Izvještaj o stanju sigurnosti - fmoit.gov.ba

1

ZAHTJEV

ZA OBNOVU OKOLINSKE DOZVOLE SISECAM SODA LUKAVAC DOO

Zahtjev za obnovu okolinske dozvole za SSL

2

OPŠTI PODACI ORGANIZACIJA Sisecam soda Lukavac doo DIREKTOR DRUŠTVA Sefa Ӧzincegedik POGON I POSTROJENJA Krug fabrike Sisecam soda Lukavac doo Taložnice bdquoBijelo morerdquo ADRESA Prva ulica broj 1 75 300 Lukavac BiH KONTAKT Centrala +38735 552323 E-mail sodalukavacsisecamcom Web wwwsisecamba INVESTITOR Sisecam soda Lukavac doo Lukavac IZVRŠILAC Sektor Kontrole ekologije zaštite i

zdravstva VRSTA DOKUMENTA Zahtjev za obnovu okolinske dozvole za SSL AUTORI Aida Suljić diplingteh Majda Čakarić Obrenović MA zaštite okoliša Sabina Cipurković diplingteh Nihad Akeljić diplingteh SLUŽBENA KONTAKT OSOBA Nihad Akeljić diplingteh

Izvršni direktor za kontrolu ekologiju zaštitu i zdravstvo T +38735552311 M nakeljicsisecamcom

DATUM IZRADE ZAHTJEVA Juli 2020 godine BROJ PROTOKOLA


3

SADRŽAJ

1 UVOD 7

2 IZVOD PREDMETNE LOKACIJE I ŠIREG PODRUČJA SA NAMJENOM 8

3 LOKACIJA POGONA I POSTROJENJA 9

Broj zaposlenika u Sisecam soda Lukavac doo 10

Opis pogona i postrojenja i aktivnosti (plan tehnički opis rada) 11

Pogon za proizvodnju sirovog bikarbonata (Soda ndash pogon) 11

Pogon za proizvodnju kalcinirane lake sode 22

Pogon za proizvodnju kalcinirane teške sode 24

Pogon proizvodnje sode bikarbone 26

Pogon krečnih peći 30

Pogon termoelektrane 33

Hemijska priprema vode 33

Ostali objekti u krugu SSL-a 42

4 OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA OSTALIH SUPSTANCI I ENERGIJE

KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POGON I POSTROJENJE 46

41 Energenti 47 411 Električna energija 47 412 Voda 47

42 Opis izvora emisija iz pogona i postrojenja 48

43 Poboljšanja nastala realizacijom projekata u SSL 49

Emisija u zrak 50

44 Porijeklo nastanak tretman i mjesta ispuštanja otpadnih voda 51

45 Opis stanja lokacije pogona i postrojenja 53

46 Planirane investicije u narendnom periodu 2020-2025 55

5 OPIS IZVORA EMISIJA IZ POGONA I POSTROJENJA U OKOLIŠ (ZRAK VODA

TLO) I STANJE LOKACIJE POGONA I POSTROJENJA 58

51 Uticaj na zrak 58

52 Uticaj na vode i tlo 59

53 Uticaj na buku 60

54 Ostali uticaji 62

6 OPIS PREDLOŽENIH MJERA TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA

SPREČAVANJE ILI SMANJE EMISIJA IZ POSTROJENJA 63

61 Opis mjera za sprečavanje produkcije i za povrat korisnog materijala iz otpada koji

produkuje postrojenje 63


4

62 Opis ostalih mjera radi usklađivanja sa osnovnim obavezama operatora posebno

mjera nakon zatvaranja postrojenja 64 621 Mjere za smanjenje negativnog uticaja tokom gradnje objekta 64 622 Mjere u slučaju akcidentnih situacija 64 623 Mjere nakon prestanka rada postrojenja (objekta) 65 624 Opis mjera planiranih za monitoring emisija unutar područja 66

7 OPIS PREDVIĐENIH ALTERNATIVNIH RJEŠENJA 73

8 KOPIJA ZAHTJEVA ZA DOBIJANJE DRUGIH DOZVOLA KOJE ĆE BITI

IZDATE ZAJEDNO SA OKOLIŠNOM DOZVOLOM 74

9 NETEHNIČKI REZIME 75

Porijeklo nastanak tretman i mjesta ispuštanja otpadnih voda 81

10 PRILOZI 89


5

POPIS SLIKA

Slika 1 Lokacija SSL doo Lukavac u odnosu na općinu Lukavac Slika 2 SSL satelitski snimak lokacije (Izvor google Earth) Slika 3 Reaktori na PSV Slika 4 Dekanter za slanu vodu Slika 5 Šematski prikaz procesa absorbcije Slika 6 Šematski prikaz procesa absorbcije sa vanjskom izmjenom topline Slika 7 DCS ndash šematski prikaz kolona Slika 8 Trakasti filter u Soda pogonu Slika 9 DCS - Linija destilacije 2 i 3 i mala destilacija Slika 10 DCS - Linija destilacije 1 4 i 5 Slika 11 Blok šema procesa proizvodnje lake sode Slika 12 DCS slika procesa kalcinacije Slika 13 Pogon kalcinacije sa PSH3 Slika 14 Blok šema procesa proizvodnje teške sode Slika 15 DCS šema proizvodnje teške sode Slika 16 Pogon teške sode Slika 17 Tehnološka šema proizvodnje mokra kalcinacija Slika 18 Šema proizvodnje sode bikarbone priprema napojne lužine i karbonatizacija Slika 19 Šema proizvodnje sode bikarbone dekantacija sušenje i transport Slika 20 Transport kamena žičarom Slika 21 DCS šema krečnih peći Slika 22 Grabuljasti transporteri na krečnim pećima Slika 23 Nova filter stanica Slika 24 Rashladni tornjevi Slika 25 Jedna linija demineralizacije Slika 26 Šema pogona Pripreme vode (dekarbonizacija i demineralizacija) Slika 27 Dizajn kotla 7 Slika 28 Skladište uglja u Termoelektrani Slika 29 Vrećasti filter kotla 8 Slika 30 Emisije iz proizvodnih pogona u SSL Slika 31 Prikaz mjernih mjesta za dnevni i noćni nivo buke na mjernoj lokaciji ndash SSL


6

POPIS TABELA

Tabela 1 Broj radnika po stručnoj spremi Tabela 2 Organizacione cjeline Tabela 3 Prosječan sastav neprečišćene slane vode Tabela 4 Prosječni sastav za proizvod laka soda Tabela 5 Prosječni sastav za proizvod teška soda Tabela 6 Karakteristike antracita Tabela 7 Karakteristike kamena krečnjaka Tabela 8 Podaci o instalisanim kotlovskim jedinicama Tabela 9 Podaci o turboagregatu Tabela 10 Proizvodnja po pogonima u periodu od 2009 do 2019 godine Tabela 11 Potrošnja ulaznih sirovina i energenata po jedinici proizvoda za period od

2009 do 2019 godine Tabela 12 Utrošene sirovine za period januar ndash decembar 2019 godine Tabela 13 Potrošnja vode u 2019 g Tabela 14 Potrošnja pomoćnih sirovina u 2019 godini Tabela 15 Realizacija planiranih aktivnosti u roku važenja okolinske dozvole 2015-2020 Tabela 16 Usporedba izmjerenih koncentracija u dimnim plinovima sa GVE Tabela 17 Rezultati ispitivanja obaveznih i specifičnih fizičko ndash hemijskih parametara Tabela 18 Dozvoljeni nivoi vanjske buke za planiranje novih objekata ili izvora buke Tabela 19 Generalne mjere za ublaženje emisija Tabela 20 Zbirni prikaz izvještaja o monitoringu emisija iz postrojenja


7

1 UVOD

Proizvodnja sode po Solvay-evom postupku u Evropi razvija se preko 140 godina Fabrika sode Lukavac postoji još od 1893 godine Zbog velike potrošnje sirovina s ciljem ekonomičnosti proizvodnje smanjenjem transportnih troškova postrojenja su tradicionalno locirana u blizini nalazišta osnovnih sirovinskih materijala (kamenolomi nalazišta soli i vode) Strateške sirovine u procesu proizvodnje su kamen krečnjak sirova slana voda antracit ili koks sirova tehnološka (industrijska) voda amonijak vodena para električna energija Pomoćne sirovine su ugalj mazut hidrazin hlorovodonična kiselina-tehnička elektrolitička lužina amonijačna voda SSL je u periodu od 2006 do danas investirala u iznosu cca 150 mil EUR od kojih su značajna sredstva uložena u ekološke projekte čime je značajno smanjen ukupni teret zagađenja okoliša Ovim konstantnim ulaganjem u poboljšanja procesa proizvodnje sode i smanjenja uticaja na okoliš kompanija SISECAM SODA LUKAVAC doo nastoji da prati europske i svjetske standarde kao i zakonsku regulativu FBiH Društvo Sisecam je danas u oblastima svog poslovanja jedan od vodećih aktera u svijetu i predstavlja veliku porodicu koja broji 22000 članova Društvo već 85 godina stvara vrijednosti za sve svoje interesne strane crpeći snagu iz svoje dugogodišnje tradicije i postojanja Danas se vrši proizvodnja na četiri kontinenta i u 14 zemalja a proizvode plasira u preko 150 država U Sisecam soda Lukavac doo gotovo sve sirovine za proizvodnju sode se nabavljaju iz Bosne i Hercegovine dok se preko 99 svih asortimana proizvoda izvozi van granica BiH na međunarodno tržište U kompaniji Sisecam soda Lukavac ima direktno uposlenih zaposlenika 507 dok indirektno uposlenih kao izvođači radova u našoj kompaniji ima 300 radnika SSL-ovi kupci su svi najvažniji proizvođači deterdženata i stakla Srednje i Jugoistočne Evrope Strateški kupci su Vetropack Henkel Treibacher PampG O-I Reckitt Benckiser Osram Dr Oetker Pilkington Guardian Saponia Belišće Beohemia Steklarna Hrastnik Fabrika stakla Paraćin Kvalitet kompanije kao pouzdanog i važnog proizvođača sode na domaćem i međunarodnom tržištu je potvrđen Integrisanim menadžment sistemom (IMS) EN ISO 90012015 EN ISO 140012015 EN ISO 450012018 EN ISO 500012018 EN ISO 220002018 HACCP Halal Kosher FAMIQS FCA i FDA


8

2 IZVOD PREDMETNE LOKACIJE I ŠIREG PODRUČJA SA NAMJENOM

Prema prostornom Prostornom Planu općine Lukavac 2015-2035 Sisecam soda Lukavac doo predstavlja poslovni subjekt koji je nosioc privrednog razvoja općine Lukavac Tvornički krug tvornice Sisecam soda Lukavac doo površine 491638 m2 nalazi se u industrijskoj zoni Lukavac (postojeće taložnice Bijelo more se nalaze izvan kruga cca 2km udaljenost sa površinom cca56 ha) jedne od najznačajnijih tačaka na industrijskoj rudarskoj i turističkoj karti Bosne i Hercegovine i smještena na 44deg 33 sjeverne geografske širine i 18deg 31 istočne geografske širine Udaljena je 17 km od Tuzle u dolini srednjeg toka Spreče na padinama okolnih planina Majevice Ozrena i Konjuha Karakteristike ove lokacije su blizina i pristupačnost prirodnih izvora i sirovina koje se mogu naći u krugu od oko 20 km Okolina kao i sama tvornica su dobro povezano cestovnom vezom sa regionalnim centrima čineći ih tako dostupnim za transport kamionima i cisternama Općina Lukavac zauzima prostor od 35266 km2 između teritorija općina Tuzla Živinice Banovići Zavidovići Maglaj Petrovo Gračanica i Srebrenik Površina zemljišta odgovara kapacitetu broju i veličini podignutih zgrada tako da se osigurava njihova funkcionalna povezanost i sa mogućnošću daljeg proširenja objekta a da se ne ugroze funkcionalne cjeline U blizini se ne nalaze područja od istorijskog i kulturnog značaja

Slika 1 - Lokacija SSL doo Lukavac u odnosu na općinu Lukavac

Opština Lukavac se nalazi u Sjeveroistočnom dijelu Bosne i Hercegovine Nadmorska visina općine se kreće oko 200 do 800 mnm Klima je umjereno kontinentalna sa srednjom godišnjom temperaturom 101 oC Izrađen je Prostorni plan TK za period do 2025 godine u julu 2006g kao i Prostorni plan opštine Lukavac 2015-2035 godina u decembru 2015 godine Opština Lukavac je izrazito razvijen industrijski centar na čijoj teritoriji egzistiraju složeni privredn i kompleksi kao - GIKIL- Global-ispat koksna industrija Lukavac - FCL- Fabrika Cementa Lukavac - SSL- Sisecam Soda Lukavac doo - Rudnici uglja - Rudnik kamena-krečnjaka Vijenac te čitav niz pratećih privrednih subjekata koji se svojom proizvodnjom i uslugama naslanjaju na gore navedene industrijske komplekse


9

3 LOKACIJA POGONA I POSTROJENJA

Djelatnost fabrike Sisecam soda Lukavac doo Lukavac prema rješenju o upisu subjekta u sudski registar je društvo za proizvodnju lake i teške (guste) sode i drugih proizvoda na bazi sode Pogoni koji su predmet ovog Zahtjeva za obnovu okolinske nalaze se u krugu fabrike dok se postojeće taložnice Bijelo more nalaze izvan kruga fabrike na udaljenosti od cca 2 km i sa ukupnom površinom cca 56 ha U nastavku je data satelitska slika (slika 3) lokacije tvornice SSL sa ucrtanim granicama tvorničkog kruga i pripadajućim parcelama oko tvornice

Slika 2 ndash SSL satelitski snimak lokacije (Izvor google Earth)

Jedan od bitnih faktora u ovom sistemu rada je veliki stepen integracije pogona za proizvodnju sode sa energetskim postrojenjem Pored značajnih količina osnovnih sirovina kamena krečnjaka i slane vode postrojenje zahtjeva i značajne količine energije tople vode kao i dodatnih sirovina uključujući amonijak Sav sirovinski materijal (osim amonijaka) je raspoloživ na području do 20 km udaljenosti od fabrike Djelatnosti za koje se podnosi Zahtjev za obnovu okolinske dozvole

- Proizvodnja i prodaja kalcinirane lake sode - Proizvodnja i prodaja kalcinirane teške sode - Proizvodnja i prodaja sode bikarbone (tehnička i aditiv feed i food grade)

Trenutno ukupni proizvodni kapacitet svih asortimana proizvoda je 1600 tona dnevno U skladu sa realizacijom planiranih investicija u narednih pet godina maximalno povećanje proizvodnog kapaciteta je cca 1800 tona dnevno Proizvodnja gore navedenih proizvoda po tehnološkim cjelinama odvija se u slijedećim pogonima

- pogon krečnih peći - pogon termoelektrane - pogon proizvodnje sirovog bikarbonata - pogon proizvodnje sode (lake)


10

- pogon proizvodnje sode (teške) - pogon proizvodnje sode bikarbone - taložnice bdquoBijelo morerdquoza otpad iz procesa proizvodnje sode (postojeće i nove) - taložnice bdquoCrno morerdquo za otpad iz pogona termoelektrane i - ostali pomoćni objekti (radionice skladišta trafo stanice komunikacije i sl)

Broj zaposlenika u Sisecam soda Lukavac doo

Društvo bdquoSisecam soda Lukavacldquo doo trenutno zapošljava 509 radnika Kao dio svojih obaveza za uspješno poslovanje a i sigurnost Društvo pruža potpunu zaštitu radnika garantuje postojeći nivo zaposlenosti kao i otvaranje novih radnih mjesta (po potrebi) Ekonomska i socijalna dobrobit zaposlenih u Društvu osigurana je kroz redovne isplate plata dodatak za rad u smjenama rad noću prekovremeni rad dodatak na otežane uslove rada kolektivno osiguranje svih radnika organizovana ishrana u restoranu Društva organizovan prevoz radnika provođenje širokog spektra edukacije motivacijom i stimulacijom radnika seminari koje radnici imaju priliku pohađati za dalje napredovanje u radu zaštita na radu ndash obezbjeđenje ličnih zaštitnih sredstava Broj radnika po stručnoj spremi dat je u Tabeli 1 u nastavku

Tabela 1 - Broj radnika po stručnoj spremi

Stručna sprema Broj radnika

NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509

Tabela 2 - Organizacione cjeline

Redni br

Organizaciona cjelina Broj radnika

1 URED GENERALNOG DIREKTORA 12

2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55

7 ODRŽAVANJE TERMOELEKTRANE 10

8 MJERNO REGULACIONO ODRŽAVANJE 13

9 ELEKTRO ODRŽAVANJE 27

10 MAŠINSKO ODRŽAVANJE 54

11 INŽENJERIJSKE USLUGE 5

12 GRAĐEVINSKO ODRŽAVANJE 8

13 KONTROLA KVALITETE I EKOLOGIJA 18

14 KONTROLA PROCESA 2

15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7

18 TEHNIČKI MAGACIN 10

19 SEKTOR ZA LJUDSKE RESURSE 1

20 SLUŽBA ZA LJUDSKE RESURSE 3


11

Redni br


21 KADROVSKA SLUŽBA 4

22 INFORMACIONE TEHNOLOGIJE 3

23 SLUŽBA ZA OPĆE POSLOVE 44

24 MARKETING I PRODAJA 1

25 PRODAJA 4

26 PLANIRANJE PROIZVODNJE 5

27 MAGACIN GOTOVE ROBE 12

28 GENRAĆUNOVI KNJIGKUPACA 6

29 RAČUNOVODSTVO TROŠKOVA 5

30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509

Ukupan broj radnika koji rade u smjenama je 247

Opis pogona i postrojenja i aktivnosti (plan tehnički opis rada)

Kalcinirana soda u SSL kao i u cijeloj Evropi proizvodi se po Solvay-evom postupku (tzv ammonia soda process) koji koristi raspoložive prirodne mineralne sirovine slanu vodu (NaCl) i kamen krečnjak (CaCO3) zahtjevane čistoće Osnovna reakcija proizvodnje je

120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784

Pogon za proizvodnju sirovog bikarbonata (Soda ndash pogon)

Proces proizvodnje sirovog bikarbonata grubo se može podijeliti u nekoliko cjelina

- Prečišćavanje slane vode ndash PSV - Apsorpcija ndash AB - Karbonatizaicija ndash CB - Filtracija - FLR - Dekarbonizacija - DCB i - Destilacija ndash DS

Prečišćavanje slane vode

Neprečišćena (sirova) slana voda dolazi sa rudnika slane vode bdquoTetimaldquo cjevovodima promjera Oslash 250 mm i Oslash 350 mm Ista se skladišti u rezervoar 1 i rezervoar 2 (rezervoari otvorenog tipa) U tabeli 3 je prikazan prosječan sastav neprečišćene slane vode

Tabela 3 - Prosječan sastav neprečišćene slane vode

Parametar Jedinica ND20

Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12

Iz rezervoara 1 i rezervoara 2 neprečišćena slana voda se pumpom (reaktor pumpa) transportuje u reaktor (zapremina reaktora 5761 m3) U reaktor se takođe pumpom transportuje reaktiv koji se prethodno priprema u mješalicama Prečišćavanje se može uraditi na više načina u SSL je u upotrebi tzvldquokreč-sodaldquo postupak Postupak podrazumjeva tretiranje sirove slane vode reaktivom sljedećeg sastava NaOH 1000 ND Na2CO3 4500 ND CaOCa(OH)2 100 ND CaCO3 2000 ND Prednost ovog postupka prečišćavanja je velika čistoća a nedostatak mala brzina taloženja Rastvor za mekšanje se priprema u mješalicama dodavanjem kreča i sode kontroliše laboratorijski te se po potrebi vrši korekcija dodavanjem komponente koja nedostaje

Reaktiv se priprema u dvije mješalice Prva je kapaciteta 82 m3 a druga 15 m3 U prvoj mješalici vrši se otapanje kalcinirane sode u matičnoj lužini koja se dobija kao višak u proizvodnji bikarbone Cilj je da se dobije titar rastvora 80 ndash 90 ND koji se dalje dozira na reaktor Mješalica broj 2 se napuni do polovine sa matičnom lužinom zatim se vrši istresanje kalciniriane sode u mješalicu uz pomoć kranske dizalice Kada se mala mješalica zapuni pomoću pumpe se vrši prebacivanje u veliku mješalicu Priprema se količina koja je dovoljna za rad pogona prečišćavanja narednih 24 h Nakon što se dobije odgovarajuća količina rastvora titra 80 ndash 90 ND u velikoj mješalici zaustavlja se pripremanje reaktiva Obaveza operatora jeste da se izvrši propiranje svih dolaznih cjevovoda kako bi sve bilo spremno za ponovno spremanje rastvora

Slika 3 - Reaktori na PSV

Iz reaktora slana voda ide u dekantere ndash 3 kom (instalirana su dva dekantera V=700 m3 H=8 m Oslash 16 m i jedan V=1800 m3)Hemijski proces izdvajanja Ca2+ i Mg2+ iz sirove slane vode možemo prikazati sljedećim hemijskim reakcijama

Mg2++2NaOHrarr Mg(OH)2 +2Na+

Ca2+ +Na2CO3 rarr CaCO3 +2Na+

Mg++Ca(OH)2 rarr Mg(OH)2 +2Ca2+


13

Slika 4 ndash Dekanter za slanu vodu

Iz dekantera dalje slobodnim padom slana voda ide u pješčane filtere gdje se vrši dodatno čišćenje a zatim u rezervoare prečišćene slane vode (rezervoar 3 i rezervoar 4) prečišćena slana voda se dalje transportuje sola-pumpom u SO pogon (VII sprat) Prelivnim cjevovodom iz soda pogona se pune rezervoari prečiščene slane vode broj 5 i 6 čiji je kapacitet za svaki rezervoar po 2000 m3

Absorpcija amonijaka Ovo je prva operacija u sklopu Solvay-evog procesa Prva je iz razloga što u toj operaciji primarna sirovina (slana voda) ulazi u proces proizvodnje sode Prečišćena slana voda se sola pumpama transportuje u soda pogon na VII-i sprat Slana voda dobar je absorbens amonijaka zahvaljujući svojstvima i slane vode i amonijaka Proces absorbcije amonijaka u slanoj vodi je egzoterman Pažljivim hlađenjem amonijačne slane vode u toku absorbcije moguće je postići zadovoljavajuću koncentraciju NH3 u slanoj vodi potrebnu za izvođenje procesa Na svojstvima dobre absorbcije amonijaka u vodi zasnovano je pranje svih izlaznih plinova iz procesa proizvodnje sode Potrebno napomenuti da je sav inertan N2-plin koji potiče sa krečnih peći potrebno ispustiti u atmosferu To je apsolutno glavna masa iz procesa izlaznih plinova Ta masa inertnog plina koja prolazi kroz proces (nekorisno) treba biti očišćena od eventualno ponesenih korisnih plinova kao što su NH3 CO2 Slana voda na ulazu u proces najprikladniji je medij za pranje ovih odlaznih inertnih plinova Kod dobrog rada uređaja amonijak se gotovo sav vrati u proces dok se jedan dio CO2 (do 2 u izlaznom plinu) gubi u nepovrat Osim ovih plinova izlazni plinovi iz same absorbcije (kojih je relativno malo) a čiji je sastav NH3 CO2 i nepredviđeno prispjeli inertni plinovi (zrak O2 N2) također se provode kroz svježu hladnu slanu vodu u kojoj se zadrži sav NH3 i glavni dio CO2 Ova slana voda pridružuje se glavnoj masi od prethodnog pranja izlaznih plinova Konačno u postupku odvajanja dviju faza NH4Cl ndash lužina od kristala bikarbonata ndash NaHCO3 upotrebljava se vakuum filter Rad vakuum filtera zasnovan je na vakuumskom odvajanju filter kolača preko filter platna od lužine u tekućem stanju Prilikom rada vakuum filtera filter usisava zrak Gledajući na temperaturu lužine koja se odvaja može se uvidjeti da je zrak onečišćen sa NH3 te ga je potrebno oprati naravno zbog čuvanja samog NH3 Potisna strana vakuum pumpe prije uzbacivanja tog zraka transportuje ga kroz svježu slanu vodu te se i ovdje zadrži sav poneseni amonijak Sve ovo nužno je zbog visoke cijene amonijaka Amonijak je skup pomoćni materijal (prenosna tvar) u procesu ne učestvuje u konstituciji gotovog produkta i cilj je da se što manje izgubi u recirkulaciji Aparati predviđeni za obradu ovih otpadnih plinova su uglavnom punjene kolone slabo opterećene i zagarntiran je njihov dobar rad samim normalnim stanjem kolona a u njihovom proračunu treba uglavnom paziti na mase slane vode i plinova koje bez velikih otpora u protustruji moraju biti propuštene


14

Pri svemu ovome mora se znati da absorbcijom NH3 zapremina slane vode se povećava zbog čega se zapreminska koncentracija NaCl smanjuje Prije ulaska slane vode u glavnu absorbcionu kolonu ona se koristi za ispiranje izlaznih gasova od malih količina NH3 i to

- izlazni gasovi sa kolona - zrak sa filtera - gasovi sa kalcinacije - gasovi sa absorbcije

Ispiranje NH3 se postiže po gornjem redoslijedu u

- ispiraču gasa sa kolona (LCL) - ispiraču gasa sa filtera (LAF) - ispiraču gasa sa kalcinacije (SB-SH) - ispiraču gasa sa absorbcije (LV-AB)

Absorbcija amonijaka u slanoj vodi odvija se aparatima kolonskog tipa tzv absorberima U SSL postoje dva tipa absorbera

a) Absorberi sa inkorporiranim izmjenjivačima topline i b) Absorberi sa vanjskom izmjenom topline i prinudnom cirkulacijom

a) Absorberi sa inkorporiranim izmjenjivačima topline

AB aparat ovog tipa sastoji se iz dva dijela Gornji dio je sa zvonima tzvpasetni dio dok je donji dio sastavljen od 8 rashladnih snopova sa po 312 rashladnih cijevi Kroz cijevi ide voda dok same cijevi služe i kao mjesto dodira dviju faza za sam proces absorbcije Shema ovog aparata prikazana je na slici u nastavku


15

Slika 5 - Šematski prikaz procesa absorbcije

b) Absorberi sa vanjskom izmjenom topline i prinudnom cirkulacijom

Prikazan je tip AB aparata sa vanjskom izmjenom topline (pločasti IT) sa prinudnom cirkulacijom na slici 7 AB aparat sadrži dva paketa plastičnog punjenja Hlađenje se odvija izmjenom topline u pločastim izmjenjivačima topline protustrujno sa industrijskom vodom Cirkulacija se odvija prinudno sa jednim parom pumpi Jedna je radna a druga je rezervna


16

Slika 6 - Šematski prikaz procesa absorbcije sa vanjskom izmjenom topline

Masa slane vode koja ulazi u absorber je ukupljena slana voda sa ispirnih kolona

- LCL (laver kolona) ndash ispirači gasa sa karbonatizacionih kolona - LVAB ndash ispirač gasa sa absorbcije - SBSH - ispirač gasa sa kalcinacije - LAF ndash ispirač zraka sa filtracije

Masa NH3 koja u pravilu treba biti znatna je masa koja recirkulira u procesu u absorberu kolonama za karbonatizaciju preko filtera ide u sistem za njegovu regeneraciju i iz regeneracije dolazi u absorbciju To je dakle masa produkt regeneracije u procesu Vrlo važna karakteristika kretanja plinovite faze u procesu absorbcije jeste da se ona odvija pod određenim vakuumom u odnosu na atmosferski pritisak Taj vakuum održava vakuum ndash pumpa koja usisava plinove upravo sa vrha absorbera tj NH3 koji kod date temperature stoji u ravnoteži sa NH3 ndash siromašnom slanom vodom Vakuum u sistemu doprinosi znatno većem očuvanju NH3 ndash vrlo vrijedne komponente u procesu Ako bi sistem radio pod pritiskom (nadpritiskom u odnosu na atmosferu) svi propusti kao posljedica nesavršene zatvorenosti sistema bili bi uzroci gubitka velike količine NH3 te bi se stvorila ne snošljiva radna atmosfera pogona Ovako pod vakuumom sitni propusti u sistemu mogu da upuste nešto zraka u sistem a to su već pomenuti inerti plinovi N2 i O2 Ovdje treba napomenuti da je N2 potpuno inertan i ne problematičan dok su dozvoljene koncentracije O2 u AB gasu ispod 3

FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17

U plinovima na vrhu absorbera kod normalnog radnog režima najviše je CO2 A ni njega nema suviše mnogo jer u toku absorbcije i on reaguje sa NH3 dajući u režimu gdje je mnogo NH3 amonijum ndash karbonat (NH4)2CO3 CO2 potiče također iz filter lužine On može biti i indikator iskorištenja soli i na uskoj je vezi količina neiskorištene soli i CO3

2- jona u filter lužini Drugim riječima od ukupnih suhih plinova koji ulaze u absorbciju oko jedne četvrtine otpada na CO2 to svakako nije malo I dalje odnos absorbovanih NH3 i CO2 na izlazu iz absorbera u slanoj vodi veći je u korist NH3 nego na ulazu Time je određeno preovladavanje CO2 u plinovima na izlazu iz absorbera Naravno ovo razmatranje vrijedi za slučaj da se praktično sav CO2 vraća iz regeneracije NH3 a to je uglavnom tačno kod normalnog rada cjelokupnog pogona Odnosi masa u procesu absorbcije polaze od postulata da na izlazu NH3 ndash slane vode iz absorbera u slanoj vodi treba biti približno 10 više čestica NH3 u odnosu na NaCl Zašto Zato jer se ovim osigurava naravno u normalnom radu pogona podjednak ondnos NH3 i NaCl u trenutku i na mjestu ispadanja kristala NaHCO3 ndash sirovog bikarbonata jer računamo i na činjenicu da će svakako količina NH3 produvavanjem plinova u procesu karbonatizacije otići sa plinovima i da će se njegova koncentracija smanjivati Odatle je potreban višak od pomenutih 10 na izlazu slane vode iz AB NH3 u vodi čini medij alakalnim Titracijom sa HCl određenog normaliteta (n1) može se lako pratiti napredovanje absorbcije i konačan sadržaj NH3 Sadržaj NH3 na izlazu iz AB treba biti između 89 asymp 90 g NH3l lužine (NH3 slane vode) U absorberu se odvija sljedeća reakcija

NH3pl+H2OtekrarrNH3ot+H2Otek + toplina reakcije Bitno je napomenuti da je slana voda jako dobar absorbens i CO2 kojeg se u procesu absorbcije absorbuje do 20 (nešto više u AB sa cirkulacijom lužine) od ukupne količine dok se u drugom dijelu procesa proizvodnje sirovog bikarbonata uduvava ostatak CO2 u količini od 80 Dio CO2 gasa koji se absorbuje u prvom stepenu odnosno u AB može se prikazati hemijskom reakcijom

2 NH4OHt+CO2grarr(NH4)2CO3 t + H2O t + toplina reakcije Reakciona entalpija kod absorbcije NH3 i CO2 zajedno sa entalpijom gasova sa DS mogu slanu vodu zagrijati i do 95degC Kod ovako visoke temperature nije moguće postići zadovoljavajuću koncentraciju NH3 te se pribjegava ugradnji hladnjaka Iz gore navedenog se može zaključiti da obogaćivanje slane vode sa NH3 ide u dva stepena Prvi stepen čine različiti ispirači gasa a drugi stepen predstavlja glavna absorbciona kolona Karbonatizacija amonijačne slane vode Karbonatizacija ima za zadatak da amonijačnu slanu vodu koja dolazi sa absorbcije sadržaja 105 ND toliko obogati sa CO2 da obezbjedi nesmetano izdvajanje kristala NaHCO3 Osnovni tok procesa karbonatizacije se izvodi u više karbonatizacionih kolona čime je osigurano potrebno vrijeme za optimalan stepen karbonatizacije odnosno isoljavanja NaHCO3 Kolona koja je najduže radila kao karbonatizaciona se ispire i ovo ispiranje je iskorišteno za potrebnu predkarbonatizaciju amonijačne slane vode koja onda ide u proces karbonatizacije Između predkarbonatizacije i kolona za karbonatizaciju nalazi se SBCL Služi kao tank lužine koja je prošla predkarbonatizaciju i dalje služi za izmjenu kolona (o čemu će biti govora u nastavku) Gasovi koji napuštaju CBCL i CL idu u kolonu ispiranja LCL gdje se susreće sa svježom slanom vodom Amonijačna slana voda iz AB se transportuje CB pumpom u rezervoar lužine TSA prethodno se hladi u izmjenjivačima topline u protustruji sa vodom Iz TSA posude sa TSA pumpom lužina se transportuje prema karbonater kolonama (CB koona) Lužina iz CBCL prelazi u SBCL a dalje se pumpom napajanja prebacuje u napojni rezervoar (NC) karbonatizacionih kolona Preliv NC-CBCL je povezan sa rezervoarom TSA što se reguliše automatskim ventilom te na taj način održava visina karbonater kolone Iz napojnog rezervoara lužina ide u karbonatizacione kolone u kojima nastaju kristali NaHCO3 u suspenziji koja dalje ide na proces filtracije a preliv iz NC-a je spojen u SBCL Ulaz plina u CB kolonu je na njenom dnu gdje ulazi CO2 sa krečnih peći CB gas (40) a u karbonatizacione kolone ulazi tzv donji gas DG (75) na dnu kolona i gornji gas GG (40) koji se uvodi na sredini kolone

Sam proces karbonatizacije teče prema sljedećim reakcijama


18

CO2 (g)+H2O(t) rarr CO2 (ot)+ H2O(t) 2NH3+ CO2 + H2O rarr (NH4)2CO3

(NH4)2CO3 + CO2 + H2O rarr 2NH4HCO3 NH4HCO3+NaCl rarr NaHCO3 + NH4Cl

Slika 7 ndash DCS ndash šematski prikaz kolona

Filtracija sirovog bikarbonata

Jedan kontinuiran proces kakav je proizvodnja sirovog bikarbonata zahtijeva i kontinuirano održavanje faza u ovom slučaju NaHCO3 kao krute faze i filter lužine u kojoj preovladava amonijum hlorid (NH4Cl) Vrlo je važno da ne dođe do onečišćenja sirovog bikarbonata koji je ulazna sirovina za pripremu DCB suspenzije odnosno osnovna sirovina za proizvodnju natrij hidrogenkarbonata za prehrambenu industriju i na taj način naruši zdravstvena ispravnost sode bikarbone odnosno naruše zahtjevi Sistema upravljanja sigurnosti hrane i Halal zahtjevi i mjere

U SSL-u su instalirani sljedeći filteri - Rotacioni flteri 234 imaju kapacitet do 300 td - Rotacioni filteri 1 i 5 imaju kapacitet do 360 td - Trakasti filter 2 ima kapacitet 1000 td lake sode - Trakasti flter 1 ima kapacitet 1500 td lake sode

Zadatak filtera je trostruk - odvajanje suspendiranog sirovog bikarbonata - ispiranje matične lužine iz filter kolača - otklanjanje vlažnosti iz filter kolača

Razdvajanje između faza je zasnovano na osnovu vakuuma koji obezbjeđuju vakuum pumpe te se na filter platnu izdvaja NaHCO3 a kao filtrat se izdvaja NH4Cl Ispiranje kolača se vrši sa mehkom vodom sa ciljem obaranja Cl- u proizvodu tj u sirovom bikarbonatu Smanjenje vlažnosti se postiže sa održavanjem vakuuma na filteru


19

Slika 8 Trakasti filter u Soda pogonu

Destilacija (regeneracija amonijaka) Dolazna tekućina sa filtera (filter lužina) dolazi u odjeljenje destilacije sa temperaturom 27degC i sljedećeg hemijskog sastava

NH4Cl61-65 ND NaCl25-29 ND (NH4)2CO310-15 ND NH4HCO310-15 ND Na2SO41-2 ND

Zagrijavanjem lužine već pri 35-40 degC počinje razgradnja NH4HCO3 po sledećoj jednačini

2 NH4HCO3 rarr (NH4)2CO3 + CO2 + H2O ndash 3550 kcal

Iz reakcije vidimo da se prilikom razgradnje istjeruje i CO2 paralelno sa tom reakcijom teče i sljedeća reakcija NaHCO3 + NH4Cl rarr NaCl + NH4HCO3 ndash 1090 kcal

Već na temperaturi 65-70degC dolazi do razgradnje (NH4)2CO3 po sljedećoj reakciji

(NH4)2CO3 rarr 2 NH3 (g) + CO2 (g) + H2O -38400 kcal

Zagrijavanjem na 85-90degC izdestilira se skoro sav CO2 i dio slobodnog amonijaka dok se vezani amonijak oslobađa dodatkom Ca(OH)2 u vidu krečnog mlijeka po reakciji

NH4Cl + Ca(OH)2 rarr 2 NH3(g) + 2 H2O + CaCl2 -13410 kcal Iz reakcije (4) nastali amonijak kao i amonijak nastao reakcijom (3) istjeruje se dovođenjem topline Regeneracija amonijaka (NH3) iz filter lužine se naziva amonijačna destilacija ili kratko destilacija i postiže se u kolonama uvođenjem pare niskog pritiska

U SSL su instalirane 5 linija DS Nove linije DS1 DS4 i DS5 te dvije stare linije DS2 i DS3 se sastoje od sljedećih aparata

- Destiler - DS - Rešofer - RH - Zasićivač kreča - PLM - Pločasti izmjenjivači topline - Mala destilacija - CC

U cilju ravnomijernog doziranja krečnog mlijeka u pogonu su instalirane tri mješalice (MKM1 2 i 3) Za hlađenje plina i predgrijavanje filter lužine instaliran je sistema pločastih izmjenjivača topline Filter lužina se nakon filtracije deponuje u rezeorvar filter lužine (4 tanka od kojih svaki ima kapacitet 200 m3) Dalje se RH ndash pumpom transportuje preko sistema pločastih hladnjakapredgrijača do RH aparata Cilj je predgrijati lužinu prije RH aparata i time izvršiti uštedu energije a sve na račun topline koju sa sobom nosi izlazeći plin sa RH Medij koji prenosi toplinu sa plina na lužinu je DEMI voda Princip je sljedeći


20

sistem pločastih hladnjakapredgrijača je povezan sa cjevovodima DEMI vode Iz rezervoara DEMI vode pumpom se transportuje voda do hladnjaka gasa (jedan par) u kojem se vrši hlađenje gasa do temp 55 degC pri tome se DEMI voda ugrije te svoju toplinu predaje preko izmjenjivača topline filter lužini kojom se napaja RH kolona Lužina se predgrije do temp 65 degC Nakon izmjene toplione DEMI voda ide na pločasti hladnjak za dodatno hlađenje gdje se hladi sa industrijskom vodom Tako ohlađena DEMI voda ide u rezervoar DEMI vode te se tako zatvara krug Prilikom hlađenja plina dolazi do stvaranja kondenzata koji sa sobom nose velike količine NH3 isti se deponuje u CC ulazni rezervoar odakle se dalje upućuje na CC aparat (mala destilacija) Iz RH lužina dalje ide u PLM pomoću pumpe gdje se miješa sa krečnim mlijekom koje se dozira iz MKM pri čemu dolazi do razlaganja NH4Cl gas iz PLM se uvodi u RH a lužina u DS da se istjera preostali NH3 Iz destilera lužina dalje ide u DT aparat (ekspander) U DS se uvodi para niskog pritiska tako se na putu od dna do vrha vrši istjerivanje NH3 iz lužine na putu lužine od vrha DS kolone prema dnu lužina biva sve siromašnija sa NH3 i CO2 a plinovita faza sve bogatija Plin iz DS ide u RH gdje ulazi i plin iz PLM dalje plin iz RH i plin iz CC-a idu u sistem pločastih hladnjaka gdje se hlade DEMI vodom na temperaturu 55 degC odakle se vode na apsorpciju neabsorbovani plin iz AB-a ide dalje na ispirne kolone kako bi se u potpunosti odstranio NH3 a da bi preostali CO2 nesmetano išao na kompresore i dalje u proces

Slika 9 ndash DCS - Linija destilacije 2 i 3 i mala destilacija


21

Slika 10 - DCS ndash Linija destilacije 1 4 i 5

Dekarbonizacija

Ulazna tekućina u DCB aparat pravi se rastvaranjem i suspendiranjem sirovog bikarbonata u vodi nakon filtriranja Sirovi bikarbonat za spravljanje DCB ulazne lužine se uzima sa transportnih traka 31 i 32 preko automatskih skidača kojima upravlja staničar na radnom mjestu DCS kolone Sirovi bikarbonat se dozira u koš sirovog bikarbonata a iz koša se preko trake dozira u DCB mješalicu u kojoj se spravlja DCB ulazna lužina U mješalici se pomoću ramskog mješača vrši miješanje i pripremanje ulazne suspenzije Za pripremanje rastvora odnosno suspenzije sirovog bikarbonata za DCB koristi se matična lužina iz BR pogona te gore navedeni sirovi bikarbonat Ukoliko se ima nedostatak matične lužine mogu se uzeti PSH kondenzati kao prelazno rješenje te u krajnjoj nuždi CC voda ili mehka voda Vrlo je važno da ne dođe do onečišćenja pripremljenog rastvora za DCB te na taj način naruši zdravstvena ispravnost sode bikarbone odnosno naruše zahtjevi Sistema upravljanja sigurnosti hrane i Halal zahtjevi i mjere Stoga ulaz sirovog bikarbonata za pripremu DCB ulazne suspenzije posmatramo kao kritičnu kontrolnu tačku nadzor nad istom vrši operator DCB stanice i operator filtracije dok je preventivna mjera stalan nadzor na fizička onečišćenja i hemijske analize Cl i Fe sirovog bikarbonata prema obrazcima OB 761-1H OB 743-1H Za dobivanje rastvora Na2CO3 odgovarajuće koncentracije 105-120 ND mora ulazna tekućina da sadrži 110-130 ND Natrijum se velikim dijelom nalazi kao NaHCO3 Izlaz iz mješalice je spojen na DCB ulazne pumpe Na potisnoj strani pumpi je ugrađen mjerač gustine suspenzije Potrebnom ulaznom titru odgovara gustina suspenzije 124 - 126 kgl Održavanje gustine DCB ulazne lužine se vrši pomoću frekventnog pogona na motoru trake sirovog bikarbonata za DCB Na putu lužine od DCB ulaznih pumpi prema DCB aparatu nalazi se izmjnjivač topline čija funkcija jeste da se izvrši predgrijavanje DCB ulazne suspenzije Na drugoj strani izmjenjivača je spojen izlaz lužine iz DCB aparata (potis DCB izlazne pumpe) Funkcija navedenog izmjenjivača je izmjena energije između DCB ulazna i DCB izlaza Cilj je predgrijati DCB ulaz na što veću temperaturu a ujedno što više ohladiti DCB izlaz za BR pogon Time se postiže smanjenje potrošnje pare na DCB aparatu i ima se bolje hlađenje DCB lužine za pogon bikarbone

U slučaju problema u radu sa DCB mješalicom ima se alternativno rješenje U rad se prije svega uzima jedan obrtni filter (na raspolaganju su flr br2 3 i 5) SBB se skida u mješalicu pomoću skidača (noževa) te se analizom prati ulazni titar te po potrebi dodaje više ili manje sirovog bikarbonata U mješalici se sirovi bikarbonat miješa sa matičnom lužinom te pomoću pumpi se transportuje dalje prema DCB aparatu

Kod zagrijavanja vodenog rastvora odnosno suspenzije sirovog bikarbonata teku sledeće reakcije

2NaHCO3 (s) + toplota Na2CO3 (s) + CO2 (g) + H2O (g) NaHCO3 + NH4Cl NaCl (s) + CO2 (g) + H2O (g) + NH3 (g)

(NH4)2CO3 (s) + toplota 2NH3 (g) + CO2 (g) + H2O (g)


22

U DCB aparatu treba da se izvrši pretvorba bikarbonatnog mlijeka do potpunog rastvora suspendiranog NaHCO3 Kao punilo u DCB aparatu se koristi koks Para se u aparat uvodi odozdo a izlazni rastvor ima temperaturu iznad 100degC Kod zaustavljanja aparata može doći do taloženja bikarbonata iz tekućine i začepljenja otvora prelaza pare Da bi se ovo spriječilo kod zaustavljanja aparata prekida se napajanje bikarbonatnim mlijekom a vreli rastvor Na2CO3 se daje posebnim cijevovodom u recirkulaciju U DCB gasu sadržan je sav istjerani amonijak i ugljen dioksid Ako se na izlazu gasa drži viši pritisak i niža temperatura dobiva se manja potrošnja pare Gubitak pritiska u punjenoj koloni je mali Ulazni ventil pare reguliše protok pare a održava potrebnu temperaturu na vrhu aparata (92 ndash 98degC) U DCB aparat ne može ulaziti zrak zato je moguće postići visoku koncentraciju CO2 u gasu Vrijednost koncentracije CO2 se kreće oko 98 Jedini nedostatak mokre kalcinacije je nepotpuna pretvorba NaHCO3 u Na2CO3

Pogon za proizvodnju kalcinirane lake sode

U pogonu za proizvodnju lake sode proces se odvija u parnim kalcinatorima (3 ukupno) kapaciteta 1600 td U narednih 5 godina biti će izgrađen još jedan kalcinator kapaciteta 1000 td kao zamjenski kapacitet Sirovina koja se upotrebljava za proizvodnju lake sode je sirovi bikarbonat okvirnog sastava (mas) NaHCO3 - 75 Na2CO3 - 5 NH4HCO3 - 5 NaCl - 01 Fe ppm - 004 H2O - 13 Randman - 51

Proces dobivanja lake sode podrazumjeva slijedeće faze

- Miješanje sirovog bikarbonata i lake sode (sniženje vlage na 8 ) - Kalcinacija dobivene smjese indirektnim dodirom sa tehnološkom parom 27 bar 2800C - Toplo pranje plinova - Hladno pranjehlađenje plinova - Ekspanzija kondenzata - Hlađenje gotovog proizvoda

Glavne hemijske reakcije koje se odvijaju pri dobivanju lake sode su

2NaHCO3 (s) + toplota rarr Na2CO3 (s) + CO2 (g) + H2O (g) NaHCO3 + NH4Cl (l) rarr NaCl (s) + CO2 (g) + H2O (g) + NH3 (g)

(NH4)2CO3 (s) + toplota rarr 2NH3 (g) + CO2 (g) + H2O (g) Plin se odvodi na kompresiju soda u silose

Tabela 4 ndash Prosječni sastav za proizvod laka soda

Karakteristika Jedinica SSL specifikacija

Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056

Sulfat SO4 001 00079

Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23

Slika 8 Blok šema procesa proizvodnje lake sode

Slika 12 - DCS slika procesa kalcinacije


24

Slika 11 - Pogon kalcinacije sa PSH3

Pogon za proizvodnju kalcinirane teške sode

Sirovina za dobivanje teške sode je laka soda dobivena u pranim kalcinatorima hemijskog sastava i karakteristika već pomenutih Pogon proizvodnje kalcinirane sode (teške) - jedan pogon teške sode ukupnog kapaciteta 850 td U narednom periodu biće izgrađena jedan pogon teške sode kapaciteta 900 td i isti je sastavni dio Zahtjeva za okolinsku dozvolu Proces dobivanja teške sode podrazumjeva slijedeće procesne faze

- Dobivanje monohidrata u rotirajućem kristalizatoru (reakcijom lake sode i vode) do vlage 19

mas

- Miješanje vlažnog monohidrata i povratne sode u mikseru (sniženje vlage na 8 )

- Sušenje smjese parom u indirektnom kontaktu 12 bar 280 0C

- Ispiranje plinova iz kristalizatora i sušnice

- Prosijavanje osušenog proizvoda

- Hlađenje gotovog proizvoda i otprema do silosa

- Ekspanzija vrelih kondenzata

Glavne hemijske reakcije koje se odvijaju su Na2CO3 (s) + H2O rarr Na2CO3 middotH2O (s) + Q

Na2CO3middotH2O (s) + Q rarr Na2CO3 (s) + H2O (g) Nastali proizvod je teška soda istog hemijskog sastava kao laka soda ali drukčijih fizičkih osobina


25

Tabela 5 ndash Prosječni sastav za proizvod teška soda

Slika 14 - Blok šema procesa proizvodnje teške sode

Karakteristika Jedinica SSL spec Prosječne vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541

Nasipna težina gcm3 100-115 110


Gubitka žarenjem 030 max 0170

pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26

Slika 15 - DCS šema proizvodnje teške sode

Slika 16 - Pogon teške sode

Novi pogon za proizvodnju teške sode izgrađen prema glavnom projektu Soda Sanayii AS i pušten u pogon u decembru 2007 god Proces proizvodnje teške sode je potpuno automatizovan uz pomoć sistema DCS (Directed Control ndash System ndash direktna kontrola sistema) čiju implementaciju je izvršila Američka firma Honeywell

Pogon proizvodnje sode bikarbone

Natrijev bikarbonat ndashNaHCO3 predstavlja bijeli kristalni prašak sa veličinom kristala 005-050 mm i nasipnom težinom 115-125 gcm3 Molekularna masa NaHCO3 iznosi 8401 specifične topline 1043 kJkgK


27

Pogon proizvodnje sode bikarbone (food i feed aditiv tehnička) trenutno instalisanog kapaciteta 350 td NaHCO3 U narednih pet godina biti će povećan kapacitet na 480 td Tehnološka šema dobijanja prečišćenog NaHCO3 koji po svom kvalitetu zadovoljava standarde za korištenje u prehrambenoj industriji kao i za potrebe farmaceutskih proizvoda je takozvani mokri postupak putem njenog ponovnog prevođenja u Na2CO3 u rastvoru i naknadnom kristalizacijom u NaHCO3 uz pomoć CO2 takođe u vodenom rastvoru Na slici 12 prikazana je principijelna šema dobijanja rastvora bikarbonata te naknadne debikarbonatizacije uz pomoć CO2 Natrijumbikarbonat sa vakuum filtera se doprema u rezvoar sa mješalicom u koji dolazi matična lužina iz procesa proizvodnje sode bikarbone koja je prethodno prošla sistem toplog pranja na kalcinaciji pri čemu dobivamo suspenziju NaHCO3 (~25 kristala) čija koncentracija treba da iznosi 110 ndash 115 ND20 ml (462-483 gl) Iz mješalice se suspenzija pumpom doprema ispod vrha aparata za debikarbonatizaciju takozvani DCB aparat gdje se odvijaju prethodno prikazane reakcije

Slika 17 Tehnološka šema proizvodnje mokra kalcinacija

Vodeni rastvor natrijumbikarbonata ima slabo izražen alkalni karakter Rastvorljivost NaHCO3 u vodi nije velika Sa povećanjem temperature rastvorljivost se povećava Na dnu dekarbonatera se doprema tehnološka para pritiska 14-15 bara i temperature oko 150 0C potrebne za razlaganje NaHCO3 Rastvor sode na izlazu iz dekarbonatera ima ukupan alkalitet 100-105 ND izlazeći u donjim dijelu dekarbonatora iz koga pumpom odlazi u pogon za ponovnu debikarbonatizaciju Iz gornjeg dijela dekarbonatora izlazi gas CO2 koncentracije 95-98 volumno preračunato na suhi gas i jedan dio NH3 Izlazni gas izlazi i miješa se sa gasom krečnih peći i peći parnog kalcinatora za dobijanje kalcinirane sode Proces prerade rastvora natrijum karbonata i njegovo prevođenje ponovo u natrijum bikarbonat povećanog kvaliteta se nastavlja u pogonu za proizvodnju sode bikarbone S obzirom da je DCB na izlazu iz aparata temperature ~115 degC isti prolazi kroz dvostepeno hlađenje u prvom stupnju se hladi protustrujno sa matičnom lužinom iz procesa proizvodnje sode bikarbone sa ciljem prvenstveno predgrijavanja matične lužine (energetska efikasnost procesa) dok se u drugom stupnju hlađenje do određene temperature (ovisno o procesu proizvodnje) obavlja sa industrijskom vodom Važno je napomenuti da DCB prije dolaza u proces prolazi sistem filtracije s ciljem fizičkog čišćenja Ohlađeni DCB rastvor dolazi u rezervoar iz koga dalje ide na pripremu napojne lužine za karbonatizaciju u manji rezervoar u koji istovremeno dolazi matična lužina iz procesa


28

50-60 ND kako bi se dobila napojna lužina 80-90 ND koja se pumpom transportuje u karbonatizacione kolone U karbonatizacione kolone se dodaje CO2 gas const ~40 gdje se odvija sledeća hemijska reakcija

Na2CO3(r) + CO2(g) + H2O(t) rarr 2NaHCO3(č) + 524 kJ Obrazovana suspenzija u karbonizacionoj koloni sa sadržajem NaHCO3 (10-15 vol kristala) pod hidrostatičkim pritiskom ide u zajednički rezervoar sa mješalicom iz koga se pumpom transportuje i raspoređuje za dekantere radne linije proizvodnje gdje se obavlja dekantacija Nakon dekantacije koja je veoma brza suspenzija (50-60 vol kristala) se daje na centrifugiranje sa ciljem razdvajanja kristala od bistrog djela (filtrat sa centrifuge) Dobiveni kristal (3-5 vlaga) sa centrifuge se transportuje pomoću pužnog transportera u fluidiziranu sušnicu gdje se pomoću zraka koji obezbjeđuje potisni ventilator prethodno predgrijanog u izmjenjivaču topline na temperaturu 140-170 degC suši i transportuje u ciklon gdje se na dnu odvaja gotov proizvod dok se na vrhu izvlači topli zrak pomoću usisnog ventilator koji prolazi sistem mokrog pranja Gotov proizvod iz ciklona se dalje transportuje pomoću pužnog transportera prolazi sistem prosijavanja na vibro situ (2mm) i dalje transportuje i usmjerava u određeni silos

Slika 18 Šema proizvodnje sode bikarbone priprema napojne lužine i karbonatizacija


29

Slika 19- Šema proizvodnje sode bikarbone dekantacija sušenje i transport

Poboljšanja koja su urađena u prethodnom periodu

- Zaokruženje sistema vode za hlađenje

- Povrat vode za rashadne tornjeve - urađena rekonstrukcija odlaza vode čime je u potpunosti zatvoren krug rashadnih voda

- Razdvajanje sistema vode za pranje zraka iz sistema sušenja i propiranja sistema u procesu

koja je podrazumjevala izradu i ugradnju nove posude sa pratećom opremom koja podrazumjeva pumpe i cjevovod

- Razdvajanje linija sušenja i rekonstrukciju sistema koja je podrazumjevala rekonstrukciju

kompletnog sistema dolaza i odlaza pare nabavku i ugradnju novih automatskih ventila za regulaciju pare čime je smanjena i potrošnja iste za cca 10 zbog bolje regulacije zbog mogućnosti usmjerenja odlaza pare u sistem a gdje je prethodno išla u rezervoar sa vodom koja se morala prisilno hladiti sa vodom te je ovom rekonstrukcijom smanjen i zahvat industrijske vode

- Nabavka i ugradnja filtera za filtriranje reaktiva DCB na dolazu u pogon čime se značajno smanjuje opasnost od fizičkog onečišćenja

- Nabavka i ugradnja filtera za vodu koja se koristi za pranje mašina i opreme kao i za potrebe

neophodnog propiraja sistema

- Izrada i ugradnja vibro sita za prehrambenu sodu za novu paker mašinu čime se uklanja mogućnost fizičkog onečišćenja proizvoda

- Ugradnja novog magneta na izlazu iz silosa prehrambene sode i sode bikarbone sa aditivom

čime se osigurava proizvod bez metalnih tragova

- Nabavka i puštanje u rad nove paker mašine sa novom PP 251 ambalažom čime se osigurava razdvajanje sistema pakovanja nema rasipanja proizvoda zbog ambalaže


30

Pogon krečnih peći

Ulazne sirovine u pogonu Krečne peći su antracit granulacije 25-75 mm i kamen krečnjak granulacije 50-130 mm Antracit Antracit se doprema kamionima i lageruje na depo antracita na kojem je urađena betonska ploča i poredani betonski elementi po obodu depoa radi povećanja količine skladištenja i same iskoristivosti istog Kako antracit ne dolazi samo u granicama granulacije 25-75 mm mora se pristupiti drobljenju i prosijavanju antracita Takav tretirani antracit se dalje sistemom traka transportuje u betonski bunker antracita u silosu Antracitna prašina zaostala od prosijavanja se lageruje na depou antracitne prašine koji je također oivičen betonskim elementima Na separaciji antracita instaliran je otprašivač koji preuzima prašinu sa presipišta

Tabela 6 ndash Karakteristike antracita

Karakterisitika Jedinica Sepcifikacija

Vlaga (dostavna) 45

Pepeo (suha baza) 46

Kalorična vrijednost Kcalkg 7312

Fiksni karbon C (suha baza) 927

Kamen krečnjak Kamen se doprema na dva načina sa RK Vijenac Prvi način je žičarom tako da se iz peka istresa kamen direktno u betonske bunkere kamena a drugi način je dovoz kamionima te se taj kamen transportnim trakama (alternativni sistem transporta) uzvlači u betonske bunkere kamena (kapacitet po bunkeru 300 t) Kamen iz betonskih bunkera zbog potrebne granulacije za izvedbu naših krečnih peći 50-130 mm ide na prosijavanje na sito kamena Frakcija kamena ispod 50 mm sa sita kamena se odvaja za RKV i isporučuje dalje za FCL a frakcija iznad 50 mm se dalje sistemom transportnih traka transportuje za punjenje krečnih peći Na jednoj od traka smješe se kamenu dodaje određeni zadani procenat antracita Na sistemu prosijavanja kamena i presipištima u silosu izvršena je konekcija sa napama na otprašivač u silosu

Slika 20 Transport kamena žičarom


31

Tabela 7 ndash Karakteristike kamena krečnjaka

Karakterisitika Jedinica Sepcifikacija 2019 prosjek

CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027

Gubitak žarenjem 422 min 4293

U samim krečnim pećima koji je trenutno u radu sedam (peć br7 je u radu od 2742020) u struji kisika koji se uduvava ventilatorima zraka na dnu peći vrši se pečenje kamena krečnjaka na temperaturi od oko 1100 degC Pečenje se odvija po endotermnoj hemijskoj reakciji

CaCO3 + toplotararr CaO + CO2

Gas sa oko 40 CO2 se sistemom cjevovoda pomoću vakuum pumpe transportuje do kolona u pogonima Sirovog bikarbonata i Bikarbone Na liniji gasa između krečnih peći i kompresora gasa nalaze se skruberi gasa koji služe za pranje (odstranjivanje nečistoća) i hlađenje gasa Gas se pere i hladi vodom čija je temperatura oko 20degC sa temperature od 120degC na približno 25-32 degC Voda nakon pranja i hlađenja gasa se skruber pumpom prebacuje u dekanter te poslije dekantacije dekanter pumpom šalje na rashladne tornjeve dekarbonizaciju i na ošljakivanje u TE U radu su trenutno dva nova i četri stara skrubera (svi skruberi) Kreč iz peći ohlađen na tempraturi oko 50degC se grabuljastim transporterima tranportuje na trake kreča u podrumu Sa tih traka ide na elevatore koji podižu kreč na trake na koševima kreča Te trake pune krečom koševe kreča Sistem transporta kreča je pokriven otprašivačem br2 prikupljena prašina iz otprašivača br2 se šnekom transportuje u radni koš kreča Iz koševa kreč se dozira pomoću vibrounosa koji se kontroliše preko potenciometra u pripadajući bubanj krečnog mlijeka Imamo dva koša sa dva pripadajuća bubnja krečnog mlijeka br4 i 5 Tokom 2012 instalirano je suho otprašivanje peći i transportnog sistema Q=30 000 m3h čime se u znatnoj mjeri smanjila emisija prašine u radnu okolinu


32

Slika 21 ndash DCS šema krečnih peći

Slika 22 Grabuljasti transporteri na krečnim pećima

U bubnju krečnog mlijeka gasi se kreč sa vodom prema egzotermnoj reakciji

CaO + H2Orarr Ca(OH)2 + toplota Vode za gašenje kreča nam dolaze iz procesa (sa izmjenjivača topline kolonskog i pločastog tipa) i njih koristimo jer su već predgrijane (treba nam temperatura vode za gašenje oko 55degC) a ne svježu vodu temperature oko 20degC koju bi morali dogrijavati i trošiti paru Krečno mlijeko iz rotirajućeg bubnja krečnog mlijeka prelazi na vezanu rotirajuću separaciju (otvori 20 mm) i tu se odvaja krupni otpadak (nepeka) od krečnog mlijeka Krupni otpadak se sistemom traka vraća nazad u krečne peći na dodatno pečenje a krečno mlijeko sa separacije pada na vibrosita bubnjeva krečnog mlijeka (BKM) Na tim vibrositima očica 1 mm se izdvaja sitni otpadak (prepeka) koji se preko trake transportuje u mlin sitnog otpatka u kojem se sa dodatkom određene količine vode melje sa metalnim kuglama Krečno mlijeko koje je prošlo kroz vibrosito se preko cjevovoda transportuje u mješalice krečnog mlijeka (tri jedinice) a iz njih dalje pomoću pumpi krečnog mlijeka (četri jedinice) na destilacije u pogonu Sirovog bikarbonata


33

za regeneraciju amonijaka na prečišćavanje sirove slane vode (PSV) kao i na hemijsku pripremu vode (HPV) Iz mlina sitnog otpatka mljeveni sitni otpadak ide u mješalicu mljevenog otpatka u koju dolazi i krečno mlijeko slabijeg kvaliteta iz mješalice otprašivača br1 Otprašivač br1 kupi krečnu prašinu sa donjih iznosa kreča u pećima Prašina se sa vrećastih filtera otresa opucačima sa zrakom i pada u mješalicu gdje joj se dodaje voda Iz mješalice se krečno mlijeko pumpama transportuje u mješalicu mljevenog otpatka Iz mješalice mljevenog otpatka se materijal pomoću pumpi prebacuje u radni bubanj Predviđene investicije za naredni period

- Dodatni otprašivač na liniji transporta kreča

- Ventilator zraka br5 za krečne peći

- Novi kolektor gasa

Pogon termoelektrane

U ovom pogonu su smještene tri kotlovske jedinice na ugalj (K6 K7 i K8) Proizvodi se cca 200 th tehnološke pare i 7-8 MW električne energije Tehnološka para se koristi u pogonu proizvodnje sode Osnovna sirovina za proizvodnju pare je prethodno prečišćena voda iz akumulacije jezera Modrac a gorivo je ugalj

Hemijska priprema vode

Fabrika Sisecam soda Lukavac za svoje tehnološke potrebe zahvata vodu iz akumulacije jezera Modrac Protok vode se mjeri ulaznim brojilom i svakodnevno se vode podaci o njenoj potrošnji Filter stanica je kapaciteta 1440 m3h filtrirane vode Voda se prečišćava prolazeći kroz pješčane filtere kojih ima 8 Tako filtrirana voda se pumpama cjevovodom transportuje prema potrošačima u pogonima SSL

Slika 23 Nova filter stanica

Kada govorimo o potrošnji vode govorimo o namirenju vode koja je potrošena u tehnološkom procesu i vode koje se gubi u rashladnom sistemu Sve vode koje se koriste za hlađenje aparata u pogonima su od 2009 god u recirkulaciji U funkciji su dva rashladna tornja kapaciteta po 5400 m3h vode Prvi je izgrađen 2009 god čime je znatno smanjena potrošnja vode a drugi je izgrađen i pušten u pogon 2014 god


34

Slika 24 - Rashladni tornjevi

Vode koje se troše u tehnološkom procesu su vode koje se koriste za pripremu vode za proizvodnju pare u termoelektrani kao i vode koje se koriste za pripremu krečnog mlijeka Ostala namirenja se odnose na vode koje se nepovratno gube kod raznih pranja u pogonima kod odmuljivanja aparata zatim vode koje se koriste za prečišćavanje gasa sa krečnih peći (skruberi i kertinzi) stim da se te vode koriste za odšljakivanje i transport elektrofilterskog pepela u taložnice Crno more Voda koja služi za napajanje kotlovskih postrojenja potrebno je da zadovoljava osnovne uslove koje zahtijevaju naši standardi za napajanje kotlova Od osnovnih komponenata koje bilo da štetno utiču u parnom pogonu kao sastavni dio napajanja odnosno kotlovske vode bilo da su nepoželjne kao sastavni dio tehnološke vode prvenstveno su kalcijeve i magnezijeve soli koje čine tvrdoću vode i plinovi CO2 i O2 Hemijska priprema vode se vrši u dvije osnovne faze i to prva faza prečišćavanja-dekarbonizacija i druga faza-demineralizacija Dekarbonizacija je stepen prečišćavanja sirove vode u cilju taloženja topivih kalcijevih i magnezijevih soli i njihovo prevođenje u netopiviji oblik CaCO3 i Mg(OH)2 Dekarbonizacija vode izvodi se pomoću krečnog mlijeka a provodi se kao prvi stepen mekšanja vode Dekarbonizirana voda iz koje su uklonjene(djelimično) kalcijeve i magnezijeve soli nije pogodna za napajanje kotlovskih jedinica te se stoga vodi na drugi stepen prečišćavanja- demineralizacija Prednosti demineralizacije su mnogobrojne voda se može mekšati na hladno jednostavno rukovanje filterima velika je brzina reakcije kontrola jednostavna Na Hemijskoj pripremi vode postavljeno je pet linija demineralizacije od kojih svaka linija ima po tri izmjenjivača i to prvi je po redu kationski jako kiseli izmjenjivač anionski slabo bazni izmjenjivač i anionski jako bazni izmjenjivač Tri linije su sa istostrujnom regeneracijom a dvije linije su sa protustrujnom regeneracijom i automatskim ventilima od PP


35

Slika 25 - Jedna linija demineralizacije

Štete od korozije koje nastaju u parnim kotlovima parovodima toplanama itd pripisuju se prisustvu kiseonika u vodiKiseonik kao uzročnik korozije je moguće ukloniti termičkim otplinjavanjem te dodatkom hidrazina u suvišku Kod temperatura vode nižih od 1000degC reakcija uklanjanja kiseonika sa hidrazinom je sporaNaprotiv kod temperature od 103-1050C u roku od dvije sekunde sav kiseonik je vezanReakcija uklanjanja kiseonika iz napojne vode sa hidrazinom je sljedeća

N2H4 + O2 2H₂O + N2

Hidrazin ima u svom sastavu organsku supstancu koja služi kao aktivator reakcije kiseonika i hidrazina

te je toj supstanci dat trgovački naziv levoxin Osim svojstva uklanjanja kiseonika iz vode hidrazin ima

inhibitorsko dejstvo jer redukuje Fe2O3 u Fe3O4 što potvrđuje pojavu nastanka zaštitnog sloja

magnetita (Fe3O4) na unutarnjim stjenkama kotlovskih cijeviU napojnoj vodi ga mora biti u suvišku od

najmanje 01-03 mgkg jer je to garancija da je sav kiseonik uklonjen iz vode

Trinatrijumfosfat se dodaje napojnoj vodi radi uklanjanja njene ostatne tvrdoće i podešavanja optimalnog

pH od 9-95Preostala tvrdoća napojne vode odnosno demineralizirane vode po propisima za kotlove

pritiska do 45 bar treba da je reda veličine na drugoj decimali tj do 0050degNJ

Amonijak se dodaje napojnoj vodi kao 25 NH4OH u svrhu održavanja pH vrijednosti iznad 95 i

vezanje slobodne ugljične kiseline kod parnih postrojenja takođe za alkaliziranje pare visokog pritiska


36

Slika 26 Šema pogona Pripreme vode (dekarbonizacija i demineralizacija)

OTPADNE VODE

U pogonu pripreme vode otpadne vode nastaju odmuljvanjem reaktora zatim pranjem filtera te iz

procesa regeneracije jonskih izmjenjivača Sve ove vode se odvode u sabirnik otpadnih voda u SO

pogonu odakle se pumpama šalju u DT taložnik a onda dalje prema taložnicama Bijelo more

zajedno sa otpadnom DS lužinom

a) Taložnice bdquoBijelo morerdquo

Taložnice Bijelo more predstavljaju osnovni objekat u procesu tretmana tehnoloških otpadnih voda

koje nastaju u proizvodnim pogonima u procesima proizvodnje sode Na taložnice Bijelo more dovode

se tehnološke otpadne vode u količini od oko 400 m3h Ove otpadne vode su sa povećanom

vrijednošću koncentracije otopljenih materija imaju nešto povećanu pH-vrijednost kao i povećani

sadržaj suspendiranih čvrstih čestica (gt 50 mgL) Otpadne vode sa destilacije su vode koje nastaju u

procesu regeneracije amonijaka općenito sadrže ~10 rastvora kalcijevog klorida suspendirane

čestice kreča gipsa pijeska i kalcijevog karbonata Otpadne vode od hemijske pripreme kotlovske vode

nastaju u postupku omekšavanja vode dekarbonizacijom i demineralizacijom a pritom se izdvajaju

teško topive soli kalcijuma i magnezijuma Otpadne vode (talog) od pripreme (prečišćavanja) slane vode

nastaju od taloženja kalcijumovih i magnezijumovih soli koje se nalaze u slanici Ove soli se kreč-soda

postupkom prevode u teško topive soli koje se izdvajaju kao talog Otpadna lužina sa regeneracije

(destilacije) amonijaka se dovodi u bazen (sabirni rezervoar) u koji dolaze i otpadne vode iz pogona

hemijske pripreme vode kao i vode iz soda pogona Za transport tehnoloških otpadnih voda iz prihvatnog

rezervoara na taložnice bdquoBijelo morerdquo instalirane su 2 pumpe i tri cjevovoda Taložnica br IV imala je

dva preliva preko kojih se bistri dio preliva prema betonskom taložniku u kojem zaostaju eventualno

prisutne čestice taloga a zatim odvodnim kanalom u rijeku Spreču Taložnice br II i III imaju zajednički

kolektor sa tri preliva preko kojih se bistri dio prelivao prema betonskom taložniku a onda odvodnim

kanalom u rijeku Spreču Svakodnevno se u laboratoriji SSL prati analiza preliva odnosno kvalitet

ispusta na sadržaj soli suspendovanih materija i pH

Mjesto uzorkovanja S1 predstavlja ispust (E1) otpadnih voda iz taložnica Bijelo more Karakteristika ovih

voda je u visokom sadržaju hlorida (115552 mgl) i povećanoj vrijednosti pH (1156)

TEHNOLOŠKA ŠEMA DEKARBONIZACIJE I DEMINERALIZACIJE

Voda sa hladnjaka RGT voda

Filtrirana voda

Krecno mlijeko 60-70 m3h

N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h

KONDEZAT PARE KALCINISANE SODE( 2515 BAR)

KONDEZAT PARE TESKE SODE(1225 BARA)

M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR

FILTRIRANEDKB VODE 1

1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1

REZERVOAR INDUSTRIJSKE VODE

B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23

STABILNA CISTERNA HCl

K

17

STABILNA CISTERNA NaOH

L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar



Linija neutralne izmjene 2

Rezervoarneutralnevode-1

Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37

b) Pepeo i šljaka ndash Taložnice bdquoCrno morerdquo

Pepeo i šljaka koji nastaju iz procesa proizvodnje pare i električne energije hidrauličkim transportnim

sistemom otpremaju se na taložnice bdquoCrno morerdquo koje se nalaze u krugu SSL Prema Pravilniku o

kategorijama otpada sa listama (Službene novine FBiH broj 905) ova vrsta otpada je neopasan otpad

i pripada kategoriji

10 Otpad iz termičkih procesa

10 01 Otpad iz termoelektrana i ostalih uređaja za spaljivanje (osim 19)

10 01 01 Šljaka sa rešetki ložišta šljaka i prašina iz kotlova (osim prašine iz kotlova navedene

pod 10 01 04)

Taložnice su izgrađene 1985 godine i koriste se za taloženje elektrofilterskog pepela i šljake iz pogona

Termoelektrana Šljaka i pepeo koji nastaje u procesu sagorijevanja uglja u kotlovskim postrojenjima

miješaju se sa vodom radi lakšeg transporta i putem cjevovoda transportuje na taložnice Postoje četiri

taložnice sa ukupnom površinom od 11 ha Taložnice rade naizmjenično i projektovane su tako da se

jedna puni druga se taloži i suši a zatim prazni na mjesto konačnog odlaganja po šemi odlaganje-

sušenje-odvoz

U talogu bdquoCrnog morardquo 70-80 je pepeo koji je moguće iskoristiti u proizvodnji cementa što predstavlja

ekonomsko ekološku isplativost U toku 2011 godine urađen je Elaborat o mogućnostima primjene

pepela iz bdquoCrnog morardquo i otpada iz bdquoBijelog morardquo GIT Tuzla te je izvršeno ojačanje taložnice bdquoBijelo

morerdquo broj 4 urađeno prema ispitanim recepturama sa zaštitom od vodopropusnosti kombinovano

sintetičkim materijalom i glinom Voda koja se koristi u hidrauličnom transportu evakuiše se iz taložnica

na dva načina prelivanjem putem prelivnih cijevi i ocjeđivanjem na dnu taložnice (drenaža) od kojih je

jedno uključeno direktno u kolektor a na drugom voda prolazi ispod nasipa a zatim obodnim kanalom

ide do zajedničkog kolektora (E2)

Realizacijom projekta prihvata i tretmana sanitarnih i oborinskih voda (20112012 godina) na ispustu

E2-zajednički kolektor urađen je taložnik prije ispusta oborinskih i procjednih voda iz taložnica bdquoCrno

morerdquo u potok Lukavčić kako bi se kvalitet otpadnih voda poboljšao taloženjem u istom i na taj način

smanjio udio suspendovanih materija u otpadnim vodama Pored gore navedenog taložnik je bitan i u

slučaju akcidentnih situacija-ispuštanja tehnoloških otpadnih voda direktno u kanal jer bi vrijeme

zadržavanja i dekantiranja tehnoloških otpadnih voda u taložniku bilo duže i efikasnije što bi poboljšalo

kvalitet vode na prelivu taložnika koja se ispušta u rijeku Spreču a samim tim i zagađenje iste

Kapaciteti taložnica su sljedeći za taložnicu broj I kapacitet iznosi 35000 m2 za taložnicu broj II kapacitet

je 25000 m2 za taložnicu broj III kapacitet iznosi 15000 m2 i kapacitet taložnice broj IV iznosi 33000 m2

Dubina je 52 m a visina nasipa 35 m

U taložnici bdquoCrno moreldquo br1 se transportuje šljaka a u ostale tri se transportuje elektrofilterski pepeo

Svaka od ovih taložnica takođe ima ugrađene prelivne i drenažne sisteme za odvod vode kao i optočne

kanale koji odvode iscijeđenu vodu u rijeku Spreču Za hidraulički transport elektrofilterskog pepela i

šljake u taložnice bdquoCrno moreldquo koristi se voda sa pranja gasa na krečnim pećima koja je kisela i ima pH

4-6 Na ovaj način se vrši neutralizacija preliva taložnica bdquoCrno morerdquo Preliv taložnica bdquoCrno morerdquo se

preko zajedničkog kolektora i taložnika ispušta u rijeku Spreču

Oborinske otpadne vode sa većih površina se tretiraju u separatorima ulja a zatim se odvode kanalima

koji se nalazi u krugu SSL (otvoreni i zatvoreni) do sabirnog kolektora Poslije sabirnog kolektora se sve

ove vode tretiraju u taložniku kako bi se količina suspendovanih čestica što više smanjila Preliv

taložnika se odvodi kanalima zajedno sa potokom Lukavčić u rijeku Spreču


38

Mjesto uzorkovanja S2 predstavlja ispust (E2) otpadnih voda iz taložnica Crno more Glavnog kolektora

i prečišćenih otpadnih voda sa biološkog prečistača Iz tabele su uočljive blago povišene koncentracije

suspendovanih materija BPK i HPK ali još uvijek zadovoljavaju kriterije date Uredbom

c) Izlaz iz biološkog prečistača (SBR) (E3)

Sanitarne otpadne vode nastaju u upravnoj zgradi restoranu laboratoriji centralnom kupatilu i

proizvodnim pogonima Realizacijom projekta Prihvata i tretmana sanitarnih i oborinskih voda u krugu

SSL potpuno su razdvojene sanitarne od oborinskih voda tako da se posebno i tretiraju Sanitarne

vode iz restorana se prvo tretiraju u mastolovu a zatim zajedno sa ostalim sanitarnim vodama u

biološkom prečistaču Ove otpadne vode se poslije tretmana ispuštaju u recipijent rijeku Spreču preko

ispusta (E3)

Planirane investicije u narednom periodu

- Puštanje u rad novih taložnica bdquoBijelo moreldquo kao i postrojenja za neutralizaciju ispusta u vodotok Spreče

- Puštanje u rad pogona hladne dekarbonizacije vode - Novi cjevovod industrijske vode od stare filter stanice do SO pogona - Izrada treće faze rashladnih tornjeva - Izrada druge faze filter stanice - Nova linija demineralizacije - Nova linija neutralne vode

Kratak opis procesa proizvodnje tehnološke pare u TE SSL Potrebne količine tehnološke pare i električne energije neophodne u procesu proizvodnje sode obezbjeđuju se u RJ Termoelektrana Sisecam soda Lukavac Ukupno je instalisano 5 kotlovskih jedinica 3 veće kotlovske jedinice sa internim oznakama kotao 6 kotao 7 i kotao 8 i 2 manje kotlovske jedinice sa internim oznakama kotao 2 i kotao 3

Tabela 8 - Podaci o instalisanim kotlovskim jedinicama

Podaci o kotlovima - opis većeg stacionarnog izvora emisije kotlovnice

Kotao 2 Kotao 3 Kotao 6 kotao 7 kotao 8

Namjena tehnologija tehnologija tehnologija tehnologija tehnologija

Godina puštanja u pogon

1954 1954 1980 1990 2016

Ukupan broj ispustakotlova

2 dimnjaka K6 K7 i povremeno K2 i K3 - 1 dimnjak K8 - 1 dimnjak

Nacin uvezanosti kotlova na dimnjak

kanali filter ciklon kanali kanali filter kanali filter kanali filter

Visina dimnjaka m

65 70

Unutrašnji prečnik dimnjaka mm

3200 3800

Naziv ispusta kotao 2 kotao 3 kotao 6 kotao 7 kotao 8

Geografske koordinate ispusta

X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367

Z=21650 mnv Z=21650 mnv Z=25170 mnv Z=25170 mnv Z=25650 mnv


39



Vrsta postrojenja - postojećenovo

postojeće postojeće postojeće postojeće novo

Proizvođač i tip kotla

bdquoLA MONTrdquo Sekcioni kotao sa prinudnom cirkulacijom

vode mlinsko loženje i

sagorijevanje uglja u letu


vode i sagorijevanjem

uglja na pokretnoj

rešetki

bdquoMINELrdquo Jednodobošni

kotao sa prirodnom

cirkulacijom mlinsko loženje


kotao sa prirodnom


membranski paneli

bdquoSITERM ISI SANAYIASrdquo

Jednodobošni kotaosagorijevanje

u fluidiziranom sloju Ugrađen

sistem za odsumporavanje CaCO3 (filer) se

dodaje direktno u ložište a dimni

plinovi tretiraju se sa krečnim mlijekom

Nazivna toplotna snaga kotla MW

25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015

Radni sati pojedinog kotla (2019)

2067 1682 8609 7391 8592

Podaci o prečistačima flterima

elektrofilter 995

efiksanost

ciklon elektrofilter 995

efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost

vrećasti filter 999 efikasnost

Slika 27 Dizajn kotla 7


40

Za potrebe tehnološkog procesa u proizvodnji sodete za i proizvodnju električn energije koristi se para sljedećih parametara

- p=45 bar T=450degC - p=41 bar T=380degC - p=33 bar T=380degC - p=12bar T=330degC - p=08 bar T=180degC

Nakon što je para proizvedena na kotlovima jedan dio se vodi na turbinu (protutlačna sa jednim regulisanim oduzimanjem) Izrađena para sa turbine (12 barska i 08 barska) se dalje koristi u procesu proizvodnje sode Preostala potrebna para za potrebe tehnološkog procesa se obezbjeđuje preko reducir rashladnih stanica (4541 bar 45333 bar 4512 bar 3312bar 1208 bar)

Tabela 9 ndash Podaci o turboagregatu

Turbina 6 MW Turbina 4 MW

Tip Siemens Schuckert- dvocilindrična aksijalna

protutlačna parna turbina sa oduzimanjem pare

Siemens Schuckert- aksijalna protutlačna parna

turbina sa oduzimanjem pare

Godina gradnje 195354 2013

Maksimalna snaga (kW) 6000 4900

Ulazni pritisak svježe pare (bar) 45 40

Ulazna temperature svježe pare (degC)

450 450

Pritisak oduzimanja (bar) 12 12

Protutlak (bar) 08 2

Turbina je direktno spojena sa trofaznim sinhronim generatorom fabrikata MU TIP FT 45047-3000 cosOslash=06 N=9000KVA što odgovara 5400kW frekvencija 50 Hz 3000degminNa turbogeneratoru se proizvode određene količine električne energije za SISECAM SODA LUKAVAC (4-6MW) u skladu sa tehnološkim postupkom proizvodnje sode (Izbjegava se duvanje tehnološke pare u zrak zbog neekonomičnosti) Preostale potrebne količine električne energije se sa mreže Snadbijevanje prijem priprema i skladištenje uglja koji se koristi za loženje kotlova vrši se na skladištu uglja (sirovinski magacin) koji je kapaciteta 15000t Za loženje kotlova koristi se mrki ugalj i lignit Dnevna potrošnja uglja je oko 900t Doprema uglja iz rudnika do SSL-a je kamionska Pretovar uglja na skladište iz prijemnih kanala za ugalj vrši se kranovima za ugalj Sa skladišta uglja do kotlova ugalj se transportuje sistemom trakastih transportera


41

Slika 28 Skladište uglja u Termoelektrani

Potrebne količine vode za napajanje kotlovskih jedinica vode za hlađenje postrojenja TE obezbjeđuju se sa toplim vodama nastalim pri hlađenju u proizvodnji sirovog bikarbonata Prečišćavanje dimnih gasova vrši se elektrofilterskih postrojenjima za kotlove 6 i 7 kao i kotlove 2 i 3 a za gasove sa kotla 8 koristi se vrećasti filter Podaci za elektrofiltere kotlova 6 i 7 Proizvođač Research Cottrell Količina dimnih gasova 2x 123000 Nm3h Temperatura dimnih gasova 180degC Sadržaj čestica u dimnim gasovima prije filtera 2872 GNm3 Stepen odvajanja 9959 Sadržaj čestica u dimnim gasovima prije filtera 015 GNm3 Brzina gasa 135 ms Vrijeme zadržavanja 6s Tip filtera 1x2x25x9x4x300 Broj zona 2x3 Visina elektroda 9m Pad pritiska u filteru i komroama 20 mm vs Vrećasti filter kotla 8 Filter se sastoji od dva reda po 5 zona Svaka zona ima 240 vreća što dovodi do ukupnog broja od 2400 vreća Na vrhu kaveza nalazi se ulaz dimnih plinova a na dnu izlaz očišćenih gasova Sav otpadni dio se odvodi za to predviđenim sistemom odšljakivanja


42

Slika 29 Vrećasti filter kotla 8

Ukupna filterska površina 6630m2 Protok zraka 205000 Nm3h Model filtera BF200-10 Broj filter vreća 2400 kom Vrsta vreća PPS Potrošnja zraka 6 bar-150m3h- 25 m3h Filterski pepeo i šljaka se hidrauličnim putem transportuju na taložnice bdquoCrno moreldquo Objekat Crno more ima četiri taložnika ukupne površine 100000m2 koji se naizmjenično pune a potom istaloženi pepeo i šljaka prazne Za potrebe hidrauličnog transporta šljake i pepela iz kotlovskih postrojenja koristi se voda sa pranja CO2 gasa dobijenog na krečnim pećima koja je blago kisela (pH6) te se na taj način vrši neutralizacija preliva taložnica bdquoCrno morerdquo Prečišćena voda iz taložnica se preko Zajedničkog kolektora-E2 ispušta u vodotok rijeku Spreču Svi prethodno opisani pogoni uključuju neophodna sredstva za rad aparate i uređaje za odvijanje tehnoloških operacija u istim

Ostali objekti u krugu SSL-a

U krugu Tvornice Sisecam soda Lukavac nalaze se i drugi prateći objekti upravna zgrada restoran laboratorija tehnički magacin objekti za održavanje (radionice) objekti za skladištenje gotovog proizvoda te komunikacije za drumski i željeznički saobraćaj Tehnički magacin Namjena tehničkog magacina je skladišni prostor za potrebe SSL odnosno rezervnih dijelova i repromaterijala za redovna održavanja pogona i postrojenja unutar SSL Ne služi za skladištenje sirovina niti gotovog proizvoda Radionice održavanja i to elektro mjerno-regulaciono i mašinsko održavanje

Elektroodržavanje SSL izvodi provodi nadzor i održavanje svih električnih postrojenja aparata mašina i elektro - instalacija unutar fabrike Na bazi planova održavanja u skladu sa preporukama proizvođača opreme i uređaja radnici RJ Elektroodržavanje izvršavaju planirane preventivne preglede utvrđivanje stanja ispravnosti popravke remont čišćenje i otklanjanje nedostataka na električnim uređajima I instalacijama Osposobljeni radnici vrše nadzor i manipulacije na 356 i 04 kV postrojenjima fabrike nadzor elektro-dijela turbo-agregata nadzor u proizvodnji i raspodjeli električne energije Eklektro


43

održavanje učestvuje u projektovanju izvođenju nadzoru i održavanju elektro-opreme za sve nove investicione projekte U mašinskom održavanju se provode aktivnosti preventivnog i tekućeg održavanja mašina i uređaja u

SSL-u U skladu sa preporukama proizvođača izrađuju se prijedlog Plana preventivnog održavanja

mašina i opreme na godišnjem nivou Mjerna oprema se dijeli u grupe radi lakšeg upravljanja mjernom opremom u skladu sa zakonskim propisima što omogućava lakše planiranje kalibracija usklađenim sa zakonom Evidencija mjerne opreme sadrži sve bitne tehničke podatke o mjernoj opremi ali i podatke o popravkama (datum i kratak opis kvara) ugrađenim rezervnim dijelovima i kalibracijama (mjesto datum ovlašćeno lice korišćeni etaloni korišćene metode kalibrisanja rok periodičnih kalibracija) Rokovi kalibracije se definišu na osnovu preporuka proizvođača opreme obima i uslova upotrebe zakonskih odredbi tražene tačnosti sklonosti ka odstupanju kretanju podataka dobijenih iz prethodnih kalibracija istorijata održavanja i servisiranja i troškova kalibracija Magacin gotove robe Aktivnosti koje se odvijaju u magacinu gotove robe su pakovanje skladištenje i utovar - Teška Soda ndash 2 kom čelični silos kapaciteta po 300 t teške sode te 1 kom Čelični silos kapaciteta 5300 t teške sode - Laka soda ndash 1 kom betonski silos sa 8 komora ukupnog kapaciteta 1400 t lake sode 1 kom čelični silos kapaciteta 3000 t lake sode 1 kom čelični silos kapaciteta 80 t lake sode i 1 kom čelični silos kapaciteta 100 t lake sode - Bikarbona ndash 2 kom čelični silos kapaciteta 150 t bikarbone 1 kom čelični silos kapaciteta 135 t bikarbone 1 kom čelični silos kapaciteta 50 t bikarbone i 1 kom čelični silos kapaciteta 30 t bikarbone Svi gotovi proizvodi nakon što se zaprime u silose raspoređuju se na pakovanje ili utovar cisterni putem raznih transportnih sistema (lančani transporteri trakasti transporteri elevatori) Na silosima i transportnim sistemima instalisani su otprašivači na kojima se vrši monitoring emisija u zrak u skladu sa zakonskom regulativom Pakovanje Svi gotovi proizvodi imaju mogućnost pakovanja na tri načina vreće 25 kg big-bag vreće od 1000 kg i rinfuza-cisterne - Teška soda ndash 1 kom pakerice za pakovanje vreća od 25 kg kapaciteta 60 vreća po satu Pakerice za big bag vreće kapaciteta 30 vreća po satu - Laka Soda ndash 4 kom pakerica za pakovanje vreća od 25 kg pojedinačnog kapaciteta od 260 vreća po satu te 1 kom pakerica za big bag vreće pojedinačnih kapaciteta od 10 vreća po satu - Bikarbona ndash 2 komada pakerica za pakovanje vreća od 25 kg pojedinačnog kapaciteta od 300 vreća po satu 1 komad pakerice za pakovanje PE vreća kapaciteta 500 vreća po satu te 2 komada pakerica za big bag vreće pojedinačnih kapaciteta od 30 i 15 vreća po satu Skladištenje Vreće od 25 kg se sa pakerica putem trakastih transportera transportuju pojedinačno do mašine za paletiziranje i foliranje gdje se formiraju u paletu od po 1 tonu Uz pomoć viljuškara upakovana roba se skladišti u skladišni prostor Big-bag vreće se od pakerice do skladišta transportuju viljuškarom Na lokaciji se nalaze 2 skladišna prostora za upakovanu robu ukupne površine od 4500 m2 Utovar Utovar se vrši u dva oblika u rasutom obliku-rinfuzno i utovar pakovane robe U rasutom obliku utovar se vrši direktno iz silosa u cisterne Pakovana robase utovara iz skladišta za upakovanu robu pomoću viljuškara Infrastruktura

Infrastruktura puteva spada u domen odgovornosti službe za opće poslove SSL ima godišnji ugovor sa ovlaštenom firmom za čišćenje i zimsko održavanje puteva Putevi se čiste svakodnevno sa specijalnim vozilom koje usisava prašinu i pomoću prskalica pere ulicu


44

Služba za opće poslove održava zelene površine u krugu fabrike Za te namjene posleduje razne vrste sprava za košenje traktor sa malčerom samohodna kosilica baštenske kosilice i trimeri

U sezonama jesen i proljeće sadi se sezonsko cvijeće u i ispred fabrike Cvijetnjake održavaju radnici službe za opće poslove

Ispred kompanije Sisecam soda Lukavac u 2020 godini smo dostavili FMOIT zahtjeve za izdavanje okolinske dozvole za nove objekte u krugu SISECAM SODA LUKAVAC doo urađene po članu 54a Zakona o zaštiti okoliša i Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti okoliša (Službene novine Federacije BiH broj 3303 i 3809) i to

- Skruber - ispirač gasa sa krečnih peći - Proširenje objekta depoa antracita - Spremnik za skladištenje dizela - Proširenje objekta Soda pogon - Transformatorska stanica bdquoRashladni tornjevirdquo - Novo skladište gotovog proizvoda sa utovarnom rampom - Nadstrešnica za palete - LAF-ispirač zraka sa filtera sirovog bikarbonata i - Skruber ndash ispirač i hladnjak gasa sa kalcinacije

BLOK ŠEMA PROIZVODNJE SODE PO SOLVAY ndash POSTUPKU

1 Priprema slane vode 2 Absorbcija 3 Karbonizacija 4 Kompresija 5 Filtracija 6 Destilacija 7 Dekarbonizacija 8 Kalcinacija 9 Proizvodnja sode bikarbone 10 Energetika 11 Snabdijevanje industrijskom vodom 12 Proizvodnja kreča krečnog mlijeka i CO2 gasa Na blok šemi proizvodnje sode po Solvay postupku nalazi se put otpada iz procesa proizvodnje sode (Šema 1)


45

Schema 1 ndash Blok šema proizvodnje soda po Solvay postupku


46

4 OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA OSTALIH SUPSTANCI I ENERGIJE KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POGON I POSTROJENJE

Poboljšanja u procesu rezultat su investicionih ulaganja u automatizaciju i stabilnost vođenja proizvodnje što dalje daje rezultat smanjenje utrošenih sirovina po jedinici gotovog proizvoda U narednoj tabeli dat je pregled proizvodnje po pojedinim pogonima u SSL u periodu od 2009 do 2019 godine

Tabela 10 Proizvodnja po pogonima u periodu od 2009 do 2019 godine

Godina Teška Laka Bikarbona UKUPNO

2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330

Optimizacijom procesa u SSL doprinijelo je smanjnju potrošnje ulaznih sirovina i energenata po jedinici gotovog proizvoda što je vidljivo u narednoj tabeli Tabela 11 - Potrošnja ulaznih sirovina i energenata po jedinici proizvoda za period od 2009 do 2019

Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t

Kgt m3t Kgt kWht Kgt

2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47

Utrošene sirovine za 2019 gprikazane su u tabeli 12

Tabela 12 - Utrošene sirovine za period januar ndash decembar 2019 godine

Sirovina Jedinica Količina

Antracit (ton) tgod 51934

Krečnjakı (ton) tgod 661186

Slana voda (m3) m3t 2953084

Amonijak (ton) tgod 1947

Euro-diesel za kotao 8 20

Mazut (ton) tgod 708

Ugalj (ton) tgod 564423

Električna (Kwh) Kwhgod 43420454

Industrijska voda (m3) m3god 8020589

41 Energenti

411 Električna energija

Snabdijevanje električnorn energijom na lokaciji se vrši iz vlastite energane i javne elektrodistributivne

mreže (jedan dio)

Termoelektrana SISECAM SODA LUKAVAC je izgradena za proizvodnju potrebnih količina tehnološke

pare i električne energije Količine električne energije koje se proizvode u ovom termoenergetskom

postrojenju nisu dovoljne te se iste dopunjuju iz elektroenergetskog sistema Federacije BiH Osnovno

pogonsko gorivo koje su u elektrani koristi za proizvodnju električne energije i tehnološke pare je ugalj

Tehnološka para se koristi u pogonu proizvodnje sode te za grijanje Osnovna sirovina za proizvodnju pare je prethodno prečišćena voda iz jezera Modrac Cjevovodom se voda direktno sa vodozahvata gravitaciono dovodi u pumpnu stanicu u SSL

Sadašnji kapacitet proizvodnje električne energije je oko 7-8 MW

412 Voda

Sva potrebna količina vode za tehnološke procese u SSL zahvata se iz jezera Modrac Voda se rnjeri ulaznim brojilorn i uredno se vode podaci o potrošnji industrijske vodeVoda zahvaćena iz akumulacije Modrac doprerna se do pumpne stanice u SSL a dalje ponovo prema potrošačima u pogonima SSL Voda se koristi za hlađenje proizvodnih pogona te kao tehnološka procesna voda

2009g pušten je u rad pogon za recirkulaciju vode u SSL sa kapacitetom od 5000 m3 h tretirane rashladne vode Puštanjern u pogon rashladnih tornjeva potrošnja zahvaćene industrijske vode iz jezera Modrac je smanjena za oko 70 a samim tim srnanjeno je i opterećenje i količina otpadnih voda u recipijent rijeku Spreču

Zbog povećanja proizvodnog kapaciteta u pogonirna i postrojenjima SSL instalirane su četiri nove ćelije rashladnog tornja kapaciteta 5400 rn3 h Radi povećanja kapaciteta proizvodnje u SSL-u na 1500 tonadan potrebno je obezbijediti i veće količine industrijske vode u procesu te je postojeći rashladni sistem proširen sa četiri nove ćelije rashladnog tornja pomenutog kapaciteta Naravno cilj investicije je smanjenje potrošnje zahvata svježe vode iz vještačke akumulacije Modrac za potrebe procesa


48

Tabela 13 Potrošnja vode u 2019 g

Mjesec Industrijska voda (m3)

Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589

Tabela 14 Potrošnja pomoćnih sirovina u 2019 godini

MJESEC INDUSTRIJSKA VODA

HCl NaOH NaCl HIDRAZIN FOSFAT AMONIJAČNA VODA

msup3 t t m3 kg kg t

Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913

42 Opis izvora emisija iz pogona i postrojenja

Pri radu pogona u SSL eventualno nastaju sljedeće emisije - emisije u zrak - emisije u vode - emisija buke i - otpad kako su u investicijskim planovima kompanije predvđena i nova ulaganja i poboljšanja proizvodnih procesa a samim tim i unapređenja zaštite okoliša tako će biti predstavljene i potencijalne emisije prilikom izgradnje tih objekata a koje se u ovom trenutku mogu identificirati


49

43 Poboljšanja nastala realizacijom projekata u SSL Zrak Vrši se redovan godišnji remont a po potrebi i rekonstrukcija elektrofilterskih postrojenja K6 i K7 u Termoelektrani SSL Redovnirn remontom ovih postrojenja emisija polutanata u atmosferu svedena je značajno ispod zakonom propisanih granica Dimni plinovi malih lotlovskih postrojenja (K2 i K3) koji se puštaju povremeno ukoliko ima problema na velikim kotlovskim postrojenjima spojeni su na elektrofilterska postrojenja kotlova K6 i K7 Aktiviranjem projekta neutralizacije preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo realizovati će se i sistem za odsumporavanje dimnih plinova Instalisano je novo kotlovsko postrojenje sa sistemom za odsumporavanje dimnih plinova za koje su Okolinskom dozvolom propisane granične vrijednosti emisija u zrak Odsumporavanje dimnih plinova riješeno je suhim putem sa direktnim dodavanjem kamena krečnjaka (filera) u ložište i mokrim putem tretiranjem dimnih plinova krečnim mlijekom u atomizeru Dimni plinovi K8 su preko vrećastih filtera za odvajanje čvrstih čestica spojeni na poseban dimnjak Granične vrijednosti emisija su u skladu sa EU normama Izgrađene su nove krečne peći koje irnaju potpuno zatvoren sistem rada-nema emisije polutanata u atmosferu Na svirn transportnim sistemima praškastih materija postavljeni vrećasti filteri ili vodeni skruberi proizvodni procesi (Iaka i teška soda te soda bikarbona) pakovanje i transport gotovih proizvoda (metalni i čelični silosi) pražnjenje krečnih peći i transport kreča separacija antracita Filteri i skruberi imaju zadatak odvajanja čvrstih čestica i vraćanje u proces time se eliminiše negativan uticaj na prostorno ekološku situaciju Značajno je smanjen negativan uticaj na okoliš (zrak i tlo) a ujedno su evidentirana i poboljšanja povećanjem efikasnosti korištenja resursa u procesu

Voda

U pogledu zaštite kvaliteta vode rijeke Spreče urađena su brojna poboljšanja kako bi se povećao kvalitet i smanjila količina otpadnih voda na ispustu iz SSL u rijeku Spreču

Izgradnjom Rashladnih tornjeva koji je potpuno ekološki projekat potrošnja zahvaćene industrijske vode iz akumulacije jezera Modrac se smanjila za 85 čime je ujedno smanjen i teret zagađenja otpadnih voda na profilu E2 (zajednički kolektor u krugu SSL)

Realizacijom projekta prihvata i tretmana sanitarnih i oborinskih voda u SSL sanitarne vode su potpuno odvojene od tehnoloških i oborinskih voda te se posebno i tretiraju u predviđenim uređajima

Sanitarne vode iz restorana se tretiraju u mastolovu a zatim sve zajedno u biološkom prečistaču-SBR (E3) Oborinske vode se tretiraju u separatorima ulja a potom u taložniku-Zajednički kolektor-E2 prije ispuštanja u rijeku Spreču

Realizovan projekat zaokruživanja sistema otpadnih voda (tehnoloških i rashladnih)

Rashladne vode se vraćaju u recirkulaciju na rashladne tornjeve a sve tehnološke otpadne vode preko warrman pumpe i sabirnog rezervoara otpadnih tehnoloških voda transportuju se tzv DT pumpama na taložnice bdquoBijelo more (E1) Voda sa pranja gasa na krečnim pećima koja je blago kisela pH-6 koristi se za hidraulički transport šljake i elektrofilterskog pepela nastalih sagorijevanjem uglja u kotlovskim postrojenja do taložnica bdquoCrno morerdquo Na ovaj način se vrši neutralizacija preliva taložnica bdquoCrno morerdquo

Trenutni teret zagađenja otpadnih voda izražen preko EBS-a je 5916485 ES (avgust 2018)


50

Osim navedenih radnji u toku je i realizacija drugih aktivnosti kojima se nastoji smanjiti negativan uticaj na okolinu

- obilježavanje Dana planete zemlje ozelenjavanjem kruga fabrike SSL i sadnja sadnica

- obilježavanje Svjetskog dana okoliša organizovanjem opštinskog takmičenja za učenike do četvrtog razreda u osnovnim školama pod nazivom bdquoLjubav prema okolišu

Ciljano je odabrana skupina učenika kako bi isti usvojili važnost zaštite okoliša i u daljnjem školovanju pridržavali se principa održivog razvoja i doprinijeli da škola bude ekološki prihvatljiva i za buduće generacije Kroz planiranu aktivnost želi se na kreativan način omogućiti učenicima da pokažu svoje viđenje ekološke kulture življenja I na taj način iskažu svoju sliku i želju za poboljšanjem

Kvalitet kompanije kao pouzdanog i važnog proizvođača sode na domaćem i međunarodnom tržištu je potvrđen integrisanim menadžment sistemom

- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018

- EN ISO 220002005-HACCP

- Halal i Kosher FAMIQS i FCA za prehrambenu sodu bikarbonu (food i feed grade)

- FDA registracija

Standardi su propisali radne upute i sistemske procedure kojih su dužni da se pridržavaju uposlenici SSL kao i izvođači radova

Emisija u zrak

Kako se ovim Zahtjevom za obnovu okolinske dozvole planiraju i novi objekti pogoni i poboljšanja unutar Iokacije SSL tako će i biti predviđene eventualne emisije koje se mogu pojaviti tokom njihove izgradnje

Tokom izgradnje novih objekata (postrojenja) korištenjem teške mehanizacije na lokaciji može doći do emisije dima i lebdećih čestica Intenzitet ovisi o vremenskim prilikama (kiša vjetar) Ove pojave su neminovne ali su privremenog karaktera i stvaraju kratkotrajan uticaj koji je dominantan na samoj lokaciji i bez daljnjih trajnih posljedica na okoliš

U toku rada predmetnih objekata dolazi do pojave emisija u zrak Obzirom da se na lokaciji SSL primjenjuje monitoring plan na godišnjern nivou i time prate sve vrste emisija monitoring planom će biti obuhvaćene i lokacije na kojima se nalaze predmetni objekti (postrojenja)

Aktiviranjem novih taložnica bdquoBijelo morerdquo izgrađenih u krugu Sisecam soda Lukavac doo i realizacijom Projekta neutralizacije preliva (bistrog dijela) taložnica sa dimnim plinovima iz kotlovskih postrojenja (K6 i K7) pored neutralizacije izvršiti će se i odsumporavanje dimnih plinova iz Termoelektrane SSL-a što će smanjiti emisije SO2 u atmosferu iz ovih kotlovskih postrojenja

Emisija u vode i tlo

U toku izgradnje novih objekata (postrojenja) potrebno je voditi računa o emisijama u vode i tlo jer je moguće da dođe do isticanja goriva ulja i maziva i sličnog otpadnog materijala pri manipulaciji građevinskim mašinama i kretanju transportnih vozila što može imati uticaja na vode i tlo te je potrebno posebno voditi računa o tome ukoliko do toga dođe


51

44 Porijeklo nastanak tretman i mjesta ispuštanja otpadnih voda

Za tehnološke potrebe tvornica SISECAM SODA LUKAVAC doo se snabdijeva vodom iz akumulacije jezera Modrac preko pumpne stanice a za sanitarne potrebe koristi se voda iz gradskog vodovoda

Na lokaciji tvornice SSL nastaju slijedeće otpadne vode a) Tehnološke otpadne vode b) Rashladne otpadne vode c) Sanitarno-fekalne otpadne vode i d) Oborinske vode

a) Tehnološke otpadne vode koje nastaju u proizvodnim pogonima su različite po količini i

kvalitetu ovisno od procesa u kojem nastaju Sve tehnološke otpadne vode se preko sabirnog DT rezervoara cjevovodima pomoću tzv DT pumpi transportuju u taložnice bdquoBijelo moreldquo (ispust-E1) Svaka od ovih taložnica ima drenažni sistem za cijeđenje vode kao i sistem prelivnih cijevi na površini taložnica čime se bistri dio preko sabirnog kolektora i optočnih kanala ispušta u rijeku Spreču

U krugu SSL izgrađene su nove taložnice bdquoBijelo morerdquo (V VI VII) koje će raditi naizmjenično punjenje-sušenje-pražnjenje u sklopu kojih je instalisana oprema za sistem za neutralizaciju preliva taložnica dimnim plinovima iz Teroelektrane SSL Ovaj projekat je u završnoj fazi i isti bi trebao bii u funkciji u narednom periodu Realizacijom navedenog projekta neutralizacije smanjenjem pH vrijednosti kvalitet otpadne vode sa preliva taložnica odnosno njen teret zagađenja EBS će se dodatno smanjiti za cca 15

b) Rashladne vode idu na recirkulaciju preko Rashladnih tornjeva

c) Sanitarne vode prethodno tretirane vode iz restorana prvo u mastolovu a zatim zajedno sa

ostalim sanitarno-fekalnim vodama u biološkom prečistaču (SBR) ispuštaju se u rijeku Spreču (ispust-E3) Realizacijom projekta prihvata i tretmana sanitarnih i oborinskih voda u SSL (2012) potpuno su razdvojene sanitarne od oborinskih voda tako da se posebno i tretiraju

d) U zajednički kolektor - taložnik otpadnih voda (ispust E2) ispuštaju se prethodno tretirane

oborinske vode u separatorima ulja i dio rashladnih voda Proizvođači sode imaju osjetljiv uticaj na okoliš jer svoje otpadne tokove deponiraju bilo na površini zemlje (taložnice) ili u vodene tokove Fabrike sode u Evropi imaju isti način tretmana otpadnih tokova odnosno imaju riješene parametre suspendovanih materija pH i temperature a ne sadržaj hlorida što je slučaj i sa parametrima otpadnih voda u SSL Ulaganjem u proces dovođenja sadržaja hlorida u granične vrijednosti dovelo bi do nekonkurentnosti SSL sa ostalim fabrikama u Evropi što bi prouzrokovalo zaustavljanje procesa proizvodnje u SSL Izdvajanje hlorida (NaCl i CaCl2) je komplikovan i skup proces koji bi SSL pored gore pomenutih troškova doveo do gubitka konkurentnosti proizvoda na svjetskom tržištu (sirovine su 100 domaće a proizvod 100 izvoz) i do potpunog obustavljanja procesa proizvodnje u kompaniji SSL što bi moglo imati značajne negativne posljedice za bosanskohercegovačku privredu Kanton i lokalnu zajednicu Aktiviranjem izgrađenih novih taložnica u krugu Sisecam soda Lukavac doo i realizacijom Projekta neutralizacije preliva (bistrog dijela) taložnica sa dimnim plinovima iz kotlovskih postrojenja (K6 i K7) pored neutralizacije izvršiti će se i odsumporavanje dimnih plinova iz Termoelektrane SSL-a Na ovaj način će se poboljšati kvalitet otpadnih voda i smanjiti pH vrijednost - preliva taložnica prije ispuštanja u rijeku Spreču a samim tim i ukupni teret zagađenja EBS za dodatnih cca 15 Smanjit će se i sadržaj hlorida u prelivu taložnica prethodnim ispiranjem taloga prije transporta u nove taložnice Bijelo more iz razloga što će se isti koristiti za rekultivaciju devastiranih površina dijela Površinskog kopa Lukavačka Rijeka Fabrike sode u Evropi imaju isti način tretmana otpadnih tokova odnosno imaju riješene parametre suspendovanih materija pH i temperature a ne sadržaj hlorida što je slučaj i sa parametrima otpadnih


52

voda u SSL Trenutno u fabrikama proizvodnje sode u EU ne postoji mogućnost uklanjanja otpadne vode s velikim sadržajem soli Proizvodnja sode će i u budućnosti zahtijevati mogućnost zbrinjavanja tehnoloških otpadnih voda koje sadrže soli uz istovremeno održavanje postojeće proizvodnje uz iznalaženje načina poboljšanja kvaliteta otpadnih tehnoloških voda i smanjenja količina nastanka otpadnih voda u skladu sa mogućnostima Buka Utjecaj buke na Ijude je uglavnorn negativan što proizilazi iz same definicije buke buka je smetnja neželjena pojava Osnovni načini određivanja utjecaja buke su fizički mjerenjima nivoa zvučnog pritiska i bilježenjem i analizom smetnji koje buka nameće na okoliš Karakteristična veličina buke koja se mjeri i na osnovu koje se vrši ocjena je ekvivalentni nivo buke u decibelima A (Laeq u dB(A)) Na lokaciji SSL postoje dva osnovna izvora buke

- buka koju proizvodi tehnološka oprema buka koju proizvode transportna sredstva unutar kruga tvornice

Izvori vanjske buke (odnosno sporedni izvori) koji kumulativno doprinose nivou buke u okruženju je buka uzrokovana proizvodnjom u već postojećim pogonima i postrojenjirna u krugu SSL

Otpad U skladu sa odredbama Zakona o zaštiti okoliša (Sl novine F BiH br 3303 3809) i Zakonom o upravljanju otpadom (Sl novine F BiH br 3303 7209 9217) za nova postrojenja potrebno je uraditi Plan upravljanja otpadom Plan upravljanja otpadom koji je prilog Zahtjevu za obnovu okolinske dozvole ažurira se svakih pet godina ili nakon promjene u radu postrojenja

Nastali otpad će se selektivno odvajati i prikupljati prema kategorijama otpada u skladu sa Pravilnikom o kategorijama otpada sa listama (Sl novine FBiH 0905) Nije dozvoljeno miješanje opasnog i neopasnog otpada Ambalažni otpad se prikuplja u odvojenim posudama i plasira trećim licima odnosno preduzećima koja se bave reciklažom i zbrinjavanjem ambalažnog otpada

Operator je dužan sklopiti ugovore sa vršiocima usluga preuzimanja i konačnog zbrinjavanja otpada

U toku izgradnje potencijalnih objekata na lokaciji neminovno će doći do generiranja građevinskog otpada (ostaci betona žbuke oplate pijesak šljunka i ambalažni otpad od različitih građevinskih i pomoćnih materijala) kao i manjih količina komunalnog otpada kojeg će stvarati radnici te je potrebno uraditi Plan upravljanja građevinskim otpadom u skladu sa Pravilnikom o građevinskom otpadu (Slnovine FBiH br 9319) pojedinačno za nove potencijalne objekte Zabranjeno je odlaganje građevinskog otpada na mjestu nastanka ili na lokacijama koje nisu za to predviđene Plan upravljanja otpadom postoji i obuhvata cijeli kompleks tvornice SSL revidovani Plan dat je u prilogu ovog dokumenta Otpad nastao u SSL se klasifukuje po kategorijama i vrstama na opasni i neopasni otpad Opasan otpad rabljena ulja i masti zauljene krpe i uljni filteri fluorescentne cijevi boje i lakovi onečišćena ambalaža mulj iz separatora ulja azbest i sl se posebno prikupljaju i privremeno odlažu u skladište opasnog otpada do preuzimanja od strane ovlaštene firme za tretman i zbrinjavanje istog Ostali neopasan otpad metal drvo papir plastika-PET stara ambalaža komunalni otpadna soda talog od čišćenja aparata i sl se takođe selektivno prikuplja i odlaže na označena mjesta u krugu SSL odakle ga preuzima i odvozi firma za otkup sekundarnih sirovina Komunalni otpad odvozi JKP RAD Lukavac Sa ovim firmama SSL sklapa godišnji ugovor


53

Otpadna soda koja nije za upotrebu na prečišćavanju slane vode i talog od čišćenja aparata iz procesa proizvodnje odvozi se u radnu taložnicu bdquoBijelo morerdquo Obzirorn da je CaCO3 glavni sastojak taloga u taložnicama bdquoBijelo morerdquo isti se može koristiti za kalcizaciju i neutralizaciju kiselih poljoprivrednih zemljišta (regulaciju pH vrijednosti) dizanje brana i nasipa te revitalizaciju rudnih iskopa nasipanje depresija i sl Talog iz novih taložnica bdquoBijelo morerdquo izgrađenih u krugu SSL će se prethodno ispirati na sadržaj hlorida prije transporta u same taložnice i isti će se koristiti za rekultivaciju devastiranih površina dijela Površinskog kopa Lukavačka Rijeka

45 Opis stanja lokacije pogona i postrojenja

Pogoni i postrojenja koji su predmet ovog Zahtjeva se nalaze u krugu tvornice Sisecam Soda Lukavac doo Lukavac u ulici Prva ulica br 1 na ukupnoj površini od 491 638 m2 tvorničkog kruga Tvornica je smještena na 44deg33prime sjeverne geografske širine i 18deg31prime istočne gografske dužine Mikrolokacijski gledano tvornica SSL se nalazi na udaljenosti od 17 km od Tuzle u dolini srednjeg toka rijeke Spreče-desna obala niže od ušća rijeke Jale na desnoj strani magistranog pravca Tuzla ndash Doboj Tvornica SSL već dugi niz godina obavlja svoju djelatnost na tom prostoru Opis lokacije tvornice djelatnosti i proizvodnih procesa koji se tu obavljaju je dat detaljno u predhodnim poglavljima ovog dokumenta obzirom da se radi o obnovi okolinske dozvole U ovom dokumentu su nabrojani i svi novi objekti (odnosno postrojenja) koji se planiraju graditi u narednih 5 godina a predstavljaju unapređenje tehnoloških procesa koji se odvija na lokaciji smanjenje emisije u okoliš i kontrolu nad ulazom sirovina i potrošnjom normiranih materijala i resursa U nastavku su date obaveze koje su bile propisane važećom okolinskom dozvolom i plan njihove realizacije

Tabela 15 ndash Realizacija planiranih aktivnosti u roku važenja okolinske dozvole 2015-2020

REALIZOVANE INVESTICIJE

REALIZACIJA BUDŽET euro BUDŽET KM

POGON

1 Nova linija destilacije br3

2015 2000000 euro 4000000 Pogon za proizvodnju sirovog bikarbonata

2 Nova krečna peć br4 2015 2120000 euro 4240000 Krečne peći

3 Karbonatizaciona kolona


4 Kupovina zemljišta od FSL

2015 600000 euro 1200000

5 Izgradnja nove taložnice bijelo more u krugu SSL-a

2016 680000 euro 1360000 Hemijska priprema vode

6 Neutralizacija tehnoloških otpadnih voda


7 Revizija pogona hemijske pripreme vode (reaktor pješčani filteri)


8 Geološko istraživački radovi nalazište soli

2015 1120000 euro 2240000

9 Betonska deponija za antracit II faza

2015 250000 euro 500000 Krečne peći


54



POGON

10 Novi kotao 120 th 2015 8900000 euro 17800000 Termoelektrana

11 Revizija transportnog sistema lake sode

2015 500000 euro 1000000 Pogon za proizvodnju lake sode

12 Povećanje kapaciteta silosa teške sode

2015-2016 700000 euro 1400000 Magacin gotove robe

13 Vaga za stanicu za punjenje cisterni

2015 70000 euro 140000 Magacin gotove robe

14 Revitalizacija elektro infrastrukture SSL-a I II i III faza (TS 604kV-SO pogon dalekovod TS 356kV i TS na PSV

2015-2017 2870000 euro 5740000 Revitalizacija elektro infrastrukture (elektro održavanje)

15 Rezervna oprema (motor pumpe reduktori frekventni pretvarač punila i sl)

2015 375000 euro 750000 Održavanje pogona

16 Modernizacija zgrade Soda pogona-III faza


17 Transportni sistem krečnih peći (rušenje starih KP)

2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći

18 Održavanje Termoelektrane (revizija i rekonstrukcija postojeće te nabavka rezervne opreme)

2015 855000 euro 1710000 Termoelektrana (rezervna oprema-mašinsko i elektro održavanje)

19 Taložnik filter stanice 2015 150000 euro 300000 Hemijska priprema vode

20 Sistem otprašivanja lake sode


21 Sredstva (kancelarijski namještaj laborato aparati cjevovodi viljuškari)

2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000

Pored gore navedenog odnosno propisanog u prethodnoj okolinskoj dozvoli izgrađeno je i instalirano još i

Pjeskarnica - Nadstrešnica uz objekat IMPO - Kontejnerske kancelarije uz objekat Termoelektrane - Evakuaciono stepenište - Hladna dekarbonizacija industrijske vode - Krečna peć - SO-pogon oprema kolone linije destilacije DCB aparat - Vagonska vaga 120 t - Nove taložnice bdquoBijelo morerdquo u krugu SSL


55

- Oprema za neutralizaciju preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo sa dimnim plinovima iz termoelektrane SSL a istovremeno i odsumporavanje dimnih plinova (dekanteri kolone cjevovodi punpe)

- Centralno kupatilo II Za objekte za koje je bilo potrebno ishodovati okolinsku dozvolu prije izgradnje okolinska dozvola je ishodovana Sve novo ishodovane okolinske dozvole u toku važenja prethodne okolinske dozvole i PVS se nalaze u prilogu ovog dokumenta U skladu sa propisanim zahtjevom tačkom 85 Uslovi zaključivanja dobrovoljnog sporazuma izdate okolinske dozvole broj UP-I-052-23-11-13314-DĐ od 21092015 za kompaniju Sisecam soda Lukavac doo a na osnovu članova 99 i 100 Zakona o zaštiti okoliša (Slnovine Federacije BiH broj 3303 i 3809) dužost SSL je bila da iskaže prijateljski odnos prema okolišu zaključiivanjem dobrovoljnog sporazuma sa organom lokalne uprave u svrhu zadovoljavanja okolišnih zahtjeva na okolišno prihvaljiv I ekonomski efikasan način U prethodnom periodu poduzete su aktivnosti s ciljem realizacije predmetnog zahtjeva te smo samostalno pristupili izradi nacrta dokumenta ndash dobrovoljni sporazum I prijedlog Dobrovoljnog sporazuma kojeg je SSL po Okolinskoj dozvoli dužna sklopiti sa lokalnom zajednicom i nevladinim organizacijama dostavili na usaglašavanje predstavnicima iz opštine Lukavac (upućen mail savjetniku načelnika za okoliš sa prijedlogom dokumenta 22102018 godine) U roku važenja prethodne okolinske dozvole pokrenute aktivnosti nisu realizovane Saradnja sa lokalnim vlastima i građanima nevladinim organizacijama u SSL je kontinuirana te se uvažavaju različite forme institucionalnog djelovanja transparentnost te smo usmjereni ka unapređenju odnosa između lokalne zajednice realnog sektora i nevladinih organizacija

46 Planirane investicije u narendnom periodu 2020-2025

Lista objekata i opreme koje se predviđaju realizovati u periodu 2020-2025 prikazani su u nastavku PSV - Priprema slane vode

- rezervoar slane vode 2000 m3 - 2 kom - dekanter 1500 m3 - 1 kom - reaktor- 2 kom - zgrada za sola pumpe na koti 0 - 1kom - pješčani filteri - 2 kom

AB (absorpcija)

- apsorber - 1 kom - LCL - 1 kom - SBSH - 1 kom - LAF - 1 kom - RGT kod betonskog silosa - 1 kom

CBCL (karbonatizacija)

- karbonatizaciona kolona - 2 kom DS (destilacija)

- destilaciona kolona - 1 kom - RH kolona - 1 kom - PLMDT kolona - 1 kom

FLR (filtracija)

- trakasti filter - 1 kom - vakuum pumpa 27 000 m3 - 1 kom

KOMPRESIJE

- linija direktnog hlađenja gasa CO2 - 1kom - kompresor


56

LAKATEŠKA SODA KALCINACIJA PSH4

- parni kalcinator - 1 kom - hladnjak lake sode - 1 kom - sistem hladnog pranja gasa sa PSH frac12 - 1 kom - novi kolektor gasa sa PSH prema RGT - 1 kom

TEŠKA SODA TS II

- Pogon teška soda II - 1 kom - Sistem skladištenja i pakovanja teške sode silos 300 t kamionska vaga - Transportni sistem teška soda II

KREČNE PEĆI FCH

- Nove Krečne peći - 2 kom - linija pranja gasa (2 skrubera) - 1 kom - linija sijanja kamena - 1 kom - bunkeri kreča - 2 kom - transporteri kreča do bunkera - 2 kom - bubnjevi za gašenje kreča - 2 kom - mješalice krečnog mlijeka - 2 kom - mlinovi otpatka - 2 kom - skladište kamena min 20 000 t - 1 kom - transportni sistem kamena sa depoa - 1kom - cjevovod gasa sa FCH-SB-PG - 1 kom

BIKARBONA

- nova kolona bikarbone - 2 kom - linija sušenja bikarbone - 1 kom - mikroturbina

DCB KOLONA

- DCB kolona sa pratećom čeličnom konstrukcijom ENERGETSKA I PROCESNA EFIKASNOST

- Filter presa za otpadni talog na PSV - Izmjenjivači topline DT lužine

TALOŽNICE BIJELO MORE

- Taložnice bdquoBijelo morerdquo 567 - Neutralizacija bistrog dijela preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo - Dekarbonizacija (Taložnik filter stanice)

HEMIJSKA PRIPREMA VODE



SKLADIŠTENJE PAKOVANJE I OTPREMA GOTOVOG PROIZVODA

- Magacin gotove robe 2000 m2 sa kolosijekom i natkrivenom utovarnom rampom za vozove i rampom za utovar kamiona

- Skladište za upakovan gotov proizvod 2000 m2 sa natkrivenom utovarnom rampom za kamione


57

- Novi silos teške sode 6000 tona kapaciteta Sa dvije utovarne tačke za rinfuzu dvije kamionske vage natkrivenim sistemom pakovanja big bag vreća teške sode i prevozom istih u skladište

- Transportni sistem silosa 6000 ton - Novi silos za bikarbonu 200 tona kapaciteta sa rotacionom pakericom za pakovanje vreća od

25kg kapaciteta 1000 vrećasatu - Rekonstrukcija betonskog silosa za skladištenje teške sode umjesto lake sode - Čelični Silos teške sode od 2500 kubnih metara - Rotaciona pakerica za vreće 25kg za laku sodu kapaciteta 1200 vreća na sat - Pakerica za big bag vreće teške sode kapaciteta 30 vreća na sat - Pakerica za bikarbonu PE vreće od 25 kg kapaciteta od 600 vreća na sat

SIROVINE

- Depo uglja 150000 tona sa mogućnošću odvajanja barem 4 vrste uglja - Antracit depo 20000 ton - Skladište za palete

INFRASTRUKTURA

- Vagonska vaga 120 ton - Pjeskara - Priključenje na magistralnu cestu M4 Tuzla Doboj - Transformatorska stanica TE 356kV - Izgradnja kolosijeka koji će opsluživati novi sirovinski magacin koji uključuje okretaljku vagona

(viper) - Rekonstrukcija kolosijeka za dopremu amonijaka - Završetak saobraćajnice pored kotla br 8 - Produženje kolosijeka za novi magacin gotove robe - Trajno zbrinjavanje materijala iz taložnica bdquoBijelordquo i bdquoCrno morerdquo za rekultivaciju devastiranih

površina PK Lukavačka rijeka - Proširenje objekta Soda pogona (čelična konstrukcija 9 spratova) - Trafo stanica rashladnih tornjeva - LAF aparat (ispirač zraka sa filtera) - Proširenje depoa antracita - Dizel tank (dva rezervoar)

Za realizaciju navedenih investicija planirano je uožiti cca 50 milion EUR


58

5 OPIS IZVORA EMISIJA IZ POGONA I POSTROJENJA U OKOLIŠ (ZRAK VODA TLO) I STANJE LOKACIJE POGONA I POSTROJENJA

Osnova za mjerenja i ocjenu uticaja vrši se u skladu sa Zakonom o zaštiti okoliša i njegovim izmjenama i dopunama (bdquoSl Novine FBiHldquo br 3303 3809) Zakonom o zaštiti zraka i njegovim izmjenama i dopunama (bdquoSl Novine FBiHldquo br 3303 0410) Zakonom o vodama (bdquoSl Novine FBiHldquo br 7006) Zakonom o upravljanju otpadom i njegovim izmjenama i dopunama (bdquoSl Novine FBiHldquo br 3303 7209 9217) Zakonom o zaštiti od buke (bdquoSl Novine FBiHldquo br 11012) i drugi zakoni koji nisu ovdje navedeni a direktno ili indirektno su vezani za zaštitu okoliša kao i važeći podzakonski akti (pravilnici i Uredbe) Emisije koje mogu nastati iz pogona i postrojenja pri odvijanju djelatnosti na lokaciji SSL su prikazane na sljedećoj shemi

Slika 30 ndash Emisije iz proizvodnih pogona u SSL

51 Uticaj na zrak Mjerenje emisija vrši se u skladu sa važećom zakonskom regulativom Učestalost mjerenja i granične vrijednosti emisije regulirane su prema - Zakonu o zaštiti zraka i njegovim izmjenama i dopunama (Sl Novine FBiH br 3303 0410) - Pravilniku o monitorigu emisija zagađujućih materija u zrak i njegovim izmjenama i dopunama


59

(Sl Novine FBiH br 0914 9717) - Pravilniku o graničnim vrijednostima emisije u zrak iz postrojenja za sagorijevanje i njegovim izmjenama i dopunama (Sl Novine FBiH br 313 9217) - Pravilniku o graničnim vrijednostima emisije zagađujućih materija u zrak (Sl Novine FBiH br 1205) U prilogu Zahtjeva su - Izvještaj o mjerenju emisije zagađuućih materija u zrak SSL decembar 2019 godine TQM doo Lukavac - Izvještaj o mjerenju emisije zagađujućih materija u zrak SSL ndash kotao 2 i 3 juli 2019 TQM doo Lukavac Tabela 16 Usporedba izmjerenih koncentracija u dimnim plinovima sa GVE

Mjerno mjesto

Koncentracija polutanata u dimnim plinovima svedena na suhi gas normalne

uslove i refererentni sadržaj O2 od 6

GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30

Granična vrijednost prema Pravilniku o graničnim vrijednostima emisije u zrak iz postrojenja za sagorijevanje i njegovim izmjenama i dopunama (Sl Novine FBiH br 313 9217) Rezultati izvršenih mjerenja pokazuju da izmjerene koncentracije polutanata u dimnim plinovima na kotlovima K6 K7 i K8 ne prelaze granične vrijednosti Pravilnikom o graničnim vrijednostima emisije u zrak iz postrojenja za sagorijevanje i njegovim izmjenama i dopunama (Sl Novine FBiH br 313 9217) Mala kotlovska postrojenja K2 i K3 koji se puštaju povremeno uslijed kvara na nekom od velikih kotlova Ova kotlovska postrojenja imaju samo ciklonsko odvajanje čvrstih čestica a pošto se mjerenja vrše na dimnim kanalima evidentirana je povećana emisij čvrstih čestica na istim Međutim u toku 2018 godine ovi kotlovi su spojeni na elektrofilterska postrojenja kotlova K6 i K7 tako da su svi usmjereni preko jednog velikog dimnjaka i više nema povećanih emisija čvrstih čestica u zrak Prisustvo teških metala u prašini na svim mjernim mjestima iz procesa proizvodnje transporta i pakovanja je ispod graničnih vrijednosti propisanih važećim zakonskim odredbama Pogon krečnih peći u SSL ima zatvoren sistem procesa proizvodnje kreča i CO2 gasa tako da ne postoji kontinuirana emisija dimnih plinova u atmosferu Mjerenja na novim objektima pogonima i postrojenjima koji budu izgrađeni u narednom periodu po planu investicija biti će uključeni po samom puštanju u rad

52 Uticaj na vode i tlo

Mjerenje kvaliteta otpadnih voda vrši se u skladu sa važećom zakonskom regulativom Učestalost mjerenja i granične vrijednosti emisije regulirane su prema

- Zakonu o vodama (Sl novine FBiH 70-06) - Uredbom o uslovima ispuštanja otpadnih voda u prirodne recipijente i sisteme javne

kanalizacije (Slnovine FBiH br 10115 116 i 10118) U SSL se vrši redovni monitoring otpadnih voda na ispustima

- Preliv taložnica Bijelo more (ispust E1) - Zajednički kolektor ndash taložnik u krugu SSL (ispust E2) i - Izlaz iz biološkog prečistača sanitarno ndash fekalnih voda (ispust E3)


60

U skladu sa zakonskom regulativom monitoring tehnoloških otpadnih voda (ispusti E1 i E2) vrši se 12 puta godišnje a monitoring sanitarno-fekalnih otpadnih voda vrši se 4 puta godišnje od strane ovlaštene laboratorije Vrijednosti prosječno izmjerenih parametara kvaliteta otpadnih voda na ispustima iz SSL u rijeku Spreču rađenih od strane ovlaštene laboratorije za 2019 godinu dati su tabelima u nastavku

Tabela 17 ndash Rezultati ispitivanja obaveznih i specifičnih fizičko ndash hemijskih parametara

Parametar Jedinica GVE SSL ispust E1

SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975

Temperatura ordmC 30 1663 1576 1470

pH 65-90 1160 863 854

Elektroprovodljivost na 20degC

microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735

Miris bez bez primjetan

Ukupne suspendirane materije

mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550

Sadržaj otopljenog kisika

mgO2l 306 315 303

Amonijak NH4-N mgNl 10 820 754 1247

Ukupni nitrogen mgNl 15 1281 1270 1638

Ukupni fosfor mgPl 20 114 142 126

Taložive materije mll 05 028 020 015

Test toksičnosti (48 EC50) Daphnia magna Straus

gt50 347 5782 6251

Ukupna ulja i masti mgl 20 481 430 1087

Nitrati NO3-N mgNl 10 108 136 080

Nitriti NO2-N mgNl 128 195 159

Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863

Ukupne površinske aktivne tvari (deterdženti)

mgl 1 038 049 038

Mineralna ulja mgl 10 163 182 013

Granične vrijednosti kvaliteta otpadnih voda propisane Uredbom o uslovima ispuštanja otpadnih voda u prirodne recipijente i sisteme javne kanalizacije (Slnovine FBiH br 10115 116 i 10118) U aprilu 2020 godine usvojena je nova Uredba o uslovima ispuštanja otpadnih voda u okoliš i sisteme javne kanalizacije (Slnovine FBiH br 2620) Zbirni izvještaj o monitoringu kvaliteta i kvantiteta otpanih voda za period januar-decembar 2019 TQM doo decembar 2019 se nalazi u prilogu

53 Uticaj na buku


61

Mjerenje buke u krugu i na granicama kruga vrši se u skladu sa važećom zakonskom regulativom Zakonom o zaštiti od buke (Sl novine FBiH broj 11012) Buka se mjeri dva puta godišnje i to za dan i noć Emisija buke iz proizvodnih pogona je kontinuiranog karaktera ako se izuzme transport koji radi po potrebi Mjerenje buke se vrši na više mjernih mjesta u krugu SSL i na granicama kruga uz najbliže stambene objekte

Tabela 18 - Dozvoljeni nivoi vanjske buke za planiranje novih objekata ili izvora buke

Područje (zona)

Namjena područja Najviše dozvoljeni nivo vanjske buke (dBA)

15 min Leg Vršni nivo

Dan Noć L1

I Bolničko lječilišno 45 40 60

II Turističko rekreacijsko oporavilišno 50 40 65

III Čisto stambeno vaspitno-obrazovne i zdravstvene

institucije javne zelene i rekreacione površine

55 45 70

IV Trgovačko poslovno stambeno i stambeno uz

saobraćajne koridore skladišta bez teškog transporta

60 50 75

V Poslovno upravno trgovačko zanatsko servisno

(komunalni servis)

65 60 80

VI Industrijsko skladišno servisno i saobraćajno područje bez stanova

70 70 85

Slika 31 Prikaz mjernih mjesta za dnevni i noćni nivo buke na mjernoj lokaciji ndash SSL


62

Iz rezultata mjerenja ekvivalentnog i vršnog dnevnog i noćnog nivoa buke na lokalitetu objekta Sisecam Soda doo Lukavac može se zaključiti da dobijene vrijednosti na mjernim mjestima ove lokacije mjerenja ne prelaze maksimalne dopuštene vrijednosti od 70 dBA propisane Zakonom o zaititi od buke (Slnovine FBiH br 11012) U prilogu Izvještaj o mjerenju okolinske buke oktobar 2019 TQM doo Lukavac

54 Ostali uticaji

Potencijalni uticaji objekata koji se planiraju graditi na lokaciji kao i neki od generiranih uticaja koji se mogu pojaviti u toku faze projektovanja i izgrdanje i u fazi korištenja Uticaji se mogu javiti na vodu tlo zrak stvaranje buke i otpada i u slučaju ekoloških nesreća Za sve faze raelizacije izgradnje i korištenje objekata poštuju se propisane i naložene mjere prevencije za ublažavanje istih kako bi uticaji bili smanjeni i neznatni


63

6 OPIS PREDLOŽENIH MJERA TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA SPREČAVANJE ILI SMANJE EMISIJA IZ POSTROJENJA

Izgradnjom novih objekata (postrojenja) na lokaciji SSL može doći do pojave emisija (u manjem ili većem obimu ovisno od njihove namjene) u zrak vodu tlo kao i povećanje nivoa buke ukoliko se ne vrši adekvatno održavanje i servisiranje opreme i sredstava rada U ovom poglavlju biće predložene mjere sa sprečavanje odnosno umanjenje emisija u toku rada postrojenja pregled generalnih mjera za smanjenje emisija tokom ovog rada U narednom periodu planirano je da se izvrše investicije prethodno spomenute u pasusu 44 koje će imati za cilj i unapređenje zaštite okoliša

Tabela 19 ndash Generalne mjere za ublaženje emisija

Medij u koji se ispuštaju emisije

Mjere za umanjenje emisija tokom rada (objekata) postrojenja

Opšte mjere Redovono održavati i tehnički kontrolisati opremu i rad predmetnih postrojenja

Buka

Voditi računa o nivou buke prilikom nabavke nove opreme

Nakon početka rada novih pogonapostrojenja ili njihovih dijelova izvršiti mjerenje buke a najkasnije u roku od 6 mjeseci

Voda i tlo

Sve otpadne vode planiranih objekaa tretirati na postojećim uređajima za prečišćavanje otpadnih voda u SSL obzirom da je urađen projekat razdvajanja i tretiranja sanitarno fekalnih voda od oborinskih Potrebno je voditi računa o novima količinama otpadne vode pri realizaciji predmetnih investicija

Postupati prema vodnim aktima izdatim od nadležne institucije ndash AVPS (Vodna dozvola za SSL te za pojedinačne objekte ndash ishodovane do ovog trenutka)

Za svaki novo planirani objekat potrebno je ishodovati vodni akt u skladu sa važećom zakonskom regulativom

U slučaju ispuštanja naftnih derivata tehničkih ulja i masti iz strojeva i vozila osigurati sredstva za upijanje naftnih derivata piljevinu ili odgovarajući absorbens Radnici moraju biti obučeni za korištenje ovih materijala u skladu sa zahtjevim standarda EN ISO 14001 Implementirane su sistemske procedure i radne upute za pravilno rukovanje sa predmetnom materijom SP-81-2E- Upravljanje sa opasnim materijama RU 81-4E Upustvo za skladištenje i zbrinjavanje rabljenog ulja i masti

Otpad

Sa otpadom postupati u skladu sa važećim Planom upravljanja otpadom koji se ažurira svakih 5 godina ili prilikom značajnih promjena u radu odnosno prilikom instalacije novih uređaja koji značajno doprinose povećanju količina otpada

61 Opis mjera za sprečavanje produkcije i za povrat korisnog materijala iz otpada koji produkuje postrojenje

Kako je pomenuto ranije u Zahtjevu u SSL je planirana i izgradnja novih objekata te se pri tome posebno mora voditi računa o građevinskom otpadu te novim količinama otpada koji pogon ili postrojenje proizvodi Tokom gradnje novoplaniranih objekata potrebno je primjeniti sljedeće mjere

- predviđenu količinu iskopanog materijala za odvoz i zbrinjavanje iskoristiti za ravnanje terena i uređenje prilaznih puteva iili odložiti planski na komunalnu deponiju kao pokrivni materijal ili upotrijebiti u drugu svrhu - za što je potrebno dobiti odobrenje nadležnog organa

- sav otpad nastao tokorn građenja (građevinski otpad) razvrstati prema vrstama i predati ovlaštenom sakupljaču ukoliko se ne planira iskoristiti na lokaciji kako je prethodno pomenuto


64

- dobrom organizacijom gradilišta organizirati način zbrinjavanja komunalnog otpada koji će stvarati radnici na području zahvata tokom izvođenja radova organiziranjem mjesta njegovog odlaganja

- sa građevinskim otpadom postupati u skladu sa Pravilnikom o građevinskom otpadu (Službene novine FBiH broj 9319)

- Postupanje sa građevinskim otpadom bit će regulisano sklapanjem Ugovora sa izvođačem

radova gdje će se naglasiti da zbrinjavanje nastalog otpada vrši izvođač radova

62 Opis ostalih mjera radi usklađivanja sa osnovnim obavezama operatora posebno mjera nakon zatvaranja postrojenja

621 Mjere za smanjenje negativnog uticaja tokom gradnje objekta

Potencijalni uticaji na okoliš koji se mogu javiti u vrijeme izgradnje novih objekata imaće ograničeno područje i vrijeme djelovanja a moguć je uticaj na zrak podzemne vode i tlo te uticaj buke i nastanak otpada Negativni uticaji na okoliš mogu nastupiti kao posljedica pripreme lokacije za gradnju kao i radova tokom same gradnje i to

- izvođenja zemljanih i građevinskih radova na objektu sa svom pratećom infrastrukturom i instalacijama

Ovi uticaji imaju ograničeno područje djelovanja U toku izgradnje nužno je poduzeti sve mjere propisane važećim zakonima sa stanovišta građenja uključujući i mjere zaštite na radu To su prije svega sljedeće mjere

- gradilište urediti tako da se smještaj i kretanje vozila i mehanizacije odvija strogo u funkciji same izgradnje

- tokom izvođenja radova provoditi pranje točkova teretnih vozila pri izlasku s gradilišta na posebno uređenom mjestu

- smještaj svih vozila i mehanizacije koja koriste tekuće gorivo mora biti na uređenom vodonepropusnom platou uz strogu kontrolu eventualnog zagađenja odnosno curenja goriva (nafta i lož-ulje)

- tekuća goriva potrebno je čuvati u zatvorenim posudama smještenim na sigurnom mjestu po mogućnosti u tankvani koja je natkrivena

- eventualno pretakanje goriva vršiti na nepropusnoj podlozi uz strogu kontrolu procurivanja - ukoliko dođe do izlijevanja goriva I maziva potrebno je imati pripremljenu piljevinu ili neko drugo

upijajuće sredstvo te poduzeti hitnu sanaciju onečišćenja - zabranjeno je ispuštanje goriva maziva boja otapala i drugih hemikalija koje se koriste u

postupku građenja u sistem javne odvodnje i u okolni teren - pri radu mehanizacije treba smanjiti buku na dozvoljeni nivo i izbjegavati rad mehanizacije noću

To uključuje i stalnu kontrolu ispravnosti mehanizacije - sav građevinski otpad treba odmah prikupljati i deponirati na za to određeni i uređeni prostor

prije odvoženja sa lokacije - sa građevinskirn otpadom postupati u skladu sa Pravilnikom o građevinskom otpadu

(Slnovine FBiH broj 9319)

622 Mjere u slučaju akcidentnih situacija

Rizik od nastajanja eventualnih nesreća velikih razmjera svakodnevno je prisutan s obzirom na djelatnost i proizvodne aktivnosti koje se obavljaju u tvornici SSL Poduzete su ili se kontinuirano poduzimaju čitavi nizovi mjera na prevenciji nastanka nesreća Postoje zvanični dokumenti sa


65

uputstvima u radu i ponašanju kako bi se spriječio nastanak akcidentnih situacija ali i djelovalo u slučaju njihovog eventualnog dešavanja Mjere u slučaju akcidentnih situacija sa ekipama za spašavanje regulisani su aktom na nivou SSL - Plan sprečavanja nesreća većih razmjera za SSL Interne ekipe za spašavanje opremljene su ličnim zaštitnirn sredstvima Broj izolacionih aparata ne može biti manji od dva u Radnoj jedinici sa odgovarajutom bocom komprimiranog zraka Članovi ekipe za spašavanje obučeni su za rukovanje izolacionim aparatom i moraju ispunjavati propisane iskustvene i zdravstvene uslove U kompaniji Sisecam soda Lukavac doo urađen je Operativni plan mjera u slučajevima akcidenata na vodama i obalnom vodnom zemljištu broj 151717 februar 2017 godine Dana 27042018 godine došlo je do iznenadnog propusta taložnice bdquoBijelo morerdquo br4 i veća količina taloga sa suspendovanim materijama (kreča i krečnjaka) se bez tretiranja direktno ispuštala u optočni kanal kao i okolno zemljište Ova taložnica je odmah isključena iz sistema te se pristupilo sanaciji iste Zbog kompleksnosti ukupnog procesa proizvodnje sode po Solvay postupku i sigurnosti izvršioca koji su radili na sanaciji predviđeni posao se morao riješiti na ovakav način Jer bi potpuno zaustavljanje proizvodnje imalo značajno veći uticaj na okoliš kako na vodu tako i na zrak Mjere koje su se preduzele

- taložnica bdquoBijelo morerdquo broj 4 je isključena a u rad su uzete taložnice bdquoBijelo morerdquo broj 1 2 i 3 - proizvodnja je smanjena na minimum - maksimalno su angažovani uposlenici na saniranju nasipa i vraćanja u prvobitno stanje

Od strane federalnog inspektora za vode proglašeno je stanje zagađenja III stepena ugroženosti Izvršeno je potpuno ojačanje nasipa taložnice bdquoBijelo morerdquo br4 u skladu sa urađenom projektnom dokumentacijom S obzirom na usvojeni Plan kao i Izmjene i dopune Pravilnika o postupcima i mjerama u slučajevima akcidenata na vodama i obalnom vodnom zemljištu (Službene novine FBiH broj 10218) i Pravilnikom o minimumu sadržaja općeg akta o održavanju korištenju i promatranju vodnih objekata (Službene novine FBiH broj 9719) te usvojenim Federalni operativnim planom za incidentna zagađenja III stepena ugroženosti u Federaciji Bosne i Hercegovine Operativni plan mjera u slučajevima akcidenata na vodama i obalnom vodnom zemljištu u SSL je trenutno u fazi revizije I usaglašavanja sa predmetnim zakonskim aktima

623 Mjere nakon prestanka rada postrojenja (objekta)

U slučaju prestanka korištenja objekta ovisno o budućoj namjeni prostora idejnim rješenjem predvidjeti izradu elaborata zaštite okoliša prije novog zahvata Predvidjeti postupke zbrinjavanja građevinskog i svih drugih vrsta otpada na prihvatljiv način sa stajališta zaštite okoliša i u skladu sa važećim propisima Tehnologiju izvođenja radova uskladiti sa potrebama zaštite okoliša U slučaju zatvaranja postrojenja operator treba primijeniti sljedeće mjere

- Ukloniti sve deponije sirovinskog i ostalog materijala - lsprazniti sve spremnike u pogonu - Izvršiti demontažu postrojenja (objekte) i transportirati dijelove prema konačnom

kupcuodlagalištu - Očistiti krug od zaostalih uređaja i alata a sa otpadom postupiti u skladu sa važećim Planom

upravljanja otpadom - U kompaniji SSL vrši se redovni godišnji monitoring u skladu sa važećim zakonskirn propisima


66

624 Opis mjera planiranih za monitoring emisija unutar područja

U kompaniji SSL vrši se redovni godišnji monitoring u skladu sa važećim zakonskim propisima Osnova za mjerenja i ocjenu uticaja vrši se u skladu sa važećom zakonskom regulativom

- Zakonorn o zaštiti okoliša (SI Novine FBiH br 3303 i 3809) - Zakonom o zaštiti zraka (Sl Novine FBiH br 3303 I 0410) - Zakonom o vodama (SI novine FBiH br 7006) - Zakonom o upravljanju otpadom (Sl Novine FBiH br 3303 I 7209) - Zakonom o zaštiti od buke (Slnovine FBiH br 11012)

Takoder uzet će se u obzir i sljedeći podzakonski propisi

- Pravilnik o monitoringu emisija zagađujućih materija u zrak (Slnovine F BiH broj 0914 I 9717) - Pravilnik o graničnim vrijednostima emisije u zrak iz postrojenja za sagorijevanje (Slnovine F

BiH br 0313 I 9217) - Pravlniku o graničnirn vrijednostima emisije zagađujućih materija u zrak (Slnovine F BiH br

1205) - Pravilnik o monitoringu kvaliteta zraka (Sl novine FBiH br 1205) - Pravilnik o načinu vršenja monitoringa kvaliteta zraka i definiranju vrsta zagađujućih materija

graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta zraka (Sl novine FBiH br 0112) i - Pravilnik o načinu obračunavanja postupku i rokovima za obračunavanje i plaćanje i kontroli

izmirivanja obaveza na osnovu opće vodne naknade i posebnih vodnih naknada (Slnovine FBiH br 9207 4609 7911 I 8812)

- Uredba o uslovima ispuštanja otpadnih voda u prirodne recipijente i sisteme javne kanalizacije (Sl Novine FBiH br 2620)

- i ostala zakonska regulativa koja ovdje nije navedena SSL već posjeduje monitoring plan za zrak vodu i buku koji je definisan okolišnorn dozvolom za komplet proces proizvodnje U narednoj tabeli prikazani su rokovi za dostavljenje izvještaja i institucije kojima se dostavlja Opis mjera planiranih za monitoring emisija unutar područja iili njihov uticaj

Tabela 20 ndash Zbirni prikaz izvještaja o monitoringu emisija iz postrojenja

Izvještaj Rok za dostavljanje izvještaja

InstitucijaFederalni organ

Izvještaj o emisijama u zrak U roku od 30 dana od mjerenja FMOIT Fond za zaštitu okoliša

Izvještaj o monitoringu kvaliteta otpadnih voda

Po izvršenim mjerenjima AVPS

Izvještaj o izvršenim mjerenjima tereta zagađenja otpadnih voda izražen preko EBS-a


Izvještaj o količinama nastalog otpada na godišnjem nivou

Najkasnije do 3006 za prethodnu godinu

FMOIT Ministarstvo prostornog uređenja i zaštite okolice TK

Izvještaji o mjerenju buke Po izvršenim mjerenjima FMOIT Ministarstvo prostornog uređenja i zaštite okolice TK

Aplikacija za unos podataka u elektronsku bazu - Registra o postrojenjima i zagađivanjima - BH PRTR


FMOIT

Tokom realizacije projeta koji su planirani u narednom periodu (2020-2025 g) voditi će se računa o tome da svi elementi koji imaju uticaj na okoliš (emisije u zrak emisije u vodu upravljanje otpadom


67

buka opasni materijali zdravlje i sigurnost protivpožarna zaštita) budu usklađeni sa stanovišta zaštite okoliša kao i sa važećom zakonskom regulativom U normalnim uslovima rada postojećih i planiranih predmeta objekata (postrojenja) uz poštovanje zakonskih propisa primjenu tehničkih i organizacijskih mjera zaštite kvalitetnog održavanja ispravne kontrole i praćenja stanja okoliša primjenu mjera za umanjenje negativnih uticaja na okoliš spriječit će se nastajanje otpadnih tvari te mogući nepovoljni uticaj na okoliš svesti na najmanju moguću mjeru nastavku je dat prijedlog monitoring plana za sva mjesta emisije koja se javljaju prilikom obavljanja proizvodnih procesa na lokaciji SSL Emisija buke iz pogona je kontinuiranog karaktera


68

Emisija u zrak Kvalitet zraka Voda Buka Otpad

Vrsta i lokacija aktivnosti

I Monitoring kontinuirani 1 Termoelektrana dimnjak kotlova K6 i K7 2 Termoelektranadimnjak kotla K8 II osiguranje kvaliteta rada kontinuiranog monitoringa 1 Termoelektrana dimnjak kotlova K6 i K7 2 termoelektranadimnjak kotla K8 III Ocjena usklađenosti opreme za kontinuirani monitoring 1 Termoelektranadimnjak kotlova K6 i K7 2 Termoelektranadimnjak kotla K8 IV Monitoring periodični 1 Dimni kanal kotla 6 ndash K6 2 Dimni kanal kotla 7 ndash K7 3 Dimni kanal kotla 8 ndash K8 4 Izlazi iz Laver kolona (3) i LAF (1) (4 izlaza) 5 Izlazi otprašivača u pogonu Bikarbona (skruberi 1 2 i 3) 6 Izlazi iz otprašivača u pogonu Teška sode (vodeni skruber i vrećasti filter) 7 Izlazi otprašivača u pogonu Krečne peći (otprašivanje iznosa kreča iz krečnih peći i otprašivanje transportnog sistema kreča do koševa otprašivanje na separaciji antracita) 8 Izlazi otprašivača u pogonu Magacin gotove robe (otprašivači na čeličnom silosu i otprašivanje sistema transporta lake sode)

I Monitoring periodični - Periodični monitoring kvaliteta zraka na tri lokacije u krugu fabrike

I Monitoring periodični 1 ispust E1 ndash preliv taložnica bdquoBijelo morerdquo (postojeće) Po aktiviranju novih Taložnica u krugu SSL sa sistemom za neutralizaciju preliva analizirat će se i ovaj ispust 2 ispust E2 ndash Zajednički kolektortaložnik 3 ispust E3 - Sanitarno-fekalne otpadne vode 4 svi navedeni ispusti otpadnih voda

I Monitoring periodični 1Periodični monitoring nivoa buke na granici kruga i uz najbliže stabene objekte II karta buke 1 Karta buke u skladu sa zakonskom regulativom i tehničkim standardima iz ove oblasti

1 Lokacija operatora-krug

Vrsta i parametri mjerenja

I Monitoring kontinuirani Parametri monitoringa - masena koncentracija SO2 NOx i čvrstih čestica (mgNm3O2 REF=6) - Volumenski sadržaj O2 () - Parametri stanja otpadnih plinova (temperaturapritisakvodena para) - protok otpadnih plinova (m3h) II osiguranje kvaliteta rada kontinuiranog monitoringa

I Monitoring periodični Parametri monitoringa - masene koncentracije CO NO NO2 NOX

PM10 O3 SO2 (microgm3)

IMonitoring periodični 1Periodični monitoring Obavezni osnovni parametri i specifični parametri 2 Periodični monitoring

I Monitoring periodični 1 Parametri monitoringa -leq i L1 (dBa) za dan i noć -nivo zvučnih pritisaka po frekvencijama II Karta buke

1 Plan upravljanja otpadom


69


- Provjera kontinuiranog monitoring emisija za vrijeme rada stacionarnog izvora u skladu sa procedurom QAL-2 iz standard BAS EN 14181 i BAS CENTR 15983 prilikom puštanja u rad i najmanje jednom u tri godine - Godišnja provjera ispravnosti automatskog mjernog sistema za vrijeme rada stacionarnog izvora u skladu sa procedurom AST iz standarda BAS EN 14181 i BAS CENTR 15983 -Redovno održavanje i provođenje kontrole stabilnosti automatskig mjernog Sistema u skladu sa QAL-3 iz standard BAS EN 14181 i voditi evidenciju o bitnim dešavanjima i karakteristikama - Provjeru kontinuiranog monitoringa obavlja akreditovani ispitni laboratorij (QAL-2 i AST) i operater (QAL3) III ocjena usklađenosti kontinuiranog monitoring - Ocjena usklađenosti kontinuiranog monitoringa emisija se provodi u skladu sa čl 18-22 Pravilnika o monitoringu emisija zagađujućih materija u zrak (sl Novine FBiH br 0914) i zahtjevima standarda BAS EN 14181 -Operator je dužan osigurati ocjenu usklađenosti kontinuiranog monitoringa emisija prilikom instalacije i puštanja u rad i najmanje jednom godišnje IV monitoring periodični 1 Dimni kanal kotla 6 - K6 Parametri monitoringa - Masena koncentracija SO2 NOX i čvrstih čestica (mgNm3 O2REF=6) - Volumenski sadržaj O2 i CO2 ()

-meteoroloških parametara (brzina vjetra (ms) smjer vjetra (deg) temperatura (degC) relativna vlažnost () i atmosferski pritisak (mbar)

Obavezni osnovni parametri i specifični parametri 3 Periodični monitoring Obavezni osnovni parametri i specifični parametri 4Mjerenja za utvrđivanje EBS-a na svim navedenim ispustima otpadnih voda

U skladu sa zakonskom regulativom i tehničkim standardima iz ove oblasti


70


- Parametri stanja dimnih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok dimnih plinova (m3h) 2 Dimni kanal kotla 7 - K7 Parametri monitoringa - Masena koncentracija SO2 NOx i čvrstih čestica (mgNm3 O2REF=6) - Volumenski sadržaj O2 i CO2 () - Parametri stanja dimnih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok otpadnih plinova (m3h) 3 Dimni kanal kotla 8 ndash K8 Parametri monitoringa - Masena koncentracija SO2 NOx i čvrstih čestica (mgNm3 O2REF=6) - Volumenski sadržaj O2 i CO2 () - Parametri stanja dimnih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok otpadnih plinova (m3h) 4 Izlazi na Laver kolonama (3) i LAF (1) - (4 mjerna mjesta) Parametri monitoringa - Masena koncentracija SO2 NOx čvrstih čestica i NH3 (mgNm3) - Teški metali iz čvrstih čestica (Cd Th Be As Co Ni i Pb) (mgNm3) - Parametri stanja izlaznih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok izlaznih plinova (m3h) 5 Izlazi iz otprašivača u pogonu Bikarbona (skruberi 1 2 i 3) Parametri monitoringa - Masena koncentracija čvrstih čestica mgNm3) - Teški metali iz čvrstih čestica (Cd Th Be As Co Ni i Pb) (mgNm3)


71


- Parametri stanja izlaznih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok izlaznih plinova (m3h) 6 Izlazi iz otprašivača u pogonu Teška sode (vodeni skruber i vrećasti filter) Parametri monitoringa - Masena koncentracija čvrstih čestica (mgNm3) - Teški metali iz čvrstih čestica (Cd Th Be As Co Ni i Pb) (mgNm3) - Parametri stanja izlaznih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok izlaznih plinova (m3h) 7 izlazi otprašivača u pogonu Krečne peći (otprašivanje iznosa kreča iz krečnih peći i otprašivanje transportnog sistema kreča do koševa otprašivanje na separaciji antracita) Parametri monitoringa - Masena koncentracija čvrstih čestica (mgNm3) - Teški metali iz čvrstih čestica (Cd Th Be As Co Ni i Pb) (mgNm3) - Parametri stanja izlaznih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok izlaznih plinova (m3h) 8 Izlazi iz otprašivača u pogonu Magacin gotove robe (otprašivači na čeličnom silosu i otprašivanje sistema transporta lake sode Parametri monitoringa - Masena koncentracija čvrstih čestica (mgNm3) - Teški metali iz čvrstih čestica (Cd Th Be As Co Ni i Pb) (mgNm3) - Parametri stanja izlaznih plinova (temperatura pritisak vodena para) - Protok izlaznih plinova (m3h)


72


Učestalost aktivnosti

I Monitoring kontinuirani - Kontinuirano II osiguranje kvaliteta rada kontinuiranog monitoringa - QAL2 ndash periodično-jednom u 3 godine - AST ndash periodično-jednom godišnje - QAL3 ndash kontinuirano III Ocjena usklađenosti opreme za kontinuirani monitoring - Periodično-jednom godišnje IV Monitoring periodični - periodično-jednom godišnje za sva mjerna mjesta

I Monitoring periodični - 1 puta godišnje

I Monitoring periodični 1 12 puta godišnje 2 12 puta godišnje 3 4 puta godišnje 4 Svake 2 godine


Svakodnevna aktivnost

Izvršilac aktivnosti

I Monitoring kontinuirani - Operater II osiguranje kvaliteta rada kontinuiranog monitoringa - Operater - Ispitni laboratorij akreditovan u skladu sa BAS EN ISOIEC 17025 III Ocjena usklađenosti opreme za kontinuirani monitoring - Inspekcijsko tijelo tipa A u skladu sa BAS EN ISOIEC 17020 IV Monitoring periodični - Ispitni laboratorij akreditovan u skladu sa BAS EN ISOIEC 17025

I Monitoring periodični - Ispitni laboratorij akreditovan u skladu sa BAS EN ISOIEC 170252000

I Monitoring periodični - Ovlaštena institucija od strane FMPVŠ i akreditovana od strane Instituta za akreditaciju BATA prema standardu BAS EN ISOIEC 17025

I Monitoring periodični - Ovlaštena institucija u skladu sa BAS EN ISOIEC 170252000

Imenovana osoba za upravljanje otpadom i svi uposlenici SSL Ovlaštena firma za aktivnosti preuzimanja i konačnog zbrinjavanja otpada


73

7 OPIS PREDVIĐENIH ALTERNATIVNIH RJEŠENJA

Sve planirane investicije u narednom periodu su opisane prethodno u tekstu


74

8 KOPIJA ZAHTJEVA ZA DOBIJANJE DRUGIH DOZVOLA KOJE ĆE BITI IZDATE ZAJEDNO SA OKOLIŠNOM DOZVOLOM

Sve dozvole ishodovane za pogone i postrojenja SSL u prethodnih 5 godina kao i Prethodne vodne saglasnosti za nove planirane pogoneobjekte I postrojenja će biti date u prilogu ovog dokumenta


75

9 NETEHNIČKI REZIME

Uvod Djelatnosti za koje se podnosi Zahtjev za obnovu okolinske dozvole


Proizvodnja gore navedenih proizvoda po tehnološkim cjelinama odvija se u slijedećim pogonima

- pogon krečnih peći - pogon termoelektrane - pogon proizvodnje sirovog bikarbonata - pogon proizvodnje sode (lake) - pogon proizvodnje sode (teške) - pogon proizvodnje sode bikarbone - taložnice bdquoBijelo morerdquoza otpad iz procesa proizvodnje sode (postojeće i nove) - taložnice bdquoCrno morerdquo za otpad iz pogona termoelektrane i - ostali pomoćni objekti (radionice skladišta trafo stanice komunikacije i sl)

Opis pogona i postrojenja i aktivnosti Kao osnovne sirovine za proizvodnju sode po Solvay ndashevom procesu koriste se prirodne mineralne

sirovine neorganskog porijekla slana voda (NaCl) i kamen krečnjak (CaCO3)

Zbirna reakcija procesa proizvodnje je

CaCO3 + 2NaCl rarr Na2CO3 + CaCl2

- Pogon za proizvodnju sirovog bikarbonata (Soda ndash pogon)

Proizvodnja kalcinirane sode odvija se u jednom nizu tehnoloških operacija

Postupak se odvija tako da se koncentrisani rastvor natrijeva klorida zasiti amonijakom a zatim

karbonizira karbondioksidom koji se dobija pečenjem krečnjaka

NH4OH + CO2rarr NH4HCO3

NaCl + NH4HCO rarrNaHCO3 + NH4Cl


CaO + H2Orarr Ca(OH)2 + toplota

Dobijeni vodeni rastvor Na-bikarbonat se u procesu filtracije odvoji na trakastom vakuum filteru

(zamjena za rotacione vakuum filtere) a nastali filter kolač (sirovi bikarbonat) se u većem dijelu (90)

transportuje na kalcinaciju gdje se prevodi u kalciniranu sodu

Matičnom rastvoru koji sadrži NH4Cl dodaje se gašeni kreč da bi se izdvojio amonijak koji se ponovo

uvodi u proizvodni proces (regeneracija amonijaka)

2NH4Cl + Ca(OH)2 rarr 2NH3(g) + 2H2O + CaCl2

- Pogoni za proizvodnju kalcinirane sode ndash lake i teške

Na suhoj kalcinaciji se Na-bikarbonat zagrijavanjem tehnološkom parom u rotacionim kalcinatorima

prevodi u kalciniranu sodu ndash bdquolakurdquo (sadržaj Na2CO3 min 993)

2NaHCO3 (+Q) rarr Na2CO3 + H2O + CO2

Izdvojeni CO2 se ponovo vraća u proces karbonatizacije

Kalcinirana bdquolakardquo soda (Na2CO3) se odvodi u pogon bdquoTeške soderdquo do kristalizatora gdje se dodavanjem

vode prevodi u monohidrat (Na2CO3 x H2O) Na taj način dolazi do povećanja kristala Soda u obliku

monohidrata se odvodi na rotacionu sušnicu gdje se vrši razgradnja monohidrata na Na2CO3 i vodu

Ogrijevni medij na sušnici je tehnološka para Teška soda je po hemijskom sastavu isto što i kalcinirana

bdquolakardquo soda a razlika je što bdquoteškardquo soda ima veću nasipnu težinu (100 ndash 115 grcm3) za razliku od


76

bdquolakerdquo koja ima nasipnu težinu (047 ndash 060 grcm3) Teška soda ima optimalnu veličinu kristala i ne

sadrži prašinu

- Pogon proizvodnje sode bikarbone

Manji dio (10) Na- bikarbonata se putem mokre kalcinacije prevodi u Na-karbonat koji služi za

proizvodnju sode bikarbone u drugom proizvodnom pogonu

Nakon absorbcije CO2 u vodenom rastvoru tzv DCB-lužine dobija se NaHCO3 približno čistoće 995

Na2CO3 + CO2 + H2Orarr 2NaHCO3

Dekantiranjem centrifugiranjem sušenjem proizvodi se soda bikarbona u prahu koja se koristi za

različite namjene

- Pogon krečnih peći

U proizvodnom pogonu krečnih peći krečnjak se kalciniše (na temperaturi 1000 ˚C) uz pomoć antracita

ili koksa kao goriva pri čemu se dobijaju osnovne sirovine za proizvodnju sode pečeni ndash kreč kalcijev

oksid (CaO) i ugljendioksid (CO2) Gašenjem kreča se dobija gašeni kreč ndash krečno mlijeko Ca(OH)2

koje kao alkalija služi za regeneraciju amonijaka iz NH4Cl (destilacija u soda pogonu) koji se ponovo

vraća u proizvodnju sirovog bikarbonata Krečno mlijeko se još koristi za obaranje tvrdoće kod pripreme

kotlovske vode i prečišćvanja slane vode Pranjem i hlađenjem CO2 dobija se sirovina za proizvodnju

Na ndash bikarbonata



- Pogon termoelektrane

U ovom pogonu su smještene tri kotlovske jedinice na ugalj (K6 K7 i K8) Proizvodi se cca 200 th

tehnološke pare i 7-8 MW električne energije Tehnološka para se koristi u pogonu proizvodnje sode

Osnovna sirovina za proizvodnju pare je prethodno prečišćena voda iz akumulacije jezera Modrac a

gorivo je ugalj

- Ostali objekti u krugu SSL-a

U krugu Tvornice bdquo Sisecam Sodardquo Lukavac nalaze se i drugi prateći objekti upravna zgrada restoran

laboratorija tehnički magacin objekti za održavanje (radionice) objekti za skladištenje gotovog

proizvoda te komunikacije za drumski i željeznički saobraćaj

Slika 1 ndash Blok šema procesa proizvodnje u SSL


77

Sisecam soda Lukavac doo trenutno zapošljava 509 radnika

Kao dio svojih obaveza za uspješno poslovanje a i sigurnost Korporacija Sisecam pruža potpunu zaštitu

zaposlenika garantuje postojeći nivo zaposlenosti kao i otvaranje novih radnih mjesta (po potrebi)

Ekonomska i socijalna dobrobit zapsolenih u Društvu osigurana je kroz redovne isplate plata dodatak

za rad u smjenama rad noću prekovremeni rad dodatak na otežane uslove rada kolektivno osiguranje

svih zaposlenika organizovana ishrana u restoranu Društva organizovan prevoz radnika isplata

regresa provođenje širokog spektra edukacija motivacijom i stimulacijom radnika seminari koje

zaposlenici imaju priliku pohađati za dalje napredovanje u radu zaštita na radu obezbjeđenje ličnih

zaštitinih sredstava

Opis osnovnih i pomoćnih sirovina ostalih supstanci i energije koja se koristi ili koju proizvodi pogon i

postrojenje

Poboljšanja u procesu rezultat su investicionog ulaganja u automatizaciju i stabilnost vođenja procesa

proizvodnje što daje rezultat smanjenja utrošenih sirovina po jedinici gotovog proizvoda U narednoj

tabeli dat je pregled proizvodnje po pojedinim pogonima u SSL u periodu 2014-2020

Tabela 1 - Proizvodnja po pojedinim pogonima u SSL 2014-2020


2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330

Optimizacijom procesa u SSL doprinjelo je smanjenju potrošnje ulaznih sirovina i energanata po jedinici

gotovog proizvoda u period 2014-2020 što je vidljivo u narednoj tabeli

Tabela 2 - Potrošnja ulaznih sirovina i energanata po jedinici gotovog proizvoda u period 2014-2020

Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3t Kgt m

3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti

- Električna energija

Snabdijevanje električnom energijom na lokaciji se vrši iz vlastite termoelektrane i javne

elektrodistributivne mreže (jedan dio)

Termoelektrana SISECAM SODA LUKAVAC je izgrađena za proizvodnju potrebnih količina tehnološke



pogonsko gorivo koje se koristi u termoelektrani za proizvodnju električne energije i tehnološke pare je

ugalj

Tehnološka para se koristi u pogonu proizvodnje sode te za grijanje Osnovna sirovina za proizvodnju

pare je prethodno prečišćena voda iz akumulacije jezera Modrac koje se nalazi oko 900 metara južno

od tvornice Cjevovodom se voda direktno sa vodozahvata gravitaciono dovodi u pumpnu stanicu u

krugu SSL a zatim prema potrošaćima u proizvodnim pogonima


- Voda

Sva potrebna količina tehnološke vode za procese u SSL zahvata se iz akumulacije jezera Modrac

Voda se mjeri ulaznim brojilom i uredno se vode podaci o potrošnji industrijske vode

Voda zahvaćena iz akumulacije Modrac doprema se do pumpne stanice u krugu SSL a dalje ponovo

pumpama prema potrošačima u pogonima SSL Voda se koristi za hlađenje procesa proizvodnih

pogona te kao tehnološka procesna voda za napajanje kotlovskih postrojenja u Termoelektrani

2009 i 2014 godine izgrađeni su i pušteni u rad Tornjevi za recirkulaciju vode u SSL sa kapacitetom

od cca 5000 m3h tretirane rashladne vode Puštanjern u pogon Rashladnih tornjeva potrošnja

zahvaćene industrijske vode iz jezera Modrac je smanjena za 5 puta a samim tim smanjen je I teret

zagađenja otpadnih voda na ispustu E2 (Zajednički kolektor-taložnik u krugu SSL)

Zbog povećanja proizvodnog kapaciteta u pogonima i postrojenjima SSL u narednom period planira se

instaliranje još četiri nove ćelije rashladnih tornjeva kapaciteta 5400 m3h

Cilj investicije je smanjenje potrošnje zahvata svježe vode iz akumulacije jezera Modrac za potrebe

procesa

Potrošnja vode iz akumulacije jezera Mdrac u 2019 godini je 8020589 m3


79

Opis izvora emisija iz pogona i postrojenja Pri radu pogona u SSL eventualno nastaju sljedeće emisije

- emisjie u zrak - emisije u vode - emisija buke i - otpad

Kako su u investicijskim planovima kompanije predviđena i nova ulaganja i poboljšanja proizvodnih procesa a samim tim i unapredenja zaštite okoliša tako će biti predstavljene i potencijalne emisije prilikom izgradnje tih objekata a koje se u ovom trenutku mogu identificirati - Poboljšanja nastala realizacijom projekata u SSL Zrak Vrši se se redovno održavanje a po potrebi i remonti elektrofilterskih postrojenja K6 i K7 i vrećastog filtera K8 u Termoelektrani SSL Redovnim održavanjem ovih postrojenja emisija polutanata u atmosferu svedena je značajno ispod granica Zakonom propisanih Dimni plinovi malih lotlovskih postrojenja (K2 i K3) koji se puštaju povremeno ukoliko ima problema na velikim kotlovskim postrojenjima spojeni su na elektrofilterska postrojenja kotlova K6 i K7 Aktiviranjem projekta neutralizacije preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo realizovati će se i sistem za odsumporavanje dimnih plinova čime će se smanjiti emisija SO2 u atmosferu Instalisano je novo kotlovsko postrojenje sa sistemom za odsumporavanje dimnih plinova za koje su Okolinskom dozvolom propisane granične vrijednosti emisija u zrak Odsumporavanje dimnih plinova riješeno je suhim putem sa direktnim dodavanjem kamena krečnjaka (filera) u ložište i mokrim putem tretiranjem dimnih plinova krečnim mlijekom u atomizeru Dimni plinovi K8 su preko vrećastih filtera za odvajanje čvrstih čestica spojeni na poseban dimnjak Granične vrijednosti emisija su u skladu sa EU normama Izgrađene su nove krečne peći koje irnaju potpuno zatvoren sistem rada-nema emisije polutanata u atmosferu Na svirn transportnim sistemima praškastih materija postavljeni vrećasti filteri ili vodeni skruberi proizvodni procesi (Iaka i teška soda te soda bikarbona) pakovanje i transport gotovih proizvoda (metalni i čelični silosi) pražnjenje krečnih peći i transport kreča separacija antracita Filteri i skruberi imaju zadatak odvajanja čvrstih čestica i vraćanje u proces time se eliminiše negativan uticaj na prostorno ekološku situaciju Značajno je smanjen negativan uticaj na okoliš (zrak i tlo) a ujedno su evidentirana i poboljšanja povećanjem efikasnosti korištenja resursa u procesu

Voda


Izgradnjom Rashladnih tornjeva 2009 i 2014 godine (2 tornja sa po 4 ćelije) koji je potpuno ekološki projekat potrošnja zahvaćene industrijske vode iz akumulacije jezera Modrac se smanjila za 85 čime je ujedno smanjen i teret zagađenja otpadnih voda na profilu E2 (zajednički kolektor u krugu SSL)



80



Rashladne vode se vraćaju u recirkulaciju na rashladne tornjeve a sve tehnološke otpadne vode preko warrman pumpe i sabirnog rezervoara otpadnih tehnoloških voda transportuju se tzv DT pumpama na taložnice bdquoBijelo more (E1)

Voda sa pranja gasa na krečnim pećima koja je blago kisela pH-6 koristi se za hidraulički transport šljake i elektrofilterskog pepela nastalih sagorijevanjem uglja u kotlovskim postrojenja do taložnica bdquoCrno morerdquo Na ovaj način se vrši neutralizacija preliva taložnica bdquoCrno morerdquo

Aktiviranjem izgrađenih novih taložnica bdquoBijelo morerdquo u krugu Sisecam soda Lukavac doo i realizacijom Projekta neutralizacije preliva (bistrog dijela) taložnica sa dimnim plinovima iz kotlovskih postrojenja (K6 i K7) pored neutralizacije izvršiti će se i odsumporavanje dimnih plinova iz Termoelektrane SSL-a Na ovaj način će se poboljšati kvalitet otpadnih voda i smanjiti pH vrijednost - preliva taložnica prije ispuštanja u rijeku Spreču a samim tim i ukupni teret zagađenja EBS za dodatnih cca 15 Smanjit će se i sadržaj hlorida u prelivu taložnica prethodnim ispiranjem taloga prije transporta u nove taložnice Bijelo more iz razloga što će se isti koristiti za rekultivaciju devastiranih površina dijela Površinskog kopa Lukavačka Rijeka


Osim navedenih radnji u toku je i realizacija drugih aktivnosti kojima se nastoji smanjiti negativan uticaj na okolinu - obilježavanje Dana planete zemlje ozelenjavanjem kruga fabrike SSL i sadnja sadnica - obilježavanje Svjetskog dana okoliša organizovanjem opštinskog takmičenja za učenike do četvrtog razreda u osnovnim školama pod nazivom bdquoLjubav prema okolišu Ciljano je odabrana skupina učenika kako bi isti usvojili važnost zaštite okoliša i u daljnjem školovanju pridržavali se principa održivog razvoja i doprinijeli da škola bude ekološki prihvatljiva i za buduće generacije Kroz planiranu aktivnost želi se na kreativan način omogućiti učenicima da pokažu svoje viđenje ekološke kulture življenja I na taj način iskažu svoju sliku i želju za poboljšanjem Kvalitet kompanije kao pouzdanog i važnog proizvođača sode na domaćem i međunarodnom tržištu je potvrđen integrisanim menadžment sistemom

- EN ISO 90012015 - EN ISO 140012015 - EN ISO 450012018 - EN ISO 500012018 - EN ISO 220002005-HACCP - Halal i Kosher FAMIQS i FCA za prehrambenu sodu bikarbonu (food i feed grade) - FDA registracija

Standardi su propisali radne upute i sistemske procedure kojih su dužni da se pridržavaju uposlenici SSL kao i izvođači radova Emisija u zrak Kako se ovim Zahtjevorn za obnovu okolinske dozvole planiraju i novi objekti pogoni i poboljšanja unutar lokacije SSL tako će i biti predviđene eventualne emisije koje se mogu pojaviti tokom njihove izgradnje Tokom izgradnje novih objekata (postrojenja) korištenjem teške mehanizacije na lokaciji može doći do emisije dima i lebdećih čestica Intenzitet ovisi o vremenskim prilikama (kiša vjetar) Ove pojave su neminovne ali su privremenog karaktera i stvaraju kratkotrajan uticaj koji je dominantan na samoj lokaciji i bez daljnjih trajnih posljedica na okoliš U toku rada predmetnih objekata dolazi do pojave emisija u zrak Obzirom da se na lokaciji SSL primjenjuje monitoring plan na godišnjem nivou i time prate sve vrste emisija monitoring planom će biti obuhvaćene i lokacije na kojima se nalaze predmetni novi objekti (postrojenja)


81



Porijeklo nastanak tretman i mjesta ispuštanja otpadnih voda


Na lokaciji tvornice SSL nastaju slijedeće otpadne vode 6 Tehnološke otpadne vode 7 Rashladne otpadne vode 8 Sanitarno-fekalne otpadne vode i 9 Oborinske vode

e) Tehnološke otpadne vode koje nastaju u proizvodnim pogonima su različite po količini i



f) Rashladne vode idu na recirkulaciju preko Rashladnih tornjeva

g) Sanitarne vode prethodno tretirane vode iz restorana prvo u mastolovu a zatim zajedno sa


h) U zajednički kolektor - taložnik otpadnih voda (ispust E2) ispuštaju se prethodno tretirane

oborinske vode u separatorima ulja i dio rashladnih voda Proizvođači sode imaju osjetljiv uticaj na okoliš jer svoje otpadne tokove deponiraju bilo na površini zemlje (taložnice) ili u vodene tokove Fabrike sode u Evropi imaju isti način tretmana otpadnih tokova odnosno imaju riješene parametre suspendovanih materija pH i temperature a ne sadržaj hlorida što je slučaj i sa parametrima otpadnih voda u SSL Ulaganjem u proces dovođenja sadržaja hlorida u granične vrijednosti dovelo bi do nekonkurentnosti SSL sa ostalim fabrikama u Evropi što bi prouzrokovalo zaustavljanje procesa proizvodnje u SSL Izdvajanje hlorida (NaCl i CaCl2) je komplikovan i skup proces koji bi SSL pored gore pomenutih troškova doveo do gubitka konkurentnosti proizvoda na svjetskom tržištu (sirovine su 100 domaće a proizvod 100 izvoz) i do potpunog obustavljanja procesa proizvodnje u kompaniji SSL što bi moglo imati značajne negativne posljedice za bosanskohercegovačku privredu Kanton i lokalnu zajednicu Aktiviranjem izgrađenih novih taložnica u krugu Sisecam soda Lukavac doo i realizacijom Projekta neutralizacije preliva (bistrog dijela) taložnica sa dimnim plinovima iz kotlovskih postrojenja (K6 i K7) pored neutralizacije izvršiti će se i odsumporavanje dimnih plinova iz Termoelektrane SSL-a Na ovaj


82

način će se poboljšati kvalitet otpadnih voda i smanjiti pH vrijednost - preliva taložnica prije ispuštanja u rijeku Spreču a samim tim i ukupni teret zagađenja EBS za dodatnih cca 15 Smanjit će se i sadržaj hlorida u prelivu taložnica prethodnim ispiranjem taloga prije transporta u nove taložnice Bijelo more iz razloga što će se isti koristiti za rekultivaciju devastiranih površina dijela Površinskog kopa Lukavačka Rijeka Fabrike sode u Evropi imaju isti način tretmana otpadnih tokova odnosno imaju riješene parametre suspendovanih materija pH i temperature a ne sadržaj hlorida što je slučaj i sa parametrima otpadnih voda u SSL Trenutno u fabrikama proizvodnje sode u EU ne postoji mogućnost uklanjanja otpadne vode s velikim sadržajem soli Proizvodnja sode će i u budućnosti zahtijevati mogućnost zbrinjavanja tehnoloških otpadnih voda koje sadrže soli uz istovremeno održavanje postojeće proizvodnje uz iznalaženje načina poboljšanja kvaliteta otpadnih tehnoloških voda i smanjenja količina nastanka otpadnih voda u skladu sa mogućnostima Buka Utjecaj buke na Ijude je uglavnorn negativan što proizilazi iz same definicije buke buka je smetnja neželjena pojava Osnovni načini određivanja utjecaja buke su fizički mjerenjima nivoa zvučnog pritiska i bilježenjem i analizom smetnji koje buka nameće na okoliš Karakteristična veličina buke koja se mjeri i na osnovu koje se vrši ocjena je ekvivalentni nivo buke u decibelima A (Laeq u dB(A)) Na lokaciji SSL postoje dva osnovna izvora buke

- buka koju proizvodi tehnološka oprema - buka koju proizvode transportna sredstva unutar kruga tvornice


Otpad U skladu sa odredbama Zakona o zaštiti okoliša (Sl novine F BiH br 3303 3809) i Zakonom o upravljanju otpadom (Sl novine F BiH br 3303 7209 9217) za nova postrojenja potrebno je uraditi Plan upravljanja otpadom Plan upravljanja otpadom koji je prilog Zahtjevu za obnovu okolinske dozvole ažurira se svakih pet godina ili nakon promjene u radu postrojenja Nastali otpad će se selektivno odvajati i prikupljati prema kategorijama otpada u skladu sa Pravilnikom o kategorijama otpada sa listama (Sl novine FBiH 0905) Nije dozvoljeno miješanje opasnog i neopasnog otpada Opasan otpad rabljena ulja i masti zauljene krpe i uljni filteri fluorescentne cijevi boje i lakovi onečišćena ambalaža mulj iz separatora ulja azbest i sl se posebno prikupljaju i privremeno odlažu u skladište opasnog otpada do preuzimanja od strane ovlaštene firme za tretman i zbrinjavanje istog Ostali neopasan otpad metal drvo papir plastika-PET stara ambalaža komunalni otpadna soda talog od čišćenja aparata i sl se takođe selektivno prikuplja i odlaže na označena mjesta u krugu SSL odakle ga preuzima i odvozi firma za otkup sekundarnih sirovina Komunalni otpad odvozi JKP RAD Lukavac Sa ovim firmama SSL sklapa godišnji ugovor Otpadna soda koja nije za upotrebu na prečišćavanju slane vode i talog od čišćenja aparata iz procesa proizvodnje odvozi se u radnu taložnicu bdquoBijelo morerdquo Obzirorn da je CaCO3 glavni sastojak taloga u taložnicama bdquoBijelo morerdquo isti se može koristiti za kalcizaciju i neutralizaciju kiselih poljoprivrednih zemljišta (regulaciju pH vrijednosti) dizanje brana i nasipa te revitalizaciju rudnih iskopa nasipanje depresija i sl


83

U toku izgradnje potencijalnih objekata na lokaciji neminovno će doći do generiranja građevinskog otpada (ostaci betona žbuke oplate pijesak šljunka i ambalažni otpad od različitih građevinskih i pomoćnih materijala) kao i manjih količina komunalnog otpada kojeg će stvarati radnici te je potrebno uraditi Plan upravljanja građevinskim otpadom u skladu sa Pravilnikom o građevinskom otpadu (Slnovine FBiH br 9319) pojedinačno za nove potencijalne objekte Zabranjeno je odlaganje građevinskog otpada na mjestu nastanka ili na lokacijama koje nisu za to predviđene Plan upravljanja otpadom postoji i obuhvata cijeli kompleks tvornice SSL revidovani Plan dat je u prilogu ovog dokumenta Talog iz novih taložnica bdquoBijelo morerdquo izgrađenih u krugu SSL će se prethodno ispirati na sadržaj hlorida prije transporta u same taložnice i isti će se koristiti za rekultivaciju devastiranih površina dijela Površinskog kopa Lukavačka Rijeka Opis stanja lokacije pogona i postrojenja Pogoni i postrojenja koji su predmet ovog Zahtjeva se nalaze u krugu tvornice Sisecam Soda Lukavac doo Lukavac u ulici Prva ulica br1 na ukupnoj površini od 491 638 m2 tvorničkog kruga Tvornica je smještena na 44 33 sjeverne geografske širine i 1831 istočne geografske dužine Mikrolokacijski gledano tvornica SSL se nalazi na udaljenosti od 17 km od Tuzle u dolini srednjeg toka rijeke Spreče-desna obala niže od ušća rijeke Jale na desnoj strani magistralnog pravca Tuzla-Doboj Tvornica SSI- već dugi niz godina obavlja svoju djelatnost na tom prostoru Opis lokacije tvornice djelatnosti i proizvodnih procesa koji se tu odvijaju je dat detaljno u prethodnim poglavljima ovog dokumenta obzirom da se radi o obnovi okolinske dozvole U ovom dokumentu su nabrojani i svi novi objekti (odnosno postrojenja) koji se planiraju graditi u narednih 5 godina a predstavljaju unapređenje tehnološkog procesa koji se odvija na Iokaciji smanjenje emisija u okoliš i kontrolu nad ulaznirn sirovinama i potrošnji resursa Pored gore navedenog odnosno propisanog u postojećoj okolinskoj dozvoli izgrađeno je instalirano još i - Pjeskarnica - Nadstrešnica uz objekat IMPO - Kontejnerske kancelarije uz objekat Termoelektrane - Evakuaciono stepenište - Hladna dekarbonizacija industrijske vode - Krečna peć - SO-pogon oprema kolone linije destilacije DCB aparat - Vagonska vaga 120 t - Nove taložnice bdquoBijelo morerdquo u krugu SSL - Oprema za neutralizaciju preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo sa dimnim plinovima iz termoelektrane SSL a istovremeno i odsumporavanje dimnih plinova (dekanteri kolone cjevovodi punpe) - Centralno kupatilo II Za objekte za koje je bilo potrebno ishodovati okolinsku dozvolu prije izgradnje okolinska dozvola je ishodovana Sve novo ishodovane okolinske dozvole u toku važenja prethodne okolinske dozvole i PVS se nalaze u prilogu ovog dokumenta 44 Planirane investicije u narendnom periodu 2020-2025 Lista objekata i opreme koje se predviđaju realizovati u periodu 2020-2025 prikazani su u nastavku PSV - Priprema slane vode - rezervoar slane vode 2000 m3 - 2 kom - dekanter 1500 m3 - 1 kom - reaktor- 2 kom


84

- zgrada za sola pumpe na koti 0 - 1kom - pješčani filteri - 2 kom AB (absorpcija) - apsorber - 1 kom - LCL - 1 kom - SBSH - 1 kom - LAF - 1 kom - RGT kod betonskog silosa - 1 kom CBCL (karbonatizacija) - karbonatizaciona kolona - 2 kom DS (destilacija) - destilaciona kolona - 1 kom - RH kolona - 1 kom - PLMDT kolona - 1 kom FLR (filtracija) - trakasti filter - 1 kom - vakuum pumpa 27 000 m3 - 1 kom KOMPRESIJE - linija direktnog hlađenja gasa CO2 - 1kom LAKATEŠKA SODA KALCINACIJA PSH4 - parni kalcinator - 1 kom - hladnjak lake sode - 1 kom - sistem hladnog pranja gasa sa PSH frac12 - 1 kom - novi kolektor gasa sa PSH prema RGT - 1 kom TEŠKA SODA TS II - Pogon teška soda II - 1 kom - Sistem skladištenja i pakovanja teške sode silos 300 t kamionska vaga - Transportni sistem teška soda II KREČNE PEĆI FCH - Nove Krečne peći - 2 kom - linija pranja gasa (2 skrubera) - 1 kom - linija sijanja kamena - 1 kom - bunkeri kreča - 2 kom - transporteri kreča do bunkera - 2 kom - bubnjevi za gašenje kreča - 2 kom - mješalice krečnog mlijeka - 2 kom - mlinovi otpatka - 2 kom - skladište kamena min 20 000 t - 1 kom - transportni sistem kamena sa depoa - 1kom - cjevovod gasa sa FCH-SB-PG - 1 kom BIKARBONA - nova kolona bikarbone - 2 kom - linija sušenja bikarbone - 1 kom DCB KOLONA - DCB kolona sa pratećom čeličnom konstrukcijom


85

ENERGETSKA I PROCESNA EFIKASNOST - Filter presa za otpadni talog na PSV - Izmjenjivači topline DT lužine TALOŽNICE BIJELO MORE - Taložnice bdquoBijelo morerdquo 567 - Neutralizacija bistrog dijela preliva taložnica bdquoBijelo morerdquo - Dekarbonizacija (Taložnik filter stanice) ENERGETIKA HEMIJSKA PRIPREMA VODE - Puštanje u rad novih taložnica bdquoBijelo moreldquo kao i postrojenja za neutralizaciju ispusta u vodotok Spreče - Puštanje u rad pogona hladne dekarbonizacije vode - Novi cjevovod industrijske vode od stare filter stanice do SO pogona - Izrada treće faze rashladnih tornjeva - Izrada druge faze filter stanice - Nova linija demineralizacije - Nova linija neutralne vode SKLADIŠTENJE PAKOVANJE I OTPREMA GOTOVOG PROIZVODA - Magacin gotove robe 2000m2 sa kolosijekom i natkrivenom utovarnom rampom za vozove i rampom za utovar kamiona - Skladište za upakovan gotov proizvod 2000m2 sa natkrivenom utovarnom rampom za kamione - Novi silos teške sode 6000 tona kapaciteta Sa dvije utovarne tačke za rinfuzu dvije

kamionske vage natkrivenim sistemom pakovanja big bag vreća teške sode i prevozom istih u skladište - Transportni sistem silosa 6000 ton - Novi silos za bikarbonu 200 tona kapaciteta sa rotacionom pakericom za pakovanje vreća od 25kg kapaciteta 1000 vrećasatu SIROVINE - Depo uglja 150000 tona sa mogućnošću odvajanja barem 4 vrste uglja - Antracit depo 20000 ton - Skladište za palete INFRASTRUKTURA

- Priključenje na magistralnu cestu M4 Tuzla Doboj - Transformatorska stanica TE 356kV - Izgradnja kolosijeka koji će opsluživati novi sirovinski magacin koji uključuje okretaljku vagona - (viper) - Rekonstrukcija kolosijeka za dopremu amonijaka - Završetak saobraćajnice pored kotla br 8 - Produženje kolosijeka za novi magacin gotove robe - Trajno zbrinjavanje materijala iz taložnica bdquoBijelordquo i bdquoCrno morerdquo za rekultivaciju devastiranih


SLUŽBA ZA OPĆE POSLOVE

- Kamionska vaga za sirovine - Portirnica sa infrastrukturom na M4 i ulaznimizlaznim rampama


86

- Natkrivanje kamionskih vaga - Proširivanje video nadzora duž krajnjih granica imovine SSL-a - Nastavak postavljanja ograde oko fabrike u dužini od 690 metara

Za realizaciju navedenih investicija planirano je uožiti cca 28 milion KM Za objekte za koje je bilo potrebno ishodovati okolinsku dozvolu prije izgradnje okolinska dozvola je ishodovana Sve novo ishodovane okolinske dozvole se nalaze u prilogu ovog dokumenta

- Uticaj na zrak Rezultati izvršenih mjerenja pokazuju da izmjerene koncentracije polutanata u dimnim plinovima na kotlovima K2 K3 K6 K7 I K8 ne prelaze granične vrijednost propisane Pravilnikom o graničnirn vrijednostima emisije u zrak iz postrojenja za sagorijevanje (Slnovine F BiH br 0313 I 9217) Prisustvo teških metala u prašini na svim mjernim mjestima je ispod graničnih vrijednosti propisanih važećim zakonskim odredbama Mjerenja na krečnim pećima nisu vršena iz razloga što su u pogonu nove peći koje su zatvorenog tipa ne postoji kontinuirana emisija u zrak Mjerenjima koja se trenutno vrše bit će pridruženo i mjerno mjesto emisija u zrak na novim objektimapogonimapostrojenjima koji budu izgrađeni u narednom periodu (plan investicija za 2020-2025g) sukcesivno po puštanju u rad svakog od izgrađenih objekatapogonapostrojenja - Utjecaj na vode i tlo U SSL se vrši redovni monitoring otpadnih voda na ispustima E1-preliv taložnica bdquoBijelo morerdquo E2 ndashzajednički kolektor taložnik i E3-izlaz iz biološkog prečistača sanitarno-fekalnih voda E1 i E2 su ispusti tehnoloških otpadnh voda Prema protoku propisanom zakonskom regulativom monitoring otpadnih voda na ovim ispustima vrši se 12 puta godišnje a na ispustu E3 monitoring se vrši 4 puta godišnje - Utjecaj na buku Mjerenja nivoa buke u krugu i na granicama kruga firme SISECAM SODA LUKAVAC doo rade se 2 puta godišnje od strane ovlaštene firme u cilju procjene uticaja buke na okolinu Za vrijerne mjerenja proizvodni pogoni firme SISECAM SODA LUKAVAC doo rade u normalnom radnom režimu Emisija buke iz pogona je kontinuiranog karaktera ako se izuzme putni i željeznički transport u krugu koji radi po potrebi Prema izvršenim rnjerenjima utvrđeno je da na granici tvorničkog kruga (uz ogradu) nivo buke ne prelazi 70 dBA kolika je granica dozvoljene buke za industrijske komplekse

- Ostali utjecaji Potencijalni uticaji objekata koji se planiraju graditi na lokaciji kao i neki od generiranih uticaja koji se mogu pojaviti u toku faze projektovanja i izgrdanje i u fazi korištenja Uticaji se mogu javiti na vodu tlo zrak stvaranje buke i otpada i u slučaju ekoloških nesreća Za sve faze raelizacije izgradnje i korištenje objekata poštuju se propisane i naložene mjere prevencije za ublažavanje istih kako bi uticaji bili smanjeni i neznatni Opis predloženih mjera tehnologija i drugih tehnika za sprečavanje ili ukoliko to nije moguće smanjenje emisija iz postrojenja Izgradnjom novih objekata (postrojenja) na lokaciji SSL može doći do pojave emisija (u manjem ili većem obimu ovisno od njihove namjene) u zrak vodu tlo kao i povećanje nivoa buke ukoliko se ne vrši adekvatno održavanje i servisiranje iste U narednom planskom periodu je planirano da se izvrše unapređenja tehnološkog procesa a samim tim i unapređenje zaštite okoliša stoga je menadžment SSL-a planirao realizaciju investicija u narednih pet godina


87

Opis mjera za sprečavanje produkcije i povrat korisnog materijala iz otpada koji produkuje postrojenje Kako je pomenuto ranije u Zahtjevu u SSL je planirana i izgradnja novih objekata te se pri tome posebno mora voditi računa o građevinskom otpadu te novim količinama otpada koji pogon ili postrojenje proizvodi Tokom gradnje novoplaniranih objekata potrebno je primjeniti sljedeće mjere







Opis ostalih mjera radi usklađivanja sa osnovnim obavezama operatora posebno mjera nakon zatvaranja postrojenja - Mjere za smanjenje negativnog uticaja tokom gradnje objekta Potencijalni uticaji na okoliš koji se mogu javiti u vrijeme izgradnje novih objekata imat će ograničeno područje i vrijeme djelovanja a moguć je uticaj na zrak podzemne vode i tlo te uticaj buke i nastanak otpada Negativni uticaji na okoliš mogu nastupiti kao posljedica pripreme lokacije za gradnju kao i radova tokom same gradnje i to









postupku građenja u sistem javne odvodnje i u okolni teren


88

- pri radu mehanizacije treba smanjiti buku na dozvoljeni nivo i izbjegavati rad mehanizacije noću To uključuje i stalnu kontrolu ispravnosti mehanizacije

- sav građevinski otpad treba odmah prikupljati i deponirati na za to određeni i uređeni prostor prije odvoženja sa lokacije

- sa građevinskirn otpadom postupati u skladu sa Pravilnikom o građevinskom otpadu (Slnovine FBiH broj 9319)

- Mjere u slučaju akcidentnih situacija

Rizik od nastajanja eventualnih nesreća velikih razmjera svakodnevno je prisutan s obzirom na djelatnost i proizvodne aktivnosti koje se obavljaju u tvornici SSL Poduzete su ili se kontinuirano poduzimaju čitavi nizovi mjera na prevenciji nastanka nesreća Postoje zvanični dokumenti sa uputstvima u radu i ponašanju kako bi se spriječio nastanak akcidentnih situacija ali i djelovalo u slučaju njihovog eventualnog dešavanja Mjere u slučaju akcidentnih situacija sa ekipama za spašavanje regulisani su aktom na nivou SSL - Plan sprečavanja nesreća većih razmjera za SSL Interne ekipe za spašavanje opremljene su ličnim zaštitnirn sredstvima Broj izolacionih aparata ne može biti manji od dva u Radnoj jedinici sa odgovarajutom bocom komprimiranog zraka Članovi ekipe za spašavanje obučeni su za rukovanje izolacionim aparatom i moraju ispunjavati propisane iskustvene i zdravstvene uslove

- Mjere nakon prestanka rada postrojenja U slučaju prestanka korištenja objekta ovisno o budućoj namjeni prostora idejnim rješenjem predvidjeti izradu elaborata zaštite okoliša prije novog zahvata Predvidjeti postupke zbrinjavanja građevinskog i svih drugih vrsta otpada na prihvatljiv način sa stajališta zaštite okoliša i u skladu sa važećim propisima Tehnologiju izvođenja radova uskladiti sa potrebama zaštite okoliša U slučaju zatvaranja postrojenja operator treba primijeniti sljedeće mjere

- Ukloniti sve deponije sirovinskog i ostalog materijala - lsprazniti sve spremnike u pogonu - Izvršiti demontažu postrojenja (objekte) i transportirati dijelove prema konačnom kupcu ili

odlagalištu - Očistiti krug od zaostalih uređaja i alata a sa otpadom postupiti u skladu sa važećim Planom


Tokom realizacije projekta koji su planirani u narednom periodu (2020-2025god) vodit će se računa o tome da svi elementi koji imaju uticaj na okoliš (emisije u zrak emisije u vodu upravljanje otpadom buka opasni materijali zdravlje i sigurnost protivpožarna zaštita) budu usklađeni sa stanovišta zaštite okoIiša kao i sa važećom zakonskom regulativom U normalnim uslovima rada postojećih i planiranih predmetnih objekata (postrojenja) uz poštovanje zakonskih propisa prirnjenu tehničkih i organizacijskih mjera zaštite kvalitetnog održavanja ispravne kontrole i praćenja stanja okoliša primjenu mjera za umanjenje negativnih uticaja na okoIiš spriječit će se nastajanje otpadnih tvari te mogući nepovoljni uticaj na okoliš svesti na najmanju moguću mjeru Bitno je napomenuti da su u ovaj monitoring plan uključeni i objekti čija je izgradnja u toku (npr nove taložnice bdquoBijelo morerdquo) dok će objektipogonipostrojenja koja su navedena da će se graditi u narednom periodu (2020-2025) biti naknadno uključeni u monitoring plan i primjenjivati se od trenutka njihovog puštanja u rad


89

10 PRILOZI

1 Aktuelni izvod iz sudskog registra Općinski sud u Tuzli BiH 17022020 2 Posjedovni list broj 4128 Općina Lukavac BiH broj 06-26-1-168220-2 03072020 3 Zmljišnoknjižni izvadak Općinski sud u Lukavcu BiH broj 126-0-NAR-20-001 451

03072020 4 Prednacrt regulacionog plana Sisecam soda Lukavac doo Općina Lukavac februar 2018 5 Kopija - Uplate taxe za okolinsku dozvolu 02072020 6 Plan upravljanja otpadom Sisecam soda Lukavac doo maj 2016 7 Izvještaj o mjerenju emisije zagađuućih materija u zrak SSL TQM doo Lukavac decembar

2019 8 Izvještaj o mjerenju emisije zagađujućih materija u zrak SSL ndash kotao 2 i 3 TQM doo Lukavac

juli 2019 9 Zbirni izvještaj o monitoringu kvaliteta i kvantiteta otpanih voda za period januar-decembar

2019 TQM doo decembar 2019 10 Izvještaj o mjerenju nivoa okolinske buke u SSL TQM doo Lukavac april 2020 11 Rješenje okolinska dozvola za Sisecam soda Lukavac doo broj UP-I-052-23-11-13314-DĐ

FMOIT Sarajevo 21092015 12 Rješenje okolinska dozvola za novu taložnicu bdquoBijelo moreldquo i neutralizaciju preliva taložnica

bdquoBijelo moreldquo i neutralizaciju preliva taložnica bdquoBijelo moreldquo broj UP-I-052-23-11-8416 FM FMOIT Sarajevo 20022017

13 Rješenje okolinska dozvola za rekultivaciju i zatvaranje taložnica Bijelo more na lokalitetu općine Lukavac broj UP-I 052-23-11-20518 FM FMOIT Sarajevo 14032019

14 Rješenje o vodnoj dozvoli broj UP-I25-3-40-025-416 AVPS Sarajevo 24032016 15 Rješenje o vodnoj dozvoli broj UP-I25-3-40-637-1118 AVPS Sarajevo 05072019 16 Rješenje o vodnoj dozvoli UP-I25-3-40-637-1518 AVPS Sarajevo 19052020g 17 Zaključak da se odbacuje zahtjev SSL za izdavanje PVS za ispuštanje tehnoloških otpadnih

voda iz novih pogona SSL broj UP-I25-1-40-160-415 AVPS Sarajevo 24062015 18 Obavještenje za okolinske dozvole magacin gotove robe i vagonska vaga broj UP I 052-23-

11-14217 FMOIT Sarajevo 12032017 19 Zaključak da se odbacuje zahtjev SSL za izdavanje PVS za izgradnju DCB aparata sa pratećom

čeličnom konstrukcijom i vagonske vage 120 t broj UP-I25-1-40-360-217 AVPS Sarajevo 15062017 g

20 Mišljenje za izdavanje vodnih akata za izgradnju novih objekata u SSL broj 40-1106-217 AVPS Sarajevo 20112017

21 Odgovor o potrebi za ishodovanje vodnih akata za izgradnju novih objekata u krugu SSL broj 40-881-219 AVPS Sarajevo 03092019

22 Odgovor za očitovanje o izdavanju vodnih akata za objekat nadstrešnicce za skladištenje paleta broj 40-1062-219 AVPS Sarajevo 17102019

23 Rješenje o prethodnoj vodnoj saglasnosti za promet opasnih materija koje nakon upotrebe dospijevaju u vode sa lokacije za pretakanje i skladištenje dizel goriva broj UP-I25-1-40-546-319 AVPS Sarajevo 05112019

24 Zaključak odbacuje se zahtjev za donošenje rješenja o PVS za ispuštanje tehnoloških otpadnih voda iz filter stanice II industrijske vode broj UP-I25-1-40-545-219 AVPS Sarajevo 04112019

25 Zaključak odbacuje se zahtjev za donošenje rješenja o PVS za ispuštanje tehnoloških otpadnih voda sa lokacije objekta skladišni prostor reervnih dijelova broj UP-I25-1-40-544-219 AVPS Sarajevo 04112019

26 Zaključak odbacuje se zahtjev za donošenje rješenja o PVS za ispuštanje tehnoloških otpadnih voda iz skrubera za pranje i hlađenje gasa CO2 dobijenog kalcinacijom kamena krečnjaka u krečnim pećima broj UP-I25-1-40-602-219 AVPS Sarajevo 02122019

27 Zaključak odbacuje se zahtjev za donošenje rješenja o PVS za ispuštanje tehnoloških otpadnih voda iz novog LAF3 aparata broj UP-I25-1-40-603-219

28 Odgovor za očitovanje o izdavanju vodnih akata za izgradnju novih objekata u krugu SSL broj UP-I25-1-40-15-220 AVPS Sarajevo 10012020

29 Molba za izdavanje OD za nove objekte u SSL broj 253020 22042020 30 Odgovor-informacija za izdavanje integralne okolinske dozvole za pogone i postrojenja koji se

nalaze u SSL broj UP I 052-02-19-51720 FMOIT Sarajevo 03062020 31 Odgovor-zahtjev SSL broj326820 15062020


2

OPŠTI PODACI ORGANIZACIJA Sisecam soda Lukavac doo DIREKTOR DRUŠTVA Sefa Ӧzincegedik POGON I POSTROJENJA Krug fabrike Sisecam soda Lukavac doo Taložnice bdquoBijelo morerdquo ADRESA Prva ulica broj 1 75 300 Lukavac BiH KONTAKT Centrala +38735 552323 E-mail sodalukavacsisecamcom Web wwwsisecamba INVESTITOR Sisecam soda Lukavac doo Lukavac IZVRŠILAC Sektor Kontrole ekologije zaštite i

zdravstva VRSTA DOKUMENTA Zahtjev za obnovu okolinske dozvole za SSL AUTORI Aida Suljić diplingteh Majda Čakarić Obrenović MA zaštite okoliša Sabina Cipurković diplingteh Nihad Akeljić diplingteh SLUŽBENA KONTAKT OSOBA Nihad Akeljić diplingteh

Izvršni direktor za kontrolu ekologiju zaštitu i zdravstvo T +38735552311 M nakeljicsisecamcom

DATUM IZRADE ZAHTJEVA Juli 2020 godine BROJ PROTOKOLA


3

SADRŽAJ

1 UVOD 7


















Emisija u zrak 50















4








10 PRILOZI 89


5

POPIS SLIKA



6

POPIS TABELA




7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























3

SADRŽAJ

1 UVOD 7


















Emisija u zrak 50















4








10 PRILOZI 89


5

POPIS SLIKA



6

POPIS TABELA




7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























4








10 PRILOZI 89


5

POPIS SLIKA



6

POPIS TABELA




7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























5

POPIS SLIKA



6

POPIS TABELA




7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























6

POPIS TABELA




7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























7

1 UVOD



8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























8






9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























9









10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























10






NK 26

PK 3

KV 125

SSS 249

VK 20

VS 4

VSS 72

Magistar 10

UKUPNO 509


Redni br



2 SODA POGON 106

3 BIKARBONA 16

4 KREČNE PEĆI 39

5 PRIPREMA VODE 19

6 TERMOELEKTRANA 55









15 ZNR I ZOP 3

16 INO NABAVA 3

17 BH NABAVA 7





11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI

























11

Redni br






25 PRODAJA 4





30 LOGISTIKA 14

UKUPNO 509




120784119925119938119914119949 + 119914119938119914119926120785 rarr 119925119938120784119914119926120785 + 119914119938119914119949120784








Jedinica gl

Na+ 10500 120

K+ 050 097

Ca2+ 081 081

Mg2+ 053 0315

Cl- 10631 18815

SO42- 069 1655

CO32- 006 009


12









13





14










15





16





FIC ARV

TI

PI

TIPIDN 300

DN 400

TI

DN 300

TI

DN 700

TIPI

TI

LIC

ARV

FI

DN 300

FI

DN 250


17







18










19















20




21


Dekarbonizacija







22











Prosječne

vrijednosti

Na2CO3 9930 min 9967

NaCl 025 max 013

Fe ppm 15 max 489

Nasipna tezina

gcm3 100-115 056


Gubitak žarenjem

030 max 0184

pH vrijednost 1173

L 9706

a -040

b 148


23




24





mas










25




Na2CO3 9930 min 9965

NaCl 025 max 014

Fe ppm 15 max 541




pH vrijednost 1149

L 9491

a -013

b 348

sito +1180 mm 1 max 002

sito -0150 mm 10 max 189


26







27





28





29

















30





Vlaga (dostavna) 45







31



CaCO3 960 min 9664

MgCO3 20 max 089

CaSO4 020 max 036

SiO2 080 max 053

Fe2O3 040 max 038

Al2O3 030 max 027






32






33












34




35



N2H4 + O2 2H₂O + N2












36


OTPADNE VODE





























Filtrirana voda


N2H4 Para 15 bar

15 m3dan

3-5 KM

Para 15 bar

260 m3h

Krecno mlijeko

Zrak

190-200 m3h

Za SO pogon

35-45 m3h

Slana voda

Povrat iz SO pogona

SO pogon

35-45 m3h



M1 M2

B2

PJES

FILTERF4

PJES

FILTERF3

PJES

FILTERF2

PJES

FILTERF1

REZEVOAR


1

demi

1

demi

2

demi

3

POSUDAHClK-2x

19

POSUDANaOH

L-2x

20

X X

REZEVOAR

DEMI VODE1


B1

NAPOJNIREZERKOTLA 7

23


K

17


L18

NAPOJNIREZERKOTLA 6

TILI

TI

LI

TESKA SODA

KALC

para 15 bar





Mješalica NaCl

Posuda za NaCl

PJEŠ FILTER

F5

PJEŠ FILTER

F6




demi

4demi

5

REZEVOAR

DEMI VODE2

REZEVOAR


zgrijač

zagrijač

B2

Re

aktor 1

Re

aktor 2

Re

aktor 3


37









pod 10 01 04)






sušenje-odvoz






























38










ispusta (E3)










1954 1954 1980 1990 2016





Visina dimnjaka m

65 70


3200 3800



X=654195805 X=654195028 X=654187395 X=654187395 X=654182860

Y=493195859 Y=493195215 Y=493187867 Y=493187867 Y=493187367



39











uglja na pokretnoj

rešetki


kotao sa prirodnom



kotao sa prirodnom


membranski paneli








25 25 72 80 96

Produkcija pare th

25 25 80 90 120

Godina proizvodnje

1940 1940 1980 1989 2015


2067 1682 8609 7391 8592


elektrofilter 995

efiksanost


efiksanost

elektrofilter 995

efiksanost




40














450 450





41




42







43






44








45



46





2009 93052 82631 21895 197578

2010 121335 103900 35986 261221

2011 182722 104534 47847 335103

2012 203555 101680 58620 363855

2013 213608 104656 66340 384604

2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330


Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t

Jedinica Kgt Kgt m3

t


2009 114 1476 57 1302 535 64 550 20

2010 1080 1304 57 1247 275 87 810 18

2011 1070 1251 54 1080 278 90 750 09

2012 1020 1216 52 1071 224 67 780 15

2013 970 1190 52 1077 229 43 750 12

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


47













41 Energenti



mreže (jedan dio)







412 Voda





48



Januar 608018

Februar 521710

Mart 603731

April 631332

Maj 697858

Juni 702242

Juli 672912

Avgust 774766

Septembar 739146

Oktobar 723826

Novembar 649516

Decembar 695532

Ukupno 8020589





Januar 608018 1364 7915 90 520 550 0423

Februar 521710 938 5926 525 380 450 0560

Mart 603731 964 5914 555 400 400 0540

April 631332 966 5834 60 400 450 0600

Maj 697858 998 5807 57 400 500 0610

Juni 702242 930 5360 525 400 420 0450

Juli 672912 874 5000 50 400 400 0430

Avgust 774766 872 4845 57 230 480 0620

Septembar 739146 976 5904 675 650 375 0520

Oktobar 723826 1207 6521 87 470 350 0470

Novembar 649516 1180 7228 90 300 475 0460

Decembar 695532 1650 7744 93 200 450 0230

Ukupno 8020589 12019 73998 812 4750 5300 5913




49


Voda









50






- EN ISO 90012015

- EN ISO 140012015

- EN ISO 450012018

- EN ISO 500012018



- FDA registracija


Emisija u zrak








51













52









53







POGON







2015 600000 euro 1200000








2015 1120000 euro 2240000




54



POGON















2015 1150000 euro 2300000 Krečne peći







2015 516000 euro 1032000

UKUPNO 26741000 euro 53482000




55






AB (absorpcija)





FLR (filtracija)


KOMPRESIJE



56



TEŠKA SODA TS II


KREČNE PEĆI FCH


BIKARBONA


DCB KOLONA












57




SIROVINE


INFRASTRUKTURA






58






59


Mjerno mjesto



GVE

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

SO2 (mgNm3)

NOx (mgNm3)

Prašina (mgNm3)

Kotao 6 120488 35175 6684 2000 600 100

Kotao 7 143777 35824 6007 2000 600 100

Kotao 8 28986 18392 1328 400 300 30








60




SSL ispust E2

SSL ispust E3

Protok m3dan 1026175 1665517 4975


pH 65-90 1160 863 854


microScm 13842792 244078 334365

Boja (Pt Co skala)

5060 6028 7735



mgl 35 18888 8467 6495

HPK - Cr mgO2l 125 17088 11620 11380

BPK5 mgO2l 25 3687 2642 1550


mgO2l 306 315 303






gt50 347 5782 6251




Hloridi mgCll 250 11248819 22865 33423

Sulfati mgSO4l 200 25649 12691 14863


mgl 1 038 049 038



53 Uticaj na buku


61



Područje (zona)



Dan Noć L1





55 45 70



60 50 75


(komunalni servis)

65 60 80


70 70 85



62


54 Ostali uticaji



63







Buka



Voda i tlo





Otpad







64























65










66


























FMOIT



67



68
















69







70




71




72















73




74




75



































76


sadrži prašinu







različite namjene















gorivo je ugalj







77











postrojenje






2014 244700 107707 73460 425867

2015 288794 118587 81815 489196

2016 320910 135270 97570 553750

2017 314440 165995 102275 582710

2018 278795 190645 103640 573080

2019 298300 173335 104695 576330




Jed

inic

a

Ko

ks

+an

tracit

Kam

en

kre

čn

jak

Sla

na

vo

da

Ug

alj

Ind

ustr

ijsk

a

vo

da

Am

on

ijak

Ele

ktr

ičn

a

en

erg

ija

Mazu

t


3t Kgt kWht Kgt

2014 940 1100 50 1007 141 32 580 10

2015 803 1089 49 955 117 30 332 12

2016 834 1144 49 927 110 28 558 08

2017 880 1152 50 893 128 32 684 11

2018 900 1144 52 964 139 35 752 16

2019 900 1147 51 979 139 34 749 12


78












Energenti








ugalj






- Voda













procesa



79




Voda





80











81















82






83



84



85








86






87



















88












89

10 PRILOZI
























Documents

Izvještaj o stanju sigurnosti - fmoit.gov.ba