Upload
morela
View
62
Download
6
Embed Size (px)
DESCRIPTION
KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZDE DIŞ DENETİM VE YENİ SAYIŞTAY KANUNU. BAYRAM BARUN SAYIŞTAY DENETÇİSİ 15 ARALIK 2011. Mevlana derki; Elle ayağa kılavuzluk eden gözdür. Basılacak tutulacak yeri de o görür, Basılmayacak tutulmayacak yeri de o ! Kör pisliklerden çekinmez. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
KAMU MALİ YÖNETİM KAMU MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZDE DIŞ DENETİMSİSTEMİMİZDE DIŞ DENETİM VE YENİ SAYIŞTAY KANUNUVE YENİ SAYIŞTAY KANUNU
BAYRAM BARUN
SAYIŞTAY DENETÇİSİ
15 ARALIK 2011
21.04.23 2
Mevlana derki;
Elle ayağa kılavuzluk eden gözdür.
Basılacak tutulacak yeri de o görür,
Basılmayacak tutulmayacak yeri de o !
Kör pisliklerden çekinmez.
Çekinmenin asıl vesilesi gözdür.
21.04.23 3
Gören göz gerçekten görür ise;
Sistemin vazgeçilmez bir unsuru olur
Etkin olur
Faydalı olur
21.04.23 4
Gerçekten gören göz olursa;
Daha hesap verebilir ve saydam bir mali yönetim oluşur
Kaynaklar daha etkin kullanılır
Hata, yolsuzluk ve sahtecilik riski azalır
Yönetime değer katar
Halkın beklentileri karşılanır
21.04.23 5
Yaşanan ekonomik krizler sonrasında bütün ülkelerin ortak gündem maddeleri;
Kaynak kullanım etkinliğinin artırılması
Vatandaşa sunulan hizmet kalitesinin yükseltilmesi
Kamuda saydamlığın sağlanması
Hesap verme sorumluluğu sisteminin etkin bir biçimde işletilmesi
Etkin denetim mekanizmalarının kurulması
gibi hususlar olmuştur.
Hesap Verme Sorumluluğu
Siyasi hesap verme sorumluluğu Vatandaşa hesap verme Meclisin bilgi edinme ve denetim yolları Bütçe hakkı (Bütçe ve Kesin hesap) Sayıştay raporları yoluyla yürütmenin denetimi
Yönetsel hesap verme sorumluluğu
Mali hesap verme sorumluluğu Performans hesap verme sorumluluğu
Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Beyannamesi
Madde XIV.- Tüm yurttaşların bizzat ya da
temsilcileri aracılığı ile verginin gerekliliğini
belirlemeğe, vergilemeyi serbestçe kabul etmeye,
vergi gelirlerinin kullanılmasını gözlemeyevergi gelirlerinin kullanılmasını gözlemeye ve
verginin miktarını, matrahını, tahakkuk biçim ve
süresini belirlemeye hakkı vardır.
Madde XV.- Toplum, her kamu görevlisinden,
göreviyle ilgili hesap sorma hakkını haizdir.
AB Uygulamalarına Uyumlu KMYK
• Bütçe kapsamının genişlemesi• Hesap verilebilirlik ve mali saydamlık • Stratejik planlama • Performans esaslı ve çok yıllı bütçeleme • Tahakkuk esaslı muhasebe• İç kontrol • Dış denetim
KMYK ya Göre Dış Denetim
Sayıştayın denetim alanı genişlemiştir
Sayıştay tarafından TBMM adına yapılır
Uluslararası genel kabul görmüş denetim
standartlarına uygun gerçekleştirilir
Düzenlilik ve performans denetimi şeklinde iki türü
vardır
Denetim sonuçları düzenli olarak parlamentoya
raporlanmalıdır
Dış Denetim
Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin
hesap verme sorumluluğu çerçevesinde,
yönetimin malî faaliyet, karar ve işlemlerinin
kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara
uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının
Türkiye Büyük Millet Meclisine raporlanmasıdır.
Dış Denetim
Genel kabul görmüş uluslararası denetim standartlarına uygun olarak;
Kamu idaresi hesapları ve bunlara ilişkin belgeler esas alınarak, malî
tabloların güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin malî denetim
Kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin malî işlemlerinin
kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının
tespiti
Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılıp
kullanılmadığının belirlenmesi, faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve
performans bakımından değerlendirilmesi
suretiyle gerçekleştirilir.
21.04.23 12
Değişen denetim anlayışıUygunluğun tespitinden performansın değerlendirilmesine yöneliş
Keyfi uygulama yerine standartlar
Rakip görmektense paydaş olmak
Yargılamak sorgulamak yerine değer katmak
Girdi ve çıktılara değil sonuçlara ve etkilere odaklanmak
Hesap verebilirliğin ve saydamlığın yerleşmesine ve gelişmesine katkı sağlayarak iyi yönetişimi desteklemek
Verimli etkin ve ekonomik yönetim uygulamalarını teşvik etmek
Dış Denetime İlişkin Uluslararası Düzenlemeler
Lima Deklarasyonu
INTOSAI Denetim Standartları
INTOSAI Denetim Standartlarına İlişkin
Avrupa Uygulama Rehberleri
Avrupa Birliğine Aday Ülke Sayıştaylarına
İlişkin Tavsiyeler
OECD-SIGMA’NIN Yüksek Denetim Kurumları
Kıyaslama Listesi
Dış(Yüksek) Denetim Kurumu Sayıştaylar
Sayıştaylar, kamu kaynaklarının vatandaş yararına Sayıştaylar, kamu kaynaklarının vatandaş yararına
kullanımını sağlamak için parlamentolar adına kullanımını sağlamak için parlamentolar adına
denetim yapmak üzere kurulmuşlardır. denetim yapmak üzere kurulmuşlardır.
İki tür Sayıştay örgütlenmesi mevcuttur.İki tür Sayıştay örgütlenmesi mevcuttur.
Ofis Tipi Sayıştaylar (Anglo- Sakson)Ofis Tipi Sayıştaylar (Anglo- Sakson) Yargı Tipi Sayıştaylar (Kıta Avrupası/Fransız Modeli)Yargı Tipi Sayıştaylar (Kıta Avrupası/Fransız Modeli)
Türk Sayıştay’ı(Eski durum)
1862’de kuruldu
Anayasal bir kurumdurYargı modeli (Fransız uygulaması) kabul edilmiştir
İşlem tabanlı denetim üzerine odaklanır
Denetim sonuçları ağırlıklı olarak yargılama süreci içerisinde değerlendirilir
Hazırlanan performans denetim raporları sınırlı sayıda da olsa TBMM ye sunulur
Meclise Bütçe Kesin Hesabı ile ilgili Genel Uygunluk Bildirimi sunmakla yükümlüdür
Sayıştayın Görevleri
Denetim Görevi
Yargılama Görevi
Sayıştayın GörevleriDenetim Görevi
Denetim görevi asıl olarak TBMM adına yapılır.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri
Sosyal güvenlik kurumları
Mahalli idareler (Bağlı idareler ve BİT’ler)
KİT’ler
Kanunlarla Sayıştay denetimi öngörülen diğer idareler
Her türlü kamu kaynağı kullanımı ve tarnsferi
Sayıştay tarafından denetlenir.
Sayıştayın GörevleriYargılama Görevi
Sayıştayın yargılama görevi sorumluların hesap ve işlemlerinin
yasal düzenlemelere uygun olup olmadığına karar verilmesi
şeklinde gerçekleşir.
Sayıştay’da denetçiler tarafından hazırlanan sorgular bunlara
yapılan savunmalar yargılama dairelerinde yargı işlemine konu
olur.
Temyiz, yargılamanın iadesi ve karar düzeltilmesi gibi kanun
yolları vardır.
Sayıştayın yargı kararları Anayasa hükmü uyarınca kesindir.
AB ile Uyumlu Yeni Sayıştay Kanunu
INTOSAI Denetim Standartlarına ve AB
uygulamalarına uyumlu
Anayasa ve KMYK düzenlemelerine paralel
3 Aralık 2010 tarihinde kabul edildi.(19/12/2010
tarihli RG)
Denetim Türleri
Düzenlilik DenetimiDüzenlilik DenetimiUygunluk DenetimiUygunluk DenetimiMali DenetimMali Denetim
Performans DenetimiPerformans Denetimi
Kaynakların etkili ekonomik ve verimli kullanılmasının değerlendirilmesi
Mali DenetimMali Denetim
Mali tabloların şekil ve içerik açısından mali raporlama Mali tabloların şekil ve içerik açısından mali raporlama sistemine uygunluğu,sistemine uygunluğu,
Mali tablolarda yer alan rakamların kuruma ilişkin tüm Mali tablolarda yer alan rakamların kuruma ilişkin tüm işlemleri içerecek şekilde doğru ve güvenilir olduğu,işlemleri içerecek şekilde doğru ve güvenilir olduğu,
Kuruma tahsis edilen kamu kaynaklarının yasama Kuruma tahsis edilen kamu kaynaklarının yasama organınca öngörülen amaçlara ve hizmetlere organınca öngörülen amaçlara ve hizmetlere harcandığı, harcandığı,
Hesap ve işlemlerinin kanun, tüzük ve yönetmeliklere Hesap ve işlemlerinin kanun, tüzük ve yönetmeliklere uygun olarak yapıldığıuygun olarak yapıldığı
Mali Denetimin AmacıMali Denetimin Amacı
Mali tabloların denetlenen kurumun mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bir biçimde gösterip göstermediği konusunda denetim görüşü oluşturmak için mali tabloların bir bütün olarak, hata veya yolsuzluk nedeniyle önemli hata içermediğine ilişkin makul güvence elde etmek
Bir kurumun mali tablolarına ilişkin güvence temel olarak iki yolla elde edilir:
İç kontrollerden (kontrol güvencesi) Hesap ve işlemlerin incelenmesinden (maddi doğruluk
güvencesi)
Performans DenetimiPerformans Denetimi
Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi
Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılıp kullanılmadığının değerlendirilmesi
Performans DenetimiPerformans Denetimi
Stratejik planPerformans programıPerformans esaslı bütçeBütçe uygulamalarıFaaliyet raporlarıSayıştay değerlendirmesi
STRATEJİK PLANLAR
PERFORMANS PROGRAMI
FAALİYET RAPORLARI
UZUN VE ORTA VADELİ
HEDEFLERİN BELİRLENMESİ
YILLIKHEDEFLERİN VE
GÖSTERGELERİNİNBELİRLENMESİ,
MALİYETLENDİRME
HEDEFLERE VE GÖSTERGELERE
İLİŞKİN SONUÇLAR
5 Yıllık 1 Yıllık (Uygulama)
1 Yıllık(Uygulama Sonuçları)
Stratejik Yönetim Sistemi
Stratejik Amaç 1
Stratejik Hedef 1.1
Stratejik Hedef 1.2
Performans Hedefi 1.1.1
Performans Hedefi 1.1.2Performans Hedefi 1.2.1
Performans Hedefi 1.2.2
Performans Hedefi 2.1.1
Performans Hedefi 2.1.2Performans Hedefi 2.2.1
Performans Hedefi 2.2.2
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
Faaliyet / Proje
HarcamaBirimi A
HarcamaBirimi B
HarcamaBirimi A
HarcamaBirimi B
Stratejik Plan Performans Programı Bütçe
Maliyet
Maliyet
Maliyet
Maliyet
BÜTÇE
27
Kurumsal Düzeyde Mali
Yönetim Modeli
Sayıştayın Hazırlayacağı Raporlar
Genel Uygunluk Bildirimi
Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu
Mali Denetim Raporu
Performans Denetim Raporu
Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu
Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu
KİT raporları
Diğer raporlar
Yeni Sayıştay Kanunu
İşlem tabanlı yerine sistem tabanlı bir denetim
Esas olarak Parlamentoya rapor sunmayı benimseyen bir yapı
Cezalandırmayı değil yol göstermeyi hedeflemek
İyi uygulamaları teşvik etmek ve raporlamak
Kamu idarelerinin performansını değerlendirmek
İdarelerle arasına engller değil köprüler kurmak
Kamuda hesap verebilirliği ve saydamlığı teşvik etmek
Planlama,uygulama, koordine etme ve denetlemeden oluşan döngüsel bütünün ayrık değil yapışık bir parçası olduğu bilinci
Kapalı değil saydam bir kurum olmak sivil toplum ve kamu idareleri ile sürekli diyalog kurmak
Yeni Sayıştay Kanununda Kamu idarelerine Düşen Görev
Sadece girdilere değil çıktılara sonuçlara ve etkilere odaklanmak
Harcanan her bir kuruşun vatandaşın parası olduğunu unutmamak
Hesap vermek ve saydam olmak
Amaçların ve hedeflerin bireysel-kurumsal değil toplumsal olduğunu bilmek
Etkin bir iç kontrol sistemi kurmak ve bunu geliştirerek çalıştırmak
Sadece mali hedefleri değil performans hedeflerini benimsemek
Kaynakları etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde etmek ve kullanmak
Kamuoyu, Parlamento ve Sayıştayla sürekli diyalog kurmak
Bütün mali işlemleri muhasebeleştirilmek ve raporlamak
Faaliyet karar ve her türlü işlemi stratejik amaç ve hedeflerle uyum içinde yürütmek
Sayıştay’dan Beklentiler
Tüm kamu fonları, kaynakları ve faaliyetlerini denetlemesi ve denetim sonuçlarını raporlaması
Sayıştay denetiminin düzenlilik ve performans denetimlerini içermesi
İşlevsel ve kurumsal açıdan bağımsız olması
Sayıştayın raporları ve yıllık faaliyet raporlarının zamanında ve gerekli özenle hazırlanması ve hiçbir sınırlamaya tabi olmadan açıklanması
Denetlenen kurumlarda yüksek nitelikli ve etkin iç kontrol sistemlerinin geliştirilmesi üzerine yoğunlaşması
Sayıştay’dan Beklentiler
Hazırlayacağı raporların Parlamentoda etkin bir şekilde değerlendirilmesi
Sayıştayın uluslararası genel kabul görmüş
uluslararası genel kabul görmüş denetim
standartlarını benimsemesi ve hayata geçirmesi
Sayıştayın görev ve yetkilerini etkin bir biçimde
yerine getirebilmek için iyi bir organizasyon
yapısına sahip olması
Etkin denetim için personelin yeterli, becerikli ve
sorumluluklarının bilincinde olmasını sağlaması
İstikrarlı Yönetimde Sayıştayın Rolü
Sayıştayların temel işlevi kamusal hesap verme sorumluluğunun yerleştirilmesi ve geliştirilmesine katkı sağlamak
Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun kullanılması konusunda denetim ve rehberlik yapmak
İstikrarlı Yönetimde Sayıştayın Rolü
Düzenlilik denetimi ile;
Kamu idarelerinin gelir, gider, mal ile diğer hesap ve işlemlerinin hukuka uygunluğu tespit edilir
Kamu idarelerinin mali rapor ve tabloları değerlendirilerek bunların doğruluğu ve güvenilirliği hakkında görüş bildirilir
Kamu idarelerinin mali karar ve işlemleri ile program ve faaliyetlerinin hukuka uygunluğu incelenir
Mali yönetim ve iç kontrol sistemleri değerlendirilir
İstikrarlı Yönetimde Sayıştayın Rolü
Performans denetimi ile;
İdarelerce belirlenen hedefler ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi,
Kamu idarelerinin kaynaklarını ekonomik ve verimli kullanımı ile faaliyetlerin kurum hedeflerine ulaşmadaki etkinliğinin değerlendirilmesi
Sayıştay Yargılaması
ANAYASA
Hak arama hürriyeti
MADDE 36- (Değişik: 3/10/2001-4709/14 md.) Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.
Sayıştay Yargılaması
İNSAN HAKLARI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞME (AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ)
Madde 6 Adil yargılanma hakkı
1.Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir.
2. Bir suç ile itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar suçsuz sayılır.
Sayıştay Yargılaması
İNSAN HAKLARI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLERİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞME (AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ)
Madde 6 Adil yargılanma hakkı
3. Her sanık en azından aşağıdaki haklara sahiptir: a) Kendisine yöneltilen suçlamanın niteliği ve nedeninden en kısa zamanda, anladığı bir dille ve ayrıntılı olarak haberdar edilmek; b) Savunmasını hazırlamak için gerekli zamana ve kolaylıklara sahip olmak; c) Kendi kendini savunmak veya kendi seçeceği bir savunmacının yardımından yararlanmak ve eğer savunmacı tutmak için mali olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece görevlendirilecek bir avukatın para ödemeksizin yardımından yararlanabilmek; d) İddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında çağırılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını istemek;
Sayıştay Yargılaması
Hukuki dinlenilme hakkı (6100 sy.HMK- 1 Ekim 2011)
MADDE 27- (1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
(2) Bu hak;
a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
b) Açıklama ve ispat hakkını,
c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,
içerir.
.
21.04.23 40
Mevlana ne diyordu;
Gözümüz görmeli
Teşekkürler