KOW Boek - Duurzame Projecten

Duurzame projectenprojecten

Sustainable Projects

KOW Duurzaam omslag INTERN.indd 3 16-12-2008 16:00:40



Maquette DuBo Centrum Maquette DuBo Centre


1 Voorwoord - Preface

KOW: tien jaar duurzaam ontwerp 1998-2008

Duurzaam ontwerpen lijkt een vanzelfsprekendheid te worden, die het bewust-zijn van alle betrokkenen beïnvloedt. Meer dan tien jaar geleden ontwierpen we een DuBo centrum, volledig duurzaam verantwoord. Dat was een prachtig plan, alleen was de tijd er nog niet rijp voor.

eind jaren negentig volgde Nieuw Terbregge, een nieuwe woonwijk op een las-tige plek in rotterdam, dankzij de inspirerende samenwerking tussen overheid, opdrachtgever Proper Stok en ons ontwerpteam was dat een enorme sprong voorwaarts, op het gebied van duurzaamheid. Nieuw Terbregge is nog altijd een fantastisch voorbeeld van een integraal duurzaam woningbouwproject.

In de afgelopen jaren is duurzame ontwikkeling eigenlijk gewoon geworden. Laat het dat vooral blijven, want dan is er de meeste kans op duurzaam succes.

KOW heeft geïnvesteerd in kennis en mensen. Tjerk reijenga, oprichter van Bear architecten is KOW komen versterken. David Goehring, architect gespe-cialiseerd in duurzaamheid, heeft ons meegesleept in nieuwe kennisont-wikkeling en netwerken. KOW is een samenwerking aangegaan met William McDonough + Partners, bekend van de Cradle to Cradle filosofie. Managing partner Kevin Burke gaat er in dit boek verder op in.

KOW tien jaar duurzame projecten is een openhartig en informatief naslag-werk, met voorbeelden van aanpak en oplossingen bij stedenbouwkundige en architectonische vraagstukken in binnen- en buitenland. Onze kennis en ervaring maakt het inmiddels mogelijk om duurzaamheid in de praktijk toe te passen met een maximum ontwerpkwaliteit en originaliteit. Door een zorgvul-dige afweging van keuzes vaak binnen hetzelfde budget.

Directie KOW

Kow: Ten Years susTainable design 1998-2008

Sustainable design is becoming a commonplace practice now, one that

concerns all parties in the design process. More than ten years ago, we

designed the DuBo centre, a sustainability centre, as a fully integrated

sustainable design. It was the right plan, only it was ahead of its time.

In the 1990’s, Nieuw Terbregge came about, a new residential neighbour-

hood located in a difficult area in Rotterdam. Thanks to the inspirational

co-operation between the city, developer Proper Stok and our design

team, this project took sustainable design an enormous leap forward.

Nieuw Terbregge remains to this day, a terrific example of an integrated,

sustainable residential project.

In recent years, sustainable design has become more or less a standard

in design practice.

KOW has invested in both expertise and in people. Tjerk reijenga, found-

er of Bear architects, a renowned Dutch green architectural practice,

has joined forces with KOW and strengthened it in the process. David

Goehring, a specialist in sustainability, pulled us along with new de-

velopments and a new network. KOW has thus entered into ventures

with William McDonough + Partners, renowned for their cradle to cradle

philosophy. Managing partner, Kevin Burke talks about this in the fol-

lowing pages.

‘KOW 10 Years Sustainable Projects’ is an open and informative pub-

lication, with examples and solutions for urban planning and architec-

tural questions designed for national and international application. Our

knowledge and experience has made it possible to put sustainability into

practice with design quality and originality.

VoorwoordPREFACE

KOW Duurzaam binnenwerk drukker.indd 1 21-5-2008 10:02:00

2 duurZaMe projecTen - SuSTa INaBLe PrOJecTS


3 inhoud - cONTeNTS

Inhoud Contentscradle to cradleGreen DesignKOW duurzaam ontwerp legenda KOW Sustainable Design LegendStedelijke planning en landschap urban Planning and LandscapeNieuw TerbreggeValle OssiPark 20|20architectuur architecture ecN PettenDe BolderecoZone roomburgHet MagazijnThe Golden LeafLTO GroeiserviceDe VlinderDe Kleine aardeBrandboxx almereMfc SkoatterwâldLe Donjonarcade corporate IdentityecoVillaDe Groene KreekMOMa Innovation centerYunnan BaiyaoIndex

59

15

17

18263035

38424650546264687274788284889296

101




5 CRADLE TO CRADLE - CRADLE TO CRADLE

‘Let’s Cradle!’Als er één uitdrukking is die aangeeft dat Nederland Cradle to Cradle omarmt, is het ‘Let’s Cradle!’ wel. Deze zin, die synoniem is aan de naam van een conferentie over design in Maastricht in het najaar van 2007, is een positieve oproep tot actie in het enige land dat bereid lijkt te streven naar een Cradle to Cradle transformatie in de manier waarop we gebouwen maken en steden ontwerpen en daar misschien het voortouw bij te nemen. De Duitse chemicus Michael Braungart, die samen met mijn zakelijk partner William McDonough co-auteur is van het boek Cradle to Cradle, wijst erop dat de Nederlanders zich de fi losofi e snel eigen maken omdat ze “de natuur nooit hebben geromantiseerd”, terwijl ze gedurende hun geschiedenis steeds hebben gewerkt aan het integreren van natuurkrachten in de structuur van hun cultuur.

Een uniek kenmerk van de Cradle to Cradle architectuur is dat de einddoelen mak-kelijk gedefi nieerd en duidelijk kunnen worden verwoord: “Een gebouw als een boom; een stad als een bos”. Op basisniveau is het succes van een ontwerp bereikt wanneer door menselijk ingrijpen op alle niveau’s het voorbeeld van de natuur volgen door positieve, gezonde en vernieuwende effecten te geven. Aan de architect de taak om een Cradle to Cradle ontwerp te leveren waarbij de structuren en infrastructuren meer energie leveren dan ze nodig hebben. Deze energie kan ingezet worden om o.a. het water te zuiveren en het afval te hergebruiken. In deze ontwerpen zitten indicatoren verwerkt die aangeven hoe de materialen en systemen weer kunnen worden terug-gewonnen of weer veilig aan de aarde teruggegeven.

De uitdaging voor een architectenbureau dat volgens het Cradle to Cradle principe werkt, is de mindset binnen dat bureau. Dit sluit aan op de theorie van Einstein dat geen probleem kan worden opgelost door hetzelfde bewustzijn dat het heeft gescha-pen. Conventionele ontwerpprocessen en methodes om projecten af te leveren gelden nu niet meer en daarom is het van doorslaggevend belang om verandering door te voeren.Bij William McDonough + Partners, bevinden we ons in een voortdurende staat van ontwikkeling en verandering en toch blijven onze kernwaarden constant. We geloven dat een Cradle to Cradle architectuur op zowel kunst als wetenschap moet stoelen en terwijl het nieuwe technologieën op inventieve manieren incorporeert. Als leiders van

‘LET’S CRADLE!’

If any one statement captures the Netherlands’ embrace of Cradle to

Cradle, ‘Let’s Cradle!’ is it. This phrase, synonymous with the name of

a design conference in Maastricht in the fall of 2007, is a positive call

to action in the one country that appears uniquely prepared to pursue,

and perhaps lead, a Cradle to Cradle transformation in how we make

buildings and design cities. The German chemist Michael Braungart, co-

author of the book Cradle to Cradle with my partner William McDonough,

points out that the Dutch readily internalize the philosophy because they

“have never romanticized nature,” while working throughout their history

to integrate natural forces into their culture’s very fabric.

A unique attribute of a Cradle to Cradle architecture is that its end goals

can be readily defi ned and clearly articulated: “A building like a tree; a

city like a forest.” At a fundamental level, design success is reached when

human artifacts at all scales follow nature’s example in rendering posi-

tive, healthy and regenerative effects. And so the Cradle to Cradle design

assignment for architects and planners are structures and infrastruc-

tures that create more energy than they need to operate, cleanse water

and waste for reuse, and celebrate the abundance of daylight, fresh air,

and connectivity to the natural world. In addition, these designs weave

into their very fabric indicators of how materials and systems can be

recaptured and up-cycled for reuse or returned to the earth safely.

The singular challenge for an architectural practice pursuing Cradle to

Cradle is the re-design of the practice itself, in alignment with Einstein’s

belief that no problem can be solved by the same consciousness that

created it. Conventional design processes and project delivery methods

no longer apply, and the ability to embrace change is paramount.

At William McDonough + Partners, we fi nd ourselves in a continuous

state of evolution and transformation, and yet our core values remain

constant. We believe that a regenerative, Cradle to Cradle architecture

Cradle to Cradle


6 dUURZAMe pRojecten - susta inable PROJeCts

must be informed by both art and science, incorporating new technolo-

gies in inventive ways. as leaders in the sustainable design movement

we practice globally and yet always insist on celebrating a local design

response. We believe that architecture is essentially concerned with the

making of place and the creation of community, and that design diversity

is a necessary response that results from an internalization of local and

regional conditions and context. We rely on a talented group of design-

ers who thrive on collaboration, openness, and immediate feedback. We

seek diverse challenges and strange assignments from owners and cli-

ents that are looking to make a difference in the world. and we believe

that in the midst of the relative chaos of design, the process ultimately

must be fun to be worthwhile.

and that brings me to KOW…

I’ve come to realize that the qualities that define William McDonough +

Partners are in uncanny alignment with the astonishing design culture of

Kevin Burke, AIA

de duurzame design beweging zijn we wereldwijd actief en toch benadrukken we altijd dat het design ter plaatse moet aanspreken. We geloven dat architectuur vooral gaat over het creëren van een plek en een gemeenschap en dat verscheidenheid in design, die voortkomt uit het zich eigen maken van plaatselijke en regionale omstandighe-den en context, noodzakelijk is. Wij steunen op een getalenteerde groep ontwerpers die gedijen in samenwerking, openheid en onmiddellijke feedback. Zo zijn wij altijd op zoek naar verschillende uitdagingen en vreemde opdrachten van eigenaren en opdrachtgevers die een verschil in de wereld willen maken. en we geloven dat het proces te midden van de relatieve chaos van ontwerpen, uiteindelijk leuk moet zijn om waardevol te zijn.

en dat brengt me bij KOW…

Ik begon me te realiseren dat de eigenschappen die William McDonough + Partners definiëren buitengewoon sterk overeenkomen met de verbazingwekkende ontwerpcul-tuur van KOW. We hebben een verwante geest in nederland gevonden die -net zoals wij - blijk geeft van de enorme interesse voor Cradle to Cradle. KOW heeft een geva-rieerde groep ontwerpleiders samengesteld, die bogen op een rijke erfenis aan tech-nische creativiteit, innovatie en verscheidenheid in design. Onze eerste gezamenlijke ontwerpopdracht is Park 20|20, waar de Delta Ontwikkeling Groep een ambitieuze visie heeft op een volledig geïntegreerde werkgemeenschap, ontworpen volgens de Cradle to Cradle gedachte. De ontwerp uitdaging ligt in de wens om op het hoogste niveau van het Cradle to Cradle ontwerp gedachte te werken, terwijl we een praktische, economisch levensvatbare, elegante gemeenschap scheppen. Het project draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de werknemers door de op het milieu afge-stemde gebouwen en landschappen. KOW is voor WM+P de ideale partner om mee samen te werken aan zo’n ambitieus en bijzonder project.

een Cradle to Cradle architectuur zal naar voren komen uit de verbeelding en de tech-nische kunde van ontwerpers die kunnen dromen, ontwerpen en leveren. Wij voelen ons vereerd om deze reis samen met KOW aan te vangen, met Park 20|20 en andere projecten.

Kevin burke


7

KOW. We have found a kindred spirit in the Netherlands, just as we are

responding to the overwhelming interest in cradle to cradle. KOW has

assembled a diverse group of design leaders, who are building upon the

firm’s rich legacy of technical creativity, innovation, and design diversity.

Our first design assignment together is for Park 20|20, where The Delta

Development Group has an ambitious vision of a fully integrated working

community designed according to cradle to cradle thinking. The design

challenge is to execute at the highest levels of cradle to cradle design

ambition, while creating a practical, economically viable, and elegant

community. The project caters to workers health and well-being, in a

context of adaptive and responsive buildings and landscape. KOW pro-

vides WM+P with the ideal collaborating partner on such an ambitious,

highly visible project: exceptional technical competency; an ability to

coordinate a diverse team of Dutch consultants from practice and aca-

demia; a commitment to BIM and new approaches of streamlining de-

sign delivery; extensive experience with alternative means of fabrication

and prefabrication; and fluency in the implementation of large scale

renewable energy installations and alternative approaches to storm and

wastewater.

a cradle to cradle architecture will emerge from the imagination and

technical capacities of designers who can dream, design and deliver.

We are honored to embark on this journey with KOW, at Park 20|20

and beyond.

Kevin Burke, AIA, is a partner and Director of Practice in William Mc-

Donough + Partners, an internationally recognized design firm. The

50-person firm has offices in Charlottesville, Virginia, and San Francisco,

California, and is known for pioneering eco-effective architecture based

in the Cradle to Cradle thinking. William McDonough and Michael Braun-

gart articulated this framework in their 2002 book, Cradle to Cradle:

Remaking How We Make Things (North Point Press). Cradle to Cradle is

a trade mark of MBDC.

Op weg naar ‘Cradle to Cradle’- architectuur Towards a `Cradle to Cradle` architecture

cradle To cradle - craDLe TO craDLe

Kevin Burke, AIA, is een partner en een Director of Practice bij William McDonough + Partners, een

internationaal erkend ontwerpbedrijf. Het 50 medewerkers tellende bedrijf heeft vestigingen in Charlot-

tesville, Virginia, en San Francisco, California en is bekend vanwege het feit dat ze pioniers zijn op het

gebied van ecologisch verantwoorde architectuur die gebaseerd is op de Cradle to Cradle gedachte.

Deze gedachte wordt verwoord door William McDonough en Michael Braungart in hun boek uit 2002:

Cradle to Cradle: Remaking How We Make Things (North Point Press. Cradle to Cradle is een service

merk van MBDC.


8 DUURZAME PROJECTEN - SUSTA INABLE PROJECTS


9 green design - GreeN DeS IGN

InleidingMaatschappelijke verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheid voor het milieu leiden tot Green Design. Het doel van Green Design is het verminderd van het gebruik van energie, water en materialen, waardoor de druk op het milieu vermindert.

Behalve die rationele maatregelen is de menselijke factor van primair belang. Green Design is niet alleen een technische oplossing. De luchtkwaliteit binnenshuis, het comfort en het welzijn zijn de belangrijkste thema’s voor de mensen in de gebouwen en dit kan allemaal worden bereikt met Green Design.

De geschiedenis van Green Building Design gaat in Nederland terug tot het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw. In deze periode formuleerde de Nederlandse regering een groen plan, het Nationaal Milieubeleid Plan (NMP), met daarin doelen voor de transportsector, de bouw en de bouwbedrijven. er werden convenanten voor de betrokken sectoren voorgesteld. Ter initiatie van deze overeenkomsten werd er op verschillende platforms gediscussieerd, waardoor men zich bewust werd van de ge-volgen van de stedelijke planning, de architectuur en de bouw op het milieu. In de bouwsector werd de nadruk gelegd op water- en energiebesparing, het inzamelen en het hergebruiken van afval en het milieubewust maken van de bevolking.

als gevolg hiervan zijn vele wetten aangepast. Het bouwbesluit heeft nu een hoofdstuk over milieu, veiligheid en gezondheid. Bij elke aanvraag van een bouwvergunning is een berekening van de energieprestatie vereist. Het directe resultaat hiervan is dat gebouwen 50% energiezuiniger zijn geworden.

Green Design en het bouwproces bij KOWVoor een ongetraind oog is het moeilijk om huizen die 15 jaar geleden zijn ontworpen te vergelijken met huizen van nu. Wat zijn de veranderingen met betrekking tot Green Design? Immers, een huis is vaak nog steeds een stenen huis met ramen en deuren en een plat of een glooiend dak.

De voornaamste verschillen zitten in de vele details, binnen en buitenshuis en bin-nen de muren van de omhulling. In het begin was energiebesparing de voornaam-ste drijfveer, nu zien we ook een groeiende invloed van nieuwe materiaalconcepten.

inTroducTion

Social and environmental responsibility leads to Green Design. The main

components of green design are energy, water and materials. The goal

of Green Design is to reduce the amount of energy, water and materi-

als, which in turn reduces the impact of the proposed building on the

environment.

In addition to such rational measures, the human factor is of primary

consideration. Green Design is not just a technical solution. Indoor air

quality, human comfort and well-being are the most important issues

for the people in the buildings and they can be achieved with Green

Design.

The history of Green Building Design in the Netherlands goes back to

the early 1990’s. During this time, the Dutch government prescribed a

green plan with targets for the transportation, building and construction

industries. covenants were proposed for all sectors in these industries.

To initiate these covenants, discussions were held on different platforms,

the result of which was an awareness of the impact of urban planning,

architecture and construction on the environment. In the building sector,

the primary categories were defi ned in these terms: water and energy

savings, the collection and recycling of waste and awareness for the

environment by the population.

as a result many laws were changed. Dutch building regulations now

have a chapter on environmental impact, risk and health. With every

building permit application, an energy performance calculation is now

required. The direct result of this is that buildings have become 50%

more energy effi cient.

Facing susTainable design and The building process

aT Kow

To an untrained observer, comparing houses designed today to those of

15 years ago, it is hard to identify that any changes, relating to green

Green DesignDuuRZAAM BOuWEN - GEÏNtEGREERD BOuWEN - SLiM BOuWEN SuStAiNABLE DESiGN - iNtEGRAtED DESiGN - SMARt DESiGN



De constructie van de omhulling, voornamelijk zichtbaar in de dwarsdoorsnede en de details van de constructie, ondergingen zeer drastische veranderingen; binnen– en buitenmuren zijn goed geïsoleerd, waarbij koudebruggen en infiltratie wordt voor komen. Per saldo leiden deze beperkingen tot volkomen nieuwe details.

De architecten bij KOW nemen nu hun ontwerpbenadering opnieuw onder de loep. Het menselijke comfort is een essentiële factor geworden. In woningen hebben woon-kamers een relatie met de buitenruimte of de tuin. andere ruimten worden gesitueerd in relatie met hun functie, overdag of ‘s nachts, afhankelijk van de behoefte aan daglicht en directe zoninstraling. Hierdoor wordt het gebruik van daglicht en zon geop-timaliseerd. In kantoren, scholen en in de gezondheidszorg ligt de nadruk weer meer op het gebruik van indirect daglicht en op een aanpak te voorkomen dat het binnen te warm wordt.

Het duurzame ontwerpproces begint met een goed omschreven groen project-programma. Dit programma bestaat uit twee delen:

1. Directe informatie met betrekking tot het bouwprogramma, de ruimtelijke relatie, het comfortniveau in de binnenruimte, het energieverbruik, het bouwbudget en de explotatie kosten. 2. Vaststelling van de invloed van de natuur en de cultuur op de voorgestelde locatie voor het te ontwerpen bouwwerk.

Bij KOW maakt Green Design deel uit van het ontwerpproces. Het programma van eisen en de natuurlijke potentie worden gecombineerd. De natuur voorziet van een specifieke klimaat. Iedere locatie heeft potentiële bronnen zoals het omringende landschap en de klimatologische omstandigheden. Zon, wind, lucht en regen worden als voordelen gezien. als we het locatieklimaat en de omgeving kunnen benutten, zal de druk op het milieu zo laag mogelijk zijn. In het algemeen noemen we dit ‘klimaat-bewust bouwen’ of ‘bio-climatic design’:

stap a. Green design. Het voornaamste doel van bio-climatic design is te voorzien in ‘comfortabele’ wooncondities met een minimum aan niet-duurzame (energie) bronnen.

design, have taken place. a house, for the most part is still usually a

brick building, with windows and doors, a flat or sloped roof.

The key differences lie in the many details, inside and outside the house,

and within the walls of the enclosure. In the beginning, energy was the

main reason for most of the changes. However, we now see the influ-

ence of new material concepts as well. The construction of the enclosure,

mainly visible in the cross-section construction details, underwent the

most drastic changes; inside and outside walls are well insulated and

isolated, avoiding cold bridges and air infiltration. Ultimately these re-

straints lead to completely new details.

architects at KOW are re-thinking their whole design approach. Human

comfort has become an essential factor in organising rooms within a

building. In residential typology, living rooms have a relationship to the

outdoor space or gardens. Other rooms are placed in regards to their

function during day or night, depending on their need for daylighting

and/or direct sun radiation. This has resulted in the optimisation of day-

lighting and useable solar radiation. In offices, schools and health care

however, the emphasis is more on the use of indirect daylight and the

ways to avoid over heating of indoor spaces.

The sustainable design process begins with a well-defined green project

program. This program is organised into two parts:

1. pragmatic information relating to the building’s required spaces,

their relationship to each other, the interior comfort level, energy

usage, construction and operations budget; and

2. assessment of the influence of nature and culture, at the proposed

location, for the proposed structure.

at KOW, the Green Design process is an integrated effort. from the onset,

the initial shaping of the project is a simultaneous exercise combining

the forces from the practical program together with the influence from


11

Dit brengt de investeringen en de lopende kosten (energie) omlaag, waardoor de ecologische schade wordt verminderd.

stap b. Het doel bepalen. Dat gebeurt samen met onze opdrachtgevers. De milieube-lasting van het gebouw wordt vastgesteld. Bij deze stap wordt het gebruik van energie, water en materialen voor een gebouw zowel voor de bouw als het gebruik onderzocht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde ‘Trias Ecologica’:

1. Verminder het gebruik van beperkte natuurlijke bronnen: energie, water en materialen.2. Maak gebruik van hernieuwbare bronnen: zonne-energie, wind en aardwarmte.3. Optimaliseer het gebruik van niet-hernieuwbare bronnen: hergebruik van afval.

stap c. Bepaal het comfort niveau. Dit slaat niet alleen op temperatuur maar ook op het emotionele comfort. comfort hangt af van een zorgvuldige toepassing en controle van: temperatuur, vochtigheid, luchtstromen en straling. Emotioneel comfort houdt verband met de directe interactie tussen mensen en gebouwen. Wat voor invloed heeft de gebruiker op het ontwerp van zijn gebouw of werkplek? Deze menselijke factor is een essentieel element voor een succesvol duurzaam bouwontwerp. Onderzoek heeft uitgewezen dat gebruikers die niet bij het ontwerp van een nieuw gebouw zijn betrok-ken, veel meer zullen klagen over hun woon /werkruimte dan gebruikers die wel bij het ontwerpproces waren betrokken.

Green Design in detailIn het Green Design proces is het noodzakelijk de juiste beslissing op het juiste mo-ment in het proces te nemen. Dit werkt kostenbesparend, ook dat is een integraal aspect van green design. Het is belangrijk om verschillende maatregelen te combi-neren op een dusdanige manier dat de totale investering lager zal zijn dan de som van de aparte maatregelen. een goed voorbeeld hiervan is het gebruik van zonne-energiesystemen als zonwering: de totale investering zal veel lager zijn dan een aparte investering in zonne-energie - en zonweringsystemen Bovendien zal de output veel groter zijn evenals de terugverdientijd. Het zonnesysteem zal energie produceren en de zonnestraling zal niet het gebouw in komen. Op deze manier wordt ook de behoefte aan koeling verminderd.

nature. Nature defines specific climate and resources. All sites have po-

tential resources from the surrounding landscape and the climate. The

sun, wind, rain and earth itself are recognised as assets - not liabilities.

With the conscious and careful use of these local climate-related re-

sources, the pressure on the environment will be low.

This is the starting point for the KOW Green Design process. Now that

all the aforementioned parameters and local climatic assets have been

defined, the next step is how to fully realise or materialise the project. We

name this process “bio-climatic design”. The principles of bio-climatic

design include:

step a. Sustainable design. The main objective of bio-climatic design is

to provide ‘comfortable’ living conditions while using a minimum of non-

sustainable energy sources. This reduces investment and running cost

(energy), a bi-product which minimises ecological damage as well.

step b. Define the goal. At KOW, this is done together with our clients.

The environmental impact of the building is decreased to the defined

chosen level. In this step we carefully evaluate the flow of energy, water

and materials that 'go through' a building both during the construction

cycle and during it’s entire lifetime. We use what is referred to as ‘Trias

Ecologica’:

1. Reduce the use of limited natural resources: energy, water

and materials.

2. Use renewable sources: solar energy, wind, and geo-thermal.

3. Optimise the use of non-renewables: re-use of waste.

step c. establish the level of human comfort. This refers not only to

thermal comfort but also emotional comfort. Thermal comfort depends

on careful application and control of: temperature, humidity, air move-

ment and radiation. emotional comfort is related to the direct interaction

between humans and buildings. How can a user influence the creation of

his building or his working space? This human factor is an essential ele-

green design - GreeN DeS IGN



Om deze doelen te bereiken is het zeer gewenst om al in de voorbereidende ontwerp-fase na te denken over het integrale milieu ontwerp.

als er in deze fase over materialen wordt nagedacht zou men aan de mogelijkheid moeten denken om een bestaand gebouw ingrijpend te verbouwen in plaats van nieuw te bouwen. en als er een nieuw gebouw wordt neergezet, te onderzoeken of bestaande materialen in plaats van nieuwe materialen gebruikt kunnen worden. een in populariteit snel groeiend concept, dat we tegenwoordig gebruiken is cradle to Cradle: ontwerpen met materialen die telkens opnieuw kunnen worden gebruikt, heb-ben de voorkeur boven materialen die maar één enkele bouwcyclus meegaan. Voor zulke beslissingen is het nodig de levenscyclus (Lca) te analyseren. De kennis op dit gebied is in de afgelopen tien jaar enorm toegenomen. als een materiaal gerecycled kan worden of zelfs kan worden “geupcycled”, krijgt het materiaal of het afval een economische waarde.

Tjerk Reijenga en David Goehring

ment for successful sustainable building design. furthermore, research

has revealed evidence that users that were not involved in the design

of a new building will have more complaints about their working/living

space than users who were involved in the design process.

susTainable design in deTail

In the Green Design process, it is imperative to make the right decisions,

at the right time in the process. This can save costs, which in the end,

must be an integral aspect of the implementation of sustainable design.

It is most important to combine different measures in a way that the

total investment will be lower than the total sum of the single measures.

A good example of this is the use of solar systems as shading systems:

the total investment will be much lower as the separate investment in

shading system and solar systems. In addition, the output will be much

higher as will be the return on investment. The solar system will produce

energy and this radiant energy will not reach the interior of the building,

thus reducing the need for cooling as well, a signifi cant tertiary benefi t.

To achieve these goals, it is necessary to start to think about the total

environmental building design in the project program during the prelimi-

nary design phase.

Thinking about materials in this phase, one should be thinking of the

possibility to refurbish an existing building instead of building a new one,

and when building new, taking the opportunity to use existing materials

instead of new materials. One needs to ask the question, is it possible to

construct a building that can be easily transformed or adapted for other

functions - or one that can be easily ‘de-constructed’ for future usage. a

popular concept we use today is Cradle to Cradle; designing with materi-

als that can be reused over and over again are preferred above materials

that last only a single building cycle. for these types of decisions, life-

cycle analysis is required. New ideas are rapidly being developed over

the last ten years. If a material can be recycled or even up-cycled, the

material or the waste receives an economical value.


13




15 Kow duurZaaM onTwerp legenda - KOW SuSTa INaBLe DeS IGN LeGeND

De projecten zijn door KOW voorzien van een indicatieve waardering waarbij de gebouwen op genoemde onderdelen zijn vergeleken met duurzaamheidcriteria. De EPc (Energie Prestatie Coëffi ciënt) factor vormt daarin het enige harde onderdeel en is verwerkt in de energietabel. De categorieën zijn:

* = standaard duurzaamheid ** = standaard met extra maatregelen*** = heel duurzaam**** = zeer duurzaam (op meerdere terreinen)

De totaalscore is een gewogen gemiddelde, samengesteld uit de zeven categorieën. Grafi sch in beeld gebracht middels het hieronder afgebeelde kader.

The projects are provided with an indicative rating by KOW in which the

buildings are compared with each other on sustainability criteria. The

EPc (Energy Performance Ratio) factor forms the only fi rm component

and is shown in the Energy table. The categories are:

* = standard sustainability

** = standard with extra measures

*** = very sustainable

**** = highest sustainability (in several areas)

The total score is a suggested average rating, based on the mix of

the seven categories represented in the graphic below..

KOW duurzaam ontwerp legendaKOW SuStAiNABLE DESiGN LEGEND

Energie Water Materialen Mobiliteit Binnenmilieu Groen Sociaal-culturele aspecten Energy Water Materials Mobility Indoor air quality Green Social-Cultural aspects

* * * *

* *

* * * *

* **

* * * *

**

* *

***

tOtALSCORE




17 sTedel i jKe planning en landschap - urBaN PLaNNING aND LaNDScaPe

Bij de stedelijke planning ligt de focus van duurzaamheid op een hoge kwaliteit van de omgeving en de mogelijkheden van effi ciënt vervoer. De kwaliteit van de stede-lijke ruimte wordt bepaald door de kwaliteit van de gebouwen, de landschappelijke elementen, het microklimaat en de sociale controle. Daarnaast vormen stedelijke omstandigheden als lawaai, schaduw en wind, het stedelijke profi el. Bij vele locaties, vooral in het westen van Nederland, is het water een belangrijke uitdaging. regen-water overlast is een ernstig probleem en er zijn adequate maatregelen nodig, zoals een grote bufferruimte, of oppervlakte water om het op te vangen.

Groene zones zijn essentieel in het stedelijk ontwerp omdat die het microklimaat verbeteren. Door het binden van de stof wordt de luchtkwaliteit verbeterd, zuurstof en vochtigheid gegenereerd en ontstaat schaduw. De oplossingen voor regenwater kun-nen worden gebruikt om een unieke - zeer gewenste - waterrijke omgeving te schep-pen; ‘blauw + groen’ voegen waarde toe aan het onroerend goed.

De locatie en de richting van het gebouw zijn belangrijk voor de integratie van alle vor-men van opnieuw bruikbare energiebronnen. Door de juiste oriëntatie van het gebouw wordt zonne-energie toegelaten en is het gebouw beschermd tegen de koude wind in de winter, en is er schaduw en een koele bries in de zomer. Het is duidelijk dat de directe omgeving en het landschap de hoeveelheid zon, daglicht, wind en vochtigheid om het gebouw zal beïnvloeden.

een stedelijke omgeving met alleen steenachtige bestratingen is de slechtst mogelijke situatie voor het microklimaat. Vaak is er niet zoveel keuze, de bestaande omgeving is aanwezig en de klant of zijn architect heeft daar geen invloed op. In dat geval is er creativiteit van de architect nodig die bijvoorbeeld vijvers, waterbassins, groenfaçades en groene daken om het gebouw heen kan gebruiken om de woonkwaliteit te verbete-ren en daarmee ook de directe omgeving kan beïnvloeden c.q. verbeteren.


High quality surroundings and effi cient transportation is the focus of sus-

tainability in urban planning. The quality of the urban space is stipulated

by the quality of the buildings, the landscape elements, the microclimate

and the social control. In addition urban physics such as noise, shading

and wind also shape the urban profi le. Many locations, particularly in the

west of the Netherlands, have signifi cant challenges with water. Storm

water remains a serious problem and adequate measures are needed,

like large buffer spaces, where the pressure of seasonal rising water

levels can be released.

Green zones are essential to the urban plan as they improve the

microclimate while also improving air quality by dust-binding, generating

oxygen and humidity, and producing shade. The storm water problem

can be used to create unique and highly desirable water surroundings:

‘blue + green’ actually adding value to the property.

The location and the orientation of the building are important for the

integration of all forms of renewable energy sources. The right orienta-

tion of the building will provide the building with sunshine and protec-

tion against cold winds in winter; and with shading and a cool breeze

in summer. It is clear that the direct surroundings and the landscaping

will infl uence the amount of sun and daylight, wind and humidity around

a building.

an urban situation with only concrete and stone paving is the worst

possible situation for the surrounding climate. In many cases there are

not so many choices, existing surroundings remain and cannot be infl u-

enced by the client or his architect. In that case, it will be the creativity of

the architect who can use ponds, water basins, green façades and green

roofs to improve the living quality around the building edges and thus

infl uencing the immediate surroundings as well.

Stedelijke planning en landschapuRBAN PLANNiNG AND LANDSCAPE



Nieuw Terbregge, dat tussen 1999 en 2003 gerealiseerd werd, is een woonwijk aan de rand van rotterdam net buiten de ring. In een vroege fase kwamen alle betrok-ken partijen overeen dat deze wijk als een voorbeeldproject van duurzaam bouwen ontwikkeld zou worden.

De ambities voor Nieuw Terbregge lagen hoog voor veel aspecten van het project: ar-chitectuur, duurzaamheid, menselijk comfort en korte afstand naar recreatiegebieden en het stadscentrum. De ambities werden gehaald dankzij de inspanningen van alle deelnemers en aanvullende fi nanciering door het Europese Thermische Programma: re_Start (renewable Strategies and Technology applications for regenerating Towns). Deze huizen zijn ontworpen om het energiegebruik in te dammen. energie wordt zowel collectief als individueel geproduceerd. Het watersysteem in het gebied zorgt voor een goede habitat voor wilde dieren en dient ook als opslag voor regenwater.

Het is een demonstratieproject voor duurzaam bouwen, waarbij verschillende duur-zame kenmerken gemakkelijk in het plan kunnen worden herkend. er is veel aan-dacht voor het besparen van energie en voor het gebruik van duurzame energie. alle woonhuizen in Nieuw Terbregge zijn zeer goed geïsoleerd. De op het zuiden gerichte raamopeningen zorgen voor passieve zonne-energie.

realised between 1999 and 2003, Nieuw Terbregge is a newly devel-

oped residential area at the edge of rotterdam just outside the ring.

In the early stages, all parties from the community, developers and the

utility companies, came together and agreed to develop this area as an

'example project' for sustainable building.

The ambitions for Nieuw Terbregge were high for many aspects of the

project: architecture, sustainability, human comfort, and short travel dis-

tance to recreational areas and the city centre. ambitions were met due

to the efforts of all participants and additional fi nancing by the European

Thermie Program: RE_Start (REnewable Strategies and Technology Ap-

plications for Regenerating Towns). The result: sustainable buildings and

energy saving measures that work through all scales of the project. The

houses are designed to reduce energy consumption. energy is produced,

both collective and individually. The water system in the area provides a

good habitat for wildlife and is also storage for rainwater.

Being an actual demonstration project for sustainable building, several

sustainable features can be easily recognised in the plan. attention has

been paid to energy savings and use of sustainable energy. Waterwoningen Water residences

Landschappelijke impressie Rural impression


19

Nieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR uRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREStOOPWEGGEBiED - ROttERDAM StOOPWEG AREA - ROttERDAM, thE NEthERLANDS

Stedenbouwkundig masterplan Urban Masterplan

* * * *

* * **

* *

* **

* *

** *

* * *

***

tOtALSCORE

nieuw Terbregge - rOTTerDaM

Nieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR uRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREuRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREuRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuRENieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR StOOPWEGGEBiED - ROttERDAM StOOPWEG AREA - ROttERDAM, thE NEthERLANDS

Nieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR StOOPWEGGEBiED - ROttERDAM

Nieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR Nieuw Terbregge ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR StOOPWEGGEBiED - ROttERDAM StOOPWEG AREA - ROttERDAM, thE NEthERLANDSStOOPWEG AREA - ROttERDAM, thE NEthERLANDSStOOPWEG AREA - ROttERDAM, thE NEthERLANDS



De duurzame stedelijke planning komt ook tot uiting in het speciale watersysteem en de maatregelen om de bereikbaarheid met de fi ets te vergroten.

Wat de andere aspecten van duurzaam bouwen betreft zijn er materialen en waterbe-sparingsapparatuur gekozen die goed zijn voor het milieu. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van tropisch hardhout met het fSc keurmerk, het niet gebruiken van koper, zink en lood voor goten, het niet gebruiken van producten van polyurethaan en het vermijden van het overbodige gebruik van materiaal.

Regionale en stedelijke contextNieuw Terbregge is een grootschalige nieuwe wijk vlakbij de rotte, de rivier waaraan rotterdam zijn naam dankt. er zijn in het totaal 860 woningen gerealiseerd. In de eer-ste fase ging het om 380 woningen zowel sociale woningbouw als koopwoningen.

Wat het vervoer aangaat heeft de ontwikkeling een unieke en gunstige mix aan keuzes voor de inwoners. De maximum snelheid voor auto’s is 30 km/h.

all dwellings in Nieuw Terbregge have very high insulation in order to reduce

energy demand. The south-orientation of most window openings provides

passive solar energy. Other expressions of sustainable urban planning

are the special water system and measures to enlarge accessibility for

bicycles.

concerning other aspects of sustainable building environmentally sound

building materials and water saving devices have been chosen. exam-

ples include the use of tropical hardwood with fSc quality mark, elimi-

nation of copper, zinc and lead for gutters, elimination of polyurethane

products and unnecessary use of materials.

regional and urban conTeXT

Nieuw Terbregge is a large-scale new settlement near to the rotte, the

river that gave rotterdam its name. In total 860 dwellings have been

realised. Phase 1 involves 380 dwellings, a mix of social housing and

houses for private ownership.

Wooneilanden Residencial islands


21 nieuw Terbregge - rOTTerDaM

Sportvelden, autovrije zones, fi etspaden en historische inspiratie (met de molen op de achtergrond) Community sport fi elds, auto free zones, bike paths and historic inspiration (windmill in background)



Wonen aan de Rotte Living on the Rotte River

er zijn goede vervoerroutes naar en over de rotte, naar recreatiegebieden en naar het stadscentrum. Het gebied is geschikt voor fi etsers en voetgangers. Er zijn innovatieve parkeeroplossingen gevonden zowel in iets wat lijkt op een gebroken straat-niveau als ook inpandig parkeren.

Nieuw Terbregge heeft zijn eigen watermanagementsysteem. Het water uit de rotte wordt voordat het in het gebied komt gezuiverd door biofi lters. Het regenwater van de daken en de straten wordt uit het gebied via de kanalen afgevoerd. Het regenwater van de hoofdweg loopt weg via een speciaal rioolsysteem.

In het gebied worden verschillende systemen voor de productie van energie gebruikt: de meeste huizenblokken hebben een gezamenlijke gecombineerde warmtekracht-opwekking, sommige hebben ook warmtepompen en de meeste huizen hebben zonnecollectoren voor de dagelijkse vraag naar warm water.

regarding transportation, the development has a unique and conven-

ient mix of options for its inhabitants. for autos, the maximum speed is

30 km/h. It has good transportation routes to and across the rotte river,

to recreational areas and to the city centre. The area is well adapted for

cyclists and pedestrians. Innovative parking solutions were found in the

likes of split street level and indoor parking.

Nieuw Terbregge has its own water management system. Water from the

rotte is purged by helophytes before entering the area. rainwater from

roofs and streets leaves the area via the canals. rainwater from the main

road leaves through a special sewage system.

Different systems for energy production are used in the area: most hous-

ing blocks have collective combined heat power production, some also

have heat pumps, and most houses have solar collectors for domestic

hot water demand.

Mini warmte kachtcentrale (WKK) Central power unit



Energiebesparing demonstratieIn Nieuw Terbregge heeft elk deelgebied een combinatie van gezamenlijke en indivi-duele warmte- en stroomproductie:

• 41 woningen hebben een individuele zonnecollector voor DHW en voor verwarming• 32 woningen zijn geoptimaliseerd met passief zonne-energie gebruik door middel van zonnehuizen en zonnecollectoren• 38 woningen hebben WKK, een warmtepomp en zonnecollectoren• 150 woningen met WKK, gedeeltelijk met zonnecollectoren• 170 woningen hebben zonnecollectoren voor DHW

als een onderdeel van het re-Start programma worden de huizen en het gebied eromheen gecontroleerd om de energie-effi ciency en het comfort van de verschillende maatregelen te evalueren. De volgende onderwerpen zijn geëvalueerd:• Energiegebruik: warmte en elektriciteit• CO2-uitstoot• Comfort en de beleving van de bewoners• Warmte ophoping in de woningen• Resultaten van de combinatie van Lage Temperatuur Verwarming gecombineerd met verschillende energiebronnen• Verdeling van de verliezen van het collectieve energiesysteem• Effecten van het zonnewarmtesysteem op de opbrengsten van de zonnecollector in vergelijking tot wat een normale zonnecollector aan dagelijks warm water oplevert• De werking van innovatieve maatregelen (mini WKK-centrale, hoog rendement verwarming, warmtepompen, zonnewarmtesystemen en zonnekamers)

Zonne-energie schema Solar diagram



energY-saVing deMonsTraTion

In Nieuw Terbregge every component has a different combination of col-

lective and individual heat and power production:

• 41 dwellings have individual solar collector for DHW and heating

• 32 optimised with passive solar energy use through sun houses and

solar collectors

• 38 have CHP, heat pump and solar collectors

• 150 with CHP, partly with solar collecttors (see a.o. Island Dwellings)

• 170 have solar collectos for DHW

as part of the re-Start program, the houses and the surrounding area

are monitored in order to evaluate the energy-effi ciency and comfort of

the different measures. The following topics have been evaluated:

• Energy use: warmth and electricity

• CO2-emission

• Comfort and appreciation of inhabitants

• Warmth accumulation of the dwellings

• Results of the combination of Low Tempeature Heating in combination

with different energy sources

• Distribution losses of collective energy system

• Effects of the solar heating system on the revenues of the solar

collector compared to the yield of a normal solar collector for daily hot

water

• The functioning of innovative measures (mini CHP-central, high yield

heating, heat pump, solar heating system and sunrooms)

Gebruiksaanwijzingen Om een gezond binnenklimaat te stimuleren en de belasting van het milieu laag te houden, hebben de bewoners gedurende de gebruiksfase een handboek gekregen waarin de volgende onderwerpen zijn uiteengezet:

Inrichting binnenshuis en van de tuin (verf, behang, keukenmateriaal, gebruik van duurzaam hout)• Verwarmingssysteem• Ventilatiesysteem• Heet watersysteem• Waterbesparing• Onderhoud van het huis

Alle inwoners van Nieuwe Terbregge ontvangen dit handboek waarin specifi eke infor-matie staat over de installaties en de kenmerken van hun woning. Net als bij de rest van het project hebben zowel de onroerende goed ontwikkelaar en de gemeente het handboek gefi nancierd.

Parkeren op binnenterrein View concealed parking

Autovrije zones Auto free zones


In Nieuw Terbregge every component has a different combination of col-In Nieuw Terbregge every component has a different combination of col-


In Nieuw Terbregge every component has a different combination of col-



user Manuals

In order to stimulate a healthy indoor climate and keep environmental

loading low, all inhabitants received a manual in which following topics

are outlined:

Indoor and garden decoration (painting, wallpaper, kitchen material, use

of sustainable wood)

• Heating system

• Ventilation system

• Hot water system

• Water saving

• Maintenance of the house

all inhabitants of Nieuwe Terbregge receive this manual containing spe-

cifi c information on the installations and features of their dwelling. Like

the rest of the project, both the real estate developer and the municipal-

ity fi nanced the manual.

Waterzuivering Water purifi cation Waterwoningen Water residences

user Manuals

In order to stimulate a healthy indoor climate and keep environmental In order to stimulate a healthy indoor climate and keep environmental

loading low, all inhabitants received a manual in which following topics

In order to stimulate a healthy indoor climate and keep environmental

loading low, all inhabitants received a manual in which following topics loading low, all inhabitants received a manual in which following topics



Stedenbouwkundig ontwerpHet masterplan omvat maatregelen die de Lagune del Mort doen herleven en nieuwe kwaliteit aan het gebied toevoegen. Het plan heeft als doel het bestaande gebied te beschermen, natuurlijke waarden te versterken en de Lagune del Mort door toevoer van schoon water te herstellen. Het te bebouwen gebied, slechts 20% van het to-taal, legt minimaal beslag op de natuurlijke omgeving en beperkt de verstoring van deze natuurlijke omgeving. De nieuwe bebouwing geeft ook een sterke ruimtelijke en economische impuls aan het dorp eraclea Mare. De overige 80% van het gebied wordt ‘teruggegeven aan de natuur’. een nieuw ‘Landbouwpark’ wordt intermediair tussen de nieuwe natuur en het bestaande landbouwgebied. Vier ecosystemen wor-den geconstrueerd: ‘landbouwparkgebied’, zoetwater ‘wetlands’, brakwater moeras en een buffer van bos langs de randen. De locatie wordt vorm gegeven rond drie bebouwde gebieden, voldoende van elkaar gescheiden om bestaande zicht-assen in het landschap te handhaven en een open corridor voor fl ora en fauna te behouden. De oriëntatie van de gebieden en de ontwerpen van de gebouwen zijn gebaseerd op een klimatologische aanpak. Dit is onder andere een strategie voor passief koelen. Het resultaat is een verkaveling die maximaal profi teert van zicht-assen en benutting van wind en natuurlijke ventilatie.

urban design

The master plan outlines measures for revitalisation of Laguna del Mort

and adding value to the region as a whole. The aim is to protect the

existing landscape, reinforce natural features and clean up the water

in the Laguna del Mort. The new built area, which only takes up 20% of

the total available space, puts minimum pressure on the natural envi-

ronment while still making a signifi cant contribution to the urban fabric

and economy of the village of eraclea Mare. The remaining 80% of the

region covered by the plan is ‘given back to nature’. a new agriculture

park forms a buffer zone between the revitalised landscape and existing

farmland. Four new ecosystems are created: the above-mentioned agri-

culture park, fresh-water wetlands, a brack water marsh area and a pe-

ripheral strip of woodland. The development comprises three built areas,

suffi ciently far apart to preserve existing lines of sight in the landscape

and to provide an open corridor for fl ora and fauna. The orientation of

the various zones and the design of the buildings are based on clima-

tological considerations to allow wind along the lines of sight to provide

passive cooling and natural ventilation.

hoTel and conVenTion cenTre

The master plan aims to reinforce the economic position of eraclea

Mare. The new commercial area complements the existing village

well. The attractive new dwellings are intended for year-round resi-Entreegebied Front plaza/ entrance

Haven met jachtclub Boat docks and yacht club


27 Valle ossi - eracLea

1

5 2

4

8

3

7

6

1. Het hoofdgebied en de haven2. Het vissersdorp3. Het dorp ‘Piave’4. Het kanaal Eraclea met ‘Casoni’

5. Het landbouw park6. De zoetwater ‘Wetlands’7. Het brakwater moeras8. Buffer van bos langs de randen

1. The main location and harbour2. The fi sher’s village3. The village ‘Piave’4. The canal Eraclea with ‘Casoni’

5. The agricultural park6. The sweet water ‘Wetlands’7. The brack water marsh 8. Buffer zone along wooded edge

Valle Ossi ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR uRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREERACLEA (VENEtiË), itALiË ERACLEA (VENiCE), itALY

* * *

* *

* * *

* **

** * *

* * *

***

tOtALSCORE

uRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREuRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREStEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR ERACLEA (VENiCE), itALY

Valle Ossi ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR Valle Ossi ***StEDENBOuWKuNDiG MAStERPLAN & ARChitECtuuR ERACLEA (VENEtiË), itALiË ERACLEA (VENiCE), itALY

uRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuREuRBAN MAStERPLAN & ARChitECtuRE



Havenwoningen Harbor dwellings

Promenade Promenade Waterwoningen Water dwellings


29

dence, while the surrounding landscape is preserved and extended

by addition of the new eco-zones that add both recreational and

educational value.

A sustainable design approach underlies the entire project: the en-

vironment, living conditions, innovation technologies, construction,

energy systems of the buildings and innovative facilities are all em-

phasised. The Hotel and congress centre designed with the space

and facilities needed for big events, will be situated near the centre

of eraclea Mare and will be surrounded by commercial units, bars

and restaurants. The area has convenient access by road and ample

parking space, and is linked to the heart of the existing village with

its hotels, bars and restaurants. The presence of large covered areas

that can be used for markets, fairs, etc., and of dwellings of various

sizes and designs makes the new village centre suitable for a variety

of uses. There are dwelling units for both seasonal and year-round

use. The wide range of building types and applications (commercial,

tourist, recreational, residential, etc.) increases the economic scope

of the development.

Hotel en CongrescentrumHet masterplan versterkt de economische positie van eraclea Mare. Het nieuwe commerciële gebied is een goede aanvulling voor het bestaande dorp. De nieuwe woningen zijn aantrekkelijk en zijn bestemd voor permanente bewoning. De natuurlijke omgeving wordt beschermd en uitgebreid met een nieuw attractief natuurgebied. Een duurzame ontwerpbenadering is de rode draad van het project: het milieu, de levensomstandigheden, de innovatietechnologie, de bouwtechniek, de energiesyste-men van de gebouwen en innovatieve faciliteiten staan centraal. Het hotel en congres-centrum worden dichtbij het centrum van eraclea Mare gevestigd. Het is omringd door commerciële ruimte (units), bars en restaurants en geschikt voor grote evenementen. Het gebied is goed bereikbaar met ruime parkeervoorzieningen en is verbonden met het bestaande dorpscentrum met zijn hotels en horeca. De aanwezigheid van grote overkappingen voor markten/beurzen en de in typologie en in grootte variërende units maken het centrum geschikt voor divers gebruik. er zijn units voor seizoensgebruik en voor permanent gebruik. De typologische mix en de grote verscheidenheid van gebruik (commercieel, toeristisch, recreatief, bewoning, enz.) vergroten de economische mogelijkheden van het gebied.

Zomersituatie (12.00 uur) Summer time thermal diagram Wintersituatie (12.00 uur) Winter time thermal diagram

dence, while the surrounding landscape is preserved and extended

by addition of the new eco-zones that add both recreational and Het masterplan versterkt de economische positie van eraclea Mare. Het nieuwe Het masterplan versterkt de economische positie van eraclea Mare. Het nieuwe Hotel en CongrescentrumHet masterplan versterkt de economische positie van eraclea Mare. Het nieuwe

dence, while the surrounding landscape is preserved and extended dence, while the surrounding landscape is preserved and extended

by addition of the new eco-zones that add both recreational and Het masterplan versterkt de economische positie van eraclea Mare. Het nieuwe

Valle ossi - eracLea



Park 20|20, Cradle to CradleDe ontwikkeling van een zeven hectare groot kantorenterrein, gelegen nabij de lucht-haven Schiphol, is een nieuw project met de hoogste duurzaamheiddoelen. Opdracht-gever heeft de bedenkers van cradle to cradle (c2c), William McDonough + Partners verzocht het eerste volledige c2c project in Nederland te maken. KOW is gekozen als uitvoerende architect om WM+P bij te staan bij de realisatie van dit ambitieuze project.

Het terrein waar 120.000 m2 aan kantoorruimte en winkels wordt gebouwd, zal de komende 8 jaar in verschillende fasen worden ontwikkeld.

er is gestart in workshops met opdrachtgever, wetenschappers, DuBo-adviseurs en architecten. Zij hadden de opdracht duurzame maatregelen en oplossingen vast te stellen voorafgaand aan het ontwerp, inclusief een kostenoverzicht en een beeld van de effectiviteit de levenscycluskosten, energiebesparing en koolstofreductie.

er zijn meer dan 60 aparte duurzame maatregelen geëvalueerd. Deze waren gegroe-peerd in pakketten

Pakket 1. Samenhangend met het verkleinen van het volume en de massa van het gebouw, de hoeveelheid materialen, het beperken van verpakking en bouwafval, prefab bouwcomponenten.

parK 20|20, cradle To cradle

This offi ce campus development (seven hectars) located near Schiphol

airport is a new project with the highest sustainability goals. The

developer has commissioned the authors of cradle to cradle (c2c),

William McDonough + Partners to create the fi rst fully C2C project in the

Netherlands. KOW was selected as executive architects, to assist WM+P

in realising this ambitious project.

The project is currently in fi nalisation of the master plan. The site, which

will house 120,000 m2 of offi ce and supporting commercial space, will

be built in several phases over the next eight years. While some materi-

als and building components have evolved to c2c, it is acknowledged

that full c2c buildings might take some time to evolve, so the project

team has taken the approach of create a sustainability framework of

“Towards C2C”.

Included in the workshop were researchers from leading universities,

governmental and private foundations concerned with sustainability,

along with the technical advisors and the architectural team. The task

was to establish sustainable measures for the project, prior to actual

building design, and to forecast their effectiveness in life cycle cost,

energy saving, and carbon reduction.

Massamodel Massamodel Massing modelMassing model


31 parK 20|20 - HOOfDDOrP

Park 20|20 ****KANtOORPARK OFFiCE PARKBEuKENhORSt ZuiD - hOOFDDORP BEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDS

* * * *

* * **

* * *

* **

* * *

** * *

* * *

****

tOtALSCORE

BEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDSBEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDSBEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDS

Park 20|20 ****KANtOORPARK OFFiCE PARKBEuKENhORSt ZuiD - hOOFDDORP

Park 20|20 ****BEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDSBEuKENhORSt SOuth - hOOFDDORP, thE NEthERLANDS

Park 20|20 ****KANtOORPARK OFFiCE PARK



Over sixty individual sustainable measures were evaluated. These were

organized into thirteen packets which the team carefully evaluated.

Packet 1. related to reducing volume and mass of the building, materi-

als, limiting packaging and construction waste, prefabrication building

components.

Packet 2. Water reducing devises within the buildings.

Packet 3. Solar orientation, optimisation to reduce solar radiation in

offi ces, sun louvers, blinds, benefi ts of atriums.

Packet 4. rain water management, grey water systems.

Packet 5. High performance insulation in walls, roofi ng, glazing.

Packet 6. Low temperature heating and cooling, heat pumps, asphalt

collector, geo-thermal storage.

Packet 7. Lighting and lighting effi ciency controls.

Packet 8. Heat recovery, thermal wheels, phase change materials

Packet 9. Solar domestic hot water, combi-heat pump.

Packet 10. Living Machine. Waste materials converted to biomass,

biofermentation.

Packet 11. Living Machine. Grey water/black water management.

Packet 12. Living Machine. electricity and heat generation return to

buildings.

Pakket 2. apparatuur om het watergebruik in de gebouwen te verminderen. Pakket 3. Oriëntatie op de zon, optimalisatie om zonnestraling in kantoren te vermin-deren, zonneschermen, jaloezieën, voordelen van atriums.Pakket 4. regenwatermanagement, grijs watersystemen.Pakket 5. High performance isolatie in muren, daken en ramen.Pakket 6. Lage temperaturen verwarming en koeling, warmtepompen, asfaltcollecto-ren, opslag van aardwarmte.Pakket 7.Verlichting en verlichting effi ciency controles.Pakket 8. Warmteterugwinning, warmtewielen, faseomzetting materialenPakket 9. Door de zon verwarmd huishoudelijk warm water, combiwarmtepomp.Pakket 10. Living Machine. afvalmaterialen omvormen tot biomassa, biofermentatie.Pakket 11. Living Machine. Grijs water/ zwart watermanagement. Pakket 12. Living Machine. elektriciteit en warmtegeneratie teruggave. Pakket 13. Duurzame energie. Kleine windturbines ter plekke, grote windturbines off-site, pv opties op het dak, verticale toepassingen, gebruik van groene stroom.

eenmaal goedgekeurd werden de gegevens van elk pakket in een computermodel fi nancieel doorgerekend. Door een belangrijke reductie van de vraag kan het gebruik van niet recycleerbare energie en het koolstofprofi el omlaag worden gebracht. Ook werd het project geëvalueerd met Green calc+ ter bepaling van de algehele duur-zaamheid. In elke fase wordt het project gevolgd met verschillende meetinstrumenten, waaronder GPr, LeeD en - na ingebruikname - met meetapparatuur.

Massamodel met zonne- energie daken Massing model with solar roofs Massamodel met glazen gevels Massamodel met glazen gevels Massing model with glass façadesMassing model with glass façades


33

Amerikaanse en Nederlandse duurzaamheidsexperts komen samen voor een twee daagse Cradle to Cradle workshopAmerican and Dutch sustainabilty experts gather for a two day C2C workshop

parK 20|20 - HOOfDDOrP

Packet 13. Sustainable energy. Small wind turbines on-site, large wind

turbines off-site, pv options on roof, vertical applications, use of green

power.

Once approved, each packet’s data was then placed into a compu-

ter model to illustrate fi nancial assets and liabilities. The conclusions

revealed that through signifi cant demand reduction, we were able to

reduce non-renewable energy and carbon profi le. Finally, the project was

then evaluated with Green calc+ to determine it’s overall sustainability.

During each phase, the project will be tracked with various measurement

tools, including GPr, LeeD and post occupancy monitoring devises.

Vegetatiedak met geïntregeerde PV panelen Green roof with integrated Photovoltaic Canopy




35 archiTecTuur - arcH I TecTure

Waar stedelijke planning een belangrijk beginpunt is, bepaalt het ontwerp van het gebouw de echte duurzaamheid.

OriëntatieDe organisatie van de plattegronden staat in directe relatie met de oriëntatie Het zorgvuldig plaatsen van ruimten in overeenstemming met hun thermische eisen heeft belangrijke voordelen in Green Design. Woon- en werkruimten die vooral ’s ochtends of overdag worden gebruikt, kunnen aan de oost of zuidzijde worden geplaatst. ruim-ten die niet voortdurend hoeven te worden verwarmd of die veel warmtecomfort nodig hebben, kunnen naar het westen worden gericht. ruimten met warmteproducerende installaties zoals keukens en computerwerkruimten kunnen het beste aan de noord-zijde geplaatst worden. Bepaalde ruimten, zoals badkamers die het hele jaar door veel temperatuur binnenshuis vragen, liever centraal in het huis. Koelere ruimten, zoals opslagruimten, aan de koude buitenranden. Bufferruimten die geen stabiele temperatuur binnenshuis nodig hebben, kunnen nuttige overgangen zijn tussen het klimaat binnen en buiten.

Iedere ontwerpbeslissing moet zeer zorgvuldig worden genomen. Soms is het onmo-gelijk een bepaalde beslissing uit te voeren, omdat er nog andere eisen zijn zoals daglicht of het onder controle houden van het geluidsniveau. Daarom is het nuttig een hiërarchie te ontwikkelen, die bepaalt welke maatregelen de meeste (milieu)winst voor het project opleveren.

MaterialenHoe kan de keuze en de toepassing van materialen het green design het meest be-invloeden? Ook hier past de aanpak van de ‘Trias Ecologica’: kan ik de hoeveelheid materialen verminderen? Kan ik recyclebare materialen gebruiken? Hoe kan ik het gebruik van niet-recyclebare materialen optimaliseren of de materialen gebruiken die het milieu het minst belasten?

De vermindering van de hoeveelheid materialen is het belangrijkste uitgangspunt. Veel traditionele bouwbedrijven gebruiken verschillende materialen, die handig zijn vanwege de snelheid waarmee ze kunnen worden toegepast. Dit uitgangspunt leidt

although urban planning is an important starting point, the design of the

building determines the real sustainability.

orienTaTion

The organisation of the plan has a direct relationship with orientation.

The careful placement of spaces according to their inherent thermal re-

quirements has significant benefits in green design. Living and working

spaces that are mainly in use in the morning or the daytime can be lo-

cated on the east and south side. Spaces that do not require sustained

heating or much thermal comfort can be orientated on the west. Spaces

with equipment that produce heat, for example kitchens and computer

workspaces, are best located on the north side. certain spaces like bath-

rooms, that have a high indoor temperature demand over the year, can

be centrally located inside the house. cooler spaces like storage rooms

can be on the cool perimeter of the building. Buffer spaces that do

not require a stable indoor temperature can be a useful environment

between the indoor and the outdoor climates.

Design decisions must be made very carefully. Sometimes it will not be

possible to realise a certain decision, as there may be other require-

ments like daylight or noise control, that limit design possibilities. In this

regard, developing a hierarchy will help determine which measures will

result in the greatest benefit for the project.

MaTerials

How can the selection and application of materials have the greatest

influence on my green design? For this, we apply the concept of 'Trias

Ecologica': Can I reduce the amount of materials? Can I use renewable

materials? How can I optimise the use of non-renewable materials or

use the materials with the lowest environmental impact?

The most important starting point is to reduce the amount of materials.

Many traditional building assemblies are predicated on sequential ap-

ArchitectuurARChitECtuRE



vaak tot gebouwen met overmatige loze ruimtes, waardoor de omtrek van het gebouw groter wordt. een slimmere assemblage (slim bouwen) van een gebouw kan de kosten aanzienlijk terugbrengen en een positief netto resultaat wat betreft duurzaamheid geven. Ook kan een groen ontwerp worden gemaakt door het aantal constructiedetails te verkleinen. Dat is een kwestie van creatief denken. een zuiver ontwerp heeft niet veel versiering nodig.

De grootste kansen liggen bij herwinbare materialen. Deze variëren van landbouw-producten en afval tot het gebruik van bamboe voor triplex, vloeren en IPE-profielen. Materiaalkeuze wordt gemaakt volgens de cradle to cradle principes, waarbij bouw-materialen deel uitmaken van een biologische of technische cyclus en bouwcompo-nenten dusdanig worden gefabriceerd dat toekomstig hergebruik ervan mogelijk wordt gemaakt als de gebouwen aan het einde van hun bestaan zijn.

Waterer is een groeiende behoefte aan vers drinkwater. Nu wordt water in gebouwen voor-namelijk gebruikt als een transportmedium. Het vervoert warmte in een verwarmings-systeem, afval in een afvoersysteem en vuil als het gebouw wordt schoongemaakt. Minder dan 10% van de vraag naar water is voor direct menselijk gebruik, zoals drin-ken en koken. Veel functies kunnen met minder water worden gedaan of met water van een mindere kwaliteit zoals regenwater of behandeld grijs water.

Energie en Systemen Green Design focust zich vooral op energie, energiebesparing, duurzame energie en efficiënt gebruik van niet duurzame energie. De voornaamste aspecten zijn: - Zonne-energie voor verwarming en warm water- Natuurlijke ventilatie voor koeling- Toepassing van zonwering en daglichttoetredingHet directe gebruik van zonne-energie of van passieve zonne-energie is de voornaam-ste basis voor een nieuw ontwerp. Vanwege de verandering in gebruik en de moge-lijkheid om een kamer ’s nachts - na zonsondergang - te verwarmen dient het pas-sieve principe uitgebreid te worden met actieve zonnesystemen. een regel voor het winterseizoen is de warmtewinst overdag te maximaliseren en het warmteverlies te verkleinen.

plication of various trades, made convenient for the speed of installa-

tion. This often results in buildings with excessive floor to ceiling cavities,

resulting in more building perimeter. Thus smarter building assemblies

can greatly reduce costs and have a net positive result in sustainability.

On another level, a green design can be realised by minimising of con-

struction details. This is a matter of creative thinking and trends. a pure

design does not need much decoration.

One of the best opportunities today lies in renewable materials, as new

advances in alternatives ranging from agricultural crops and waste, to

the use of bamboo for plywood, flooring and I-beams. Choices in mate-

rialisation are being made following ‘cradle to cradle’ principles, where

building materials are part of a biological or technical nutrient cycle and

building components are manufactured in a way to ensure future usage

when buildings reach completion of their life-cycle.

waTer

There is a growing need for fresh water. In actuality, water in buildings

is mainly in use as a transport medium. It transports heat in a heating

system, transports waste in a sewage system and transports dirt while

cleaning the building. Less then 10% of the demand for water will be

used for direct human use like drinking and cooking. Many functions

can be done with less water or with water that has a lower quality level

like rainwater or treated grey water.

energY and sYsTeMs

The main focus for Green Design remains related to energy, energy

conservation, renewable energy and efficient non-renewable energy.

The main categories in responsible building design are:

- Solar energy for heating

- Ventilation for cooling

- Shading and daylighting

The direct use of solar energy or passive solar energy is the primary


37

Dat betekent dat gebouwen op het zuiden of zuidoosten gericht moeten zijn om zonne-energie te ontvangen via de ramen, vooral in de ochtenduren.

Voor huishoudelijk warmwatergebruik, zijn in het dak geïntegreerde zonnecollectoren toepasbaar. PV (fotovoltaïsche) modules produceren elektriciteit. Behalve hun pri-maire functie kunnen PV systemen ook dienen als dakbedekking, gevelbekleding en als zonweringsysteem. Het is essentieel de zonne-energiesystemen vanaf het begin in het ontwerp te betrekken (BIPV = Building Integrated Photovoltaic).

De zomerperiode is de periode met de hoogste vraag naar elektrische energie. Dat komt voornamelijk door de mechanische koeling. De warmtelast van gebouwen kan worden verminderd door energiebesparingmaatregelen in de schil van het gebouw. De eerste stap is excessieve warmtelast veroorzaakt door apparatuur te vermijden. computer monitors, televisie en koelkasten produceren een hoge warmtelast. Hoog rendement apparatuur als platte schermen en energiezuinige apparaten zijn een be-tere oplossing. De tweede stap bestaat uit het vermijden van binnendringende zonne-energie. Dit is een kwestie van de juiste gevel te ontwerpen en buiten zonneschermen te plaatsen. een gebouw met ‘wenkbrauwen’ zal ’s zomers comfortabel zijn.

Hoe effectief het daglichtontwerp ook is, vrijwel elk gebouw heeft kunstlicht ook no-dig, voor gebruik ‘s nachts, voor raamloze ruimtes overdag en als een aanvulling voor het daglicht als het donker wordt. als een daglichtsysteem energiebesparing op moet leveren, is het belangrijk dat het kunstlicht niet aangaat zolang het daglicht nog voldoende licht verschaft. Dit kan bereikt worden door eenvoudige automatische regelsystemen. Componenten van een automatisch regelsysteem kunnen bestaan uit: timers en bewegingsensoren.


basis for a new design. Because of the change in use, and the possibility

of heating a room at night, after sunset, the passive principle needs to

be extended with active solar systems. a rule for the winter season is to

maximise heat gain during the day and minimise heat loss. This means

that buildings have to face south and southeast to receive solar energy

through the windows, especially in the morning hours.

for domestic hot water usage, roof-integrated solar thermal panels are

common in the marketplace. PV (photovoltaic) solar cell modules pro-

duce electricity. In addition to their primary function, PV’s can double as

roofing, façade cladding and shading systems. Integration of the sys-

tems in buildings, or BIPV, is essential at an early stage of the design

process.

The summer period is the period with the highest electrical energy de-

mand. This is mainly due to mechanical cooling. The heat-load of build-

ings can be decreased by energy saving measures in the building skin

and in the various applications in the building. The first step is to avoid

excessive heat load in working or living spaces. computer monitors, tele-

vision and refrigerators produce a large heat load. High-efficiency appli-

ances, like flat screen and appliances with energy-efficient ratings are

a better solution. The second step is to avoid allowing solar radiation to

penetrate into the building in the summer. This is a matter of designing

the right façade and applying internal blinds or external sun louvers. a

building with ‘eye-brows’ will be more comfortable in summer.

No matter how effective the daylighting design is, virtually every building

requires an artificial lighting system, especially for night time use, for

windowless spaces or to supplement daylight when it falls below ac-

ceptable levels. If a daylighting system is to produce energy savings, it

is important that artificial lighting is not switched on as long as daylight

is providing adequate illumination. This can be reached by simple auto-

matic control systems. components of an automatic control system may

include timers and sensors.

indel ing archiTecTuur - INTrODucT ION arcHI TecTure



Nieuwbouw (links), renovatie (rechts) New Construction (left), Renovation (right)

renoVaTion oF oFFice and laboraTorY space

in building 31

This exemplary project shows how photovoltaic solar panels for sustain-

able energy generation can be built into the façade and roof of the exist-

ing offi ce and laboratory building at the ECN Energy Research Centre in

Petten, the Netherlands.

The original building was a classic example of poor insulation with lots

of cold bridges. The south front of the building has been renovated and

provided with an ingenious system to cut down sunlight, with movable

louvers powered by 300 m2 of solar panels. an additional 300 m2 of

solar panels have been built into the roof.

Kantoor- en laboratorium renovatie Gebouw 31Dit project geeft aan hoe de toepassing van fotovoltaïsche energie (photovoltaic, PV licht en energie) kan worden bevorderd door de integratie van een PV-systeem in de gevel en het dak van een bestaand kantoor- en laboratoriumgebouw. Het bestaande gebouw van het energie centrum Nederland (ecN) was een voorbeeld van een slecht geïsoleerd gebouw met veel koudebruggen. De zuidgevel van het ge-bouw is vernieuwd en daarbij voorzien van een ingenieus systeem voor zonwering door middel van lamellen, geïntegreerd met 300 m2 zonnepanelen. In het gebogen dak is nog eens 300 m2 PV geïntegreerd. Ook de klimaat installaties van het gebouw zijn vernieuwd. Het geïntegreerde PV-systeem in de gevel combineert de opwekking van energie met een goed uitzicht, een kwalitatieve verbetering van de daglichttoetreding en een daling van de warmtelast. Doordat een deel van de lamellen in positie kan worden gedraaid ontstaat een gevarieerde gevel. De gevel is goed bereikbaar omdat de zelfdragende constructie 0,80 m voor de gevel is geplaatst.Het totale PV-systeem heeft een capaciteit van 72 kWp en levert ca. 56.440 kWh per jaar. Het systeem is netgekoppeld. Door de renovatie daalt het energiegebruik in het gebouw met 75%. De resultaten, kennis en ervaring worden gebruikt om de mogelijk-heden voor toepassing van PV op grotere schaal te verbeteren.

Entree Entrance

Bedienbare schermen met ingebouwde zonnepanelen Operable sun louvres with integrated PV panels


39

ECN Petten ***KANtOOREENhEDEN EN LABORAtORiA OFFiCE uNitS AND LABORAtORiESWEStERDuiNWEG - PEttEN WEStERDuiNWEG - PEttEN, thE NEthERLANDS

Atrium met transparante zonnepanelen op het dak Atrium with roof top transparant PV cells

* * * *

* * *

* * *

* * *

* * *

***

tOtALSCORE

ecn - PeTTeN

ECN Petten ***KANtOOREENhEDEN EN LABORAtORiA WEStERDuiNWEG - PEttEN

OFFiCE uNitS AND LABORAtORiESWEStERDuiNWEG - PEttEN, thE NEthERLANDS

OFFiCE uNitS AND LABORAtORiESECN Petten ***KANtOOREENhEDEN EN LABORAtORiA OFFiCE uNitS AND LABORAtORiESKANtOOREENhEDEN EN LABORAtORiA

WEStERDuiNWEG - PEttEN, thE NEthERLANDS

ECN Petten ***KANtOOREENhEDEN EN LABORAtORiA WEStERDuiNWEG - PEttEN WEStERDuiNWEG - PEttEN, thE NEthERLANDS

OFFiCE uNitS AND LABORAtORiES


Parasol principe en serre ventilatie Solar greenhouse ventilation Natuurlijke dag/nacht ventilatie Natural day/night ventilation


The building’s climate-control system has also been upgraded. The solar

panels built into the façade generate energy without impeding the view.

The ingenious design also improves daylight access while reducing ther-

mal load. The rotation of some of the louvers leads to an attractive vari-

ation in the appearance of the façade. The façade itself remains readily

accessible, since the self-supporting structure bearing the new elements

is situated 0.80 m in front of it.

The overall solar-panel system has a capacity of 72 kWp, and delivers

a total of about 56,440 kWh per annum. The system is hooked up to

the mains. The renovation has led to a 75% reduction in the building’s

energy consumption. The experience gained in this project is being used

to promote the wide-scale application of solar panels to increase the

sustainability of buildings.

susTainable, low-energY research building (building 42)

The ecN energy research centre aims to use this new multifunctional

offi ce and laboratory building to demonstrate and expand its experience

and know-how in the fi eld of energy-effi cient buildings and the sustain-

able use of energy. The building comprises three different modules, built

in a phased construction process, and is contiguous with the existing

laboratory building that is undergoing renovation. The complex is situ-

ated in the dunes near the little town of Petten, not far from the North

Sea. The building blends in well with its environment, and is designed

to minimise the load on this valuable ecosystem. a key feature of the

design is the diagonal axis formed by the roof over the large vide sepa-

rating the three new modules and the existing laboratory. The building’s

energy rating is 0.9 (well below the maximum value of 1.6 for offi ces

stipulated by Dutch building regulations). The solar panels mounted e.g.

on the glass roof over this interconnecting space are particularly eye-

catching. The photovoltaic electricity generation system, which is hooked

up to the mains, has a capacity of 43 kWp. The use of translucent glass

in the construction of the modules ensures ample (diffuse) lighting of

the interior spaces and prevents overheating, thus eliminating the need

for a climate-control system. The use of daylight is an important element

of the design. Offi ce worksites are situated either next to the façade or

leading off one of the interior spaces lit by daylight.


41

Duurzaam en Energiezuinig Onderzoeksgebouw Gebouw 42energie centrum Nederland (ecN) wil met het nieuwe multifunctionele kantoor- en laboratoriumgebouw haar kennis en ervaring op het gebied van energie-effi ciënte gebouwen en de toepassing van duurzame energie tonen en vergroten. Het ontwerp van dit fl exibele en modulaire gebouw bestaat uit drie modulen welke gefaseerd ge-bouwd worden. Samen vormen zij één geheel met het naastgelegen in renovatie zijnde laboratorium. Het complex ligt in het duingebied bij Petten. Het gebouw voegt zich in deze omgeving en houdt rekening met dit waardevolle natuurgebied. centraal in het ontwerp staat de diagonale as die wordt gevormd door de dubbele serre tussen de drie modulen en het bestaande laboratorium. De energieprestatiecoëffi cient van het gebouw bedraagt 0,9 (eis bouwbesluit: maximaal 1,6 voor kantoren), hetgeen de energiezuinigheid van het gebouw aangeeft. Meest opvallend is de toepassing van PV cellen in o.a. de glazen kappen van de binnenstraten. Het netgekoppelde PV-systeem heeft een capaciteit van 43 kWp. Door toepassing van de transparante modulen worden de binnenruimten mooi en royaal (diffuus) verlicht en wordt oververhitting voorkomen. een klimaatinstallatie is daarmee overbodig. Het gebruik van daglicht is een belangrijk item in het ontwerp. Kantoorwerkplekken zijn aan de gevel gesitueerd of aan één van de lichthoven.

Lichtbuizen zorgen voor daglicht in de ruimte eronder Light tubes provide daylight in the rooms below

Lichthof Atrium / stair detaill

Zonnepanelen op het dak Roof top PV panels

ecn - PeTTeN

Duurzaam en Energiezuinig Onderzoeksgebouw Gebouw 42energie centrum Nederland (ecN) wil met het nieuwe multifunctionele kantoor- en Duurzaam en Energiezuinig Onderzoeksgebouw Gebouw 42energie centrum Nederland (ecN) wil met het nieuwe multifunctionele kantoor- en Duurzaam en Energiezuinig Onderzoeksgebouw Gebouw 42energie centrum Nederland (ecN) wil met het nieuwe multifunctionele kantoor- en Duurzaam en Energiezuinig Onderzoeksgebouw Gebouw 42energie centrum Nederland (ecN) wil met het nieuwe multifunctionele kantoor- en



Vloerconstructie Floor construction

Productie in de assemblagehal Production in the assembly hall

De spectaculaire kantoortoren De Bolder (42,50 meter hoog), genoemd naar zijn vorm, staat in Schiedam aan de oever van de Nieuwe Maas. Het hoofdkantoor van Mammoet Holding B.V. is volledig industrieel gebouwd met offshore-technieken in een fabricagehal van Grootint B.V. in Zwijndrecht en vervolgens vervoerd op trailers en pontons over de Nieuwe Maas naar zijn plaats van bestemming.

Door deze effi ciënte bouwmethodiek zijn veel kosten bespaard en door een continue bouwproces, zonder onwerkbare dagen en met de mogelijkheid van ploegendiensten, was een uiterst snelle bouwtijd van minder dan zes maanden mogelijk. De ontwikke-ling van deze innovatieve en fl exibele bouwmethodiek is de aanzet voor een ruimere toepassing in de toekomst. Voor grootschalige utiliteitsbouw, maar ook voor klein-schalige woningbouwprojecten met bijvoorbeeld fl exibele woonwerkruimten. Naast de bijzondere bouwmethodiek en het spectaculaire transport weerspiegelt de toren - met een van veraf herkenbare en futuristische uitstraling - de pioniersgeest van de onder-neming die erin is gehuisvest.

De Bolder (42.50 metres tall) is a spectacular offi ce tower located in

Schiedam. The building accommodates the main offi ce of Mammoet

Holding B.V. De Bolder was constructed entirely from prefab elements

using offshore technologies in the factory hall of Grootint B.V. These ele-

ments were then transported on trailers and pontoon over the Nieuwe

Maas to their fi nal destination.

Using this effi cient construction method considerably cut costs, and a

continuous construction process (without idle days and by working in

shifts) made it possible to construct the building in a remarkably short

time: less than six months. The development of this innovative and fl ex-

ible construction method has been so successful that it will be used

more often in the future: for large-scaled nonresidential buildings as

well as small-scaled housing projects that might even include fl exible

residential/offi ce spaces. In addition to its unique construction method

and spectacular transport: the futuristic look of this landmark – visible

from miles away – also refl ects the progressive pioneering spirit of the

company located there.


43 de bolder - ScH IeDaM

De Bolder ****hOOFDKANtOOR MAMMOEt hOLDiNG B.V. MAiN OFFiCE MAMMOEt hOLDiNG B.V.iNDuStRiEtERREiN ViJFSLuiZEN - SChiEDAM iNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDS

* * * *

* * * *

* **

****

tOtALSCORE

De Bolder aan de Vijfsluizen haven ‘De Bolder’ at the Vijfsluizen harbour

iNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDSiNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDSMAiN OFFiCE MAMMOEt hOLDiNG B.V.

iNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDS

De Bolder ****hOOFDKANtOOR MAMMOEt hOLDiNG B.V. MAiN OFFiCE MAMMOEt hOLDiNG B.V.iNDuStRiEtERREiN ViJFSLuiZEN - SChiEDAM iNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDS

MAiN OFFiCE MAMMOEt hOLDiNG B.V.hOOFDKANtOOR MAMMOEt hOLDiNG B.V. iNDuStRiEtERREiN ViJFSLuiZEN - SChiEDAM iNDuStRiEtERREiN ViJFSLuiZEN - SChiEDAM iNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDSiNDuStRiAL AREA ViJFSLuiZEN - SChiEDAM, thE NEthERLANDS



Transport over het water Transport over water


45 de bolder - ScH IeDaM

Load-out op transportbak Unloading of transport container

Load-out gebouw naar locatie Unloading buillding to location

Productie in assemblagehal Production in assembly hall

Passage Botlek-brug Passing under the ‘Botlek’ bridge



45 residences – ecoZone rooMburg leiden

The sustainable housing development planned for the roomburg neigh-

bourhood of Leiden is divided into six theme-related zones: energy, water

tower, link, history, ecology and landscape zones. The residences shown

here, are situated in the ecology zone. They have been designed with

special attention to energy effi ciency, provision of ample green space,

the interior environment and the use of fl exible, adaptable construc-

tion methods. all units are designed as patio dwellings to maximise the

amount of green space available. as the name indicates, the ecology

zone has more green space than the rest of roomburg and provides a

park-like environment. The residential blocks on the north side of the

development are surrounded by green space, while the construction on

the south side is terraced with a gateway that allows access to the green

space. Differences in height and the presence of water ensure privacy.

The objective of the fl exible design was to ensure that all units have a

good view of the green space and allow ample access of sunlight. The

wide residences have a superstructure built facing the sun, while the

residential areas are grouped round the patio. The building materials

used were chosen to contrast with the surrounding green space.

45 Woningen – EcoZone Roomburg LeidenDe woningen in de ecologische verbindingszone van de duurzame wijk roomburg, hebben energie, groen, binnenmilieu en fl exibel en aanpasbaar bouwen als thema’s. Om de groene ruimte zo groot mogelijk te houden is gekozen voor patiowoningen. De ecozone vormt een gemeenschappelijke groengebied en heeft tevens een parkfunctie voor de wijk. De woningblokken aan de noordzijde liggen los in het groen, de zuid-bebouwing vormt een wand met een opening naar de ecozone. Hoogteverschillen en het water waarborgen privacy. Uitgangspunten bij het fl exibele ontwerp waren uitzicht op de ecozone en zoninstra-ling. De brede woningen hebben een op de zon gerichte opbouw, de woonruimten lig-gen rond de patio. De materialisatie contrasteert met het groen. De oranje-rode kera-mische elementen en de metalen roosters worden tegelijkertijd weer met de ecozone verbonden door de gevelarchitectuur met gevelbegroeiing. De frames met begroeiing zorgen voor een gelaagde gevel en hebben een zonwerende functie. achter de frames zijn de woningen eenvoudig uit te breiden.De woningen zijn energiezuinig (ePc = 0,75) en voorzien van vegetatiedak, dak-tuin, hout met fSc-keurmerk en vogelnestelvoorzieningen. regenwater wordt op het oppervlaktewater geloosd.

Binnenmilleu Ecology & landscape zone Wonen aan het water Dwellings along the water Pergola met groen Green pergola


47

EcoZone Roomburg ***WONiNGEN EN SChOOLWONiNGEN RESiDENCES AND SChOOL-hOuSES ROOMBuRG - LEiDEN ROOMBuRG - LEiDEN, thE NEthERLANDS

* * *

* *

* * *

* *

* * *

** *

***

tOtALSCORE

ecoZone rooMburg - Le IDeN

Entree aan straatzijde Front entrance at street side

EcoZone Roomburg ***WONiNGEN EN SChOOLWONiNGEN ROOMBuRG - LEiDEN ROOMBuRG - LEiDEN, thE NEthERLANDS

EcoZone Roomburg ***WONiNGEN EN SChOOLWONiNGEN ROOMBuRG - LEiDEN

EcoZone Roomburg ***WONiNGEN EN SChOOLWONiNGEN EcoZone Roomburg ***

RESiDENCES AND SChOOL-hOuSES EcoZone Roomburg ***

RESiDENCES AND SChOOL-hOuSES EcoZone Roomburg ***WONiNGEN EN SChOOLWONiNGEN RESiDENCES AND SChOOL-hOuSES

ROOMBuRG - LEiDEN, thE NEthERLANDSROOMBuRG - LEiDEN, thE NEthERLANDSROOMBuRG - LEiDEN, thE NEthERLANDS



Woningen met vegetatiedaken Residences with green roofs


Vegetatiedak Green roofs

49

SchoolwoningenDrie woningen zijn uitgevoerd als schoolwoning en worden tijdelijk als school gebruikt. De woningen zijn iets dieper gemaakt ten opzichte van de basiswoning. In de drie woningen zijn zes klaslokalen gehuisvest, waaronder één speellokaal, daarnaast zijn er diverse nevenruimten gerealiseerd.

Net als de woningen hebben ook de schoolwoningen, energie, groen, binnenmilieu en fl exibel en aanpasbaar bouwen als thema. Alle lokalen hebben uitzicht op de eco-zone. De materialisatie is gelijk aan die van de woningen en contrasteert aan de ene kant met het groen maar wordt tegelijkertijd weer met de ecozone verbonden door de gevelarchitectuur met gevelbegroeiing. Wanneer de lokalen niet meer nodig zijn, kan de school eenvoudig worden omge-bouwd tot drie woningen door het inbouwpakket te wijzigen.

The orange-red ceramic façade and the metal reinforce, and are linked

to the green environment through the plant cover on the façades. The

trellises which support the plants are placed some distance from the

actual façades, thus giving the exterior a layered structure and providing

protection against the sun. There is plenty of room for expansion of the

dwellings, if required, behind the trellises.

The dwelling units are highly energy-effi cient, with an energy rating of

0.75, and are provided with vegetation cover on the roof and a roof gar-

den. all of the wood used in construction has an fSc sustainable quality

mark. The units are provided with bird-nesting facilities, and rainwater is

collected and discharged to surface water.

school-houses

Three units are designed so that they could be used either for edu-

cational or for residential purposes. They are currently being used

temporarily as a school. These units are somewhat wider than the oth-

ers in this zone. They accommodate six classrooms – one of which is

used as a playroom – and a number of rooms used for other purposes.

Like all the units in this zone, the ‘school-houses’ are designed with

special attention to energy effi ciency, provision of ample green space,

the interior environment and the use of fl exible, adaptable construction

methods. all rooms look out on the green space. The same building ma-

terials are used as in all units in this zone, and once again these both

contrast with the green area and are linked to it via the exterior plant

cover on the façades.

When these premises are no longer needed for school use, they can

easily be converted into three residential units by changing the prefab-

ricated interior walls.

ecoZone rooMburg - Le IDeN





trellises which support the plants are placed some distance from the






Het Magazijn in uitvoering “Het Magazijn” Under constructionHet Magazijn Existing warehouse

Headquarters for KOW in The Hague. This outdated warehouse and as-

sembly plant was slated for demolition. In 1998, the building was pur-

chased by KOW and converted to professional offi ces. for the creative

sector

The main sustainability feature is in adaptive re-use. The building is

planned around a central 4-story atrium. The atrium features skylights

with roll-down screens to allow ample daylighting without unwanted sun

radiation. As a result of this central daylighting, interior offi ce spaces

which face the atrium are afforded generous natural light. This contrib-

utes to minimising the use of artifi cial lights during the day and thus

reduces energy consumption.

The building was given a new double glass wall enclosure. Within this

glass wall assembly are also light and temperature sensor roll-down

shades. These are regulated and managed by the building owners and

by nature. Should an individual space require extra shading, interior sun-

blinds are used.

Het gebouw, een fabrieksloods, Het Magazijn genaamd en nu de hoofdvestiging van KOW in Den Haag, stond op de nominatie om gesloopt te worden. In 1998 is het gebouw gekocht door KOW en veranderd in kantoren en werkruimtes voor creatieve beroepsbeoefenaren.

Het belangrijkste duurzaamheidkenmerk betreft het zich aanpassende hergebruik. Het gebouw is geplaatst rondom een centraal 4 verdiepingen tellend atrium. In het atrium zitten dakramen met naar beneden te rollen schermen waardoor er veel daglicht is zonder ongewenste zonnestralen. Door dit centrale daglicht, krijgen de binnenin gele-gen kantoorruimten die op het atrium uitkomen natuurlijk licht. Dit draagt ertoe bij dat er overdag veel minder kunstlicht gebruikt hoeft te worden.

Het gebouw heeft een dubbele glazen muurbekleding gekregen. In deze glazen muur-samenstelling zitten ook naar beneden te rollen rolgordijnen met een licht en tempe-ratuursensor.

Het project is bestendig door het concept van Long Life-Loose fit. De in 1920 ge-bouwde loods is herbouwd met hoogwaardige duurzame materialen, die het gebouw een langer leven verzekeren. Door bovendien een fl exibel grondplan systeem samen

IJsbaan in het atrium Ice skating rink in the atrium


51

Het Magazijn ***HUISVESTING KOW ARCHITECTUUR DEN HAAG HEADQUARTERS KOW ARCHITECTURE THE HAGUEESPERANTOPLEIN - DEN HAAG ESPERANTOPLEIN - THE HAGUE, THE NETHERLANDS

Volledig gerenoveerd architectenbureau Fully renovated architects offi ce

* *

* * * *

* ** *

* *

***

TOTALSCORE

Het MAGAZi jn - Den HaaG

Het Magazijn ***HUISVESTING KOW ARCHITECTUUR DEN HAAG HEADQUARTERS KOW ARCHITECTURE THE HAGUEESPERANTOPLEIN - DEN HAAG ESPERANTOPLEIN - THE HAGUE, THE NETHERLANDS

Het Magazijn ***HUISVESTING KOW ARCHITECTUUR DEN HAAG ESPERANTOPLEIN - DEN HAAG

HEADQUARTERS KOW ARCHITECTURE THE HAGUEESPERANTOPLEIN - THE HAGUE, THE NETHERLANDS

HEADQUARTERS KOW ARCHITECTURE THE HAGUEESPERANTOPLEIN - THE HAGUE, THE NETHERLANDS

HUISVESTING KOW ARCHITECTUUR DEN HAAG ESPERANTOPLEIN - DEN HAAG



natuurlijke ventilatied.m.v. rooster

natuurlijke ventilatie d.m.v. rooster

klim

aats

cher

m

verhoogde vloer

persrooster

met multiple tenant confi guratiemogelijkheden, functioneert het gebouw volledig on-der een veelheid aan verschillende condities. Een volledige commerciële keuken is geïnstalleerd en door een gesubsidieerd maal-tijdprogramma is sociale integratie mogelijk, waardoor stress wordt verminderd en er banden ontstaan tussen de collega’s en de andere bewoners van het gebouw. Om het gebruik van de fi ets voor het woon-werkverkeer bevorderen, zijn er douches aanwezig.

Een volledige commerciële keuken is geïnstalleerd en door een gesubsidieerd maal-tijdprogramma is sociale integratie mogelijk, waardoor stress wordt verminderd en er banden ontstaan tussen de collega’s en de andere bewoners van het gebouw. Om het gebruik van de fi ets voor het woon-werkverkeer bevorderen, zijn er douches aanwezig.

The project abides by the concept of Long Life - Loose Fit. The building,

built in 1920, rescued in 1998, has been re-constructed with quality

durable materials, ensuring a longer life for the building. In addition,

by embracing a fl exible fl oor plan scheme, together with multiple ten-

ant confi guration possibilities, the building fully functions under a multi-

plicity of different conditions. This is necessary as economic conditions

change and buildings will need to adapt to the times. Already in op-

eration for eight years, the building has made several major transitions

to adapt to changing tenant requirements, all without costly renovation

and/or demolition.

A full-scale commercial kitchen was installed and a subsidised meal

program allows for social integration, relieving stress and building bonds

amongst colleagues and other tenants in the building. Showers are pro-

vided as incentives for bicycle commuters.

Klimaatgevel en doorsnede Air chamber and section of climate façadeDubbele beglazing aan de buitengevel New double glass façade


53 Het MAGAZi jn - Den HaaG

Gedurende de winter van 2001 was het atrium veranderd in een schaatsbaan. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid bezien is de waarde daarvan misschien voor discussie vatbaar, maar de bedoeling was om te zorgen voor een vrijetijdsactiviteit voor het per-soneel in het nieuwe gebouw terwijl het gebouw in de weekeinden voor de gemeen-schap was opengesteld. Voor dit doel was het op een energie/middelen effectieve manier gedaan. Bij KOW noemen we dit sociale duurzaamheid. Het concept is dat als een gemeenschap in een project investeert, het minder waarschijnlijk is dat het dat men in de toekomst last heeft van misdaad en vernielingen.

Het gebouw beschikt ook over een hybride waterverdamping koelsysteem en een elektrisch systeem waarmee het gehele gebouw kan worden afgesloten.

Met Het Magazijn heeft KOW de Stadsprijs van de gemeente Den Haag heeft gewon-nen voor de duurzame renovatie en herstructurering.

During the winter of 2001, the atrium was converted into an ice skating

rink. From an energy sustainability aspect, its merits are perhaps debat-

able. But the intention was to provide a leisure activity for the staff in the

new building, while opening up the building to the community during the

weekends. To this end, it was achieved in an energy/resource effective

manner. At KOW, we defi ne this as social sustainability. The concept be-

ing that when a community invests in a project, its likelihood to become

delinquent and demolished in the future is greatly diminished.

The building also features recent installations such as a hybrid water

evaporative cooling system and an all-building electric shut off system.

Awarded the “New City Prize” from the city of The Hague, this highly

sustainable building is the creative nerve centre for both Dutch and

international design services of KOW.

Atrium Atrium

Kantoorverdieping Conference table

Gedurende de winter van 2001 was het atrium veranderd in een schaatsbaan. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid bezien is de waarde daarvan misschien voor discussie Gedurende de winter van 2001 was het atrium veranderd in een schaatsbaan. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid bezien is de waarde daarvan misschien voor discussie Gedurende de winter van 2001 was het atrium veranderd in een schaatsbaan. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid bezien is de waarde daarvan misschien voor discussie vatbaar, maar de bedoeling was om te zorgen voor een vrijetijdsactiviteit voor het per-soneel in het nieuwe gebouw terwijl het gebouw in de weekeinden voor de gemeen-

Gedurende de winter van 2001 was het atrium veranderd in een schaatsbaan. Vanuit het oogpunt van duurzaamheid bezien is de waarde daarvan misschien voor discussie vatbaar, maar de bedoeling was om te zorgen voor een vrijetijdsactiviteit voor het per-



Het Golden Leaf kantoorgebouw en centrum voor de detailhandelHet is een complex van 77.000 m2 voor gemengd gebruik als kantoor en door de detailhandel. De unieke locatie is gelegen op het kruispunt van drie hoofdverkeers-wegen: de Putrajaya Boulevard, een groene as die de gebouwenmassa binnendringt en de voornaamste oost-west doorgang die de rivier oversteekt.

Dit kenmerk van de omgeving is geïntroduceerd als een metafoor voor het gebouw zelf: Het Gouden Blad. Het gebouw zelf is een compositie met een binnenhof. Deze ruimte, als onderdeel van het publiek domein, is een ware oase die beschermt tegen de drukte van de binnenstad. De huid van het gebouw bestaat uit een aantal lagen. Een kromlijnige structuur aan de buitenkant, genereuze zonnejaloezieën met een hogere dichtheid aan de oostelijke en westelijke puien en tenslotte het met glas gemonteerde muurdeel.

Zon, wind en licht zijn in dit ontwerp zorgvuldig ingezet om de optimale publieke ruimtes te scheppen, wat op zijn beurt in een verhoging van de productiviteit en een positieve omgeving resulteert. Het gebouw wordt gefl ankeerd door een tuin. Deze landschappelijke groene interventies dragen esthetisch bij aan de leefbaarheid van de ruimte. Ze moedigen de biodiversiteit aan, verminderen de luchtvervuiling en ver-minderen het geluid aanzienlijk.

tHe Golden leAF oFFice bUildinG And RetAil centRe

The project is a 77,000 m2 mixed use offi ce/retail complex. The unique

location is at the intersection of three main circulation fl ows: Putrajaya

Boulevard, a green axis that penetrates the building mass, and the main

east-west corridor that crosses the river.

As the location is predicated on circulation, this theme was introduced

as a metaphor for the building itself: The Golden Leaf. The building itself

is a composition that includes an inner courtyard space. This space,

which is part of the public realm, is a true oasis, providing sanctuary

from the energy of the inner city. The building skin is comprised of a

series of layers. An exterior curvilinear structure, generous sun louvers

with a higher density on the east and west façades, and fi nally the glass-

assembly wall partition.

Sun, wind and light are carefully manipulated by the design to provide

optimum public spaces, which in return results in an increase in pro-

ductivity and a positive work environment. The building is fl anked by a

garden. These green landscaped interventions contribute aesthetically to

Vooraanzicht Front elavation


55 tHe Golden leAF - PutRaJaYa

The Golden Leaf ***KANTOREN EN RETAIL OFFICES AND RETAILPUTRAJAYA - MALEISIË PUTRAJAYA - MALAYSIA

* * *

* * **

* * *

* **

* * *

** *

* *

***

TOTALSCORE

Vogelvlucht hoofdingang Aerial view main entrance

The Golden Leaf ***KANTOREN EN RETAILPUTRAJAYA - MALEISI PUTRAJAYA - MALAYSIA

The Golden Leaf ***OFFICES AND RETAILPUTRAJAYA - MALAYSIA

The Golden Leaf ***OFFICES AND RETAILPUTRAJAYA - MALAYSIAPUTRAJAYA - MALAYSIAPUTRAJAYA - MALEISI



Om de natuurlijke sfeer van de benedenverdieping te benadrukken is er op een zeer gecontroleerde manier gebruik gemaakt van natuurlijke ventilatie en natuurlijk dag-licht. De duurzame strategieën voor het gebouw omvatten: daglicht maximaliseren, het uitzicht naar buiten maximaliseren, natuurlijke ventilatie mogelijk maken om het aantal luchtverversingscycli te verhogen, effectieve beheersing van de atmosfeer, de binnenkomst van geluid van de bestaande omgeving verminderen en het creëren van sociale zones en werkzones die met elkaar in verbinding staan om voor de gebruiker werkbare atmosferische condities te maximaliseren. Breedtegraad en de effecten van de zonMet een ligging op een breedtegraad van 2.5 en een lengtegraad van 101.5 staat de zon voortdurend, het hele jaar rond, hoog aan de hemel. Dit betekent dat de ooste-lijke en westelijke zon een dramatisch effect voor het kantoorgebouwtype hebben in termen van ongewenst direct licht en oververhitting. Jaloezieën en zonneschermen zijn essentiële elementen om deze condities wat te verzachten.

Zonne-energie Voor het toepassen van zonne-energie bij dit project is het meest effi ciënte gebruik op het dak, plat neergelegd. Verticale toepassingen op deze breedtegraad zullen niet effectief zijn. PV panelen, de laatste polycrystalline siliconengeneratie is de technolo-gie om elektriciteit op te wekken.

MaterialenSlimbouw. Een Nederlands concept, dat de massa van het gebouw verkleint, zal in de structuur van het gebouw gebruikt worden. Traditioneel gemetselde gebouwen met een massa van 1000 kg/m kunnen wel 30% kleiner worden gemaakt.

plaatselijke Materialen De Maleisische overheid eist nu al dat het merendeel van de bouwmaterialen van plaatselijke herkomst is. Het maakt deel uit van een goede fundamentele bouwpraktijk: het vermindert het CO2 effect met als bijproduct dat de plaatselijke economie gestimuleerd wordt en de kans op vertragingen in de levering van materiaal wordt verkleind.

the livability of the space. They encourage bio-diversity, reduce air pollu-

tion and signifi cantly reduce noise.

The vision of sustainability is not only for the building itself, but also for

the adjacent garden zones.

We start a project with a simple sequential formula:

1. Reduce demand,

2. Reduce usage,

3. Share resources and

4. Apply renewal energy sources.

By designing the building as resource effi cient fi rst, you can then apply

lesser quantities of renewables.

cliMAtoloGy With a location of 2.5 degrees latitude, 101.5 longitude,

the sun remains very high in the sky all year round. Louvers and sun

blinds on the east and west are essential elements to mitigate these

conditions.

SolAR eneRGy For this project the most effi cient use of solar panels

will be on the roof, laid fl at. Vertical applications in this latitude will not

be effective. PV panels, the latest polycrystalline silicon generation is

used to generate electricity.

MAteRiAlS Slimbouw concept reduces the mass of the building struc-

ture. Traditional masonry buildings have a mass of 1000 kg/m, and can

Slimbouw vloer constructiesysteem“Slimbouw” fl oor construction system


57

Sawa rijstveld watervallen in hof ecozone Sawah rice paddy water falls in courtyard ecozone

tHe Golden leAF - PutRaJaYa



cradle to cradle In het Cradle to Cradle concept, waar afval allen door mensen wordt geproduceerd kunnen materialen die in dit gebouw gebruikt worden deel uitmaken van een biologische of technische voedselcyclus. Bovendien kunnen de binnenverde-lingen demonteerbaar worden gemaakt met mechanische verbindingen in plaats van de gewoonlijke gelijmde verankering.

Recyclebaarheid Een grote reeks nieuwe toepassingen van gerecycled en teruggewonnen materialen zal in het bouwproces worden gebruikt zoals bij de isolatie, de buitenbekleding, de ramen en het interieur.

Ventilatie en koelingDe temperatuur in Putrajaya blijft hoog, gemiddeld over het hele jaar gemeten 25.5C, en dat is een constante temperatuur. Gecombineerd met een hoge vochtigheid is de noodzaak om het comfort te beheersen voor de gebruikers van het gebouw door ef-fectieve koeling.

temperatuurwisselingen Er is ’s nachts een schommeling in de temperatuur van 5 graden C die aangewend kan worden voor de overdag aan de zon blootgestelde massa en in combinatie met natuurlijke koelingtechnieken Op het niveau van de detailhandel kan natuurlijke ventilatie effectief worden aangewend. Als de voetgang-erspaden schaduw hebben, zullen de aangrenzende gebieden koel genoeg zijn.indirecte verdampende koeling Een hybride vorm die heel effectief is, wordt inge-zet.

Mechanische systemen met de hoogste energie-effi ciëntie ratings worden ingezet. Een bijkomende gevolg is de opwekking van een gezonder binnenklimaat. De syste-men zijn lucht tot lucht warmtewisselaars en lucht tot watercondensatoren; energie/koolstofgebruik monitors zullen in openbare ruimtes worden neergezet.

Dakprofi el Het merendeel van de daken is groen. Dit type dak gaat tweemaal zo lang mee als conventionele daken, het vermindert de opbouw van omgevingswarmte in het gebouw en hitte-eilanden in het stedelijke gebied, het absorbeert regenwater en het vertraagt het wegstromen ervan, het bevordert de biodiversiteit en het schept een potentieel


59

be reduced by as much as 30%. This reduces the fl oor ceiling cavity,

which in turn reduces building enclosure walls.

locAl MAteRiAlS Malaysian code requires that the majority of building

materials be local resources, reducing carbon impact, stimulating the

local economy and diminishing possibility of material delays.

cRAdle to cRAdle Waste is only a human concept. Materials used

on this building can be part of a biological or technical nutrient cycle.

Interior partitions to be de-mountable with mechanical connections, in

lieu of glued anchoring.

Recyclivity Recycled/reclaimed materials will be used in the building

process.

ventilAtion And coolinG

The temperature in Putrajaya is on average 25.5 C, without daily fl uctua-

tions. Combined with high humidity, the main strategy for comfort control

for the users of the building will be effective cooling.

tHe Golden leAF - PutRaJaYa

recreatiegebied voor de bewoners van het gebouw. Op de daken van de torens en de westelijke vleugel stellen we een integraal membraan dak/ pv cellen voor. Alle blootgestelde membraan dakbedekking zal lichtgekleurd zijn om licht en warmte te weerkaatsen.

Alternatieve Energiebronnen Energie uit aardwarmte is gewoonlijk een kosteneffectieve maatregel voor herbruik-bare energie, waarbij er gebruik wordt gemaakt van de combinatie van de grond-temperatuur - mogelijk in combinatie met grond acquifer - te gebruiken als een warmteopslag om aan de koeling van het gebouw bij te dragen.

Water Dakvijvers voor padie sawa’s; watervallen die in de oase van de binnentuin kletteren. Voorgesteld wordt de pieken in stormwater op te vangen ten behoeve van hergebruik in grijswater toepassingen. Opslagmogelijkheid op kelderniveau. Grijs wa-ter kan voor toiletten, irrigatie van het binnen en buitenlandschap worden gebruikt. Dit in combinatie met waterbesparende verbindingen, waterloze urinoirs en gootstenen die met een toiletgroep worden geïntegreerd.

Doorsnede van hof Section through courtyard



teMpeRAtURe diFFeRentiAl There is a 5C degree temperature swing

during the night that can be harnessed with exposed mass and night-

purging techniques. On the retail levels, natural cross ventilation could

be effectively utilized. Adjacent pedestrian walkways are shaded.

indiRect evApoRAtive coolinG a hybrid of natural and mechanical

cooling, will be used.

Mechanical systems have been specifi ed that have the highest energy

effi ciency ratings, which will aid in reducing energy consumption and

create the healthiest indoor air quality. Air to air heat exchangers, air to

water condensators and energy/carbon usage monitors will be displayed

in public places.

RooFinG pRoFile A majority of the roofs will be green. On the roofs of

the tower and the west wing, we propose integral membrane roof/ PV

cells. All exposed membrane roofi ng shall be light coloured to refl ect

light and heat.

AlteRnAte eneRGy SoURceS Geo-thermal energy, using a combina-

tion of the ground temperature possibly in combination with the ground

acquifer to use as a heat repository to assist in cooling the building.

WAteR Sawah rice paddy, roof ponds. Cascading waterfalls into court-

yard oasis. We propose capturing peak storm water for reuse in grey-

water applications. Grey water can be used for toilets, and irrigation

landscaping. Water saving plumbing fi xtures, waterless urinals, sinks

integrated with toilet are featured.

WAllS Green walls, berming very effective for refl ecting heat, absorbing

sound and promoting biodiversity. It also looks beautiful, which has an

overall positive impact.

electRicity Maximizing daylighting into all habitable spaces has a di-

rect effect on minimising lighting, the prime source of energy use and

internal heat gain in offi ce buildings. Other features include motion con-

trolled lighting, low energy fi xtures (non-incandescent), all-off after hours

main supply switch.

Regenwater opslag schema Storm water collection diagram

Ventilatie schema Ventilation diagram


61 tHe Golden leAF - PutRaJaYa

Muren Groene muren die heel effectief afschermen tegen weerkaatsende warmte, geluid absorberen en de biodiversiteit bevorderen. Het ziet er ook mooi uit, wat een overall positief effect geeft.

elektriciteit Het zoveel mogelijk daglicht in alle bewoonbare ruimten laten komen, heeft een direct effect op het verminderen van elektrische verlichting, de voornaamste bron van energiegebruik en op de interne warmtewinst in kantoorgebouwen. Andere instrumenten zijn bewegingsgestuurde verlichting, lage energie fi ttingen (niet gloei-end) en een knop voor de hoofdtoevoer die alle stroom na kantooruren afsluit.

beglazing Geïsoleerde, lage E transmissie beglazing.

Situatie waarin de groene daken en het binnenhof zichtbaar worden in de stedenbouwkundige context Plan showing green roofs and courtyard in urban context



LTO (Land- en Tuinbouworganisatie) wilde in lijn met de inhoudelijke werkzaamhe-den letterlijk een groen imago in al hun bedrijfskantoren doorvoeren. Hiervoor heeft KOW een ambitieus concept voorgesteld waarbij planten als muurscheidingen worden gebruikt.

Het plantenmateriaal was volledig door een hovenier aangelegd en onder een speciaal licht met timers geplaatst. Ze worden volgens een vast schema gedraaid om een variatie in lichtomstandigheden aan te brengen.

Daglicht is doorslaggevend voor het succes van het concept. Verschillende innovatieve maatregelen zijn getroffen om donkere zones te verlichten met onder meer lichtbuizen en andere instrumenten om de zon te weerspiegelen.

Duurzame materialen maakten deel uit van het concept met C2C Interface tapijttegels. Gezonde interieurs - in de vorm van toxinevrije materialen - zijn integraal gebruikt.

Dit kantoor maakt deel uit van een renovatie van het gehele gebouw en het is als zodanig de eerste fase van een groter duurzaamheidproject.

LTO or the Land en Tuinbouworganizatie, was interested in profi ling their

business by providing a literal green image throughout its corporate of-

fi ces. To do this, KOW Interiors proposed an ambitious concept using

plants as wall partitions.

The plant materials were all specifi ed by a horticulture expert and placed

under special lights, on timers. They are rotated to get a variety of light

conditions according to a fi xed schedule.

Daylighting is paramount to the success of the concept. Several innova-

tive measures to bring light to dark areas including light tubes and other

mirroring devices to refl ect/ direct the sunlight.

Sustainable materials were part of the concept with C2C Interface carpet

tiles. Healthy interiors in the form of toxin free materials are employed

through the project.

This offi ce is part of a whole building renovation and thus is integrated

into the larger sustainable project context.

Verdiepingsoverzicht Floorplan

Inspiratie: doolhof tuin Inspiration: labyrinth garden


63 lto GRoeiSeRvice - BLE ISWI JK

LTO Groeiservice ***INTERIEUR INTERIOR DESIGNKLAPPOLDER - BLEISWIJK KLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDS

* * *

* * * *

* * *

** * *

***

TOTALSCORE

Verdiepingsoverzicht van duurzaam kantoor Green offi ce fl oorplan

LTO Groeiservice ***KLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDS

INTERIEUR INTERIOR DESIGNINTERIOR DESIGNKLAPPOLDER - BLEISWIJK KLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDSKLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDSKLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDSKLAPPOLDER - BLEISWIJK, THE NETHERLANDSKLAPPOLDER - BLEISWIJK



Duurzaam sportcomplexDe flexibiliteit van dit gebouw zit in het multifunctionele gebruik voor zowel de scholen (6 gymlokalen), sportverenigingen (2 zalen van ieder ruim 1.000 m2), tribunes voor 1.000 toeschouwers, kelder voor sportverenigingen, horeca met uitloop ruimte en dubbel gebruik van de centrale entreeruimte.

Het gebouw is geselecteerd en gerealiseerd vanwege de energie- en duurzaamheid-aspecten. Dit zijn o.a. het energiezuinige ventilatiesysteem, warmte terugwinning uit ventilatielucht via een warmtepomp, zonnecollectoren voor ruimteverwarming en/of warm tapwater (60 m2), fotovoltaïsche panelen voor elektriciteit (2.600 m2), regenwateropvang en -gebruik in waterzuinige toiletten, waterbesparende kranen en douches, energiezuinige verlichting incl. automatische schakelingen. Het gebouw is beoordeeld door DGMR met behulp van het programma Greencalc.

De EPc bedraagt (zonder PV installatie) 0,43 voor de sporthal en 0,66 voor het totale gebouw incl. kelder en kantoren.

SUStAinAble SpoRtS coMplex

The commision for this project was won through a competition in which

two of the other candidates were well-known builders of sports accom-

modations. The client, the municipality of Wageningen, selected our de-

sign on the basis of the cost of investment, the quality of the design

and the annual calculated costs of operations. The contractors, SWAGRO

Bouw from Wageningen, completed the work within budget.

This multifunctional sports complex offers six gymnasium halls for use

by schools, two arenas (each with a floor space exceeding 1,000 m2)

for sports clubs and seating accommodation for 1,000 spectators, a

basement for sports clubs, catering facilities with overflow space and

a central entrance hall suitable for multiple use. The building is distin-

guished by excellent energy efficiency and sustainability. Key features in

this field include:

• the energy-saving ventilation system where heat from the ventilation

air is reused with the aid of a heat pump;

• 60 m2 solar energy collectors for heating and/or hot water and

2,600 m2 solar panels for photovoltaic electricity generation;

• collection of rainwater and its use in the water-saving toilets; design

of taps and showers for water economy;

• energy-saving lighting with automatic switches to turn lights off

when they are not needed.

The building has been assessed for energy efficiency by DGMR Engineer-

ing Consultants with the aid of the software package Greencalc. The cal-

culated energy rating (without taking the contribution of the photovoltaic

solar panels into account) was the very low value of 0.43 EPc for the

arenas and 0.66 for the complex as a whole, including basement and

offices.

Klimwand Climbing wall


65 de vl indeR - WAGENINGEN

* * * *

* * **

* * * *

* ** *

* * * *

** * *

* * * *

****

TOTALSCORE

* * * *

* *

* *

* * *

***

TOTALSCORE

Entree onder de grote PV panelen Entrance under great photovoltaic shading canopys

De Vlinder ***DUURZAME SPORTHAL MET KLIMWAND EN KANTOREN SUSTAINABLE SPORTS COMPLEX WITH CLIMBING WALL AND OFFICESHOLLANDSEWEG - WAGENINGEN HOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDS

SUSTAINABLE SPORTS COMPLEX WITH CLIMBING WALL AND OFFICESHOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDS

SUSTAINABLE SPORTS COMPLEX WITH CLIMBING WALL AND OFFICESDUURZAME SPORTHAL MET KLIMWAND EN KANTOREN SUSTAINABLE SPORTS COMPLEX WITH CLIMBING WALL AND OFFICESHOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDS

De Vlinder ***DUURZAME SPORTHAL MET KLIMWAND EN KANTOREN HOLLANDSEWEG - WAGENINGEN HOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDSDUURZAME SPORTHAL MET KLIMWAND EN KANTOREN HOLLANDSEWEG - WAGENINGEN

SUSTAINABLE SPORTS COMPLEX WITH CLIMBING WALL AND OFFICESHOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDSHOLLANDSEWEG - WAGENINGEN, THE NETHERLANDS



Het natuurlijk ventilatieconcept van de zonne-schoorsteen (zomer situatie) The natural ventilation concept of the ‘sun-chimney’ (summer situation)

Het gebouw wordt gekenmerkt door een bijzonder energiezuinig ventilatie concept. Dit is integraal onderdeel van het ontwerp. Mede door dit ventilatieconcept heeft het gebouw een transparante, enigszins technische uitstraling gekregen.Het concept is gebaseerd op natuurlijke ventilatie, middels onderdruk, die wordt ver-kregen in de zonneschoorsteen. De zonneschoorsteen biedt tevens de mogelijkheid om een 25 meter hoge klimwand te realiseren.

Bij de materialisatie is gekozen voor onderhoudsarme materialen zoals baksteen, aluminium en glas. Schilderwerk komt slechts in beperkte mate voor.Het gebouw is innovatief vanwege het dubbelgebruik van functies en het inventieve natuurlijke ventilatiesysteem.

One of the most striking features of the complex is the highly energy-

efficient ventilation concept, which forms an integral part of the design.

This helps to give the building a transparent, somewhat technical look.

The concept is based on natural ventilation generated in the steeple-like

glass 'sun chimney' that towers above the rectangular sports complex.

This 'sun chimney' has the additional advantage of allowing a 25-meter

climbing wall to be included in the facilities offered.

Wide use is made of low-maintenance materials such as brick, alumini-

um and glass. There is very little paintwork in the building.

The innovative character of the building is determined by the dual use of

many functions and the inventive natural ventilation system.

Zonnepanelen PV panels

Het natuurlijk ventilatieconcept van de zonne-schoorsteen (winter situatie) The natural ventilation concept of the 'sun-chimney' (winter situation)


67 de vl indeR - WAGENINGEN

Klimwand in de schaduw van de PV panelen Climbing wall atrium in shade from PV panels



Nieuwbouw bezoekerscentrum, administratie en cursisten-accomodatie milieu-educatie centrum De Kleine Aarde.Het gebouwontwerp is ontwikkeld vanuit het landschap. De wandelroute over het ter-rein is het gebouw binnengehaald in de vorm van een glazen corridor door het gebouw heen. De corridor is het hart van het gebouw waar zich alle verkeersbewegingen en bijzondere activiteiten afspelen. Hier zijn ook demonstraties te zien van de verschil-lende materiaaltoepassingen.Bij de opzet van dit plan heeft de kringloopgedachte centraal gestaan. Juist bij een bezoekerscentrum vraagt dit extra uitstraling en een gemotiveerde keus voor platte-grondontwikkeling en materiaaltoepassingen.Een duurzame toekomst is gebaseerd op natuurlijke, vernieuwbare hulpbronnen met geringe milieubelasting. Zonne-energie - direct toegepast of indirect via zonnecol-lectoren en zonnecellen - zorgt voor warmte, warm water en elektriciteit. Door foto-synthese en de koolstofkringloop ontstaan plantaardige grondstoffen voor materialen, zoals houten spanten en natuurverven. Het thema water is zichtbaar gemaakt door een open gotensysteem in het gebouw en diverse demonstraties met water en water-besparing. conStRUction oF A neW viSitoRS centRe, oFFice SpAce

And AccoMModAtion FoR people FolloWinG ReSidentiAl

coURSeS At tHe enviRonMentAl edUcAtion centRe de

Kleine AARde.

De Kleine Aarde (‘the little earth’) is one of the oldest environmental

organisations in the Netherlands. Founded in 1972 in response to

the report of the Club of Rome, it is well known throughout the coun-

try through its magazine (also called De Kleine Aarde). Its ‘eco-garden’

which was started in 1973, contains many entertaining and instructive

examples of an environmentally friendly way of life, and attracts many

visitors each year. The new building was designed to form an integral

part of the eco-garden. The path through the garden morphs into a glass-

sided and glass-roofed corridor where it enters the building. This corridor

continues through the heart of the building, forming the nerve centre

linking all internal traffi c fl ows and special activities. Demonstrations of

various environmentally friendly materials can also be viewed from the

central corridor. Entreegebied Entrance area

Natuurlijke materialisatie Natural materials


69 de Kle ine AARde - bOXtel

De Kleine Aarde ****LANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR LANDSCAPE ARCHITECTURE & ARCHITECTUREHET KLAVERBLAD - BOXTEL HET KLAVERBLAD - BOXTEL, THE NETHERLANDS

* * * *

* * **

* * * *

* **

* * * *

** *

* * *

****

TOTALSCORE

De Kleine Aarde ****LANDSCAPE ARCHITECTURE & ARCHITECTURE

HET KLAVERBLAD - BOXTEL, THE NETHERLANDS

De Kleine Aarde ****LANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR HET KLAVERBLAD - BOXTEL LANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR LANDSCAPE ARCHITECTURE & ARCHITECTURELANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR

HET KLAVERBLAD - BOXTEL, THE NETHERLANDSLANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR HET KLAVERBLAD - BOXTEL LANDSCHAPSARCHITECTUUR & ARCHITECTUUR HET KLAVERBLAD - BOXTEL

LANDSCAPE ARCHITECTURE & ARCHITECTUREHET KLAVERBLAD - BOXTEL, THE NETHERLANDSHET KLAVERBLAD - BOXTEL, THE NETHERLANDSHET KLAVERBLAD - BOXTEL



Binnenstraat Sunspace


71

Detail transparante PV module Detail transparent PV module

Begane grond Ground fl oor

Temperatuur schema Thermal diagram

de Kle ine AARde - bOXtel

The design strongly refl ects the recycling philosophy that lies at the heart

of De Kleine Aarde. In particular, the visitors centre emphasises the

underlying idea of the organisation, which is reinforced by the well-

thought-out ground plan and the choice of materials.

A sustainable future demands innovative approaches to the use of

renewable resources and the reduction of our environmental footprint.

Many of these approaches are demonstrated in the new building at De

Kleine Aarde. Solar energy, used directly or indirectly via solar water

heating systems or photovoltaic solar panels, provides heat, warm water

and electricity. Photosynthesis and the carbon cycle produce the raw

materials for products ranging from wooden beams to naturally based

paints. The theme of water is visualised by an open system of channels

and gutters in the building and various demonstrations of the environ-

mentally friendly use of water and smart ways of saving water.









Entree Entrance

Oorsprong Origins Gebruik Usage Her-gebruik Recycle

inteRioRS

This ambitious project is simple in concept. The tenant space is located

within the buildings that form the fashion centre in Almere. The concept

is that all of the interiors will be made of recycled materials from the

excess samples in the centre.

It is the intention that all applications are to be assembled and prepared

on-site. With the minimal amount of energy (if any) used during the pro-

cess. All connections are to be lashed or tied, not permanent in nature.

The goal is to exhibit that all products from the fashion centre can be

re-used and saved from being down-cycled to the landfi ll.

InterieurHet concept van dit ambitieuze project is simpel. De bewonersruimten bevinden zich in de gebouwen die met elkaar het mode centrum in Almere vormen en waar interieur-ontwerp en inrichting voor de mode-industrie zijn gehuisvest. Het gehele interieur wordt gemaakt van gerecycled materiaal van de overgebleven monsters in het centrum.

Het is de bedoeling dat alle toepassingen ter plekke geassembleerd en gemaakt worden. Met gebruikmaken van een zo min mogelijke hoeveelheid energie (als dat al nodig is) gedurende het proces. Alle verbindingen worden gesjord of geknoopt en zijn niet permanent van aard.

Hiermee wordt een voorbeeld gegeven dat alle producten van het mode centrum hergebruikt kunnen worden en in een aantal gevallen zelfs kunnen worden gered van de vuilnisbelt.

Het concept van dit ambitieuze project is simpel. De bewonersruimten bevinden zich


73 bRAndboxx - alMeRe

Situatie + Concept en ontwerp Situation + concept and design

Brandboxx Almere ****INTERIEUR INTERIOR DESIGNVELUWEZOOM WEST - ALMERE VELUWEZOOM WEST - ALMERE, THE NETHERLANDS

* * * *

****

TOTALSCORE

Brandboxx Almere ****VELUWEZOOM WEST - ALMERE, THE NETHERLANDS

INTERIEUR VELUWEZOOM WEST - ALMERE VELUWEZOOM WEST - ALMERE, THE NETHERLANDS

INTERIOR DESIGNVELUWEZOOM WEST - ALMERE VELUWEZOOM WEST - ALMERE, THE NETHERLANDSVELUWEZOOM WEST - ALMERE, THE NETHERLANDSVELUWEZOOM WEST - ALMERE


74 DUURZAME PROJECTEN - SUSTA INABLE PROJECTS

Multi Funtioneel Centrum SkoatterwâldDit gemengd gebruik project bestaat uit verschillende huizentypen, gezondheidszorg voor senioren, kinderdagopvang, school, sportaccommodatie, cultureel centrum en commercieel verhuurde ruimte. Het concept is gericht op volledige duurzaamheid: energiebehoud en sociale duurzaamheid.

Het project is zongericht en laat middels beeldbepalende overstekken, als ware het een bladerdak, overhangende gedeelten zien die in de zomermaanden voor vol-doende schaduw zorgen. Het passieve zonne energie ontwerp maakt optimaal gebruik van de orientatie richting ten opzichte van de zon, voor de verschillende functies. FSC gecertifi ceerd hout wordt in ruime mate gebruikt, en bepalen het beeld.

Het gebouw heeft oversized fundamenten, waardoor verticale uitbreiding mogelijk is. Bovendien is het gemakkelijk horizontaal uit te breiden mede door het organische ontwerp ervan.

De energiebelasting van het gebouw is substantieel lager dan de EPc eisen. Dit komt door de strategie van het combineren van vele duurzame maatregelen. Het gebouw heeft vloerverwarming, die individueel beheerd kan worden en een uitgebalanceerd ventilatiesysteem. Als het op de juiste wijze wordt gebruikt hebben de bewoners het energiegebruik in eigen hand.

Kamers met een agendaIn de school hebben de verschillende ruimtes overdag bepaalde functies en ’s avonds andere functies. Door een verlengd gebruik van gebouwen wordt beter gebruik ge-maakt van de beschikbare grond.

Diversiteit van bio-klimaat wordt ook gekarakteriseerd door te zorgen voor vogelhuisjes voor zwaluwen, die de muggenpopulatie onder controle houden, zodat men optimaal kan genieten van het naastliggende water.

Sociale cohesieBinnen deze nieuwe ontwikkeling zullen mensen met een handicapworden gestimu-leerd om in de plaatselijke supermarkt te gaan werken. Dit soort acties roepen een groot gevoel van gezamenlijke trots op.

Vogelvlucht impressie Bird’s eye view


75 MFc SKoAtteRWâld - HEERENVEEN

MFC Skoatterwâld ***MULTI FUNCTIONEEL CENTRUM MULTIFUNCTIONAL CENTRESKOATTERWÂLD - HEERENVEEN SKOATTERWÂLD - HEERENVEEN, THE NETHERLANDS

* * *

* * *

* * *

* *

* * *

** *

* * * *

***

TOTALSCORE

MULTI FUNCTIONEEL CENTRUM SKOATTERWÂLD - HEERENVEEN

MFC Skoatterwâld ***MULTI FUNCTIONEEL CENTRUM MULTIFUNCTIONAL CENTRESKOATTERWÂLD - HEERENVEEN SKOATTERWÂLD - HEERENVEEN, THE NETHERLANDS

MULTIFUNCTIONAL CENTRESKOATTERWÂLD - HEERENVEEN, THE NETHERLANDSSKOATTERWÂLD - HEERENVEEN, THE NETHERLANDSSKOATTERWÂLD - HEERENVEEN



De groene rand The green edge Het speeleiland Play island De zitrand Play island seating

MUltiFUnctionAl centRe SKoAtteRWâld

This mixed-use project is comprised of various housing types, health

care for seniors, children’s day care, school, gymnasium, cultural centre

and commercial tenant space. The project concept is to provide total

sustainability: both in energy conservation and in social sustainability.

The project is sun oriented and portrays generous overhangs to provide

ample shading in summer months. The passive solar design makes best

use of orientation for the different functions. The handsome warm design

features FSC certifi ed wood.

The building has oversized foundations, which will allow for easy verti-

cal expansion, as needs arise. In addition, due to its organic design

motif, horizontal expansion is also easily achieved without seeming out

of place.

The building energy rating is substantially lower than EPc requirements.

This is due to a strategy of many combined sustainable measures. The

building has in-fl oor heating, with individual controls and a balanced

ventilation system. If properly managed, the occupants control their own

energy usage and will have incentive to reduce usage.

RooMS WitH An AGendA

In the school, the various rooms have functions during daytime hours

and different functions in the evenings. Extended use of buildings per-

mits better utilisation of land resources.

Bioclimatic diversity is also featured providing bird houses for swallows,

which keep the mosquito population under control, so that enjoyment of

the adjacent water features are maximised.

SociAl coHeSion

Within this new development, the disadvantaged citizens such as per-

sons with Down syndrome will be encouraged to work in the local super-

market. These actions evoke a greater sense of community pride.

Groengebied Common green area










77 MFc SKoAtteRWâld - HEERENVEEN

1

5

2

4

3

61

1

1

12

1. Woningen2. School3. Gymzaal

4. Hof5. Fysio6. Kinderwoud

1. Residences2. School3. Gymnasium hall

4. Court5. Physical Therapy6. Kindergarten



Waterbinnentuin Water courtyard

‘le donjon’, GoUdA – WWF pAndA oFFice

The new office building designed for the WWF in Gouda, the Netherlands,

has been designated a ‘Panda office’ on the basis of its calculated

energy efficiency. A building must meet the following requirements

before this quality mark is awarded:

• Energy rating of less than 1.1 (actual value 0.6)

• Solar-panel system delivering at least 1W/m2

(actual value 10W/m2)

• Use of the DuBo (Sustainable Building) Utility Construction package

• Use of sustainable timber bearing the FSC quality mark

• Test of quality by an approved sustainable building inspector,

at the design stage and after construction.

The office building has been built in accordance with the above design

requirements. After completion, the building was tested and approved

by the Ecofys consultancy bureau from Utrecht, acting as advisors to

the WWF.

The Netherlands Institute for Building Biology and Ecology (NIBE) from

Naarden has also calculated the environmental costs for the office with

the aid of the software package GreenCalc v.2.0. This gave an overall

index of 312, which compares very well with the other buildings that

have been evaluated: ‘Le Donjon’ came fourth in the league table of

all projects that have been built and assessed in the Netherlands.

The office was built on a site in a residential neighbourhood dating from

the 1930s. The municipal planning authority stipulated that the new

building should match its environment well. To meet this requirement,

the building was given a robust design to match the period and was

built using bricks that matched those already found in the neighbour-

hood and with typical 1930s detailing – but subtly modified to give it a

modern look. The ‘Le Donjon’ office consists of three modules combined

to form a single architectural unit. All three modules were built in an

identical style.

‘Le Donjon’, Gouda – WNF Panda kantoorOp basis van het lage berekende energieverbruik is het kantoor van het Wereld Natuur Fonds aangemeld als Panda kantoor. Om hiervoor in aanmerking te komen moet aan de volgende eisen worden voldaan:• EPc is lager dan 1,1 (toegepast 0,6)• PV-systeem 1W/m2 (toegepast 10W/m2)• Toepassing van het Nationaal DuBo pakket Utiliteitsbouw• Toepassing van duurzaam FSC-hout• Kwalitatieve toetsing door een adviseur in ontwerp en na uitvoering.

Bovenstaand programma is gerealiseerd. De uitvoering is getoetst en goedgekeurd door adviesbureau Ecofys uit Utrecht, als adviseur voor het WNF.Ook heeft het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) uit Naarden de milieukosten van het kantoor berekend met GreenCalc v.2.0. Hieruit volgde een totaalindexcijfer van 312. Ten opzichte van andere beoordeelde gebouwen is dit een zeer goede score, het kantoor is hiermee op vier na het hoogst beoordeelde gereali-seerde project in Nederland (2007)!


79 le donjon - GOuDa

Le Donjon ***WNF PANDA KANTOOR WWF PANDA OFFICEGRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS

Binnentuin Inner courtyard

* * * *

* * **

* * * *

* **

* * *

** *

***

TOTALSCORE

GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS

Le Donjon ***WNF PANDA KANTOOR Le Donjon ***

WWF PANDA OFFICEGRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS GRAVIN BEATRIXSTRAAT - GOUDA, THE NETHERLANDS



Bovenverdieping Upper level Entree met tocht portaal Entrance with ventilation portal

Dakrand met PV Roof top PV panels

Het kantoorgebouw is gerealiseerd op een bouwlocatie in een jaren ‘30 woonwijk. Vanuit stedenbouw werd de eis gesteld het gebouw te laten harmoniëren met de om-geving c.q. het niet te laten contrasteren met de omgeving. Om deze reden is gekozen voor een ontwerp met een robuuste uitstraling, het gebruik van baksteen dat aansluit bij de baksteen in de omgeving en een fi jne detaillering. Passend in het ontwerp is voor een eigentijdse invulling van de detaillering uit de jaren ‘30 gekozen. Het kantoor ‘Le Donjon’ bestaat uit een drietal eenheden die samen één architectonische eenheid vormen. De bouwkundige uitvoering van het gebouw is voor alle drie de eenheden identiek.


81

Multi functionele wand in FSC hout met natuurverf Multifunctional wall in FSC wood with natural paint

le donjon - GOuDa



Bedrijfsidentiteit voor ArcadeKOW werd gevraagd een nieuwe bedrijfsidentiteit voor Arcade te creëren. Dit is gelukt met veel duurzaamheidkenmerken, zonder extra kosten voor de klant.

De eerste maatregel was de realisatie van de logomuur. Het reliëf met het bedrijfslogo is van gerecycled materiaal - samengeperst graan - gemaakt. In de gehele ruimte zijn de vloeren gemaakt van bamboe en van volledig gecertificeerd Cradle to Cradle tapijt van Interface. Deze materialen kunnen breed in het ontwerp worden ingezet: het bedrijfslogo zal ook in het tapijt worden verwerkt.

De houten meubelen zijn allemaal van dezelfde mal afkomstig, waardoor ze gemak-kelijk zijn te fabriceren. Simpel en elegant. Het verschepen en de opslag van de meu-belen is ook eenvoudiger gemaakt omdat alle vormen in elkaar passen.

Het zijn Herman Miller stoelen die volledig in overeenstemming met C2C zijn.

ARcAde coRpoRAte identity

KOW Interiors was commissioned to create a new corporate identity for

Arcade. This interior scheme is accomplished with many sustainability

features, none of which incurred extra costs for the client.

The first measure was the materialisation of the logo wall. The corporate

logo relief is made from recycled material: pressed corn. Within the en-

tire space, the floors are either made of bamboo or fully certified Cradle

to Cradle carpet by Interface. These materials have wide design poten-

tial, as the corporate logo will be manufactured into the carpet as well.

The wooden furniture is shaped from the same corner mould, making

manufacturing simple. Simple and elegant. Shipping and storage of the

furniture is made easier as well, as the forms nest into each other.

The chairs are Herman Miller and are also rated as full C2C compliant.

Impressie wachtruimte Impression reception area

Studiepatroon achterwand en tapijt met bedrijfsidentiteit Concept pattern wall and carpet with corporate I.D.


83 ARcAde coRpoRAte ident ity - S´GRAVENZANDE

Arcade Corporate Identity ***INTERIEUR INTERIOR DESIGNZANDEVELDPLEIN - S’GRAVENZANDE ZANDEVELDPLEIN - S’GRAVENZANDE, THE NETHERLANDS

* * *

* * * *

* * *

***

TOTALSCORE

Interieur kantoorruimte Interiors offi ce space

Arcade Corporate Identity ***ZANDEVELDPLEIN - S’GRAVENZANDE, THE NETHERLANDS

Arcade Corporate Identity ***ZANDEVELDPLEIN - S’GRAVENZANDE, THE NETHERLANDSZANDEVELDPLEIN - S’GRAVENZANDE, THE NETHERLANDS



Vogelvlucht impressie Bird’s eye view

The EcoVilla Foundation based in Amersfoort, the Netherlands, aims to

propagate and help to realise a pleasant, modern life style typifi ed by

an 80% reduction in CO2 emission and independence from fossil fuels.

The EcoVilla project shows that these aims can be achieved today with

the aid of existing sustainable technologies and motivated management,

if we are prepared to make appropriate changes in our behaviour. The

project participants also want to demonstrate that the life style required

to make this possible can in fact be very agreeable, and opens up new

markets in the innovative, sustainable world of tomorrow. EcoVilla is a

co-operative project involving a number of dedicated partners, with KOW

Architecture assuming the responsibility for the spatial design.

The fi rst concrete realisation of the EcoVilla concept, to be built in

the municipality of Diemen just to the east of Amsterdam, includes a

number of different functions such as accommodation, work and recrea-

tion. It will also include a visitors centre. A number of challenging design

problems have to be solved in order to build the EcoVilla. For example,

measures have to be devised to retain water within the building, combat

waste and purify wastewater on the spot. The energy concept involves

achieving an optimum balance between the heat fl ows associated with

the building’s various functions. Wide use is made of house automation

systems (domotics) and other forms of IT to permit smart control of the

energy concept. The complex also includes a greenhouse allowing the

inhabitants to grow much of their own food, which does not require an

external power supply. The EcoVilla as currently envisioned is intended

for urban use. A variant for use in the country is also possible.

De doelstelling van het Ecovillaproject is het realiseren en uitdragen van een mo-derne, aantrekkelijke levensstijl waarbij sprake is van een vermindering met 80% van de CO2 uitstoot en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het project toont aan dat zulke reducties nu al mogelijk zijn door gedragsverandering, het toepassen van reeds bestaande duurzame technologie en gemotiveerd management. Bovendien willen deelnemende partijen aantonen dat een nieuwe levensstijl aantrekkelijk kan zijn en nieuwe markten openstelt in de innovatieve en duurzame wereld van morgen. EcoVilla is een samenwerkingsproject van meerdere partijen waarbij KOW Architecten verantwoordelijk is voor het ruimtelijk ontwerp.EcoVilla omvat verschillende functies zoals wonen, werken, recreëren en een bezoe-kerscentrum. Het plan moet gerealiseerd worden in de gemeente Diemen. In EcoVilla worden verschillende stromen in balans gebracht. Zo is het ontwerpconcept voor wa-ter gericht op het vasthouden van water op de locatie, het tegengaan van verspilling en lokale zuivering van het water. Energetisch wordt het project gekenmerkt door een optimale balans van de aanwezige warmtestromen van de verschillende functies. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van ICT/domotica (electrische communicatie, af-geleid van domus (huis) en telematica) om het energieconcept slim aan te sturen. Ook wordt er gebruik gemaakt van een passief werkende kas. Naast dit concept voor stedelijk gebied is ook een meer landelijke variant mogelijk.


85

EcoVilla ****CO2 NEUTRALE WONINGBOUW CO2 NEUTRAL HOUSINGDIEMERBOS - DIEMEN DIEMERBOS - DIEMEN, THE NETHERLANDS

* * * *

* * **

* * * *

* **

* * *

** *

* * * *

****

TOTALSCORE

ecovillA - D ieMen

NEUTRAL HOUSINGDIEMERBOS - DIEMEN, THE NETHERLANDS

EcoVilla’s achter het appartementencomplex (deze dienen als geluidsbarrière)EcoVillas behind the apartment complex (which acts as a noise barrier)



Indoor groente tuinen Indoor vegetable gardens

Milieuvriendelijke woning Eco-friendly house Leefomgeving in het atrium Atrium living and growing environment


87 ecovillA - D ieMen

Water en groen schema Water and green diagram

Temperatuur schema (winter situatie) Winter time thermal diagram Temperatuur schema (zomer situatie) Summer time thermal diagram



45 Flexibele woningen – De Groene Kreek – Oosterheem, ZoetermeerIn de VINEX wijk Oosterheem, bij Zoetermeer, zijn 65 duurzame woningen ontworpen, waaronder 45 fl exibele woningen. Het ontwerp van deze woningen is tot stand geko-men door intensieve bewonersparticipatie. Er zijn twee typen fl exibele woningen. Eén type vormt een wand van twee- en drie-laagse woningen met daarboven een energiedak (voor PV en zonnecollectoren) als verbindend element. Het andere type bestaat uit brede woningen rond binnenhoven. Beide typen kennen een basiswoning met vele uitbreidings- en keuzemogelijkheden. Houten rasters geven het kader aan waarbinnen uitbreidingen mogelijk zijn. Zo blijven de woningen een eenheid, terwijl zoveel mogelijk individuele wensen worden gereali-seerd. Eenheid is er ook in materialisatie, er is gekozen voor een naturel uitstraling van de materialen en een rustige sobere kleurstelling.

Duurzame woningen Sustainable dwelling units

45 Flexible dWellinGS – de GRoene KReeK –

ooSteRHeeM, ZoeteRMeeR

Sixty-fi ve sustainable houses, including forty-fi ve fl exible units, have

been designed for the government-sponsored housing development in

Oosterheem, near Zoetermeer. The design of these units involved a high

level of user participation.

Two types of units were designed. One consisted of two or three- storey

terraced housing with an ‘energy roof’ (on which photovoltaic solar pan-

els and solar water-heater panels can be mounted as unifying element).

The other consisted of wider residences built around a central court-

yard. Both types have a basic variant, which can be modifi ed and ex-

panded in many different ways. A wooden framework defi nes the space

where expansion within is possible. This ensures that the housing has

a uniform look while still leaving plenty of room for individual variation.

The materialisation also supports the uniform appearance: the building

materials chosen have a natural look and bright colours are avoided.

The space between the units is kept as open as possible. The occupants

have chosen to have small individual gardens to permit the creation

of a large communal green space, which will be maintained in part by

the occupants themselves. The housing blocks are kept auto free, and

the overall layout of the development has a natural look. The dwellings

are built to permit subsequent implementation of a CO2-neutral regime.

Some units are provided with a heat pump, while facilities are in place

for mounting photovoltaic solar panels and solar water-heater panels

when required with seasonal storage of any excess energy generated.


89 de GRoene KReeK - ZOeteRMeeR

De Groene Kreek ****WATERVILLA’S EN FLEXIBELE WONINGEN WATER VILLAS AND FLEXIBLE DWELLING UNITSOOSTERHEEM - ZOETERMEER OOSTERHEEM - ZOETERMEER, THE NETHERLANDS

Flexibele woningen en watervilla’s Flexible dwelling units and water villas

* * * *

* * *

* * *

* **

* * *

** * *

* * * *

****

TOTALSCORE

WATER VILLAS AND FLEXIBLE DWELLING UNITSWATER VILLAS AND FLEXIBLE DWELLING UNITSOOSTERHEEM - ZOETERMEER, THE NETHERLANDS

WATERVILLA’S EN FLEXIBELE WONINGEN WATERVILLA’S EN FLEXIBELE WONINGEN WATERVILLA’S EN FLEXIBELE WONINGEN WATER VILLAS AND FLEXIBLE DWELLING UNITSOOSTERHEEM - ZOETERMEER

WATER VILLAS AND FLEXIBLE DWELLING UNITSOOSTERHEEM - ZOETERMEER, THE NETHERLANDSOOSTERHEEM - ZOETERMEER, THE NETHERLANDSOOSTERHEEM - ZOETERMEER OOSTERHEEM - ZOETERMEER



Woning met privétuin/collectief groen Residence with private garden/collective green

De ruimte tussen de woningen is zo open mogelijk gehouden. Bewoners hebben geko-zen voor kleinere privétuinen ten gunste van collectief groen, dat mede door de bewo-ners beheerd zal worden. De hoven blijven autovrij en het gebied krijgt een natuurlijke inrichting. De woningen zijn bouwkundig voorbereid om energie nul (CO2 neutraal) te worden. Een deel van de woningen heeft een warmtepomp, en PV en thermische zonne-energie met seizoensopslag zijn direct inpasbaar.

Doorsnede Section

Doorsneden diverse opties Section with multiple options


Privé terras Private terrace/deck

91 de GRoene KReeK - ZOeteRMeeR



Innovatie CentrumDe Modern Group, één van de grootste projectontwikkelaars in China, heeft het ini-tiatief genomen om het eigen hoofdkantoor te renoveren en uit te breiden met een Innovatie Centrum. Om state-of-the-art te zijn, heeft men gekozen voor een duurzaam en energie neutraal gebouw. In het ontwerp is synergie gezocht tussen het architecto-nische concept en het energetische concept. Het gebouw wordt omgeven door bestaande bebouwing en een nieuw appartementen complex. Het aangrenzende heuvelachtige groengebied diende als inspiratiebron. Het Innovatie Centrum volgt het dynamische landschap met heuvels en eindigt met een grote ruimtelijke ‘golf’ die oprijst uit het water. Het water scheidt gebouw en omgeving en accentueert daardoor de aanwezigheid van het gebouw. De weerspiegelingen in het water verbinden het geheel weer met elkaar. Energetisch doel is een nul-energie gebouw te maken met een comfortabel en ge-zond binnenklimaat. Het gebouw toont de meest recente technologieën en kan in de toekomst worden aangepast aan nieuwe inzichten op dat gebied. Water is schaars in Beijing en daarom een belangrijk thema. Water wordt opgevangen, gefi lterd en her-gebruikt waarmee het referentiegebruik met 80% wordt teruggedrongen. Het waterzuiveringssyteem heeft een dusdanig hoge zuivering dat het water in principe veilig is als drinkwater.

innovAtion centRe

The Modern Group, one of the largest developers in China, initiated the

renovation of their old building/headquarters with an expansion/addi-

tion of an Innovation Centre. In order to apply state-of-the-art concepts,

the choice was made to build a sustainable and energy neutral building.

In the fi nal design, there is a synergy between the architectural concept

and the ecological concept.

The building is located between existing buildings and a new apartment

complex. The adjacent green area, consisting of fi ve hills, led to the in-

spiration of the design. The Innovation Centre follows along the dynamic

landscape and ends with a large, spatial ‘wave’ that rises out of the

water. The water divides the building and the environment and places

emphasises upon the building’s presence. This mirroring effect in the

water binds the whole together.

The ecological goal is to create a zero-energy building with a comfort-

able and healthy interior climate. The building exhibits the most recent

technologies and can be adapted in the future with newer technolo-

gies. Water is an important theme in Beijing due to its scarcity. Water is

collected, fi ltered and reused, thereby reducing reference use by 80%.

The water fi ltration system has a high enough purifi cation ability, which

makes the water safe to use as drinking water. Situatie Site plan

Vogelvlucht impressie Bird’s eye vieuw

De Modern Group, één van de grootste projectontwikkelaars in China, heeft het ini-


93 MoMA innovAt ion centeR - be i J inG

MOMA Innovation Center ****KANTOOR & NUL-ENERGIE INNOVATIE CENTRUM OFFICE & ZERO ENERGY INNOVATION CENTREBEIJING - CHINA BEIJING - PR CHINA

* * * *

* * **

* * *

* **

* * * *

** *

****

TOTALSCORE

MOMA Innovation Center ****KANTOOR & NUL-ENERGIE INNOVATIE CENTRUM BEIJING - CHINA

OFFICE & ZERO ENERGY INNOVATION CENTREKANTOOR & NUL-ENERGIE INNOVATIE CENTRUM OFFICE & ZERO ENERGY INNOVATION CENTREBEIJING - PR CHINA

KANTOOR & NUL-ENERGIE INNOVATIE CENTRUM BEIJING - PR CHINA

OFFICE & ZERO ENERGY INNOVATION CENTRE



Groene muren Green walls

Functioneel groen schema Functional green diagram

Opsomming van duurzame aspecten Summary of sustainable features


95 MoMA innovAt ion centeR - be i J inG

Wintertijd schema Winter time diagram Zomertijd schema Summer time diagram

Watersysteem schema Water system diagramDaglicht schema Daylight diagram



Yunnan Baiyao medicijnenfabriek Yunnan Baiyao (letterlijk ‘Yunnan wit poeder’) is een traditioneel Chinees kruiden-medicijn met goed gedocumenteerde homeostatische, pijnstillende en andere eigen-schappen. De reputatie is in China vergelijkbaar met die van penicilline in het Wes-ten. Yunnan Baiyao wordt gefabriceerd door de Yunnan Baiyao Groep in Kunming, de hoofdstad van de provincie Yunnan. Hoewel het vooral bekend is door de productie van Yunnan Baiyao, heeft de Groep haar activiteiten uitgebreid.

Het doel is om een nieuw duurzaam hoofdkwartier en een nieuwe duurzame fabriek te ontwerpen met de mogelijkheid om in de toekomst verder uit te breiden. De fabriek en de locatie wordt jaarlijks door duizenden belangstellenden bezocht. Om die reden is gekozen voor een aantrekkelijk ontwerp met een voorlichtend karakter.

Het belangrijkste ontwerpthema is het tonen van de rijke fl ora van de Yunnan Provincie op de campus van Yunnan Baiyao.

yUnnAn bAiyAo HeAdQUARteR And FActoRy

Yunnan Baiyao (literally ‘Yunnan white powder’) is a traditional Chinese

herbal medicine with well-attested homeostatic, analgesic and other

properties. Its reputation in China is comparable with that of penicillin in

the West. It is claimed that before its discoverer, Qu Huangzhang, came

up with the formulation in 1902, he had explored his home region of

Yunnan Province, south-west China, and tested hundreds of herbs that

grew naturally there. The exact composition is kept a closely guarded se-

cret. Yunnan Baiyao is manufactured by the Yunnan Baiyao Group based

in Kunming, the capital of Yunnan Province, and is now available world-

wide. Though best known for its production of Yunnan Baiyao, the Group

has diversifi ed into a wide range of other activities. The factory and the

surrounding district attracts thousands of visitors every year, drawn by

the fame of this ‘wonder drug’.

Zuidgevel South façade Noordgevel North façade


97 yUnnAn bAiyAo - KUNMING YUNNAN

Yunnan Baiyao ***MEDICIJNENFABRIEK EN KANTOREN PHARMACEUTICAL FACTORY AND OFFICESKUNMING YUNNAN - CHINA KUNMING YUNNAN - PR CHINA

* * *

* * **

* * *

* *

** *

* * *

***

TOTALSCORE

Oostgevel East façade

Westgevel West façade

PHARMACEUTICAL FACTORY AND OFFICESKUNMING YUNNAN - PR CHINA

PHARMACEUTICAL FACTORY AND OFFICESYunnan Baiyao ***MEDICIJNENFABRIEK EN KANTOREN PHARMACEUTICAL FACTORY AND OFFICESYunnan Baiyao ***MEDICIJNENFABRIEK EN KANTOREN KUNMING YUNNAN - CHINA KUNMING YUNNAN - PR CHINAMEDICIJNENFABRIEK EN KANTOREN KUNMING YUNNAN - CHINA



Het nieuwe bedrijfsterrein vormt een groene oase met zijn tuinen, kruidenvegetatie, natuur en ‘wetlands.’ Op de locatie komen zowel heuvels als vlak terrein voor waarbij de gebouwen met vegetatiedaken onderdeel van het landschap uitmaken. Maar het is niet alleen zicht-groen, groen is de kern van het ontwerp. De groene daken houden regenwater vast en het afvalwater wordt gezuiverd in de wetlands. In ons ontwerp wordt de ruimte niet verspild maar juist geïntensiveerd door concentratie van ge-bouwen en door dubbel grondgebruik. Voor de productie gebouwen is een effi ciënt en fl exibel systeem met toekomstige uitbreidingsmogelijkheden ontworpen.

The aim of the present project is to design new, sustainable premises

(head offi ces and factory) for the Group that offers the possibility of

further expansion in the future. In view of the high level of public interest,

the design must be both visually attractive and educational. The rede-

veloped site must give a clear refl ection of the philosophy of the Yunnan

Baiyao Group. The main theme of the design was therefore presentation

of the rich fl ora of Yunnan Province on the Yunnan Baiyao campus.

This means that the new company premises must look very different

from a conventional production plant. The site will be converted into a

green oasis, with herb gardens, landscaping and wetlands. It will com-

prise both hilly and fl at areas, and the vegetation cover on the roof of

the buildings will help them to blend into the landscape. Apart from the

green look of the campus, the whole design will be thoroughly green,

i.e. environmentally friendly and sustainable. The vegetation cover of the

roofs will retain rainwater, and wastewater from the site will be purifi ed

in the wetlands. Our design does not waste space, but employs it more

intensively by concentrating the buildings and ‘making double use of the

land’ by stacking one structure on top of another. The effi cient, fl exible

system designed for the production premises leaves plenty of scope for

future expansion.

Daglicht en groene daken schema Daylight and green roof diagram

Klimaatzones Interior climate zones


99 yUnnAn bAiyAo - KUNMING YUNNAN

Sustainable issues:

The main premises for our sustainable master planning strategies are:

1. High quality and attractive green campus.

2. Mixed use, fl exibility and integration of functions :

• High density core areas and low density areas.

• No spread of buildings on the site but a concentration of

production processes.

• Effi cient process management.

• Open space for future development.

• Flexible design of the factory to adapt to future changes.

3. Site Integration and Bio-climatic Design :

• Keep and use the existing landscape where possible.

• Use of local climate conditions (sun, wind and rain).

• Bring water back on the site.

4. Integrated approach to minimize energy use and negative

environmental impact;

• Reduce internal traffi c, noise and air pollution on the site.

• Create a comfortable outdoor climate with water and gardens.

• Avoid heat island effect.

• Design energy effi cient buildings.

• Use of renewable energy.

• Collect rainwater and slow down runoff.

• Integrate retention ponds and other water surface with

the landscape.

• Create a fl owing and self-cleaning water network

5. Design a harmonious ecological landscape

• Integration of park, open space and ecology.

• Develop natural systems in urban areas.

• Promote bio-diversity.

• Showcase of plants and gardens.

De voornaamste uitgangspunten voor onze duurzame master planning strategieën zijn:1. Aantrekkelijke groene campussen van hoge kwaliteit.2. Gemengd gebruik, fl exibiliteit en integratie van functies: • Zeer geconcentreerde kernzones en zones met weinig concentratie. • De gebouwen niet over de site verspreiden, maar de productieprocessen concentreren. • Effi ciënt procesmanagement. • Open ruimte voor toekomstige ontwikkelingen. • Flexibel ontwerp van de fabriek voor aanpassing aan toekomstige veranderingen.3. Integratie van de site en ontwerpen in overeenstemming met het Bio-klimaat: • Waar mogelijk, behoud en gebruik van het bestaande landschap. • Gebruik van plaatselijke klimaatomstandigheden (zon, wind en regen). • Breng water terug op de site.4. Geïntegreerde benadering om het gebruik van energie en de negatieve gevolgen voor het milieu zo laag mogelijk te houden: • Verminder het interne verkeer, mede in verband met geluid en luchtvervuiling op de site. • Creëer buiten een prettig klimaat met water en tuinen. • Vermijd het warme eiland effect. • Ontwerp energie effi ciënte gebouwen. • Gebruik van recyclebare energie. • Vang regenwater op en vertraag het wegstromen. • Integreer vijvers om het water op te vangen en ander wateroppervlak in het landschap. • Creëer een stromend en zelfreinigend waternetwerk5. Ontwerp een harmonieus ecologisch landschap. • Integratie van parken, open ruimten en ecologie. • Ontwikkel natuurlijke systemen in stedelijke gebieden. • Promoot biodiversiteit. • Tentoonstelling van planten en tuinen.

Sustainable issues:

The main premises for our sustainable master planning strategies are:

1. High quality and attractive green campus.

2. Mixed use, fl exibility and integration of functions :

De voornaamste uitgangspunten voor onze duurzame master planning The main premises for our sustainable master planning strategies are:

De voornaamste uitgangspunten voor onze duurzame master planning strategieën zijn:De voornaamste uitgangspunten voor onze duurzame master planning strategieën zijn:

Sustainable issues:De voornaamste uitgangspunten voor onze duurzame master planning




101 index - IN ORDER OF BOOK

18. nieUW teRbReGGeLocatie: Stoopweggebied - RotterdamDifferentiatie: Fase 1: 78 DuBo eengezinswoningen Fase 2: 258 woningenParkeren: Op eigen terrein (Fase 1) 151 pp openbaar, 88 pp in parkeergarage, 36 pp op eigen terreinOntwerp: KOW, 1998/1999Status: Gerealiseerd (2005)Stedenbouwkundige: ir. Hans KuiperArchitect: ir. Hans Kuiper (Fase 1) Frans Dirks architect A.v.B. (Fase 2)Projectarchitect: ir. Dennis Voskuil (Fase 1) ing. Yolanda van Dongen (Fase 2)Opdrachtgever: Proper-Stok Woningen BV

Location: Stoopweggebied - RotterdamDescription: Phase 1: 78 single family houses Phase 2: 258 residential unitsParking: On site (Phase 2), 151 public parking spaces (88 in carpark and 36 on site spaces)Design: KOW, 1998/1999Status: Realised (2005)Urban planner: ir. Hans KuiperArchitect: ir. Hans Kuiper (Phase 1) Frans Dirks architect A.v.B. (Phase 2)Project architect: ir. Dennis Voskuil (Phase 1) ing. Yolanda van Dongen (Phase 2)Client: Proper-Stok Woningen BV

26. vAlle oSSiLocatie: Eraclea (Venetië) - ItaliëDifferentiatie: Totaalplan met een jachthaven, een groot aantal woningen, winkels, twee hotels, en een congrescentrum.Totaal: 100.000 m2 Ontwerp: KOW X, 2004Status: OntwerpArchitect: ir. Tjerk ReijengaProjectarchitect: dipl. -ing. Goran BojcinOpdrachtgever: Montresor

Location: Eraclea (Venice) - ItalyDescription: Masterplan of a harbour, retail, two hotels, and convention centre. Total: 100,000 m2 Design: KOW X, 2004Status: Design phaseArchitect: ir. Tjerk ReijengaProject architect: dipl. -ing.Goran BojcinClient: Montresor

30. pARK 20|20Locatie: Beukenhorst Zuid - Hoofddorp Differentiatie: Kantoren, conferentieruimte, retail, hotel en parkerenTotaal: 100.000 m2 Ontwerp: William McDonough + Partners i.s.m KOWStatus: OntwerpArchitect: Kevin Burke, AIA (William McDonough + Partners)Uitvoerend architect: David Goehring, AIA (KOW Architectuur)Opdrachtgever: Delta Projectontwikkeling

Location: Beukenhorst South - HoofddorpDescription: Offi ces, conference spaces, retail, hotel and parkingTotal: 100,000 m2

Design: William McDonough + Partners in coöperation with KOWStatus: DesignArchitect: Kevin Burke, AIA (William McDonough + Partners)Executive Architect: David Goehring, AIA (KOW Architecture)Client: Delta Projectontwikkeling

IndexIN ORDER OF BOOK



38. ecn pettenLocatie: Westerduinweg - PettenDifferentiatie: 10.000 m2 BVO 3 kantoorunits en laboratoriaOntwerp: KOW X, 1998 Status: Fase 1 & 2: Gerealiseerd (2001 & 2004) Fase 3 & 4: Definitief Ontwerp Realisatie Fase 3 & 4: 2008 & 2010DuBo aspecten: (zonne-)energie, water, materialen, flexibiliteitEPc: 0,6Architect: ir. Tjerk Reijenga Opdrachtgever: Energie Centrum Nederland te PettenAannemer: VBK Hoorn

Location: Westerduinweg - PettenDescription: 10.000 m2 BVO 3 office units and laboratoryDesign: KOW X, 1998Status: Phase 1 & 2: Realised (2001 & 2004) Phase 3 & 4: Final Design Realisation Phase 3 & 4 (2008 & 2010)Sustainable elements: (sun-)energie, water, materials, flexibilityEPc: 0,6Architect: ir. Tjerk Reijenga Client: Energie Centrum Nederland in PettenContractor: VBK Hoorn

42. de boldeRLocatie: Industrieterrein Vijfsluizen - SchiedamProgramma: 6.000 m2 kantoorgebouw Ontwerp: KOW, 1999Status: Realised (2001)Concept: ir. Hans KuiperProjectarchitect: ing. Taco DuijfOpdrachtgever: Mammoet Holding BVBijzonderheden: IFD Award (2000)

Location: Industrial area Vijfsluizen - SchiedamDescription: 6,000 m2 office building Design: KOW, 1999Status: Realised (2001)Concept: ir. Hans KuiperProject architect: ing. Taco DuijfClient: Mammoet Holding BVSpecial: IFD Award (2000)

46. ecoZone RooMbURG Locatie: Roomburg - LeidenDifferentiatie: 42 duurzame woningen en 3 schoolwoningenOntwerp: KOW X, 2004Status: Gerealiseerd (2006) Architect: ir. Tjerk ReijengaOpdrachtgever: Kanters Project Ontwikkeling

Location: Roomburg - LeidenDescription: 42 sustainable residences and 3 school-housesDesign: KOW X, 2004Status: Realised (2006) Architect: ir. Tjerk ReijengaClient: Kanters Project Ontwikkeling


103

50. Het MagazijnLocatie: Voormalig GIT-terrein - Den HaagDifferentiatie: 5.000 m2 kantoorruimteParkeren: Op eigen terreinOntwerp: KOW, 1998Status: Gerealiseerd (2000)Concept: ir. Hans KuiperProjectarchitect: ing. Taco DuijfOpdrachtgever: BV De VerademingBijzonderheden: Nieuwe Stadsprijs Den Haag (2001)

Location: Previous GIT-terrein – The HagueDescription: 5,000 m² office spaceParking: Private parking (on site)Design: KOW, 1998Status: Realised (2000)Concept: ir. Hans KuiperProject architect: ing. Taco DuijfClient: BV De Verademing Special: New City Award The Hague (2001)

54. tHe golden leaf Locatie: Putrajaya - MaleisiëDifferentiatie: Kantoren en retail Totaal: 77.000 m2

Status: PrijsvraagOntwerpteam: David Goehring, AIA (KOW Architectuur Den Haag) Amna EmirRIBA II, Neuformation Group Architects, Petaling Jaya, Malaysia Location: Putrajaya - MalaysiaDescription: Offices and Retail Total: 77,000 m2

Status: International Design CompetitionDesign team: David Goehring, AIA (KOW Architecture The Hague) Amna EmirRIBA II, Neuformation Group Architects, Petaling Jaya, Malaysia

62. lto groeiserviceLocatie: Klappolder - BleiswijkDifferentiatie: Duurzame kantoortuin inrichting met als thema coulisselandschap; inpassing van glastuinbouw-technieken Ontwerp: KOW, 2008Status: Definitief OntwerpInterieurarchitect: Casper WittemanOpdrachtgever: LTO Groeiservice Location: Klappolder - BleiswijkDescription: Sustainable office garden with a half open landscape theme; utilising greenhouse techniques Design: KOW, 2008Status: Preliminary DesignInterior architect: Casper WittemanClient: LTO Groeiservice

64. de vlinderLocatie: Hollandseweg - WageningenProgramma: Duurzame (dubbele) sporthal met kantoren, café en klimwandOntwerp: KOW X, 2000Status: Gerealiseerd (2002) DuBo aspecten: (zonne-) energie, water, materialen, flexibiliteitEPc: 0,43Architect: ir. Tjerk ReijengaOpdrachtgever: SWARO, Gemeente Wageningen Location: Hollandseweg - Wageningen Description: Sustainable (double) sport gymnasium with offices, café and climbing wallDesign: KOW X, 2000Status: Realised (2002)Sustainable elements: (sun) energy, water, materials, flexibleEPc: 0,43Architect: ir. Tjerk ReijengaClient: SWARO, Gemeente Wageningen

index - IN ORDER Of BOOK



68. de Kleine AARdeLocatie: Het Klaverblad - BoxtelDifferentiatie: Glazen dak met geintegreerd PV-systeemOntwerp: KOW X, 1994Status: Gerealiseerd (1996)Architect: ir. Tjerk ReijengaLandschaparchitect: J. Copijn Opdrachtgever: Stichting De Kleine Aarde

Location: Het Klaverblad - BoxtelDescription: Glass roof with integrated PV-systeemConcept: KOW X, 1994Status: Realised (1996)Architect: ir. Tjerk ReijengaLandscape Architect: J. CopijnClient: Foundation De Kleine Aarde

72. bRAndboxx AlMeRe (inteRieUR/inteRioR deSiGn)Locatie: Veluwezoom-west - AlmereDifferentiatie: Ontwerp van de entree van het modecentrum in Almere met als concept recyclebaar/duurzaamheid Ontwerp: KOW, 2007Status: Voorlopig OntwerpInterieurarchitect: Casper Witteman ing. Yvette van RemundtOpdrachtgever: TCN Property Projects

Location: Veluwezoom-west - AlmereDescription: Design of the reception/entrance of the fashion trade centre in Almere with recylable/sustainable concept Ontwerp: KOW, 2007Status: Prelimary DesignInterior architect: Casper Witteman ing. Yvette van RemundtClient: TCN Property Projects

74. MFc SKoAtteRWâldLocatie: Skoatterwâld - HeerenveenDifferentiatie: Gecombineerd project met 88 (levensloop-)appartementen, 12 grondgebonden woningen, 24 psychogeriatrische zorgeen- heden, kinderopvang, school, gymzaal, sociaal cultureel centrum en commerciële ruimten.Status: In uitvoering Ontwerp: KOW, 2004Architect: ir. Hans KaashoekProjectarchitect: ir. Harold HaverkampOpdrachtgever: Corperatieholding Friesland

Location: Skoatterwâld - HeerenveenDescription: Combined project with 88 (age-in-place) apartments, 12 ground level residences, 24 assisted living residences, children’s daycare centre, school, gymnasium, social - cultural centre and commercial space.Status: Under construction Design: KOW, 2004Architect: ir. Hans KaashoekProject architect: ir. Harold HaverkampClient: Corperatieholding Friesland

78. le donjonLocatie: Gravin Beatrixstraat - GoudaDifferentiatie: Duurzaam kantoorgebouwOntwerp: KOW X, 1996 Status: Gerealiseerd (2000)Architect: ir. Tjerk ReijengaOpdrachtgever: BEAR Holding Gouda

Location: Gravin Beatrixstraat - GoudaDescription: Sustainable office buildingDesign: KOW X, 1996 Status: Gerealiseerd (2000)Architect: ir. Tjerk ReijengaClient: BEAR Holding Gouda


105

82. ARcAde coRpoRAte identityLocatie: Zandeveldplein - s’Gravenzande Differentiatie: Ontwerp van de nieuwe ruimtelijke identiteit van Arcade WonenStatus: Definitief OntwerpOntwerp: KOW, 2008 Interieurarchitect: Casper Witteman ing. Yvette van RemundtOpdrachtgever: Arcade Wonen

Location: Zandeveldplein - s’Gravenzande Description: Design of the new headquarters / identity for Arcade WonenStatus: Preliminary DesignOntwerp: KOW, 2008 Interior architect: Casper Witteman ing. Yvette van RemundtClient: Arcade Wonen

84. ecovillALocatie: Diemerbos - DiemenDifferentiatie: CO

2 neutrale woningbouw Ontwerp: KOW X, 2006Status: OntwerpArchitect: ir. Tjerk RijengaProjectarchitect: dipl. -ing. Goran BojcinOpdrachtgever: Stichting EcoVilla Amersfoort

Location: Diemerbos - DiemenDescription: CO

2 neutral housing Ontwerp: KOW X, 2006Status: DesignArchitect: ir. Tjerk RijengaProject architect: dipl. -ing. Goran BojcinClient: Foundation EcoVilla Amersfoort

88. de GRoene KReeKLocatie: Oosterheem - ZoetermeerDifferentiatie: 45 nul energie woningenOntwerp: KOW X, 2002 Status: Gerealiseerd (2006) Architect: ir. Tjerk ReijengaOpdrachtgever: Rabo Bouwfonds Delft

Location: Oosterheem - ZoetermeerDescription: 45 zero energy flexible houses Design: KOW X, 2002 Status: Realised (2006) Architect: ir. Tjerk ReijengaClient: Rabo Bouwfonds Delft

92. MoMA innovAtion centeRLocatie: Beijing, ChinaDifferentiatie: Renovatie kantoor + nieuw “zero energy” innovatie centrumStatus: OntwerpOntwerp: KOW X, 2007Architect: ir. Tjerk ReijengaProjectarchitect: dipl. -ing. Goran BojcinOpdrachtgever: Modern Group Beijing

Location: Beijing, ChinaDescription: Renovation office + new “zero energy” innovation centre Status: DesignDesign: KOW X, 2007Architect: ir. Tjerk ReijengaProject architect: dipl. -ing. Goran Bojcin

Client: Modern Group Beijing

index - IN ORDER OF BOOK



96. yUnnAn bAiyAo KUnMinGLocatie: Kunming Chenggong Yunnan - ChinaDifferentiatie: Chinese medicijnenfabriek met kantoren, productielijnen, logistiek en bezoekerscentrum in de stad Kunming Yunnan in China. De totaal te bouwen vloeroppervlakte bedraagt 240.000 m2 met daaromheen een groene campus van 68 haOntwerp: KOW X, 2007 Status: BouwvoorbereidingArchitect: ir. Tjerk ReijengaProjectarchitect: dipl. -ing. Goran BojcinOpdrachtgever: Yunnan Baiyou Group

Location: Kunming Chenggong Yunnan - PR ChinaDescription: Chinese pharmaceutical factory and offi ces, production facilities, logistics and a visitor centre. Total square footage for the project is 240,000 m2, with a green campus totalling 68 haDesign: KOW X, 2007Status: Construction in preperationArchitect: ir. Tjerk ReijengaProject architect: dipl. -ing. Goran BojcinClient: Yunnan Baiyao Group



KOW Den Haag (The Hague) Esperantoplein 192501 CE Den Haag/The Hague The NetherlandsT +31 (0)70 346 66 00F +31 (0)70 356 12 60E [email protected] (for all divisions)

KOW Amsterdam KNSM-laan 163 1019 LC Amsterdam The Netherlands T +31 (0)20 509 11 20F +31 (0)20 509 11 21

KOW Eindhoven Klokgebouw 111 5617 AB Eindhoven The Netherlands T +31 (0)40 250 32 32F +31 (0)40 250 32 33

KOW DDC Shanghai Rm 402, 4/F Building A,1147 Kang Ding Road200042 Shanghai, PR ChinaT +86 21 312 65 518F +86 21 613 20 922

KOW DDC Istanbul Büyükdere Cad. Maya Akar Center Kat 14, Suit 55, 34394 Esentepe / Istanbul, Turkije/Turkye T +90 212 272 22 87

© 2008 KOW

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotocopieën, opnamen of enige andere vormen, zonder voorafgaande toestemming van de KOW Groep.Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

All rights reserved. No part of this book may be reproduced in any form, without written permission from the KOW Group.






www.kow.nl


Documents

KOW Boek - Duurzame Projecten