Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Kasaysayan
ng
Linggwistika
A. Kasaysayan ng
Linggwistika
•Masasabing nagsimula ang maagham
na pag-aaral sa wika mula nang
magtanung-tanong ang tao ng ganito:Bakit hindi magkakatulad ang mga
wikang sinasalita ng tao?Papaano nalikha ang unang salita?Ano ang relasyon ng katawagan at
ng bagay na tinutukoy nito?Bakit ganito o gayon ang tawag sa
ganito o ganiyong bagay? … atbp.
• Mga Teologo(Theologians) Sa kanila nagbuhat ang mga
unang sagot sa mga gayong katanungan.
Sinasabing nilikha ng Diyos ang wika.
Sinasabing ang pagkakaroon ng iba’t-ibang wika sa daigdig ay parusa ng Diyos sa pagmamalabis ng tao (gaya ng natalakay sa kabanata I).
•Subalit ang mga palaaral nang unang
panahon, tulad nina Plato at Socrates, ay
hindi nasiyahan sa mga ganong paliwanag
ng simbahan.
•Nagsimula silang maglimi tungkol sa wika.
•Sa kanilang mga sinulat ay mababakas ang
kanilang halos walang katapusang pagtatalu-
talo tungkol sa pinagmulan at kakanyahan
ng wika.
•Mga mambabalarilang HinduKauna-unahang pangkat na
kinilala sa larangan ng linggwistika.
Nang panahong iyon, naniniwala ang mga tao
na wika ng Diyos ang ginamit sa
matatandang banal na himno ng Ebreo.
Mahabang panahong hindi nila ginalaw ang
istilo ng lenggwahe ng nasabing mga himno
kahit nakaiwanan na ng panahon sa
paniniwalang paglapastangan sa gawa ng
Diyos ang anumang isasagawang pagbabago
dito.
•Subalit nagpunyagi ang mga palaaral na
Hindu.
Sinuri nila ang matandang wikang
ginamit sa nasabing mga himno—sa
palatunugan, palabuuan, palaugnayan, sa
layuning makatulong sa pagpaliwanag ng
diwa ng halos di maunawaang mga himno.
•Ang mga pagsusuring isinagawa ng mga
mambabalarilang Hindu ay naging simula ng
mga pag-aaral sa ibang wika sa Europa.
•Mapapatunayan ito sa mga terminolohiyang
teknikal na ginamit ng mga unang
mambabalarilang Hindu na hangggang sa
kasalukuyan ay ginagamit pa ng mga
makabagong mambabalarila at linggwista.
•Sa mga wikang Griyego at Latin,
unang nagkaanyo ang wika sa tunay
na kahulugan nito, sapagkat ang
mga wikang ito ang dalawang
magkasunod na wikang unang
nalinang at lumaganap nang
puspusan sa Europa ng panahong
iyon.
•Mapapansing kung saan unang nalinang
ang sibilisasyon ay doon din unang
nagkaanyo ang kauna-unahang
maagham na pagsusuri sa wika.Aristotle at ang pangkat ng mga Stoics
Ilan lang sa mga linggwistang laging nababanggit nang mga panahong yaon. Itinuturing na syang nagsipanguna sa larangan ng agham –wika.
Panahon ng Kalagitnaang Siglo
(Middle Ages)
Hindi gaanong umunlad ang agham-wika sapagkat ang napagtuunang-pansin ng mga palaaral noon ay kung papaanong mapapanatili ang Latin bilang wika ng simbahan.
Panahon ng Pagbabagong Isip
(Renaissance)
Dahil sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon at
paglaganap ng karunungan sa iba’t-ibang panig ng
daigdig mula sa Gresya at Roma, ay naging masusi
at puspusan ang pagsusuring panlinggwistika sa
mga wikang Griyego at Latin dahil sa napakarami at
iba’t ibang karunungang sa dalawang wikang ito
lamang matatagpuan.
Ang pag-aaral sa mga wikang Griyego at Latin ay
nakaimpluwensya sa iba’t-ibang wika sa Europa.
Wikang Ebreo
orihinal na wikang kinasusulatan ng
MatandangTipan.
pinaniniwalaang siyang wikang ‘sinasalita sa
paraiso’ kaya’t inakalang lahat ng wika’y dito nag-
ugat, pati na ang Griyego at Latin na syang unang
mga wikang kinasalinan ng nasabing Bibliya.
Pagsapit ng ika-19 siglo…Nagkaroon ng malaganap na pag-unlad ang
aghamwika.Nagkaroon ng mga pananaliksik sa
pinagmulan ng mga wika na humantong sa pagpapapangkat-pangkat ng mga ito ayon sa pinagmulang angkan.
Ang pagsusuri sa mga wika ay hindi lamang palarawan (descriptive) kundi sumasagot pa rin sa ‘bakit’ ng mga bagay-bagay tungkol sa wika.
Lumitaw ang iba’t-ibang disiplina sa linggwistika.
•Sa panahong ito’y nakilala ang
tungkung-kalan sa linggwistika na labis
na nakaimpluwensya sa larangan ng
linggwistika sa Europa:oBopp (Sanskrito)oGrimm (Aleman) atoRask (Islandic)
• Ang mga linggwistang ito’y sinundan ng marami
pang iba tulad nina:
• Rappf •Madvig• Bredsdorff •Muller• Schleicher •Whitney• Curtios •at marami pang iba.
• Tinangka nilang ihambing ang mga wikang tulad
ng Sanskrito, Griyego, Latin, Italyano, Espanyol,
Pranses, atbp. sa wikang Ebreo na itinuturing
ngang pinakasimula ng lahat ng wika sa daigdig
ng mga panahong iyon.
•Ang mga pananaliksik sa larangan ng
linggwistika sa teknikal na kahulugan
nito, ay alam nating karakarakang
nauunawaan ng mga hindi linggwista.
o Muller at Whitney (1860-75) nagsikap na maging payak ang pagtalakay sa mga prinsipyo at simulain at agham na ito upang mapakinabangan ng mga paaralan.
•Sa paglakad ng panahon, iba’t-ibang modelo o
paraan ng paglalarawan sa wika ang lumaganap sa
daigdig.
•Lumitaw ang itinuturing na makabagong
pamamaraan ngunit masasabing nananatiling hindi
nagagalaw ang makalumang pamamaraan.Hal. Hanggang sa ngayon ay wala pang
kinikilalang pamamaraan na maaaring higit na mabuti sa pamamaraan ni Panini sa paglalarawan ng gramatika ng Sanskrito.
Gayundin sa gramatika ng Ebreo na nalinang noong Kaligatnaang Siglo at sa gramatika ng Klasikang Arabiko at Intsik.
•Linggwistikang Historikal (Historical
Linguistics)Itinuturing na kauna-unahang disiplina sa
linggwistika na naglalayong magpatotoo na ang mga wika sa daigdig ay mula sa iba’t-ibang angkan.
Ang ganitong simulain ay pinatunayan sa pamamagitan ng pag-alam sa mga salitang magkakaugat (cognates) sa mga wika.
Sa payak na pakahulugan, ang mga wikang katatagpuan ng sapat na dami ng mga salitang magkakaugat, bukod sa malaking pagkahawig sa palatunugan, palabuuan, at palaugnayan ay pinapangkat sa isang angkan.
Naging matagumpay ba
ang linggwistikang
historikal bilang isang
disiplina sa linggwistika?
Oo…
Naging matagumpay ang
linggwistikang historikal kaya’t
noong 1970,
masasabing napangkat halos ang lahat ng wika sa daigdig.
•BlumentrittIsa sa nagpasimula sa pag-aaral
sa angkang Malayo-Polinesyo na pinagmulan ng iba’t-ibang wika sa Pilipinas.
Sinasabing sya ang nakaimpluwensya kay Rizal upang magtangka ring magsagawa ng ilang pag-aaral sa mga wika sa Pilipinas, tulad ng Tagalog.
•Sumunod kay Blumentritt ang iba
pang linggwistang tulad nina:Otto Dempwolf, Otto Scheerer, Frank
Blake, C. Douglas Chretien, Carlos Conant, Harold Conklin, Isidore Dyen, Richard Howard McKaughan, at Cecilio Lopez ng Pilipinas. (cf. Gonzales, et. al., 1973)
• Linggwistikang Istruktural (Structural Linguistics)
Sinundan nito ang Linggwistikang Historikal.
Nagbibigay diin sa pagsusuri sa distribusyon ng mga ponema at morpema sa isang salita o pangungusap.
Iba’t-ibang mahahalagang pag-aaral ang isinagawa sa mga diyalekto sa Asya, Australya at sa Amerika sa ilaim ng disiplinang ito.
•Ngunit sa pagsusuri sa balangkas ng mga
pangungusap sa iba’t ibang wika ay
nangangailangan ang mga dalubwika ng mga
simbolong pamponetika at pamponemika
upang kumatawan sa iba’t ibang tunog.
•Taong 1870 lumitaw ang IPA (International
Phonetic Alphabet) na gumamagamit ng hindi
kukulanging 400 simbolo.
Ang gayong dami ng simbolo ay naging
suliranin hindi lamang sa mga dalubwika
kundi gayundin sa bumabasa ng bunga ng
kanilang pananaliksik.
Nagsimulang umisip ang mga dalubwika
kung papaano nila magagawang payak ang
kanilang isinasagawang paglalarawan sa mga
wikang kanilang sinusuri.
• Ponema
Hindi nagtagal ay lumitaw ang ponema
(phonemes) na naging palasak na palasak
hanggang sa kasalukuyan.
Sa pamamagitan ng ponema ay naging
payak ang paglalarawan sa palatunugan ng
isang wika sapagkat kakaunting simbolo na
lamang ang ginagamit.
Sa I.P.A. ay binibigyan ng katumbas na simbolo
pati mga alopono ng isang ponema kaya’t lubhang
napakarami ang ginagamit na mga simbolo.
Ang ponema ay itinuturing na panulukang-bato
ng linggwistikang-istruktural.
Gumagamit din ang mga instrukturalista ng
katawagang morpema (morpheme) sa pagsusuri
sa palabuuan ng mga salita ng isang wika.
Ang linggwistikang istruktural ay naging popular
noong 1925 hanggang 1955.
Namukod-tangi sa panahong ito ang pangalang
Leonard Bloomfield ng Amerika.
Subalit sa paglakad ng panahon ay napansin ng
mga dalubwika na hindi sapat na ilarawan lamang
ang mga balangkas ng mga pangungusap.
Inisip din nilang kailangan ding alamin kung
‘bakit’ at kung ‘paano’ nagsasalita ang tao.
•Ang mga pantas (philosophers), mga sikologo
(psychologists), antropologo (anthropologists),
at maging mga inhinyero (engineers) ay
nangangailangan ng isang wikang inilalarawan
sa pamamagitan ng isang maagham na
pamamaraan upang kanilang higit na
maipahayag ang kanilang karunungan sa isang
mabisa, tiyak at teknikal na paraan.
•Logical SyntaxPinabuti at pinayaman ni Zellig Harris na hindi nagtagal at nakilala sa tawag na ‘transformational’ o ‘generative grammar’.
• Linggwistikang Sikolohikal
(Psycho-linguistics)
Sinasabing bunga o resulta ng
gramatika heneratibo upang lalong
matugunan ang pangangailangan sa
larangan ng sikolohiya.
Si Harris ang kinikilalang “transitional
figure” mula sa istruktural tungo sa
linggwistikang heneratibo.
• Anthropological Linguistics
Pinangungunahan nina Boas, Sapir, Whorf,
Malinowski, Kroeber, at Trager.
• Tagmemic Model
ni Kenneth Pike
Nagbibigay-diin sa pagkakaugnayan ng anyo (form) at ng gamit
(function).
Ang isang anyo at gamit sa disiplinang tagmemiko ay itinuturing
na isang yunit na may sariling lugar o ‘slot’ sa isang wika.
Ang isang yunit ay may iba’t-ibang antas:Antas ng Ponema (phoneme level)Antas ng Morpema (morpheme level)Antas ng Salita (word level)Antas ng Parirala (phrase level)Antas ng Sugnay (clause level)Antas ng Pangungusap (sentence level) atAntas ng Talakay (discourse level).
Phrase-Structure Transformational Generative
Model
•Masasabing nag-ugat sa ‘logical syntax’.
•Dito’y namukod-tangi ang pangalan ni Chomsky.
•May pagkakahawig sa linggwistikang sikolohika-
ang pagtarok sa ‘sinasabi’ at ‘di sinasabi’ ng
nasasalita sa kanyang sariling wika.
• Modelong Generative-Semantics
Sinundan nito ang transformational-generative.
Kung ang una ay nagbibigay-diin sa form o
anyo, ang huli naman ay sa meaning o
kahulugan.
Dito’y nakilala ang pangalang Lakoff, Fillmore,
McCawley, Chafe, atb.
Sa Pilipinas, masasabing ang pinakapalasak
na modelo ay istruktural pa rin.
Bukambibig na din ang modelong
transformational-generative ni Chomsky at ng
kanyang mga kasamang tulad nina Jacobs at
Rosenbaum ngunit waring ang modelong ito’y
hindi makapasok sa larangan ng pagtuturo ng
wika sa mga paaralan.
Ang modelong generative-semantics ay
nagsisimula nang pumalit sa modelong
transformational-generative, gayundin ang
modelong Case for Case ni Fillmore.
Panahon lamang ang makapagsasabi kung
aling modelo ang sa dakong huli ang
totohanang papalit sa modelong istruktural.
Sa kasalukuyan, marami pang lumilitaw na modelo sa
linggwistika.
Mathematical Linguistics o Linggwistikang
MatematikalAng pinakahuli at ang ipinapalagay na siyang
magiging pinakamalaganap at gamitin sa mga darating na araw .
Tinatawag din itong ‘computational linguistics’.Hindi man ito gaanong nalilinang sa ngayon, halos
natitiyak na ito’y magiging palasak sa malapit na hinaharap dahil sa pagdatal ng ‘computer’ sa lahat halos ng larangan ng pag-unlad.
B. Kasaysayan ng
Linggwistika sa
Pilipinas
• Ayon kay Constantino (1972; tingnan din ang Asuncion-Lande 1970:
Ang pag-aaral sa mga wika ay mapapangkat sa tatlong panahon:Panahon ng mga KastilaPanahon ng mga AmerikanoPanahon ng Kalayaan o
Kasalukuyang Panahon
oPanahon ng mga
Kastila
Nagsimula noong ika-16 na daantaon at natapos noong ika-19 na daantaon.
Ayon kay Scheerer, ang pag-aaral sa mga wika ay isinagawa ng mga misyonerong Kastila na karamihan ay mga paring Heswita at Dominikano sa layuning mapabilis ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo sa dakong ito ng daigdig.
Napatunayan ng mga misyonerong Kastila na higit na madali na sila ang mag-aral sa mga katutubong wika kaysa ang mga ‘Indios’ ang turuan ng wikang Kastila.
Ganito ang naging karanasan ng mga misyonerong Kastila sa Timog at Hilagang Amerika. (c.f. Phelan 1955).
Kaya’t nang dumating sa Cebu noong Pebrero 13, 1965ang 6 na paring Augustinian na kasama ni Adelantado Miguel Lopez de Legaspi, ay gayon nga ang kanilang isinagawa sa pagpapalaganap ng relihiyong Katoliko Romano.
Ang sabi ni Phelan:“The friars had learned the necessity of preaching the Gospel to the natives in their own tongues. Only thus could the message of Christianity could reach the Indian’s hearts. The natives were to be asked to repudiate their pagan cults but not their mother tongues. In 1582, the Ecclesiastical Junta extended this axiom of Spanish missionary procedure to the Philippines.
•Ang mga pag-aaral sa wika na isinagawa ng mga prayle,
kung sabagay, ay mga pag-aaral na hindi sopistikado.
•Natural lamang na magkagayon sapagkat ang
linggwistika ay hindi pa gaanong nalilinang ng mga
panahong iyon, bukod sa mga prayleng nagsagawa ng
mga pag-aaral ay hindi nagkaroon ng pormal na
pagsasanay sa larangan ng aghamwika.
• Gayunpaman, ang isinagawang pag-aaral ng mga
prayle ay maituturing na napakahalaga bilang mga
panimulang pag-aaral sa ating mga katutubong wika.
•Sa larangan ng wikang Tagalog na naging
saligan ng wikang pambansa, masasabing
bahagi ng kasaysayan ang sumusunod na
mga isinagawang pag-aaral ng mga
prayle at ilang nakapag-aral na Pilipino:
Nauukol sa Gramatika
1. ‘Arte y Vocabulaŕio de la Lengua Tagala’ ni Pari Juan de Quiñones. Nilimbag noong 1951. Maraming naniniwala na ito ang kauna-
unahang pananaliksik na isinagawa ng mga prayle ukol sa wikang Tagalog. (cf. Phelan 1955)
2. ‘Arte y Reglas de la Lengua Tagala’ ni Pari Francisco Balancas de San Jose, O. P. Nilimbag ni Tomas Pinpin (Ama ng Limbagang
Pilipino) noong 1610.
3. ‘Arte de la Lengua Tagala’ ni Pari Gaspar de San Agustin. Nalathala nong 1703 at muling nilimbag noong 1787.
4. ‘Nueva Gramatica Tagalog’ ni Pari Juan Coria (1872).
5. ‘Ensayo de Gramatica Hispano-Tagala (1878)
ni Pari Toribio Minguella
6. Pari San Juan Plasencia Sumulat ng isang gramatika sa Tagalog, isang
diksyunaryo sa Tagalog, at isang katesismo sa Tagalog na pinagtibay ng Ecclesiastical Junta noong 1852.
Nauukol sa
Talasalitaan
•1. ‘Vale-Mecum o Manual de la Concervacion
Familiar Espanyol-Tagalog, Siglo de un
Curioso Vocabulario de Modismos Manileños’ ni T.M. Abella (walang petsa)
•2. ‘Vocabulario de la Lengua Tagala’ni Pari San BuenaVentura (1613). Sinasabing ito
ang kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog.
•3. ‘Vocabulario de la Lengua Tagala’nina Pari Juan de Noceda at Pari Pedro de San
Lucar (1754). Pinakamakapal ito sa mga nasulat noong panahon ng Kastila.
•4. ‘Nuevo Diccionario Manual Español-
Tagala’ ni Rosalio Serrano, (walang petsa)
•5. ‘Diccionario de Terminos Communes
Tagalo-Castellano’ ni Pari Juan Coria (1869)
•6. ‘Diccionario Hispano-Tagalog’ni Pedro Serrano Laktaw (1889)
Iba pang Pag-aaral:
1. ‘Memorial de la Vida Christiana en Lengua
Tagala’ ni Pari Balancas de San Jose (1605)
2. ‘Compendio del Arte de la Lengua Tagala’ ni Gaspar de San Agustin (1703)
3. ‘Arte de la Lengua Tagala y Manual Tagalog’ ni Sebastian de Totanes (1745)
4. ‘Sobre La Nueva Ortografia de la Lengua
Tagala’ ni Dr. Jose Rizal (1889)
•Ang itinuturing na pinakadahilan kung
bakit napabilis ang pag-aaral sa mga
wikang katutubo noong panahon ng
Kastila ay ang pagkakahati-hati ng
kapuluan sa apat na Orden noong
1594, bilang pagsunod sa kautusan ni
Haring Felipe II.
•Ang pagkakahati-hati ay gaya ng ss: Ang Kabisayaan ay hinati sa mga Augustinian
at Jesuitas. Ibinigay diin sa mga Augustinian ang Ilocos at
Pampanga. Ang mga Intsik at ang mga lalawigan ng
Pangasinan at Cagayan ay ibinigay sa mga Dominican.
Ang mga Franciscan naman ang pinangasiwa sa Kabikulan.
Ang Katagalugan ay hinati rin sa apat na Orden.
•Sapagkat nagkaroon ng kanya-kanyang tiyak
na pangangalagaan ang bawat Orden,
nagkaroon ng sigla ang pag-aaral sa mga
katutubong wika na humantong sa
paglilimbag ng mga gramatika at diksyunaryo.
•Ngunit kapansin-pansin na sinadya man o
hindi ay napakaraming naisagawang pag-
aaral sa Tagalog.
•Ayon kay Phelan:hindi kukulangin sa 24 na aklat ang
nalimbag tungkol sa wikang Tagalog, Samantalang 5 lamang sa mga
wikang Bisaya.Ang dahilan marahil ay sapagkat
Tagalog ang wikang ginagamit sa Maynila na siyang pinakasentro ng pamahalaan.
• Panahon ng mga
Amerikano
Ang pagsakop ng mga Amerikano sa
Pilipinas ang naging sanhi ng panibagong
pagtingin sa pag-aaral sa mga wikang
laganap sa kapuluan.
Ang mga linggwistang paring Kastila’y
napalitan ng mga linggwistang sundalong
Amerikano.
Ano ba ang pinagkaiba
ng layunin ng mga Kastila
sa pag-aaral ng ating wika,
sa layunin ng mga
Amerikano?
Kung ang pangunahing
layunin ng mga Misyonerong
Kastila ay mapabilis ang
pagpapalaganap ng
Kristiyanismo sa kapuluan,
ang mga Amerikano naman
ay maihasik sa
sambayanang Pilipino ang
ideolohyang demokratiko.
•Ang naging suliranin ng mga prayleng Kastila
at ng mga sundalong Amerikano ay iisa:
Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng
komunikasyon upang maisakatuparan ang kani-
kanilang layunin.
•At tulad din ng mga Kastila, inisip ng mga
Amerikanong higit na madali kung sila ang
mag-aral ng mga pangunahing wika sa
kapuluan kaysa kanilang hintayin na matuto ng
Ingles ang nakararaming Pilipino.
•Isa pa, inisip din ng mga Amerikano na higit
na magiging madali ang pagtuturo ng Ingles
sa mga Pilipino kung mauunawaan ng mga
guro ang pagkakatulad at pagkakaiba ng
Ingles sa iba’t-ibang wika sa kapuluan.
•Noon nagsimula ang pagsusuri sa mga
pangunahing wika sa kapuluan, lalo na sa
Tagalog.
•Ilan sa mga isinagawang pag-aaral noon ang
mga ss:“Handbook and Grammar in Tagalog” ni MacKinlay (1905)
isang “Grammar of Ilocano” ni Henry Swift (1909) at
isang “Primer and Vocabulary of Maguindanao” ni R. S. Porter (1903).
•May ilan ding pagsasaling-wika na isinagawa
noon tulad ng:pagsasalin ni C. C. Smith (1906) sa Ingles ng
isang aklat sa gramatika ng wikang Magindanao na sinulat sa Kastila ni J. Juanmarti, at ang
pagsasalin ni O. T. Mason sa Ingles ng isang pananaliksik na sinulat ni F. Blumentritt sa wikang Aleman noong 1899 tungkol sa mga tribo sa kapuluan at ang kani-kanilang wikang sinasalita. (c.f. Constantino 1972)
•Ngunit hindi lubhang lumawig ang pagsusuring-
wika na isinagawa ng mga dalubwikang sundalong
Amerikano dahil sa pagkakapalit ng pamahalaang
sibil sa pamahalaang militar noong 1901.
•Pumalit sa mga sundalong Amerikano ang mga
dalubwikang may higit na kakayahan at kasanayan
sa pagsusuring-wika dahil karamihan sa mga ito’y
propesor sa mga unibersidad sa Estados Unidos at
sa Unibersidad ng Pilipinas na itinatag noong 1908.
•Ayon kay Constantino, sa mga pangunahing
linggwista noong Panahon ng mga Amerikano, ay
nangunguna ang mga ss:Cecilio Lopez (isang Pilipino),Otto Scheerer at H. Costenoble (mga Aleman),Morice Vanoberbergh (misyonerong Belhikano),Carlos Everett Conant, Frank R. Blake, at (mga Amerikano) Leonard Bloomfield
•Karamihan sa mga pagsusuring wika ay
maituturing na historikal at deskriptiba (historical at
descriptive)
•Sina Conant, Costenoble, at Scheerer ang
kinilala sa disiplinang historikal.
•Ngunit ang higit na kilala ay si Conant.
•Kung sabagay, hindi lamang sa larangan ng
linggwistang historikal nakilala si Conant. Isa
rin sya sa mga unang nagsasagawa ng pag-
aaral sa pagpapangkat-pangkat ng mga wika
sa kapuluan.
•Ang totoo, ang itinuturing na una nyang artikulo
sa linggwistika ay tungkol sa mga tunog na f atv
sa mga wika sa Pilipinas.
•Sinabi nyang karamihan sa mga wika sa
Pilipinas ay walang f atv, mga tunog na
karaniwan sa wikang Malay.
•Ganunpaman ay nakatagpo sya ng kataliwasan
nito.
•Sinabi nyang ang mga wika sa dulong timog at hilaga ng
kapuluan, tulad ng: Ibanag (at mga diyalekto nitong Itawis), mga wika ng Igorot sa Bontoc at Benguet.sa gawing Timog,at ng Tiruray,Bilaan atTagakaolo sa gawing hilaga
… ay nagtataglay ng mga tunog na f at v.Ito, anya, ay naiiba sa sinabi ni Brandstetter na ang wikang Malay lamang ang nagtataglay ng f sa mga wikang kanluranin ng Malayo-Polinesyo. (cf. Conant 1908);
•Conant• Maraming isinagawang pag-aaral si Conant
tungkol sa mga wika sa Pilipinas,• ngunit ang pinakakilala sa kanyang mga
pananaliksik ay ang kanyang “The RGH Law in Philippine Languages” (1910) at
• “The Pepet Law in Philippine Languages” (1912) na tumatalakay sa nagaganap sa pagbabago sa mga tunog ng iba’t-ibang wika sa kapuluan.
• Hal. Ang tunog na r sa pagkakawatak-watak ng mga wikang mula sa Proto-Austronesian ay nananatili sa ibang wika, samantalang sa iba ay nagiging g, h, y.
•Ano nga ba ang RGH
Law ni Conant?
Ang angkan ng wikang Malayo-Polinesyo (kilala rin sa tawag na Austronesian)Pangalawang pinakamalaking angkan sa buong
daigdig. (pinakamalaki ang Indo-European)Lumaganap ito sa mga kapuluan sa Pasipiko at sa
gawing kanluran ng Madagascar.Sa mga wikang buhat sa angkang ito ay kabilang
ang mga ss. na lumaganap sa gawing kanlurang Pasipiko:Malay- na lumaganap sa Sumatra, Malaya,
Borneo at iba pang karatig na pook;Indonesyo-wikang opisyal ng Indonesya - sinasabing nakabatay sa wikang Malay Javanese -ng Java
Balinese- ng BaliDayak-ng BorneoMakassar- ng Celebes
• Ang mga wika sa Pilipinas, (maliban sa Chavacano,
lumaganap sa Cavite, Zamboanga, at Ermita, buhat
sa wikang Espanyol ng Angkang Romance) ay
sinasabing nagmula sa wikang Indonesyo.
• Sa mga wikang ito ng Pilipinas na tinanatayang hindi
kukulangin sa 80 (hindi kabilang ang mga diyalekto),
ay higit na kilala ang Tagalog, Bisaya, at Iloco.
•Ang mga wikang ito ang karaniwang
ginagamit ng mga dalubwika sa kanilang
pagsusuri ng mga wika sa Pilipinas noong
mga unang panahon ng ating pagkabansa.
Mga Wikang lumaganap sa gawing
Silangang Pasipiko na buhat sa Angkang
Malayo-Polinesyo
karaniwang hinahati sa Micronesian,
Polynesian, at Melanesian.
Sa mga pangkat na ito ay maibibigay na
mga halimbawa ang Hawaiian, Tahitian,
Samoan, Maori at Fijian.
Sa kasalukuyan, ang mga wikang kaangkan ng Malayo-
Polinesyo ay binubuo na ng napakaraming iba’t-ibang
wika.
Ang mga wikang ito, bagama’t buhat sa iisang angkan,
ay nagkaroon na ng pagbabago sa pagdaraan ng
maraming taon.
Nagkaroon na ng pagkakaiba ang mga ito sa
palatunugan, sa palabuuan, sa palaugnayan.
Halimbawa: Sa ibang salita, ang isang orihinal na tunog
na buhat sa inang-wika na Malayo-Polinesyo ay
nagkakaiba-iba na sa mga wikang kaangkan nito.
•H. N. van der Tuuk - isang iskolar na Ulandes na syang unang
nakapansin at napag-aralan ang mga pagbabago sa mga wikang
ito.
– sinundan sya ng iba pang mga palaaral at
dalubwikang tulad nina: Brandes Kern Adriani Brandstetter Conant Dempwolff at Dyen
•Halimabawa:
Tingnan ang isang tunog na sa inang wikang Malayo-
Polinesyo ay may tunog na *R. (mula rito ay tatawagin
nating tunog na proto ang lahat ng tunog na may
tandang asteriko.
Ang ibig sabihin ng tunog na proto ay ang tunog na
ipinalalagay ng dalubwikang nagsusuri, na syang
orihinal na tunog sa pinakainang Malayo-Polinesyo.)
•Ang Proto-Malayo-Polinesyong *R (PMP *)
ay mananatiling r sa ibang wika at
maaaring sa ibang wika naman ay naging
g, h, o kaya’y y.
•Ang ganitong penomenon ay waring isang
batas na nagaganap sa mga wikang
Malayo-Polinesyo.
(Dito hinango ang naging kilalang “RGH Law” ni Conant.)
Halimbawa:
vein (‘nerve, o sinew’)
urat ugat uhat oya
(Malay) (Tagalog) (Dakya) (Lampong)
Nangyayari rin na kung minsan ay
nawawala ang *R, tulad sa uat ng
Javanese.
•Naniniwala ang mga dalubwika na ang mga
salitang urat, ugat, uhat, at oya, pati na rin ang
uat ay buhat lahat sa iisang salitang Malayo-
Polinesyo.
•Sa ibang salita, ang mga ito ay magkakaugat
(cognates).
•Nagkaroon lamang ng pagbabago ang mga ito sa
pagdaraan ng panahon dahil sa pagkakawatak-
watak ng mga taong gumagamit nito.
•Ayon kay Conant, (nanatili sya sa Pilipinas mula
noong 1903 hanggang 1936 bilang
tagapagsalingwika ng pamahalaan), ang mga wika
sa Pilipinas ay may tunog na g sa RGH na katinig,
na ang ibig sabihin ay nagiging g sa karamihan ng
mga wika sa Pilipinas ang PMP* R, bagama’t ang
ilan ay nagiging r, l, o kaya’y y.
•Kaya’t ang ginawa ni Conant ay pinangkat nya
ang mga wika sa Pilipinas ayon sa kinauwian ng
RGH na katinig.
•Sa pagsusuri ni Conant, ay lumabas na ang
Tagalog, Bicol at mga wikang Bisaya, tulad ng
Cebuano, Hiligaynon, Waray, Kinaray-a, at ang
Romblomanon, ay mga wikang g.
•Ang Ilocano ay wikang r, gayundin ang Tirurai.
•Ang Pangasinan ay wikang l, gayundin ang
Kankanai, Ibaloi, Bontoc, at Calamian.
•Ang Pampango ay wikang y, gayundin ang
Ivatan at Sambal.
•Ang mga ss. ay ang ibinigay na
halimbawang patibay ni Conant
na ipinakikita ang kinauwian ng
RGH na katinig sa mga pusisyong
inisyal, medyal, at pinal:
•Mga Wikang G Inisyal Medyal Pinal Tagalog gamót ugát íkog Bisaya gamút ugát íkog Bicol gamót ugát íkog Ibanag gamút ugát (niúg’coconut) Magindanao gamút ugát íkug Sulu gamút ugát íkog Bagobo ramót ugát íkog
•Mga Wikang R
Iloco ramút urát bibír ‘lip)
Tiruray Irohok ‘rib’ urat igor
• Mga Wikang L
Pangasinan lamót ulát íkol
Kankanai lamót uwát
Inibaloi damót ulát íkol
Bontoc lamót (darála ‘girl’) (bibíl ‘lip)
•Mga Wikang Y Inisyal Medyal Pinal
Pampango yamút uyát
íki?
Ivatan yamót úyat (itiói
‘egg)
Sambal (yábi ‘night’) búyas (‘rice’) (tolói
‘sleep’)
•Sa mga halimbawa sa Ibanag na gamut at ugat,
ang t sa posisyong pinal ay hindi binibigkas, tulad
din naman ng iba pang walang boses na istap na
k at p na pawang napapalitan ng tunog na impit o
glotal stap.
•Ngunit lumilitaw ang mga ito kapag ang mga
salitang nagtatapos sa alinman sa ganitong mga
tunog ay hinuhulapian.• Hal. yubú? /’ask’, ngunit nagiging yubutan
•Sa pagtunton sa pinagmulan ng tunog na g sa mga
wika sa Pilipinas ay sinuri naman ni Conant ang mga
tunog na r-l-d-g na nagmula sa tunog na j sa Proto-
Austronesian.
•Pagkatapos ay muli na naman niyang pinangkat ang
nasabing 17 wika ayon sa tunog na kinauwian ng
isa’t-isa.
•Ang Waray at Bicol ay mga wikang r , gayundin ang
Tirurai, Ibatan, Cuyonon; ang Tagalog, Kapampangan,
Cebuano at Hiligaynon ay l, kasama na ang Tausog at
Magindanao; ang Ilocano at Pangasinan ay g ,
gayundin ang Ibanag.
•Batay sa kanyang mga natuklasan, nagbigay
ng konklusyon si Conant na ang tunog na g na
taglay ngayon ng mga wika sa Pilipinas ay
mahahati sa tatlong klase ayon sa
pinagmulan– orihinal na g, (2) g sa RGH, at (3)
g sa RLD. (cf. Conant 1911)
•Samantala , may kahabaan ang pagtatalakay
ni Conant sa “Peppet Law”.
•Kinuha nya ang kanyang mga dataps sa 34
na wika sa Pilipinas at higit sa 10 wikang
Austronesian.
•Ang ebolusyon ng patinig na pepet (Proto-
Austronesian - ə) ay tinunton ni Conant sa 7
uri ng kaligiran, tulad ng mga ss:(1) AP-class (mga salitang may ə sa unang pantig ng dadalawahing pantig na salita at ang ikalawang pantinig ay pepet, e.g. atəp)
(2) PA-class (mga salitang may pepet sa unang
pantig at a sa ikalawang pantig; e.g. bəgas)
(3) IP-class (mga salitang may I sa unang pantig
at pepet sa ikalawang pantig, e.g. ngipən)
(4) PI-class, e.g. bəli,
(5) UP-class, e.g. pusəd).
(6) PU-class, e.g. pənu), at PP-class, e.g. ləbəng
(cf. Conant 1912)
•Pagkatapos ay pinangkat nya ang mga wika
ayon sa kinauwian ng patinig na pepet.
•Lumabas sa kanyang pagsusuri na ang
Tagalog, halimbawa: wikang i; ang Ilocano at
Pangasinan ay ə; ang Kapampangan ay a; at
ang mga wikang Bisaya at Bicol ay u.
•Pansinin ang mga ss. na
halimbawa:Tag. –atip; Iilk. & Png. -atəp, Kap. –atap; Bicol (at karamihan ng wikang Bisaya- atup.
•Blake• Sa mga palarawan (desciptive)
namang pag-aaral ay nangingibaw ang dalawang linggwistang Amerikano (Blake at Bloomfield, sa kabila ng katotohanang hindi sila nagkaroon ng pagkakataong magtungo rito sa Pilipinas kahit minsan) at isang linggwistang Pilipino (Cecilio Lopez).
•Sa pag-aakala ng mga Amerikanong ang Pilipinas
ay mananatiling isang kolonya ng Amerika, noong
1900, ay sinimulan sa Unibersidad ng John Hopkins
ang pagsusuri at pag-aaral sa iba’t-ibang wika sa
Pilipinas.
•Si Blake, nagtapos sa nasabing unibersidad ay
naatasang magsagawa ng pagsusuri sa mga wika
sa Pilipinas sa pamamagitan ng mga impormante
upang ituro sa mga Amerikanong may balak
magtungo sa Pilipinas.
•Noong aralang-taong 1901-1902 ay sinimulan nya ang
pagtuturo ng Tagalog sa isang klase na may 8 mag-
aaral.
•Nang sumunod na taon ay Cebuano naman ang
kanyang itinuro.
•Bagama’t hindi gaanong pinahahalagahan ng
pamahalaan ng Estados Unidos ang proyektong
isinasagawa sa Unibersidad ng John Hopkins ay
nagpatuloy pa rin si Blake sa pagsusuri sa mga wika sa
Pilipinas na tumagal ng halos 50 taon.
•Ayon pa rin kay Constantino, sa pagitan ng
1902 at 1950, ay nakasulat si Blake ng hindi
kukulangin sa 27 artikulo tungkol sa iba’t-
ibang wika sa Pilipinas.
•Ang ilang halimbawa ay ang mga ss:(1) Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga
wikang Bisaya(2) Ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga
wikang Bisaya at ng Tagalog(3) Ang mga salitang hiram ng Tagalog sa
Sanskrito
(4) Ang pag-aaral na isinasagawa ng Unibersidad
ng John Hopkins tungkol sa iba’t-ibang wika sa
Pilipinas.
(5) Ang tungkulin ng pamahalaan ng Estados
Unidos sa paglinang ng aghamwika sa Pilipinas sa
wika
(6) Pagsusuring-basa sa pagsusuring isinagawa ni
Bloomfield tungkol sa Tagalog
(7) Pagtitipon ng mga pagsusuring isinagawa sa
mga wika sa Pilipnas
(8) Isang aklat tungkol sa gramatika ng Tagalog
(9) Isang monograp tungkol sa sistema ng mga diin
sa Tagalog.
• Pinangkat din ni Blake sa tatlo ang mga wika sa
Pilipinas: Pangkat Timog, na kinasasamahan ng Ilocano at
Pangasinan Pangkat Sentral, na kinasasamahan ng Tagalog,
Bicol at mga wikang Bisaya. Ang Kapampangan ay nasa pagitan ng dalawang pangkat na ito.
Sa Pangkat Hilaga ay kasama ang Magindanaw at Maranaw
•Ngunit ang itinuturing na pinakamahalagang
ambag ni Blake sa linggwistika sa Pilipinas ay ang
kanyang aklat tungkol sa gramatika ng Tagalog
(1925).
•Sa paraan ng paglalahad ni Blake sa gramatika ng
Tagalog ay malinaw na makikita ang impluwensya
ng mga pinakamahusay na mambababalarilang
Kastila, tulad ni Totanes (1865).
•Ang mga kategorya ng kanyang gramatika at
mga katawagang ginamit ay tulad ng ginamit
ng mga mambabalarilang Kastila na
naimpluwensyahan naman ng mga tradisyunal
na mambabalarilang Europeo.
•Sa pagsusuri ni Blake sa Tagalog at iba pang
wika sa Pilipinas ay labis nyang napag-uukulan
ng pansin ang tatlong magkakaugnay na mga
yunit sa mga gramatika:
Verb
Voice
Case
•Sinabi nya na bilang alituntuning pangkalahatan,
masasabing ang lahat ng salita sa Tagalog, maging
anumang uri, ay maaaring gawing pandiwa.
•Sinabi nyang ‘The verbalizing power of Tagalog and
generally speaking of other Philippine langages, and
indeed of Malayo-Polynesian languages in general has
so to speak run wild.’
•Ngunit hindi sang-ayon dito si Constantino, sa dahilang ang
konklusyon ni Blake ay hindi salig sa masusing pananaliksik.
•Sinabi ni Constantino na hindi lahat ng salita sa Tagalog o sa
alinmang salita sa Pilipinas ay maaaring kabitan ng
makadiwang panlapi.
•Gayunpaman, naniniwala si Constantino na ang kakayahan
sa berbalisasyon ng Tagalog at ng iba pang wika sa Pilipinas
ay malinaw na isang natatanging kakayanhan ng mga wika sa
Pilipinas; na ang kakanyahang ito ang isa sa ikinaiiba ng mga
wika sa Pilipinas sa ibang kaangkang wika ng Austronesya.
Bloomfield.
•Ang pagsusuring isinagawa ni Bloomfield sa
gramatika ng Tagalog ang higit na kilala
hanggang sa kasalukuyan.
•Ang totoo, may mga palaaral, tulad nina Lopez
at Constantino, ang naniniwala na hanggang sa
ngayon ay hindi pa nahihigitan ang pagsusuring
isinagawa ni Bloomfield sa Tagalog.
•Ang pagkakalahathala ng aklat ni Bloomfield na may
pamagat na “Language” noong 1933 na
kinapapalooban ng mga mahahalagang pag-aaral sa
gramatikang Tagalog at ang kaalinsabay na
paglaganap ng linggwistikang Bloomfieldian
pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang
naging dahilan upang ang pamamaraan ni
Bloomfield ay gamiting modelo ng mga ss. na
palaaral sa wika.
•Ang pagsusuri sa gramatikang Tagalog ni Bloomfield
ay lumikha ng rebolusyon sa pagsusuri ng mga wika
sa Pilipinas sa dalawang kadahilanan:
(1) Ang sapilitang paggamit ng mga impormante sa
pagtitipon ng mga datos, at ang
(2) Paggamit ng mga bagong katawagang
panggramatika na kapalit ng mga katawagang
tradisyunal upang bigyang-diin ang pagkakaiba
sa ibang wika (hindi ang pagkakatulad) ng wikang
sinusuri.
•Ang gramatika ni Bloomfield ay naiiba kay
Blake hindi sa lawak kundi sa paraan ng
pagkakaayos ng mga yunit panggramatika,
gayundin ang mga kaisipang ginamit.
•Kaiba sa pagsusuri ni Blake, ang pagsusuri ni
Bloomfield sa gramatikang Tagalog ay
masasabing higit na maagham.
•Hinati ni Bloomfield sa tatlong bahagi ang
kanyang pagsusuri sa Tagalog:Bahagi I- kinapapalooban ng mga
salitang Tagalog na nasusulat sa transkripsyong pamponemika. Kasunod ang katumbas sa Ingles
Bahagi II- Kinapapalooban ng kanyang pagsusuri sa Tagalog na hinati nya sa phonetics, syntax at morphology.
Bahagi III- katatagpuan ng talaan ng mga pormasyon at ng glossary.
•Halimbawa:• Sa seksyon ng ponemika ay inilarawan ni
Bloomfield ang mga makahulugang tunog ng Tagalog, ang pagpapantig at ang sistem ng diin.
Sinabi nya na ang mga tunog na i at e, gayundin ang o at u ay hindi maituturing na ponema, maliban sa mga salitang hiram.Inilarawan nya ang dalawang uri ng diin, malakas at mahina, sa mga salitang Tagalog, na hindi matatagpuan sa magkatulad na kaligiran, maliban sa ilang salita na maaaring bigkasin sa dalawang paraan.Inilarawan din nya ang pagtaas ng tono at ang paghaba ng patinig na nagpapalangkap sa bawat diin.
•Ang pagtalakay ni Bloomfield sa sintaksis ng
Tagalog ay di-gaanong masusi, isang patotoo sa
kanyang pagkakaroon ng ‘PHONETIC BIAS’, gaya ng
ibinibintang sa kanya ng kanyang mga kritiko.
•Pinangkat nya ang kanyang talakay sa apat:
(1) Sentence and Word,
(2) Subject and Predicate,
(3) Attribute at
(4) Serial Relation
•Sa morpolohiya naman ng Tagalog ay
binigyan-diin ni Bloomfield ang pagagamit ng
mga panlaping ACTIVE at PASSIVE , ang
relasyon sa isa’t-isa ng mga ito at sa iba pang
panlapi na nagbubunga ng(1) Mga salitang waring GERUND na tinawag nyang ‘ABSTRACTS OF ACTION,’ o (2) Mga NOMINALS na tinawag nyang ‘SPECIAL STATIC WORDS’
•Maliban sa kanyang natalakay sa
kahalagahan ng diin at paglilipat ng diin sa
pagbubuo ng salita, ang talakay ni Bloomfield
sa morpolhiya ng Tagalog ay maituturing na
hindi gaanong nakadagdag sa mga
pagsusuring isinagawa ni Blake at ng mga
mambabalarilang Kastila.
LopezKinilalang kauna-unahang linggwistang Pilipino.Noong 1970 ay kinilala sya at pinarangalan ng
Pambansang Samahan sa Linggwistikang Pilipino bilang “AMA NG LINGGWISTIKANG PILIPINO.”
At noong 1975 lumabas ang isang Festschrift na may pamagat na Parangal kay Lopez na handog ng Linguistic Society of the Philippines bilang pagkilala sa kanya sa larangan ng linggwistika.
Nagsimula bilang isang mag-aaral ni Scheerer sa Unibersidad ng Pilipinas.
Mula roon ay ipinadala sya sa Unibersidad
ng Hamburg.
Sa nasabing unibersidad nya natapos nya
ang kanyang titulo sa pagkadoktorado sa
linggwistika noong 1928.
Ang kanyang disertasyon ay tungkol sa
pahambing na pagsusuri ng Tagalog at
Ilocano sa pamamatnubay ni Dempwolff.
Ang mga unang pananaliksik ni Lopez ay masasabing
naimpluwensyahan ng mga sinulat ni Blake.
Ang ilan sa mga ito ay tumatalakay sa mga
kakanyahan ng mga wika sa Pilipinas, tulad ng
paglalapi sa Tagalog, at ang mga salitang-hiram ng
Tagalog sa Kastila.
Marami rin syang sinulat at ipinalathalang mga
artikulo tungkol sa pahambing na pagsusuri na mga
wika sa Pilipinas sa paraang singkroniko at
dayakroniko (cf. Gonzales, et al, 1973 at Constantino 1972).
Ang itinuturing na pinakamahalagang ambag ni Lopez
sa larangan ng linggwistikang Pilipino ay ang kanyang
ipinalimbag na manwal na nauukol sa gramatika ng
wikang pambansa (1941).
Nang sulatin ang nasabing manwal ay kapoproklama
pa lamang sa Tagalog bilang batayan ng wikang
pambansa ng Pilipinas.
Ang manwal ni Lopez ay isang maagham na
pagtalakay sa gramatika ng Tagalog na angkop gamitin
ng mga guro sa pagtuturo ng wikang pambansa.
Madarama sa manwal ni Lopez ang naging
impluwensya ng isinagawang pagsusuri ni
Bloomfield sa Tagalog at ng PHILOSOPHY OF
GRAMAR ni Jespersen.
Hinati ni Lopez ang kanyang manwal sa apat
na bahagi:isa sa ponetikadalawa sa morpolohiya atisa sa sintaksis
Ang talakay ni Lopez sa sintaksis ng Tagalog ay makabago at
higit na masusi sa ginawang talakay ni Bloomfield.
Sa mga sinulat ni Lopez na nalathala bago matapos ang
Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay mababanggit ang mga ss.:
(1) Pagsusuring sikolohikal sa morpolohiya ng Tagalog,
(2) Pahambing na pagsusuri sa mga leksikograpiya ng Tagalog
at ng Malay (1939),
(3) Isang artikulong nasusulat sa wikang Aleman tungkol sa
pagkakaugnayan ng Tagalog at ng Malay (1930), at
(4) Isang artikulong tumatalakay sa kakanyahan ng mga wika
sa Pilipinas(1931).
At habang nagtuturo ng linggwistika sa UP, paminsan-minsan
ay nagpapalathala si Lopez ng mga artikulo.
Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa kanyang mga sinulat: ‘Origins of the Philippine Languages’, 1967;‘Contributions to Comparative Philippine Syntax’, 1965;‘Some New Morphemes in Philippine Languages’, 1970;‘The Spanish Overlay in Tagalog’, 1965;‘Paghahambing sa mga Wika sa Pilipinas’, 1972; at ang isa
sa pinakahuli ay ang kanyang‘A Comparative Philippine Word-list’ na inilathala ng The
Archieve ng UP na pinamatnugutan nina Constantino, Cruz at Paz
,
,
3. Panahon ng Kalayaan
•Nagsimula ang panahong ito pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig at makamit ng
Pilipinas ang kalayaan noong 1946.
•Sa panahong ito ay masasabing dumami na nang
dumami ang pagsusuri sa mga wika sa Pilipinas (cf.
Constantino 1972)
•Ayon kay Constantino, ang pag-unlad ng aghamwika
sa Pilipinas pagkatapos ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ay naimpluwensyahan ng tatlong
mahahalagang pangyayari:
(1) Ang una ay ang pagtatag sa Pilipinas ng ‘Summer
Institute of Linguistics’ noong 1953.
•Mula noon ay marami nang mga linggwistang
misyonero na kasapi sa nasabing organisasyon ang
nagtungo rito sa Pilipinas at nagsagawa ng mga
pagsusuri sa mga iba’t-ibang wika at wikain sa
kapuluan.
•Ginamit ng mga linggwistang ito ang kanilang
natutuhan sa mahigit na maunlad na paaralan ng
linggwistika sa Estados Unidos.
(2) Ang ikalawa ay ang paggamit ng
makalinggwistikang pamamaraan sa pagtuturo ng
Ingles sa mga Pilipino na lumikha ng malaganap na
pagnanais upang suriin ang mga wika sa kapuluan.
•Ang ganitong interes ay humantong sa pagtatag
noong 1957 ng ‘Philippine Center for Language
Study’ sa ilalim ng pangangasiwa ng Departamento
ng Edukasyon ng Pilipinas at ng Unibersidad ng
California sa LA.
•Ang ikatlo ay ang gradwal na pagdami ng mga
linggwistang Pilipino, lalo na pagkaraan ng 1960.
•Masasabi hanggang noong matapos ang 1950 ay
iisa ang Pilipinong maituturing na linggwista sa
tunay na kahulugan nito.
•Ngunit pagkaraan ng ilang taon dahil sa patuloy na
nagiging impluwensya ng Amerika sa Pilipinas ay
naragdagan na nang naragdagan ang mga
linggwista sa kapuluan.
•Ang mga linggwistang Pilipinong ito ay
mahahati sa dalawang pangkat:
(1) Mga nagsipagtapos sa mga unibersidad ng
Estados Unidos at ng Canada. Mababanggit dito
ang ilang kilalang mga linggwista sa kasalukuyan,
tulad nina Constantino at Casambre ng UP, Sibayan
at Otanes ng PNC, Gonzales ng De la Salle, Llamzon
at Pascasio ng Ateneo, Natividad ng DEC, atbp.;
(2) Mga nagsipagtapos sa Pilipinas. Sa
Ateneo-PNC Consortium for a Ph.D. in
linguistics, halimbawa ay mayroon ng walong
nakatapos- Ma. Lourdes Bautista, Elvira
Vergara, Gloria Chan-Yap, Rosa Soberano, Sis.
Ma. Isabelita Riego de Dios, Casilda Luzares,
Teresita Rafael at Emma S. Castillo.
•Mapapansin na ang Pilipinas ay nagiging
laboratoryo o larangan ng mga linggwistang
dayuhan na karamihan ay mga Amerikano.
•Sa katotohanan, di-iilang wika sa Pilipinas ang
ginagamit upang subukin ang mga modelong
pangwika, prinsipyo o pamaraan.
•Sa kasalukuyan ang pag—aaral sa mga wika sa
Pilipinas ay masasabing isinasagawa ng iba’t-
ibang pangkat ng mga linggwista.
Ang pinakamalaki at pinakamalaganap sa
mga ito ay ang sangay sa Pilipinas ng
‘Summer Institute of Linguistics’.
•Masasabing higit na pinag-uukulan ng pansin ng
pangkat na ito ang mga wikang di gaanong
malaganap.
•Isinasalin sa mga wikang ito ng nasabing
pangkat ang Bibliya at iba pang babasahing
panrelihiyon.
•Halimbawa:
‘Overt Relation Markers in Maranao’ - isa sa mga pag-aaral
na isinagawa ni McKaughan (cf. McKaugha 1972)
•Nagbigay ng konklusyon si McKaughan na isa sa mga
katangian ng Maranao (at ng iba pang wika sa angkang
Malayo-Polinesyo) ay ito:o Ang binabanghay na pandiwa ay nagsasaad hindi
lamang ng panahon, uri ng kilos, at iniisip na sikolohikal ng nagsasalita kundi pati na rin ng relasyong gramatikal ng pandiwa at ng paksa ng pangungusap; na ang relasyong gramatikal ng aktor, layon, di tuwirang layon at gamit ay nakikilala sa Maranaw sa pamamagitan ng katagang o, sa at ko.
•Ang, primary relation ay isinasaad ng
katagang so.
•Sa bahaging ito’y masasabing malaki ang
naging kontribusyon niya sa pagkakatuklas ng
ngayo’y palasak na palasak nang pokus sa
Pilipino.
Ang isa pang pangkat ng mga linggwista sa
Pilipinas ay matatagpuan sa Departamento ng
Wikang Oryental at Lingwistika sa Unibersidad ng
Pilipinas.
•Sa katotohanan, ang pangkat na ito ang
maituturing na pinakamatanda sa lahat ng pangkat.
•Itinatag ang nasabing departamento noong 1923
upang magsagawa ng pahambing na pagsusuri sa
iba’t-ibang wika sa kapuluan.
•Mababanggit dito ang isinasagawang proyekto
ng nasabing pangkat sa huling limang taon- ang
pagtitipon ng mga datos na leksikal at
gramatikal mula sa lahat ng wika at wikain sa
kapuluan upang gamitin sa pahambing na
pagsusuri sa ponolohiya, morpolohiya at
sintaksis ng nasabing mga wika.
•Maaari ring magamit ang matitipong mga datos
sa pagsulat ng mga diksyunaryo sa bawat wika.
•Ayon kay Constantino ay hindi kukulangin sa
2,000 pangungusap na naglalarawan ng
hulwarang morpo-sintaktikal at mahigit na
4,000 salitang-ugat ang natitipon na mula sa
300 mga wika at wikaing sinusuri.
•Ang mga manuskrito at tapes ay iniingatan
ng ‘Archieves of Philippine Languages and
Dialects.’
Ang iba pang pangkat ng mga linggwista ay
matatagpuan sa ‘Language Study Center’ ng
Dalubhasang Normal ng Pilipinas, sa Ateneo de
Manila, sa De la Salle, sa Unibersidad ng San
Carlos, at sa ‘Interchurch Language School’.
•Ang ‘New Tribes Mission’ sa Pilipinas ay may
isa o mga dalawang linggwista.
•Sa ‘Language Study Center’ ng PNC ay nagsasagawa
ng mga pagsusuring-wika sa linggwistikang
pamamaraan upang iangkop sa pagtuturo ng wika.
•Taun-taon ay nagpapadala ang UCLA ng mga
linggwista upang makatulong sa mga proyekto ng LSC.
•Sa mga naipadala na ng UCLA ay mababanggit ang
pangalan nina Dr.Tommy Ray Anderson (S. L. N.),
Dr.Richard Tucker, Dr. Henry Feenstra, at Dr. Robert
Gardner.
•Nag-aanyaya rin ang LSC ng mga kilalang linggwistang tulad
nina Isidore Dyen, Eugene Nida, Howard McKaughan, Clifford
Prator, Donald J. Bowen, atb. upang magbigay ng panayam
sa mga mag-aaral at guro sa linggwistika.
•Bukod dito ay nagpapadala pa rin ang LSC ng mga
iskolar sa Estados Unidos at sa Canada upang
magpakadalubhasa sa aghamwika.
•Ang aklatan ng LSC ay masasabing isa sa pinakamayaman
sa mga aklat panlinggwistika sa buong kapuluan.
•Ang mga panaliksik-wika sa iba’t-ibang wika
sa Pilipinas ay mapapansing isinasagawa
hindi lamang ng mga linggwista sa Pilipinas
kundi gayon din ng mga linggwista at mag-
aaral sa mga unibersidad sa Amerika, tulad
ng Unibersidad ng Yale, Unibersidad ng
Michigan, Unibersidad ng California sa Los
Angeles, at Unibersidad ng Hawaii.
•Masasabi rin na ang mga isinasagawang
pag-aaral sa wika ay mauuri sa tatlo:
(1)pag-aaral na nauukol sa pagkaklasipika ng
mga wika sa Pilipinas, at
(2) mga pagsusuring historikal, at
(3)mga pagsusuring palarawan.
•Iilan-ilan lamang ang nagsagawa ng
pananaliksik na historikal.
•Dyen –mula sa Unibersidad ng Yale na
itinuturing na pinakakilala sa mga
mananaliksik. –nakapagpalathala siya ng
isang monograp at maraming artikulo tungkol
sa rekonstruksyon ng ilang ponema at salita sa
Proto-Austronesian na tinawag niyang Malayo-
Polinesian.
- Isa sa kanyang mga artikulo ay tinalakay
nya ang kanyang teorya na ang D ng Proto-
Austronesian ay naging d sa Tagalog sa
mga pusisyong inisyal at kapag
pinangungunahan ng katinig, at hindi
nagiging l na tulad ng sabi ni Dempwolff.
•Fr. Llamzon (1966)- sumulat ng isang artikulo
na tumatalakay sa kanyang isinagawang muling
pagsusuri sa ə ng Proto-Austronesian (PA).
- Nagbigay sya ng konklusyon na ang ə ng PA
ay regular na nagiging i at di-regular na
nagiging a o kaya’y u sa Tagalog.
- Mapapansing gayon din ang konklusyon ni
Costenoble noong 1940.
•Masasabing higit na napakiling ang mga linggwista
sa pagsusuring palarawan pagkaraan ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.
•Masasabi ring karamihan sa mga pag-aaral na
isinagawa noon ay nakalundo sa ponolohiya ng isang
wika.
•Ngunit nang mga dakong 1960 ay dumami na nang
dumami ang mga pagsusuring tumutugon sa
gramatika o sintaksis ng isang wika.
•Mga Modelo sa Paglalarawang-Wika
Tatlong modelo ang nangibabaw sa paglalarawan ng
mga wika sa Pilipinas pagkatapos ng digmaan.
(1) Modelong ginamit ni Bloomfield sa paglalarawan sa
Tagalog at Ilocano.
(2) Tagmemic Model na nilinang ni Kenneth L. Pike na
syang karaniwang ginagamit ng mga linggwista ng SIL
(3) Transformational-Generative Model ni Chomsky na
syang higit na pinaniniwalaan ng mga linggwista ng
UCLA at sa UP (cf. Constantino 1972).
Ano ang
pagkakaiba-iba ng
tatlong modelo sa
isa’t-isa?
•Masasabing hindi gaanong nagkakaiba-iba
ang tatlong modelong nabanggit, lalo na ang
dalawang una,tungkol sa kung papaano
sinusuri ang mga datos.
•Nagkakaiba-iba lamang sila sa paraan ng
pag-aayos o paglalahad at sa pagbibigay-
ngalan sa resulta ng pagsusuri.
• Tagalog -masasabing higit na napagtutuunan
ng mga linggwista, gaya rin ng nangyari
noong panahon ng Kastila.
• Kaunti lamang kung mayroon mang
mahahalagang naisasagawang pag-aaral sa
ibang pangunahing wika.
• Marahil dahil Tagalog ang batayan ng wikang
pambansa.
•Si Constantino ay may sinulat noong 1965 tungkol
sa mga padron ng pangungusap sa 26 na wika sa
Pilipinas, kasama na ang walong pangunahin.
•Inilahad sa nasabing artikulo ang ‘immediate
constituent (IC) analysis’ na sinundan ng
‘transformational-generative analysis’ ng mga
pangungusap sa wika.
•Pinangkat ni Constantino ang mga pangungusap
na predikatibo (predicative sentences) ayon sa
mga balangkas ng kanilang mga IC sa tatlong uri:
1. Definite
2. Indefinite
3. Situational
• Bawat isa sa mga IC ng pangungusap na tiyak
ay pinangungunahan ng ‘particle’ o ‘marker’.
•Kinilala ni Constantino ang mga unang IC ng
mga pangungusap na tiyak at di-tiyak at ang
pangalawang IC ng mga pangungusap na
sitwasyonal bilang simuno ng mga
pangungusap, at ang pangalawang mga IC ng
mga tiyak at di-tiyak na mga pangungusap at
ang unang IC ng pangungusap na sitwasyonal
bilang mga panaguri.
Simuno
IC1 IC2
<tiyak at di-tiyak <pangungusap na pangungusap> na sitwasyonal>
Panaguri
IC2 IC1
{Tiyak at di-tiyak na pp.} {pangungusap
na
sitwasyonal}
•Masasabing ang pagsusuri ni Constantino sa
mga simuno at panaguri ng mga wika sa
Pilipinas ay may malaking pagkakaiba sa
tradisyunal na pagsusuring sinunod nina Blake,
Bloomfield, Lopez at iba pang linggwista.
•Sa Tradisyunal na pagsusuri, ang unang IC ng
alinmang pangungusap na ‘predicative’ sa
normal na ayos ang syang panaguri at ang
pangalawang IC ang simuno maging anuman
ang uri ng pangungusap.
•Hindi kukulangin sa tatlo ang naisagawa nang pagsusuri
sa ponolohiya ng Tagalog simula nang matapos ang
Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
(1) Ang sinulat ni Remedios Cayari noong 1596. Hindi
kinilala ni Cayari na magkaibang ponema ang /e/ at
/i/, gayundin ang /o/ at /u/ sa Tagalog kahit na may
mga salitang hiram o katutubo sa Tagalog na
magagamit upang ikontrast ang mga ito.
Ang Matandang Tagalog ay walang mga tunog na /e/
at /o/. Ang mga ito’y hiram lang natin sa Kastila.
(2) at (3). Ang dalawa pang pag-aaral sa
ponolohiya ay ang kina Robert Stockwell
(1957) at Teodoro Liam-zon (1966).
• Sa dalawang pag-aaral nito ay kinilala ng
mga awtor ang pagkakaiba ng mga
ponemang /e/ at /i/, gayundin ng /o/ at /u/
sa Tagalog, gayundin ang mga klaster at
mga padron ng intonasyon ng Tagalog.
(4). Ang pinakahuling pagsusuring isinagawa
tungkol sa palatunugan ng Pilipino ay ang kay
Andrew Gonzalez (Acoustic Correlates of Accent,
Rhythm and Intonation in Tagalog) na nalathala sa
PHONETICA.
Sinuri ni Gonzales ang diin, ritmo, at intonasyon
ng Tagalog sa pamamagitan ng paggamit ng
makabagong instrumentong pangwika sa
Unibersidad ng California, Berkeley, California,
tulad ng ‘Linc-8 Computer, Trans-Pitchmeter,
Kay Sanograph, at Pitch Extractor.’
•Lumitaw sa pag-aaral ni Gonzales na
ang tono, lakas, at haba ay hindi
nagiging resulta lamang ng diin o ‘stress’
at hindi ng haba o ‘length’ na tulad ng
lumabas sa pagsusuri nina Schachter at
Otanes (cf. ‘Tagalog Reference Grammar’ 1973).
•‘Restatement of Tagalog Grammar’ ni
Elmer Wolfenden ng SIL (1961)Isa sa mga isinagawang pag-aaral sa
gramatika.Ayon kay Wolfenden, dalawa ang kanyang
layunin sa pagsasagawa ng nasabing pag-aaral:
(1)‘To realign Bloomfield’s gramatical categories, esp. the verbal ones; and
(2)To modify Bloomfield’s nomenclature.’
•Sina Paul Schachter at Fe Otanes, sa ilalim
ng pangangasiwa ng ‘Philippine Center for
Language Study’ ay may sinulat na Tagalog
Reference Grammar. Ang nasabing aklat, sa
kasalukuyan, ay kabana-kabanatang
isinasalin sa Tagalog ng mga nagsisisulat ng
tesis sa Pilipino sa PNC.
•Sa UP ay mababanggit ang apat na tesis na tumatalakay sa
iba’t-ibang aspeto ng gramatika ng Tagalog.
(1) Kay Silverio ( 1962) na sumusuri sa mga pandiwa at
pangungusap na ‘passive’ sa Tagalog;
(2) Kay Gonzales (9162) na tumatalakay sa mga pandiwa at
pangungusap na ‘active’;
(3) Kay Cayari (1963) na nagkaklasipika ng mga pandiwang
pamanahon (time adverbs) ng Tagalog ayon sa
distribusyon;
(4) Kay Paz (1967) na nagsusuri sa morpolohiya at sintaksis
ng mga pangalan at pang-uri sa Tagalog.
•Pineda – Direktor ng Surian ng Wikang
Pambansa ( cf. Pineda 1972),
- Sumulat ng “An Introduction to
Tagalog Transformational Syntax”.
- Ginamit nya sa sintaksis ng Tagalog
ang modelong 1957 ni Chomsky.
-
•Sa unang bahagi ng kanyang aklat ay
nagbigay sya ng mga tuntunin sa pagbubuo
ng mga pangungusap sa Tagalog.
•Sa ikalawang bahagi naman, naglahad sya
ng mga transportasyon at nagbigay sya ng
mga halimbawa kung papaanong magagamit
ang mga ito sa pngungusap sa Tagalog.
•Hindi kukulangin sa lima ang naisagawa nang
pahambing na pagsusuri sa Tagalog at Ingles.
•Ang dalawa rito (cf. Stockwell 1957; Castelo 1964) ay naglalahad ng
isang pagsusuri sa Tagalog na masasabing kahawig din ng
kay Bloomfield.
•Ang ikatlo ay isang disertasyong nagsusuri sa balangkas
ng Tagalog na ginamitan ng Tagmemic Model. (Guanco 1963)
•Ang huling dalawa ay ang disertasyon nina Emy Pascasio
(1960) at Fe Otanes (1966).
•Cebuano. Si Anderson, sa kanyang disertasyon sa
pagdodoktorado noong 1965, ay nagsagawa rin ng paghahambing sa pagsusuri sa Cebuano at Ingles na ginamitan naman ng ‘transformational model’ ni Chomsky.
Si John Wolff, (1966 at 1967), ay magkasunod na nagpalathala ng dalawang bolyum ng mga aralin sa Cebuano. Ang gramatika ng Cebuano ay inilarawan nya ayon sa modelo ni Bloomfield.
•Ilocano.Ang unang deskripsyong isinagawa
pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandagdig sa mga gramatika ng Ilocano ay inilahad sa ‘Intensive Course’ nina H. McKaughan at J. Forster (1952).
Ang nasabing gramatika ay inihanda upang magsilbing patnubay o modelo sa paghahanda ng katulad na mga gramatika sa ibang wika sa Pilipinas sa darating na mga taon.
Ibinatay ito sa ‘Outline of Ilocano Syntax’ ni Bloomfield.
Isa namang ‘transformational-generative grammar’ ng Ilocano ang sinulat ni Constantino (1959) para sa kanyang disertasyon sa Ph. D.
Ang modelong ginamit dito ay ang gramatikang inilahad ni Chomsky sa kanyang ‘Syntactic Structures’.
B. Sibayan- nagsagawa ng isang pahambing na pagsusuri sa mga ponemang segmental ng Ilocano at ng Ingles noong 1961 sa kanyang disertasyon sa Ph. D.,
•Kapampangan. Isang tesis sa M. A. ni Castrillo noong 1955 ang
nasulat sa UP na tumalakay sa balangkas ng mga pangungusap sa Kapampangan na ginamit ang modelo ni Bloomfield;
isang disertasyon sa Ph. D. ni Clardy noong 1958 na sumusuri sa mga ponema ng Kapampangan, ang kanilang mga alopono at distribusyon;
isang artikulo ni Tabasondra noong 1962 na sumusuri sa mga ponema ng Kapampangan at pagkatapos ay inihambing sa mga ponema ng Ingles.
Si Perez ng PNC ay sumulat ng tesis sa M.A. na may pamagat na ‘Pampango ang Pilipino Cognates:Sound and Spelling Relationship’ (1964).
•Hiligaynon.
Ang balangkas ng Hiligaynon ay sinuri at
inihambing sa balangkas ng Ingles nina
Juntado (1961) at Ruiz (1963) sa kani-
kanilang disertasyon sa Ph. D.
•Pangasinan.Ang Pangasinan ay sinuri ni Schachter noong 1959
sa kanyang disertasyon sa Ph. D. at pagkatapos ay inihambing niya sa Ingles.
Ang paglalahad sa disertasyong ito ay batay sa modelong transpormasyonal ni Chomsky sa kanyang ‘Static Structures’ .
Hinati ni Schachter ang kanyang pag-aaral sa dalawang antas:
(1) Ponolohiya (2) GramatikaBinansagan ni Schachter ang kanyang gawa ng
“From Pangasinan to English” sapagkat nilalayon ng pag-aaral na matulungan ang mga mag-aaral na Pangasinan sa pag-aaral ng Ingles.
•Waray.Sina J. at I. Wolff noong 1967 ay
sumulat ng isang aklat, “Beginning Waray-waray”.
Batay din sa modelo ni Bloomfield ang kanilang pagkakasuri sa nasabing wika.
•At nitong mga huling araw, gaya na ng nasabi sa
umpisa, ay masasabing may kasiglahan ang
kilusan sa linggwistika sa Pilipinas.
•Tatlong pambansang samahang pangwika ang
nakatutulong nang malaki sa pagpapaunlad ng
disiplinang ito –Linguistic Society of the PhilippinesPambansang Samahan sa Linggwistikang
Pilipino Philippine Association for Language Teaching
• Ang tatlong samahang ito’y patuloy sa pagdaraos
ng mga seminar pangwika at pagpapalathala ng
kani-kanilang journal na nagiging daluyan ng
mga pag-aaral at pananaliksik na isinasagawa sa
larangan ng wika.
• Ang pagkakaroon ng Consortium for a Ph. D. in
Linguistics ng Ateneo de Manila at Philippine
Normal College ay isa pa rin sa mga salik na
nakapagpapasigla sa kilusang panglinggwistika.
•Mga Nakapagtapos sa Consortium for a Ph. D. in
Linggwistika at ang kanilang mga paksa:
Bautista, Ma. Lourdes S. “The Filipino Bilingual’s
Competence: A Model Based on an Analysis of
Tagalog-English Code Switching.” Inilarawan ni Bautista ang paglilipat-lipat ng mga
nagsasalita sa Ingles at Tagalog. Nagbigay sya ng mga tuntuning tinatawag na “phrase structure and transformational rules” batay sa modelong 1965 ni Chomsky. Lumabas sa kanyang pag-aaral na ang “Code-Switching” ay nagaganap sa iba’t ibang antas ng wika-salita, parirala, sugnay at pangungusap.
Chan-Yap, Gloria. “Hokien Chinese Loanwords in Tagalog.” 1975.Sinuri nya ang mga salita saTagalog at
inalam nya ang mga salitang mula sa Hokkien Chinese. Inilarawan nya ang naganap na pagbabago sa tunog at sa kahulugan ng mga salita sa Tagalog na hiram sa Hokkien Chinese.
Soberano, Rosa P. “The Dialect of Marinduque Tagalog.” 1976. Isa sa kanyang mga layunin ay upang
alamin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng Tagalog-Marinduque sa Tagalog-Maynila.
Vergara, Elvira C. “Subcategorization and Selectional
Restrictions of English Words”. 1975.
Sinuri ni Vergara ang mga pandiwang iisahing salita
na nakasama sa General Service List ni West (1965).
Ginamit nya ang Case Grammar Matrix ni Cook sa
subkategorisasyon ng mga pandiwa. Lumabas sa
pagsusuri na ang mga pandiwang iisahang salita ay
mapapangkat ayon sa basic, experimental,
benefactive, at locative; at mapapangkat pa sa 16
na uri ng subkategorisasyon ayon sa kaligiran ng
kaukulan o ‘case’.
Luzares, Casilda. “The Morphology of
Selected Cebuano Verbs: A Case Analysis .”
1975 .Ginamit ni Luzares ang modelong 1968 at
1970 ni Fillmore ngunit pinasukan nya ng pagbabago ang mga ito. Lumabas sa pag-aaral nya na ang morpolohiya hindi hiwalay sa sintaksis at semantika.
Rafael, Teresita C. “Negativization in the
Bisayan Languages: A Case Study of the
Evolution of a Subsystem”. 1976. Pinagtuunan nya ng interes ang 6 na uri
ng pananggi na tinawag nyang NEG [Event]s’, NEG [State]s’, NEG NEG [Know]s’,NEG [Desiderative]s’, NEG [Exixtantial], at prohibitives.
Castillo, Emma S. “A Test of Communication
Competence in Pilipino for Prospective Elementary
School Teachers”. 1978.Naghanda ng isang instrumento si Castillo na
susubok sa kakayahan ng pakikipagtalastasan sa Pilipino ng isang magiging guro sa elementarya, batay sa hinuha na ang isang mahusay sa wika ay may kakayahang magsabi ng at umunawa sa mga pananalitang angkop sa kontekstong sosyokultural.
Riego de Dios, Ma. Isabelita. “Chavacano Dictionary.”
1977. (Wala pa sa aklatan ang kanyang tesis)
Arigatou
Gozaimasu!!!
