Dokuz Eylül Üniversitesi YAZARweb.deu.edu.tr/ilyas/Courses/bilimsel_arastirma_notlari.pdf · 2018-05-17 · BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ YAZAR© Dr. İlyas YAZAR Dokuz Eylül

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

YAZAR©

Dr. İlyas YAZARwww.ilyasyazar.com

Dokuz Eylül Üniversitesi

Bilmehem bilgisizliğin farkında olmayı,

hem de onu yenme isteğinin varlığını gerektirir.

UYARILAR:

• Bu slaytlarda yer alan bilgiler Bilimsel Araştırma Yöntemleri dersi için hazırlanmıştır.

• Slaytlarda atıf yapılan kaynakların okuma listesinde tam bibliyografik bilgileri verilmektedir.

• Tüm alıntılar için spesifik olarak her zaman kaynak gösterilmemiştir.

YAZAR©

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ (BAY)

BAYBilimsel

Araştırma Yöntemleri

YAZAR©

BİLİM:

• “Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim.”

• “Bilgi dallarından her biri: Sosyal bilimler, Fen bilimleri”

• Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci” (Türkçe Sözlük)

• “…sistemli ve organize edilmiş bilgiler bütünü (Kaptan, 1977, s. 3)

BAYBilimsel


BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ DERSİ

www.ilyasyazar.com 1

YAZA

R

YAZAR©

BİLİM:

• “Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin tarafsız gözlem ve sistematik deneye dayalı zihinsel etkinliklerin ortak adı.

• Bütün bilimlerin amacı genel doğruların ya da temel yasaların bilgisine ulaşmaktır.”

BAYBilimsel


YAZAR©

BAYBilimsel


BİLİMİN NİTELİKLERİ:

• Bilim mutlak hakikate götürmez• Herkese açık ve yoklanabilirdir• Kültürün içinde belli bir yer tutar.• İzafidir (görecelidir). • Akla ve deneye dayanır.• Olmuşu veya olanı tasvir etme, ilişkileri açıklama ve bunlardan

yararlanma imkanı verir.• Bilimsel bilgi güvenilirdir; ancak değişmez değildir.• Elde ettiği bilgiler sistemlidir.• Varsayımlara dayanır.• Bilimsel bilgi denetlenebilir.• Tarafsızdır.• Bilim gelişigüzel veri toplamaz.

YAZAR©

BİLİMSEL BİLGİ NEDİR?BAY

Bilimsel Araştırma

Yöntemleri

Yeni olgusal buluşlar yeni teorilere yol açtığı gibi, yeni teorilerde yeni gözlem ve deneylere kapı açarak yeni buluşların koşullarını hazırlarlar.

Bu yolla, bilim insanlığın ortaya çıkışından başlayıp binlerce yıldır süren bilimsel bilgi üretme sürecinde, kendi niteliğini, geleneklerini ve standartlarını oluşturmuştur. Bu süreçte çağdaş bilimin dört önemli niteliği ortaya çıkmıştır.



YAZA

R

YAZAR©

BAYBilimsel


1.Çeşitlilik: Bilimsel çalışmalar bireylerin veya toplumların tekelinde olmayıp tüm insanlığa açıktır.

2.Süreklilik: Bilimsel bilgi üretme süreci insanlığın var oluşundan bu yana hiçbir zaman durmadan devam etmektedir.

3.Yenilik: Her gün yeni bilimsel bilgiler ve yeni bilim alanları ortaya çıkmaktadır.

4.Ayıklama: Yanlış olduğu ispatlanan bilgiler ayıklanıp yerine yeni bilgiler konulur.

ÇAĞDAŞ BİLİMİN NİTELİKLERİ:

YAZAR©

OLGU:BAY


Yöntemleri

• Birçok defa doğrulanmış ve üzerinde fikir birliğine varılmış olan deneysel gözlem olarak tanımlanabilir. Olgular tektir, tartışılmaz, basit gözlemlerin bir ürünüdür ve yaşadığımız dünyadan elde edilen verilerdir.

• Volkanik patlamalar, güneş tutulması ve gece-gündüz olgulara örnek olarak verilebilir.

YAZAR©

BİLİMSEL DÜŞÜNCE:

• “Bilim temeline dayanan, özgür, eleştirici, araştırıcı ve bağımsız düşünce” (Türkçe Sözlük)

• “yaratıcı, sistemli ve problem çözmeye yönelik amaçlı düşünce” (Kaptan, 1977, s. 2)

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

BAYBilimsel


Bilme, öğrenme süreci ve işleminin konusu ya da nesne

ve olaylara yüklemler vererek varılan yargı.

BİLGİ EDİNME YOLLARI:

YAZAR©

BAYBilimsel



KARAR VERMEDE OTORİTE KULLANMANIN

AVANTAJLARI

ÇABUK

BASİT

UCUZ

DEZAVANTAJLARI

OTORİTE

DOĞRULUK

YANLIŞ YÖNLENDİRME

Kaynaktan alınan bilgileri doğru kabul ettiğinizde bilgi kaynağı

YAZAR©

BAYBilimsel



Gelenekler mesleki güçlükler, kararlar için yararlı mıdır?

• önyargılar içerir.• zamanla geçerliklerini yitirebilir.



YAZA

R

YAZAR©

BAYBilimsel



Sağduyu• Herkesin inandığı ve anlamlı (mantıklı) gelen bir şeye

inanmak karar vermede sağduyudan yararlanmak.

• Günlük yaşamda yararlı ama genelde;– çelişkili fikirler – hatalar – yanlış bilgiler – önyargılariçerir

YAZAR©

BİLİMİN ÖZELLİKLERİ:

1. Gözlemsel:

BAYBilimsel


• Bilimin konusu gözlenebilir olaylar.

• Gözlem sonucu elde edilen verilerle doğrulanmayan bilgilerden kuşku duyulur.

• Bilim sadece akla dayanmayı reddeder.

• Bilim “pozitif”tir. Olması gerekeni değil, olmakta olanı inceler.

• “Pozitivizm” sorunları olgulardan hareket ederek ve bilimsel yöntemler kullanarak çözmeye çalışır.

• Bilim “olgu”larla ilgilenir, “değer”lerle değil.

YAZAR©

BİLİMİN ÖZELLİKLERİ:

2. Aklî:

BAYBilimsel


Bilim aklidir, çünkü gözlemler, olgular ve ilişkiler akıl yoluyla analize, senteze, betimlemeye, açıklamaya ve değerlendirmeye tabi tutulur



YAZA

R

YAZAR©

BACON – DESCARTES:

• Doğanın düzenli ve yöntemli bir biçimde araştırılması ve gözlem ve deneyler aracılığıyla kavranan olgulara dayalı bir bilim sisteminin kurulması (Bacon)

• Yalnızca akıl tarafından “açık ve seçik” olarak kavranan bilgiler güvenilirdir. Açık ve seçik bilgileri sağlayan sezgi yanılmaz yargının önkoşuludur. (Descartes)

BAYBilimsel


YAZAR©

DENEYCİ / AKILCI:

• Deneyci gelenek: Francis Bacon, John Locke, George Berkeley, David Hume

• Akılcı gelenek: Rene Descartes, Baruch Spinoza, Gottfried Wilhelm von Leibniz

• Immanuel Kant iki geleneği tek sistemde birleştirdi: “Bütün bilgi deneyle başlar, ama bütünüyle deneyden çıkmaz.”

• Georg Wilhelm Friedrich Hegel: “mutlak idealizm” – “akılcı olan her şey gerçektir, gerçek olan her şey de akılcıdır.”

BAYBilimsel


YAZAR©

BİLİMİN TEMELİ:

• Tecrübe• Deney• Araştırma

Bilim var olan ama henüz bilmediğimiz bir düzeni araştırır.

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

BİLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI:

• Francis Bacon bilimleri zihin yetenekleri ile olan ilişkilerine göre sınıflandırır• Belleğe (nakle) dayalı bilimler (tarih)• Hayale dayalı bilimler (güzel sanatlar)• Muhakemeye dayalı bilimler (felsefe, fizik, vs.) “akli” bilimler

• August Comte• kronolojik sıraya • ve soyut-somut olmasına göre sınıflandırır • (aritmetik, astronomi, fizik, kimya, biyoloji, sosyoloji…vb)

• Bozkurt Güvenç (matematik ve felsefe dışında) üç sınıfa ayırır:• Doğal bilimler (fizik, kimya, biyoloji)• Sosyal bilimler (ekonomi, sosyoloji, psikoloji)• İnsan bilimleri (tarih, arkeoloji, dilbilim)

• M. Sencer• Aksiyomatik bilimler (matematik, mantık)• Pozitif bilimler

• Doğa bilimleri (fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, fiziki antropoloji, astronomi)• Toplum bilimleri (sosyoloji, psikoloji, tarih, etnoloji, siyaset bilimi)

BAYBilimsel


YAZAR©

BİLİM TARİHİ:

• Bilimin ortaya çıkışı yazının bulunmasından önceye dayanır.

• İlk kayıtlar eski Mısırlılarda görülmektedir. (Nil Nehrinin alçalıp yükselmesi, takvim, geometri, haritacılık, piramitler…vb)

• Çinliler, takvim yaparak takım yıldızlarının konumunu belirlemede;

• Hindliler, güneş ve ayın hareketlerinde; Hint numaralama sisteminde

• Mayalar, takvimde,

• Ortadoğu – Mısır ve Mezopotamya’da da matematik ve astronomi çalışmalarında bilimden yararlanmışlardır.

• Babilli matematikçilerin 2. derece denklem ve bileşik faiz hesaplarını çözebilmeleri bunun kanıtıdır.

BAYBilimsel


YAZAR©

BAYBilimsel


BİLİM TARİHİ:

• Antik Yunan • – Miletli Thales (M.Ö. 6. yy) M.Ö. 585’teki güneş tutulmasını

önceden biliyor; geometriyi buluyor; bütün doğa olaylarını suyun 3 haliyle açıklıyor;

• Pisagor (M.Ö. 6. yy) matematiksel fizik: titreşen tellerde tel boyuyla çıkan sesin yüksekliği arasındaki ilişkiyi buluyor;

• Aristoteles: Deniz hayvanları ve biyoloji; • Arşimed: Daire ve koniklerin alanı; kaldıraç yasası, özgül

ağırlık; • Hipokrat (M.Ö. 5. yy): hastalıkların doğa üstü olaylardan

kaynaklanmadığını gösterdi.



YAZA

R

YAZAR©

BAYBilimsel


BİLİM TARİHİ:

• İslamda Bilim (7. yy) Tıp, astronomi, astroloji; Ebubekir Razi, İbni Sina, Cabir, İbni Rüşd, Biruni, El Harizmi

• Çağdaş Bilimin Doğuşu (15. yy)• Leonardo da Vinci• Kopernik (güneş merkezli evren)• Denizcilik, matematik• Tycho Brahe, Kepler, Galile (Yerin Güneş ve kendi etrafında dönmesi)• Descartes• Newton – 1687-Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri (Principia); Newton mekaniği;

evrensel kütle çekimi

• Bilim ve Sanayi Devrimi – 18.-19. yy

• 20. yy Devrimi• Newton mekaniği Einstein’ın görelilik kuramı• Bilim Felsefesi: “varsayımsal tümdengelim”: deneysel olguların en az sayıda genel ilke ve

tanımdan yola çıkarak tümdengelim yoluyla açıklandığı matematiksel bir sistem• Karl Popper: Bilimselliğin temel ölçütü doğrulanabilirlik değil, yanlışlanabilirliktir

YAZAR©

BİLİMİN KAYNAKLARI:

• Doğa üstücülük (olayların kaynağını başka şeylerde arama)

• Bireysel yaşantılar (yaşantıların toplanması, kaydedilmesi, sistemli hale getirilmesi ve bunlarla ilgili genel ilkelerin keşfedilmesi)

• Nicelik (ölçme) • Evrende meydana gelen her şey nicel ve ölçülebilir

(Thorndike)

• İlişkilerin keşfi (neden-sonuç ilişkisi)• Gerçeğe yaklaşıklık (“mutlak” doğrular, “değişmez”

gerçekler)

BAYBilimsel


YAZAR©

RASYONALİZM / AMPİRİZM:

• Rasyonalizm aklı duygusal algılardan bağımsız olarak bir bilgi kaynağı olarak görür, “mana”yı öne çıkarır.

• Ampirizm duygu ve deneyimleri bilgi kaynağı olarak görür, “madde”yi ilk veri olarak kabul eder. Ampirizmde metafiziğe yer yoktur.

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

SORUN ÇÖZMENİN DAYANAKLARI:

• Gelenekler (önceki uygulamalar, emsal gösterme, vd.)

• Hukuk

• Otorite

• Bireysel deneyimler

• Bilim

BAYBilimsel


YAZAR©

AKIL YÜRÜTME HATALARI:

• Aşırı genelleme• Seçmeci ya da yanlış gözlem

• Duygularla ilgili sinyaller beyne akıl yürütmeyle ilgili sinyallerden daha kısa sürede gidiyor

• Mantıksız akıl yürütme• “Evsizler çalışmak istemiyor.” (Ya iş yoksa?, ya hastaysalar?)

• Değişime direnme• Egoya dayalı adanmışlıklar• Geleneğe aşırı bağlılık• Otoritenin görüşlerini sorgulamadan kabullenme

BAYBilimsel


YAZAR©

BİLİMSEL ARAŞTIRMADA TEMEL KAVRAMLAR:BAY


Yöntemleri

• Hipotez

• Değişken

• Tümdengelim ve Tümevarım



YAZA

R

YAZAR©

DENENCE (HİPOTEZ):

• Değişkenler arasındaki ilişkileri belirten, test edilebilir önermelerdir (ifadelerdir).

• Ampirik gerçeklik hakkında geçici bir ifade

• Araştırmada test edilen önerme

• İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ifade eden önerme.

• Denencenin gerçeği açıklayıp açıklamadığı araştırma sonunda ortaya çıkar.

• Aksiyom/postüla: Doğruluğu hemen herkesçe kabul edilen sav.

• Varsayım: Araştırma sırasında doğruluğunun ispatlanması gerekmeyen önerme.

BAYBilimsel


YAZAR©

İYİ BİR HİPOTEZİN ÖZELLİKLERİ:BAY


Yöntemleri

• Kuramsal bir temele dayanmalıdır.

• Bilinenlerle ciddi çelişkisinin olmaması gerekir.

• Değişkenler arasındaki ilişkiyi tanımlamalıdır.

• Test edilebilir olmalıdır.

YAZAR©

BAYBilimsel


DENENCE (HİPOTEZ) ÖRNEKLERİ:

• Bir toplumda fakirlik oranı arttıkça evsizlerin oranı da artar.

• Gelir arttıkça vergi kaçırma riski de artar.

• Gelir arttıkça hırsızlık riski azalır.

• Eğitim düzeyi azaldıkça gelir düzeyi de azalır.

• Gelir arttıkça siyasi muhafazakarlık artar.

• Kentlerde hırsızlık varoşlardakinden daha yüksektir.



YAZA

R

YAZAR©

DEĞİŞKEN:BAY


Yöntemleri

• Herhangi bir olgu ya da şeye ait, birden çok değer alabilen birözellik veya kavrama değişken denir.

• Her değişken süreksiz değişken gibi işlem görür.

DEĞ

İŞKE

NLE

R Bağımsız değişken

Araştırma problemini ve kişi özellikleri etkileyen, değişmez çevre

Bağımlı değişken

Bağımsız değişkenin etkisinin araştırıldığı, ona göre değişen özellikler

Ara değişken

Gözlenebilir değişkenlerin gerisinde kalan değişkenler

YAZAR©

BAĞIMLI / BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN:

• Bağımlı değişken • Açıklanan değişken; sonuç; araştırmacıyı rahatsız eden, açıklanması istenen

durum;

• “öğrenci başarısını etkileyen nedenler”

• Bağımsız değişken• Açıklayan değişken veya ara değişken; neden

• Bağımlı değişken üzerindeki etkisinin öğrenilmek istendiği uyarıcı değişken

• “zeka ve çalışma alışkanlıkları öğrenci başarısını etkileyen etmenlerdir.

• Aktif bağımsız değişkenler araştırmacı denetiminde (ör., ışık)

• Pasif bağımsız değişkenler değil (ör., zeka)

• Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi çoğu zaman dolaylıdır. Asıl etki “ara değişken” denen kavramsal bir yapı ile açıklanır. “televizyon destekli öğretim” gibi.

BAYBilimsel


YAZAR©

ARA DEĞİŞKEN:Gözlenebilir değişkenlerin gerisinde kalan değişkenler

BAYBilimsel


• Evrene ilişkin ara değişkenler

• Araştırma sürecine ilişkin ara değişkenler

• Ölçüm aracına ilişkin ara değişkenler

• Araştırma ortamına ilişkin ara değişkenler



YAZA

R

YAZAR©

SAYILTI:BAY


Yöntemleri

Doğruluğu peşinen kabul edilen, varsayılan, kanıtlanmaya gerek olmayan

SINIRLILIK:

Araştırma çerçevesi

YAZAR©

TÜMDENGELİM – TÜMEVARIM:

• Genel önermelerden (doğrulardan) hareket ederek özel durumlar için akıl yürüterek sonuç çıkarma (Aristo)

• Tek tek yapılan gözlem ve deneylerin sistemli bir biçimde incelenmesiyle elde edilen genellemeler (Bacon)

BAYBilimsel


YAZAR©

TÜMDENGELİM – TÜMEVARIM:BAY


Yöntemleri

Kuramlar

Denenceler

Gözlemler

Ampirik genellemeler

TÜ

ME

VA

RIM

TÜ

MD

EN

GE

LİM

Kaynak: Babbie



YAZA

R

YAZAR©

BİLİMİN TEMEL İŞLEVİ:

• Anlama• Açıklama

• İdiografik: Spesifik bir olayın açıklanması (sınavda başarısız olma örneği)

• Nomotetik: Daha çok olayın genel olarak açıklanması (futbol takımlarının kendi sahasında daha başarılı sonuçlar alması)

• Kontrol

BAYBilimsel


YAZAR©

KURAM:

• Birtakım olguları veya olgusal ilişkileri açıklayan kavramsal sistem

• Ampirik gerçeklik hakkında mantıksal olarak birbiriyle ilişkili bir dizi önerme

• Kuramlar değişkenlerin diliyle yazılır• Felsefe ya da inançla karıştırılmamalı• Sosyal bilimler toplumsal yaşamdaki düzenlilikleri araştırır• Sosyal bilimciler bireyleri değil, grupları, toplulukları

açıklamaya çalışır• Kuram paradigmayı tanımlıyor, gördüğümüzü açıklamayı

amaçlıyor

BAYBilimsel


YAZAR©

KURAM ÖRNEĞİ:

• Aile içi şiddet • Polisin seçenekleri / bakış açıları (kuram değil)

• Kısa dönem barış için zorunlu ayrılık (ailevi sorun)• Arabuluculuk (danışmanlık)• Tutuklama (suç)

• Caydırma kuramı (suçun cezalandırılması – böylece bir daha aynı suçu işlemek isteyenler de caydırılmış oluyor)

• Damgalama kuramı (Suçluyu cezalandırarak damgalarsanız bu kişi gene aynı suçu işler)

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

PARADİGMA: (Değerler Dizisi)BAY


Yöntemleri

Gözlemlerimizi ya da akıl yürütmemizi düzenlemek için kullandığımız temel modeller, genel çerçeveler ya da bakış açıları

Yerkürenin Güneş etrafında dönmesi (Kopernik); Darwin’in evrim kuramı; Newton mekaniği; Einstein’ın görelilik kuramı

Sosyal bilimciler toplumsal davranışları anlamak için paradigmalar geliştirirler

İnsan hakları –bireysel ya da toplumsal paradigmalarla açıklanması

Doğa bilimlerinde paradigmaların değişmesi gelişme anlamına geliyor

Sosyal bilimlerde bazı paradigmalar gözden düşer, bazıları popüler olur, ama asla tamamen terkedilmez

Paradigmalar doğru ya da yanlış diye değil; az yararlı ya da çok yararlı olarak sınıflanabilir

İKİ KURAMIN AİLE İÇİ ŞİDDETE YAKLAŞIMI:

Rasyonel Seçenek Simgesel EtkileşimcilikKuramsal varsayım

İnsanların davranışı hareketlerinin maliyet/yararıyla şekillenir

Caydırma kuramı: Yararı zararından fazlaysa insanlar suç işliyor.

Şiddet uygulayan bunun maliyetini (tutuklama) gördükten sonra tekrar yapmamaya karar verir.

Kriminolojikbileşen

Kestirim(tutuklamanın aile içi şiddete etkisi)

İnsanlar nesnelere, davranışlara ve diğer insanlarasimgesel anlamlar yüklerler

Damgalama kuramı: Suç işleyenin damgalanması daha fazla suç işlenmesineneden oluyor.

Şiddet uygulayan bir kez damgalandıktan sonra daha sık bu suçu işler.

Kaynak: Schutt

YAZAR©

BAYBilimsel


Bilimsel Yöntem

Bilimsel Düşünme Yöntemi

Bilimsel Araştırma Yöntemi

Olaylara Dayanma

Tarafsızlık

Dogmatizmi Reddetme

Eleştiriye açık olma

Yanılma olasılığını kabul etme

Sorunu belirleme

Gözlem

Hipotez kurma

Hipotezi test etme

Teori ve genel kanunlara ulaşma

(Araştırmaya dayanır)

(Akla dayanır)

BİLİMSEL YÖNTEM:BAY


Yöntemleri



YAZA

R

YAZAR©

BİLİMSEL YÖNTEM:

• Açık seçik, denetlenebilir, yansız, eleştirici, düzeltici, deneyici, seçici, akla uygun, duyarlığı yüksek, olgusal düzeyde, bilinen en güvenli sorun çözme yöntemi

• Bilim üretme yolu

• Kanıtlanmış bilgi elde etmek için izlenen yol

• Sorun çözmek için izlenen düzenli yol

• Bilimsel yöntem tümdengelim ve tümevarımın bir sentezidir.

BAYBilimsel


YAZAR©

BİLİMSEL YÖNTEMİN DAYANDIĞI TEMEL VARSAYIMLAR:

• Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi olması

• Olayların incelenmesi

• Tümevarım/tümdengelim ile geçerli/güvenilir bilgi toplanabilmesi

• Olayların metafiziğe dayanmadan açıklanabilmesi

BAYBilimsel


YAZAR©

BİLİMSEL YÖNTEMİN AŞAMALARI:

1. Güçlüğün sezilmesi

2. Sorunun tanımlanması

3. Çözümün tahmin edilmesi

4. Gözlenebilir sınayıcıların belirlenmesi

5. Deneme ve değerlendirmelerin yapılması

6. Raporlaştırma

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

DİYALEKTİK YÖNTEM

• Yöntemli ve doğru düşünme, doğru bilgiye varma sanatı

• Her şey birbiriyle ilgilidir.

• Her şey oluş (değişme) halindedir.

• Nicel değişmeler nitel değişmeyi yaratır.

• Gerçek, içsel çelişkiler içerir.

BAYBilimsel


YAZAR©

ARAŞTIRMA:

• Olayların incelenmesi, bilgilerin toplanması, düzenlenmesi, analiz ve senteze tabi tutulması, yorumlanması, değerlendirilmesi ve anlamlı bilgiler bütünü haline getirilmesi.

• “Problemlere güvenilir çözüm yolları bulma süreci”

• Güvenilir çözüm yolları bulunması “doğru” kararlar alınabilmesine, “doğru” kararların alınabilmesi “doğru” bilgilerin kullanılmasına bağlıdır.

• Araştırmaya ilgi ile bilim ve teknolojide geri kalmışlık arasındaki ilişki

BAYBilimsel


YAZAR©

ARAŞTIRMA TÜRLERİ:

• Temel araştırmalar

• Kuram geliştirmeye yönelik bilgi üretmek

• Varolan bilgiye yenilerini katmak

• Açıklama -> Ayrıntı saptama -> Neden-sonuç ilişkisi saptama -> Kuram geliştirme

• Uygulamalı araştırmalar

• Üretilen bilgilerin değerlendirilmesiyle sorunların fiili çözümü (aksiyon araştırmaları, AR-GE araştırmaları)

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

ARAŞTIRMA TÜRLERİ - I:BAY


Yöntemleri

• Temel araştırmalar • Kuram geliştirmeye

yönelik bilgi üretmek• Varolan bilgiye yenilerini

katmak• Açıklama -> Ayrıntı

saptama -> Neden-sonuç ilişkisi saptama -> Kuram geliştirme

• Uygulamalı araştırmalar• Üretilen bilgilerin

değerlendirilmesiyle sorunların fiili çözümü (aksiyon araştırmaları, AR-GE araştırmaları)

• Türleri: Değerlendirme, aksiyon, toplumsal etki ölçümü

YAZAR©

ARAŞTIRMA TÜRLERİ - II:BAY


Yöntemleri

• Niceliksel Araştırmalar• Maddi olguların

ölçümü• Değişkenler üzerine

odaklanır• Güvenilirlik önemli• Değerden arındırılmış• Bağlamdan bağımsız• Denek sayısı çok• Araştırmacı olayın

dışında

• Niteliksel Araştırmalar• Sosyal gerçekliğin,

kültürel anlamın yapısı• Etkileşimli süreçlere,

olaylara odaklanır• Gerçeğe uygunluk önemli• Değerler var ve açık• Durumla sınırlı• Denek sayısı az• Tematik analiz• Araştırmacı olayın içinde

YAZAR©

NİCEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARI:BAY


Yöntemleri

Kuram

1 Konu seç

2 Soruya odaklan

3 Araştırmayı tasarla

4 Veri topla5 Verileri analiz et

6 Verileriyorumla

7 Başkalarınıbilgilendir

Kaynak: Neuman, 2006, s. 15



YAZA

R

YAZAR©

NİTEL ARAŞTIRMA SÜRECİNİN AŞAMALARIBAY


Yöntemleri

Kuram

1 Toplumsal benliği kabul et

2 Bakış açısı benimse

3 Araştırmayı tasarla

4 Veri topla5 Verileri analiz et

6 Verileriyorumla

7 Başkalarınıbilgilendir

Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

YAZAR©

ARAŞTIRMA TÜRLERİ - III:BAY


Yöntemleri

Keşfedici

•Temel maddi verilerle aşinalık sağla•Koşulların genel bir zihni resmini yarat•Gelecekte yapılacak araştırmaların sorularını formüle et •Yeni fikirler, hipotezler geliştir•Araştırma yapılıp yapılamayacağını kararlaştır•Yeni veri bulma ve ölçme teknikleri geliştir

Tanımlayıcı

•Detaylı, doğru bir resim oluştur•Eski verilerle çelişen yeni veri bul•Yeni bir dizi kategori yarat ya da türleri sınıfla•Nedensel bir süreci ya da mekanizmayı belgele•Bir durumun arka planını ya da bağlamını rapor et

Açıklayıcı

•Bir kuramın kestirimlerini ya da ilkelerini sına•Bir kuramın açıklamasını detaylandır ya da zenginleştir•Bir kuramı yeni sorunlara ya da konulara uygula•Bir kestirim ya da açıklamayı destekle ya da çürüt•Sorun ya da konuları genel bir ilkeyle ilişkilendir•Hangi açıklamaların en iyisi olduğunu kararlaştır

YAZAR©

ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ:BAY


Yöntemleri

Araştırma sürecini (sorun belirleme, veri toplama, veri analizi

ve sonuçları yorumlama) incelemek, belli başlı bilimsel

araştırma yöntemlerini (deneysel yöntem, betimleme

yöntemi, tarihi yöntem vb.) gözden geçirmek ve belirli bir

konu hakkında araştırma yapabilmek için gereken literatür

bulma, veri toplama, verileri değerlendirme ve rapor yazma

tekniklerini uygulayabilme.



YAZA

R

YAZAR©



Yöntemleri

• Araştırma yapılacak konuda, amacı ortaya tam koyabilmek,

çalışmanın önemini vurgulamak,

• Bilimsel araştırma teknikleri doğrultusunda, seçilen konu

üzerinde araştırma yaparak, değişik kaynaklardan veri

toplamak ve elde edilen verileri doğru olarak analiz

edebilmek.

YAZAR©



Yöntemleri

Seçtiği konuyla ilgili kaynak taraması yapabilmek

1. Konuyla ilgili kaynak eser ve kişileri belirleyip yazma

2. Kaynak taraması için uygun bir plân hazırlama

3. Kütüphane çalışmalarında katalog kullanma

4. Yararlandığı kaynak ve kişilerden elde ettiği bilgileri not vefişlere yazma

5. Basın yayın organlarını takip ederek konuya ilişkin bilgileritoplama

6- İnternetten araştırma yapma

YAZAR©



Yöntemleri

Araştırma konusuna uygun amaç, önem, varsayım, sınırlılık vetanımları yazabilmek

1. Araştırma konusuna uygun olarak araştırmanın amacını yazma

2. Araştırma konusuna göre araştırmanın önemini yazma

3. Araştırmanın dayandığı temelleri yazma

4. Araştırma konusunun sınırlılıklarını yazma

5. Araştırma konusuna uygun tanımları yazma



YAZA

R

YAZAR©



Yöntemleri

Araştırma verileri üzerinde temel istatistiksel işlemler veçözümlemeler yapabilmek

1. Elde ettiği verileri amacına uygun olarak sınıflayıp yazma

2.Sınıflandırdığı veriler üzerinde gerekli olan istatistikselişlemleri yapma

3. Verileri tablo halinde gösterme

4. Sonuçları kontrol etme

YAZAR©



Yöntemleri

• Bulguların yorumlanması ile ilgili özellikleri açıklayabilmek

• 1. Bulguların nasıl yorumlanacağını yazma

• 2. Yorumlamada dikkat edilmesi gereken özellikleri yazma

• 3. Bulguların yorumlanmasını örnek vererek açıklama

• Araştırmada elde ettiği bulguları yorumlayabilmek

• 1. İstatistiksel tekniklerle elde ettiği bulguları yazma

• 2. Bulgular doğrultusunda yorumunu yazma

• 3. Yaptığı yorumun doğruluğunu tabloya göre kontrol ederek yazma

YAZAR©



Yöntemleri

• Araştırma sonucuna göre öneriler geliştirebilmek

1.Araştırma sonuçlarına dayalı olarak gerçekleştirilebileceköneriler yazma

2. Bu önerileri önemine göre sıralayıp yazma

• Yaptığı araştırmayla ilgili özet yazabilmek

1. Araştırmanın tüm aşamalarını özetleyerek yazma

2. Yazdığı özeti, araştırmanın ilgili bölümüne yerleştirme



YAZA

R

YAZAR©

SORUN:

• “Bireyi fiziksel ya da düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm yolu olasılığı görünen her durum”

• Sorun kaynakları: Özel çaba, merak, duyarlılık, daha önce yapılan araştırmalar, tezler, vs.

BAYBilimsel


YAZAR©

SORUN SEÇİMİ VE ÖLÇÜTLERİ

• Genel ölçütler:• çözülebilirlik, • önemlilik, • yenilik, • etik kurallara uygun olarak araştırılabilirlik (gizlilik, sağlık,

fiziksel/psikolojik baskı, vd.)

• Özel ölçütler:• yeterlilik, • yöntem ve teknik bilgisi, • veri toplama izni, • zaman ve olanaklar, • ilgi

BAYBilimsel


ARAŞTIRMA SORUNUNUN TANIMLANMASI:

• Bütünleştirme

• Sınırlandırma

• Tanımlama

Tanımlama

Araştırma amaçlarının belirlenmesi

Bütünleştirme

Araştırılacaksorun dilimi

Kaynak: Karasar

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

YAZAR©

SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA:

• Tanımlayıcı araştırma• “Evsiz kimdir?” “Gereksinimleri nelerdir?” “Kaç kişi evsiz?”

• Ön araştırma (exploratory research)

• “Evsiz olmak nasıl bir şey?” “Evsizler kendi durumlarını nasıl görüyorlar?” (öteleme, kucaklama, kurmaca öyküler)

• Açıklayıcı araştırma• Toplumsal olguların sebep ve sonuçlarını belirleme

• Bir olgunun diğeri üzerindeki etkisini tahmin etme

• “İnsanlar niçin evsiz kalıyor?” “İşsizlik oranı evsiz sayısını etkiliyor mu?”

• Değerlendirme araştırması• Toplumsal bir programın etkilerini araştırma

• “Hangi hizmetlerin evsizlere yardımı dokunuyor?”

BAYBilimsel


YAZAR©

ARAŞTIRMA SÜRECİ:BAY


Yöntemleri

YAZAR©

SORU BELİRLEME:

• Kişisel deneyim veya sorunlardan hareketle

• kapkaç sorunu nasıl önlenebilir?

• Başkalarının deneyimlerinden hareketle

• aile içi şiddet nasıl önlenebilir?

• Diğer araştırmacıların sordukları sorulardan hareketle

• makaleler, kitaplar, vs.

• Başka kaynaklar/kuruluşlar bazı soruların yanıtlarını bulmak istiyor olabilirler

• Araştırma sorularının temel kaynağı “toplumsal kuram”dır.

• Rasyonel seçenek kuramı toplumsal davranışları açıklamak için yararlı bir yaklaşım olabilir mi?

BAYBilimsel




YAZA

R

YAZAR©

SORULARI DEĞERLENDİRME:

•Olurluk (fizibilite)•Toplumsal önem

•Evsizlik, cezai adalet, cinsiyet rolleri, vs.

•Bilimsel ilgililik•Sosyal bilimler literatürü

BAYBilimsel


YAZAR©

RAPOR YAZMA TEKNİKLERİ :

BAYBilimsel


ARAŞTIRMA RAPORUNUN YAZILMASINDA TEMEL KURALLAR

1-Bilimsel kurallar2-İçerik ile ilgili kurallar

a-Alıntıların kullanılmasıb-Dipnotların yazılması

-Kaynak belirtme amaçlı dipnot-Ek bilgi verme amaçlı dipnot

YAZAR©

ARAŞTIRMA RAPORUNUN YAZILMASI:BAY


Yöntemleri

1-Ön Bölüm

a-Başlık sayfasıb-Önsözc-içindekilerd-Listeler



YAZA

R

YAZAR©

ANA BÖLÜM / METİN:BAY


Yöntemleri

Özeta- Giriş

-Problem-Amaç-Önem -Sınırlılıklar-Tanımlar

b- Kaynak araştırması

c- Materyal ve yöntem

-Evren ve örneklem

-Araştırma modeli

-Veriler ve toplanması

-Verilerin işlenmesi

d- Araştırma sonuçları

e- Tartışma

f- Sonuç

g- Öneriler

YAZAR©

ARKA BÖLÜM:BAY


Yöntemleri

a- Ekler

b- Kaynaklar listesi

YAZAR©

BAYBilimsel


ARAŞTIRMALARDA KAYNAK GÖSTERME TEKNİKLERİ

• Alıntı Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar

• Kaynak Göstermenin Zorunlu Olduğu/Olmadığı Durumlar

• Metin İçerisinde Kaynak Gösterme

• Kaynakça Listesini Sıralama veya Gruplama

• Kaynakça Gösterme Yöntemleri



YAZA

R

YAZAR©

KAYNAK GÖSTERME:BAY


Yöntemleri

• Niçin kaynak gösterilmeli?– Başkalarının emeğine saygı– Atıfta bulunacak diğer araştırmacıları yanlış yönlendirmeme

– Yasal zorunluluklar

YAZAR©

YARARLANILACAK BİLGİ KAYNAKLARIBAY


Yöntemleri

• Basılı bilgi kaynakları• Kitaplar• Dergiler• Tezler• Raporlar vb.

• Elektronik bilgi kaynakları• Tam metin veri tabanları• Bibliyografik veri tabanları

YAZAR©

ALINTI YAPILIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR :

BAYBilimsel


• Doğrudan Alıntılar• Kelimesi kelimesine aynen yapılan alıntılardır ve çift tırnak

( “......” ) işareti içerisine metin yazılır.• Örnek: Yıldırım (1966, 21)’a göre, hipotez “araştırmacıya

bir nevi ışık tutma niteliği taşıyorsa değerli sayılmalıdır.”

• Dolaylı Alıntılar• Alıntı yapılan metin eğer birebir kaynakla aynı değilse,

yazar kendi cümleleriyle ifade ediyorsa, alıntı yapılan kısım tırnak içine alınmaz ya da sıkıştırılmış paragraf gibi özel biçimler kullanılmaz; ancak kaynak göstermek zorunludur.



YAZA

R

Örnek

Doğrudan Alıntı

Kaynakça

Gönderme/Atıf

YAZAR©

BAYBilimsel


YAZAR©

KAYNAK GÖSTERMENİN ZORUNLU OLDUĞU DURUMLAR:

BAYBilimsel


• Başkasının eserinden bir aktarma yapılmış ise,

• Başkasının bulduğu yöntem, sonuç veya amaçtan faydalanılmış ise,

• Başkasının eserinden rakam, katsayı, şekil, grafik, resim vb. alınarak kullanılmış ise,

• Az veya çok başkasının eserinden esinlenilmiş ise,

• Yukarıdakilerin dışında başkasının eserinden doğrudan ve dolaylı olarak faydalanılmış ise yararlanılan kaynakların bildirilmesi zorunludur.

YAZAR©

KAYNAK GÖSTERMEYİ GEREKTİRMEYEN DURUMLAR:

BAYBilimsel


• Genel kurallar, prensipler veya uygulamalar konusunda kaynak göstermeye gerek yoktur.

• Örneğin, “yardımseverlik bir erdemdir” ifadesinde kaynak göstermeye gerek yoktur.

• Herkesin bildiği, açık ve seçik olarak fark edilen bilgiler için kaynak göstermeye gerek yoktur.

• Örneğin, “Almanya Avrupa Birliğinin en güçlü ekonomisine sahip ülkelerinden biridir” ifadesinde kaynak göstermeye gerek yoktur.



YAZA

R

YAZAR©

KAYNAK NEREDE GÖSTERİLİR?BAY


Yöntemleri

• DİPNOT şeklinde aynı sayfanın sonunda,• Cümle içerisinde veya cümle sonunda,• Kitap veya makalenin sonunda ,• Bölüm sonlarında Kaynakça Listesi,• Kitap veya makalenin sonunda Kaynakça Listesi,

Bu alternatiflerden bir veya bir kaçı yazının yayınlanacağı derginin veya kitabın yayın politikaları tercihleri doğrultusunda yapılır.

YAZAR©

METİN İÇERİSİNDE KAYNAK GÖSTERME ŞEKİLLERİ:

BAYBilimsel


• Dipnotu Yöntemi

• Soyadı, Tarih ve Sayfa Yöntemi

• Soyadı ve Tarih Yöntemi

• Numaralama Yöntemi

YAZAR©

DİPNOTU HALİNDE KAYNAK GÖSTERME YÖNTEMİ:

BAYBilimsel


Dipnotu halinde kaynak gösterirken, ilgili kısma veya cümle sonuna parantez içerisinde bir rakam yazılır ve aşağıda sayfanın en altına çizgi ile ayrılmış bölgeye metinde verilen numaranın aynısı eklenerek yazarın soyadı, adı, kitap/makale başlığı, yayıncı, yayın yeri, yayın tarihi ve sayfa numarası gibi tüm bilgiler verilir1.

Örnek_____________

1 Arıkan, Rauf, (2005), Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama, Asil Yayın Dağıtım, 5. Baskı, Ankara.



YAZA

R

YAZAR©

KAYNAKÇA LİSTESİNİ SIRALAMA VEYA GRUPLAMA :

BAYBilimsel


1. Yazarın Soyadına Göre Sıralama

2. Kaynak Türlerine Göre Sıralama (Kitaplar,Dergiler, Tezler vb. şeklinde)

Örnek

Numerik sistem

Yazar tarih sistemi

BAYBilimsel


YAZAR©

KAYNAK GÖSTERME BİÇİMLERİ

• APA (American Psychological Association)• Chicago/Turabian• MHRA (Modern Humanities Research Association)• MLA (Modern Language Association)• Vancouver• . . .

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

KAYNAKÇA HAZIRLAMA (ÖRNEK: KİTAP)

• APATonta, Y., Bitirim, Y. ve Sever, H. (2002). Türkçe arama

motorlarında performans değerlendirme. Ankara: Total Bilişim.

• MLATonta, Yaşar, Yıltan Bitirim ve Hayri Sever. Türkçe Arama Motorlarında Performans Değerlendirme. Ankara: Total Bilişim, 2002.

• Chicago/TurabianTonta, Yaşar, Yıltan Bitirim ve Hayri Sever. Türkçe Arama Motorlarında Performans Değerlendirme. Ankara: Total Bilişim, 2002.

BAYBilimsel


YAZAR©

GÖNDERME (ÖRNEK - KİTAP)

• APATonta, Bitirim ve Sever, 2002, s. 121

• MLATonta, Bitirim ve Sever 121

• Chicago/TurabianTonta, Bitirim ve Sever 2002, 121

BAYBilimsel


YAZAR©

KAYNAKÇA HAZIRLAMA (ÖRNEK: MAKALE)

• APATonta, Y. (2009). Dijital yerliler, sosyal ağlar ve kütüphanelerin geleceği. Türk Kütüphaneciliği, 23, 742-768.

• MLATonta, Yaşar. “Dijital Yerliler, Sosyal Ağlar ve Kütüphanelerin Geleceği.” Türk Kütüphaneciliği, 23 (2009): 742-768.

• Chicago/TurabianTonta, Yaşar. “Dijital Yerliler, Sosyal Ağlar ve Kütüphanelerin Geleceği.” Türk Kütüphaneciliği 23 (2009): 742-768.

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

GÖNDERME (ÖRNEK - MAKALE)

• APA(Tonta, 2009, s. 747)

• MLA(Tonta 747)

• Chicago/Turabian(Tonta 2009, 747)

BAYBilimsel


YAZAR©

KAYNAKÇA HAZIRLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR

• Metin içinde atıf yapılan her kaynak kaynakçada yer almalı

• Kaynakçada olan her kaynak metinde geçmeli• Kaynakçadaki künyelerin doğruluğu kontrol edilmeli• Künye bilgilerinde eksiklik olmamalı• Biçim açısından tüm künyeler tutarlı olmalı• Kaynakça alfabetik yapıya sahip ise alfabetik düzene

uyulmalı

BAYBilimsel


YAZAR©

KAYNAKÇA YÖNETİM ARAÇLARI

• Ücretsiz– BibDesk => http://bibdesk.sourceforge.net/

– CiteULike => http://www.citeulike.org/

– Zotero => http://www.zotero.org/

• Ücretli

– Biblioscape => http://www.biblioscape.com/

– EndNote => http://www.endnote.com/

– Reference Manager => http://www.refman.com/

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

ETİK İHLALLER

• Uydurma• Çarpıtma• Aşırma• Duplikasyon• Dilimleme• Desteklenerek yürütülen çalışmalarda desteğin

belirtilmemesi• Katkısı olan kişilerin yazar listesine eklenmemesi /

olmayanların eklenmesiKaynak: TÜBİTAK, 2006 (http://journals.tubitak.gov.tr/genel/brosur.pdf)

BAYBilimsel


YAZAR©

İNTİHAL - TANIM

• “başkalarının yazılarından bölümler, dizeler alıp kendisininmiş gibi gösterme veya başkalarının konularını benimseyip değişik biçimde anlatma, aşırma” (TDK, 2005, s. 138, 975)

• “birisinin başka bir kişinin çalışmasını kendi çalışması olarak öne sürmesi veya sunmasına dayanan akademik bir yanlış ya da ayıp” (Gordon, Simmons ve Wynn, 1999’dan aktaran Köklü 2002, s. 93)

BAYBilimsel


YAZAR©

İNTİHAL TÜRLERİ

• Tamamen aşırma• “bir yazar tarafından bir eserin kopya edilmesi

veya bir başkası tarafından yeniden düzenlenmesi ve orijinal bir çalışma gibi sunulması” (Köklü, 2002, s. 93)

• Kısmen aşırma• “genellikle dikkatsiz araştırma sonucu, zamanı

kötü kullanma ve kendi eleştirel düşüncenize güvenmeme gibi nedenlerden kaynaklanan aşırma türü” (Köklü, 2002, s. 93)

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

FARKLI AŞIRMA ŞEKİLLERİ

• Farklı kaynaklardaki ifadeleri, cümleleri alıp başka bir çalışmada birleştirme (parça parça aşırma)

• Kaynak belirtmeme• Başkasının düşüncesini kendi düşüncesiymiş gibi

sunma• Başkasının dipnotlarını aşırma

Kaynak: Köklü, 2002, s. 94; http://www.arts.ubc.ca/arts-students/plagiarism-avoided.html

BAYBilimsel


YAZAR©

ÖRNEK-I

Orijinal metin“Araştırma yazarken, kaynaklara iki sebeple atıfta bulunulur: Bilgi aldığınız kaynakları okuyucuya tanıtmak ve kelimelerini ve fikirlerini ödünç aldığınız yazarlara kredi vermek.” (Hacker, 1995, s. 260).

Aşırılmış biçimi (aynı kelimeler kullanılmış ama tırnak içinde verilmemiş):Araştırma yazarken, kaynaklar bilgi aldığınız kaynakları okuyucuya tanıtmak ve kelimelerini ve fikirlerini aldığınız yazarlara kredi vermek için gösterilir.Burada öğrenci yazarın tüm kelimelerini, tırnak içine almadan ve kaynak göstermeden sadece bir cümleye vermiştir.

Kaynak: Köklü, 2002, s. 97

BAYBilimsel


YAZAR©

ÖRNEK-II

Aşırma (yanlış açıklama)

Araştırma yazarken, bir çift sebepten kaynaklara atıfta bulunuruz: Bilgi kaynaklarımızı okuyuculara göstermek ve ödünç aldıklarımıza kredi vermek. (Hacker).

Öğrenci burada bazı kelimelerde ufak değişiklikler yapmış ve metin içinde kaynak göstermeyi de eksik yapmıştır. Kaynağa ilişkin yıl ve tarih bilgisi eksiktir.

Uygun çözüm

Bir araştırmacı okuyucusunun bilgi aldığı yeri bilmesini sağlamak, ve tanıtmak ve orijinal çalışmaya kredi vermek üzere kaynaklarına atıfta bulunur (Hacker, 1995, s.260).

Kaynak: Köklü, 2002, s. 97

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

ÖRNEK-III

Ka

yna

k: K

ökl

ü, 2

00

2, s

. 9

8

BAYBilimsel


YAZAR©

ÖRNEK-IV BAYBilimsel


YAZAR©

İNTİHAL TESPİT ARAÇLARI

• Ücretsiz• Chimpsky => http://chimpsky.uwaterloo.ca/

• Plagium => http://plagium.com/

• Plagiarism Checker => http://www.dustball.com/cs/plagiarism.checker/

• Ücretli• Plagiarismdetect =>http://www.plagiarismdetect.com/

• PlagScan => http://www.plagscan.com/

• Turnitin => https://turnitin.com/

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

İNTİHALİN OLASI SONUÇLARI

• Öğrenciler açısından;• Dersten kalmak• Disiplin cezası almak• Üniversiteden atılmak

• Akademisyenler açısından;• Makalelerin geri çekilmesi• İmaj zedelenmesi ve dışlanmak• Derece ya da unvanların geri alınması• Görevden alınmak

BAYBilimsel


YAZAR©

İNTİHALDEN KAÇINMANIN YOLLARI

• “Kullanılabilecek bilgi ve fikirlerle birlikte kaynağını not etmek

• Kullanılan kaynakların künyelerini eksiksiz kaydetmek

• Not alırken kendi ifadelerinizi kullanmak• Başkalarının cümlelerini aynen kopyaladığınız zaman

tırnak işareti kullanmak• Her kullanımda kaynaklara gerekli göndermeyi

yapmak” (HÜBO, 2010)

BAYBilimsel


YAZAR©

İNTİHAL NASIL ANLAŞILIR?

• Bağlam değişikliği• Eklektik metin yapısı• Eksik / yanlış dipnotlar• Yanlış dipnotlar• İfade farklılıkları, dil tutarsızlığı

BAYBilimsel


YAZAR©



YAZA

R

İNTİHAL NASIL ÖNLENİR?

• Öncesinde• Eğitim• Yaptırımların belirlenmesi• Yaptırımların uygulandığının gösterilmesi

• Sonrasında• Editörlük/hakemlik/danışmanlık sürecinin dikkatli

yürütülmesi• Şüphe duyulduğunda araştırma yapmaktan

kaçınılmaması• İntihal tespit araçlarının kullanılması

BAYBilimsel


YAZAR©

YAZAR©

ARAŞTIRMA ÖNERİSİ HAZIRLANMASI:BAY


Yöntemleri

Araştırma planının yazılı dökümüne araştırma önerisi denir.1. Araştırmanın adı2. Problem ve alt problemleri3. Araştırmanın amacı4. Araştırmanın önemi5. Varsayımlar (ön kabuller) 6. Sınırlılıklar7. Tanımlar8. Yöntem9. Süre ve olanaklar10. Ekler 11. kaynakça

• Arlı, M. ve Nazik, H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi

• Arıkan, R. (2004). Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. Ankara: Asil Yayın.

• Bal, H. ( 2001 ). Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. IspartaSüleyman Demirel Üniversitesi Yayınları

• Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegema Yayıncılık.

• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E.,Akgün,Ö.E.,Karadeniz,Ş. Ve Demirel,F.(2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.

• Ekiz, D ( 2009 ). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları

• Karasar, N ( 2000 ).Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık

• Özmen, A. ( 1999 ) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları

• Sencer, M. ( 1989 ) Toplum Bilimlerde Yöntem. İstanbul: Beta Yayıncılık

• Tatlıdil, Ercan ( 1993 ) Toplum Eğitim ve Öğretmen İzmir: E.Ü. E.F. Yay,,

• Ural, A ve Kılıç, İ ( 2004 ) Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık

• Yıldırım, A & Şimşek, H ( 2000 ) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları

• Young, P. V. (1968). Bilimsel Sosyal İncelemeler ve Araştırma (Çev. G. Bingöl ve N. İşçil). Ankara: Ege Matbaası.

• Ayrıca yukarıdaki kaynaklar dışında Serkan Hazar, Yaşar Tonta, Bülent Turan, Kazım Develioğlu, Ayşe Hilal Batı, Serkan Hazar, Necla Şen Güler ile TUBA Açık Ders sunumlarından yararlanılmıştır.

KAYNAKÇA:



YAZA

R

Documents

Dokuz Eylül Üniversitesi YAZARweb.deu.edu.tr/ilyas/Courses/bilimsel_arastirma_notlari.pdf · 2018-05-17 · BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ YAZAR© Dr. İlyas YAZAR Dokuz Eylül