Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas Iwychowania uczniów klas I

ze szczególnym uwzgluczniów zdolnych

Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III

Katowice, 29 marca 2011 r.

wychowania uczniów klas I-IIIszczególnym uwzględnieniem

uczniów zdolnych

Indywidualizacja…

MEN ogłosiło nową podstawę

programową

W nowej podstawie programowej nauczycieleprogramowej nauczyciele

zostali zobligowani do indywidualizacji nauczania

Aby pomóc nauczycielomuczniom we wdra

ogłosiło projekt systemowy „Indywidualizacja w procesie nauczania

i wychowania uczniów klas I

W nowej podstawie programowej nauczycieleprogramowej nauczyciele

zostali zobligowani do indywidualizacji nauczania

Aby pomóc nauczycielom, szkole i uczniom we wdrażaniu NPP MEN

ogłosiło projekt systemowy „Indywidualizacja w procesie nauczania

i wychowania uczniów klas I-III”

„Ja i my”jest przykładem, jak

może wyglądać

Indywidualizacjaw programie nauczania

może wyglądać program

uwzględniający indywidualizację.

Program wraz z indywidualizacj

Część I „My”Part I „We”

Czterolistna koniczyna to rzadko pojawiajmotywem przewodnim programu. Symbolizuje co

do odnalezienia - drogę do sukcesu i szcz

ogram wraz z indywidualizacją nauczania

Część II „Ja”Part II „I”

Czterolistna koniczyna to rzadko pojawiająca się roślina. Stała się motywem przewodnim programu. Symbolizuje coś co jest trudne

do sukcesu i szczęścia każdego dziecka.

Część II Ja

1. Edukacja nakierowana na każde dziecko

2. Indywidualne Programy Rozwoju

3. Sposoby badania predyspozycji dziecka

4. Systemy sensomotoryczne4. Systemy sensomotoryczne

5. Zasady pracy z uczniem słabym i zdolnym

6. Obszary indywidualnego wsparcia

7. Przykładowy model Szkolnego Programu Wpierania Uczniów

8. Przykładowy model Indywidualnego Programu Rozwoju

Part 2 ‘I’

1. Education concentrated on each and every

child.

2. Individual Education Programmes.

3. The way of assessing child’s predispositions.

4. Sensomotoric systems.4. Sensomotoric systems.

5. The methods of teaching talented students and

students with problems.

6. The areas of help.

7. An exemplary model of the School’s

Programme of Providing Help to Students.

8. An exemplary model of the Individual

Education Programme.

Indywidualizacja nauczania

Indywidualizacja to „uwzgldydaktyczno-wychowawczym róindywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy takich zabiegów pedagogicznych, które (przy uwzględnieniu owych różmaksymalnemu rozwojowi osobowosię”*.

* T. Lewowicki, Indywidualizacja kształcenia. Dydaktyka ró

Indywidualizacja nauczania

to „uwzględnienie w systemie wychowawczym różnic

dzy uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy takich zabiegów pedagogicznych, które (przy

dnieniu owych różnic) sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących

Indywidualizacja kształcenia. Dydaktyka różnicowa. Warszawa 1997.

Indywidualizacja nauczania

„Są kwestie, które my wszyscy, zajmujsię nauczaniem powinniścelem nauczania jest optymalne uczenie sikażdego ucznia z osobna, a zatem wiedza o każdego ucznia z osobna, a zatem wiedza o tym, na czym polegają różuczniami, jest warunkiem wstzindywidualizowanego podej

* *Ch. Galloway, Psychologia uczenia się i nauczania

Indywidualizacja nauczania

kwestie, które my wszyscy, zajmujący nauczaniem powinniśmy rozumieć: (…)

celem nauczania jest optymalne uczenie się dego ucznia z osobna, a zatem wiedza o dego ucznia z osobna, a zatem wiedza o

ą różnice między uczniami, jest warunkiem wstępnym zindywidualizowanego podejścia”*.

i nauczania. T. II. PWN. Warszawa 1988.

Nauczanie zindywidualizowane

Indywidualizacja nauczania

Indywidualizacjacelów

Indywidualizacjatempa

nauczania

Indywidualne preferencje w zakresie strategii uczenia si

A. Sajdak, Indywidualizacja nauczania. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. II

Nauczanie zindywidualizowane

Indywidualizacja nauczania

Indywidualizacjatempa

nauczania

Różnicowanietreści nauczania

Indywidualne preferencje w zakresie strategii uczenia się

: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. II

Indywidualizacja nauczania

„Nauczanie zindywidualizowaneedukacja nastawiona na kaEdukacja ta w swoich załona dwóch konstytutywnych elementach: na dwóch konstytutywnych elementach: diagnozie potencjału i potrzeb dziecka oraz na optymalnym dostosowaniu opieki i wsparcia”*.

*M. Lorek, K. Sośniak, Ja i my. Program nauczania wraz z indywidualizacjkształcenia i wychowania uczniów klas I-III. Katowice 2010.

Indywidualizacja nauczania

„Nauczanie zindywidualizowane to nastawiona na każde dziecko.

Edukacja ta w swoich założeniach opiera się na dwóch konstytutywnych elementach: na dwóch konstytutywnych elementach: diagnozie potencjału i potrzeb dziecka

dostosowaniu opieki i

Ja i my. Program nauczania wraz z indywidualizacją procesu . Katowice 2010.

Szkolny Program Wspierania

Część IIndywidualizacja nauczania

Potrzeby uczniów w ramach

Część IIZespół odpowiedzialny za opracowanie,

wdrożenie i realizacjukierunkowanych na indywidualizacj

Szkolny Program Wspierania Uczniów

Część IIIPotrzeby uczniów w ramachindywidualizacji nauczania

ęść IIZespół odpowiedzialny za opracowanie,

enie i realizację działańukierunkowanych na indywidualizację

Część IIndywidualizacja nauczania

Założenia programu

Podstawy prawne programu

Cele programu

Procedury rozpoznawania potrzeb

Zasady indywidualizacji

Indywidualizacja w czasie zajęćobowiązkowych

Co zakłada SPWU?

Jakie są podstawyprawne indywidualizacji?

Jaki jest cel ogólny

Procedury rozpoznawania potrzeb

Indywidualizacja w czasie zajęćKto wymaga

indywidualizacji?

Jak diagnozowaćpotrzeby uczniów?

Jaki jest cel ogólnyprogramu?

Jakie są zasadyindywidualizacji?

Diagnoza potrzeb uczniów

Arkusze obserwacjiKwestionariusze wywiadu

Test Inteligencji Wielorakiej

Analiza opinii

Diagnoza potrzeb uczniów

Systemysensomotoryczne

Testy rysunkowe

Analiza opinii

Diagnoza potrzeb uczniaArkusze obserwacji

Kwestionariusze wywiadu

Diagnoza uczniów

Test Inteligencji Wielorakiej

Diagnoza uczniówTest

Inteligencji Wielorakiej

Diagnoza uczniów Testy rysunkowe

Diagnoza uczniów Analiza opinii

Diagnoza uczniów

Test WAKM. Łukasiewicz

Systemysensomotoryczne

Test WAKŁukasiewicz

Część IIJak opracować Indywidualny Program Rozwoju?

Indywidualny Program Edukacyjno-

Terapeutyczny

IndywidualnaPotrzeb

Indywidualny Program Rozwoju?

Indywidualna Karta Potrzeb

Plan Działań Wspierających

Część IIIndywidualny Program RozwojuIndywidualny Program Rozwoju

Obszary indywidualnegowsparcia

Dzieci ztrudnościa-mi w nauce

Dzieci zagrożone

Dzieciz wadą

postawy

Dzieciz zaburze-

niamimowy

i uzdolnione

mi w naucematema-

tyki

zagrożone dysleksją

Obszary indywidualnego

Dzieci ztrudnościa-miw komu-

Dzieciniepełno-

miw komu-nikacji

Dziecizdolne

uzdolnione

niepełno-sprawne

Zdolności Zdolności i uzdolnienia i uzdolnienia uczniów jako uczniów jako uczniów jako uczniów jako podstawa podstawa indywidualizacji indywidualizacji nauczanianauczaniaindywidualizacji indywidualizacji

Zdolności, uzdolnienia, talentZdolności, uzdolnienia, talent

Czym są zdolności?

ZdolnościZdolności są rozumiane jako:

1. potencjalna szansapotencjalna szansa, aktualnie nie wyst1. potencjalna szansapotencjalna szansa, aktualnie nie wystktórą można nabyć;

2. biegłość, sprawnośćsprawność w wykonaniu jakiej3. aktualna możliwość jednostki do wykonania jakiej

czynności;4. indywidualna właściwośćwłaściwość człowieka, zapewniaj

powodzenie w jakimś działaniu.

ci, uzdolnienia, talentci, uzdolnienia, talent

, aktualnie nie występująca, ale , aktualnie nie występująca, ale

w wykonaniu jakiejś czynności; jednostki do wykonania jakiejś

człowieka, zapewniająca mu działaniu.

Uzdolnienia Uzdolnienia specjalnespecjalne

UzdolnieniaUzdolnieniato zdolności kierunkowe, specjalne, odpowiednio ukierunkowane, które warunkujpoziom wykonania jakiegopoziom wykonania jakiegona przykład naukowej, artystycznej, fizycznej, technicznej itp.

Inaczej – zdolności specjalnezdolności specjalnejęzykowe, literackie, matematyczne, techniczne, muzyczne, plastyczne, pedagogiczne, społeczne i in.

Uzdolnienia Uzdolnienia –– zdolności zdolności specjalnespecjalne

ci kierunkowe, specjalne, odpowiednio które warunkują ponadprzeciętny

poziom wykonania jakiegoś rodzaju działalności, poziom wykonania jakiegoś rodzaju działalności, artystycznej, fizycznej,

ci specjalneci specjalne: poznawcze, zykowe, literackie, matematyczne, techniczne,

muzyczne, plastyczne, pedagogiczne, społeczne i

Talent Talent –– wybitne uzdolnieniawybitne uzdolnienia

TalentTalentSpecyficzny kompleks cech indywidualnych, ujawniających się już w okresie wczesnego dzieciniewielu osób, prowadzący do w jakiejś dziedzinie.w jakiejś dziedzinie.

Inaczej – bardzo wysoki poziom okrespecjalnej lub wiązki uzdolnieńponadprzeciętnej łatwości nabywania wiedzy lub sprawności w jakiejś dziedzinie (talent muzyczny, plastyczny, aktorski, literacki itp.).

wybitne uzdolnieniawybitne uzdolnienia

Specyficzny kompleks cech indywidualnych, w okresie wczesnego dzieciństwa u

cy do szczególnegoszczególnego mistrzostwamistrzostwa

bardzo wysoki poziom określonej zdolności zki uzdolnień, które przejawiają się w

ci nabywania wiedzy lub dziedzinie (talent muzyczny,

plastyczny, aktorski, literacki itp.).

Hierarchia zdolnoHierarchia zdolno

GeniuszGeniusz

Hierarchia zdolnościHierarchia zdolności

GeniuszGeniusz

Jak rozpoznać ucznia wybitnie Jak rozpoznać ucznia wybitnie uzdolnionego?uzdolnionego?

9 oznak świadczących o tym, że uczeń jest wybitnie uzdolniony (Nęcka, 2003, s. 167-168)(Nęcka, 2003, s. 167-168)

1. Ciekawość poznawcza – dzieci wybitnie zdolne są szczególnie dociekliwe i interesują się żywo sprawami ogólnymi, ale i konkretnymi.

ć ucznia wybitnie ć ucznia wybitnie uzdolnionego?uzdolnionego?

cych o

168)168)

poznawcza dzieci wybitnie zdolne szczególnie dociekliwe

sprawami ogólnymi, ale i

1. Ciekawość

1. DLACZEGO SŁOŃCE PRZYCIEMNIA SKÓRROZJAŚNIA WŁOSY?

2. DLACZEGO SAMOLOTY NIE STEGO SAMEGO MATERIAŁU, CO CZARNE TEGO SAMEGO MATERIAŁU, CO CZARNE SKRZYNKI?

3. DLACZEGO KAMIKADZE NAKŁADAJ

4. DLACZEGO W LODÓWCE JEST ZAMRAŻALNIKU – NIE?

ść poznawcza

CE PRZYCIEMNIA SKÓRĘ, A

ACZEGO SAMOLOTY NIE SĄ ROBIONE Z TEGO SAMEGO MATERIAŁU, CO CZARNE TEGO SAMEGO MATERIAŁU, CO CZARNE

DLACZEGO KAMIKADZE NAKŁADAJĄ KASKI?

DLACZEGO W LODÓWCE JEST ŚWIATŁO, A W

1. Czy Pinokio był asertywny?

2. Dlaczego ptaki załatwiają

3. Co by było, gdyby babcia nigdy nie obcinała paznokci?

1. Ciekawość

paznokci?

4. CO PAN BÓG ROBIŁ PRZED STWORZENIEM ŚWIATA? (7-letnie dziecko)

5. Dlaczego w spojrzeniu kury jest tyle nienawi

Czy Pinokio był asertywny?

Dlaczego ptaki załatwiają się w locie?

Co by było, gdyby babcia nigdy nie obcinała

ść poznawcza

CO PAN BÓG ROBIŁ PRZED STWORZENIEM letnie dziecko)

Dlaczego w spojrzeniu kury jest tyle nienawiści?

2. Spostrzegawczo2. Spostrzegawczo

Uczeń zdolny ma szerokie i wybranych dziedzinach bardzo pogłębione zainteresowania. Dotyczpoważnych i „dorosłych” problemów.

33. . ZainteresowaniaZainteresowania

2. Spostrzegawczość 2. Spostrzegawczość

Zdolny uczeń zauważa najdrobniejsze szczegóły, dostrzega podobieństwa i

różnice pomiędzy obiektami i ideami.obiektami i ideami.

zdolny ma szerokie i wybranych dziedzinach bione zainteresowania. Dotyczą one także

nych i „dorosłych” problemów.

ZainteresowaniaZainteresowania

4. Zamiłowanie do czytania 4. Zamiłowanie do czytania „połykanie” lektur„połykanie” lektur4. Zamiłowanie do czytania 4. Zamiłowanie do czytania ––„połykanie” lektur„połykanie” lektur

Dziecko zdolne bardzo dużo i szybko czyta, wykazuje prawdziwe

zamiłowanie do czytania zamiłowanie do czytania i ma ulubione dziedziny

oraz lektury. Potrafi umiejętnie zreferować

przeczytane treści.

5. Wyobraźnia twórcza5. Wyobraźnia twórcza

Mateusz – 6 latWyprawa w głąb ziemi

źnia twórczaźnia twórcza

Uczeń wybitnie zdolny ma łatwość w tworzeniu

wyobrażeń i odtwarzaniu obrazów

znanych. Jego znanych. Jego wyobrażenia są

dokładne i oryginalne, potrafi generować

obrazy rzeczy nieistniejących, zaskakujące i

sensowne.

6. Koncentracja i wytrwało6. Koncentracja i wytrwało

Uczeń zdolny łatwo się koncentruje i to na dłuższy czas, jest odporny na zmęczenie.

7. Samokrytycyzm 7. Samokrytycyzm

Zdolne dziecko stawia sobie wysokie wymagania, jest samokrytyczne i ciągle niezadowolone z własnych osiągnięć.

6. Koncentracja i wytrwałość6. Koncentracja i wytrwałość

koncentruje i szy czas, jest odporny na

7. Samokrytycyzm 7. Samokrytycyzm

Zdolne dziecko stawia sobie

niezadowolone z własnych

8. Dojrzałość8. Dojrzałość

Dzieci wybitnie zdolne czdorosłym poziomem prowadzonej dorosłym poziomem prowadzonej rozmowy, ich sądy są dojrzale i uzasadnione. Osiągnięzdolnych niejednokrotnie dorównujdorosłym.

śćść

Dzieci wybitnie zdolne często dorównują dorosłym poziomem prowadzonej dorosłym poziomem prowadzonej

ą dojrzale i gnięcia twórcze dzieci

zdolnych niejednokrotnie dorównują

9. Żwawość intelektualna9. Żwawość intelektualna

Uczeń zdolny łatwo popada w stan ekscytacji nowym problemem, czerpie ekscytacji nowym problemem, czerpie

przyjemność intelektualnrozwiązywania. Obca jest mu apatia i

znudzenie w sferze poznawczej.

ść intelektualnaść intelektualna

zdolny łatwo popada w stan ekscytacji nowym problemem, czerpie ekscytacji nowym problemem, czerpie

intelektualną z jego zywania. Obca jest mu apatia i

znudzenie w sferze poznawczej.

Identyfikacja zdolnoIdentyfikacja zdolnouczniów w szkoleuczniów w szkole

Nie ma pojedynczej metody rozpoznawania zdolności.

Testy pomiaru inteligencji,

umiejętności, myślenia

twórczego

Konkursy, olimpiady, festiwale

Metody obserwacyjne,

kwestionariusze i listy cech

Analiza wytworów

Diagnoza „w kontekście”

Identyfikacja zdolności Identyfikacja zdolności uczniów w szkoleuczniów w szkole

Prof. Steven I. Pfeiffer

Nie ma pojedynczej metody ści.

Prof. Steven I. Pfeiffer

Konkursy, olimpiady, festiwale

obserwacyjne, kwestionariusze

i listy cech

!

Prezentacja na temat zdolności została przygotowana w oparciu o wykład prof. Krzysztofa Szmidta na konferencji organizowanej przez SNEP i

Fundację Elementarz „Edukacja nakierowana na ka

!

ci została przygotowana w oparciu o wykład prof. Krzysztofa Szmidta na konferencji organizowanej przez SNEP i

Elementarz „Edukacja nakierowana na każde dziecko”

Indywidualizacja…

Nie można zmusić ziarna do rozwoju i kiełkowania, mowarunki zezwalające na to, aby ziarno rozwinmożliwości .

i Ŝyczę indywidualizacji procesu nauczania i wychowania

ziarna do rozwoju i kiełkowania, można jedynie stworzyć ce na to, aby ziarno rozwinęło wszystkie tkwiące w nim

Carl Rogers

Dziękuję za uwagę Ŝyczę wielu sukcesów w realizacji programu

indywidualizacji procesu nauczania i wychowania