Upload
somchais
View
162
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
This is my translation work in an eBooklet style.
Citation preview
12 เรื่องควรรู้ในการสอนบรรยายชั้นเรียนขนาดใหญ่
แปลจากCantillon, P. ABC of learning and teaching in medicine: Teaching large group. BMJ. Volume 326, pp. 437-440.
สมชาย แสงอำนาจเดช 4 พฤษภ่าคม 2553
© ssaeng 2010 page 2
© ssaeng 2010 page 3
12 เรื่องควรรู้ในการสอนบรรยายชั้นเรียนขนาดใหญ่
แปลจากCantillon, P. ABC of learning and teaching in medicine: Teaching large group. BMJ. Volume 326, pp. 437-440.
สมชาย แสงอำนาจเดช 4 พฤษภ่าคม 2553
© ssaeng 2010 page 4
1. ควรจัดหาเนื้อหาให้เหมาะสมกับรายวิชา
2. การเตรียมตัวทำความเข้าใจเนื้อหาที่สอนได้ดีจะช่วยนำ ความเข้าใจของนิสิตจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง
3. เตรียมตัวอย่างที่เข้าใจง่ายและชัดเจนไว้ล่วงหน้า
© ssaeng 2010 page 5
4. แจกชีทสไลด์ที่มีที่ว่างสำหรับเขียนระหว่างฟังบรรยาย และชีทสไลด์ที่แจกควรให้รูปหรือรายละเอียดที่ไม่ครบถ้วน เพื่อเว้นว่างไว้ให้นิสิตเติม
5. มีช่วงเวลาหยุดเว้นช่วงระยะการพูดบรรยายอย่างพอเหมาะ เพื่อให้นิสิตมีเวลาจดบันทึกความเข้าใจ
6. เตรียมคำถามหรือทดสอบย่อย (quiz) เพื่อทดสอบความเข้าใจในเรื่องที่บรรยาย
© ssaeng 2010 page 6
7.การวางแผนการสอน
(1.) สิ่งที่ต้องรู้ก่อนการวางแผน ก. ตรวจดูเนื้อหาว่า
เหมาะกับรายวิชาหรือหลักสูตรหรือไม่อย่างไร ข. หาข้อมูลว่า
นิสิตเรียนรู้อะไรบ้างแล้วเกี่ยวกับเรื่องที่กำลังจะสอน ค. ควรทราบวิธีการประเมินของรายวิชา ง. ควรทราบวิธีสอนที่นิสิตคุ้นเคย
(2.) แยกแยะความรู้หรือหลักการเนื้อหาเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องรู้ หรือเป็นเนื้อหาที่น่าสนใจที่น่ารู้
(3.) กำหนดวัตถุประสงค์การสอน ก. การสอนเพื่อสอนความรู้หรือหลักการใหม่ๆ การบรรยายเป็นวิธีที่เหมาะสม ข. การสอนเพื่อให้รู้วิธีอื่นๆในการแก้ปํญหาทางคลินิก การใช้วิธีนำเสนอแบบอื่นและการอภิปรายจะเหมาะกว่า
© ssaeng 2010 page 7
ตัวอย่างแผนการบรรยายแบบโครงสร้างปกติ
ก. บอกเค้าโครงวัตถุประสงค์ของการบรรยายข. อธิบายภาพใหญ่ๆ (main themes) มีอะไรบ้างค. จุดสำคัญของเนื้อหาเรื่องที่ 1 (the first key point)
บอกเค้าโครงและอธิบายแสดงตัวอย่างพูดซ้ำจุดสำคัญของเรื่องที่ 1
ง. ก่อนที่จะไปจุดสำคํญของเนื้อหาเรื่องที่สอง อาจจัดให้ นิสิตมีกิจกรรมบางอย่าง เพื่อเสริมการเรียนรู้ในเรื่องแรกนี้
จ. จุดสำคัญของเนื้อหาเรื่องที่ 2 (the second key point)
บอกเค้าโครงและอธิบายแสดงตัวอย่างพูดซ้ำจุดสำคัญของเรื่องที่ 2
ฉ. ก่อนที่จะไปจุดสำคํญต่อไป อาจจัดให้นิสิตมีกิจกรรม บางอย่าง เพื่อเสริมการเรียนรู้ในเรื่องที่สองนี้
....
....
ช. สรุปการบรรยายซ. พูดทวนเกี่ยวกับภาพรวมที่สำคัญทั้งหมด (main
themes) อีกครั้งแล้วกล่าวสรุป
© ssaeng 2010 page 8
ตัวอย่างแผนการบรรยายแบบโครงสร้างที่ใช้ปัญหานำ
ก. ให้รายละเอียดเกี่ยวกับปัญหาข. บอกวิธีการแก้ปัญหา วิธีที่ 1ค. อภิปราย จุดเด่นจุดด้อย ของการแก้ปัญหาด้วยวิธีที่ 1ง. หลังจากนั้นอาจจัดกิจกรรมให้นิสิตตามวิธีการแก้
ปัญหาด้วยวิธีที่ 1จ. บอกวิธีการแก้ปัญหา วิธีที่ 2ฉ. อภิปราย จุดเด่นจุดด้อย ของการแก้ปัญหาด้วยวิธีที่ 2ช. หลังจากนั้นอาจจัดกิจกรรมให้นิสิตตามวิธีการแก้
ปัญหาด้วยวิธีที่ 2ซ. สรุปและให้ข้อคิดหรือข้อสังเกต
© ssaeng 2010 page 9
8.เลือกสื่อที่ใช้สอน
หลังจากเลือกเนื้อหาที่เหมาะสมและจัดลงโครงสร้างแผนการสอนแล้ว ขั้นต่อไปคือเลือกวิธีการสื่อสารที่ควรใช้ (เช่น สไลด์ เครื่องฉายข้ามศีรษะ เอกสารประกอบการบรรยาย แบบทดสอบ)
สื่อที่ดีทีสุดขึ้นกับ ห้องเรียนหรือสถานที่ใช้ จำนวนนิสิต และหัวข้อสอนมีสื่ออะไรบ้างที่สถานที่นั้นเลือกใช้สื่อการสอนที่คุ้นเคย
พิจารณาว่าสื่อการสอนใดเหมาะสมที่สุดสำหรับหลักการและภาพที่ต้องการสร้างให้ผู้เรียน (themes)
เลือกสื่อที่จะส่งเสริมให้นิสิตสามารถเรียนรู้ผ่านการโต้ตอบได้ในระหว่างการบรรยาย
© ssaeng 2010 page 10
ลักษณะของเอกสารประกอบการบรรยาย
อาจช่วยทำให้การเรียนรู้ดีขึ้น เพราะช่วยให้นิสิตมีเวลาฟังและคิดตาม
ควรให้เค้าโครงที่ทำให้นิสิตใช้สร้างความเข้าในหัวข้อที่สอน
ควรให้บทสรุปของภาพหลักๆและเลี่ยงการอธิบายเนื้อหาของแต่ละส่วนอย่างละเอียด
สามารถใช้เพื่อให้การเรียนรู้เพิ่มขึ้น โดยวิธีการเพิ่มแบบฝึกหัด คำถาม และรายชื่อหนังสือที่แนะนำให้อ่าน
© ssaeng 2010 page 11
9. เริ่มการบรรยาย
บอกให้นิสิตรู้ว่าตอนนี้นิสิตอยู่ตรงไหนในรายวิชาและกำลังไปอย่างไรต่อไป
โดยการสรุปเรื่องที่บรรยายในคาบเรียนก่อน แล้วบอกภาพเรื่องราวหลักๆและวัตถุประสงค์ของการเรียนในครั้งนี้
ถ้าเริ่มการบรรยายในกลุ่มนิสิตนั้นเป็นครั้งแรก (ไม่มีเนื้อหาก่อนหน้านี้) อาจเริ่มด้วยการแจ้ง
ระเบียบพื้นฐานในห้องบรรยาย เช่น ให้ปิดมือถือ หรือ่อนุญาตให้ยกมือถามได้ตลอดเวลาที่บรรยาย
© ssaeng 2010 page 12
10. สร้างบรรยากาศส่งเสริมให้นิสิตโต้ตอบ
ในการบรรยายนิสิตมีแนวโน้มที่จะไม่มีส่วนร่วม (passive) ผู้บรรยายอาจใช้วิธีหลากหลายวิธีร่วมกันเพื่อสร้างบรรยากาศส่งเสริมให้นิสิตมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้
ปกติความสนใจและความจำได้ของนิสิตจะดีที่สุดตอนต้นและตอนท้ายการบรรยาย
ดังนั้นการช่วยเพิ่มให้นิสิตจำได้ดีขึ้นทำได้โดยเปลี่ยนรูปแบบการสอนในระหว่างกลางบรรยาย โดยการวางแผนการบรรยายควรคิดรูปแบบกิจกรรมและแบบฝึกหัดไว้ล่วงหน้าเพื่อนำมาใช้ขั้นจังหวะในระหว่างการสอน
เช่น
1. ป้อนคำถาม
ในระหว่างการบรรยายช่วงต่างๆ ให้ป้อนคำถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจและอาจสร้างความสนใจที่อาจชักนำเข้าสู่การอภิปราย
ถ้าถามแล้วเงียบไม่มีคำตอบก็อย่าเพิ่งด่วนตอบคำถามเสียเอง ให้รอสักพักเพื่อให้เวลานิสิตในการเปลี่ยนจากการฟังเป็นการคิดคำตอบ ปกติใช้การนับ 1 ถึง 10 ในใจ
© ssaeng 2010 page 13
2. ให้นิสิตถามคำถาม
วิธีลดปัญหาการกลัวที่จะถามคำถามที่เกรงว่าจะทำให้เขินแบ่งเป็นกลุ่มละ 2-3 คนแล้วให้ตั้งคำถามร่วมกันจากนั้นสุ่มเลือกบางกลุ่ม เมื่อได้คำถามแล้วให้ทวนคำถามให้ทั้งชั้นได้ยินชัดเจนทั่วถึงก่อน ก่อนที่จะตอบคำตอบหรือเพิ่มเติมเองอาจจะหาคำตอบจากนิสิตอื่นๆจะเป็นวิธีที่เพิ่มการมีส่วนร่วมมากขึ้น
© ssaeng 2010 page 14
3. การรวมหัว
ผู้บรรยายจดคำตอบที่นิสิตในชั้นตอบคำถามหรือเสนอการแก้ปัญหาลงบนกระดานดำหรือเครื่องฉายข้ามศีรษะโดยที่ไม่แต่งเติมหรือวิจารณ์เพิ่ม
ใช้เวลาสักพักในการรวบรวม (ประมาณ 2-3 นาที) จากนั้นผู้สอนทบทวนคำตอบทั้งหมดที่ได้ทั้งหมดร่วมกับผู้เรียนทั้งชั้น คำตอบที่ได้นำไปใช้ในการบรรยายส่วนต่อไปหรือเพื่อให้นิสิตได้รู้ว่ากำลังอยู่จุดไหนก่อนที่จะต่อไปยังเรื่องต่อไป วิธีการเขียนคำตอบให้ทั้งชั้นเห็น พร้อมกันนี้เป็นการทำให้นิสิตได้เรียนรู้ระหว่างนิสิตเองด้วย
© ssaeng 2010 page 15
4. ให้โอกาสจับกลุ่มย่อยกับเพื่อนข้างๆ
ให้นิสิตจับกลุ่มกับนิสิตข้างๆประมาณ 2-5 คน ให้ช่วยกันคิดหาคำตอบต่อคำถาม ปัญหา หรือแบบฝึกหัดที่ให้เป็นเวลาสั้นๆ (2-3 นาที) เสร็จแล้วผู้สอนจึงบรรยายต่อหรืออาจตรวจคำตอบสำหรับแบบฝึกหัดโดยเลือก 1-2 กลุ่มมาแสดงความคิดของกลุ่มตน
© ssaeng 2010 page 16
5. การประเมินสั้นๆ
วิธีนี้ช่วยนิสิตในการค้นหาจุดที่ยังไม่รู้และฝึกนำสิ่งที่เพิ่งเรียนรู้มาใช้ทางปฏิบัติอาจทำโดยการให้นิสิตประเมินสั้นๆหรือให้ทำแบบฝึกหัด ผู้สอนจะรู้ด้วยว่านิสิตเข้าใจมากน้อยอย่างไร
การประเมินอาจใช้คำถามหลายตัวเลือกหรือคำถาม 1นาที (one-minute paper) ดังในตัวอย่างหน้าถัดไป
การประเมินการเรียนรู้ก่อนหน้านี้ก็ทำก่อนเริ่มบรรยายและการประเมินการเรียนรู้ในการสอนครั้งปัจจุบันนี้ก็ทำในช่วงสิ้นสุดการสอน
© ssaeng 2010 page 17
© ssaeng 2010 page 18
11. การจบการบรรยาย
สิ่งสำคัญที่ต้องทำหลังจากสิ้นสุดการบรรยายแล้วคือการสรุปจุดสำคัญต่างๆพร้อมทั้งแนะการเรียนรู้ต่อไปอาจใช้สไลด์หรือเครื่องฉายข้ามศีรษะอีกแผ่นที่รวมจุดสำคัญต่างๆไว้ หรืออาจให้เปิดดูตามหัวข้อหลักๆในเอกสารประกอบการสอน
นิสิตจะสนใจที่จะเรียนรู้เพิ่มเติมถ้าให้งานหรือแบบฝึกหัดที่นิสิตจะต้องหาคำตอบเพิ่มเติม
ตอนท้ายของการสอนนี้ยังเป็นช่วงเวลาสำหรับการตอบคำถาม นิสิตอาจใช้ประโยชน์จากการคิดจากแบบประเมินนาทีเดียว (ในหัวข้อที่แล้ว) มาหาคำตอบหรือคำอธิบายจากผู้สอนเพิ่มเติม
© ssaeng 2010 page 19
12. การประเมินการบรรยาย
การประเมินการสอนจะช่วยในการพัฒนาการสอน วิธีการสามารถทำได้หลายอย่าง ก. วิธีที่ใช้การให้ข้อมูลกลับของนิสิต มีดังนี้
ขอตัวอย่างบันทึกของนิสิตถ้าสามารถอ่านบันทึกที่จดระหว่างการบรรยายให้นิสิตแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการสอนด้วยวาจาขอให้นิสิตทำแบบประเมิน 1 นาที (หน้าที่ 17)ขอให้นิสิตทำแบบประเมิน ดังในตัวอย่างหน้า 20 และ 21
ข. กรณีที่ต้องการประเมินรูปแบบวิธีการสอน คณาจารย์ที่ร่วมงานอาจให้ข้อมูลย้อนกลับได้
ขอให้เพื่อนอาจารย์ผู้ร่วมงานเข้าสังเกตการสอนบางส่วนหรือจนจบการบรรยายแล้วขอความคิดเห็นหลังจากนั้น สิ่งสำคัญต้องบอกให้สังเกตจุดของกระบวนการสอนที่ต้องการให้ประเมินด้วย เช่นเรื่องความชัดเจน การรื่นไหลตามเหตุและผล ประสิทธิภาพของสื่อที่ใช้
หรือบันทึกเทปการบรรยายสำหรับทบทวนเป็นการส่วนตัว แล้วนัดเพื่อนผู้สอนมาชมตอนหลัง
© ssaeng 2010 page 20
© ssaeng 2010 page 21
© ssaeng 2010 page 22
Translation from The Original Article:
Cantillon, P. ABC of learning and teaching in medicine: Teaching large group. BMJ. Volume 326, pp. 437-440.
© ssaeng 2010 page 23
List of Image SourcesCreative Commons: Attribution by.
1. Old School large lecture hall by [email protected] accessed on 3 May 2010 http://www.flickr.com/photos/cogdog/6288971/in/photostream/
2. study by [email protected] accessed on 3 May 2010 http://www.flickr.com/photos/23771587@N08/2407983862/
3. The Bodleian Library, Oxford by [email protected] accessed on 3 May 2010 http://www.flickr.com/photos/malias/129529675/
4. The Manchester Central Library (UK) in St Peter's Square by [email protected] accessed on 3 May 2010 http://www.flickr.com/photos/16712259@N04/4487635324/in/set-72157623845821728/
5. Final exam by [email protected] on 3 May 2010http://www.flickr.com/photos/dcjohn/74907741/
The Final Exam