LEKSIKON SIGURNOSTI

01. AGRESIJA – je napad, nasrtanje, svaki oblik nasilja; neizazvan napad jedne ili nekoliko država na suverenitet i teritorijalni integritet druge države, s ciljem teritorijalnog osvajanja ili nasilne promjene unutarnjeg uređenja, odnosno ostvarenja drugih ili sličnih planova kojima se ugrožava nezavisnost i suverenitet napadnute zemlje. Ona je obično oružana i izvodi se primjenom vojne sile02. AKVATORIJA- Je vodena površina mora, jezera ili rijeka koja se može koristiti za borbeno djelovanje, odnosno vodena površina koja se po odredbama međunarodnog prava računa područj-em neke države.03. ALIJANSA- Je rezultat formiranih sporazuma dviju ili više država za dugoročne namjene koje proširuju interese članica ( najčešće političke i vojne naravi ).04. AMBASADA – predstavništvo najvišeg nivoa jedne države u drugoj državi, koje se uspostavlja sporazumno nakon međusobnog priznavanju dviju država. Štiti interese svoje države i njenih građana u drugoj državi u skladu i odredbama međunarodnog prava.05. AMNESTIJA – akt najvišeg organa državne vlasti, kojima se izvjesna grupa osoba potpuno ili djelimično oslobađa od izdržavanja kazne zbog izvjesnih krivičnih djela.06. ANEKSIJA – Je prisvajanje, stjecanje područja kojim je jedna država uvećava na račun prestanka ili oduzmanja dijela područja druge države. Napadačkim ratovima su često vršene aneksije okupiranog područja. Međunarodno pravo zabranjuje aneksiju silom i obavezuje države da uzdiže od priznanja aneksije postignute silom.07. ANTIFAŠIZAM- jepolitička praksa koja se protivi fašizmu. Antifašistički pokret javlja se prije, u toku i poslije Drugog svjetskog rata, u državavama koje su napadnute od fašističkih sila ili su stupile u borbu protiv njemačkog, talijanskog, japanskog i drugih fašizama.08. APARTHEID- je izraz kojim se označava politički sistem u kojim se negira prava građana na rasnoj osnovi, rasna diskriminacija. Naročito je bio izražen u Južnoj Africi, kroz dominaciju bjelačke manjine nad večinom crnačkog stanovništva.09. ARBITRAŽA- je posredovanje,procjenivanje,prosuđivanje, vansudsko rešavanje sporova među državama uz učešće arbitra- određenog i prihvačenog diplomatskog posrednika, države, tima ili pojedinaca ( međunarodna arbitraža ).10. ATAŠE- je službenik na radu u ambasadi, konzulatu ili predstavništvu jedne države u drugoj državi zadužen za specijalna pitanja ( vojni ataše ).11. ATENTAT- je napad na nečiji život, prava, osjećaje, na sigurnost državne vlasti, naročito život predstavnika te vlast, te ideološkog i političkog protivnika uopće. Čuveni atentati su naIuliusa Caesara, Henryka IV, F. Ferdinanda, Johna Kenedyja i dr. Ličnosti. Ubojstvom državnika i vojskovođa nastoji se obezglaviti država ili armija i preokrenuti državni poredak.

12. NATO ( NORT ATLANTIC TREATY ORGANIZATION )- sjevernoatlanski pakt vojno- politički savez SAD, Kanade, Velike Britanije, Italije, Portugala,Belgije, Holandije, Luksemburga, Danske, Norveške, Grčke, Turske, Njemačke, Island, sklopljen 4. Marta 1949. godine u Washingtonu. Grčka i Turska su mu pristupile 1952, SR Njemačka 1955, a Francuska je napustila savez 1966, Grčka 1974, ali se ponovo vratila 1980. Najviši mu je rukovodni organ Savjet, kojeg čine predstavnici svih zemalja članica. Za operativno rukovođenje nadležni su Stalni savjet, generalni sekretar i veći broj stalnih organa za razne oblasti, a za vojna pitanja Komitet ratnog planiranja, Komitet za nuklearnu odbranu (čine ga ministri odbrane zemalja članica), u čijem je sastavu i Grupa za nuklearno planiranje od šest članica (tri stalne – SAD, Velika Britanija, Njemačka i tri rotirajuće), Vojni komitet.13. AUTONOMIJA- je samostalnost, pravo određenog teritorija, socijalne, ekonomske, etičke grupacije na samoorganiziranju i određeni stepen samoupravljanja najčešče unutar jedne države.14. AZIL- Je pravo svake države da na teritoriji pod svojom suverenešču pruže utočište, zaštitu, sigurnost stranim državljanima zbog političkog ili krivičnog progona ( bespravno, neopravdano optuženih) u njihovoj zemlji i da odbije njihovo izručenje na zahtjev države progonjenog lica. Nepruža se po pravilu stranim državljanima koji se u svojoj zemlji gone za krivična djela, obično pod uvjetom da postoji medzunarodni ugovor o pravnoj pomoći i ekstradiciji. Anglosaksonske zemlje ispituju pravilnost presude prema svojim zakonima. Izručenje političkih krivaca se ne vrši pa je politički azil postao jedno od osnovnih prava čovjeka, prema tački 14 Opče deklaracije Ujedinjenih naroda o pravima čovjeka iz 1948 godine. Ne postoji obaveza na davanje političkog azila, osim ako međunarodnim ugovorom nije drugačije određeno. Država koja daje utočište može to učiniti i na stranoj teritoriji- u stranom obalskom moru u zgradi svog diplomatskog ili konzularnom predstavništvu ili na svom ratnom brodu.15. BADINTEROVA KOMISIJA- je arbitražna komisija Konferencije Evropske zajednice o Jugoslaviji formirana u novembru 1991. godine. Sačinjavali su je predsjednici ustavnih sudova pet zapadnoevropskih zemalja na čelu sa Francuzom Robertom Badinterom. Bavila se procjenom statusa jugoslovenske federacije u procesu njena raskola i uvjeta za priznanje nezavisnosti nekih republika bivše Jugoslavije od Evropske zajednice. Decembra 1991. godine Komisija je zaključila da je Jugoslavija u procesu rasula i odredila 23.decembar kao krajnji rok za prijave republika bivše Jugoslavije da traže od Evropske zajednice priznanje svoje nezavisnosti. One koje budu ispunjavale odgovarajuće uvjete bile bi priznate 15.januara 1992.godine. Molbe Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Slovenije i Makedonije za priznanje, Evropska zajednica primila je, međutim, po isteku ovog roka, priznavši naknadno njihovu državnu samostalnost i nezavisnost. Na zahtjev ove Komisije Republika Bosna i Hercegovina je krajem februara 1992. godine provela referendum o samostalnosti, a priznata je od Evropske zajednice 6.aprila 1992. godine.

16. BERLINSKI KONGRES- je kongres velikih sila (13.7.-13.8.1878) kojim je Austrougarskoj odobrena privremena okupacija BiH, ali tako da njena autonomija bude i dalje pod Turskim suverenitetom.17. BORAC- je pripadnik oružanih snaga, učesnik oslobodilačkog rata za odbranu i oslobođenje zemlje od agresije i okupacije. U širem smislu ratnik, pripadnik vojnih formacija, vojnik u ratu. Borac je lice koje otvoreno nosi oružje, uniformu, oznaku pripadnosti oružanoj sili. On mora poštivati međunarodno pravo i mora imati svoju vrhovnu komandu.18. BOSNA I HERCEGOVINA- je suverena i nezavisna država građana, konstutivnih i ravnopravnih naroda Bošnjaka, Srba i Hrvata i pripadnika ostalih naroda koji u njoj žive. Ime Bosna prvi put se spominje sredinom desetog stoljeća u djelima bizatinskog cara i spasitelja Konstantina Parfirogentina, kao prvi bosanski vladar poznatog po imenu ban Borić koji je upravljao Bosnom od 1154 do 1163 godine. U perijodu od 1180 do 1204. godine Bosna je pod vladavinom bana Kulina bila izuzetno vojno i privredno jaka. 1699 godine potpisan je karlovački mir tadašnje Austriske i Osmanske, Bosanski ejalet postao je granični pojas, a bosna je dobila svoju sjevernu i jugozapadnu granicu. Na berlinskom kongresu 1878 godine Austro-Ugarska je dobila mandat da okupira Bosnu i Hercegovinu. Kraljevina Jugoslavije, na Bečkoj konferenciji svojih ministara 21-22.IV.1941 godine, podjela BiH, na njemačko i italijansko okupacisko područje. 29.02 i 01.03.1992 godine održan je referendum o budučnosti statusa naše zemlje, a već 06.04.1992. godine priznata i od Evropske zajednice, a 21.05.1992 godine primljena kao punopravna članica i u Ujedinjenih naroda. Nakon Dejtonskog sporazuma iz novenbra 1995 godine, BiH je uređena kao država dva entiteta i tri suverena naroda u njoj.19. CIVIL- je nasuprot onome što je vojnik, svako lice koje ne pripada oružanim snagama, niti je lice koje prati oružane snage. Civilno stanovništvo predstavlja skupinu lica koja su civili. Civilno stanovništvo ne smije biti cilj borbenih djelovanja ili represalija ( vojno civilno stanovništvo ).20. CIVILNA ZAŠTITA- je organizirana aktivnost civilnog stanovništva, društvenih organizacija i državnih organa radi zaštite stanovnika, materijalnih, kulturnih i drugih dobara od ratnih razaranja, tehnološkoih, saobračajnih i drugi nesreća. Kao humanitarna organizacija uživa međunarodno-pravnu zaštitu.21. CIVILNO STANOVNIŠTVO U RATU- sva lica, uključujući i državljane neprijateljske strane koja se nalazi na teritoriji strana u sukobu, a nisu uključenau oružane snage niti jedne od strane ne učestvuju u neprijateljstvu. Civilno stanovništvo uživa zaštitu međunarodnog prava u oružanim sukobima.22. CRVENI KRIŽ / KRST ( POLUMJESEC, LAVA, SUNCE )- je međunarodna organizacija za ukazivanje zdrastvene, socijalne i druge pomoći i razvijenje humanitarne djelatnosti. Ideja o njegovoj organizaciji potekla je 1859 godine u Genevi.23.ČOVJEK KAO SUBJEKT MEĐUNARODNOG PRAVA- je da građanin svoja prava ostvaruju posredstvom države čiji su državljani. Tendencija medžunarodnog prava je da se potpunije uredžuje materijaljudskih prava, kao što su pravo na život ,slobodu isigurnost ličnosti, sloboda kretanja, mirnog

okupljanja, udruženja, te zaštita određenih kategorija kao što su dijeca, žene, izbjeglice, ranjenici, bolesnici, itd. 24. DEJTONSKI OKVIRNI MIROVNI SPORAZUM- je sporazum o uspostavi mira u Bosni i Hercegovini postignut na pregovorima koji su održani od 1. do 21. 11. 1995. godine u zračnoj vojnoj bazi Wright Peterson, Dayton, Ohayo, Sjedinjene Američke Države pod pokroviteljstvom Sjedinjenih Američkih Država i Evropske Unije. Sporazum je zvanićno potpisan 14. 12. 1995. u Parizu. Sporazum su potpisali Republika Bosna i Hercegovina, Republika Hrvatska i Savezna Republika Jugoslavija. U svojstvu međunarodnih svjedoka sporazum su potpisali i SAD i EU. Sporazumom je predviđeno da zaraćene strane odmah prekinu sukob i da po članu 10 BIH i SRJ priznaju jedna drugu kao suverenu državu unutar njenih grsnica. Član 3. Sporazuma je predvidio 2 entiteta FBH I RS koji čine Bosnu i Hercegovinu. Sastavni dio sporazuma ćine slijedeči aneksi: Aneks 1- A Vojniaspekt mirovnog sporazuma Aneks 1-B Regionalna stabilizacija Aneks 2 Granice između entiteta. Aneks 3 Izbori.Aneks 4 Ustav. Aneks 5 Arbitraža. Aneks 6 Ljudska prava. Aneks 7 Izbjeglice i raseljena lica. Aneks 8 Komisija za zaštitu narodnih spomenika. Aneks 9 Javne korporacije BIH. Aneks 10 Civilna implementacija. Aneks 11 Međunarodne policiske snage. 25. DEMILITARIZACIJA- je međunarodno-pravna obaveza jedne države da na određenim dijelovima svog teritorija ne stacionira vojne snage i neodržava vojne uređaje. Posebna pravila važe za zračni prostor i obalski pojas. Najčešće se ustanovljava ugovorom o primirju ili miru, a njome obuhvaćena zona naziva se demilitariziranom zonom.26. DIPLOMACIJA- grana politike koja se bavi odnosima između država, vještina zastupanja interesa jedne države, vlade, vladara u inozemstvu, u međunarodnim pregovorima, u vanjskoj politici uopće.27. DISKRIMINACIJA- je nepriznavanje, uskračivanje određenih prava jednima, uz istovremeno priznavanje tih prava drugim licima, grupama ljudi, nacijama, nacionalnim manjinama, rasama ili pak u međunarodnim odnosima državama ili njihovim građanima.28. DISTRIKT- (lat područije oblast) administrativno-teritorijalna jedinica, oblik političko-teritorijalne organizacije i uređenja teritorija u nekim zemljama sa posebnim nadležnostima i većim ili manjim stupnjem autonomnosti i lokalne samouprave. Političko-Teritorijonalna organizacija čiji se oblik uređenja vlasti razlikuje od ostalih teritorija u okviru neke države. (U BIH BRČKO).29. DRŽAVA- Uširem smislu teritorijalno zaokružena politička zajednica naroda-nacije i građana 8 državljana 9, osnovni oblik političkog samoorganiziranog društva u cilju zaštite njegovih vitalnih političkih, ekonomskih isigurnosnih idrugih interesa. U užem smislu,organizacija vlastikoja služi za učvrščenje i odbranu političkog i ekonomskog poretka olićena kroz vladajuće strukture i državni aparat koji dijeluje u njeno ime i na ostvsrenju njenih funkcija.

30. DRŽAVNA GRANICA- je krajnja linija do koje seže suverenitet određene države. Utvrđuje se u saglasnost sa pograničnim, susjednim državama ili međunarodnim sporazumima. Državna granica može se protezati kopnom, jezerom, rijekom i zrakom. Držvnu granicu na kopnu predstavlja linija koja razdvaja teritoriju jedne od teritorije druge države. Utvrđivanje granica na terenu vrše se na osnovu graničnog opisa, granične karte i fiksiranih tačaka na kojima se vrši prelamanje pravih linija. Na tim tačkama postavljaju se kao granična bilježi, kamenje, male piramide od betona ili kamena, drveni stupovi, granične table. Svaki biljeg ima svoj broj. Mješovite medžunarodne komisije pa sporazumima kontroliraju granicu i po potrebi obnavljaju državne biljege. Državnu granicu na jezeru je linija koja se povlači sporazumno između susjednih država, najčešće sredinom jezera. Obilježava se graničnim plovcima, a na karte se ucrtavaju granične linije sa svim markiranim tačkama. Državnu granicu na rijeci obično predstavlja linija koja se proteže sredinom matice ako je rijeka plovna, bez obzira dali je matica bliža jednoj ili drugoj obali. Ako rijeka nije plovna, državnu granicu predstavlja linija koja se proteže sredinom vodenog toka. Državna granica na moru je linija koja se proteže spoljašnjom ivicom teritorijalnog mora obalne države.Određuje se ugovorom između zainteresiranih država u kojem se detaljno opisuju državne linije na moru sa markiranim tačkama Državna granica u zraku je zamišljena ravan koja stoji uspravno na liniji državne granice na kopnu, moru, ezeru i rijeci. Podzemna državna granica je zamišljena ravan koja stoji uspravno ispod površine kopna, mora, jezera ili rijeka.31. DRŽAVNI UDAR- je preuzmanju vlasti u u jednoj državi, u kojem preuzmaju vlast u jednoj državi učestvuju cijele i dijelovi njenih vojnih snaga uz čiju pomoć jedna društvena struktura ( pa i vojni establišment ) pokušava preuzeti vlast u vlastitoj državi.32. EVROPSKA UNIJA - specifična međunarodna organizacija formirana ugovorom o Evropskoj uniji koji je zaključen u Mastrihtu (Holandija) 7.februara 1992.godine između do tada 12 članica Evropske zajednice: Belgije, Holandije, Francuske, Danske, Grčke, Irske, Ujedinjenog Kraljestva Španije, Portugala, Njemačke, Luksemburga i Italije, a od januara 1995.godine još i Finske, Švedske i Austrije. Ciljevi unije su prvenstveno u sljedečem: podsticanje privrednog razvoja, bez unutarnjih granica, jedinstvena moneta, zajednička spoljna i sigurnosna politika, zaštita prava svih građana članica, saradnja u oblasti pravosuđa i unutarnjih poslova itd.33. FAŠIZAM- Fašizmom se naziva totalitarna politička doktrina, doktrina nasilja i praksa ekstremnih šovinističkih pokreta, karakteristična po mješavini diktature i socijalne demagogije, sa ciljem širenja životnog prostora za jednu naciju (rasu) na račun drugih. Izvorno je nastala u Italiji,

gdje su 1921. godine savezi nacionalističkih grupa ustanovili Nacionalnu fašističku stranku, kojoj se 1923.godine pridružilo i italijansko udruženje nacionalista. Vođa stranke je bio Musolini. Osnovna ideja italijanskog fašizma jeste: na temeljima starog Rimskog carstva, ne birajući sredstva, formirati novu, veću i snažnu imperiju.U Njemačkoj je 1933.godine vlast osvojila nacionalistička stranka na čelu sa Hitlerom, a 1940.godine je potpisan Trojni pakt između Italije, Njemačke i Japana, triju država vođenih sličnim idejama širenja životnog prostora najgrubljim oblicima nasilja nad drugim državama i narodima. Iako je izvorno potekao sa tla Italije, izraz fašizam se u politici, praksi pa i u nauci koristi kako bi se njime označio teror, neograničeno nasilje, kao sredstvo za postizanje ciljeva, najčešće u ime neke nacije sve do 1945. godine. Neofašizmom (novi fašizam) se danas često označava politika i praksa organizacija,koje poslije Drugog svjetskog rata teže za uspostavom režima, metodama po uzoru na italijanski fašizam i njemački nacionalsocijalizam.34. GENOCID- potpuno ili djelimično istrebljenje neke nacionalne, etničke, rasne ili vjerske grupe ljudi. Pojam je prvi put upotrebljen u Generalnoj skupštini UN prilikom formulacije Ninberških principa 1946.godine, a preciznije je definisan u smislu fizičkog i biološkog istrebljenja. Konvencijom o genocidu iz decembra 1948.godine proglašen je međunarodnim zločinom. Zločin koji može imati formu sljedeći akata, bilo da su izvršeni u toku mira ili rata, sa namjerom uništenja, u cijelosti ili dijelom, nacionalne, etničke, rasne ili religijske grupe: ubijanjem članova grupe, nanošenjem teških tjelesnih ili mentalnih oštečenja pripadnicima grupe, nametanjem mjera usmjerenih da spriječe rađanje u okviru grupe. Genocid uključuje prešućivanje o izvođenju genocida, pokušaj izvođenja genocida i saučesništvo u genocidu. Ako je izveden u toku rata genocid je ratni zločin.35. GRAĐANIN- je u međunarodnom političkom smislu svaki državljaninkoji uživa određeni skup građanskih i državnih ( političkih ) prava, pripadnika građanskog ili civilnog društva, civili, privatna i javna ( politička ) osoba sjedinjena u jednu ličnost.36. – HAŠKE KONVENCIJE O MEĐUNARODNOM RATNOM PRAVU-konvencije usvojene na Prvoj (1899) Drugoj (1907) haškoj konvenciji mira,o mirnom rješavanju sporova, ratnom pravu i neutralnosti.Na Prvoj su usvojene 3, a Drugoj 13 konvencija.Ove konvencije moraju poštovati sve strane koje su je potpisale i strane koje su u sukobu. 37. HOLOKAUST-Pojam kojim se obično oznaćava veličina i grozota fašističkog zloćina osobito nad Jevrejima u Drugom svjetskom ratu,ali i pripadnicima ostalih naroda(masovna spaljivanja žrtava). To je sinonim za mnoge ratne zločine. U agresiji na BIH velikosrbski agresor primjenjivao je i elemente spaljivanja živih ili već usmrćenih žrtava

38. IDEOLOGIJA- izraz, oblik određene strukture svijesti i njoj primjerenog djelovanja; uzdizanje određenih individualnih ili grupnih interesa i ciljeva na razinu najviših općih vrijednosti.39. IZBJEGLICE- lica koja su iz razloga straha i nesigurnosti, pojedinačno ili kolektivno, spontano ili organizirano napustili svoju zemlju zbog političkih, ideoloških, nacionalnih, vjerskih i sličnih razloga ili zbog ratnih dejstava da bi se sklonili od likvidacije ili zarobljavanja. Država koja ih prihvaća ne smije prema njima sprovoditi bilo kakav oblik diskriminacije i dužna im je osigurati sva prava koja uživaju stranci nastanjeni na njenoj teritoriji. Imaju pravo na stjecanje imovine i pravnu zaštitu, kao i građani zemlje u koju su se nastanili, a prema mogućnosti države koja ih prihvati, i pravo na zaposlenje, socijalno osiguranje i zaštitu, kao i na stan i školovanje. Status izbjeglice prestaje povratkom u zemlju iz koje su izbjegli ili stavljanjem pod zaštitu zemlje svog porijekla, stjecanjem novog državljanstva ili zaštite neke treće zemlje. Položaj izbjeglica uređen je raznim međunarodnim aktima, a posebno Konvencijom o statusu izbjeglica (Ženeva,28.7.1951.). te protokola o pravnom položaju izbjeglica (Njujork,31.1.1967). O njihovom statusu, zaštiti i pružanju svih vidova pomoći, brinu i posebne organizacije kao što su Međunarodna organizacija za izbjeglice, Visoki komesarijat Organizacije ujedinjenih nacija za izbjeglice.40. KOALICIJA- je politički ili vojni savez više država koje djeluje protiv jedne ili više drugih država ( npr. Antanta, antihitlerovska koalicija i dr. ). Udruživanje političkih partija radi ostvarivanja nekog programa ili stvaranja koalicione vlade.41. KONFLIKT- je sukob, spor, rasprava, ali i oružani sukob, borba rat.42. LJUDSKA PRAVA-izraz kojim se u međunarodnom pravu označavaju odredbe o osnovnim pravima i slobodama čovjeka. Pored Povelje UN, među najvažnije akte o ljudskim pravima spadaju: Konvencija o ropstvu (1926), Konvencija o robstvu (1926), Univerzalna dekleracija o pravima čovjeka (1948),Konvencija o sprjećavanju i kažnjavanju ratnih zloćina (1948), Konvencija UN o pravima djeteta (1990), ITD. 43. MEĐUNARODNI ORUŽANI KONFLIKTI- je oružani sukob između dvije ili više država. Ratovi za nacionalno oslobađanje u kojem se narodi bore protiv kolonije dominacije i protiv rasnih režima, i općenito ratovi koji izbijaju kada narodi nastoje ostvariti svoje pravona samoopredjelenje, se takođe smatraju međunarodnim oružanim konfliktima. 44. MEĐUNARODNO ( RATNO ) PRAVO-posebna oblast, dio međunarodnog prava, međunarodno-pravni sistem koji uređuje odnose među državama ili narodima kao subjektima međunarodnog prava u ratu i međusobnim oružanim sukobima.

45. NACIJA- etnička, politička, kulturna i ekonomska zajednica ljudi, ustaljena na jednom području sa zajedničkim jezikom, prošlošću, tradicijom i običajima. Karakterizira je obično politički suverenitet koji se izražava kroz ostvarene ili tendencijske oblike državno političke organiziranosti, kroz svijest njenih pripadnika o etničkoj istovjetnosti i njihovu volju da žive u toj etničkoj zajednici.46. NACIJONALIZAM- je nacionalna svijest, borba za samostalnost, a kasnije ideologija, odnosno politika koja u prvi red ističe naciju i njena ( najčešće imaginarna ) prava nasuprot drugim nacijama. Kao ekstremna ideologija jevlja se i u obliku šovinizma.47. NEBORAC- pripadnik oružanih snaga koji ne učestvuju direktno u borbi (logističke,sanitetske,administrativne i druge službe i poslovi) i građanska lica koja prate oružane snage (civilno osoblje,dopisnici itd.) i ne smiju biti objekti neposrednog oružanog napada.48. NEPOSREDNA RATNA OPASNOST-stanje krajnje napetosti, kulminacia opasnosti od oružanog sukoba ili rata između država ili naroda, društemih grupa, slojeva ili plitčkih struktura unutar jedne države ili naroda usljed narastajućih nesporazuma i konfliktnosti.49. ORUŽANE SNAGE-oružana sila ili armija, posebna organizacija jedne zemlje, obučena i opremljena za vođenje oružane borbe.Suvremene oružane snage sastoje se od vidova, rodova vojske i službi a, u širem smislu, smatraju se i sve druge naoružane formacije jedne zemlje (policija nacionalna garda gerilske jedinice) koje po propisima jedne zemlje ulaze u sastav njenih oružanih snaga.50. PACIFIZAM- je liberalno- demokratski pogled na svijet i zalaganje za mir, osuda rata. Zalaže se protiv vojne obaveze, te za smanjivanje ( sve do potpunog ukidanja ) naoružanja, stvaranje udruženja protivnika rata. Pecifizam ne znači i suzdržavanje od legitimne upotrebe sile u slučajevima predviđenim međunarodnim pravima.51. POLITIKA - je djelatnost u vezi sa politikom, umijeće vođenja države. U opštem smislu, moć posredovanja u nekim društvenim odnosima i moć utjecaja na riješavanje tih društvenih odnosa.52. POVELJA UJEDINJENIH NARODA-dokument potpisan 26 juna 1945. godine (San Francisko) kojim je osnovna međunarodna organizacija Ujedinjenih naroda.Predstavlja najvažniji međunarodni ugovor zaključen poslije Drugog svjetskog rata, koju su u prvi mah potpisale 51 država – osnivači.53. PROGLAŠAVANJE RARTNOG STANJA- je akt najviših državnih organa kojim se nizi ( a naročito vojni ) organi države, te svjetska javnost obavještava o uvođenju ratnog stanja. Ovaj akt je naročito važan za državu koja se brani, jer njim pored toga da je na nju izvršena agresijastavlja do znanja i pravo na odbranu po međunarodnom pravu.

54. PROPAGANDA- je planski organizirano širenje političkih, privrednih, religioznih i drugih ideja radi pridobijanjajavnog mišljenja: govorima, predavanjima, masovnim skupovima, manifestacijama, film, televizijom, video i audiosredstvima, lecima i štampama.55. RASELJENA LICA- su općenito, osobe koje su u ratu morale da napuste mjesto prebivališta i privremeno se naseliti u drgi dio vlastite države. Ova lica uživaju zaštitu propisanu Ženevskim konvencijama o zaštiti žrtava rata iz 1949. godine.56. RAT-intenzivan,masovan sukob država, vojno-političkih saveza ili razlićitih društvenih snaga unutar jedne zemlje u kojem se masovno i organizirano primjenjuje oružana sila i vodi oružana borba radi ostvarenja određenih političkih, ekonomskih i vojnih ciljeva, država,naroda itd. Rat je društvena pojava nastala i razvijala se usporedo sa razvojem ljudskog društva i civilizacije.Poveljom UN napadački rat je pravno zabranjen i predstavlja zloćin protiv međunarodnog prava.57. RATNI ZLOČIN - teška povreda međunarodnog ratnog prava. Počinioci ratnog zločina mogu biti pripadnici oružanih snaga, vojni organi i druga lica po vlastitoj odluci. Pravno formulisanje ratnih zločina utemeljeno je nakon Niberškog suđenja.58. REZOLUCIJA- je odluka, zaključak nekog organa, skupštine, o nekom problemu s predlozima za njegovo rješenje.59. SIGURNOST-podrazumjeva općenito stepen zaštićenosti: ljudi od razlićitih oblika ugrožavanja, zaštitu materijalnih i kulturnih dobara u ličnoj i društvenoj svojini, zaštitu društva i njegovih vrijednosti, cjelokupnu zaštitu države od svih vidova njenog ugrožavanja. Sigurnost podrazumjeva stepen zaštite od ugrožavanja na planetarnom i kosmičkom nivou života općenito i ljudskog roda u cijelosti.Upolitičkom smislu sigurnost predstavlja stepen zaštite države od ugrožavanja unutra i sa vana. Na nivou UN postoji Savjet sigurnosti, organ čiji je zadatak briga o zaštiti svjetskog mira.60. TERITORIJA DRŽAVE- je prostor ( kopneni, vodeni, zračni ) na kojim se prostire suverenitet jedne države. Omeđena je uspravnom ravni u odnosu na tlo ili vodenu površinu.61. TERORIZAM- organizirana i sistematska primjena nasilja sa namjerom da se,izazivanjem straha i lične nesigurnosti građana, naruši autoritet državi ili ostvare neki od političkih ciljeva. Kao sredstvo političke borbe zabranjen je od međunarodne zajednice. Metodi terorizma su razlićiti: ubacivanje diverzanata,otmice avijona, ucjene, otmice, itd. 62. UJEDINJENE NACIJE- je organizacija ujedinjenih nacija.63. ŽRTVE RATA- su lica koja su zbog ratnog djelovanja izbačene iz stroja- ranjenici, bolesnici, brodolomci, ratni zarobljenici i civilno stanovništvo ( civilne žrtve rata ) koje trpi od ratnih dejstava i njihovi

posledica. Opčenito, to su lica koja će teško ostati u životu ako im se ne pomogne. Međunarodno ratno pravo pruža žrtvama rata posebnu zaštitu.