Gradska kuća u Subotici

Istorija subotičkih gradskih kuća

Istorija subotičkih gradskih kuća počinje sredinom XVIII veka kada 1743.

Subotica stiče municipalnu samostalnost i dobija građansku samoupravu.

Istorija subotičkih gradskih kuća

U nedostatku odgovarajuće zgrade, sastanci Gradskog veća održavani su u kućama senatora, a malobrojna gradska administracija nalazila se u kući Ištvana Andorta.

Istorija subotičkih gradskih kuća

Takvo stanje ostalo je sve do 1751. godine, kada je sagrađena prva Gradska kuća na glavnom trgu Subotice, otprilike na istom mestu na kojem su kasnije podignute i druga i sadašnja.

Istorija subotičkih gradskih kuća

Glavna zgrada sagrađena je od cigala i čerpića, a imala je svega četiri prostorije: većnicu, opštu kancelariju, kancelariju poreznika i arhivu.

Novi zatvor i u dvorištu kuhinja, ostava, ambar i dve štale dograđeni su 1754. godine.

Pripreme za gradnju nove Gradske kuće

1907. godine raspisan je konkurs za novo zdanje.

Prvo mesto je osvojila palata, rad budimpeštanskih arhitekata Marcel Komora i Deže Jakaba.

Pripreme za gradnju nove Gradske kuće

Iako je u gradu bilo nerešenih komunalnih i socijalnih problema, gradonačelnik Karolj Biro je bio uporan da istraje u svojim planovima i izmeni lik ovog grada.

Novac za gradnju Gradske kuće je sakupljen prodajom peskovitog zemljišta na severnoj strani grada.

Pripreme za gradnju nove Gradske kuće

Na glavnom gradskom trgu srušena je stara Gradska kuća i gimnazija.

Pripreme su otpočele i usred projektovanja, arhitekti su saopštili gradonačelniku da Gradsku kuću neće graditi u stilu baroka nego u tada popularnoj secesiji.

Građevinski radovi Građevinski radovi su završeni

za dve godine (1908-1910).

Jakab je sa najboljim majstorima toga vremena u sledeće dve godine dovršio unutrašnje uređenje objekta, a hiljade šara u znaku cveta lale postali su zaštitni znak Gradske kuće.

Građevinski radovi

Spolja, palata je ukrašena keramičkim crepovima iz čuvene pečujske fabrike Vilmoša Žolnai, koji je bio vatreni pobornik ovog umetničkog pravca.

Eksterijer i enterijer

U vizuri sa tornja uočljiva je maštovita kompozicija volumena, igra površina bojama žolnai keramike.

Četiri svetlarnika obezbeđuju dnevno svetlo, a šest stepeništa čine ovaj kompleks veoma preglednim i dostupnim.

Eksterijer i enterijer Severna fasada sa

naglašenim ugaonim i središnjim rizalitom i svečani ulaz, sa foajeom koji raskošnim stepeništem uvodi u deo prvog sprata gde se nalaze tri većnice tj. uredi za gradonačelnika i župana.

Velika većnica obiluje dekoracijom u drvetu, štuko malteru, kao i bogatim vitražima, mesinganim lampama i lusterima.

Velika većnica Najupečatljiviji deo ove

većnice su vitraži na severnoj fasadi, poznatih mađarskih vitražista Mikše Rota čija se signatura nalazi u centralnoj prozorskoj niši sa pet vitraža i Šandora Nađa, u bočnim nišama do centralne levo i desno koji se smatraju za najdragocenije priloge likovne umetnosti sa početka dvadesetog veka.

Ostale prostorije

Pored vitraža Velike većnice upečatljiva su dva velika vitraža sa svake strane zida foajea na kojima su predstavljene stara gradska kuća i novoizgrađena Gradska kuća.

Takođe, pored vitraža se nalazi kamena ploča sa imenima izvođača i majstora koji su radili na izgradnji Gradske kuće.

Ostale prostorije

Na drugoj strani službenog dela Gradske kuće su poreski uredi, osvetljene prostorije sa zastakljenim delom prema strankama i šalterima.

Tavanica je bogato ukrašena sa medaljonima zanata.

Bogato rezbareno i zeleno obojene klupe oko stubova grade jedan od najlepših enterijera Gradske kuće.

Gradska kuća, njena funkcija danas

Gradska kuća je građena kao savremeni administrativno-trgovački centar u kojoj funkciji je i danas.

Prizemlje zauzimaju trgovački lokali, dok je prvi i drugi sprat namenjen poreskoj upravi i kancelarijama ostalih službi grada.

Gradska kuća, njena funkcija danas

Danas su tu smešteni Gradski muzej sa stalnom postavkom i tematskom salom, Arhiv, Zavod za zaštitu spomenika, dok su u svečanom delu objekta smeštene kancelarije za gradonačelnika, sa pratećim opštinskim službama, Velika i Žuta većnica, i manja Zelena većnica.

Gradska kuća u ,,brojevima”

Trenutno ima 16.000 m2 korisne površine.

Dugačka je 105 m a široka 55,5 m.

Vidikovac je postavljen na 45,5 m a toranj je visok 76.

Gradska kuća u ,,brojevima”

Najgledaniji detalj Gradske kuće je sat na tornju, odnosno četiri sata na sve četiri strane sveta.

Satni mehanizam je napravljen u Budimpešti.

Brojčanik satova je dužine 2,20 m u prečniku, velika kazaljka 1,6 m a mala 1,1 m.