Q. F. F. S.

DISSEXJATIO ACADEM1CA

EXISTIMATIONEQV AM

Deo lene adjuvante»

Approbantc Amplitf: Faccltate Philofoph.in Regia Acad: Upfalicßfi

PRÄSIDE

FIRO AM? LI S S I M O

DN. JOANNEMathem: Prof; Ordin;

Pro Gradu

Vlätiåo bonorum examini modefie JubmitUtPETRUS A. DALI IN WGuthus

In Auditorio Gilda». Major, ad dirm 8 Septemb.ANNO M. DC. LXXXI1I.

ÜPSALI iEi J I I IM IT» i■ m m I ■ ■ - ■ — mim •»*■' m"»»

Excudit Her,ridit Curie S. R, M. & Acad, Upfal, BiUiopolal

PRjEFATIO,TTenefldm Extßimationem pr# cmrnbus rebus aliis nobis

-*/ammofludtocomparandamac ccnfervandam ejfie.jubent (umfacri tum Civiles vit# human# fcrmat0ics9quam nemo hiß dtßolatus Ccntemnit, nemo mfi bonusnanctfdtur: Hujus Santa du eß > ut pecuntam (i cuipi-amfortuna ademit, aut altenjus eriputt injuiia, tarnendum Exifiimatio eß inteera , fädle honeßa* conjolaturigeflatam, proinde JgtßLm opulemißm.o regn o pr*po*fuit bondm extßimationem: Hujus tantus eß fruSlus, uthoneflum minorem alterum patrirronium^xatfMimtis, & Hautus, exißimatione integra, fe fat divitemjudicarit. Hagnum bonum eß, faieor, recla corporisconfiltat10 j (ed majm lonoe honefia exißimatio, qua fe*melamißanullts fereartibus poteß recaperart: Gravi-ter tgitur monet foeta:

Omnia fi perdas famam fervare memento,Qvå femd amiflå, poftea nullus eris.

Des mihi, quitfo, hominem divitiis, forma & integrieorpora viribus pr#(lautem, hatte ß amißrit, nen dabi-tabis eum mi/errimum pronunciare, quem mmo bono¬rum aditu, nemo jermone dignum putet. Sed dolendumefi y quod tion pauci Extßimationem omni aaro / rafamio-rem fufque deqae babeanty ac praeipiti curla tu varidprclabcntes vitia Cam delibent¥ Muht Varia* aggredtun-turarks > falladas puta , obtreSlationes C3> edumniti, ut

A no-

nomen alterius ftnifra pcrklitetur farna 7 de (hantam, utin Tronerbi o dicitur, dipapbo teyunt, non retordantes ju*am eoipjo exijtimationem proftitut, imo homicidn genus ef-fifcimatn alterius impetcrei &fme quo perfeclius artift*cium fuumcaUmt bi, eo mqmores a probis habmtur vi'ris. Stulto vulgi judicioeos interdum videas farna cde*brari, qui circa Vitium altquod exercendum cumprimisfefe ftrenuos cxbibcnt: Af inrebus inhonefis excellereinfignis ef turpitudo# Honefta autem Exifttmatio, cumex natura fua tefttmonium ft de Virtute ^per fe ef optanda9utiipfavirtus ,ac magi* ef quarenda in corde fö con*[cientiu bominum , quam in facie externa , impenfus exfohdis yirtutum aihontbus comparanda, quam ex arte ca*ptanda, fö b*c talis ne bona quidem föret. Adtbi itaque(peeimen aliquod publicum denuo edituro, jucundum nonminus quam utile vifum in csvno[cenda honefa Extfima-tionvs natura aliquid opera: ponere , ac ofendete quonampotifimum modo cam poteris compararc, illibatam fe ti*nere, diminuere, penitufqne confumere. H&c equidemomnia non ei accuratione dejeftpta junt^quam Eruditio fuayB. L. requhere poteft, & ipje omni expetivi Voto > fed prohabitu verum levi penicillo adumbrata: ea autem hic ufusUbertate, quam concedere fölet confuetudoac libertär Fht*lo/opbantiUm^ A Tcproinde, B. L. qua par ef , quaqueconvenit bumminte contendo, utyfi dignitati argumenti,tujeque exfpeSlationibic adlata minusJatisfeceiint > beni*gna tarnen fö qua imenuos decet, Candida interpretutioneconatus /ubleies boneftos. B. K

Th HS, I.xiftimatio eft dignitacis iljx/ar /la¬tus, vita ac moribus comproba-tus, iccuodum quem per/onxaptx fune cum aliis comparari,eifque vel exxquari, vel prarfcr-ri, ve! poftpODi, qui ex delido no*ftro audoritate legum, autdimi-nuitur, autconfumicor. Hxc eftiumma tradationis noftrx,quam

nunc, fauftis utinam auipiciis, aggredimur.114 Definitio hic data videtur adco clara, ut nulla

jndtgeat explicatione, proin , nefoli luccm fcrnerari vi-dear, hac omifla, quonam pociflimum modo fibi hone-ftam quis pofttt acquirere Exiftrmationem, dilquirercfert animus. Honeftam igitur cui volupceft fibt compa-rare Exiftimatiooem, eamquc retinere illibatsm j ipiumoportet ev gijvt&ftv vrtcttittv. Homo quippe non eaproptereft conditus ,ucin voluptatum ccrnofe volutet; verumutrede vivat. Cujus finis ir.cmor Sencca dieebat Ep. 6z.In hoc unum tunt (hes, in hcc noBts: hoc opus mtum eft, haccogitatio, imponere veteribu< malü finem. läoyp , ut mihi inftartotius vitaßt dies. Ante feniButem turavi, ut hene viverem, infeneBute ut bene moriar. Bene autemviverc eft fecundumvirtutem tsnquam normam ac reguiaminftituere vitam:Arift:!. <>. Eth. c, 4. Virtm , inquit. eft vera menfura Öregnla , fecundum quam omnium rerum, maximt veroachonumhumunarum bonuat & perfeBioteßimdnda $ß. Boniras autemmoralis diett perfedionem adioris, quatenus a reda ra-tione& libera hominis voluntatc proficilci, & legi na-turar ccnlcrtanea e/fe debeat, h. e. ut ndio ft bona , rc-quiritur ut ron tantvm omr.ia requifitatanquam materi-ålia adftnt, fed &formale, ut fißt cum debito (ludio legi

A % obc-

obedicntiam prarftandi. Alias adio tnaterialitcr bona,poteft formaliter fieri mala >fi non congruatad prslcri-ptum legis. Ex oppofico, malitia moralis eft, qu» di-fcrepat a reda ratione & lege natura?, Ad adionem veromalam fufficit, (i vcl in unico requifito maceriali vel for-mallå legedefledat: adeoque adioftatim St mala, fi veloperancis qualitas, vel objedum, velfinis, vel aliquacircumftantiarum abfuentnota* Rede loquitur Hörne«jus 1, i. Eth. c. 7. n, 17. quilibet defeftut (ingularü cauffacji malt, bonum au tern oritur ex cauffa integra.

111. Sicue autem medium qualibec an re tantum eftunum, ita uno modo poftumus cum virtute agere, mul-tis vero modis in agendo peccare, tefte Arift: I. 2. Nie.c4 6. pectdre licet multtsmodü: at veroreUe agere uno modoltcet% Nam (Icuc difficile eft fcopum attingere, quia unatantum eft linea ad fcopum tendens, å leopo aberrareperfacile,infinitequippefunt linesåfeopo aberrantes;Ita ex virtute agere ditficilimum , quia uno tantum modofecundum eam rede agere poflumus. Male autem agerefacilimum quia varih modis circa adiooem aliquam pos-fumus peccare» Nihil fere diihalius eft, quam mediumhoe tenere & adiones in atquilibrso ponere : Vitia quip-pe cognata & aihma func virtutsbus omnibus, 8c inter-dum majorem, inrerdum minorem cum virtute habentfimilitudincm: Sicprodigus vult liberalis haberi relpe-du avari, quia propius ad liberalem accedic in dandoquam avarus. H*c eft ratio cur vitia nonnunquam virtu-ti? fpecie & umbra nos fallant: Qua de re Cic. in Part:admonetdicendo : Ctrnenåa dihgcnter funt, ne fallant nosea vitia , quv virtntern videntui imitari; Nam prudentiarnmalitia liberalitatem effufto, G? fortitudinem audacia imi-tatar. A'c.

I V* Virtus igitur viri boai honefta: Exiftimationiscupi-

cupidi eft n K*\oKci}cb§ioL h. c, Gmnfs probicas Sc hone«itas, cui harc cordi cft in omni ioco ac tempore eodcmmodo le habet »a quo honefto luo propofito non paticurieulla rationc dimoveri, adeo ut etiamin adveria fortu-iia ejus eluceat virtus, quar prohibet ne quid turpc aucodio dignum admitcac, unde Arift; 1.1. Eth:c. 10. dici-tur TtT&iyut<& h. e, firmus ÖC conftans in propofito redeagendi, inftarlapidis quadrariqui firtriam habet bafin ,ccc facilc poteft loco moveri. Ter virum bonum hic noninteliigo cum,qui ita omnibus numeriseft abiolutus,utin vita n3Evis plane omnibus careat; Talern omnes opta-remus dari virum: A t in hac morcalitate ac corruptionereperire non licet. Qvare viri bonititulo eum dignumjudico, qui pro virili innocentiar vit* morumque probi-tati Sc fanditati ftudet. Qvem fi contingat ex fragilitatehumana labi, lapfusfuos, fi intellexerit ipfc, veldeiisaliunde fucrit admonitui, fena moi pornitentiä Sc im-mutatione, emendationeq; morum corrigit. Ad efheien-dum autem virum bonum tria requirnntur, $ «u-<pu»* natura five natur* bonitas, ro aflvefadio, i) A-Atxif dodrina, qua de re vid: Arift: 1. io. Etb, Nie. c.Sc 1. 7. Polit: c i$.

V. V»rtus hominem reddit bene afifcdum,ut officiofuo rite fungatur, nec pudore fuffundatur ob malas invitaadiones. Pudore vcroafticitur fieadebrta reditu-dine deftituantur, licut honore, cunfr jftac huic exadeconveniunt. Vir bonus non eft . qui tahtum novit, quo«modo vircuti convenienter vivendum eft, (edqui hocagit, ut feientiam redi honeftis adionibus tota compro-betvita: Nobiliff; Pufend: 1. i. Eiern, Jurisp. def:§. i 3, laxu , inquit, boni viri pt rit, übt dtfeernere non licet 9formtäinepeena, quü refte everit, an fulo amore re&i: H^ne-itai quippe lola iavitut Sc uiovwc illum ad agcndualreda»

rc&i' Per adionem ergo virtutfs fit, ut bona fama non

fiecymbalum nnniens, fed iymbolum virtuos: Gravi-tcrproinde monet Cato 1.4. dift: 17.

Si famam fervare cupü, dum vivis, boneßam,Fac fugras anirno, qua ftmt mala gaudia vita.

Concludoigitur cum Cic. off: Nihilturpe faciendumho'no virotetiamji ex omni parte lateat, etiamfi omnes Deos bomi-ne/que eelare poßimuti nihil tarnen nobis avart, nihil tnjufte,nihil libidinofe, nihil incontinenter e(i facéendum. Sapientütnim eft proprium, nihil qucdpoenitere pojjit ,fasere f(ed (plen-didie , conßantert gravtter, honejjte omnia,

V I. Exiftimafionem integram five dignitatis illxl#ftacum camdiu quis retinet, dooec per enorme aliquoddeJiiftum kiens volen/quc dolo malo legem naturxad-verlus alium violarit; Qui enim non dum viril alieujuseft rcus, ex pofteilione Exiftimationis non eft dejicicn-dus, verum in ea per bonam de ijlo opinionem, donecfufficientibus argumentis probetur malus, conlervan-dui: Caritas enim neminem judicac malum,nift qui fa-Äis & vira raJcrn le detlarärit. Adeoque cicra antegres-fumprave fa&um exiftirnatione fimplici omnes xque ho-nefti funt judicandi: ubi enim non apparent manifeftaindicia de malitia alicujus, debemus eum uc bonum ha¬bere ; non detrahic quippe moram lanåitaci imparitas'

ordinis, virtus fane.xqueomnibus miranda ac xftimandatft* Eccerte qui iine fafßcicnte caufla bonam exifti-matioaem alteri derogat, ipß repugn;at juftitix, ex quaquihbet fuum cuique jus redderc tenccur. Cui fundamen-to mnititur tritum illud; quihbet. pra/umitur bonus, donec

probetur contrarwm.Dixi [ciens& volens: Duo enirn in omnivera diligenter attendi deber.tafhone, Nofiria rei agen-dsr & voluntas ageneis, oportet enim agentem & feirequid agat, & id iplum quoque velie; unde reguial&o-

rum:

rum; Viluntatem & affeftnm injurtandi qui nén habet, is nonåicitu) inferre tnjurtam*

VII. Delifturo morale eft a&io per fe turpis, adeo-quc jure narurar prohibita : nulla autem aäio turpis ctfcpoteft, ni (i legi contraM/i lic. Deh&a infirmicatis ÖC prx-cipitantif humarict conditioni condonancur, nec per illaboni viri opinio ftacim exftingvicur, niodo honeftus ani-musjuftumque le&ari cupidus perflet« Illa quid fint, exipfius infirnntatis moralis notione facilepatet; Eftveroca nihil aliud, quam impotentia quaedam naturx ratio-nalisad cligendum honeftum& fugiendumturpe, nalci-turque potiffimumex amifla julhtia original!, qua deamiflione.quia Philolopho qua tali nihil diftinde con-ftat mirari amplius non lubeft, cur deh&a infirmitatisPhilofophi gentiles non habuerint pro deliäis morali-bus: Rede Grotius in de J. B. P. lib. i. cap. 20. n. 19»,Quanquam ,ioquit, pfecatum ejje nonpoteft, m[iquodliberefit,ab omni tarnen ommnopeccato & femper abßinere Jupra hu-manamefi condttionem, unde cognatum homini ejfe ptccare tnterThilofophosplurimi prodiderunt. Dellda autem prareipitan-tiae fiunt,quoties mediante phantalia & appericu feniiei-vo intelledus lubito apprehendit bonum jueundum,hoeque proponit voluntati lub racionc boni tantum ju-cundi, & nullo modo (ub ratione turpis aut noxii, tunc-que voluntas determinatur ad hu jus appecitionem, Scnon eft in ejus poteftate appetere & avcrlari, eo quoddeterminate intelledus proponat bonum , & non fimulj: roponat ipfi malum , quod refpuat. Vocantur hxc aScholafticis motu* tnordtnuta voluntatü prima primi: Mo-tus voluntacis dicunrur, quia vere procedunc å volunta-tc, nec fane per ignorantiam involuntariae aftiones lunt,quia aotegrefla eft cognitio per intellcäum faäa: prim®

prisr.i tarnen åppellantur, quoniain voluntas fertor prae-cile in obje&um noo iatis å ratione cognitunu

V11J. juftitia unicuique quod fuum efl tribuit.idautem utfiat aequalitas quarenda efl propter diflimilitu-dinem & inaqualicatem non folum rerum, verum etiamperfonarum. Non enim civilis foaetas conflat ex unofolum geoere hominurn j i-ed ex diverfae condicionis ,di-gnitatis ac flatus horainibus, quorum otiicia Öc operafunt diverflflima, Proinde inter fe func comparanda:, &ex ea comparatione videndum, quam habeant ad fe in.vicem proporcionem, cogniciproportione, videndum,quantum una alteram vel dignicatc, vel precio exccdit,auc abea fuperatur: unde facile apparebit, quo paftoexceflus ille, vel defeclus fltcompenfaodus, ut pollirfieri arqualis diflributio vel permucatio. Quemadmoäumprecia rebus eopotiffimumfinefunt impofita , ut res tnvicem per*mutanda reUe pofint in ter fe comparari : Ita Extfimam eifint infervit, ut ratione tfim tanquam valorü bomwesinter fequeant tomtarari % quo decorw in ter ipfos ordo, ubi conjun^ieofåem eontrgerit, confiituipofit. Nobi/ijf: Pufenå; in de Jur.nat: Natura quippe omnibus in rebus ita conftiruturn c (i,ut femper id quod impcrfeéfius eft & minus prxflans, ce»dat pcrfe&iori & praeflantiori: poftulac ergorcgula ju-flitiar ut paribus paria, imparia imparibus cribuantar,

IX. Sicut virtus eft fundamentum honoris,eaquefola homincm nobditat & clarum reddic, vitia autem

eundem deformant & obfcurum reddunt: Itaeadem hxcduo, virtus puta& vitium funt generales, propriac ta*men notar, fecundumquas perfonx fibiinvicem meritovel exarquari, vel przferri, vel poflponi debent, ficutii, in quibus virtus infignis inefl, jure prxferantur,quanto enirn quis dignitatc major, tantoetiam virtutctiios txcellere cenfetuj. Ruifum qui vitiis fcatent enor-

mibjf,

inibui, ii jure ttieritoquepoftponi debenc. Ex viftutibusigitur «3c per aäiones ab iis profe&as conleientiar tran-quilhtatcm,ia:tit]am,veram laudem ac honorem puto ho-mtnem habere,non Kem a divitiis,å nobiheate geoeris,auta poceotia, ut mulci autumant. Åpulejus de Dco Socrar:Si laudtts, inqnit, virum quia dwes, bocfortuna debetur , fiquia robußiu,<egritudine debilitatur: Si quia nobtltt, tion ipfum,fed parentes Isudas. St fcienitå & virtute ptaditum laudas,tunt ipfum virum laudas. Semper Refp. rede conflitutcvirtutcm in maxinio habucrunt precto: cjustei unumdocunieotum dc Romaoa, omniunn fine dubio Rcrumpubhearum, quas iol unquam alpexir, praftar tiilima,capsamus ex Vcll: Pat: I. 2, c. 128. ubi )ta eoncludit:VrofiÜohoe fenferunt, incnjufcunque anmio virtus mejftt, eiplurimurn effé tttbuendum. ldcm de Ture. Impir. refereBusbeq. Ep. 1. ubi intcr alia: Muntra & ofinaprtnteps tp(ed/firibuit, in quo non divitio4,non furntim nobihtate9 pträtt, nongratiam cujufquom autmultitutimü Judicium moratur , fed me-ritcl tonfiderat t fed mores tngemumque atque indolem tntuetur,ex fua virtute unufquifque ornatur. & pauioanferius: Sic eningente åignitates, kenores, magißrattts , virtutum (£ meri«torumprarma funt: improbttas , ignavia, inertiå nuBnbonorepenfantur, patent tonten nunturqul. Art ea nunc, p»oe h do¬lor , eft quarundam gentium confvetudo . ut nihil minusatrendatur quam hoc; nihiiquippc frequentiuseft, quamDt a Iii ftudto virtutis honorem mereantur.alii vero corfe-quaniur,quadereconqueritur Csc. 1. ;.P p. 1 ad Fair-il.Infignia virtutis multi etiam fine virtute afieiult funt. Graviterpf omde de luo, Btina non de noftro, iatculo cecirir Plaut:Trin. 3. f>. 2 5. Nunc mores nihil faciunt quodlicet, mfi quodlubett ombitiopcm more fan&a eß Jtbera eß ä legibus • Petere ho¬norem proflagitio, morefit: ßrenuos praunre more ft: moreslegisperduxtruntpam inpoteßatem fuam. Concludo proinde,B qua

qua In dvicäte nno maximus virtuti tribuievr honos Jaea optimus civitatis flatus ßabilis 6c fmtms eile nullomodo poteft.

X. Vidimus gcneralia, qua: ExiftimatioaemInfen*dune, vel faltem jure merkoque inteodere debent j fun-dameota; conüderabsmus jam fpeciaSia ,intcr qu& haccvelmaximepraecipua fuoe; Fcrfpicacia nientis, feiea-tiaac itifignis notitia variarum rerum» acre Judiciumcirca res gerendas 6c ambigua difceroenda, vid:Ecclef:9,15. 1. Regt 5.3,8. Aniinus inconcuflus iliecebrisqueiuperior. Res prxdare Exißimarionem maximeincenduot, quod 6c iilae iotrinfccam prarfupponaat pra:-ilantiam ; Ovid; ad Liviam:

Fafta ducis vivent, öper&faque gloria rerumHeec maust, bafavidor effucit una rogor.

^casquoque proveåior Exiftimacionem judicatur in~tendere, quod ex multaruin rerum ufu & expenentiaprudentiam concilialie pucetur, qua de re vid. Cic.deScneft: a Cap. 16. ad 214unde Arifhlib. 9. Eth. cap. 1»Qmnis, inquic, fent bonos tribuendas eßis, qui atotem lUamdeeet, ajfurpgnåo, decedendo de via, &c. Quanta Senurn re-verentiaolim fuerit, indicat »Hud Juvenal: Sat: 13. 54*

Credebant hoc grande nefu & morteptandum »St juvenü vetulo non ajfurrextrit» (5 ßBarbat0 cuicunque puer,

Foemmac magis a flore retatis, quam fenio commendarrvolunt» Hiuc Lais arta te prove&ior fpecutum Veneridedicat addica ratione: nam me cernere talem , qualisfurnnedo, qualiseram oequeo, Virgines vero a pulcri-tudine in primis forma: laudarigeftiunt, quam quoqueloco dotis h.«bent plurimi cum Apul: 1. 2. A pol. / trgoformofa , etfi fit opbiioQautHr tarnen abundedotata eß. I &i et«iaranobihtatem 6c divicias ceoientcompcnfari pulcritu-

dine, ita ut juvenis formofus ignobilis cum nobili minurpuicra copulatus, non cenlcatur fuperiorem duxiflc,cum in illo prxpondcrct forma, in hac nobilitas, aequa-lis utraqué momenti & ponderis; vid. Tiraqv. in Leg. 2.Connrgloll: 1. Par; 1.47. Aftf quamvis decor corporiscommendetur ut mfigne Dei donum, quod Paris injuriafibi å fratre Heäore objici conqucritur ap. Homer, lliad.

verf.64.fiaäup i^pe7Z4 irgc<pe()t föueyf utpgofmjr

OVTOt XxiChriT É^T i£/iLv£ta, äodty.Interim tarnen hoc cAw^mov bonum vernaliumque flo-rum velocitate fugacius abatace decerpitur & obumbra-tur« Tu» qaaeque es, qus hoc bonum prx animi doti-buspluris «ftsmas;

■ .i Nimium ne crede coloritAlba hgüfira cadunt t vacetnia nigra Uguntur,

Pulcricudo autem animi eas maxime honeftat Exi-ftimationcmque intendit, huic proinde omnes pro¬bat tribuunt primas r nam Felix eft nigredo quarmen-tis candorem habet, & forma puicra lxpe fallax pracbetanimi indicium;Sarpe enim pida hydra tele lub herba oc-culuit, vermiique furialis nivea irrepfitlilia: curni ani-mus nequaro atqué plenus occulto crimine lub Ipecieforms latpe fe ctlare ac iocautis vendere pofifit.

XI. Diminuitur honefta Exiftimatio p#r facinoramalitiofa contra legem naturs alns immcrito illata, qua:etheiunt ut non tutum fit aliis deineeps fidem ejulmodideeeptori habere , led majore cautione opus, fi quis cumtali agcre velit. Incer aha non poftremum fibi vendicantloeum haecce lequentia ; quanquam f.rculi hujus pefiimomorc non vitiorum, led prudenti je policicae, infignian-tur nomine: coe eruncenim honnnes, poftquam, vir-tutibus abjeäis, vitiis aUveverunt, quoque, ut loqui-

B 2 tut

tur Ariftophanes, wo'ft*« tive utyflichines, tuaT^igetg ovépacrtr cu'%ifuf *&%*** y&c$w.i, Eft Fallacia, jamfere, proch dolor, invaloit iliudJVlachiavelli» ajjnmenda eficauda vttlptna, vii non prodefl

pelhi komna : non tanto cmippe ftudio, ncque cot Jaqueisvenarorcs atquc aucupcs fcras ac volocres capcane.quocvcrluri alios quosque (impljctore«, Qvod ft uoquasn ve¬rum futt, noltra certe rtate veriflimum eft ,• monftran-tur digito fraudum magiftri, & iile prudendor judica-tur, qui pcritJor eft fallend», imo maxime dokndum,quodejulmodi genus hominumintereos, qui finccrigc-ftiunt haberi amici, reperiatur, juxca »Hud Poetscr

7uta frequenfque vta eß per amicifallere nomen,Tuta frequenfque licet fit vta > crimen habet.

Emuila profefto capitaJior eft lojuftitia, quam eorumqui cum maxime fallunc, id agunc, ut boni videanrur.Aft tandem in laqueos quos pofuere cadant. 2. Obere<fhtiofamani proximi arrodens, dum clandcftinis technis deeo ablente pravas quis kric opiniones, falfa crimina af-fingendo, reäa fa&a depravando, excufabüia in peffi-mam partem detprquendo, errata quar »cgi oportebatlate ipargendo ac^imrnenfum amplificando : Hujusmo-dihomires odio exeremo prekeutus eft Auguftus Caß-far , qui menfae Jux inlcripfifte fercurhos verfus:

Quifquis amdt diclts abfenturr, rödere vttam,Haue menfam vetiiarn nnvent ejfc J:bi.

Vid; Ecclef, c. y. v. 17, Hifce alufquc vitiis, cju^omma recenfe#re non permittit facultas mea , contra legem natura: ex animo A»tennr lfdendi maliriofe patrans honefta diminuitur exilhmatio.Poteft ramen hsec Exitlimationis maenia , ex pravis fad s contra«fta,deleri , prxftir« nitrodamnt dari reparanone, arque editoanimi ferio penitentis documento. G rot: »n de lur. B. P. 1. 1. c.17. par. 11. Damnum, inquit, etiam adverfus honorem & famarn du*lur , puta lontumeliå ,malfdiäit, ealumtint, irrifu alnfque fimiltkwwdts: in quibus nen minus quam in fürte atque altis cnmtnibm xitiofi*

- tat

Ifii dSus ab tffefou difcctnettda efft. ijm tili pst*a Ytfyoüitt -, h'iic darr.ttirepATdtio ,quafiteulp£ sonfeßionet exhibtttenehonorts t teßimonio in*nocextu Scc,

XII« Esiilirnatio honefta penitus confumitur per vit« genusqualiscunque viru profedionem habere » quanda quis en ante«greflo (ao delicto juxta leges infamiä notatur , idque ^el ut mortemuitetur; nam ut mediet metnbruin fxpius putrtfxüum tncidunt, atquein totum eradi xntne altam corporü partem labefaiiare aut torrumperepoßit:Sic necejfe efiji Rcmp. (alvam eße volumns.ur ptrditißmos htrninettx urbe ptnitut extirpemtut ne eorrtiptut integre,vtoUtus afxo labem irfi.gdt, inquit Cic. in Varr. j vel ut cum infamia. e civitatejexpsllatur,vel ut in civitate quidem retineatur , non tarnen veltu memSrumiategrü fed tanq >1 purridum ac vitiofura.ut qui doraiciiio quidemcivitatis & communi hominura jure fruatur »muneribustamen pu#blicis ac honettornm conforrio excludatur. Hunc in numerum no«imnneritoretulerislenoes ac meretr/ces (ordidillimi quaeitus gratiåproftantes 2 quod genus quidem homiuuoa in quihufdam civitatisbus rolerarur, (ed quanra fit Exiliimatio Civitatis illud tolrranushaud ditficile eftdefinire. Qv* autera deli&a veram infamiaraconcilient, ex cujufquécivitatis ed cognofcendum legibus« &hane infamiam ill» (oluro irrogare queunt, penes quos legnraeftexfecuuo» privatorum autem judic'o nemo reddittir infamis ,priufquam coram corapetenti id fuerit detl »ramm ttibunali«

XIII. Exiftimatio proinde fimplex non porelt alicHi eripi abimperante, nifi ex perpetrato iplius deliib» ,q iod (uä atrocitatejuxtaleges cujufqué civtaus infamia comirartir. Imperans qui*d«m ex concepto odiocivera per injuriam c civitate cjicere po-teft, ac ilium emolumentis illis privare , qua: fcxiltimationem iä-tegram in civitate confeqvuntur: Intrinfecam autem öc natura*lem Exiilimarionem tion magis tali adimerepoieit. quam ipllushoneftum animum ex virtutis pratfcripio vivere cupidum: Ab-fon iro qutppe eft »aliquem nudaex iibidme faelorum criminumarguere reiim , non q iu revera i(ta commiSt. fed quia mnocea#fem hoc modo ranquam nocenrem excipere placec. Nemo prae-terea vel px lege mnaa , vel pracfcripra ob'(gatur »ut veram pro-p er tilttaorm civitatis contrahat infamiam; faifa^nim turpta »ex q 'ibus oritur uifam'a licet ab imperante interdtim >raperaripounc, nontam-n 1 b no cive prtota>i l^ben' .* Valet q oppehoc n cafu Regula Tneologiwa , pltu obedtendum eft Deetdddm bo•itunbut. X:/.

XIV. Aliqiiiddéfioflorenondecedit» aut ignotrinia acce-ditr ei» qfd injurias verbis aut re fibi illatas non propriis vindi,cat armis. Pertinaciil.maquidem.fed contra ©ranem fanam ratio*nemeft pertvafio multorum in primis nobiliutc Si militarium vi.rorum , quod antmi fit degeneris Si ignavi in dueilis derreötarepugnam ,&quod eiusqui provocatur nec fe fiftit# periclireturfcxillimatio ac nominis decus. At lenge aliter ex pradcripto legisac redx ranoms agewtes judrcant. Hoccine e<t animi degenens& abje&i? hoctinehonori Si exiflitnationiobefledicemusf fi quijlegibus & magiftratui pareat,fi quis ei re&ae rationis agat diétami«ne, (i quispravis fuis affie&ibus injiciat frsena; At fic facir,qui pro-vocatus ducllum detre&af. Pugna recufant boni, con timore per/culfi,fed legum oblervancia permoti, quod apud viros bonos bo-nori eft omnibus, nemini dedecori. Vir forrisnon adit qua:vis pe-ricula , fed eatanturn , qua h«ccetriain fe habent requifita, i.utfint neceflaria Si honefia. i. Ut ex iis poffit veram reportare lau#dem* Uc fint publico utilia. Hxc non conveniunt iis , qui le#vibus de caullis duello congredmntur, Vir prseterea bonus reve¬ra eft (\nXew-ng, in eo quippefumma erga feipfum coocordia &pulcerrimusconfenfus , feciindum omnes anirai vires<fc poten-tias. repericur; habet enim appetitum reftae rationi obfequentem,vitam & falutem fuam unice amat, duelliftse autcm» ut ita loquar,non vere vitam (uam amant, fed potiuseam ful audac'4 Si teme#ritate perdunt, Si fic ante lempus fibi ipfis mala, morbos mortera-queaccerfunt. Neque curandum eft quid hominum vulgus fen#tiat, illud temeritatem farpe profortitudine, prudentem Ctflatio*nem pro ignavia. veram glorjam pro ignominia habet. Ex quofonte duella fuam traxerunt originem , docet Diodor: Sicul:l*p,c. 18 Galit inter tp/as eputas, idujfa ex jurgio quoturtque arrept4 , tn-Jurgcre . & ex provocatione , tiihtli Vitafatfuram a flwiantes , infer fedgladtattfoUnt. Cujus rei cauffa additur , quod perfi afi fint, ani-mas denuo in corpora reverti} eandem rationem adtignat Ltica«nttsl, 1. Jude ruendi tn ferrum mensprona virü , atnmtque capaces mor¬tis , & tgnavum eft reditura pariere vita. Ampliorem hnjus materiastra&ationem non permittit facultas meaj Tuae erit bonitatisX. B.conatns hofce faventi juvare cenfiira Faxit Dens Omnipotens utnullum detrimentum Exiftimationis patiamnr/ed quoad vivinjus,virtutum laude crefcamns, quo tandem exadto htijus vir« curricu-lo, aeterna gloria, ac Corona glorise, Kternumque gforiae pondus,vircutis longe ubernma prsmia, nos in ccelefli Patria excipianr!

iOLI DEO GLORIA.