İNTERNET ÜZERİNDEN

ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

13 Nisan 2007

İnternet Nedir?

• Birbirine bağlı milyarlarca bilgisayar sisteminin oluşturduğu, dünya çapında yaygın ve hızla büyüyen bir iletişim ağıdır.

• Pek çok bilgiye kolay,ucuz ve hızlı bir şekilde ulaşılabilir.

BİLGİYE ULAŞMA YOLLARI

• İnternet Arama Motorları• Meta arama programları• Tartışma listeleri• E-posta listeleri• Kütüphane arama

sistemleri

Arama yapmayı biliyor muyuz?

POLAT, Coşkun Ocak,2005 Doktora Tezi

Yüksek lisans eğitimine devam eden 262 kişiye sorulmuş

Arama Motoru Nedir?

• Anahtar kelime yada kelime guruplarını içeren internet sitelerini arayan araçlardır.

• Anahtar kelimelerle arama yapar

• Konu kataloglarına göre arama yapar

• Kendi veri tabanlarındaki bilgileri tarar

• İnternet ortamına arama robotları salarak bulgularını kendi veri tabanlarına ekler.

Avantajları Nedir?

• Komplex ve soyut kelimelerle arama için çok uygundur.

• Kullanıcı kontrolü vardır.• Aramalar belli zaman

aralığı, alan, bilgi kaynağı, veri türü vb. ile sınırlandırılabilir.

Dezavantajları Nedir?

• Zaman kaybına yol açabilir.• Her arama motorunun kendine

özgü kuralları ve teknikleri vardır.

• Çalışmayan veya alakasız bağlantılarla karşılaşılabilir.

• Farklı arama motorlarında farklı sonuçlar bulunabilir.

• Bütün arama sonuçları incelenemeyebilir.

Sınırlılıkları Nelerdir?

• Hiçbir arama motoru WEB in %40’ından fazlasını indeksleyemiyor.

• Bilgiler her zaman güncel değildir.• Yeni sayfalar hemen

bulunamayabilir.• Belli zaman aralıklarında

indeksleme yaparlar.• Kelimenin yalın anlamı ile arama

yaparlar.• Özelleştirilmemiş aramalarda çok

sayıda istenmeyen sonuçla karşılaşılabilir

Nasıl Çalışırlar?

• Spider(Örümcek) veya Crawler(Tırtıl) kullanarak interneti belli aralıklarla tararlar.

• Düşünmez ve yargıda bulunmazlar.• Anahtar kelimeleri toplayarak indekslerine

eklerler.• Arama algoritmaları birbirinin aynı değildir. • Hatta arama algoritmaları kendi içinde

değişkendir.• Hangi algoritmayı ne zaman kullandıklarını

açıklamazlar.• Sayfaların değişik yerlerini ararlar. (Başlık,

Etiket, içerik yada içeriğin bir bölümü gibi)• Aradığınız kelime o sayfada en çok geçen

kelime değildir. (%2-%3)

Bazı Arama Motorları• http://www.google.com• http://search.yahoo.com• http://search.msn.com• http://www.excite.com• http://www.netscape.com• http://www.iwon.com• http://www.ask.com• http://www.mywebsearch.co

m• http://www.altavista.com• http://www.dogpile.com• http://www.infospace.com• http://www.alltheweb.com• http://www.hotbot.com• http://www.scopus.com• http://scholar.google.com

Hangisi Daha İyidir?

• Cevap : hiçbiri yada hepsi• Bu sizin neyi, nasıl, ne

zaman, hangi yöntemle aradığınıza

• Ne kadar sonuç istediğinize

• Sonuçların ne kadarına baktığınıza bağlıdır.

O Zaman Ne Yapmalıyım?

• Birden fazla adreste arama yapın• Neyi arayacağınızı iyi bilin• Değişik zamanlarda tekrar arayın• Sadece ilk sonuç sayfaları ile yetinmeyin• Yoğunluğun az olduğu saatlerde arama

yapın• Arama motorlarının özelliklerini iyi kullanın• Harfleri doğru yazın• Spesifik olun• Arama kelimelerini eklerden arındırın• Birbirinden farklı bütün kelimeleri bir yere

not edin• Detaylı arama seçeneğini kullanın

• İngilizce içerikler için çoğul kullanın. (“diets”)

• Türkçe içerikler için hem tekil hem çoğul kullanın. (“diyet”,”diyetler”)

• Sözcükleri çeşitlendirin. Eş anlamlılar. (“zayıflama”, “aşırı kilo”, “rejim”, “şişmanlık”, “fitness”)

• Değişik biçimler kullanın. (“diet”, “diyyet”, “recim”)

• Güçlü kombinasyonlar kullanın.(“diyet ürünleri”, “sağlık ürünleri”, “sağlık ve diyet ürünleri”)

• Hedefe uygun arama yapın (edu, tr)

O Zaman Ne Yapmalıyım?

• Türkçe karakterler dikkat edin (ç,ş,i,ü,ğ,ö)

• Noktalama işaretlerinde değişiklik yapın. (“İstanbul’un fethi”,”İstanbulun fethi”)

• Kısaltmaları açık isimleri ile kullanın. (“TBMM”, “Türkiye Büyük Millet Meclisi”)

• Anahtar kelimelerin yerini değiştirin. (“İstanbul’un fethi”,”fethi İstanbul’un”)

• Kelimenin eklerini değiştirin (“İstanbul’un fethi”, “İstanbul fethi”, “İstanbul fetih”)

O Zaman Ne Yapmalıyım?

Gelişmiş Arama Parametreleri • Site: belirli sitelerde arama yapar.

(site:edu.tr)• Filetype: dosya tipine göre

(filetype:php)• Ext: dosya uzantısına göre (ext:xls)• Link: bu sayfaya link veren adresleri

listeler.(link:www.mu.edu.tr)• Cache: zamanla erişimden kaldırılmış

bilgileri arar.• Define : terim arar.(define:e-learning)• Patent: patent numarasına göre arar.

Gelişmiş Arama Parametreleri

• Semboller: – (-) olumsuz işlev görür.– (+) olumlu işlev görür.– (|) veya anlamında kullanılır.– (.) (?) tek karakter yerine kullanılır.– (*) birden fazla karakter yerine

kullanılır.– (“ ”) tamamını arar.– (~) eş anlamlıları da arar– And– Or– Not

KONUYA ÖZEL ARAMA MOTORLARI

BÖLÜM II

BİLİMSEL ARAMA MOTORLARI

• SCOPUS http://www.scopus.com

• GoogleScholar http://scholar.google.com

http://scholar.google.com

• Bilimsel makaleler arasında arama yapar

• Özel Aramalar: ABD Hükümeti: http://www.google.com/unclesamLinux: http://www.google.com/linuxBSD: http://www.google.com/bsdApple/Macintosh: http://www.google.com/mac.htmlMicrosoft: http://www.google.com/microsoft.html

• Üniversitler: http://www.google.com/options/universities.html

http://www.google.com/dirhp

• Konusal kapsam alanına göre arama

http://www.google.com/patents

• Patent arama motoru• 7 milyon patent arar.• Patent hakkında her şey

çizimler, dokümanlar, patent sahibi hakkında bilgi, tarihi, numarası vb. bilgiler verir.

http://books.google.com/

• Google en sonunda basılı kitapların içine de ulaştı

• Şimdilik sadece sınırlı sayıda ve çoğu İngilizce olan kitapları kapsıyor

• Google kullanıcı adınız ve şifrenizle sisteme giriş yapmanız gerekecek.

• Fulltext kitapları da listeleyebilir

http://catalogs.google.com/

• Yayınevlerinin kataloglarını aramaya ve sayfa sayfa okumaya yarar

http://code.google.com/

• Programlama dillerinde kod arar.

• http://www.google.com/codesearch

http://news.google.com/

• İngilizce haberler

http://labs.google.com/sets/

• Aynı kümeye giren başka sözcükleri öğrenmeye yarar.

http://www.google.com/trends

• Google’da en çok aranan kelimeler

• Arama istatistikleri verir.

http://www.google.com/alerts

• Takip etmek istediğiniz haberler ya da konular mı var?

• İstediğiniz kelimelerle 10 taneye kadar uyarı oluşturabilir ve sonuçlara e-postanız aracılığı ile ulaşabilirsiniz

• Haberler (News), Web, Haberler & Web ve Gruplar (Groups).

• Ancak oluşturduğunuz uyarılar hakkında size e-posta gönderecek olan Google'ın, seçtiğiniz seçeneğe bağlı

http://blogsearch.google.com

• Dünyanın her yerindeki blog sitelerini arar.

• Haberlerden forumlara kadar oldukça kapsamlı arama sonuçları elde eder.

• Gereksiz pek çok sonuçla karşılaşabilirsiniz.

http://groups.google.com

• Yaygın olarak kullanılan Yahoo Groups'un Google versiyonu

• E-posta grubu hizmeti

http://froogle.google.com/

• İnternet üzerinden ürün satın almak isteyenler için karşılaştırma şansı sağlayan arama motoru

• https://checkout.google.com/ parasını google aracılığı ile öde

http://video.google.com

• Deneme aşamasında • Video, ses araması yapıyor

http://images.google.com/

• Resim, grafik, fotoğraf, çizim arama motoru

http://maps.google.com

• Maalesef şu anda sadece ABD ile sınırlı olan bu hizmet

• İstanbul, Ankara, Bursa var İzmir yok

• 100 metre yakına kadar uydu görüntülerine ulaşabilirsiniz

• ABD deki taksilerin anlık konumlarına ulaşabilirsiniz.

http://labs.google.com/ridefinder

http://finance.google.com/finance

• Finans sayfalarında arama yapar.

http://moon.google.com • NASA tarafından sağlanan

ay haritasına belirli bir detaya kadar ulaşabilirsiniz.

• Aya iniş yapan Apollo araçlarının indiği noktaları da görebilirsiniz.

http://www.google.com/mars/

• Mars’ın uzaydan çekilmiş görüntüleri

http://docs.google.com

• Google’yi word veya excel gibi kullanabilirsiniz.

Ve Diğerleri İçin

http://www.google.com/intl/en/options/

GOOGLE her şey demek değildir….

Daha çok seçeneğiniz olduğunu unutmayın….

TEŞEKKÜRLER……

HazırlayanAhmet BAYRAKTAR