakal nuruti janjiné. 22 Mulané BapaAbraham ya ketampa karo Gusti Allah. 23-25 Nangingtembung “ketampa karo Gusti Allah” kuwi ora namungkanggo Bapa Abraham déwé, nanging uga kanggo awakédéwé kabèh. Awit awaké déwé uga ketampa karo GustiAllah, jalaran awaké déwé njagakké marang Gusti Allahsing nangèké Yésus, Gustiné awaké déwé, sangka pati. YaGusti Yésus iki sing dipatèni kanggo nebus salahé awakédéwé. NangingDèknéditangèkké sangkapati, supaya bisa

Rum 5:1 17 Rum 5:6ngrukunké awaké déwé karo Gusti Allah.

5Ketampa karo Gusti Allah

1 Para sedulur, jalaran awaké déwé mangertèni nèkawaké déwé wis ketampa karo Gusti Allah jalaran sangkapretyaya, uripé awaké déwé saiki wis rukun karo GustiAllah. Iki bisané keturutan jalaran sangka Yésus Kristus,Gustiné awaké déwé. 2 Lan jalaran sangka pengandeléawaké déwé marang Gusti Yésus Kristus sing wis matinebus dosané awaké déwé, saiki awaké déwé bisa maranang nggoné Gusti Allah lan ngrasakké kabetyikané. Yakabetyikané Gusti Allah iki sing dadi tunggaké uripéawaké déwé. Mulané saiki awaké déwé bungah-bungah,awit awaké déwé ngarep-arep nèk bakal éntuk pandu-man, yakuwi, sembarang nang swarga singwis dityawiskékanggo awaké déwé. 3 Awaké déwé ora namung bungah-bungah ngarep-arep pandumané awaké déwé, nanginguga nèk awaké déwé ngalami kangèlan awaké déwé tetepbungah. Awit awaké déwé ngerti nèk kangèlan kuwimarakké awaké déwé kuwat ing pengandel. 4Nèk awakédéwé kuwat terus ing kangèlan apa waé, awaké déwédadi mantep ing atiné lan kenèng dipretyaya. Nèk awakédéwé kenèng dipretyaya, awaké déwé uga bisa ngarep-arep nampa panduman. 5Awaké déwé ora usah wedi nèkpengarep-arep kuwi bakal ndadèkké gelané ati, awit GustiAllah wis ngedunké katrésnané ing atiné awaké déwé.Dongé Gusti Allah ngedunké Roh Sutyi ing atiné awakédéwé, awaké déwé dunung sepira gedéné katrésnanéGusti Allah marang awaké déwé.

6 Para sedulur, katrésnané Gusti Allah marang awakédéwé pantyèn ketara tenan, awit senajan awaké déwékudu dipatèni tanpa dikèki welas, jalaran awaké déwé

Rum 5:7 18 Rum 5:11gedé salahé, Kristus meksa nglakoni pati nglabuhi awakédéwé iki, supaya awaké déwé ora usah nampa setrapansangka Gusti Allah. Patiné Kristus pantyèn wis dikarepkéGusti Allah sakdurungé, tujuané kanggo ngluwari awakédéwé sangka setrapané. 7 Nèk dipikir para sedulur, matinglabuhi wong bener waé wis angèl banget. Menawaya ènèng wong sing gelem mati nglabuhi wong betyik,sing ènèng pantesé dilabuhi. 8 Mulané, pantyèn kétoktenangedéné katrésnanéGusti Allahmarang awakédéwé,awit dongé awaké déwé ijik nglakoni dosa, Kristus wismati nglabuhi awaké déwé. 9 Dadiné awaké déwé saikibisa ngerti tenan nèk Gusti Allah wis gelem nampa awakédéwé, jalaran Kristus wis mati nglabuhi awaké déwé langetihé tumètès kanggo nebus dosané awaké déwé. Lanjalaran sangka kuwi awaké déwé bisa rukun karo GustiAllah, mulané awaké déwé ngerti tenan nèk wis diluwarisangka nesuné lan setrapané Gusti Allah, sing bakalnekani kabèh wong sing nglakoni ala. 10 Para sedulur,aku ngomong ngono kuwi, jalaran dèkmbiyèn waé dongéawaké déwé uripé ijik nglakoni ala lan dadi mungsuhéGusti Allah, Gusti Allah wis gelem ngongkon Anaké,yakuwi Gusti Yésus, nglakoni pati kanggo awaké déwé,supaya awaké déwé bisa rukun menèh karo Gusti Allah.Lah saiki menèh, sakwisé awaké déwé wis dirukunké,mosok awaké déwé ora bakal slamet sak terusé, jalaranGusti Yésus urip kanggo nulungi awaké déwé. 11 Parasedulur, awaké déwé ora namung bungah jalaran sangkakuwi waé, nanging awaké déwé uga bungah jalaran awakédéwé saiki wis bisa dadi siji karo Gusti Allah. Gustinéawaké déwé Yésus Kristus sing ngrukunké awaké déwékaro Gusti Allah.

Bapa Adam lan Kristus

Rum 5:12 19 Rum 5:1612 Dadiné awaké déwé saiki dunung bab iki para sedu-

lur: jalaran wong siji nggawé dosa, yakuwi Bapa Adam,dosa terus mlebu ing donya lan jalaran dosané wong sijimau, pati uga nekani manungsa. Tegesé, wis dadi pestinékabèh manungsa mati, jalaran kabèh wis kelebon dosa.13 Pantyèn, dosa wis ngleboni manungsa sakdurungéwèt-wèté nabi Moses teka, nanging Gusti Allah ora bisanyetrap manungsa, awit durung pada nduwèni wèt-wètkuwi, dadiné ora kenèng disalahké. 14 Nanging senajaning jamané Bapa Adam tekané jamané nabi Moses GustiAllah ora nyetrap manungsa jalaran sangka dosané, awitdurung ènèng wèté nabi Moses, meksa kabèh manungsaing jaman kuwi pada mati. Nèk dipikir wong-wong kuwiora nggawé dosa kaya Bapa Adam, awit Bapa Adam jandipenging tenan karo Gusti Allah.

Dadiné dèkné dadi wakilé kabèh manungsa lanmengkono kuwi nggambarké wakilé manungsa liyanésing bakal teka, yakuwi Kristus. 15 Nèk ngono, apaBapa Adam karo Gusti Yésus Kristus tunggalé, ora ènèngbédané? Gedé banget bédané? Awit jalaran sangka salahéBapa Adam kabèh manungsa nyimpang sangka dalanéGusti Allah. Nanging jalaran sangka pelabuhané GustiYésus Kristus, Gusti Allah bisa ngétokké kabetyikanémarang kabèh manungsa lan nulungi manungsa, supayabisa balik nang dalané Gusti Allah menèh. Para sedulur,nèk jalaran salahé wong siji kabèh wong mati, awakédéwé kudu dunung, sepira gedéné kabetyikané GustiAllah marang kabèh manungsa. Awit jalaran sangkagedéné kabetyikané, Gusti Allah ngongkon wong sijiteka nang jagat, yakuwi Gusti Yésus Kristus, supaya bisanulungi kabèhmanungsa. 16Pantyèn gedé banget bédanépawèh sing metu sangka kabetyikané Gusti Allah marangmanungsa, nèk dipadakké karo éntuk-éntuké manungsa,

Rum 5:17 20 Rum 5:21

jalaran sangka salahé wong siji mau. Kuwi ngéné parasedulur! Jalaran sangka salahé wong siji, kabèh wongkatut salah lan kabèh uga kudu disetrap. Nanging jalaransangka salahé wong okèh, Gusti Allah malah ngétokkékabetyikané lan mbuwang salahé kabèh manungsa.17 Jalaran sangka salahé wong siji manungsa kabèh kudumati. Nanging luwih gedé pangwasané wong siji singliyané, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Awit jalaran sangkagedéné kabetyikané, Gusti Allah ngekèki pitulungan gedémarangmanungsa lanmanungsa bisa ketampa karo GustiAllah, nèk gelem nampa pitulungan sangka Gusti Allahiki, yakuwi Gusti Yésus Kristus. Sapa sing gelem nampaDèkné bakal urip dadi siji lan mèlu nglakokké pangwasakaro Dèkné.

18 Dadiné tyekaké rembuk ngéné para sedulur: jalaransangka salahé wong siji kabèh wong dianggep salah karoGusti Allah, semono uga tumindaké betyik wong sijingilangké salahé kabèh wong, supaya bisa urip dadi sijikaro Gusti Allah. 19 Uga, jalaran wong siji ora manutmarang Gusti Allah, kabèh wong dianggep salah, mulané,jalaran wong siji manut, kabèh wong bisa ketampa karoGusti Allah.

20 Para sedulur, wèt-wèté nabi Moses kuwi tekanénamung kanggongétokké nèk tumindakémanungsa kuwinamung salah terus lan dosané numpuk-numpuk. Dad-iné bisa kétok uga gedéné kabetyikané Gusti Allah, singmundak terus. 21 Lan kaya enggoné dosa gedé kwasanélan nekakké pati, semono uga kabetyikané Gusti Allahgedé kwasané, bisa marakké manungsa bisa ketampakaro Gusti Allah lan nduwèni urip langgeng, jalaranpelabuhané Yésus Kristus, Gustiné awaké déwé.

Rum 6:1 21 Rum 6:106

Mati lan urip karo Kristus1 Lah kuwi kabèh apa tegesé para sedulur? Apa awaké

déwé terus kudu nambahi dosané, supaya kabetyikanéGusti Allah bisamundak? 2Blas aja nduwèni gagasan kayangono, para sedulur! Awit kanggo dosa awaké déwé ikiwis mati, dadiné awaké déwé ora kenèng urip nglakonidosa menèh. 3 Apa kowé ora ngerti nèk sak barengéawaké déwé dibaptis, awaké déwé dadi siji karo Kristus.Dadiné dongé Dèkné mati, awaké déwé ya katut matikaro Dèkné. Pembaptisané awaké déwé kuwi nggambarkénèk awaké déwé wis katut mati lan kakubur karo Kristus.4 Dadiné kaya enggoné Gusti Allah Bapaké awaké déwénangèké Kristus sangka pati nganggo pangwasané singgedé, supaya bisa uripmenèh,mengkono uga awaké déwépada nampa urip anyar, urip singmanut kekarepanéGustiAllah sak kabèhé.

5 Awit para sedulur, nèk awaké déwé wis katut matikaro Kristus, awaké déwé uga ngerti nèk awaké déwékatut karo Kristus tangi menèh ing urip sing anyar.6 Awaké déwé ngerti nèk uripé awaké déwé sing lawaswis katut mati kapentèng karo Kristus, supaya pang-wasané dosa sing ana ing awaké déwé karusak lan orabisa marakké awaké déwé nggawé dosa menèh. 7 Awitnèk awaké déwé wis mati, awaké déwé ya wis utyulsangka pangwasané dosa. 8Para sedulur, nèk awaké déwéwis katut mati karo Kristus, awaké déwé uga pretyaya,nèk awaké déwé bakal urip bareng karo Dèkné. 9 Lanawaké déwé bakal urip dadi siji karo Kristus sak terusé,jalaran Kristus wis tangi sangka pati lan Dèkné ora bakalmati menèh. Pati wis ora bakal bisa ngwasani Dèknémenèh. 10 Kristus nglakoni pati kuwi pati kanggo dosa,tegesémedot pangwasané dosa. Lan kuwi namung klakon

Rum 6:11 22 Rum 6:17sepisan kanggo slawasé. Lah saiki Kristus urip, uripénamung kanggo ngladèni Gusti Allah. 11 Mulané parasedulur, kowé uga kudu pada nganggep awakmu wis matikanggo dosa, supaya bisa urip dadi siji karo Gusti YésusKristus, ngladèni Gusti Allah.

12 Aja sampèk dosa ngwasani awakmu menèh lan ajanuruti kekarepané ala. 13 Awakmu aja sampèk dikang-gokké karo pangwasané dosa kanggo nglakoni sak wer-nané ala. Setitik waé ora. Nanging awakmu kudu dipas-rahké kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah, awit kowémauné mati, nanging saiki wis diuripké menèh. Awakmusak kujur saiki dipasrahké kanggo nindakké prekara-prekara sing betyik.

14 Para sedulur, aku ngomong ngono kuwi, jalarandosa ora kenèng ngwasani uripmu menèh. Uripmu saikiora gumantung ing wèt-wèté nabi Moses menèh, ora,nanging gumantung ing kabetyikané Gusti Allah.

Urip kanggo nuruti kekarepané Gusti Allah15Apa tegesé awaké déwé wis ora gumantung ing wèt-

wèté nabi Moses, nanging ing kabetyikané Gusti Allah?Apa saiki awaké déwé dililani nglakoni dosa? 16 Ora parasedulur, blas ora! Kowé ngerti déwé, nèk kowé masrahkéuripmu dadi peladèné sakwijiné wong, kowé ya kudunuruti kekarepané wong kuwi. Semono uga kowé bisadadi peladèné dosa lan nuruti kekarepané dosa. Entèk-entèké kowé bakal dibuwang nang neraka, pisah sangkaGusti Allah slawasé. Nèk kowé masrahké uripmu kanggonuruti kekarepané Gusti Allah, Dèkné bakal ngréwangikowé, supaya kowé bisa nindakké sembarang sing bener.17 Nanging, maturkesuwun tenan marang Gusti Allah!Awit senajan mauné kowé dadi peladèné dosa, saiki kowé

Rum 6:18 23 Rum 7:1wis pada nurut sak atimu marang pitutur sing diwu-langké marang kowé karo para rasul. 18 Saiki kowé wispedot sangka pangwasané dosa, kowé saiki pada nurutikekarepané Gusti Allah lan pada nglakoni sing bener.

19Para sedulur, supaya kowébisa dunung kuwimau, takgambarké karo slaf. Awit wujuté kowé mbiyèn ya padamasrahké uripmu kaya slaf kanggo nglakoni sak wernanéprekara sing kotor lan sing ora nggenah, selot suwi selotkebatyut. Mulané saiki uripmu kudu mbok pasrahké,kanggo nuruti sembarang sing bener, supaya uripmu bisandadèkké bungahé Gusti Allah.

20 Dongé kowé ijik dadi slafé dosa, kowé ora mikirkéblas bab nindakké prekara sing bener. 21 Lah apaéntuk-éntuké enggonmu nglakoni prekara-prekara singala kuwi? Malah kowé déwé isin saiki. Wong singnglakoni kaya ngono kuwi entèk-entèké tiba nang neraka.22 Nanging saiki kowé wis dipedot sangka pangwasanédosa lan saiki kowénuruti kekarepanéGusti Allah. Dadinéuripmu saiki ndadèkké bungahé Gusti Allah, sing ngekèkiurip langgeng marang kowé. 23 Tyekaké rembuk parasedulur, nèk dosa ngwasani uripmu, éntuk-éntuké patising langgeng. Nanging marang wong sing uripé dadisiji karo Gustiné awaké déwé Yésus Kristus, Gusti Allahngekèki urip langgeng, kanggo ngétokké kabetyikané.

7Dalan sing lawas ditinggal,nurut dalan sing anyar

1 Para sedulur, aku saiki kepéngin ngekèki gambarliyané kanggo ndunungké, nèk uripé awaké déwé wis oragumantung ing wèt-wèté nabi Moses, nanging guman-tung ing kabetyikané Gusti Allah. Kowé wong sing pada

Rum 7:2 24 Rum 7:6

ngerti tyarané wèt, mulané arep tak dunungké ngéné:wèt kuwi kanggoné namung nèk awaké déwé ijik urip.2Gampangé omong ngéné. Wong wédok sing nduwé bojokuwi nduwèni kuwajiban marang bojoné, nèk dèkné ijikurip. Nèk sing lanang wis mati, wong wédok mau oranduwé kuwajiban apa-apa marang bojoné, tegesé, dèknékenèng nggolèk wong lanang liyané. 3Semunggoné wongwédokmaumlaku karo wong lanang liyané dongé bojonéijik urip, ya bener nèk dèkné disalahké wong nèk lakubédang. Lah nanging nèk sing lanang wis mati, wongwédok mau wis ora kebanda menèh karo sing lanang landèkné bisa kawin karo wong lanang liyané, kuwi ora lakubédang.

4 Kanggo kowé sakjané ya kaya ngono para sedulur!Dongé Kristus mati, kowé ya katut mati karo Dèkné.Dadiné kanggo wèt-wèté nabi Moses kowé ya wis matilan wis ora kebanda menèh marang wèt-wèt kuwi. Kowésaiki kebanda marang wong liyané, wong sing wis di-tangèkké sangka pati. Kowé saiki wis kebanda marangKristus, supaya uripmu bisa ndadèkké bungahé GustiAllah. 5Dongé awaké déwé uripé ijik dikwasani karo dosa,awaké déwé malah pada seneng nuruti ala, awit wèt-wètsing menging awaké déwé ora éntuk ngéné apa ora éntukngono wujuté malah narik atiné awaké déwé kongkonnglakoni prekara-prekara sing dipenging. Entuk-éntukéapa? Awaké déwé malah nuruti ala lan Gusti Allah kudunyetrap awaké déwé nang neraka. 6Nanging wujuté saikikowé wis dipedot sangka ranténé wèt-wèt sing mbandakowé kuwi. Kanggo wèt-wèt kuwi saiki kowé wis mati.Saiki kowé nuruti kekarepané Gusti Allah nganggo dalansing anyar, nganggo pitulungané Roh Sutyi. Dalan singlawas, miturut wèt-wèté nabi Moses, wis ditinggal.

Rum 7:7 25 Rum 7:13Wèté nabi Moses lan dosa

7 Nèk wèt-wèt kuwi marakké dosa, tibaké ya ora apik?Ora ngono para sedulur, blas ora. Nanging jalaran sangkawèt-wèt kuwi aku ngerti dosa kuwi apa. Semunggonénang wèt ora menging: “Aja milik barangé liyané,” akumesti ya ora ngerti tembung milik kuwi tegesé apa.8 Dadiné wèt-wèt kuwi malah marakké dosa nggugahrasa-rasa sing ala ing atiku. 9-10Karomenèh para sedulur,tanpa wèt-wèt dosa mesti mati, tegesé, semunggoné wèt-wèt kuwi ora ènèng, ya ora ènèng sing nggugah rasa-rasa sing ala. Aku mbiyèn ya urip tanpa wèt-wèté nabiMoses, aku ya ora ngerti apa sing dipenging lan apa singora. Mikiré sembarang ya wis apik waé, Gusti Allah orabakal nyetrap aku. Nanging sakwisé aku ngerti wèté GustiAllah sing ngomong: “Aja milik marang barangé liyané,”lah kok ing atiku terus malih nduwé rasa milik barangéliyané. Lah aku terus rumangsa nerak wèté Gusti Allah.Aku rumangsa nglakoni dosa lan pantes disetrap karoGusti Allah lan dibuwang nang neraka. Dadiné, wèté GustiAllah sing tujuané kanggo nuntun aku supaya bisa uriprumaket marang Gusti Allah, jebulé malah marakké akupedot sangka Gusti Allah. 11 Jalaran sangka wèt mau dosamalah nemu dalan narik atiku marang ala, supaya akupisah sangka Gusti Allah.

12Nanging senajan wèt-wètmau jebulémarakké awakédéwé nggawé dosa, aku ora ngomong nèk wèt-wèt kuwiala, ora para sedulur. Wèt-wèt kuwi tekané sangka GustiAllah. Semono uga angger-anggeré Gusti Allah. Kuwikabèh bener lan apik kanggo awaké déwé. 13 Lah mosokbarang sing apik marakké aku pisah sangka Gusti Allah?Lah kepriyé kuwi? Ora para sedulur, ora ngono! Dosa singmarakké aku pisah sangka Gusti Allah. Dadiné sak beneréngéné: dosa sing marakké aku nerak wèté Gusti Allah lan

Rum 7:14 26 Rum 7:23jalaran sangka kuwi aku malih pisah sangka Gusti Allah.Mengkono kuwi aku bisa weruh déwé, nèk dosa nekakkéala. Dadiné dongé nerak angger-anggeré Gusti Allah lannindakké barang sing dipenging, akuweruh, nèk ing atikuènèng rasa ala sing gedé banget kwasané. Lah Gusti Allahngekèki angger-angger, supaya kuwi bisa kétok.

14 Para sedulur, kuwi jalarané ngéné: awaké déwéngerti nèkwèt-wèté nabiMoses kuwi tekané sangka RohéGusti Allah. Nanging aku iki namung wong urip singwujut kedagingan sing dikwasani dosa. 15Aku déwé ya oradunung kenèng apa aku kok nglakoni dosa. Apa karepkumalah ora tak lakoni, aku malah nglakoni barang sing taksengiti. 16 Jalaran aku malah nglakoni apa sing ora takkarepké, dadiné ketara, nèk aku ngakoni, nèk wèt-wètéGusti Allah kuwi bener. 17 Dadiné dudu aku déwé singnglakoni ala mau, nanging pangwasané dosa sing ana ingaku, kuwi sing marakké aku nindakké sing ala. 18Pantyènaku déwé ya ngakoni para sedulur, aku iki namung ma-nungsa, aku ora bisa nindakké apa-apa sing betyik. Beneraku nduwèni kepéngin nindakké sing betyik, nanging akuora bisa nuruti kekarepan kuwi. 19 Mulané aku ya oranglakoni sing betyik, senajan ya karep tenan. Malah singala, sing ora tak karepké, malah kuwi sing tak lakoni.20 Lah nèk aku malah nglakoni prekara-prekara sing oratak karepké, dadiné ya ketara tenan, nèk dudu aku déwésing nindakké ala kuwi, nanging pangwasané dosa singana ing aku.

21 Mulané para sedulur, aku saiki nitèni iki: nèk akukepéngin nglakoni sing betyik, jebulé sing tak lakoninamung sing ala. Kaya-kaya iki kok dadi kalumrahan.22 Pantyèn ing atiku aku ya bungah tenan nèk Gusti Allahngekèki wèt-wèt kuwi marang awaké déwé. 23 Nangingaku nitèni nèk nang awakku kaya-kaya ènèng wèt liyané

Rum 7:24 27 Rum 8:3sing nglawan wèté Gusti Allah. Dadiné jebulé aku yanindakké prekara sing ora disetujoni karo swarané atiku.Aku kebanda karo pangwasané dosa sing ngarani apasing kudu tak lakoni. 24 Pantyèn tyilaka tenan awakkuiki. Sapa ta sing bisa ngluwari aku sangka badan singmarakké aku nglakoni ala lan kapisah sangka Gusti Al-lah iki? 25 Maturkesuwun marang Gusti Allah! Dèknésing ngluwari aku lantaran Gusti Yésus Kristus. Jalaransangka pitulungané Gusti Yésus Kristus, dosa wis ora bisangwasani aku menèh.

Awit para sedulur, wujuté senajan aku ngakoni nèkwèté Gusti Allah kuwi apik lan kudu dilakoni, nanging akukalah karo pangwasané dosa sing marakké aku nindakkésing ala.

8Urip nurut kekarepané Roh Sutyi

1 Nanging saiki wis ora ngono para sedulur, awit sapasingwis dadi siji karoKristus Yésuswis ora dianggep salahmenèh karo Gusti Allah lan ora bakal nampa setrapan.2 Kenèng apa aku kok ngomong ngono? Jalaran sakbarengé awaké déwé dadi siji karo Kristus Yésus, RohSutyi nganyarké uripé awaké déwé. Saiki Roh Sutyi singngwasani uripé awaké déwé. Pangwasané dosa, singmisah awaké déwé sangka Gusti Allah, wis dikalahké.3 Awit para sedulur, wèté Gusti Allah ora bisa marakkéawaké déwé medot klakuan ala. Dosa gedé banget pang-wasané lan awaké déwé kangèlan ngalahké. Mulané GustiAllah déwé nulungi awaké déwé. Dèkné ngongkon Anakémedun nang jagat kéné. Gusti Yésus dadi manungsa singuga nduwèni badan kaya awaké déwé iki. Dèkné matidadi kurban kanggo dosané awaké déwé. Dadiné GustiAllah malih nganggep Kristus salah lan kudu nglakoni

Rum 8:4 28 Rum 8:13setrapané. 4 Mengkono kuwi awaké déwé bisa netepiwèté Gusti Allah ing uripé awaké déwé, janji awaké déwéora nuruti kekarepané dosa, nanging nuruti kekarepanéRoh Sutyi. 5Wong sing uripé manut kekarepané kedagin-gané, pikirané ya dilakokké karo kedagingané. Nangingwong sing manut kekarepané Rohé Gusti Allah, piki-rané ya katuntun Rohé Gusti Allah. 6 Nèk pikiranmudikwasani kedagingan, entèk-entèké kowé bakal pisahsangka Gusti Allah slawasé. Nanging nèk pikiranmukatuntun kekarepané Rohé Allah, éntuk-éntuké bakalurip sing tentrem lan langgeng. 7 Wong sing pikiranédikwasani kedagingan kuwi dadi mungsuhé Gusti Allah,awit ora manut marang wèté Gusti Allah. Wong kayangono kuwi pantyèn ya ora bisa urip manut wèté GustiAllah. 8 Uripé wong kaya ngono kuwi blas ora bisandadèkké bungahé Gusti Allah.

9 Lah nanging kowé kuwi kepriyé para sedulur? Apakowé ijik dilakokké kedagingan. Ya wis ora ta! Saiki kowépadamanut kekarepané Rohé Gusti Allah, awit aku ngertinèk Rohé Gusti Allah manggon ing kowé. SemunggonéRohé Gusti Allah ora manggon ing kowé, mesti kowé yadudu wèké Kristus. 10 Ya bener, nèk Kristus manggoning atimu, badanmu ya ijik dikwasani pati, jalaran sangkadosa, nanging rohmu urip, awit kowé wis dianggep benerlan ditampa karo Gusti Allah. 11 Para sedulur, Rohé GustiAllah wis nangèké Gusti Yésus Kristus sangka pati. Lanwujuté ya Rohé Gusti Allah sing manggon ing atimu,mulané Gusti Allah ya mesti uga bakal nangèké badanmusangka pati. Rohé Gusti Allah sing manggon ing atimu,kuwi sing bakal nguripké badanmu sangka pati.

12 Dadiné ngéné para sedulur: awaké déwé pantyènnduwé kuwajiban kudu urip manut kekarepané RohéGusti Allah, ora manut kekarepané kedagingan. 13 Awit

Rum 8:14 29 Rum 8:19nèk awaké déwé urip manut kekarepané kedagingan,entèk-entèké awaké déwé bakal pisah sangka Gusti Allahslawasé. Nanging nèk kowé matèni kekarepané kedagin-gan nganggo pitulungané Rohé Gusti Allah, kowé bakalurip dadi siji karoGusti Allah slawasé. 14Kowékudungertipara sedulur, wong sing uripé katuntun tenan karo RohéGusti Allah, ya wong kuwi sing kenèng diarani tenan nèkwujut anaké Gusti Allah. 15Kenèng apa aku kok ngomongngono para sedulur? Awit wujuté kowé mauné pada wedikaro Gusti Allah, wedi nèk bakal disetrap. Nanging saikiGusti Allah wis ngedunké Rohé kongkon manggon ingatimu. Apa Rohé Gusti Allah iki marakké kowé wedi?Ora! Roh ikimanggon ing atiné awaké déwémalah supayaawaké déwé ora nduwé wedi nyeluk Gusti Allah: “Bapak,Bapakku!” 16 Rohé Gusti Allah déwé sing ndunungkémarang awaké déwé, nèk awaké déwé iki anaké GustiAllah tenan.

17 Para sedulur, nèk awaké déwé iki anaké Gusti Allah,mbésuk awaké déwé ya mesti nampa panduman singsaiki wis kasimpen kanggo awaké déwé. Awaké déwéora namung nampa panduman, nanging awaké déwé ugabakal dikèki panggonan sing duwur déwé, tunggalé karoKristus. Mulané para sedulur, nèk awaké déwé saguhnglakoni kasangsaran kaya Kristus, Gusti Allah uga bakalngunggahké awaké déwé kaya Kristus.

Pengarep-arepé anak-anakéGusti Allah

18 Para sedulur, sakkèhé kasangsaran sing dialamiawaké déwé saiki, manut pinemuku, ora ènèng padanéblas karo upahé Gusti Allah sing sangka swarga, singbakal dibukak kanggo awaké déwé mbésuk. 19 Awitlangit lan bumi pantyèn ya ngarep-arep dinané tenan,

Rum 8:20 30 Rum 8:26mbésuk kapan ta Gusti Allah bakal ngétokké upahé anak-anaké. 20Kenèng apa kok pada ngarep-arep? Jalaran sem-barang gawéané Gusti Allah kuwi wis kenèng karusakan,dadi muspra, ora kaya sing dikarepké karo Gusti Al-lah mau-mauné. Nanging kuwi ora sangka kekarepanédéwé, ora, kuwi pantyèn wis dadi kekarepané Gusti Al-lah déwé, jalaran jagat wis kenèng dosa. Nanging ijikènèng pengarep-arep. 21 Enèng wantyiné Gusti Allahbakal nganyarké sembarang, supaya ora bisa rusak lanmati menèh. Sembarang malah bakal dianyarké, supayabisa merdéka, tunggalé karo anak-anaké Gusti Allah.22 Pantyèn bener, saiki jagat ijik sambat ngrasakké lara,kaya wong wédok sing ijik nglarani nèk arep mbayi kaé.23 Ora namung jagat sing sambat, nanging uga awakédéwé iki sing nampa pawèhé Gusti Allah sing sepisanan,yakuwi Roh Sutyi. Awaké déwé sing wis kanggonanRoh Sutyi uga pada nggresah ing sakjeroné kebatinan,sak barengé awaké déwé ngarep-arep wantyiné enggonéGusti Allah bakal ngangkat awaké déwé, ditetepké dadianaké lan nganyarké badané awaké déwé dadi badansing langgeng. 24 Awit para sedulur, awaké déwé ikiwis dislametké karo Gusti Allah, supaya awaké déwé bisangarep-arep wantyiné nèk Gusti Allah bakal nganyarkébadané awaké déwé lan ngangkat awaké déwé nangpanggonan sing duwur déwé. Nanging nèk awaké déwéwis weruh sing diarep-arep karo awaké déwé, tibaké yawis ora pengarep-arep menèh. Awit, sapa sing ngarep-arep barang sing wis kétok? 25 Nèk awaké déwé ngarep-arep barang sing awaké déwé durung weruh, awaké déwémesti bakal ngarep-arep karo sabar.

26 Semono uga Rohé Gusti Allah, tekané arep mitulungiawaké déwé sing ringkih iki. Awit awaké déwé orangerti kepriyé tyarané ndonga sing bener kuwi. Mulané

Rum 8:27 31 Rum 8:32Roh Sutyi ndongakké awaké déwé marang Gusti Allah,nganggo sambat lan nggresah; awaké déwé iki ora bisandunungké nganggo tembungé manungsa. 27 NangingGusti Allah, sing weruh njeroné atiné manungsa, ngertiuga apa penjalukané Roh Sutyi. Awit nèk Roh Sutyindongakké awaké déwé, mesti pandonga kuwi tyotyokkaro kekarepané Gusti Allah.

28 Para sedulur, awaké déwé kabèh pada ngerti bab iki:nèk awaké déwé trésna tenan marang Gusti Allah, sem-barang sing klakon ing uripé awaké déwé bakal dikang-gokké karo Gusti Allah, supaya entèk-entèké nekakkébetyik kanggo awaké déwé. Kawit sakdurungé Gusti Allahwis ngerti apa sing arep ditindakké, mulané, sakdurungéDèkné ya wis miji wong-wong sing arep dikanggokkékanggo nuruti kekarepané Dèkné. 29 Gusti Allah uga wisngerti sakdurungé, sapa sing bakal nurut Dèkné, mulanéya ditengeri sakdurungé, supaya bisa dadi kaya Kristus,Anaké. Mengkono kuwi Kristus dadi kaya anak mbareping brayaté Gusti Allah. 30Mulané para sedulur, wong singwis ditengeri mau, yakuwi sing wis dipanggil. Lan wongsing wis dipanggil kuwi wong sing wis dianggep bener landitampa. Ya sing wis ditampa iki sing uga diangkat nangpanggonan sing duwur déwé, dadi siji karo Dèkné.

Gusti Allah tetep-mantep katrésnané, ora bakal malih31 Para sedulur, nèk mikirké kuwi mau kabèh, saiki

awaké déwé arep ngomong kepriyé? Nèk Gusti Allahdéwé sing ngréwangi awaké déwé, sapa ta sing bisangalahké awaké déwé? Ora ènèng! 32 Gusti Allah oraémanmasrahké Anaké dadi kurban nang kayu pentèngankanggo awaké déwé kabèh. Mosok Gusti Allah ora bakalngekèki sembarang sing dibutuhké karo awaké déwé?Nèk Dèkné ora éman ngekèkké Anaké marang awaké

Rum 8:33 32 Rum 8:38-39déwé, Dèkné ya ora bakal éman ngekèkké sembarangliyané marang awaké déwé. 33 Lah nèk Gusti Allah déwésing wis milih awaké déwé, apa ènèng wong urip singijik wani nyalahké awaké déwé? Kepéngin ngerti aku!Gusti Allah déwéwis ngapura lan nampa awaké déwé, apaènèng wong urip sing wani ngomong nèk Gusti Allah ijikkudu nyetrap awaké déwé? 34Wis ora para sedulur, awitKristus Yésus wis nglakoni pati nebus salahé awaké déwé.Ora namung mati nglabuhi awaké déwé, nanging GustiYésus wis ditangèkké sangka pati lan saiki Dèkné nangnggoné Gusti Allah ngurusi kaperluané awaké déwé.

35 Para sedulur, tak kira saiki awaké déwé pada dunungnèk ora ènèng apa-apa sing bisa medot awaké déwésangka katrésnané Kristus. Ora kasusahan apa rekasanéurip, ora panganiaya, ora kemlaratan apa kekuranganpangan, ora alangan apa pati, blas ora ènèng! 36 RatuDaved dèkmbiyèn yawis tau sambat, kaya singwis ketulisnang Kitab, uniné ngéné:“Duh Gusti,jalaran awaké déwé nurut Kowé,sasaté saben dinaawaké déwé arep dipatènikaro wong-wongsing pada sengit Kowé.Eling-éling awaké déwékaya wedus sing arep dibelèh kaé.”37 Nanging senajan ngono para sedulur, awaké déwéngerti nèk bisa menangké sembarang kuwi, awit GustiYésus Kristus, sing nrésnani awaké déwé, uga ngréwangiawaké déwé. 38-39 Mulané aku ngerti nèk ora ènèngprekara apa waé bisa misah aku sangka Gusti Allah, orapati, ora rekasané urip, ora mulékat, ora pangwasa, orajaman saiki, ora jaman sing bakal klakon, ora kekuwatan,

Rum 9:1-2 33 Rum 9:6ora nèk awaké déwé munggah duwur apa medun jeru,blas ora ènèng apa-apa nang langit lan bumi sing bisamisah awaké déwé sangka Gusti Allah, sing wis ngé-tokké katrésnanémarang awakédéwé liwatKristusYésus,Gustiné awaké déwé.

9Prekara sing marakkérasul Paulus sedi

1-2 Para sedulur, ènèng prekara siji sing marakké akujan sedi tenan, barang siji sing tansah ndadèkké laranéatiku. Para sedulur, aku ora goroh! Kristus déwé dadiseksiku lan Roh Sutyi, sing ngerti pikiranku, uga dadiseksiku. Barang siji iki sing marakké aku tansah sediing ati, yakuwi, kahanané bangsaku déwé, bangsa Israèl,sing nampik Gusti Yésus Kristus. 3 Tenan para sedulur,semunggoné kenèng ngono aku gelem dipisah sangkaKristus, nèk kuwi bisa nulungi bangsaku. 4 Wong-wongkuwi kurang apa menèh ta? Wujuté ya bangsa Israèlsing diaku anak karo Gusti Allah. Gusti Allah wis ny-lorotké pepadangé marang bangsa iki lan ya wis dikèkiprejanjian-prejanjian. Wis dipasrahi wèt-wèté karo GustiAllah lan wis diblajari nyembah Gusti Allah kaya sakmestiné lan ya wis dikèki janji nèk bakal diberkahi landitulungi. 5 Wujuté ya turun-turunané Bapa Abraham,Isak lan Yakub lan sak tyara manungsa Kristus déwé yadadi turunané. Dèkné wujut Gusti Allah lan Dèkné singngwasani sembarang. Mulané Kristus pantes digunggungslawas-lawasé. Amèn.

6 Nanging para sedulur, senajan bangsa Israèl nampikGusti Yésus Kristus, aku ora ngomong nèk Gusti Allahmedot prejanjiané marang Bapa Abraham, ora. PantyènGusti Allah wis janji marang Bapa Abraham nèk Dèkné

Rum 9:7 34 Rum 9:12bakal mberkahi kabèh bangsa lantaran Bapa Abraham lanturun-turunané lan Gusti Allah ora medot prejanjian iki.Kenèng apa aku kok ngomong ngono para sedulur? Awitkowé ngerti déwé nèk Gusti Allah ngekèki jeneng anyarmarang Yakub. Yakub jenengé malih Israèl. Nanging nèkaku ngomong bangsa Israèl, aku ora ngomongké turun-turunané Yakub manut kelairané, ora, nanging kabèhwong sing diarani bangsa Israèl karo Gusti Allah déwé.7 Semono uga nèk aku ngomong turunané Bapa Abra-ham, aku ora ngomongké turun-turunané Bapa Abrahamsangka kelairané, ora, nanging kabèh wong sing diaraniturunané Bapa Abraham karo Gusti Allah. Gusti Allahmalah ngomong ngénémarang Bapa Abraham: “Namungturunané Isak bakal tak anggep turunanmu.” 8 Parasedulur, nèk Gusti Allah ngomong ngono marang BapaAbraham, Dèkné ndunungké nèk ora wong sing daditurunané Bapa Abraham sangka kelairané sing diaranianaké Gusti Allah, ora, nanging wong sing diarani anakéGusti Allah kuwi wong sing lairé miturut prejanjianéGusti Allah marang Bapa Abraham. 9Wujuté Gusti Allahngomongngénémarang BapaAbraham: “Mbésuk nèkwispener waktuné, Aku bakal tekamenèh lan ibu Sarah bakalnglairké anak lanang.”

10 Karomenèh, kowé ngerti nèk ibu Rebèkah bojonéBapa Isak. Sangka Bapa Isak ibu Rebèkah nglairké anaklanang loro, yakuwi Esau lan Yakub. 11 Nanging sakdu-rungé botyah loro mau lair, dadiné sakdurungé botyahloro mau nindakké ala apa betyik, Gusti Allah wis milihsing siji kanggo nuruti prejanjianémarang Bapa Abrahamlan turun-turunané. 12 Dadiné Gusti Allah enggoné milihkuwi ora miturut apa sing ditindakké karo salah-sijinéanak lanang mau, ora, nanging Dèkné namung milihsiji sak karepé Dèkné déwé. Sakdurungé ibu Rebèkah

Rum 9:13 35 Rum 9:21nglairké anak kembar mau Gusti Allah wis ngomongngéné marang dèkné: “Sing tuwa bakal dadi peladènésing enom!” 13 Lan tembungé Gusti Allah kuwi ya tyotyokkaro tembung liyané sing ketulis nang Kitab sing uninéngéné: “Yakub pantyèn tak trésnani, nanging Esau taktampik.”

14 Lo, nèk ngono apa Gusti Allah pilih-sih? Ora, blasora! 15 Wujuté dongé turun-turunané Bapa Yakub ning-gal Gusti Allah lan nyembah retya pedèt emas, GustiAllah ngomong ngéné marang nabi Moses: “Aku bakalmelasi sapa waé sak karepku lan Aku bakal ngétokkékabetyikanku marang sapa waé sak karepku!” 16 Dadinéawaké déwé kudu dunung iki: nèk Gusti Allah miji wongkongkon nuruti kekarepané, ora dadi sebab wong kuwikarep apa ora, apa wong kuwi temen apa ora. Nangingnèk Gusti Allah miji wong, kuwi jalaran Dèkné kepénginngétokké kabetyikanémarangwongkuwi. 17Wujuté nangKitab wis ketulis, nèk Gusti Allah ngongkon nabi Mosesngomong ngéné marang ratuné negara Egipte: “Kowétak lilani dadi ratu tekané sepréné kuwi, supaya kowéweruh kwasaku lan supaya jagat ngerti nèk Aku iki GustiAllah.” 18Dadiné awaké déwé ngerti saiki nèk Gusti Allahmelasi sapa waé sak karepé lan ngatoské atiné sapa waésak karepé.

19 Lah nèk Gusti Allah sing ngatoské atiné wong, tibakéawaké déwé ya ora kenèng disalahké nèk awaké déwéndendeng, awit iku jaréné karepé Gusti Allah. Lah sapasing bisa ngalang-alangi Dèkné? 20 Ora ngono parasedulur, kowé kuwi sapa ta kok wani maido Gusti Allah?Apa kira-kira kendi kaé wani ngomong karo sing tukangnggawé: “Lah aku kok mbok gawé kaya ngéné?” 21 Takkira kowémalah setuju karo aku, nèk sing tukang nggawékendi mau kenèng nggawé kendi mau sak karepé. Sangka

Rum 9:22 36 Rum 9:29

lemah lempung sak kepel wongé bisa nggawé kendi singlarang regané apa kendi sing murah.

22 Gusti Allah ya kaya wong sing tukang nggawé kendikuwi. Dèkné bisa ngétokké nesuné lan Dèkné uga bisangétokké kwasané. 23 Mulané Gusti Allah ya ngétokkégedéné kawelasané marang sapa waé sing marakké nesulan kudu disetrap lan dirusak, supaya Dèkné bisa ngé-tokké sepira gedéné kawelasanémarang sapawaé singwisdipilih sakdurungé lan sing bakal diangkat nang pangg-onan sing duwur déwé, dadi siji karo Dèkné. 24 Yakuwiawaké déwé iki, sing wis dipanggil, awit Gusti Allah oranamung manggil sangka tengahé bangsa Ju, nanging ugasangka bangsa liyané. 25 Wujuté nabi Hoséa dèk jamanmbiyèn wis tau ngomong ngéné:“Sing dudu umatkubakal tak tyeluk umatkulan sing mauné ora ngrasakké katrésnankusaiki tak tyeluk wong sing tak trésnani.”26Gusti Allah uga ngomong ngéné lantaran nabi Hoséa:“Nang panggonan sing Dèkné mbiyèn ngomongnèk wong-wong kuwi dudu umaté,ya nang panggonan kuwiwong-wong bakal diaku anakkaro Gusti Allah sing urip.”27 Nanging kanggo bangsa Israèl nabi Yésaya ngomongngéné: “Senajan bangsa Israèl okèhé kaya santiné segara,nanging sing bakal dislametké namung setitik. 28 AwitGusti Allah bakal nyetrap kabèhwong singmanggonnangkono lan Gusti Allah enggoné nindakké tembungé kuwimau ya gelis lan tenanan.” 29 Sakdurungé nabi Yésaya yawis ngomong ngéné: “Semunggoné Gusti Allah sing gedékwasané oraninggali turunanmarang awakédéwé, awakédéwémesti wis dadi kaya kuta-kuta Sodom lanGomorah.”

Rum 9:30 37 Rum 10:3Bangsa Israèl ora pretyaya

30 Dadiné apa ta sing diomong karo awaké déwé parasedulur? Sing diomong ya iki: bangsa-bangsa sing orapada nglumui supaya ketampa karo Gusti Allah malahpada ketampa, jalaran pada pretyaya. 31Nanging bangsaIsraèl sing pada nglumui netepi wèt-wèté nabi Moses,awit mikiré kuwi bisa marakké ketampa Gusti Allah,bangsa kuwi malah ora ketampa jalaran sangka netepiwèt-wèt kuwi. 32 Lah kenèng apa kok ora ketampa?Jalaran ora nganggo pretyaya, nanging pada njagakkéapa sing ditindakké. Dadiné wong-wong kuwi kaya wongmblayu, nanging ndlèngèr, terus kesandung watu tiba.33Nang Kitab ya wis ketulis ngéné:“Delokké, nang kuta Siontak pasangi watusing marakké wongkesandung lan tiba.Nanging sapa sing njagakké watu kuwiora bakal kisinan.”

(Watu nang kuta Sion kuwi ya ora liya kejaba GustiYésus Kristus.)

10Panuwuné rasul Paulus

1 Para sedulur, pamujiku ing ati lan pandongakumarang Gusti Allah ya ora liya namung iki: mbokbangsaku bisa nampa keslametan. 2 Aku pantyèn nyek-sèni déwé nèk wong-wong kuwi pada ngabekti tenanmarang Gusti Allah, nanging pangabektiné ora nganggokaweruh sing bener. 3 Wong-wong kuwi ora padangerti kepriyé tyarané enggoné Gusti Allah mbenerkémanungsa, supaya bisa ketampa. Wong-wong mau pada

Rum 10:4 38 Rum 10:8njajal nggolèk dalan déwé, mikiré, nèk pada netepi wèt-wèt lan pernatané agama, bakal ditampa karo Gusti Allah.Mulané ora gelem nurut dalan sing wis dityawiské karoGusti Allah, yakuwi lantaran pretyayamarangGusti YésusKristus. 4 Awit Kristus kuwi wis netepi wèt-wèté agama.Manungsa bisané dianggep bener lan ketampaGusti Allahkuwi kudu pretyaya marang Yésus Kristus.

Bisané ketampa Gusti Allah namung lantaran pretyayamarang

Gusti Yésus Kristus5Nabi Moses ngomong ngéné bab ketampa Gusti Allah

lantaran netepi wèt-wèt: “Sapa waé sing netepi wètéGusti Allah bakal nampa urip langgeng, jalaran sangkawèt-wèté kuwi.” 6Nanging bab wong sing ketampa GustiAllah lantaran pretyaya tembungé nabi Moses ngéné:“Aja mikir: sapa sing bakal munggah nang swarga?”Nang kéné nabi Moses sakjané ngomong nèk ora usahènèng wong munggah marani Kristus digawa medun,supaya Kristus bisa ndunungké marang awaké déwé,kepriyé bisané ketampa Gusti Allah. 7 Nabi Moses ugangomong ngéné: “Aja mikir: sapa sing bakal medunnang panggonané wong mati?” Nang kéné nabi Mosessakjané ngomong nèk ora usah ènèng wong medun nangtengahé wong mati lan nggawa Kristus munggah menèh,supaya ngomongi awaké déwé kepriyé bisané ketampaGusti Allah. Ora bener nèk awaké déwé mikir ngono,awit wujuté Kristus wis medun nang jagat kéné lanDèkné uga wis tangi menèh sangka pati. 8 Nanging nabiMoses malah ngomong ngéné para sedulur: “TembungéGusti Allah tyedek karo kowé, ana ing lambému lan anaing atimu.” Tegesé, kabèh wong gampang mangertènikepriyé manungsa bisané ketampa Gusti Allah. Ora angèl

Rum 10:9 39 Rum 10:15dunungé lan kenèng diomong. Yakuwi pituturé awakédéwé marang kowé: bisané ketampa Gusti Allah kowékudu nampa pitulungané Gusti Allah, ora njagakké peng-gawéné déwé. 9 Dadiné para sedulur, nèk kowé ngakonikaro lambému nèk Yésus kuwi Gusti lan kowé pretyayaing atimu nèk Gusti Allah wis nangèké Gusti Yésus sangkapati, kowémesti bakal slamet. 10Awit para sedulur, awakédéwé kudu pretyaya ing ati nèk Gusti Allah wis nangèkéGusti Yésus sangka pati. Kuwi marakké awaké déwé bisaketampa Gusti Allah. Uga awaké déwé kudu ngakoninganggo tembung, nèk Yésus kuwi Gustiné awaké déwé,awit kuwi sing nylametké awaké déwé. 11 Wujuté Kitabwis ngomong ngéné: “Sapa sing pretyaya marang Dèknéora bakal kisinan.” 12 Dadiné ora dadi sebab wong kuwiwong Ju apa bangsa liyané, awit Gusti Yésus kuwi Gustinékabèh wong lan Dèkné mberkahi kabèh wong kanti lubèr,kabèh wong sing njaluk tulung marang Dèkné. 13Wujuténang Kitab ya wis ketulis ngéné: “Sapa waé sing nyebutjenengé Gusti bakal slamet.”

14 Lah menawa terus ènèng sedulur sing takon: “Lahkepriyé wong-wong bisané nyebut jenengé Gusti Yésus,nèk ora pada pretyaya marang Dèkné. Semunggonégelem pretyaya, kepriyé wong-wong bisané pretyaya, nèkora tau krungu bab Gusti Yésus Kristus. Karomenèh,kepriyé wong-wong bisané krungu bab Gusti Yésus Kris-tus, nèk ora ènèngwong sing teka ngabarké. 15Lan kejabasangka kuwi, kepriyé ènèng wong bisané budal ngabarké,nèk ora dikongkon karo Gusti Allah?” Para sedulur, wongsing ngomong ngono kuwi ya pantyèn ènèng beneré.Nanging wujuté Gusti Allah wis ngongkon nabi-nabi tekangabari marang bangsa Israèl bab Gusti Yésus Kristus.Awit nabi Yésaya ya wis tau ngomong ngéné: “Wongsing teka nggawa kabar kabungahan pantyènmbungahké

Rum 10:16 40 Rum 10:20tenan!” 16 Nanging wujuté kepriyé para sedulur? Yabener wong-wong pada krungu kabar bab Kristus, nang-ing ora kabèh pada gelem pretyaya. Kenèng apa akukok ngomong ngono? Awit nabi Yésaya uga ngomongngéné: “Duh Gusti, awaké déwé wis ngabari wong-wong bab pituturmu, nanging ora pada gelem pretyaya.”17Dadiné awaké déwé ngerti para sedulur, pretyaya kuwitukulé sangka krungu, krungu pitutur bab Kristus singdikabarké.

18 Nanging apa tenan ta nèk bangsa Israèl ora taukrungu bab pituturé Gusti Yésus Kristus? Ora, nèk kuwiora bisa. Wong-wong wis krungu bab Kristus. Wujuténang Kitab wis ketulis ngéné:“Swarané wong-wong sing nggawa kabar kabungahanwis rata nang sak jagatlan tembungé wis tekanpojok-pojoké bumi.”19 Apa bangsa Israèl krungu kabaré, nanging ora dunungtegesé? Ora, mesti dunung, awit malah nabi Moses singndunungké awaké déwé sing ndisik déwé, nèk bangsaIsraèl dunung marang kabaré Gusti Allah bab Kristus.Wujuté Gusti Allah ngomong ngéné lantaran nabi Moses:“Aku bakal marakké atimu mèrimarang bangsa liyané.Kowé bakal nesumarang bangsasing mbok anggepora ngerti pituturku.”20 Nabi Yésaya mbarang malah kendel ngetokké tem-bungé Gusti Allah sing uniné ngéné:“Bangsa liyanésing ora nggolèki Akubakal nemu Aku

Rum 10:21 41 Rum 11:6lan bangsa liyanésing ora nékok-nékokké Akubakal kenal marang Aku.”21Nanging bab bangsa Israèl Gusti Allah ngomong ngénélantaran nabi Yésaya: “Sedinamuput Aku ngelungké tan-ganku marang bangsa sing ora manut, nanging nglawanmarang Aku!”

11Gusti Allah ora nampik bangsa Israèl

1 Para sedulur, senajan ngono, aja mikir nèk GustiAllah nyingkuri bangsa Israèl. Ora ngono, wujuté akuiki ya wong Israèl, turunané Bapa Abraham sangka BapaBènyamin. 2 Gusti Allah ora nampik bangsa sing wisdipilih kawit wiwitané. Kowé mesti ngerti ayat sangkaKitab sing nyritakké dongé nabi Elia ngelahké bangsaIsraèl nang ngarepé Gusti Allah. Nabi Elia ngomongngéné: 3 “Duh Gusti, bangsa Israèl matèni nabi-nabi singmbok kongkon teka. Wong-wong ngrusak altar-altar singdienggo kurban marang Kowé. Namung aku déwé singijik urip lan saiki wong-wong ya pada arep matèni aku.”4 Nanging sakjané tembung kuwi ya ora patèka bener,awit Gusti Allah semaur ngéné marang nabi Elia: “Ora,ora namung kowé déwé sing ditinggal, awit kejaba kowéAku ijik nduwéwong pitung èwu sing kenèng tak jagakké,wong sing ora gelem nyembahmarang retya Baal.” 5Parasedulur, ing jaman saiki ya pada waé karo jaman mbiyèn,tegesé, ijik ènèng turahané bangsa Israèl setitik sing wisdipilih karo Gusti Allah kaya awaké déwé iki, jalaran GustiAllah kepéngin ngétokké kabetyikané. 6 Gusti Allah eng-gonémilih ora ndelok penggawénéwong-wong kuwi, ora,nanging namung jalaran sangka kabetyikané Gusti Allahdéwé. Semunggoné sangka penggawéné wong-wong,

Rum 11:7 42 Rum 11:11tibaké kabetyikané Gusti Allah ya ora wujut kabetyikanétenan.

7 Para sedulur, kuwi ngéné: senajan bangsa Israèlkepéngin dianggep bener karo Gusti Allah, nanging oraketampa. Namung wong setitik sangka tengahé bangsaIsraèl sing ketampa, kuwi sing wis dipilih karo GustiAllah. Liyané kabèh pada dadi wangkot atiné lan ora bisapretyaya marang Gusti Allah kaya sak mestiné. 8 Pantyèntyotyok karo sing ketulis nang Kitab sing uniné ngéné:“Ati lan pikirané wong-wong kuwi wis digawé gabukkaro Gusti Allah, dadiné tekan sepréné wong-wong mauora bisa weruh karo mripaté lan ora bisa krungu karokupingé.” 9Ratu Daved uga wis tau ngomong ngéné:“Duh Gusti,bangsa Israèl mikir nèk ketampa,jalaran Kowé wis ngekèkiwèt-wètmu marang bangsa kuwi.Mulané aku nyuwun marang Gusti,supaya ndunungké marang bangsa Israèl,nèk ora ketampa.Pada kagètakaya kéwan kagètnèk kenèng pasangan kaélan nitèni,nèk pada nerak wèt-wètmu.Aku nyuwun,wong-wong kuwi disetrapkaya sak mestiné.10 Pada petenga angen-angené,supaya ora bisa dunung tembungmulan supaya pada bungkukkemomotan kasusahané.”

11 Para sedulur, apa wong nèk kesandung sampèk tibakaé terus mengkurep terus? Mesti ora, mesti bakal tangi

Rum 11:12 43 Rum 11:17menèh. Semono uga bangsa Israèl, sakwisé ketampik,mosok ora bisa ketampa menèh? Mesti bakal ditangèkkékaro Gusti Allah. Nanging jalaran bangsa Israèl nampikpitulungané Gusti Allah, mulané bangsa liyané sing ke-lilan pretyaya marang Gusti Allah lan nampa keslametan,supaya bangsa Israèl dadi mèri. 12 Dadiné salahé bangsaIsraèl malah nekakké kabetyikan kanggo bangsa liya-liyané. Lah nèk tibané bangsa Israèl waé wis bisa nekakkékabetyikan, lah sepira gedéné kabetyikané Gusti Allahmarang bangsa liya-liyané mbésuk, nèk bangsa Israèlkabèh bakal ditangèkké?

Bangsa sing dudu Ju ora kenèng gemunggung13 Para sedulur, saiki aku nduwèni tembung marang

kowé singdudubangsa Israèl. Kowéngerti déwénèkGustiAllah wis miji aku dadi rasul, kongkon nggelarké kabarkabungahan bab Gusti Yésus Kristus marang bangsa-bangsa sing dudu Ju. Aku jan bungah tenan dikèki peng-gawéan iki karo Gusti Allah. 14 Sing tak suwun bangsakudéwé bisa mèri marang bangsa liya sing ketampa GustiAllah lan muga-muga bangsaku ènèng siji-loro sing ugabisa nampa keslametan sangka Gusti Allah. 15 Awit parasedulur, jalaran Gusti Allah nampik bangsa Israèl, bangsaliya-liyané bisa ketampa Gusti Allah. Lah nèk bangsaIsraèl bakal ditangèkké lan ketampa menèh, kaya ngapagedéné berkahé bangsa liya-liyané. Bakal kaya wong singwis mati ditangèkké dadi urip menèh.

16Para sedulur, nèk Bapa Abrahamkuwiwis dadi umatéGusti Allah, turun-turunané mesti ya semono uga. Nèktyuwilané roti sing ndisik déwé dipasrahké marang GustiAllah, tegesé rotiné sak kabèhé ya dipasrahké marangGusti Allah. Nèk oyoté wèké Gusti Allah, pangé uga yawèké Gusti Allah. 17 Saiki arep tak gambarké ngéné para

Rum 11:18 44 Rum 11:24sedulur. Wong sing nduwé wit olèf kaé mesti ngetokipangé sing ora metu wohé. Lah iki nggambarké bangsaIsraèl. Lah kowé kuwi sing dudu bangsa Israèl kenèngdipadakké karo wit olèf sing alasan. Dadiné saiki kaya-kaya pangé wit olèf alasan diènter nang wit olèf singapik. Kowé saiki kaya pangé olèf alasan tyampur sak witkaro pang liya-liyané sangka wit olèf sing apik lan pangékabèh éntuké pangan sangka oyoté wit olèf sing apik.18Nanging kowé aja nyepèlèkké pangé sing diketoki. Ajaterus gemunggung, awit kowé kuwi namung pang waé.Kowé ora nyangga oyoté, nanging oyoté sing nyanggakowé.

19 Lah menawa kowé terus ngomong: “Lah pangédiketoki kuwi lak supaya awaké déwé diènter ta?” 20Kuwibener, nanging kowé aja lali nèk pangé diketoki kuwi,jalaran ora pretyaya lan kowé diènterké, jalaran kowépretyaya. Nanging aja terus gemunggung, malah kudusing ati-ati. 21 Awit para sedulur, nèk Gusti Allah orangéman pangé wit olèf sing apik, mosok Dèkné bakalngéman pangé wit alasan. Tegesé, nèk Gusti Allah orangéman bangsa Israèl, apa kowé mikir nèk Gusti Allahbakal ngéman kowé. 22 Dadiné kowé saiki dunung nèkGusti Allah ora namung gedé kabetyikané, nanging Dèknéuga keras, ora kenèng digawé sembrana. Gusti Allah nga-jar bangsa Israèl sing oramanut, nanging Dèkné ngétokkékabetyikané marang kowé, nèk kowé temen terus manutmarang Dèkné. Nèk kowé ora manut, kowé uga bakalkaya pang sing diketok. 23 Nanging para sedulur, nèkbangsa Israèl terus pada nampa pitulungané Gusti Allahlan pada manut, mesti bakal diènterké menèh nang witolèf sing apik. Gusti Allah gedé kwasané lan bisa ngen-tyepké menèh. 24 Kowé para sedulur sing dudu bangsaIsraèl, kowé kaya pangé wit olèf alasan sing diketok terus

Rum 11:25 45 Rum 11:28dientyepké nang wit olèf sing apik. Kuwi sakjané oranggon-nggonanmu. Lah apa ora luwih gampang kanggoGusti Allah ngentyepké pangé wit olèf sing apik, singmauné diketok, nanging terus dipasang nang wité déwémenèh.

Gusti Allah bakal nylametkébangsa Israèl

25 Para sedulur, ènèng prekara liyané sing nyatakké,nèk Gusti Allah bakal ngangkat bangsa Israèl. Akukudu ngudarké prekara iki, supaya kowé ora nduwènipikiran nèk namung kowé sing ditampa Gusti Allah, lahbangsa Israèl ora. Prekara iki mauné pantyèn kasimpen,nanging saiki arep tak omongké marang kowé. Kuwingéné: bangsa Israèl enggoné mangkotké atiné kuwi orakanggo slawasé, nanging namung tekan mbésuk, nèkkabèh bangsa sing dudu Ju wis krungu kabar kabunga-hané Gusti Yésus Kristus. 26Mengkono kuwi Gusti Allahbakal nylametké bangsa Israèl. Iki pantyèn wis tyotyokkaro tembungé nabi Yésaya nang Kitab sing uniné ngéné:“Juru Slameté manungsatekané sangka swarga,Dèkné bakal mbuwangsakkèhé dosané para turunané Bapa Yakub.”27Gusti Allah uga ngomong ngéné:“Aku bakal nggawéprejanjian anyarkaro bangsa Israèl,nèk Aku wis ngapurasakkèhé salahé.”28 Para sedulur, jalaran bangsa Israèl nampik kabarkabungahané Gusti Yésus Kristus, mulané ya dadi mung-suhé Gusti Allah. Lah kuwi malah nekakké betyik kanggo

Rum 11:29 46 Rum 11:36kowé. Nanging jalaran bangsa Israèl kuwi sakwijinébangsa sing dipilih Gusti Allah, mulané ya diéman tenankaroGusti Allah, éling prejanjianémarangBapaAbraham,Isak lan Yakub. 29 Awit para sedulur, nèk Gusti Allah wisnggawé putusan milih lan mberkahi bangsa Israèl, Dèknéora bakal malih pikirané. 30 Wujuté kowé para sedulursing dudu bangsa Ju, kowé mauné ya ora pada manutmarang Gusti Allah, nanging saiki kowé pada nampakawelasané. Kenèng apa? Jalaran bangsa Ju nampikpitulungané Gusti Allah. 31Mengkono uga, kaya enggonéGusti Allah ngétokké kawelasané marang kowé sing duduJu, Gusti Allah uga bakal ngétokké kawelasané marangbangsa Ju. 32 Dadiné bangsa Ju lan bangsa sing duduJu kabèh wis pada nglakoni dosa lan ya wis sak mestinénèk kudu nampa setrapané. Lan jalaran sangka kuwi,Gusti Allah saiki bisa ngétokké kawelasané marang kabèhmanungsa, sing Ju lan sing dudu Ju.

Pamuji marang Gusti Allah33 Pantyèn ya nggumunké tenan gedéné kasugihané

Gusti Allah ing berkah, kaweruh lan pangerti. PutusanéGusti Allah ora ènèng sing bisa ndunungké lan ora ènèngsing bisa dunung tumindaké. 34 Nabi Yésaya ya wis taungomongké bab iki, wujuté ketulis ngéné nang Kitab:“Sapa ta sing ngerti pikirané Gustilan sapa tasing bisa ngréwangiDèkné ing pamikiran.35 Sapa ta wis ngutangi Gusti Allahlan wani njaluk bayar!”36Awit para sedulur, sembarang kuwi tekané sangka GustiAllah lan bisané ènèng terus kuwi ya sangka kekuwatané

Rum 12:1 47 Rum 12:5Gusti Allah, mulané kabèh wong kudu memuji lan nyem-bah marang Gusti Allah slawasé. Amèn.

12Urip kanggo ngladèni Gusti Allah

1 Para sedulur, kowé kabèh saiki wis dunung semonogedéné kawelasané Gusti Allah marang awaké déwé, mu-lané aku nyuwun marang kowé kabèh, mbok badanmudipasrahké dadi kurban sing urip lan sing sutyi kanggoGusti Allah. Kuwi ndadèkké bungahé Dèkné lan kuwipangabekti sing sak mestiné kanggo kowé. 2 Mulané,aja pada mèlu-mèlu karo sing dilakoni wong sing oranurut Gusti Allah. Aja kaya ngono, nanging pada manutamarang Gusti Allah, supaya ati lan pikiranmu dadia an-yar. Awit namung mengkono kuwi kowé bisa mangertènimarang kekarepané Gusti Allah. Ngertia para sedulur,ya kekarepané Gusti Allah kuwi sing betyik déwé kanggouripmu.

Nèk kowé nuruti kuwi, kowé ndadèkké bungahé atinéDèkné. Kekarepané Gusti Allah kuwi sing apik déwékanggo kowé, kuwi ora ènèng klèruné.

3 Awit Gusti Allah pantyèn wis ngétokké kabetyikanémarang aku lan Dèkné wis ngekèki penggawéan ikimarang aku. Mulané aku ngélingké marang kowé siji-sijiné: aja mikir nèk kowé kuwi sing apik déwé, nangingangen-angen lan atimu kudu sing sak beneré. Ngertianèk Gusti Allah déwé sing ngekèki sak wernané kapin-teranmarang kowé, supaya kowé bisa nuruti kekarepané.4 Para sedulur, badané awaké déwé iki pérangané okèhlan penggawéané séjé-séjé. 5 Semono uga awaké déwéiki, senajan awaké déwé iki wong okèh, nanging awakédéwé kabèh wis dadi siji ing Kristus. Awaké déwé iki

Rum 12:6 48 Rum 12:12kenèng dipadakké karo badané Kristus. Lan kaya péran-gané badan mau, awaké déwé iki ya nduwé penggawéandéwé-déwé, kanggo nulungi sak kabèhé. 6 Mulané parasedulur, kowé kudu ngerti nèk Gusti Allah ngekèki werna-werna kapinteran marang awaké déwé siji-sijiné, kanggonyambutgawé nuruti kekarepané. Nèk ènèng sedulursing dikèki kapinteran bisa nampa tembungé Gusti Al-lah sing kudu diomongké marang sedulur-sedulur nangpasamuan, sedulur kuwi ya kudu nindakké penggawéankuwi nganggo kekuwatané Gusti. 7Nèk dikèki kapinterankanggo nulungi apamulangi liyané, ya kudu dikanggokkékaya sak mestiné. 8 Nèk ènèng sing nampa kapinterankanggo ngantepké pengandelé sedulur liyané, ya kududitindakké kaya sak mestiné. Sing bisa ngedum rejekimarang liyané ya kudu ditindakké tanpa éman. Sapa singdikèki kapinteran nuntun, ya kudu nuntun pasamuanéGusti karo sabar lan temen. Sing dikèki ati melas ya kudungétokké kawelasanémarang liyané karo ati sing bungah.

Katrésnan marang sakpada-pada9 Para sedulur, kowé kudu trésna sing tenanan marang

sakpada-pada, aja étok-étokan. Mulané, kowé kudu ny-ingkuri barang sing ala, sing betyik kudu mbok gondèli.10 Pada trésnaa marang sakpada-pada sak atimu, awitkowé wis dadi tunggal sedulur ing brayaté Kristus. Padangajènana marang sakpada-pada, malah apiké nèk kowépada kenèng ditiru karo liyané ing prekara iki. 11Aja padamales, nanging pada nyambuta gawé kanggo Gusti singtenanan karo ati sing seneng. 12Gusti Allah bakal ngekèkibarang sing nggumun-nggumunkémarang kowé, mulanékuwi kudu diarep-arep karo bungah ing ati. Dadiné nèkkangèlan teka, kowé bisa sabar lan kuwat lan bisa pasrahsembarang marang Gusti Allah ing sakjeroné pandonga.

Rum 12:13 49 Rum 12:2113 Sedulurmu sing pada kekurangan ing sandang lanpangan kudu mbok tulungi lan nèk ènèng dayoh kududitampa lan dirumati sing apik.

14 Wong sing nggawé sangsarané uripmu kudu mboksuwunké sing betyik marang Gusti Allah. Sepisan menèhaku ngomong: wong kaya ngono kudu mbok pujèkkéapik, aja dipujèkké sing ala. 15Nèk ènèng sedulur nampakabungahan, pada mèlua bungah, nèk ènèng sing susah,pada mèlua susah. 16 Pada dadia siji ing ati karo sedulurkabèh sak pasamuan. Mulané, aja namung mikirké peng-gawéan sing gedé, nanging pada senenga uga ngurusipenggawéan sing tyilik. Aja mikir kowé sing pinter déwé.

17Ajambales ala marang wong sing nggawé alamarangkowé, nanging nggawéa betyik marang sapa waé. 18 Padanglumui sak bisa-bisamu, supaya urip rukun lan tentremkaro kabèh wong.

19 Para sedulur sing tak trésnani, aja pisan-pisannduwèni kepéngin mbales ala marang wong sing nggawéala marang kowé. Kaya ngono kudu mbok pasrahkémarang Gusti Allah waé. Aja lali nèk Gusti Allah wisngomong ngéné nang Kitab: “Aku sing bakal mbales,Aku déwé sing bakal tumandang.” 20 Kowé malah kuduéling marang tembungé Kitab sing uniné ngéné: “Nèkmungsuhmu ngelih kudu mbok kèki mangan, nèk ngelakkudu mbok kèki ngombé. Nèk kowé nindakké kuwi,mungsuhmu bakal rumangsa isin déwé lan bakal ngakonisalahé.” 21Mulané para sedulur, aja sampèk kowé kenèngdikalahké karo tumindak ala, aja, nanging kowé kudumenangké tumindak ala nganggo tumindak betyik.

13Kuwajiban marang para pangwasa

Rum 13:1 50 Rum 13:81 Para sedulur, kabèh wong, tegesé kowé mbarang,

kudu nurut pernatan-pernatan sangka pangwasané ne-gara, awit pangwasané negara kuwi ya Gusti Allah singnetepké. 2Dadiné sapa sing nglawanmarang pangwasanénegara kuwi sak beneré ya nglawan marang pernatanéGusti Allah. Mulané, sapa sing nerak pernatané negara yakudu ngerti nèk bakal nampa setrapan. 3 Awit wong singnglakoni sing betyik ora usah wedi marang pangwasanénegara. Wong sing nindakké sing ala, kuwi sing kuduwedi. Mulané, nèk kowé nindakké sing betyik, kowé orausah wedi, kowé malah bakal nampa pengaleman sangkanegara. 4 Kowé kudu ngerti para sedulur, pangwasanénegara kuwi sakjané nyambutgawé kanggo Gusti Allahkanggo betyikmu déwé. Nanging nèk kowé nindakké singala, ya bener kowé wedi, awit miturut pernatané negarakowé ya kudu disetrap. Pangwasané negara kuwi pantyèngamané Gusti Allah kanggo sapa waé sing nindakké ala.5 Dadiné para sedulur, kenèng apa awaké déwé kok kudumanut marang pernatané negara? Ora namung jalaranwedi disetrap, nanging uga jalaran awaké déwé ngerti nèkkuwi barang apik sing kudu dilakoni.

6Mulané kowé ya pada mbayar belasting, awit negarakudu mbayar wong-wong sing nyekel pangwasa. Wong-wong kuwi netepi kuwajibané lan pada nyambutgawékanggo Gusti Allah. 7Mulané awaké déwé ya kudu netepikuwajibané awaké déwé marang para pangwasa. Nèkkudumbayar belasting ya kudu dibayar, nèk kudu ngajèniapa ngelem sing nyekel pangwasa, ya kudu ditindakkéngono.

Kuwajiban marang sakpada-pada8 Para sedulur, apiké nèk kowé ora nduwé utang apa-

apa marang sapa-sapa, kejaba nduwé utang katrésnan

Rum 13:9 51 Rum 13:14marang sakpada-pada. Awit wong sing trésna marangliyané kuwi netepi kekarepané Gusti Allah sak kabèhé.9Bener Gusti Allah ngekèki angger-angger marang awakédéwé kayadéné: aja laku bédang, aja mematèni, aja ny-olong, aja milik barangé liyané lan ènèng angger-anggerliyané. Nanging angger-angger kuwi mau kabèh kenèngdidadèkké angger siji, yakuwi: pada trésnaa marangliyané kaya enggonmu nrésnani awakmu déwé. 10 Awitpara sedulur, wong sing trésnamarang liyané kuwi ya orabakal nggawé ala marang liyané. Dadiné nèk awaké déwénrésnani liyané, awaké déwénetepi angger-anggeré GustiAllah sak kabèhé.

11 Para sedulur, prekara bab trésna marang sakpada-pada kuwi kudu mbok tindakké tenan, awit kowé kudungerti nèk awaké déwé kudu sing awas lan tata-tata, kayawong sing tangi-turu. Kenèng apa aku kok ngomongngono para sedulur? Jalaran saiki awaké déwé wis tyedekbanget karo tekané Kristus, sing kudu njikuk awaké déwésangka donya sing kebek ala iki, supaya didadèkké sijikaro Gusti Allah slawas-lawasé. Waktu kuwi wis selottyedek nèk dipadakké karo mbiyèn dongé awaké déwémasrahké uripé marang Kristus. 12 Nèk urip ing donyasing kebek ala iki dipadakké karowengi, pantyènwenginéya wis mèh entèk lan awan wis mèh teka. Mulané hayukawaké déwé pada ninggal tumindak peteng lan hayukpada nyekel gamané pepadang. 13 Hayuk pada nindakkésing betyik, kaya wong sing ana ing padang kenèng dis-awang liyané. Tegesé, aja ramé-ramé ngombé lan mabuk,aja laku bédang nindakké urip sing ora pantes, aja padatukaran lan kumèrèn. 14 Aja kaya ngono para sedulur,nanging saiki kowé wis dadi siji karo Gusti Yésus Kristus,kowé ya kudu urip niru Dèkné. Aja mikir kepriyé singarep nuruti kekarepané dosa ing awakmu, kuwi namung

Rum 14:1 52 Rum 14:6nggolèk kemaremané kedaginganmu.

14Sing sabar marang sakpada-pada

1 Para sedulur, saiki ènèng prekara liyané sing kudutak omong, yakuwi, bab pangan lan dina. Sing pentingdéwé ya iki: nèk ènèng sedulur sing ijik enompengandelé,ditampa sing apik, senajan sedulur kuwi ijik netepi sakwernané sirikané agama bab pangan lan dina. Prekara-prekara kuwi aja sampèk digawé jalaran kanggo èngkèl-èngkèlan bab apa sing bener lan apa sing klèru. 2 Awitènèng sedulur sing pretyaya nèk éntukmanganpangananapa waé, nanging liyané pretyaya nèk ora éntuk man-gan iwak daging, mulané ya namung mangan janganan.3 Sedulur sing pretyaya nèk éntuk mangan panganan apawaé ora kenèng nyepèlèkké liyané sing ora mangan iwak.Semono uga, sedulur sing namungmangan janganan, oramangan iwak, ora kenèng nyalahké liyané sing mangandaging, awit Gusti Allah déwé wis nglilani sedulur kuwimangan apa waé lan Dèkné ya wis nampa sedulur kuwi.4 Lah nèk Gustiné sedulur kuwi nglilani, apa kowé kuwiGustiné sedulur kuwi kokwani nyalahké dèkné. Ketampa-oraé kuwi Gustiné sedulur kuwi sing ngarani. Nangingsedulur kuwi bakal ketampa, awit Gusti déwé sing bakalngréwangi.

5 Uga ènèng sedulur sing nganggep dina sijiné luwihapik tenimbang dina liyané. Nanging sedulur liyanépretyaya nèk dina kabèh tunggalé waé. Ya bèn, babiki kabèh sedulur dililani nuruti pengandelé déwé-déwé.6 Awit para sedulur, sedulur sing ngarani sakwijiné dinaluwih gedé tenimbang liyané kuwi ya jalaran sedulurkuwi kepéngin ngajèni marang Gusti Yésus. Lah sedu-lur sing pretyaya nèk éntuk mangan panganan apa waé

Rum 14:7 53 Rum 14:12semono uga nèk mangan ya kanggo ngluhurké GustiYésus. Wujuté sedulur kuwi nèk mangan ya ndonga lanmaturkesuwun marang Gusti Allah. Lah sedulur singora mangan iwak, sing namung mangan janganan, uganèk mangan ya kanggo ngluhurké Gusti, awit dèkné yandonga lan maturkesuwun marang Gusti Allah.

7 Para sedulur, awaké déwé ora kenèng nyalahkésakpada-pada ing prekara-prekara iki. Awit, senajanaurip, awaké déwé ya ora nuruti karepé déwé, senajanamati ya ora karepé déwé. 8Nèk urip, awaké déwé ya uripkanggoGusti, nèkmati, awaké déwé yamati kanggoGusti.Pati-uripé awaké déwé wis nang tangané Gusti. 9 AwitKristus ya wis mati nglabuhi awaké déwé lan Dèkné tangisangka pati, supaya bisa ngwasani kabèh manungsa, singwis mati lan sing ijik urip.

10 Para sedulur, kowé sing ora mangan iwak, ajanyalahké sing mangan iwak lan kowé sing mangan sem-barang, aja nyepèlèkké sing ora mangan iwak. Kenèngapa aku kok ngomong ngono? Awit awaké déwé kabèhmbésuk bakal kudu mara nang ngarepé Gusti Allah lanDèkné sing bakal ngarani klèru-beneré awaké déwé.11Wujuté nang Kitab ya wis ketulis ngéné:“Tembungé Gusti Allah ngéné:Kaya enggonku wujut urip,mengkono uga Aku ngomongnèk kabèh wongbakal sujut ngabekti Akulan kabèh wong bakal ngakoninèk Aku iki Gusti Allah.”12 Dadiné para sedulur, awaké déwé iki siji-sijiné bakalasok penjawab déwé-déwé marang Gusti Allah.

Aja dadi sandungané liyané

Rum 14:13 54 Rum 14:2113 Mulané hayuk awaké déwé wis aja pada nyalahké

sakpada-pada menèh. Luwung hayuk pada nggawé putu-san sing mantep ora arep nindakké prekara apa waé singmarakké liyané bisa semplak pengandelé apa tiba menèhing dosa. 14 Bener, jalaran aku wis dadi siji karo GustikuYésus, aku ngerti nèk ora ènèng barang apa waé kotorsangka karepé déwé, ora para sedulur. Barang kuwi kotorkanggo wong sing nganggep nèk barang kuwi kotor.

15 Dadiné para sedulur, nèk jalaran sangka sing mbokpangan ènèng sedulur ketyentok atiné, tibaké kowéya oramlaku nganggo katrésnan. Aja sampèk, jalaran sangkabarang sing mbok pangan, ènèng sedulur semplak pen-gandelé. Ngertia nèk Kristus mati uga nglabuhi sedulurkuwi. 16 Mulané para sedulur, sing ati-ati, aja sampèkprekara sing mbok anggep betyik sampèk dianggep alakaro sedulur liya. 17 Awit, ora nèk awaké déwé oramangan iki apa ora ngombé kaé kuwi tandané nèk uripéawaké déwé dikwasani karo Gusti Allah, ora! Nangingnèk sangka pitulungané Roh Sutyi awaké déwé bisa ngé-tokké barang sing bener lan bisa ngétokké katentremanlan kabungahan, kuwi tandané nèk uripé awaké déwédikwasani karo Gusti Allah. 18Wong sing ngladèni Kristusnganggo ati sing kaya ngono kuwi pantyèn ndadèkkébungahé Gusti Allah lan uga diajèni karo manungsa.

19 Mulané para sedulur, awaké déwé kudu nglumuitenan nindakké prekara-prekara sing bisa ndadèkkérukun lan sing bisa ngantepké pengandelé awaké déwékabèh. 20 Aja sampèk awaké déwé mbubrah peng-gawéané Gusti Allah jalaran sangka prekara panganan.Ya bener, panganan apa waé kenèng dipangan, nangingora apik nèk apa sing dipangan awaké déwé kuwi sampèkndadèkké sandungané sedulur liyané. 21 Apiké awakédéwé ora mangan daging apa ora ngombé anggur apa ora

Rum 14:22 55 Rum 15:5nindakké apa waé sing bisa marakké sedulur liyané sem-plak pengandelé. 22Pengandelmubab apa sing kenèng lanapa sing ora kenèng dipangan kuwi kudu mbok simpening atimu déwé, namung kowé déwé lan Gusti Allahsing kudu ngerti. Pantyèn beja tenan wong sing bisangarani ing atiné déwé apa sing bener, tanpa rumangsasalah ing tembé-mburiné. 23Nanging nèk ènèng sedulurnékatmangan panganan tanpa ngerti pangananmau apikdipangan apa ora, sedulur kuwi dosa, ora namung ingatiné déwé, nanging uga nang ngarepé Gusti Allah. Awitpantyèn dosa nèk kowé nindakké prekara apa waé tanpangerti ing ati bener-oraé.

15Nggawé senengé liyané, ora nggolèk senengé déwé

1 Para sedulur, awaké déwé sing rumangsa wis jerupengandelé, awaké déwé kudu nyabari sedulur-sedulursing ijik enom pengandelé. Aja namung mikir sing apikkanggo awaké déwé waé. 2Malah hayuk awaké déwé siji-sijiné pada nindakké apa sing apik kanggo sedulur liyanélan apa sing bisa ngantepké pengandelé sedulur liyané.3 Awit Kristus wujuté ya ora nggolèk senengé déwé, ora,nanging nang Kitab wis ketulis ngéné: “Duh Allah, tem-bungé wong-wong sing pada ngolok-olok Kowé, tibanéing Aku.”

4 Para sedulur, sembarang sing wis ketulis nangKitab dèk jaman mbiyèn kuwi tujuané kanggo mu-langi awaké déwé, supaya awaké déwé pada sabarlan nduwé kekuwatan nurut kekarepané Gusti Allah.Lan jalaran sangka kuwi awaké déwé bisa ngarep-arepnampa sembarang sing wis dijanji karo Gusti Allah.5 Muga-muga Gusti Allah, sing ngekèki kesabaran lankekuwatan, ngréwangi kowé kabèh, supaya bisa dadi

Rum 15:6 56 Rum 15:11siji ing kekarepan lan bisa nindakké urip nurut tipakéKristus Yésus. 6 Dadiné kowé kabèh bisa dadi siji ingati lan bebarengan kowé bisa ngluhurké Gusti Allah karolambému. Dèkné sing dadi Bapaké Gustiné awaké déwéYésus Kristus.

Kristus kanggo bangsa Ju lansing dudu Ju

7 Mulané para sedulur, mikirké kuwi mau kabèh singtak omong, hayuk nampa sakpada-pada karo bungah,kaya enggoné Kristus nampa kowé. Mengkono kuwiKristus marakké wong-wong pada ngluhurké jenengéGusti Allah. 8 Aku ngomong ngono kuwi, awit enggonéKristus teka ngladèni bangsa Ju kuwi kanggo nduduhkénèk Gusti Allah ora medot, nanging malah nuruti pre-janjiané marang para mbah-mbahané. 9 Kejaba sangkakuwi, Kristus teka, supaya uga bangsa sing dudu Ju bisangluhurké Gusti Allah, sing ngétokké kawelasané. Wujuténang Kitab wis ketulis ngéné:“Aku bakal ngluhurké Jenengmulan nang tengahé para bangsaAku bakal memuji Kowé.”10Uga ènèng tembung ngéné sangka nabi Moses:“Hé para bangsa sing dudu Ju,pada bungah-bungahabareng karo bangsapilihané Gusti Allah.”11 Enèng tulisan liyané menèh sing uniné ngéné:“Hé para bangsa sing dudu Ju,pada memujia marang Gustilan bangsa-bangsa liyané,pada memujia marang Dèkné.”

Rum 15:12 57 Rum 15:1812Nabi Yésaya uga wis ngomong ngéné, kaya sing ketulisnang Kitab:“Bapa Isai, bapaké ratu Daved,bakal nukulké turunansing bakal ngwasani para bangsasing dudu Ju.Ya Dèknésing dadi pengarep-arepébangsa sing dudu Ju.”

13 Para sedulur, pandongaku, muga-muga Gusti Al-lah sing dadi pengarep-arepé kabèh manungsa, ngebekiatimu karo kabungahan lan katentreman, awit kowé padapretyaya marang Dèkné. Muga-muga pengarep-arepmumundak terus sangka pitulungané Roh Sutyi.

Kenèng apa rasul Paulus kok nulis layang iki14 Para sedulur, aku déwé ngerti nèk kowé kabèh ora

kurang ing tumindak betyik, awit Gusti Allah ngebekiatimu karo kaweruh. Mulané kowé ya bisa mulangisakpada-pada. 15Nanging senajan ngono, nang layang ikiaku kendel ngélingké bab prekara siji-loro marang kowé.Enggonku wani nulis karo kendel kuwi jalaran Gusti Allahwis milih aku lan ngekèki penggawéan iki. 16 Aku kududadi peladèné Kristus Yésus nggawa kabar kabungahanmarang bangsa-bangsa sing dudu Ju. Mengkono kuwi akubisa nggawa bangsa-bangsa sing dudu Ju nang ngarepéGusti Allah, supaya bisa ketampa lan uripé bisa kangg-onan lan katuntun Roh Sutyi. Mulané aku nganggepaku iki kaya imam sing masrahké kurban marang GustiAllah. Kurbanku sing ndadèkké bungahé Gusti Allahya bangsa-bangsa sing dudu Ju iki. 17 Lan jalaran akuwis dadi siji karo Kristus aku bungah bisa nyambut-gawé ngladèni Gusti Allah. 18 Awit aku namung waningomongké apa sing wis ditindakké karo Kristus lantaran

Rum 15:19 58 Rum 15:25aku, yakuwi, nuntun bangsa-bangsa sing dudu Ju, supayapada manut marang Gusti Allah. Bisané pada manut,jalaran krungu pituturé Gusti lan weruh kwasané Gustisangka aku. 19 Kejaba sangka kuwi, Gusti Allah ngekèkipangwasa marang aku, supaya aku bisa nindakké tanda-tanda lan mujijat-mujijat kanggo manungsa. KaromenèhRoh Sutyi ngekèki kekuwatan marang aku, supaya akubisa nindakké penggawé-penggawé sing nggumunké iki.Mengkono kuwi aku nggelarké kabar kabungahané GustiYésus Kristus sampèk rata, wiwit kuta Yérusalèm mlaku-mlaku nganti tekan bawah Ilirikum. 20 Nanging aku na-mung nggelarké kabar kabungahan iki nang panggonan-panggonan sing durung tau dikabari bab Gusti YésusKristus. Dadiné aku ora nyambutgawé nang kebon singwis digarap wong liya. 21Wujuté nang Kitab ya wis ketulisngéné:“Wong sing durung tau dikabari bab Dèknébakal weruh Dèknélan wong sing durung tau krungubakal dunung.”

Rasul Paulus arep tekanang kuta Rum

22 Para sedulur, yakuwi jalarané sing marakké akukarépotan ora bisa teka nang nggonmu. 23Nanging saikipenggawéanku nang bawah kéné wis rampung lan yapantyèn wis pirang-pirang taun tenan enggonku kepén-gin niliki kowé. 24Mulané, sing tak suwun, nèk aku lunganang negara Spanyol aku bisa mampir nang nggonmu.Nèk aku lèrèn nang kuta Rum kono, aku bakal bebaren-gan karo kowé sak untara. Sakwisé kuwi aku bakalnyuwun pitulunganmu, supaya aku bisa neruské lakuku.25 Nanging saiki aku arep budal nang kuta Yérusalèm,

Rum 15:26 59 Rum 15:33aku arep ngréwangi sedulur-sedulur sing nurut Gustinang kana. 26 Awit sedulur-sedulur nang Masedonia lanAkaya pada nglumpukké duwit karo éklasé ati, kanggonulungi sedulur-sedulur nang Yérusalèm sing ora nduwé.27 Putusan kuwi metu sangka karepé wong-wong kuwidéwé lan pantyèn ya ènèng beneré nèk wong-wong ikikudu nulungi sedulur-sedulur nang Yérusalèm sing oranduwé. Wujuté ya bangsa Ju sing nggawa kabar kabun-gahané Gusti Yésus Kristus marang bangsa-bangsa singdudu Ju. Lan jalaran sedulur-sedulur wis ngedum bandakasukman marang sedulur-sedulur sing dudu Ju, mulanéya wis sak mestiné nèk sedulur-sedulur sing dudu Junyukupi sedulur-sedulur bangsa Ju karo sandang-pangan.

28 Para sedulur, nèk aku wis rampung karo peng-gawéan iki, tegesé, nèk aku wis masrahké duwit urunanmau kabèhmarang sedulur-sedulur nang Yérusalèm, akubakal budal nang negara Spanyol lan mampir nang ng-gonmu nang kuta Rum. 29 Nèk aku teka nang nggonmuaku bakal nggawa berkah okèh sangka Kristus, sing areptak edum karo kowé.

30 Para sedulur, kowé lan aku saiki pada nyambut-gawé bebarengan kanggo Gusti Yésus Kristus lan awakédéwé bebarengan ngrasakké katrésnané Roh Sutyi singmanggon ing uripé awaké déwé. Mulané aku nyuwuntenan marang kowé, mbok aku diréwangi ing sak-jeroné peranganku. Aku didongakké supaya bisa slamet.31 Didongakké, supaya aku bisa utyul sangka tanganéwong Ju nang Yudéa sing pada nglawan pituturé Gusti.Didongakké, supaya duwit urunan bisa ditampa apik karosedulur-sedulur nang Yérusalèm. 32 Dadiné, nèk GustiAllah nglilani, aku bisa teka nang nggonmu karo atibungah lan enggonku niliki kowé bisa nggawé segeréatiku lan atimu. 33 Muga-muga Gusti Allah, sing bisa

Rum 16:1 60 Rum 16:7ngekèki katentreman, mberkahi kowé kabèh. Amèn.

16Kirim kabar-kabar slamet

1 Para sedulur, aku nyuwun marang kowé, nèk sedulurFébé tekanangnggonmu, dèknéditampa landiladèni singapik, awit dèkné ya kaya awaké déwé nurut Gusti. SedulurFébé iki nyambutgawé kanggo Gusti nang pasamuan nangkuta Kèngkréa. 2 Mulané aku nyuwun marang kowé,sedulur iki diladèni kaya sak pantesé kanggo sedulursing nyambutgawé kanggo Gusti. Nèk butuh apa-apaditulungi, awit dèknédéwéyawis nulungi sedulur pirang-pirang, kayadéné aku iki.

3 Aku nyuwun dikirimké slamet marang sedulur Ak-wila lan Priska, kantyaku nyambutgawé kanggo KristusYésus. 4 Sedulur sak jodo iki ora éman uripé enggonénulungi aku. Lan ora namung aku déwé, nanging sedulur-sedulur sangka pasamuan-pasamuan sing dudu bangsa Juya rumangsa kepotanganpitulungankaro sedulur loro iki.5Dikirimké slamet uga marang sedulur-sedulur sing padamèlu kumpulan nang omahé sedulur Akwila lan Priska.

Kepriyé kabaré karo sedulurku Epénétus sing taktrésnani? Dèkné nurut Gusti sing ndisik déwé nangbawah Asia. 6 Kirimké slamet marang sedulur Maria.Dèkné ya ora setitik enggoné nyambutgawé kanggo kowé.7 Kepriyé kabaré karo sedulur Adronikus lan sedulurJunia, kantyaku tunggal bangsa sing uga disetrap barengkaro aku. Sedulur loro iki pantyèn rasul sing kajèn tenanlan enggoné nurut Gusti malah luwih suwi tenimbangaku.

Rum 16:8 61 Rum 16:178 Kirimké slamet marang Ampliatus, sedulurku ing

Gusti sing tak trésnani tenan. 9 Aja lali marang sedu-lur Urbanus, sing kaya aku nyambutgawé kanggo Kris-tus. Uga Stakis, sedulur sing tak trésnani. 10 Kirimkéslamet marang sedulur Apèles, sing temen nurut Kristus.Uga sedulur-sedulur nang omahé sedulur Aristobeles.11 Sedulur Hérodium, sedulur tunggal bangsa, kirimkéslamet uga marang dèkné. Kepriyé kabaré karo sedulur-sedulur sing nang omahé sedulur Narkisus? Sing taksuwun pada slamet sangka berkahé Gusti.

12 Aja lali uga marang sedulur Triféna lan sedulurTriposa. Sedulur wédok-wédok iki ya ora sembranaenggoné nyambutgawé kanggo Gusti. Uga sedulurkuwédok Pèrsi sing tak trésnani. Dèkné uga ora setitikenggoné nyambutgawé ngladèni Gusti. 13Kirimké slametmarang sedulur Rufus, sing nyata tenan penggawéanékanggo Gusti. Uga ibuné sedulur Rufus, sing trésnamarang aku kaya anaké déwé. 14 Kepriyé kabaré karosedulur Asinkritus, sedulur Flikon, sedulur Hèrmès, sedu-lur Patrobas, sedulur Hèrmas lan uga sedulur-sedulurliyané bebarengané? 15 Kirimké slamet marang sedulurFilologes lan sedulur Yulia, sedulur Nérus lan yuné. Ugakirimké slamet marang sedulur Olimpas lan sedulur-sedulur liyané bebarengané.

16 Para sedulur, pada rangkulana sakpada-pada kanggotanda katrésnan sangka aku. Sedulur-sedulur sangkapasamuan kabèh nang bawah kéné pada kirim slametmarang kowé kabèh sing nang kuta Rum kono.

17 Para sedulur, aku kepéngin ngélingké marang kowé,supaya pada awas lan ati-ati karo wong sing marakkétyongkrèh lan metyah pasamuan, uga marakké sedulursiji-loro ninggal dalané Gusti. Pada mulangké prekara-prekara sing ora tyotyok blas karo pitutur sing bener sing

Rum 16:18 62 Rum 16:25wis diwulangké marang kowé. Wong kaya ngono kuwidiedohi. 18 Kenèng apa awaké déwé kok kudu ngedohiwong sing kaya ngono kuwi? Awit ora pada nurutikekarepané Kristus, Gustiné awaké déwé. Omonganéénaké lan alusé éram-éram, nanging tujuané namungngenèng sedulur-sedulur sing ora ngerti nèk diapusi.19Kenèng apa aku kok ngomong ngono! Awit kabèh wongwis ngerti nèk kowé nurut Gusti tenan. Mulané aku yabungah tenan. Nanging senajan ngono, karepku kowépada mikir sing apik bab sing bener, sing kudu mboklakoni. Bab sing ala, kuwi kudu diedohi. 20Gusti Allah singbisa ngekèki katentreman marang awaké déwé, Dèknésing ndang bakal ngremuk Sétan nang ngisoré sikilmu.

Muga-muga kabetyikané Gustiné awaké déwé Yésusngebeki atimu!

21 Para sedulur, sedulur Timotius sing nyambutgawékaro aku, kirim slamet marang kowé. Uga sedulur Lusius,Jason lan sedulur Sosipatèr, kabèh tunggal bangsa karoaku.

22Aku déwé uga, Tèrtius, sing nulis layang iki, ya kirimslamet marang kowé kabèh sing pada nurut Gusti.

23-24 Uga sedulur Gayus kirim slamet. Dèkné sing takinepi lan dèkné uga sing ngekèki panggonan marangpasamuan ngumpul nang omahé. Kabar slamet ugasangka sedulur Erastus, sing nyekel duwité kuta kéné.Uga sedulur Kwartus kirim kabar slamet marang kowé.Muga-muga kabetyikané Gusti Yésus Kristus ngebekiatimu kabèh.

Pamuji lan penutup25 Para sedulur, hayuk pada ngluhurké jenengé Gusti

Allah. Dèkné nduwèni kwasa nguwatké pengandelmu.Yakuwi sing tak omongké, nèk aku nggelarké kabarkabungahané Gusti Yésus Kristus. Kabar kabungahan iki

Rum 16:26 63 Rum 16:27pantyèn kasimpen pirang-pirang atus taun. 26 NangingGusti Allah sing langgeng saiki wis ngudarké simpenanikimarang awaké déwé sing nyambutgawé kanggoDèkné.Awaké déwé dikongkon nggelarké kabar kabungahan iki,sing ugawis diomongké karo para nabi nang Kitab. Kabèhbangsa kudu krungu kabar kabungahan iki, supaya bisapretyaya lan manut marang Gusti Allah.

27Para sedulur, Gusti Allah sing ora ènèng liyané, GustiAllah sing gedé déwé kaweruhé, Dèkné déwé sing kududiluhurké slawas-lawasé. Dèkné sing ngongkon GustiYésus Kristus nylametké awaké déwé. Amèn.

Paulus

64

Kitab sutyi prejanjian anyar ing Basa Jawa Suriname singgampang

New Testament in Javanese, Caribbean (NS:jvn:Javanese, Caribbean)copyright © 2009 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Javanese, CaribbeanTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Javanese, CaribbeanjvnSuriname

Copyright Information© 2009, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Javanese, Caribbean

© 2009, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

65Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-04-27PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 22May 2020 from source files dated 1 Apr20201ae1a846-fec8-54b5-9c60-e22db5a83cba