S.V. oktobar 2011.

1

RAČUNARSKE MREŢE (NAPREDNI KURS)

I kolokvijum – pitanja sa rokova od 2010.

1. Navesti makar tri osobine monomodnog optičkog vlakna.

Tanki i fleksibilni medijum, provodi svjetlosne impulse (svaki impuls je 1b), nizak nivo

greške, prenosi do nekoliko 100 Gb/s.

2. Kategorije bakarne upredene parice i njihove osobine

Kategorija 3: tradicionalne telefonske \ice, 10 Mb/s Ethernet

Kategorija 5: 100 Mb/s Ethernet

Kategorija 5e: 1 GB/s Ethernet

Kategorija 6: 10 Gb/s Ethernet

3. Koliko iznosi kašnjenje uslijed propagacije paketa veličine 1520B na linku brzine

prenosa 100 Mb/s, duţine 100m i brzine propagacije svjetlosti 300000 km/s?

dprop= l/c = 100m/(300 000 * 1000 m/s)= … = 0.33 * 10-6 s = 0.33 µs

4. Koliko iznosi kašnjenje uslijed prenosa paketa veličine 1520B na linku brzine

prenosa 100 Mb/s, duţine 100m i brzine propagacije svjetlosti 300000 km/s?

dpren= F/R = (1520*8b)/(108 b/s) … = 0.0001216s = 121.6 µs

5. Objasniti izmeĎu perzistentnog i neperzistentnog HTTP-a

Neperzistentni: najviše jedan objekat je poslat preko TCP konekcij, zahtijeva 2RTT-a po

objektu.

Perzistentni: više objekata može biti poslato po TCP konekciji, zahtijeva 1RTT po objektu.

6. Objasniti razliku izmeĎu iterativnih i rekurzivnih DNS upita.

Neperzistentni: najviše jedan objekat je poslat preko TCP konekcije. HTTP/1.0 koristi

neperzistentni HTTP.

Perzistentni: više objekata može biti poslato preko TCP veze između klijenta i servera.

HTTP/1.1 koristi perzistentne veze u default mode-u.

7. Šta ne garantuju TCP i UDP?

Tajming (kašnjenje) i minimalan propusni opseg.

8. Koje slojeve TCP/IP arhitekture obraĎuje ruter?

Nivo mreže i nivo transporta.

9. Koji slojevi TCP/IP arhitekture su implementirani u krajnjih sistemima?

Fizički nivo, nivo linka i nivo mreže.

10. Šta se koristi za zadovoljavanje HTTP klijentovog zahtijeva bez uključivanja

originalnog servera?

Proxy server

11. Kako se kodiraju SMTP poruke?

MIME standardom (Multipurpose Internet Mail Extensions)

S.V. oktobar 2011.

2

12. Kako se adresiraju protokoli nivoa aplikacije?

IP adresom (host) i brojem porta.

13. Koje mehanizme koriste Go-back-N i Selective Repeat radi otklanjanja uticaja

greške prilikom prenosa podataka?

Retransmisija (timeout) i ACK za uspješno ostvaren prenos podataka.

14. Koje osobine TCP-a odgovaraju Go-Back-N kontroli?

ACK i timeout

15. Koje osobine TCP-a odgovaraju Selective Repeat kontroli?

ACK, vrijeme timeout-a i ponovno slanje samo onog segmenta koji je izgubljen.

16. Šta se dešava sa izgubljenim paketima kod GBN?

Ponovo se šalju ali nakon prvog ponovo poslatog, moraju biti poslati i svi ostali. Odbacuju se

svi segmenti koji slijede nakon onoiga sa greškom, tj. ne šalje se ACK za te okvire pa se svi

ponovo moraju poslati.

17. Šta radi prijemna strana Selective Repeat algoritma sa paketom čiji broj u

sekvenci nije sadrţan u prijemnom prozoru?

Zanemaruje paket.

18. Šta radi prijemna strana Selective Repeat algoritma sa paketom čiji je broj u

sekvenci sadrţan u prijemnom prozoru?

ACK ako ga nema od ranije smiješta u privremenu memoriju i prosljeđuje gornjem sloju.

19. Od čega zavisi kašnjenje uslijed obrade u čvorištu?

Od vremena potrebnog za ispitivanje zaglavlja paketa i donošenje odluke o njegovom

prosljeđivanju, od kapaciteta i brzine komutatora.

20. Koje brojeve portova koristi FTP i u koju svrhu?

21 port: TCP kontrola veze (out-of-band)

20 port: TCP konekcija podataka

21. Objasniti iskorišćenje S&W algoritma.

Iskorišćenje predstavlja dio vremena kada je pošiljalac zauzet tj. vrijeme kada pošiljalac

šalje bitove u kanal.

Formula: Upošiljaoca = (L/R) / (RTT + L/R).

22. Iskorišćenje S&W algoritma koji umjesto jednog moţe poslati pet paketa.

Objasniti.

Pet puta će se povećati i iskorišćenje, S&W algoritam se uvodi kako bi pošiljalac poslao više

paketa bez čekanja na potvrdu. Mrežni protokol ograničava fizičke resurse.

23. Navesti bar 4 karakteristike TCP protokola i objasniti ih.

1. Internet konektivni servis

2. Pouzdan i redosljedan prenos podataka (retransmisija i potvrde)

3. Kontrola protoka – pošiljalac ne smije zatrpati prijemnika

4. Kontrola zagušenja – pošiljalac usporava slanje kada je mreža zagušena

S.V. oktobar 2011.

3

24. Navesti bar tri aplikacije i tri protokola nivoa aplikacije.

e-mail (SMTP), Web (HTTP), prenos podataka (FTP), udaljeni terminal (Telnet)

25. Šta radi prijemna strana Selective Repeat algoritma sa paketom čiji je broj u

sekvenci sadrţan u prijemnom prozoru?

Šalje ACK

26. Šta radi prijemna strana Selective Repeat algoritma sa out-of-order paketom?

Baferuje

27. Šta radi prijemna strana Selective Repeat algoritma sa in-order paketom?

Predaje, povećava prozor za sljedeći paket koji još nije primljen

28. Koji protokoli se koriste za povlačenje e-mail poruka sa SMTP servera, a koji za

slanje na SMTP server?

Povlačenje sa servera: POP (port 110) koji služi za autorizaciju, IMAP (port 143) koji

manipuliše porukama sačuvanim na serveru, i HTTP (port 8080).

Predaja-smiještanje na server: SMTP

29. Koja polja u zaglavlju UDP segmenta se koriste za kontrolu protoka?

Kod UDP-a nema kontrole protoka!

30. Koja polja u zaglavlju TCP segmenta se koriste za kontrolu protoka?

Sequence number i acknowledgment number (SN i ACK)

31. Koji su mehanizmi pozdanog prenosa u računarskim mreţama?

Go-Back-N, Selective Repeat i Stop & Wait

32. Navesti bar 4 karakteristike UDP-a i objasniti ih.

Malo kašnjenje (nema uspostave veze), jednostavnost (ne nadgleda stanje veze), malo

zaglavlje (8B a kod TCP je 20B), nema kontrole zagušenja (uzima potrebnu brzinu).

S.V. oktobar 2011.

4

RAČUNARSKE MREŢE (NAPREDNI KURS)

I kolokvijum – pitanja sa rokova PRIJE 2010.

Objasniti razliku izmeĎu kašnjenja uslijed propagacije i kašnjenja uslijed prenosa.

Kašnjenje uslijed prenosa je vrijeme potrebno da se svi biti paketa izbace (prenesu) na link.

Kašnjenje uslijed propagacije je vrijeme potrebno za transport paketa od početka do kraja linka.

Objasniti razliku izmeĎu kašnjenja u redu čekanja i kašnjenje uslijed obrade.

Kašnjenje uslijed obrade je vrijeme potrebno za ispitivanje zaglavlja paketa i donošenje odluke o

njegovom usmjeravanju.

U redu u kojem paket mora da sačeka na upućivanje na link nastaje kašnjenje u redu čekanja.

Šta znače parametri name i value RR zapisa, ako je type=A?

Name je ime hosta, a value je IP adresa.

Šta se dešava sa segmentom kod UDP checksume?

Nema oporavka od greške. Segment se ili odbacuje ili se predaje aplikaciji uz upozorenje.

Kada se ukida potreba za NAK paketom?

Kod Stop-and-wait (u kanalu sa/bez gubitaka).

Čemu sluţe cookies?

Cookies pružaju informacije o ranijim posjetama web serveru, autorizaciju, preporuke, stanje

korisnikove sesije, dodatne informacije o kompanijama i korisnicima, ali i narušavanje privatnosti i

distribucija informacija neželjenim korisnicima.

Objasniti osnovnu razliku izmeĎu komutacije kola i komutacije paketa.

Kod komutacije paketa svaka komunikacija od kraja do kraja se dijeli na pakete koji dijele mrežne

resurse, pri čemu svaki paket koristi kompletan kapacitet linka. Resursi se koriste kada su potrebni.

Kod komutacije kola mrežni resursi (kapaciteti) su podijeljeni na djeliće, i nema dijeljenja resursa.

Komutacija paketa, za razliku od komutacije kola, dozvoljava većem broju korisnika da koriste

mrežu.

Koje su osnovne karakteristike komutacije kola?

Uspostavlja se fizički realan put između izvora i odredišta, garantuju se performanse, nema

zagušenja, nema dijeljenja resursa, potreban zahtijev za uspostavu i raskidanje veze.

Koje su osnovne karakteristike komutacije paketa?

Poruka se dijeli na pakete koji se mogu prenositi mrežom nezavisno jedan od drugoga (datagrami)

ili jedan zadrugim (virtuelna kola), dijele se resursi, moguca zagušenja,....

Šta se podrazumijeva pod komutacijom kola?

Kod komutacije kola svakoj komunikaciji se dodjeljuju telekomunikacioni resursi od kraja do kraja

tokom čitavog njenog trajanja.

Šta se podrazumijeva pod komutacijom paketa?

Kod komutacije paketa poruke se šalju preko mreže u okviru paketa iz kojih se na destinaciji

rekonstruiše poruka.

S.V. oktobar 2011.

5

Kako nastaju kašnjenja u računarskim mreţama?

Paketi se smještaju u red čekanja u baferima rutera. Kada dolazna brzina paketa prevazilazi

kapacitet odlaznog linka, paketi moraju da čekaju na slanje pri čemu dolazi do kašnjenja.

Kako nastaju gubici u računarskim mreţama?

Red čekanja (bafer) ima konačan kapacitet. Kada paket dođe do popunjenog reda čekanja paket se

odbacuje pri čemu nastaje gubitak.

Koja je razlika izmeĎu klijent i server procesa?

Klijent proces je proces koji inicijalizuje komunikaciju.

Server proces je proces koji čeka da bude kontaktiran.

Koja su polja kod HTTP/1.0?

GET, POST, HEAD

Koja su polja kod HTTP/1.1?

GET, POST, HEAD, PUT, DELETE

Koja je struktura cookie-a?

Linija zaglavlja cookie u HTTP poruci odgovora, linija zaglavlja cookie u HTTP poruci zahtjeva,

cookie fajl se čuva na korisnikovom hostu i održava se od strane korisnikovog browser-a i baza

podataka na Web sajtu

Koja je razlika izmeĎu datagram mreţa i mreţa sa virtuelnim kolima?

Kod datagram mreže: adresa destinacije u paketu određuje naredni hop (skok), rute se mogu

mijenjati tokom sesije.

Mreža virtuelnih kola: svaki paket ima tag – ID virtuelnog kola koji određuje naredni hop, fiksna

putanja se određuje prilikom uspostavljanja poziva i ne mijenja se do kraja sesije, ruteri održavaju

per-call stanje.

Navesti nekoliko karakteristika Interneta.

Mreža svih mreža, ISP-i trećeg reda (“Tier-3”) ili lokalniISP-i (local ISP), hijerarhijska struktura,

komutacija paketa - paket se prenosi preko mnogo mreža.

Šta identifikuje TCP socket?

Izvorišna IP adresa, izvorišni broj porta, odredišna IP adresa i odredišni broj porta.

Šta identifikuje UDP socket?

IP adresa odredišta i broj porta odredišta.

Navedi četiri popularna pristupa Internetu.

Dial-up modem, DSL, kablovska, bežični pristup (GPRS, WiMAX, WLAN).

Navesti tri razloga za korišćenje Web cache servera.

Smanjuje vrijeme odziva na zahtijev, smanjuje saobraćaj na linku institucije prema Internetu,

Internet sa proxy serverom omogućava „slabim“ provajderima sadržaja efikasniju predaju sadržaja.

Nabrojati osnovne arhitekture aplikacija.

P2P (peer-to-peer), klijent-server, hibrid klijent-server i P2P.

S.V. oktobar 2011.

6

Kako se zovu Internet "standardi"?

RFC: Request for comments , IETF: Internet Engineering Task Force

U čemu je razlika izmeĎu srednje i trenutne propusnosti?

Trenutna - propusnost u posmatranom trenutku.

Srednja - prosječna propusnost u dužem vremenskom intervalu.

Za proizvoljnih pet aplikacija navedi vrstu transportnog protokola koje koriste.

TCP: e-mail, Web, file-transfer, udaljeni terminal

UDP (i TCP): internet telefonija

TCP ili UDP: streaming multimedija

Navesti pet primjera mreţnih aplikacija.

e-mail, web browsing, transfer fajlova, VoIP, interaktivne igrice, ...

Kako se obavlja kontrola veze kod FTP transfera?

Odvojeno od prenosa podataka (port 20), tzv. out-of-band, preko porta 21.

Koji protokoli se koriste za slanje e-mail poruke sa korisničkog agenta na e-mail

server?

SMTP

Navesti razloge zbog kojih DNS nije centralizovana baza podataka?

Zbog jedne tačke otkaza, obima saobraćaja, nadzora, centralizovane baze podataka.

Navesti transportne servise koju su na raspolaganju protokolima nivoa aplikacije u

TCP/IP mreţama.

Logički prenos od kraja do kraja, multipleksiranje sagmenata (i TCP i UDP).

Kontrola protoka, kontrola zagušenja, pouzdan redosljedan prenos podataka (TCP).

Nekonektivan, nepouzdan, best effort servis (UDP).

Koji su razlozi za postojanje UDP protokola?

Manje kašnjenje (nema uspostave veze), jednostavnost (ne nadgleda stanje veze), manje zaglavlje

(8 B naspram 20 B kod TCP), nema kontrole zagušenja (šalje podatke brzinom koja mu treba).

Šta se podrazumijeva pod mreţnim protokolom?

Skup pravila za razmjenu poruka izmedu mrežnih entiteta.

Ako izmeĎu dva hosta postoji 10 linkova kapaciteta Ri, i=1,2,3,...,10, koliko iznosi

propusnost veze?

R=min{Ri}

Navesti transportne servisne zahtjeve audia čiji se prenos obavlja u realnom vremenu.

Toleriše određene gubitke (<10%), malo kašnjenje (<100-300 ms), relativno velika brzina prenosa

(zavisno od načina prenosa podataka).

Navesti probleme centralizovanog P2P direktorijuma.

Jedna tačka otkaza, usko grlo za performanse, problemi sa pravima,...

S.V. oktobar 2011.

7

Navesti transportne servise koju nijesu na raspolaganju protokolima nivoa aplikacije u

TCP/IP mreţama.

Garantovano kašnjenje, garantovana propusnost,...

Čemu sluţi Internet check suma?

Za detekciju, ali ne i korekciju greške. Nije 100% sigurna.

Koji mehanizmi su na raspolaganju prilikom realizacije pouzdanog prenosa

informacija?

Stop-and-wait, Go-back-N i Selective repeat

Koja dva tipa servisa Internet obezbjeĎuje svojim aplikacijama?

Konektivni transportni servis (TCP) i nekonektivni transportni servis (UDP).

Navedi tri dijela mreţne strukture.

Mrežna ivica (aplikacije i hostovi), mrežna okosnica (ruteri, mreža povezanih mreža), pristupna

mreža – fizički medijum (žični i bežični linkovi).

Nacrtati strukturu UDP segmenta.