Nasreddin Hoca nasl yeniden okunur? Nasreddin Hoca'nn belirli
bir
metni yok ki?
Herkes ayn fkray hem baka baka ekillerde anlatr hem de baka
baka
ekillerde yazya geirir. Bir kii ayn fkray bir daha aynen
anlatamad gibi
aynen de yazamaz. yleyse nereden kt bu Nasreddin Hoca'y
yeniden
okumak?
Bu uzun soru yumana cevap vermek hem kolaydr hem de zor Biz
cevaplar verirken ne kolayna kaacaz, ne de zorlanacaz.
Okuyucumuzun
anlamakta zorlanmayaca bir slup ile yola kacaz.
Sze, bir Nasreddin Hoca fkrasn hatrlatarak balayalm. Hani
sevimli
Hocamz bindii dal keserken adamn biri uyarr ya Fkramz ite o
fkra.
Devamnda da Hoca Efendi koup adam bulacak, Sen benim aatan
deceimi bildin, leceim gn de bilirsin. diye yakasna yapacak ya,
ite
fkramz bu karmak fkradr. Hoca'y sevenler bu fkrann daha
devam
olduunu da hatrlayacaklardr.
Peki, kim bu 'Nasreddin nam zat?' Bizde, Btn Dnya dergisiyle
tannan
Mankafa Poldi mi? Hayr! Veya benzerlerini yzlerce yl
ncesinin
yazmalarnda grdmz alktan biri mi? (Sakaolu 1976). Hatta
Mevlna Celaleddn-i Rm'nin Mesnevi'sinde hikyeleri anlatlan
drt
arkada m? (Mevlna 1970: 91-92). Evet, kim bu Nasreddin Hoca?
Hangisi?
Elbette hibiri deildir, olamaz da. yle ya, siz sktnz zaman
onun
adalet datmasn isteyeceksiniz, hatta hanmlarnz onun vaazlarn
dinleyecek Btn bunlardan sonra o merak edip soracak 'Sen
benim
aatan deceimi bildin, leceim gn de bilirsin!
Adam isterse bir tarih bildirmesin Zaten yakay kurtarmak iin bir
tarih
syleyecektir.
imdi, bu fkray tasavvuf cenderesinde sktrp da zorlamayalm.
Kim
bilir eskiler bu fkray nasl yorumlamlardr. Dorusu; Burhaniye
Tercmesi,
Refik Gr, Abdullah zbek, vb. bu fkray nasl yorumladlar? Biz,
halk
arasnda, Douran Kazan, Dourduuna nanyorsun da ldne mi
nanmyorsun! vb. adlarla anlan fkrann nasl farkl yorumlarla
deerlendirildiini biliyoruz.
Nasreddin Hoca gibi akl banda, herkesin sevgi ve saygsn kazanm
biri
kacak, nce bir hazrlk motifi olmak zere 'bindii dal' kesecek,
sonra da
ona bal olarak 'Benim leceimi de bileceksin' diye adam skboaz
edecek!
Ya paragrafn banda yazdklarmz Nasreddin Hoca'nn
zelliklerinden
deildir, veya devamndakiler Bu iki zellik ayn adamda / kiide /
hocada bir
arada bulunamaz. O zaman karmza, 'Gndz klahl / Gece silahl'nn
bir
benzeri kverecektir.
imdi hep birlikte dnelim. nsanlar gerek anlamda bindikleri
dal
keserler mi? Cevabmz kesinlikle 'Hayr' olacaktr. Ama gazetelerde
zaman
zaman okuduumuz haberlerde byle insanlardan sz ediliyor.
Ancak
3
Yreimdeki yangn sndremedi geen yllar,
Yllar getike ehresi deien aynalar kald.
Zaman daraldka sabahlar gelmedi, uzad yollar,
imde hi yaayamadm nice dnyalar kald.
Yzyze gelmek istemem, gerekler ok ac,
Yllardan geriye yklan hayallerimle, ryalar kald.
Senelerdir iimin sesini dinleyen bir o yabanc,
Bir de yarm kalm, eksik yaanm sevdalar kald.
Yalnzlktan atlayacak gibi olurum bir an,
Bilirim ki uzaklardan sallanacak eller ve vedalar kald.
Geriye dn yok, gerei hayale evirir zaman,
Ayrln rengi belli, dilimde yalnz dualar kald...
GERYE DN YOKAhmet BELTEKN
[email protected]
6464
