Problema ha trabaho ngan ekonomiya

Militar, gin-gigipit an midya

Witch-hunting ha mga eskoylahan ngan internet

Usa katuig han MO 32, ginhinumdom

IMPORTANTE NGA ADLAW an Nob ‐yembre 30. Ika-156 nga kaad la wan ini ni Andres Bo nifacio, li der han daan nga de ‐mok ra ti ko nga re bo lu syo n, ya na nga tuig. Ika-55 ka tu ig na li wat ini han pag ka tu kod han Ka ba ta ang Ma ka ba yan (KM), an sik ‐re to nga or ga ni sa syon ma sa han mga ka ‐ba tan-u nan nga nag-uun dong han bag-o nga de mok ra ti ko nga re bo lu syo n. Gin sim ‐bo lo han pag ka tu kod han KM di ri la an pag pa da yon han de mok ra ti ko nga re bo lu ‐syon ha bag-o na nga ti po nga may da so ‐sya lis ta nga perspek ti ba, kun di an nag pa ‐pa da yon li wat nga ma hi nung da non nga pa pel din hi han ka ba tan-u nan.

Da ko an ka ba ra ka han re hi men US-Du ter te nga mag ku ku sog an ka giu san han ka ba tan-u nan ngan ba bay-u gon an nag ‐

ha ha di nga sis te ma. Wa ray-wan tas nga gin-aa ta ke han mi li tar an mga ka tu ngod ha pag hu na hu na, pag pa ha yag, pag-or ga ‐ni sa ngan pag-a sembli ya han mga ka ba ‐tan-u nan. Na li bot an mi li tar ha mga es ‐koy la han ngan na ga mit li wat han pi ra nga nau wat nga kag-a nak ngan mga ahen te agud pa ka rau ton an mga li gal nga prog ‐re si bo nga or ga ni sa syon han ka ba tan-u ‐nan ko mo may da sum pay ha Ba gong Huk ‐bong Ba yan (BHB). Gin pa ser ra an mga es koy la han han Lu mad ha Min da nao nga gin pa ka ra ut nga gin tu kod han BHB. Gin ‐su sur bey lans, gin ta tar hug ngan gin pa pa ‐tay an mga ak ti bis ta nga ka ba tan-u nan. Gin pa pa sam wak li wat an bu wa nga nag ‐re rek lu ta an BHB han mga me nor de edad.

EDITORYAL

"Kabatan-unan...," sundan ha paypay 2

Rebolusyunaryo nga Panmasa nga Mantalaan han Sinirangan Bisayas

USA NGA SUNDALO an na ‐pa tay ka hu man an ma di nau gon nga ope ra syon ha ras han usa nga yu nit han Ba gong Huk bong Ba yan-Northern Sa mar (Ro dan ‐te Urtal Com mand o RUC) ha mga ele men to han 20th Infantry Bat ta li on ha Brgy. San Francisco, Las Navas had ton Nob yembre 20, da pit alas-6:50 han aga.

Na pa tay hi Priva te Gab ri el Pacal ha bub to hay giu tan han 18 nga tro pa han kaa wa y ngan mga Pu la nga ma nga ra way, si ‐gon ha mga ini syal nga su mat. Gin pa mu nu an ni Second Lieu te ‐nant Ro mel La tu ga an mga sun ‐da lo. Wa ray na man na hia gu man nga kas wal ti an BHB.

Nobyembre 30, 2019 | Tuig 42 Ihap 16

Hini nga isyu:

Ka ba tan-u nan, bu mu lig ha pag pa bag sak kan Du ter te ngan ipa da yon an pag hi mo han ka say sa yan!

Sun da lo, pa tay ha ha ras han BHB-Northern Sa mar

"Leyte...," sundan ha paypay 2

Militarisasyon ha Leyte

NAGPAPADAYON AN MGA ope ra syon kom bat ngan tri ad (kom bat-pa nik tik-say war) ila ‐rum han mga tro pa han 802nd Infantry Bri ga de ha Ley te hi ni nga Oktub re. Ka du ngan hi ni an sus ru nod nga ekstra hu di syal nga pan ma tay, pan ha ha ras ha mga gin du du da han nga kaa pi han PKP-BHB ngan Red-tag ging ha mga es koy la han. Ka par te ini han ta li ngu ha han mi li tar ha pa ‐ngu ngu na ni Brig. Gen. Lo pe Da goy nga nag-a nun syo nga hul-os nga ma pu puy poy an re ‐bo lu syu nar yo nga ka giu san ha is la ha ma su nod nga tuig.

Kun di, an kong kre to nga ka him tang han mga ka ba tan-u nan mis mo an nag ‐du du so ha ira nga ma mi ling han ka ba ‐tu nan pa ra ha kri sis han ka ti ling ban nga ira li wat gin-aa bat. Pa da yon nga na lu ros an bad yet ha edu ka syon ngan iba pa nga ba ta kan nga pan ka ti ling ban nga ser bi syo. Na ti kag ra be an ba ga ko ‐lon yal nga or yen ta syon han edu ka syo n, su gad han pag du so han K+12 nga sis te ‐ma nga na ka ta dong ha pag-e du kar han ba ra to nga mga tra ba ha dor pa ra ha mga im per ya lis ta ngan pa ra ha eksport han tra ba ho. Gin ta ta may an pa gi gin ma ka na sud ngan gin wa wa ra an pag tut ‐do han na syu nal nga leng gu wa he.

An pag ba bag-o amo an ba la ud han ka say sa yan. Di ri gud ma pu pug ngan ni Du ter te ngan han iya mga ali pu res an ka ba tan-u nan ha pag pa kia na ka ba hin ha ira ka him tang ngan ha pag bi ling han pag ba bag-o. Mga ba tan-on pa hi ra Bo ‐nifacio, Anto nio Lu na, Apo li na rio Ma bi ‐ni ngan iba pa nga ba ya ni ha ka say sa ‐yan han Pi li pi nas han uma pi hi ra ha re ‐bo lu syon ngan hul-os nga nag ha tag han ira ku sog ngan ka bal tok pa ra ha in te res han na sud. Si gu ra do nga da mo na li wat an ba tan-on nga Pi li pi no nga ma su nod ha ira agud ipa da yon an di ri pa hu man nga re bo lu syo n.

Ki na hang lan nga pa ning ka mu tan nga maa bot an da ko nga ihap han ka ‐taw han ha re hi yon nga ka ba tan-u nan. Ki na hang lan nga dugang nga ma pu kaw, maor ga ni sa ngan ma pa gi os an ka ba tan-u nan ngan es tud yan te pa ra ha na syu nal de mok ra ti ko nga re bo lu syo n. Da mo kau pay an mga hayskul ngan ko le hi yo ha mga syu dad ngan sentro nga bung to. Yu kut-yu kot nga es tud yan te an poy de ma pu kaw, maor ga ni sa ngan ma pa gi os ha pi na ka hi lu ag nga pag kau ru sa kontra ha pa sis ta nga re hi men Du ter te. Ki na ‐hang lan ipa sam wak an Ha li pot nga Kur ‐so han Ka ti ling ban ngan Re bo lu syon Pi ‐li pi no ngan mag rek lu ta han mga aban te nga pan ma sa nga ak ti bis ta ti kang ha rang go han mga na ka es koy la nga ba ‐tan-on su gad man ha mga tra ba ha dor.

Ki na hang lan ilan sar han mga ka ba ‐tan-u nan ngan es tud yan te an mga pan ‐ma sa nga pa kig bi sog han ira sek tor ngan ma kig-u sa li wat ha mga pa kig bi ‐

sog han ba ta kan nga ma sa nga pa rag-u ma ngan tra ba ha dor. Ka bi gon an pi na ‐ka da mo agud ma kig bi sog kontra ha pag hi ta as han mat ri ku la, pa ra ha pag ‐ba su ra ha K+12, kontra ha pa na na lum ‐pi gos ha mga es tud yan te su gad han man da tory ROTC, ngan iba pa nga mag ‐pa so nga is yu han sek tor. Mag rek lu ta han mga aban te nga ak ti bis ta ti kang ha rang go han mga na gi os ha mga pan ma ‐sa nga pa kig bi sog.

Kun na tu kod na an Pam ban sang Ka ti pu nan ng mga Mag sa sa ka ha baryo, ki na hang lan li wat tu ku ron an mga tsap ‐ter han KM agud ma ta gad an mga ka ‐ba ta-u nan ngan ma pa hi ta as an ira pam pu li ti ka nga ka pu ka wan. Ma pa pa gi ‐os an mga ka ba tan-u nan pa ra ha Pam ‐ban sa De mok ra ti kong Paa ra lan ngan pa ra li wat ha mga pan kul tu ra nga ak ti ‐bi dad. An ka ba tan-u nan nga pa rag-u ma nga na kaa bot na ha 18 an yos ngan na ‐ka pa sar ha mga suk la nan amo an naa pi li wat ha Ba gong Huk bong Ba yan. Ki na ‐hang lan ikam pan ya an pag rek lu ta pa ra ha BHB la bi na ka du ngan han mga kontrap yu dal nga pa kig bi sog agud ma ‐si gu ro nga ma pa dig-on an mga ka dau ‐gan han mga pan ma sa nga pa kig bi sog.

Na kad to na man ha ka bar yu han an mga ka ba tan-u nan nga tra ba ha dor ngan in te lektwal ti kang ha ka syu da ran agud mag hi mo han pan ka ti ling ban nga im bes ti ga syon ngan bu mu lig ha BHB ngan de mok ra ti ko nga gub yer no han ka taw han. Na bu lig li wat hi ra ha mga bu ru ha ton edu ka syon ngan tek ni kal, ngan ha mga pam pu li ti ka nga bu ru ha ‐ton ha sa kob han BHB. Gin-aa mot han mga na ka es koy la nga ba tan-on an ira

gin-ad man ngan pa da yon nga nag re re ‐mol de agud ma hi nung da non nga ma ka ‐bu lig ha ka bug-u san nga pag su long han de mok ra ti ko nga re bo lu syon han ka ‐taw han.

Ura-u ra an pa na na lum pi gos ya na han re hi men US-Du ter te ha ka ba tan-u ‐nan kun di di ri hi ni ma pu pug ngan an ma ka say sayn nga pa pel han mga ba tan-on. An dik ta dor nga hi Marcos amo an nag dek la ra had to han ba la ud mi li tar ngan gin hi mo nga ili gal an KM. Kun di nag pa da yon an KM ko mo al ya do nga or ga ni sa syon han Na tio nal De mocra tic Front of the Phi lip pi nes. Pa da yon li wat nga na kig bi sog an mga ka ba tan-u nan ngan es tud yan te ha ira mag ka la in-la in nga or ga ni sa syon ma sa. Ha pa nar hug ni Du ter te agud di ri ma rek lu ta an ka ba ‐tan-u nan ha BHB, da mo lu god an na du ‐du so nga uma pi ha huk bo han ka taw ‐han. An mga ak ti bis ta nga na me me lig ro na an ki na bu hi amo an naaag hat nga lu mi kay han mga pan ma tay han re hi ‐men Du ter te ngan mag pa da yon ha re ‐bo lu syu nar yo nga ar ma do nga pa kig bi ‐sog.

Sang lit, hi Du ter te mis mo an pi na ‐ka mau pay nga pa rag rek lu ta pa ra ha BHB ti kang ha ka ba tan-u nan. Du gang la na nga nga las an mga ba tan-on tu ngod han ira pag ku ku ri ila rum han kri mi nal, kontra-ka taw han ngan kontra-na syu nal nga re hi men. Ha maa bot nga pa na hon, mag ba ba ha an ka ba tan-u nan ha ka kal ‐sa da han upod an ka taw han agud suk ton hi Du ter te, ngan mag pa pa da yon hi ra ha na syu nal nga ka tal wa san, de mok ra sya ngan so sya lis mo.

2 L A R A B N O B Y E M B R E 3 0 , 2 0 1 9

"Kabatan-unan...," tikang ha paypay 1

DIRUDILAIN NGA AKTIBIDAD an gin hi mo han ka taw ‐han han Eas tern Vi sa yas agud hi num du mon an usa ka tu ig nga pag-imple men tar han Me mo ran dum Order 32 nga nag dek la ra han “sta te of law less vio lence” ha Sa mar, Neg ‐ros ngan Bicol.

Ha Northern Ley te, gin hi mo han mi ‐li tar an mga ope ra syon kom bat ha tub ‐tu ban han mga bung to han Bu rauen, Albue ra, Da ga mi ngan Ja ro ngan ha syu dad han Ormoc ti kang Oktub re 1-9. Ha Albue ra, gin hi mo li wat an mga ope ‐ra syon nga tri ad nga ku no hay mga

peace and deve lop ment team/re too led com mu nity sup port prog ram ope ra ti ons (PDT/RCSPO). Maa bot ha si yam nga ele men to an na ka pu si syon ha ka da bar ‐yo, par ticu lar ha mga ba ra ngay han Ma ha ya hay ngan Tag bas. Ha Ca ri ga ra, maa bot ha 14 nga bar yo an may da PDT/

RCSPO. Hi ni nga bung to, na ngistra ping an mga ele ‐men to han 93rd Infantry Bat ta li on pa ra pa ga w son nga nag ka may da han engkwentro giu tan hi ni ngan han BHB had ton Oktub re. Po kus na man han mi li tar an ope ra syon nga in te lid yens ha bung to han Ka na nga.

Ha Sout hern Ley te,

mga ope ra syon kom bat li wat an gin hi hi ‐mo han mi li tar. Ha pi ra nga bar yo ha bung to han So god ngan ha usa nga bar ‐yo han Pan dan, has ta ya na di ri pa gi ha ‐pon gin pa pa kad to han mi li tar an mga ta wo ha ira um ha nan. Tu ngod ha gra be nga ka ku ri an nga gin pa du roy li wat han pag lu ros han pre syo han lu bi, ku mad to an mga pa rag-u ma ha bung to agud mag sa la wad han pe ti syon ha lo kal nga gub yer no.

Pag pa tay ngan pan ha rasUma bot na ha li ma an gin pa tay nga

si bil yan ha Ley te ya na nga tuig, ka la kip an had to anay nga ak ti bis ta ngan emple ya do han gub yer no han McArthur nga hi Mau re en Japzon, usa nga ba ra ‐

Gin hi mo an usa nga fo rum ha Ca ‐tar man, Northern Sa mar had ton Nob ‐yembre 22 nga gin pa ngu na han han Ba ‐yan-Eas tern Vi sa yas, Ako Nor te ha non ngan Lea gue of Fi li pi no Stu dents-Univer sity of Eas tern Phi lip pi nes. Gin-nga ra nan ini nga “De Facto Mar ti al Law: Fact or Ficti on” kun diin gin ta la ‐kay an pag par ti si par han mga ka ba tan-u nan ha pru bin sya ha pa na wa gan nga pug ngan an pa da yon nga pag ta mak ha mga de mok ra ti ko nga ka tu ngod. Gin sa ‐ad na man han mga or ga ni sa syon nga ig pa pa da yon ni ra an mga su gad nga ak ‐ti bi dad agud mai pa sam wak an ma pa so nga is yu han nag ti ti kag ra be nga kri sis ha re hi yon.

Gin pa ha yag li wat han mga abu ga do ha EV an ira su por ta ha ti na lum pi gos nga ka taw han ha re hi yon. Ha igin lan sar nga kon sul ta syon upod hi Atty. Edre Ola lia, pre si den te han Na tio nal Uni on of Peop les’ Law yers had ton Nob yembre

23, gin sa ad ni ra nga pag ‐se ser bi han an mga kab las han EV.

Gin pa ngu ‐na han na man han BAYAN-EV an usa nga da lik yat nga ra li ngan candle lighting ce re mony pa ra ha 34 nga bik ti ma han MO 32 han pa sis ta nga hi Du ter te. Ha pag su ma han Ka tu ngod-Si ni ra ngan Bi ‐sa yas, sa kob han usa ka tu ig nga imple ‐men ta syon han MO 32, maa bot ha 34 an ekstra hu di syal nga pan ma tay kun diin 20 an pa rag-u ma, 10 an mga upi ‐sya les han ba ra ngay ngan mu ni sip yo ngan upat an upi sya les han gub yer no. Maa bot li wat ha 300,000 nga ino sen te nga si bil yan han 500 ka ba ra ngay an apek ta do ha nag ti kag ra be ng mi li ta ri ‐sa syon.

Sam tang, nag bu tang li wat han mga ban de ra an Stand With Sa mar-Ley te ha mga kal sa da pa ra ma hi ba ro an nga ta ‐nan hiu nong ha na hia gum han MO 32 ha EV.

Ha Na tio nal Ca pi tal Re gi on, mag ka ‐la in-la in nga or ga ni sa syon su gad han Anak pa wis Party-list, Ba yan Mu na-Eas ‐tern Vi sa yas, Ami han Wo men ngan iba pa an bu mu lig ha igin lan sar nga gios-pro tes ta ha atu ba ngan han De partment of Na tio nal Defen se agud kun de na ron an pa da yon nga pag-a ta ke han mi li tar ha ka taw han.

Usa ka tu ig han MO 32, gin hi num dom

3L A R A BN O B Y E M B R E 3 0 , 2 0 1 9

BALITA

"Leyte...," tikang ha paypay 1

"Leyte...," sundan ha paypay 4

Gin-ekspli kar ni Fr. San tia go “Ka Sanny” Sa las, ta ga pag ya kan han NDF-EV, nga ka par te ini han ma hu ‐gaw nga ger ra ha pro pa gan da han re hi men Du ter te. Ka ru yag ni ya nga bi san an mid ya nga ma gin ka par te han iya kontra in sur hen si ya nga pro ‐pa gan da agud wa ray ru mi wa ha iya pag bi nu wa ngan mag buk sas ha iya mga kri men.

Du gang pa ni Fr. Sa las, na pi pi ri ‐tan an mid ya nga ig sen su ra an ira mga ba li ta tu ngod kay ha ros nga ta ‐nan han es tab li sim yen to han mid ya pa na nag-i ya han mga dag ko nga kumpra dor bur ge sya, aga ron may tu ‐na ngan mga pu li ti ko. Ha ros nga ta ‐nan han mga tra ba ha dor han mid ya hi mu bo li wat an su hol ngan di ri gin ‐tu tu gu tan nga mag-un yon sang lit di ri ni ra na de de pen sa han an ira mga ka ‐tu ngod.

Gin si gu ro na man ni Sa las nga di ri mag da da ug ini nga “who le-of-na ti ‐on” approach ni Du ‐ter te tu ngod kay hi ‐nay-hi nay hi ya nga na hi hi mu lag ha ka ‐taw han. Nag ka ka ‐may da na sum pa ki ay mis mo ha ira han-ay. Gra be na an ka nga las han ka taw han kan Du ter te tu ngod ha iya mga gin hi mo nga neo li be ral nga pa li si ‐ya su gad han pa bug-at nga bu his, im por ‐ta syon han bu gas, gin ba ya an nga ba ta ‐kan nga ser bi syo so ‐sya l, du not nga mga

imprastrak tu ra ngan iba pa. Da ra han pa da yon nga ata ke ha mga kri ti ‐kal nga mid ya su gad han Red-tag ‐ging, ha ras ment ngan pan ma tay, di ri hi ra bi san san-o maa bu yon kan Du ‐ter te.

Gin-aag hat han NDF-EV an nga ‐ta nan nga mid ya han re hi yon nga tu ‐min dog pa ra ha ka ma tuo ran, ig-un ‐dong an ka lib ri han ha pa ma ma ha yag kau pod an mga de mok ra ti ko nga ka ‐tu ngod ngan gu ma pil ha ka taw han kontra ha pa sis ta nga re hi men Du ‐ter te. “Kun di, kun mag da ug hi Du ‐ter te ha pag kontrol han mid ya su gad han pa na hon han dik ta du ra ni Marcos, ma hu nong an ka taw han han pa ma ti. Igpa pa lin ni ra an ira aten ‐syon ha al ter na ti bo nga mid ya ha in ‐ter net ngan iba pa nga su rok han im ‐por ma syon su gad han agitprop ngan re bo lu syu nar yo nga pro pa gan da tu ‐ngod kay maa ram hi ra nga amo ini an ka ma tuo ran.”

4 L A R A B N O B Y E M B R E 3 0 , 2 0 1 9

Mi li tar, gin-gi gi pit an mid yaUSA NGA PANIGAMNAN han mi li ta ri sa syon ngan pa sis mo an gin hi mo nga

pag pi rit han re hi men Du ter te ha mid ya han Eas tern Vi sa yas nga pu mir ma ha Ma nifes to of Com mit ment kun diin gin dek la ra an ira ka tang ku ran ha pag pa pa ‐tu man han EO 70. Si gon ini ha Na tio nal De mocra tic Front-Eas tern Vi sa yas ha igin pa ga was nga pa ha yag had ton Lu nes.

ngay ka ga wad ha Ka na nga, usa nga si bil yan ha Albue ra, ngan usa nga mag tu rut do ha Ma tag-ob. Una na nga gin pa tay an usa nga li der-ma sa ha bung to han Ca lu bi an had ton Hun yo.

Gin pa sam wak na man ha pob la ‐syon han Bay bay City an mga pos ter kun diin na ka bu tang an mga nga ran ngan lit ra to han mga gin-aa le gar han mi li tar nga mga per so na he han PKP-BHB. Nag pa pa bi lin ku no an mga hi ni mu-hi mo nga ka so han mur der, ili gal nga pag rek rut ngan re bel yon kontra ha ira.

Hi ni nga Nob yembre, maa bot ha 1,300 nga es tud yan te han Ley te Nor mal Univer sity an gin pa tam bong han Phi lip pi ne Air Force ha usa nga "peace and deve lop ment fo rum" kun diin gin-a ku sa ran han mi li tar an PKP-BHB han pag re rek rut han mga me nor de edad pi naa gi han mga “pren te nga or ga ni sa syo n.”

Wa ray pu los nga dek la ra syo n Si gon ha Efren Mar ti res Com ‐

mand han BHB-Eas tern Vi sa yas, na ‐nga nga ra si kas hi Gen. Da goy nga idek la ra nga “in sur gency-free” an Ley te agud pa ngu na han an pag bal ‐hin han mga ope ra syon kom bat ngad to ha is la han Sa mar, ngan hul-os nga ma per di an BHB ha re hi yon. Gin da dag mit niya ini an tes mag re ti ‐ro ha ma su nod nga tuig.

Si gon ha EMC, wa ray pu los an dek la ra syon ni Gen. Da goy nga ma ‐hu hu man an re bo lu syon ha Ley te tu ‐ngod mis mo ha ka ba ngi san nga gin ‐hi hi mo ni ya. Nag se ser be ini nga ma ‐tam bok nga tu na agud la baw pa nga ku mu sog an BHB ngan ma de pen sa ‐han hi ni an ka taw han. Pau ru-ut ro na nga gin-aat ras ni Gen. Da goy ngan han iya ku man der nga hi Rod ri go Du ter te an ded layn pa ra ha pag puy ‐poy ha BHB tu ngod kay ba tid hi ra nga hi la rum nga na ka ga mot an BHB ha ma sa sang lit di ri ni ra ini ma pe ‐per di.

"Leyte...," tikang ha paypay 3

5L A R A BN O B Y E M B R E 3 0 , 2 0 1 9

Rebolusyunaryo nga Panmasa nga Mantalaan han Sinirangan Bisayas

Nobyembre 30, 2019 | Tuig 42 Ihap 16

ndf.easternvisayas

@ndfevisayas

ndfevis@gmail.com

evsirang.blogspot.com

I-download an PDF:tinyurl.com/NDFEVMediaOfficePubs

Witch-hun ting ha mga es koy la han ngan in ter net, gin kun de nar

GINKUNDENAR HAN NATIONAL De mocra tic Front-Eas tern Vi sa yas an 8th Infantry Divi si on han Phi lip pi ne Army ha gin hi hi mo hi ni nga witch-hun ting ti kang han ig pa tu man han pa sis ta nga hi Du ter te an Me mo ran dum Order 32 ngan Execu tive Order 70 nga nag bu tang ha re hi yon ila rum han di ri-dek la ra do nga ba ‐la ud mi li tar.

Si gon kan Fr. San tia go “Ka Sanny” Sa las, ta ga pag ya kan han NDF-EV, gin-ga ga mit han mi li tar an Red-tag ging agud hi mu on nga le hi ti mo an ira pag su ‐lod ha mga es koy la han su gad han na hi ‐ta bo yana pa la ha Sa mar Sta te Univer ‐sity.

Du gang pa, gin-ga ga mit li wat han 20th IB an ira Face bo ok page agud isum pay an mga es tud yan te ha BHB. Gin bu bu tang han su gad nga pa maa gi

an mga es tud yan te nga gin-a ku sa ran ha usa nga “tri al by pub licity” nga kla ro nga pag ta la pas ha ira ba ta kan nga ka ‐tu ngod ngan ha tuk ma nga pro se so. Gin ta ta gan hi ni han su go an mga death squad su gad han mga na hi hi ta bo nga sis te ma ti ko nga pan ma tay ha mga pa ‐rag-u ma, tra bah ador, es tud yan te ngan iba pa nga ak ti bis ta.

May usa li wat nga “fan pa ge” an 20th IB kun diin na ka bu tang an rek la ‐

mo ha bi se gu ber na dor, pi ra nga upi ‐sya les han mi nu sip yo ngan ka pu li san han Las Navas, Northern Sa mar tu ‐ngod kay gin-a ko mo dar ni ra an usa nga kong re sis ta nga nag-iim bes ti gar han mga pa na la pas han taw ha non nga ka tu ngod han mi li tar ha bung to.

Gin-aag hat han NDF-EV an nga ‐ta nan nga ka ba tan-u nan ngan ka ‐taw han Pi li pi no nga atu han an witch-hun ting han mga mi li tar ngan ig-un dong an ira mga de mok ra ti ko nga ka tu ngod. Du gang hi ni, ginpa pa ‐na wa gan an pag pa pa ba su ra han MO 32 ngan an EO 70, ngan an pagbug-o s han pi na ka hi la pad nga pag kau ru ‐sa agud atu han an mi li ta ri sa syon ngan pa sis mo han re hi men Du ter te.

Nag ti ti kag ra be nga prob le ma ha tra ba ho ngan eko no mi ya ha na sud

HA NAGTITIKAGRABE NGA pa ni ni yu pi ngan pa na na lum pi gos, gin hi mo nga hi nog han re hi men Du ter te an ba ga ko lon yal ngan ba gap yu dal nga sis te ‐ma pa ra ha mga dag ko nga gios-pro tes ta ngan ger ra han katawhan nga nag-uun dong han na syu nal nga li be ra syo n, de mok ra sya, ngan hus ti sya, se ring ni Pro pe sor Jo se Ma ria Si son ha usa nga pa ha yag had ton Nob yembre 23.

Gin-a na li sar ni Si son an da tos nga igin pa ga was han Phi lip pi ne Sta tis tical Aut ho rity (PSA) hiu nong ha prob le ma ha unemploy ment o an mga wa ray tra ba ho ha na sud. Ba sar ha ira da tos, 10 mil yon ka ‐ta wo o 23% han ku sog pagtra ba ho ha Pi li ‐pi nas an na wa ra yan han tra ba ho ya na nga ika tu lo nga kwar ter han 2019 ti kang ha 44 mil yon nga Pi li pi no nga natrabaho.

Gin-ekspli kar li wat ni Si son nga di ri pa upod an un de remploy ment o ini nga mga kulang an trabaho nga maa bot ha 16.4% han ku sog pagtra ba ho nga da ko nga par te ti kang ha mga wa ray per ma nen te nga tra ‐ba ho. Gintudlok li wat ni Si son nga 10-12 mil yon o 25% han ku sog pagtra ba ho an wa ray ma kit-an nga tra ba ho ha na sud sang lit na pi ri tan nga magtra ba ho ha iba nga na sud. Di ri hira angay nga may da tra ba ho ha Pi li pi nas tu ngod kay di ri man hi ra din hi ha na sud nag tat ra ba ho.

Kun idu du gang an por sye nto han mga wa ray tra ba ho ngan an mga Pi li pi no nga

na pa kad to ha iba nga na sud pa ra mag bi ‐ling han tra ba ho, kun sugad 50% han ku ‐sog pagtra ba ho han 44 mil yon ka ta wo an di ri na ka kat ra ba ho ha Pi li pi nas.

Si gon kan Si son, an da ko nga ihap han mga wa ray tra ba ho ha Pi li pi nas du rot han ka wa ray han ti nu od nga re por ma ha tu na, na syu nal nga in dustri ya li sa syon ngan pag ka rag han mga re kur so tu ngod kay hi ‐ta as an por sye nto han im por ta syon, ura-u ra nga hi ta as nga pre syo han mga pro ‐yek to han imprastrak tu ra, ku rap syon ha gub yer no ngan hi ta as nga pon do ha mi li ‐tar.

An gin pa pa sam wak han re hi men Du ‐ter te amo nga 3-5% la an wa ray tra ba ho ha na sud. Tu ngod kay gin ba bay dan an mga poll survey firm su gad han SWS ngan Pul se Asia, gin ta ta hu ban ni ra han mga bu wa nga da tos nga na ru ru yag ku no an ka taw han ngan kun ten to ha pa mu mu no ni Du ter te.

“An pa da yon nga pag hi ta as han ihap han wa ray tra ba ho, gra be nga ka ku ri an, pag ba lig ya han na syu nal nga so be ra ni ya ha Chi na, nag ti ti kag ra be nga ekstra hu di ‐syal nga pan ma tay, ku rap syo n, si gu ra do nga du gang nga mag hi hi mo kan Du ter te nga ban tu gan ngan hi gug ma on pa ra ha ka taw han Pi li pi no,” intre mis ni Si son.