J>)UOD FELIX FAUSTuMfy SIT.DISPUIATIO CIVILIS,

«Do

SOCIET ATEHUMANA,

JghavL»In inclyta ac florentiillma Regia Academia tlpfalienfi,

μ. israele'bringio,Politices Prpfellbre OrdinanoRcultatis Phiiofophie^p, |0.101 Decano, Praxeptoreac Promotore füohonorando.

Publicλ pUcidxfy ventilatiom fummittUIOHANNES ER I C I·Kdrinus> Weilm.nsfd dierna Septcmbrü 'm Audttorio Majore hém d

fi^fptima matuétntt,•

UPS ALI Μ'

Typis W ALL i A ti i St AHNO

φφ W- m

Reveyemifßmo Sxceäenfrßimo rlroy

Da. JOHANN! RUDBECKFO

Imtw

ΝOft abs re forejudicavh mecocneu admodum RnAc% vinvcnerabiles at% clarifßmiy β aliquafe ingtnif fpecimeiLs0C rudimenlum vobisßßerem: Tantijper n. T.RnA* D. tiReverenttam & animifumm/Jßonem; vobis autempromptitu*ebnem ^rat* mentu ξβ quibmvts hontftu nbm add/éta, declar*·

re eertö etrtim decrevu Quidquafo aliud tam levtdenfc*quoddam β non autlorb ed qua decet reverentidi fubmifiwL»peclmolenderet ? Certe beneficiorum ingentium redboßi*mentum non eß-,ξβpro.eo haudqvaquam vendilatur, memoriaeß. Ηmc itafy vobis foregratam, mn qua fe quddam ele-gantiJh fcd ipftm authoris ammo obfqrdj cupido, commendet»mihi ommno perfvafum habeo. Roßrems, maxima quo% o*pere contendo, ut favore quo multos complctli,patrocinio qu§pl -res defeadere, con ilto quo plurimü prodefle confvevtßis»meyeßram Uientem compleclamint> defendatü, ξβ promoveatüc

R.d* V.« D.««

Feßrisq^ Citrit Kus praß*addtilifßmm

Johannes EriciNcr.

«Λ* ^gtif iEte tit# frlf ytf iJLf iåf%äf-%å*CC*å£ *lrAA vIcaL· -A- vir ■>!/■^

DISPUTÅTIONISΦο

SOC1ETATE HUMANA,Prooemium.

MAgnam tpßu* natura yim efje, /V) conjungehdts ijs rebtusqua vel cognationem quandam vel convenientiaw>velpmilitudmem inter fe habenty experienttd faenUnter

docety β omnes natura partes evidenter oßendunt. Jgnts βalia levia furfum tenduntygravia deorfum,ßngula ad fuaco-gnatα in naturall β proprio loco quie+feentia. Αρηa etiam αminima guttula·, altert admixta tarn intime cum eafe donjim-

ut nufbiam eam feparatam fuiße adpareat. in (triguUkvero animaluim j{Mctebu* evidentirx idipfum licet obfervare ·Apes conjunchßime vrvunti Gruéi nonnijt gregatim vdilänttovts d relipuis fegregata> continuofe Ulis aßociure nititur.m-hbet res deßderio natura cognata teriet'/ir* nec ah ea fe fear: yga*γι nßgraviter Ufo commumonis deßderiopatitur: ande verumomnino triturn illud* ßmile f.mih σαηdet. In homn/e cértematta major ad focietatem coiendam indinatio eß* quippé cuilonne arB10re communionis vmeulo aßringitiit. Pnmanum^focietatis humana vtnculum eß, ratio iß oratio* qua. docendoydifeendoy communicando·, difeeptando* judica neie* conciliat mterfe homines* conjungücf"Haturalt-xjuddifm fox ante. cfotun%hoc puantumcumpylU qUod certe maxi//tum eßy nM coinmuniohominis accedat, frultra eß cenßtur* quoti dtctref cum faptk β

• χ.^./r... ,, :j.;/äe ebßnum.^tßed ~ß / ■/. 'trea■ mcmgui cum faxt r.i χ fo-

tilUfa

ciabilis-,forrefatis naturamplane rgn&raye: Jfuare opeyapyecwmavbhfaitiétβ rem tam necf(}ayiarn> tan.pfrcuridam, mihi etiamnotam <ß> familtarem redäerem. Jfua potißimum de caufiuipaucas thefes con.-cyibere animuminduxh m.ateriam quippe libe¬ralt exercitio dignjfwam, quam Jcireprofeelo inteyejt omnium,uerjare vclveye ac revolvere qma Itbet > licet. Agamveyo i/ofocietatc pytmo ingenerex expltcando ejtit definitionen.~x canfasxefj "tålat ac oppbfita: Deinde in jpecie tresfocklate* prima4 aeßm-

pkdjßmasiconjiigakm nimmimtpaternam a t^ Rerilemfyeviterenodando.

Sit.igitur, quod Deus bené vertat,

Thefis Prima,.'ggSOcietatis notatio å verbo'.^^fesfocio fcu coniungOj defumpta eil tam ab adjun-*dia objedliconditione,quajpiuralitatem jun&orumim-plicité compleditnr/quåm å modo copulandi qui con-iiilit in duorum trium vel plurium coitiono.

IL

Acceptio hujus Vocis vel iatior eil, Jpro qua rum·libetrerutn inprimis ädimatarum & quidem fentieiivtium coniundlione, vel ftridtion pro fola hominuni^communione,& confortiö.

III.In bac acceptione dicimus* focietatcm elfe eoti~

iunclionem bominüm duorum vel plurium, communiscujuirdambonigratiå conilitutamj. t-■:

Ccnjun&io hicinfélHgitur ea, ad quam prer^n-*'

A' 3 ♦.· ΐιούβ

fione ab ipfo Dco natura: infitå-traWmur, quamq; adfublevandam vita:indigentiam, & commodias pcrfe*-CtiuscJ; vivendum, folliciré qu«rimus&. ie&amui^.

V»

Primus ergo focieratis aothor» ficut omnlsbonifofts & origo ell ipfc Deu^q.ii fcvam Adamo adiuto-rium creavit Gen 2» i8- Sicq nuris& foemina· con-jur.aiooem & primam f>eietatc«j in ipfo Paradisconilituit; qui parentum & liberorum, dominorum &fervorura, magiltrauium & Pubdito"um ufHcia certislegibus fanxit: qui etiam humana focietatis turbato-res gravilhmii poenis afAcio.

VI

Proxima vero & immedia^a forietatis caufa» eflappetirus n.iturali>, quem Deus omnibu* uididit. Qua-jn?& generandi facultas» primipia ρ aft a, fermonisuiqs>& alia hominibus peculiariter concclla Tunt; qujaeextra ibcietatem nulli ufui forenu.

yii.pinis ibcictatis, eft oeceiiitatis & indigentia? bu-

ttianse iubievatio» vitarq; fe.euritas, commodius&per-fectioc IiX,

Indigcntia multiplex & varia eft, pro diverfita-»te statisk inimitarationerafuum ix rcaito ura*,

IX,Cum primum naiutur homo nudus & incrmis

al jor ι m auxilijs quam rnaximé indiget; necuilumreliquse vit« tempo? ed, quo iibi futficiens eile po(litBfedad paranda vita- fubiidia, ad animi lumenexercectdum> ad munia debita obeunda, & res prydare ger*«'das, mUitprum operam induitriamq; neceßVrio reqqi-

i>isc jntwiiiniodé huc refcrri po teit fabuia de cjs ·£Q

co 5c claudo· quofum nei;fer altenus adminictiluifL#defpicer.e audebat>cum c ε im oterq; ad unam eandemq;metam propera» e nitereßtur, alte* via? igftarus, alterlangvidus & imbecillis: viam monilravit claudus, vi¬tare obüaoula doeuit, adeoq; per planum & asquuiTL·duxit: ca-ctis vero validus atq; robuftus, claüdum hu-meris portavit; ficq; mutuas operas conferendo ambo'fcopum optatum attingebano.

X.Prsetcrea etiam tanta qubriindäm bominünl»

improbitas ert:, tanta crudelitas & malitia, ~ut tutö &fccure vi-vere non lireat, ieddefenrto apud aliosomtii.no qua?renda> ope aliorum injuria? ob viam curtdüntj./

XI.Sed· etiamrt taics neccilitates non ertent, 5t

omnia nobis qua» ad vi&um cultumq; pertinent qüaßvirgulå divma ( utitioffic. loquitür Cic. ) iuppedifa-rentur, nemo tarnen ianae mentis inveniretur, qui fo«litudinem non fugeret & focium iludij non qusercret»*cum veldcrcersveldifcere velleu*

ΧΙΪ.Ütilitatesidcictatis maxima? funt &multipiice&

inprimis vero ipfa Pocietas animum oblc&at» corpus-euetur» vit« pr^iidia & iuftentationem parat» promd<▼et atqi coniervao.

XIItHinc manifeitum eft, vitam iblitariam, möttafti-

eartli 5c eremiticam omnino miferam eile* pcriculo»fem» & ipfi natura? adverfarru.

XIV.Inprimis quidem miiéré vivit illc» qui ab omni:η . r* · · * «α 1 · a

■ **'p

in adverfitatibus nullum iblatiuni» inproiperis nullamcongratulationem, velex comrnunicatione cum alijsr*dele&ationem, ullo unquam tempore potefl expe&a-re: undé reite dixitSeneca, qui res & homines tugit,ille eil quem cupiditatum fuarum infelicitasrelegavit:qui alios feliciorcs videre non potuit, qui fe velut timi-dum & iners animal metu occultavit, ille Tibi non vi-vit, Ted quod turpiilimum eil, ventri, fomno, iibidini:non iibi vivit qui nemini.

XV.

Periculorum expers non poteft eile vita foüta-ria. Cain in agro cum fratre iolus, eum interfecic^Gen. 4>8. Joiépbin iolitudine, å fratribus Tibi infen·fis divenditus eil. Gen 37,28. Lotb inter Sodomitäsfanttus extitit, in monte peccavit, & nefandoinceilufc poiluit. Gen. 19, 33. XVI.

Ipfi vero natura? talem vitam adverfari, pulchredocuit Arift. ubi dicit, eum autpra?ilantioret*i aut de-feriorem hominé, id eit, aut Deum aut befliam eilo»qui non fortunå Ted natura alienus eil afocietato.XVII.

Cavenda igitur &' fugienda, ha?c vita, tantis rc-pleta miferijs.tot tantisc^· ditficultatibus expofita,tamq;ab omni humanitate aliena. Non ab hominibus Tedrebus torpibus» & cupiditatibus iliicitis fecedendurm#cRi nemoq; fit cui non fan&ius fit cum quolibet eilequam iecunxj. XVIH.

Societas alia fimplex eit & privata» alia pubicaXIX.

Sim-r

SfRspliees focktatcs, Mttådusii«©natur» trcsTunt, Gonjwgalis, fsugmåMHmlii*.

XX.Conpgdä ficiefatt φ legititn* m*m £? fömin* con-

junBb* conJorttkmommnriUi divim^ huManijuris wM*mttmcatio L u fF. de ritu nupc.

XXI.Haje focietas omniuro prima efl, ab ipfo Dco,

IflöxåprimocrcationUpnmördio, irt Aafu natura: in-nocentis & integras inflituta, origo & feminarkmi Fö-detatum rdiquarum. Eftq; ardfiilima & mlaxrttféJ tia-turalis; homoenim magis conjugale quam civile efl a-nimal. Arifl.*. Echi. n. A tq; m eo, ficut irt carterre a-nimaljbus Sc plantis, naturale eft deiidefitirti, qualc i-pfum eil, tale alterum relinquendi.

XXII.Ar&iJfTmam harte focietatem efle, vel ex éo pot-eö eile manite flum» qu odJiint duo in carrte tmsL>.

XXIII.Sedirtprimfe legitime ha*c focieta^cönflituendiL

c|&rtittiiriiminterperfonas,qua? vel grad'u confangVi-»itatisi-artt afHrtitatis* vel äliataiis momeriti caufa, ύόύprobibcrttur, cum cörtfenfii earundeitt' atq; paren tum',prout reqüiritjus taMriatutä ätq/föcuri-cium ordinem in Icclefia Veceptumj.

XXlVvCdrtjütiåiö VfeVb1 eft rthihs*rfiaWé uniiis &ml·»

ax9 unde polygamiam penitusexpirare, & plane irn-probandam efle con flat. quam vis in V. Teft. le-^rtip aätqrtandö^ettfiifl^^ tbléfratk, riMiquam tamen

mmB - Nu-

Nuptias tarnen fecundar, omnirlo lieitx, ftatuun-tur, ii modo rité & legitime iicut priores,inftituantur.

XXVI.

Nunquam tarnen temeré negligendum eftconii-iium illud Poétas: Si vis nubere nube pari. Pa ritate fcili*cet quoad fieri poteft aetatis, conditionis, divitiarum.»,virtutis, &c.

XXVII.

Requirit hasc focietas conforthim omnis vitar»quia communicationem habet, nonfolum corporum,fedetiamomnium rerum & bonorum inter fe, eamq;perpetuam & indiflolubilem, feu ut loquitur Augufti-nus, tantiiper dum vivunt, nec ullo modo divertere li¬cet, nifi vel mors, vel ipfa lexhanc feparet, propter al-terius delidtumj.

XXVIII.Indidblubili itaq; vinculo maritüs & uxor Tibi

invicem junguntur: hinc antiquituslanea, & nodpfif-fimå zonå, cingebatur Sponfa, quamSponfus vix fol-vere poterat; utperpetui vinculi, quofe obitrinxifleuSponfas, recordaretur. Tureas adhuc oereis infolubi-libus nbvos nuptos implicant. Rasoti axem, quo ve-&a erat Sponfa in domum mariti, comburebantjüt fei*ret abitum ex domo mariti fibi intercepturrL».

XXDC.Finis iocietatis conjugalis potiflfimum duplex eil,

fobolis proereatio ieu generis humani propagatio, &mutuum vitas auxilium_s,

XXX. ■

Hinc non immerito jure confultus addiditJfécverba: Divim$ humani iuris communicatio, tum qu^d le¬ge tarn diyina quam naturali conjugium fit edneeßum,

tum

tum quod onera fimul & commoda cujusq; fint com-munia. Sic maritus communicat uxori familiam, dbgnitatem, & conditionem fuam, prseftat iili tutelanu»patrocinium & defenfionem contra injuriam» prxftat*ctiam guhernationem, fuftentationem, vidtum & ami«&um, in Chriftiana religicneinilituit, confolatur mas-rentcm, in firm am curat, captivam redimit» errantetiL»moderate corrigit, mortuam honeilé fepelit. Uxocucontra präilat marko fuo obedientiam,fidem,operam>adjumentum, reverentiam& honorem; liberosilli pa¬rit, ladtat & educat, eum in omni fortuna fequitur, 11«lius miiérias & calainitates fublevat» ad iliius mores fcaccommodat, (inemariti confenihnihil agit»&c.

XXXL ^irniijMÅTSententia Pontificiorum de Monachorum&to»tiusordinisclericicailibatu merito improbatur. Hacenim in parte quod Deus permittit, pontificij fimplici-ter prohibent;deinde natura ipii injuriam faciunt,ex-tingvendo vel faltem impediendo ejus in producendoIi b i iimile» defiderium; vagis deniqi libidinibus anfara& occaüonem prjtbcno.

XXXII.Soctetas paterna cß conjuncl 'wparentum ξ£ liberorumäi

educatιοms boneßa gratid,XXXIII.

Haec etia m focietas ipiius naturar vinculo conßat*ficut inter alia infita: Storgai evidenter oftendunu.XXXIV.

Liberi fecundum Dei & naturae legem paren-tum impefio & pocefiati Tunt iübjedti. Qua de re ele¬ganter Plinius: Lex> inquit, & vis naturse, fcmper übe«tQ>iη pQteitate feudi«one parentum dTeju$it>nec uti

B a * intet

fafeif ic hornϊnes poteftafcem vakntiö-dpft d&éy*

XXXV.Ι£κβ fcamenpoteibis fecundum leges human äsr*

SOßüadem iemper fuit; Olim quidem paterhabebauIPiriiberos jus Ykae & nccis^ 1. in fuis ff. delib. & pofth.i in, α de pair. pot; Sed hane poteikrem pij prinoi-pes» tanquam nimisitridfcam & rigidam, imo iniquam.,»äcipii juridivinorepugnantem, poftea coardtarunt. bt&<§uditum. iF. ad L corneL de bcar. 1. ii qtiisde bis quipareni-i wl iibei occid. Idq; rectiffimé, quia vindidtaniprxvatam nemini concedi tutum eih 1. io. ff.de jurisdichItpatria poteftasinpietatenon atrocitate coniifterodebet. 1. divusff ad bpomp. de parricid.

XXXVI

Rigidam iliam pofefiaiem patriarn, qua? oHtl*coneeila fuitr Imperator Condantinus Magnus omni-ndantiquavit; & filiorum interfediores ut par ricidas puwifanxit.d. 1. Γι quis* c. dehisqui par.

XXXVII.Poena parricidarum, fecundmif jus Romanumj^

eil utinculcoinfuantur cum cane & gallo gallinaceo»vipera& iimra> .& deindein ma re ve ί am ne m proijeian-tur. L iTn. ff. ad 1. pomp'. de parri. 1. unica c: de bis quipar. vel üb.

XXXIIX.Lex quoq·; divina vim parentiim- in liberos, qua?1

modum excedit, improbatr& ^ubelparentes contuma-ce«Fuosiiiiö&adqudicemdéducerei ut abeö ad årbitriupamseondemnentur. Déöt. ar.

qus-

qü$däth iö ßfefcfrö# Pmoex juilis etiam.»caufis éxhiercdatio. Interim Piutardiicöniilium o-mriino iequendum eft, qui fvadet ut patres» increpatio-num rigorem manivetudioe, tempereno.

XL.Tenentur ante omnia parentes fuos liberos rc&é

eduCare» inffitueréin véra Dei cognitione, honeffisar-tibus erudire, h free the faurrzare,de matrimonio tempe-ilivéprovidere, Åéj

XLI.Libér'i: vérö parentes debcant am are ac revere-

ri, eosq/in cafu neceilkatif & inopia? alere & iuilenta-re, modisn; orpLnibtiWL^obletpienter illis prébere» Sc il"nllum dedecus in päfeßtibus irteiie vitteaturriüüd tnb-dis omnibus occultare ac tegere. Bod. lib. i. c. 4.

Tertia focietak iimplex & privata eftinter Do¬minum & fervumj diciéttrq; irlenUs.

XUltSeryorum quinq; genera recenfentur r„ qui na-·

tura fervi dicuntur. z. qui captifunt ab hoftibus. 3. quiad opera publica funt damnati. 4. quifeipfosin fervi»tutem iponte dediderunt. ρ quiapiratis aut latrooi-bus venditi bona fide ab emploribusponidentur. Bod.1. Ϊ. c. 5; ÉL1V.

Domini officium1 eft> låboreS ueconomicosieivisiuispraefcribere» ad eos Hloscogere» ab ignavia» Iuxus Scintemperantia abftrahere, aiimenta illis iubminiftra-re, labores compenfare, cailigare & emendare. Cifousenirnfine opere exfervo portum facit, opus iinecibo»»ilnumj caftigatio fine utroq», canemj.

XLV.B- 3: Ser-·

Se rvi operas fideles& obfequia Hominis fuis praßabunt, ijsq; per omnia aufcultabunt & obedient cumtimore & tremore, diligentér ctiam cavebunt nc darmna rebus Ooiiiinorum (uorum adterano.

Hsec pro inftituti hujusratio-ne,de Societate tåmingenerequam iiVfpecie, di&a fufficiat.DeoTer. Opt. Max. primoio-cietatis authori, fit laus, honor,

&. gloria in iempiternafecuta»

i

Ζ aaßarafi

i

■ y .

,v>-

r-V

, -få&S'■ *>$sm

isÉSgifmm

mi i ■-"■ - ^ ■

•· ν^Λy-

Systf* vi-. V.·: i«:?- W?*P& ; T8>£S&®C·*IPr ■ . - · - : . ■ ·

' r~ ""■;· K - 2r':<åg*s-

• V7**". '

i£-"-ö

•

, ,, . .;.·''·· - ''"'ί·"/·?·}''1 - -^· · ' ' ' ..^. ·

' · ·'' - ■->—:■ se».g®ss :

α^Λ > >

i '

Z^sS&zBM- ■ - · ·>

^ ,·- , '■■■

- .· - · ' - te- ^S mém

mm

δϋ

fgf^-•-'."'i^S

'••r'"-.- - v -

v -y-' - ''·-·"··· :" ■

v.~2£& ■ "■■ v- »i·*\ ; v -."V " t _ - 1

as

V

-i: '. ■■ v " ' . .- ■ <*%> '. ->«■?? -c·.·

Sfro m,

my^.yr-cimI

„-·- £·S '

-ί ii.'·: \

«ΐΑ'. . . .

,··'-, 2·

-

-. ·v'·.■- ·'

v.£'v: •-Ή

mmmm:■.■■ y-·:·' SssseM