การเรยนรตามทฤษฎ Constructionism และโอกาสทมาพรอมกบยคดจตอล

โดย ดร.อานนท สหพทกษเกยรตภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม

การเรยนรแบบ Constructionism หรอทนยมเรยกเปนภาษาไทยวา การเรยนรเพอสรางสรรคดวยปญญา นนเปนแนวคดทเร มมการพดถงกน“ ”

มากขนในแวดวงการศกษาของไทยในชวยสบปทผานมาน ซงอาจเกดจากการทพระราชบญญตการศกษาของชาตฉบบป พ.ศ. 2542 และฉบบแกไขเพมเตมป พ.ศ. 2545 นนกำาหนดออกมาคอนขางชดเจนวาการเรยนการสอนในโรงเรยนจะตองพฒนาใหกาวไปไกลกวาการใหครยนสอนอยหนาชน พรบ. การศกษาฯ มการกลาวถงการสอนแบบทนกเรยนมความส ำาคญทสด การเรยนรตองถกจดขนมาใหเหมาะกบความสนใจทแตกตางของนกเรยน และเนนพฒนาใหเยาวชนของไทยคดเปนทำาเปนแกปญหาเปน ขอกำาหนดเหลานชใหเหนวาการสอนใหเดกเรยนเกงไดเกรดสงๆ เพยงอยางเดยวไมเพยงพอเสยแลว

เมอพระราชบญญตการศกษานถกประกาศออกมา กไดสรางความสบสนใหกบโรงเรยนคอนขางมาก ซงจรงๆ แลวไมใชเร องนาแปลกใจนกเพราะระบบโรงเรยนไทยเนนหนกทางวชาการมาเปนเวลาชานาน เกรดและการสอบตางๆ เปนเครองมอชวดคณภาพอนสงสด เปนกญแจสโอกาสทางการศกษาทนำาพาตนใหเลอนระดบไปอยในชนชนทสงขน จนเกดวฒนธรรมการเอาตวรอดผานการตวและกวดวชากลายเปนประเทศทมธรกจกวดวชาอนมมลคาทางเศรษฐกจสงทสดในโลกแหงหนง คณครจำานวนมากกโตขนมากบระบบ

โรงเรยนแบบน ดงนนการเปลยนแปลงวถปฏบตจากทเปนอยจงไมใชเร องงาย

ในชวงปแรกๆ ท พรบ. การศกษาฯ ฉบบใหมถกนำามาใชนนตรงกบยคทมโครงการเกษยรอายราชการกอนกำาหนดออกมา ซงปรากฏวามคณครทถอดใจและเลอกทจะ “early retire” ออกจากราชการมากกวาทจะปรบตวเขากบแนวนโยบายใหมกนเปนจำานวนมาก ฝายทยงอยกมการตความนโยบายของ พรบ. การศกษาฯ อยางหลากหลาย แลวแตจะคดกน เชน บางกเชอวาการทนกเรยนมความสำาคญทสดนนหมายความวาครจะตองไมสอนเลย และปลอยใหนกเรยนขวนขวายหาความรเอาเอง ดงนนในวชาของตนกเพยงกำาหนดหวขอแลวเดนออกจากหองไป ซงแนนอนวายงทำาใหการเรยนรของเดกแยลง การท พรบ. การศกษาฯ นนเขยนจดปลายทตองการไวแตไมไดบอกวาจะไปถงเปาหมายนนไดอยางไร ทำาใหแมวาขอกำาหนดตางๆ นนจะเปนสงทด แตกมลกษณะเปนเพยงนามธรรมทเออมถงไดยากภายใตกรอบของวถโรงเรยนทเปนอย

อยางไรกด พรบ.การศกษาฯ นกไดเปดชองใหมการพดคยถงเรองการเรยนรสมยใหมกนมากขน เมอเวลาผานไปกลมคร โรงเรยน ตลอดจนหนวยงานตางๆ ทสนใจในเร องนอยางจรงจงกมการสงสมและพฒนาความเขาใจของตนมากขน ทงจากการลองผดลองถกหรอการศกษาตวอยางจากตางประเทศ และเกดเปนแนวทางในการนำาเอานวตกรรมทางการเรยนรแบบใหม (ซงบางทกไมตรงกบ พรบ.การศกษาฯ เสยทเดยว) ไปใชในระบบการศกษาอยางเปนเหตเปนผลมากขน โดย Constructionism เปนหลกการหนงทกลมคนในแวดวงการศกษาเหลานใหความสนใจคอนขางมาก ตลอดจนมการนำาไปประยกตใชในวงกวางขนเรอยๆ เนองจากมลกษณะทสอดคลองกบสงท พรบ. การศกษาฯ พดถง ตลอดจนเปนหลกการทมผศรทธาจำานวนมาก

เอกสารนจะกลาวถ ง Constructionism ในสองมมมอง ค อ 1) Constructionism ทเปนทฤษฎการเรยนร และอธบายพฒนาการของสตปญญามนษย และ 2) Constructionism ในลกษณะของปรชญาการจดการเรยนการสอนทมใชในประเทศไทย ซงเปนสงทเกดจากการตความทฤษฎโดยรวมเอาปจจยทางสงคม การบรหารจดการ และขอจำากดตางๆ ในบรบทของสงคมไทยเขาไปดวย

2.1 ทฤษฎ Constructionism: คนเราเรยนรอยางไร

ทฤษฏ Constructionism ถกคดคนขนโดย Seymour Papert ผ ซงเปนศาตราจารยทางการเรยนรท MIT (Massachusetts Institute of Technology) มหาวทยาลยชนนำาทางวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตรในสหรฐอเมรกา โดยเปนแนวคดท Papert ตอยอดมาจากทฤษฎทใกลเคยงกนช อวา Constructivism ซ งคดคนโดยอาจารยของ Papert ช อ Jean Piaget (นามเรยกกนทวไปวา เปยเจ) นกญาณวทยา (Epistemologist) และนกปรชญาผโดงดงจากประเทศสวสเซอรแลนด เปยเจไดรบการคดเลอกใหเปนหนงในรอยบคคลสำาคญทสดของศตวรรษท 20 โดยนตยาสารไทมส ดวยเหตทเขาคนพบพนฐานสำาคญหลายอยางของการพฒนาการเรยนรของมนษย (โดยเฉพาะเดก) โดยทฤษฎ Constructivism เปนทรจกและอางองอยางกวางขวางในแวดวงวชาการและการศกษา ดงนนการทจะศกษา Constructionism (น .ห น ) น น จ ง ค ว ร ท ำา ค ว า ม ร จ ก ก บ Constructivism (ว.แหวน) เสยกอน

2.1.1 Constructivism: ตนกำาเนดของ Constructionism

เปยเจเปนทรจกมากจากการทดลองของเขากบเดก ซงแสดงใหเหนถงปรากฏการณทนาสนใจหลายประการเกยวกบการพฒนาสตปญญา ตวอยางทร จกก นมากคอการทดสอบความเขาใจเกยวกบการคงอยของสะสาร (Conservation) โดยการทดลองมรายละเอยดดงน

เปยเจนำาแกวสองใบทมขนาดและรปรางเทากนมาวางไวบนโตะ ใบหนงอยตอหนาเปยเจและอกใบหนงอยตอหนาเดกทมอายตำากวาเจดปคนหนง เปยเจบอกเดกคนนนวาตอไปนเราจะแบงนมกนดม แลวเปยเจกเทนมลงไปในแกวทงสองในปรมาณเทาๆ กน หลงจากนนเขากถามเดกวาเราแบงนมกนอยางเปนธรรมหรอไม เดกจองมองดแกวทงสองแลวตอบวา เปนธรรม เพราะเรา“ทงสองมนมเทากน หลงจากนนเปยเจหยบแกวนมของเขาขนมาแลวเทใส”แกวใบใหมซงมรปรางเพรยวและสงกวาสองใบแรก (ดงภาพท 2.1) สำาหรบผใหญแลวคงจตนาการไดไมยากวานมในแกวใหมนแมจะมปรมาณเทาเดมแตความเพรยวของแกวจะทำาใหระดบของนมในแกวสงขน เปยเจถามเดกอกครงวาเราแบงนมกนอยางเปนธรรมหรอไม ครงนมแนวโนมสงทเดกจะตอบวาไมเปนธรรม เพราะเขาคดวานมในแกวเพรยวมปรมาณมากกวานมในแกวของเขาทงๆ ทเปยเจเทนมจากแกวหนงไปอกแกวหนงใหเขาดตอหนาตอตา เหตผลทไดรบจากเดกคอระดบของนมในแกวเปยเจนนสงกวาของเขาดงนนเปยเจจงตองมนมมากกวา การทดลองนสรางความประหลาดใจใหกบผคนทพบเหนเปนอยางมาก เปยเจคนพบวาเดกทมอายตำากวาเจดปจะยงไมมความเขาใจในเรองความคงอยของสะสาร (ปรมาตรของเหลวมเทาเดมเสมอไมวาจะถกบรรจอยในภาชนะใด) เดกในวยนจงตองใชลกษณะทางกายภาพอยางอนของสะสารในการตความและสรางคำาตอบ เปยเจอธบายวานคอสาเหตทเดกคดวา สงกวา จง มากกวา “ ” “ ”

รปท 2.1 การทดลองของเปยเจเรองการคงอยของสะสาร

การทดลองนนำาไปสการคนพบขอเทจจรงทางการเรยนรของมนษยสองประการคอ

1. นอกจากเดกจะไมเขาใจเร องการคงอยของสะสารแลว เปยเจพบวาเราไมสามารถ สอน ใหเขาเขาใจในเร องนได นนคอตอใหพยายาม“ ”สอนอยางไรเดกกจะไมเขาใจวานมในภาชนะทงสองนนเทากน ถา

เหตการณนเกดในโรงเรยนครจะผดหวงเมอพบวาเขาไมสามารถทำาใหเดกเขาใจไมวาจะสอนดเพยงใด แตพอเดกมอายมากขนเปยเจพบวาจๆ เขากจะเขาใจหลกการนไดเอง การพยายามทำาความเขาใจถงกระบวนการเปลยนแปลงทเกดขนเปนสงททาทายสำาหรบเปยเจเปนอยางมาก หลงจากทำาการศกษาการเรยนรของเดกเปนเวลานาน เปยเจไดอธบายวาเดกปกตทวไปเมอมอายไดเจดขวบประสบการณทเขาไดรบเกยวกบโลกรอบตวเขาผานทางประสาทสมผสตางๆ (ห ตา จมก ปาก สมผส) ทงทเกยวและไมเกยวโดยตรงกบเร องความคงอยของสะสารจะสะสมกนเพมขนจนทำาใหเดกมทรพยากรทางความคดมากพอทจะตความสงทเหนจนทำาใหเกดความเขาใจในเรองนไดในทสด นนคอ ความรของเดกไมไดเกดจากการสอน(อยางเดยว) แตเขาจะตองสรางความเขาใจของเขาขนมาดวยตนเอง นค อจดเร มตนของ Constructivism

2. เปยเจพบวา เมอเดกพฒนาความเขาใจเรองดงกลาวแลวเขาจะจำาไมไดวาเขาเคยคดอยางไรในอดต เชน หากใชกลองวดโอบนทกคำาตอบทผดของเดกไว แลวฉายใหเขาดอกครงหลกจากทเขาอายมากพอทจะเขาใจในเรองดงกลาว เดกจะเกดอาการงงวาทำาไมตนเองถงคดวานำาในแกวทงสองมไมเทากน หรออาจไมเชอวาตนเองเคยตอบเชนนน

ขอเทจจรงทงสองประการนเปยเจเชอวาเปนจรงสำาหรบผใหญดวย การพฒนาความคดความเขาใจของตนเองเปนสงทเกดขนโดยทไมรตว ดงนนครทงงวาทำาไมบางครงนกเรยนของตนจงไมสามารถเขาใจในสงทตนสอน ทงๆ ทสำาหรบตวครแลวสงทพดไปนนแสนงายและตรงไปตรงมาทสด เมอเขาใจการทดลองของเปยเจขางตนแลวจะฉกคดไดวา เมอกอนตนเองอาจไมเขาใจเร องดงกลาวเหมอนกบนกเรยน เพยงแตตนเองไดพฒนาจากจดนนมาไกลแลว และจำากระบวนการคดของตนในสมยกอนนนไมไดเทานนเอง

ขนตอนแนนอนทอธบายวาเกดอะไรขนทำาไมเดกจงอยๆ กเขาใจเร องการคงอยของสะสารได น นเป นส งท ซบซอน แมวาความก าวหน าทางวทยาศาสตรในปจจบนจะทำาใหเราเขาใจการทำางานของสมองมนษยมากขน แตรายละเอยดขนตอนททำาใหเกดกระบวนการเรยนรยงคงเปนปรศนาอย อยางไรกด ในทางญาณวทยานนเปยเจไดสรางหลกการอธบายกระบวนการเรยนรของมนษยทเกดขนไวคอนขางละเอยด โดยจะไดน ำามากลาวถงโดยสงเขปดงน

2.1.2 Schema: โครงขายปญญาของมนษย

เปยเจ มองวาความรเกยวกบสงตางๆ ของคนเรานนถกเกบไวในโครงขายทเรยกวา Schema (ซ งจนตนาการคราวๆ ไดวามร ปรางคลายใยแมงมม) โดยมองคประกอบพนฐานคอ ประสบการณ ความร และความเขาใจตางๆ ทเชอมโยงกนอย โดยเดกทารกจะเร มตนดวย Schema ทมความซบซอนนอย ดงนนการตความสงทอยรอบตวจงทำาไดอยางจำากด โครงขาย Schema นจะมความซบซอนขนทกครงทมการรบรเกยวกบโลกรอบๆ ตวเขา ไมวาจะผานการมองเหน การรบฟง การลบ การจบ การอม ฯลฯ เมอมการรบรส งใหมๆ เขามา สมองกจะนำาสงนนไปตอเพมกบ Schema ของตน ทำาใหเดกมทรพยากรในการทำาความเขาใจปรากฏการณตางๆ มากขน เมอเดกโตขนเปนผใหญ Schema จะมความซบซอนมากและจะมรายละเอยดสวนบคคลทไมซำากนกบคนอนแมอาจจะมโครงสรางพนฐานทคลายๆ กนกตาม

รปท 2.2 ไขเปนตวอยางหวขอทสามารถใชสำารวจโครงสราง Schema ของคนได

การทำาความเขาใจเกยวกบ Schema นทำาไดผานทางการทดลองงายๆ เชน ใหแสดงภาพไขใหกลมคนสกกลมหนง (รปท 2.2) หลงจากนนขอใหเขาเขยนทกสงทกอยางทเขาคดวาเกยวของกบไข (อาจใหเขยนออกมาเปนโครงขาย หรอ Mind Map) เราจะพบวาโครงขายทไดนนจะมบางสวนทคลายๆ กน เชน ไขนำาไปสเร องอาหาร ไขเปนสงทไดจากสตวเชน ไก เปด นก ฯลฯ ดงรปท 2.3 อยางไรกดแตละคนจะมสวนประกอบทตางจากผอน เชน บางคนเหนไขแลวคดถงเรองการเมอง (การปาไข) หรอ นกถงเรองบรษทขามชาต (การทำาฟารมไกและสงจำาหนายยงตางประเทศ) เปนตน ซงหวขอเหลานจะขนอยกบประสบการณสวนตวของแตละคนทเคยมมากบหวเรองนนๆ

การศกษาแบบดงเดมอาจเขาใจผดโดยตความแนวคดเรอง Schema ขางตนวา ถาจดมงหมายคอสราง Schema ทซบซอน หนาทส ำาคญของครบาอาจารยในโรงเรยนกนาจะเปนการสอนโดยเตมความรใหมๆ เขาไปใน Schema ของเดก เพอใหมความซบซอนมากขนอนจะทำาใหเขามความคดความอานดงเชนผใหญทมการศกษาไดในทสด แตวธการนเหนไดชดจากระบบโรงเรยนปจจบนวาไมคอยไดผล เดกเรยนดตามมาตรฐานของครมจ ำานวนนอย ในทศนะของ Constructivism เดกไมใชภาชนะวางเปลาทรอใหผใหญเทความรลงไปไดตามทตองการ ความเขาใจของเดกเกดจากกระบวนทซบ

ซอนกวาการถกสอนหรอการบอกเลาเปนอยางมากดงทได อธบายจากตวอยางเรองการพฒนาความเขาใจเกยวกบความคงอยของสะสารไปแลว

รปท 2.3 ตวอยาง Schema ทเกยวโยงกบ ไข“ ”

2.1.3 ผใหญตวนอย

เดกมกถกมองวาเปนผใหญทไมสมบรณ เปรยบเหมอนเปนจกซอวทระบบการศกษาตองปอนชนสวนใหครบทกตวจงจะถอวาเปนผใหญทสมบรณ แตเปยเจเสนอแนวคดทแตกตางวา จรงๆ แลวเราควรมองวาเดกคอ ผใหญ“ตวน อย เขามม มมองเก ยวก บส งต างๆ ในโลกนท สมบรณอยเสมอ” กระบวนการคดของเดกเปนกระบวนการเดยวกบของผใหญเพยงแตเกดขนบนพนฐานโครงสรางทซบซอนนอยกวาเทานน นอกจากนนการทเดกจะ

ยอมรบความรใหมๆ ทไดรบกมกระบวนการทไมตางจากผใหญ ตวอยางทชดเจนในเร องนคอการทผใหญเองมกมการประเมนสงทไดพบไดเหนกอนเสมอวาตนเองจะตความมนอยางไร ถาสงนนขดกบมมมองและความเขาใจปจจบนทมอยผใหญกมกจะโตแยงและไมยอมรบสงนน (แมวาจรงๆ แลวความคดของเขาเองตางหากทไมถกตอง) สถานการณนนบวาไมตางกบหนนอยทมองวานมในแกวเพรยวสงนนจะตองมปรมาณมากกวานมในแกวทเตยกวา เมอผใหญบอกวาจรงๆ แลวนมมปรมาณเทากน นอกจากเดกนอยจะไมเขาใจแลว เขาอาจปฏเสธทจะยอมรบสงทผใหญพดดวยซำาไป และยนยนในความคดตวเองวา สงกวากตองมากกวาส “ ”

นกวทยาศาสตรอยในสถานการณเชนเดกนอยนตลอดเวลา เมอใดกตามทมการคดคนทฤษฎใหมๆ ขนมา กมกจะมการโตแยงและถกเถยงกนจนกวาทฤษฎนนจะไดรบการยนยนหรอถกลมลางไป ยกตวอยางเชน เมอไมกรอยป ท ผ านมาผคนสวนมากเช อวาโลกน เป นศนยกลางของจกรวาล (Geocentric) เมอกาลเลโอออกมากลาวอยางออกหนาออกตาในศตวรรษท 17 วาจรงๆ แลวพระอาทตยตางหากทเปนศนยกลาง (Heliocentric) แมวากาลเลโอจะมหลกฐานจากการสงเกตทางดาราศาสตร เขากลบถกวพากษวจารณอยางหนก ถงขนถกจบตวพจารณาโทษ และตองใชชวตบนปลายในสภาพทถกจำากดบรเวณ กวาความคดทถกตองเกยวกบศนยกลางของจกรวาลจะเปนทยอมรบกนทวไปกตองผานการพสจนและใชเวลาถกเถยงกนอกนบรอยปจนกระทงพระสนตะปาปา เบเนดกทท 14 ประกาศยอมรบแนวคดนในกลางศตวรรษท 18 กระบวนการพฒนาความรความเขาใจทเร มตนดวยการตอตานแนวคดใหมทไมเขากบแนวคดเดมเชนนเปยเจเสนอวาเปนกระบวนการเดยวกนกบทเกดในตวมนษย ดงจะไดอธบายรายละเอยดในหวขอตอไป

2.1.4 กระบวนการดดซม (Assimilation) และ ปรบโครงสราง (Accommodation)

ในมมมองของทฤษฎ Constructivism ความเขาใจของมนษยเกยวกบสงใดๆ จะเกดจากการสรางความหมายใหกบสงนนดวยตนเองของผเรยน ไมใชจากการรบเอาความรของผอนมาเหมอนการทำาสำาเนาเอกสาร โดยสงทผเรยนใชในการตความสงทไดรบมานนกถกกำาหนดโดย Schema ของตนนนเอง เมอตความเสรจแลว Schema ของผนนกจะมการปรบเปลยนไป และมความซบซอนมากขน โดยจะมากหรอนอยกขนอยกบสถานการณ

เปยเจเสนอวาเมอใดกตามทผเรยนทำาการตความหมายสงทไดรบมา เขาจะเรมตนดวยการพยายามเชอมโยงสงนนเขากบประสบการณและความเขาใจทมอยเดมของเขา เชน หากถามเดกชนอนบาลคนหนงวาเขาคดวาโลกนกลมหรอแบน การทเดกคนนนจะตอบวาโลกแบนกคงไมนบวาเปนเร องแปลก เพราะไมมอะไรในประสบการณของเขาทบงชวาโลกนแททจรงแลวเปนทรงกลม ของทกอยางทอยรอบตวเขากตงตรงขนมาไดโดยไมลม เหมอนกนกบของทตงอยบนโตะเรยบๆ ถาโลกกลมกนาจะเหมอนเวลาทโตะนนเอยง สงของกจะตองลม การสรางคำาตอบจากประสบการณของตนในลกษณะนเป นผลของกระบวนการดดซม (Assimilation) คอการสรางคำาตอบทสามารถเชอมโยงเขากบประสบการณและความเขาใจเดมทมอยแลวของเขา จากตวอยางขางตน คำาตอบทวา โลกแบน แมวาแทจรงแลวเปนคำาตอบท“ ”ผด แตสำาหรบเดกแลวเปนการสรางคำาตอบททำาใหสามารถดดซมเขาไปใน Schema ของเขาไดโดยไมเกดความขดแยง

อยางไรกตามคงเปนเรองยากทเดกคนนจะรกษาความเชอทวาโลกแบนไดนานนกในยคสมยน เมอเวลาผานไปเขาจะประสบหลายสงทเมอรบเขามาแลวไมเขากบแนวคดของเขา เปยเจไดอธบายวาในขนแรกเดกมกจะคดหาเหต

ผลขนมาเพอโตแยง หรอ หาทลง ใหกบสงแปลกปลอมเหลานนเพอรกษา“ ”แนวคดเดมของตนเองไว เชน หากเขาไปเหนภาพในหนงสอทแสดงวาโลกเปนทรงกลม แนนอนวาสงนจะขดกบทฤษฏโลกแบนของเขา กระบวนการ หาท“ลง ของเดกอาจจะนำาไปสการตความภาพดงกลาววาโลกนนยงคงแบนอย”เพยงแตแตมขอบเปนรปวงกลม (ดงแสดงในรปท 2.4 ขวา) วธนชวยใหเดกดดซมขอมลใหมทขดแยงเขาไปในกระบวนการคดปจจบน (ทผด) ของเขาได คราวตอไปเมอใครพดใหฟงวาโลกนนกลม เขาอาจเหนดวยทงๆ ทจรงๆ แลวคำาวา กลม สำาหรบเขานนคอแผนราบทมขอบเปนรปวงกลม ไมใชทรงกลม“ ”ดงเชนทผใหญอาจเขาใจ

รปท 2.4 (ซาย) โลกทรงกลมตามทเปนจรงและ (ขวา) โลกแบนทมขอบเปนรปวงกลม

การตอตานการเปลยนแปลงเปนธรรมชาตของมนษย แตเมอพบเหนสงทขดแยงกบกระบวนการคดของตนสะสมเขามามากๆ ในทสดกจะเกดก ร ะ บ ว น ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ท เ ป ย เ จ เ ร ย ก ว า ก า ร ป ร บ โ ค ร ง ส ร า ง (Accommodation) เชน เดกทคดวาโลกแบน เมอความคดของเขาไมสามารถอธบายปรากฏการณหลายๆ อยางทเขาไดพบ เชน ทำาไมตอนไปเทยวทะเลขอบฟามนถงดโคง ทำาไมภาพยนตรและหนงสอมกมภาพจำาลองของโลกทเป นทรงกลม มส งท เรยกวาแรงดงดดชวยใหส งของตงอยได รอบ

จดศนยกลาง เคยเหนลกโลกจำาลองในหองสมดทเปนทรงกลม ครสอนวาโลกเปนทรงกลม ฯลฯ เมอสงทขดแยงเหลานกอรางสรางตวขนมากเขา จะสงผลให Schema ของเดกขาดความสมดลและเมอถงจดๆ หนงกจะเกดการปรบโครงสราง ผลทไดคอ Schema ใหมทสนบสนนแนวคดทวาโลกเปนทรงกลม กระบวนการขณะ Schema ปรบโครงสรางจากแบบเกาไปเปนแบบใหมนมกจะใชเวลาไมนาน เหมอนดงวาโครงสรางเกาถกรงจนทนไมไหว แตกสลายออกไปเปนโครงใหมทเสถยรกวาเดม

กระบวนการดดซมและปรบโครงสรางนเปยเจคดวาเปนสงทเกดขนกบผ ใหญด วย แตผลจะไมชดเจนและรวดเรวเหมอนท เหนในเด กเพราะ Schema ของผใหญมความซบซอนสงและคอนขางอยตว ซงทำาใหผใหญมก

หาทลง ใหกบสงตางๆ ไดมากขน การปรบโครงสรางจงเกดไดไมงายนก“ ” กระบวนการนอาจอธบายสำานวนไทยทวา ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก ก“ ”เปนได

2.1.5 การนำาทฤษฎ Constructivism ไปประยกตใชกบการเรยนร

แมวาเปยเจจะไมเคยมองตนเองวาเปนนกการศกษา แตแนวคดทางญาณวทยาทเขาคนพบนนถกนำาไปประยกตใชกบงานวจยและการปฏรปการศกษาคอนขางมาก ซงพอจะสรปสาระสำาคญไดดงตอไปน

1) เปลยนจากการสอนมาเปนการชนำา (Facilitate)

ในเม อการรบร และเขาใจสงทต างๆ ทได พบของเดกนนข นอยก บ Schema ของเขา ดงนนการชนำาเพอใหเกดพฒนาการทตงอยบนพนฐานของสงทเดกมอยจะมความสำาคญมากกวาการสอนหรอปอนความรใหกบเดก ถงแมวาบางครงการชนำาดงกลาวจะไมไดนำาไปสคำาตอบหรอความรทถกตอง

ในทนทกตาม แนวคดนใหความสำาคญกบพฒนาการมากกวาคำาตอบทถกตอง ขอใหพจารณาตวอยางการทดลองของเปยเจตอไปน

เปยเจพดคยกบเดกอายหาปดงนเปยเจ: หนจา ลมเกดจากอะไร?เดก: (คดอยพกหนง) ลมมาจากตนไมเปยเจ: หนรไดยงไงเดก: หนเหนตนไมโบกแขนไปมาเปยเจ: แลวมนทำาใหเกดลมไดอยางไรเดก: (เอามอพดไปมาทใบหนาของเปยเจ) อยางนไง เพยง

แตวาแขนตนไมใหญกวา และตนไมมหลายตนเปยเจ: แลวลมในทะเลละ มาจากไหน?เดก: (คดตออกพกหนง) มนพดมาจากบนบก .. ไมใชส ..

มนมาจากคลน!

หากทานเปนผปกครองหรอครของเดกคนน ทานคดวาทานจะมปฏกรยาตอบสนองอยางไรเมอไดยนคำาตอบเหลานจากเดกของทาน? ใครทมงความสนใจไปเพยงทคำาตอบทผดของเดกนนถอวาหลงประเดนไปแลว เปยเจมองอกอยางหนงวาแมคำาตอบทไดรบจากเดกนนไมถกตองในทางวทยาศาสตร แตถาพจารณากระบวนการคดของเขากไมนบวาผดเสยทเดยว เดกคนนสรางคำาตอบออกมาบนพนฐานของ Schema ทยงจำากดอยของตน เขาสามารถสรางขอสมมตฐานทอธบายคำาตอบของตนไดอยางเปนเหตเปนผล เดกอาจเหนวาทกครงทมลมตนไมกมกจะมการเคลอนไหวเขาจงคดคำาอธบายทสรางความสมพนธระหวางทงสองอยางนขนมา

กระบวนการลกษณะเชนนไมตางจากการสรางขอสมมตฐานของผใหญหรอแมแตนกวทยาศาสตรเทาใดนก หากมองยอนอดตไปกจะพบเหนตวอยาง

มากมายถงความเชอเกาๆ ทไมถกตองและหลายอยางจะฟงดนาขนสำาหรบคนยคปจจบน ยกตวอยางเชน ในสมยสงครามโลกครงทสอง ยาฆาแมลง DDT พงถกคนพบ และนยมใชในการปราบยงและแมลงตางๆ โดยในสมยนนเชอวา DDT ไมเปนอนตรายตอมนษย (แตตอมาพบวาพษของ DDT สงผลตอการเกดมะเรงและโรครายอนๆ มากมาย) ในตอนนนมโรงเรยนหลายแหงในรฐเทกซสของสหรฐอเมรกาไดนำา DDT มาใชเพอกำาจดเหาบนหวของนกเรยน ดงนนหากทานอยในยคนนแลวถามคณครวาจะแกป ญหาเหาระบาดในโรงเรยนอยางไรกจะไมแปลกถาไดคำาตอบวา ใหเอา “ DDT มาพนใสหวของนกเรยนทกคน ”

ความรสกของทานทมตอคำาตอบเรอง DDT คงไมตางจากคำาตอบเรองกำาเนดของลมขางตนเทาใดนก ทงคเปนคำาตอบทผด แตสำาหรบผใหคำาตอบนน ส งท ตนพดไปมเหตผลสมบรณท สดเท าทเขาคดไดบนพนฐานของ Schema ทมอย คำาถามสำาคญตอไปสำาหรบผเปนครอาจารยคอทานจะเลอกทำาอยางไรในสถานการณแบบน?

สงทเปยเจเลอกทำาเมอไดรบคำาตอบแรกมาจากเดก (ลมเกดจากตนไม) คอการทาทายความคดของเขาโดยถามถงกรณทคำาตอบของเดกอธบายไมได (ลมในทะเลมาไดอยางไร ในเมอทะเลไมมตนไม) นบเปนการชนำาอยางดใหเดกคดตอไป ซงเขากแสดงใหเหนวาเขาสามารถสรางคำาตอบใหมขนมาเพอ หาท“ลง ใหกบคำาตอบเดมของตนได นนคอ ลมบนบกมาจากตนไม สวนลมทะเล”มาจากคลน

ถาเอาเขาจรงๆ เชอวามผใหญจำานวนมากทยงไมเขาใจถงทมาของลมในทางวทยาศาสตร แมอาจพอนกไดวาตองเกยวกบความกดอากาศ หรอการทอากาศรอนจะลอยตวขน แตทายทสดจะมเพยงไมกคนทสามารถเรยบเรยงคำาตอบออกมาไดจรงๆ ดงนนการคาดหวงใหเดกหาขวบสามารถตอบคำาถามนได

จงเปนสงทเกนความจรงไปสกหนอยอยแลว กระบวนการของเปยเจจงยงเหมาะสมสำาหรบสถานการณดงกลาว แมวาคงจะตองใชเวลาอกหลายปหลงจากการสนทนาครงนนกวาเดกคนนจะซมซบและปรบโครงสรางความคดของตนเพอเขาถงคำาตอบทแทจรงเกยวกบการเกดของลม แตกระบวนการชน ำาพฒนาการความเขาใจของเปยเจนนถกตองตงแตวนนนแลว

2) นาททอง

บอยครงทมคนตความทฤษฎ Constructivism วาจะตองปลอยใหผเรยนสรางความรข นเองและหามทำาการสอนเดดขาด การหามสอนนนเปนความคดทไมถกตอง แมวาทฤษฎ Constructivism จะใหความสำาคญกบการชนำาเพอพฒนาความเขาใจโดยตงอยบนพนฐานความพรอมของเดก แตทฤษฎนกไมไดปฏเสธการสอนเสยทเดยว ความเขาใจผดในลกษณะนพบเหนไดบอยๆ เนองจากระบบการศกษาแบบดงเดมเนนการสอนเปนหลก เมอมแนวคดใหมทแตกตางเขามา กมกจะถกตความวาจะตองละเวนทกอยางทเกยวของกบระบบเดม ปรากฏการณตอบสนองตอแนวคดใหมในลกษณะของการเลอกทำาเพยง อยางใดอยางหนง “ ” (Either-Or Phenomenon) เชนน เปนสงท จอหน ดวอ (John Dewey) นกจตวทยา ผมบทบาทอยางมากในการขบเคลอนการปฏรปการศกษาในอเมรกาในครงแรกของศตวรรษท 20 ไดตงขอสงเกตไววามกจะเกดขนเสมอๆ ทมการพดถงการปฏรป ทงๆ ทจรงๆ แลว แนวคดใหมเพยงแคตองการชใหเหนวาการเรยนรนนใชการสอนเพยงอยางเดยวลวนๆ ไมได

ไมมเหตผลอนใดทครอาจารยในฐานะผรไมควรสอนผเรยน แตแนวคดของเปยเจไดชใหเหนแลววาการสอนทเกดผลนนจะตองเลอกเวลาใหด เพราะสงทครอาจารยพดไปหากผเรยนไมสามารถเชอมโยงเขากบตวเองได โอกาสทความรนนจะถกดดซมเขาไปกเปนไปไดนอย แนวคดนตรงกบแนวคดของการ

สอนแบบผเรยนเปนสำาคญนนเอง เมอเวลาเอออำานวย เชน หากผเรยนกำาลงตดปญหาและตองการความรใหมทจะทำาใหเขาบรรลเปาหมายได เขากจะพรอมรบสงทครอาจารยจะสอนใหกบเขา เวลาเชนนเรยกวา นาททอง โดยเดก“ ”แตละคนอาจมนาททองทแตกตางกนไป การสอนจงขนอยกบการสงเกตของอาจารยวาลกศษยของตนพรอมเมอใด และพรอมทจะเรยนในเรองใด และครอาจารยทดจะสามารถสรางกจกรรมการเรยนรททำาใหเกดนาททองเหลานไดบอยๆ

อยางไรกดตองไมลมวา การสอน เปนเคร องมอช นหนงเทานน“ ”ทามกลางเครองมออนๆ ทสามารถเปดโอกาสทางการเรยนรใหกบผเรยนได การทำาโครงงาน การวางแผน การนำาเสนอ รบฟงความคดเหน ฯลฯ เปนตวอยางของเครองมออนๆ ทสามารถใชไดดไมแพกน

3) การไดรบคำาตอบไมไดนำาไปสความเขาใจเสมอไป

ตวอยางของเปยเจเร องการคงอยของสะสารและจดก ำาเนดของลมแสดงใหเหนอยางชดเจนแลววาการไดรบคำาตอบทถกตองไมไดนำาไปสความเขาใจเสมอไป เดกทเหนวานมในแกวทระดบสงกวามปรมาณมากกวาจะยงคงคดเหมอนเดมไมวาผใหญจะพดอยางไร คงไมเปนประโยชนทจะอธบายเร องทมาของลมซงเกยวกบความกดอากาศและหลกการทางวทยาศาสตรอนๆ ใหกบเดกทคดวาลมมาจากตนไม ในสถานการณเชนน การคดคนหาทางชวยชนำาใหผเรยนคอยๆ พฒนาความคดของตนไปขางหนาจะมความสำาคญมากกวา ตอไปนเปนตวอยางทางคณตศาสตรงายๆ ท Seymour Papert แสดงใหเหนถงกระบวนการดงกลาว

สมมตวาเราตองการใชเชอกรดโลกทงใบใหคลายกบเขมขดทรดรอบเอวมนษย เชอกทใชจะตองมความยาวมากพอสมควร จากหลกทางคณตศาสตร

เร องการหาเสนรอบวง หากเราทราบรศมของโลกเราจะสามารถค ำานวณหาความยาวเชอกนไดตามสตรตอไปน

เสนรอบวง = 2πr

เม อค นหาขอม ลจาก Wikipedia จะพบวารศมของโลกน นยาวประมาณ 6,300 กโลเมตร ดงนนเชอกทตองใชกจะยาวเทากบ 2 × π × 6300 หรอเทากบ 39,584 กโลเมตร คำาถามคอ ถาหากวาเราตองการคลายเชอกออกไมใหรดแนนเกนไป โดยกำาหนดใหเชอกเสนใหมนลอยขนสงจากพนโลก 1 เมตร (ประมาณระดบเอวของคนทวๆ ไป) เราจะตองใชเชอกยาวขนเทาใด? กอนทจะคดคำาตอบออกมาจรงๆ ขอใหลองใชเวลาสนๆ คาดคะเนคำาตอบในใจของทานวามนนาจะอยในชวงสกเทาใด หลกหนวย หลกสบ หลกรอย พน หรอหมน

รปท 2.5 (ซาย) กำาหนดวาเรารดเชอก (สแดงตามขอบ) รอบโลกทงโลก แลว (ขวา) เราตองการคลายเชอกออกโดยยกใหสงขนจากพนโลก 1

เมตร

หลายคนจะแปลกใจเมอทราบคำาตอบวาเชอกเสนใหมนจะยาวขนเพยง 6.28 เมตร (หรอ 0.00628 กโลเมตร) มนเปนคำาตอบทถกตองตามการพสจนทางคณตศาสตรตอไปน

การหาความยาวของเชอกทงสองเสนความยาวเชอกเสนท 1 = 2 × π × R1ความยาวเชอกเสนท 2 = 2 × π × R2

เมอนำาความยาวเชอกเสนท 2 ลบดวยความยาวเชอกเสนท 1 กจะไดคำาตอบคอ

ความยาวทเพมขน = 2 × π × (R2-R1)เนองจาก R2 กบ R1 หางกน 0.001 กโลเมตร (1 เมตร) ดงนนคำาตอบคอ

ความยาวทเพมขน = 2 × π × 0.001 = 0.00628 กโลเมตร

ประเดนสำาคญของตวอยางนคอ แมวาจะเหนคำาตอบ ตลอดจนวธคดทางคณตศาสตรแลว เชอไดวาจะมหลายคนทยงคง คาใจ กบคำาตอบทเหน“ ” ในใจหลายๆ คนอาจรสกวา เชอกนนพนไปรอบโลกเลย การคลายใหลอยขน“ 1 เมตรจะใชเชอกเพมข นแคนไดอยางไร มนนาจะมากกวานน!” นเป นสถานการณทสามารถเกดขนไดกบนกเรยนในชนเรยนโดยทอาจารยอาจไมร ต ว และเกดข นไดก บเนอหาทงท เก ยวและไมเก ยวกบวชาคณตศาสตร นกเรยนอาจรบคำาตอบตลอดจนวธคดไปแตไมเคยมความ สขใจ กบคำา“ ”ตอบเหลานเลย เพราะมนยงขดแยงกบความรสกของตน

ลองพจารณาปญหาเดยวกนแตปรบสถานการณเลกนอย คอ ใหสมมตวาโลกนเปนรปสเหลยมแทนทจะเปนวงกลม ใหใชเชอกรดไวและเราตองการ

คลายมนออกและยกใหสงขน 1 เมตรเชนเดม คราวนลองพจารณาภาพท 2.6 ซายวาเมอยกเชอกขนแลว สวนใดทตองใชเชอกเพมขนมา?

รปท 2.6 แนวคดเรองเชอกทเพมขนโดยสมมตวาโลกเปนสเหลยม (ซาย) แลวจงเทยบเคยงภาพหลายเหลยมกบทรงกลม(ขวา)

คงจะพอมองเหนวาเชอกทตองเพมเขามาอยทบรเวณหวมมทงสเทานน ตองใชมมละ 2 เมตรดงนน ทงสมมจะใช 8 เมตร สงสำาคญทสงเกตไดจากตวอยางนคอ ไมวาสเหลยมนจะมขนาดใหญเทาใดกตาม เชอกทจะตองใชเพมนนจะมความยาวเทาเดมเสมอ หากเราเปลยนจากรปสเหลยมไปเปนรปทมหลายเหลยมขน เราจะเหนไดวารปทรงจะมลกษณะทคลายวงกลมมากขน ดงนนพอจะอนมานไดวาสงนเปนสงทเกดกบรปทรงกลมเชนกน แตอาจมจำานวนมมมากกวาเทานนเอง

นเปนตวอยางทแสดงใหเหนถงการพยายามชวยเหลอผเรยนใหเชอมโยงกบขอเทจจรงทเหนแลวแตยงคาใจไดดข น มารวน มนสก (Marvin Minsky) หนงในผกอตงศาสตรทางปญญาประดษฐไดกลาวไววา เราไม“เขาใจอะไรเลยหากเราไมเรยนรมนมากกวาหนงทาง บอยคร งทเพยงแค”

การนำาความรในตำาราเรยนมาแสดงใหผเรยนเหนและรบทราบนนไมเพยงพอ การเรยนรทเกดผลตองอาศยการชน ำาเพอสรางมมมองใหมใหผเรยนซมซบสงทไดรบรเขากบ Schema ของตนเองไดดขน และชวยใหสรางความเขาใจเกยวกบสงเหลานนไดมากขน Papert มกเปรยบเทยบการเรยนรส งใหมเหมอนกบการทำาความรจกกบเพอนใหมสกคน แมวาเราสามารถทำาความรจกเขาไดผานทางการอานประวตการศกษา สถานทเกด หนาทการงาน และรายละเอยดอยางอน แตการจะรจกกบใครสกคนจรงๆ นนจะเกดจากการพบปะ การทำางาน การไปเทยว และ การทำากจกรรมอนๆ รวมกนมากกวา การเรยนร กเชนเดยวกน การอานจากตำาราเปนเพยงมตเดยวทบอยครงไมเพยงพอทจะทำาใหผเรยนเขาใจไดจรงๆ การไดทำาความรจกกบความรจากหลายๆ มมมอง เชน การนำาไปทดลองใช การเหนกรณตวอยางในชวตของผเรยน การไดเรยนรทงในและนอกหองเรยน ฯลฯ เปนการสรางความสมพนธทลกซงระหวางผเรยนกบ เพอนใหม ทางปญญาของเขา“ ”

2.1.6 Constructionism

ทฤษฎ Constructionism หรอทฤษฎการเรยนรเพอสรางสรรคดวยป ญญานน Seymour Papert ได เพ ม เต มจาก Constructivism วา กระบวนการเรยนรแบบทเปยเจไดอธบายไวนน เกดขนไดดเปนพเศษในขณะทผเรยนทำาการสรางชนงานทเปนรปธรรมจบตองได ไมวาชนงานนนจะเปน เรยงความ ตกตา รปภาพ โปรแกรมคอมพวเตอร หนยนต บทเพลง หรออะไรกไดททำาออกมาแลวผอนเหนเปนรปธรรม เนองจากกระบวนการเรยนรพนฐานท Constructivism (ว.แหวน) กลาวถงนนมลกษณะเปนวฏจกรคอ

1. ผเรยนไดรบการกระตนจากสภาพแวดลอมของเขา (เชนพบเหนสงใหม หรอตองการทำาอะไรบางอยาง)

2. ผเรยนคดวธการตอบสนองการกระตนทไดรบ โดยใช Schema ทมอยของตน

3. ผเรยนแสดงออกเพอตอบสนองตอสงเรา ตามทไดคดไว4. ผลทเกดขนจะสะทอนกลบมาทผเรยน เกดเปนการกระตนในรอบใหม

และวนกระบวนการกลบไปยงขอท 1

ในแตละรอบนนขอ 2 จะมโอกาสดทสดในการนำาไปสกระบวนการดดซม (Assimilation) หรอกระบวนการปรบโครงสราง (Accommodation) ซงเปนกระบวนการพนฐานของ Constructivism ททำาใหเกดการพฒนาความรความเขาใจของมนษย

ทฤษฎ Constructionism (น.หน) แสดงใหเหนวาการทผเรยนได

สรางชนงานทเปนรปธรรมนนจะชวยใหวฎจกรการเรยนรนเกดขนไดดเปนพเศษ เนองจากการสรางชนงานเปนกจกรรมทผเรยนจะตองถายทอดความคดของตนออกมาเปนชนงาน ดงนนสงทอยในความนกคดของผเรยนซงบคคลอนเขาถงไดยากกจะกลายเปนสงทถกเปดเผยออกมายงโลกภายนอก และชวยใหผเรยนเหนถงผลทเกดไดดขน โดยผลจากไดมาจากคำาแนะนำาของครอาจารย ความเหนของเพอน หรอผลทเกดขนจากกฎของธรรมชาต (เชนโครงสรางของหนยนตทผเรยนคดวาแขงแรงแตกลบลมไมเปนทาเมอทำาออกมาจรงๆ) ยงทำาโครงงานทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงออกและปรบปรงแนวคดของตนมากเทาไหร การพฒนาการทางความรความเขาใจของผเรยนกจะเกดไดมากเทานน

2.1.7 เทคโนโลยกบการเรยนรตามแนวทฤษฎ Constructionism

Papert มความเชอมนเปนอยางมากวาเทคโนโลยคอมพวเตอรเปนเคร องมอทชวยใหกระบวนการเรยนรตามทฤษฎ Constructionism นนเกดขนไดอยางแพรหลายและเกดขนไดกบองคความรในหลากหลายสาขาวชา

ตอไปนเปนตวอยางของเทคโนโลยทถกออกแบบมาเพอสนบสนนการเรยนร ตามทฤษฎ Constructionism

1) โลโก (Logo) ภาษาคอมพวเตอรสำาหรบเดก

Papert เปนผรวมคดคนภาษาคอมพวเตอรทชอวาโลโก (Logo) ซงออกแบบมาสำาหรบการเรยนรของเดกโดยเฉพาะและมการใชกนอยางแพรหลายในชวงทศวรรษ 1980 Papert ไดสรางตวอยางไวมากมายทแสดงใหเหนวาการทเดกทำาโครงงานเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรในหวขอทเขาสนใจนนเปนตวอยางการเรยนรแบบ Constructionism ทดเยยม เนองจากการทเดกจะสรางโครงงานลกษณะนได เขาจะตองถายทอดความคดของตนออกมาเปนขนตอนและแปลงออกมาเปนคำาสงในโปรแกรมคอมพวเตอร เดกสามารถทดลองผลของโปรแกรมไดตลอดเวลา และแนนอนวาบอยคร งทผลลพธไมตรงกบทเดกคาดการณไว ดงนนเขาจะตองกลบไปพนจพจารณาวาแนวคดของตนเองทเขยนออกมาเปนโปรแกรมนนผดพลาดอยางไร ทำาการแกไข แลวทดลองการทำางานใหมอกครง กระบวนการแกไขปญหา หรอทเรยกตามภาษาคอมพวเตอรวาการดบก (Debug) เปนกระบวนการทสอดคลองกบ Constructionism เปนอยางมาก ครทเขาใจ Constructionism จะสามารถใชประโยชนจากกระบวนการนในการชน ำาใหเดกเกดการพฒนาความคดและความเขาใจในหวขอตางๆ ไดมากมาย

2) ชดสมองกลหนยนตสำาหรบเดก (Programmable Bricks)

นอกจากภาษา Logo แลวยงมเทคโนโลยอยางอนอกหลายอยางทถกออกแบบมาใหสนบสนนการเรยนรตามแนวทฤษฎ Constructionism เชน สมองกลหนยนตสำาหรบเดก (Programmable Brick) ซงเปนงานวจยทเกดขนท MIT Media Lab และบรษทของเลน LEGO ไดนำาไปสรางเปน

ผลตภณฑชอวา LEGO Mindstorms® โดยเปนสนคาทไดรบความนยมสงจากสถานศกษาและผปกครองทวโลก นอกจาก LEGO แลวยงมอปกรณอนทถกออกแบบมาเพอใหสามารถใชในการสรางหนยนตในลกษณะคลายกนน เชน GoGo Board (ออกแบบโดยภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร มหาว ทยาล ย เชยง ใหม และร วมมอก บมหาว ทยาล ย Stanford ในสหรฐอเมรกา) และ Cricket โดยเครองมอเหลานจะมลกษณะทตรงกนคอถกออกแบบมาส ำาหรบการเรยนร ของเด กโดยเฉพาะ เชน ใชภาษาคอมพวเตอรทเดกเขาถงไดงาย และใชทำาโครงงานตามหวขอทเดกสามารถคดเอง

รปท 2.7 ตวอยางชดสมองกลหนยนตสำาหรบเดกทผลตโดยบรษท LEGO

การสรางหนยนตดวย Programmable Bricks สงเสรมการเรยนตามแนวทฤษฎ Constructionism คลายคลงกบภาษา Logo เพราะในระหวางการทำาโครงงานเดกจะตองถายทอดความคดของตนเองออกมาเปนโครงสรางหนยนตทตนตองการ และมโอกาสไดเหนวาแนวคดของตนเองเมอทำาออกมาแลวใชงานไดจรงตามทคดไวหรอไม โครงงานแบบนเดกมกมการแกะการรอทำาใหมอยบอยๆ ซงกชวยใหวฏจกรการเรยนรเกดขนไดเปนอยางด

3) การถายภาพดจตอลและสอขาว (Digital Photography and Journalism)

กจกรรมนมงเนนใหผเรยนคนควาสรางบทความ(ขาว)ของตนผานทางการถายภาพและเขยน ระบบวาสารอเลกทรอนกสออนไลนเชนระบบ Blogazine ในรปท 2.7 เปนเคร องมอทนำามาใชงานไดดสำาหรบกจกรรมน เครองมอนสามารถนำาไปใชในการสรางวารสารของโรงเรยน กลมชมชม หรอกลมใดๆ ทตองการเขยนบทความและเผยแพรใหผอน ซงเมอสมาชกทำาการเขยนบทความของตนออกมา กจะตองสงเอกสารนนผานกระบวนการตรวจกอนทจะไดรบอนมตใหตพมพออกทางวารสารออนไลนได เชน ระบบอาจกำาหนดวาบทความจะตองผานความเหนชอบของบรรณาธการกอน หรออาจกำาหนดวาบทความนนจะตองไดรบการโหวตจากกลมเพอนนกเขยนกอน ซงกระบวนการเหลานยอมเออใหผเขยนบทความไดรบความเหนและคำาแนะนำาเกยวกบบทความของตน และทำาการแกไขงานของตน กวาทงานชนหนงจะถกตพมพอาจตองผานหลายขนตอน การปรบแกบทความใหดขนในแตและขนเหลานกชวยใหเกดวตจกรการเรยนรไดเปนอยางด

รปท 2.8 ระบบวารสาร online ชอ Blogazine ซงสามารถกำาหนดเสนทางใหบทความกอนการตพมพได

แมวา Constructionism นนสามารถเกดขนไดโดยไมใชเทคโนโลย แต Papert เชอวาการทเทคโนโลยคอมพวเตอรมความยดหยนสงทำาใหมนเปนกญแจสำาคญททำาใหแนวทางการเรยนรแบบใหมน (1) เกดขนไดดพอ (2) เกดขนกบหลากหลายสาขาวชาเพยงพอ และ (3) เกดขนในรปแบบทสามารถจดการไดงายพอทจะทำาใหระบบการศกษาทงระบบ (ตงแตครถงผอำานวยการ ตงแตศกษานเทศกถงรฐมนตรกระทรวงศกษาธการ) ยอมหนมามองและจรงจงกบแนวทางการเรยนรแบบใหมน

2.2 Constructionism ในประเทศไทย

แนวคดการเรยนร ตามทฤษฎ Constructionism เร ม เขามาในประเทศอยางจรงจงในชวงป พ.ศ. 2540 เมอมลนธศกษาพฒนไดรวมมอก บ Seymour Papert จดต ง โครงการ Lighthouse ข น และสรางโครงการนำารองขนในหลายๆ จดทวประเทศ หลงจากทไดทดลองหลกการนกบหลากหลายองคกร เกดผลสำาเรจบาง ลมเหลวบาง ปจจบนมลนธศกษาพฒนไดวเคราะหและสงเคราะหความรความเขาใจเกยวกบการจดกระบวนการ

เรยนการสอนออกมา โดยมลกษณะเฉพาะของตนเองซงแบงออกเปนสามแนวคดดงรายละเอยดตอไปน

2.2.1 แนวคดการจดการเรยนรของไทยตามแนวทฤษฎการเรยนร Constructionism

แนวคดแรกคอ วธการเรยนการสอนเนนใหผเรยน สรางองคความ“ร” ไดดวยตนเอง ผานการเรยนรแบบลงมอปฏบต (Learning by doing) โดยการทำาโครงงาน (Project - based learning) บรณาการดวยเทคโนโลย วชาการ ศลปะวฒนธรรม ความเปนไทย ศลธรรมจรรยาและภาษาองกฤษ เพอใหผเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง และเรยนรรวมกนเปนกลมหรอเปนทมไดอยางเปนกลยาณมตร จนตดเปนนสยใฝเรยนรไปตลอดชวต (Life - long learning) สามารถใชภาษาไทยและภาษาองกฤษไดเปนอยางด

นอกจากวธการจดการเรยนการสอนในรปแบบการเรยนรผานโครงงานทมงเนนใหผเรยนพฒนากระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรงในเร องทตนเองสนใจ และบรณาการเรองตางๆ ดงทกลาวมาแลว ยงมการมงพฒนาทกษะทง 5 ประการใหกบผเรยน ดงน

o IQ (Intelligence Quotient) พฒนาใหผเรยนมทกษะในกระบวนการคด การเรยนร มความเฉลยวฉลาดเพมขน และสนใจใฝหาความรอยางตอเนอง

o EQ (Emotional Quotient) พฒนาใหผเรยนรจกตนเอง มสตดอยเสมอ และมความมนคงทางอารมณ

o AQ (Adversity Quotient) พฒนาทกษะในการแกปญหาและการเผชญสถานการณทหลากหลาย เพอใหผเรยนสามารถ

ปรบตวไดทนตอการเปลยนแปลง และทำางานภายใตสภาวะความกดดนไดด

o TQ (Technology Quotient) พฒนาใหผเรยนมความคลองแคลวในการใชเทคโนโลย และเลอกใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสมกบความตองการ

o MQ (Morality Quotient) ปลกฝงคณธรรม จรยธรรม และความเปนไทย เขาไปในทกขนตอนของการเรยนรจนตดเปนนสย

แ น ว ค ด ท ส อ ง ค อ จ า ก ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ท ไ ด ท ด ล อ ง ใ ช Constructionism กบนกเรยนในโรงเรยนของรฐหลายแหงมาเปนเวลากวา 2 ป พบวานกเรยนสามารถเรยนรไดเรวมาก ดงนนการบรหารจดการอ ง ค ก ร จ ง ต อ ง ใ ช แ น ว ค ด Learning Organization ข อ ง Peter M.Senge แหง Sloan School of Management, MIT ตงแตเร มกอตง ดวยความเชอวา องคกรทจะเจรญกาวหนาอยางมนคงและยงยนเปนระยะยาวไดนน องคกรจะตองเปนองคกรการเรยนร คอมความคลองตวในการเปลยนแปลงสง สามารถทจะเรยนรไดเรวกวาและเกงกวาคแขงขน นนคอพนกงานในองคกรจะตองมวนย 5 ประการ ดงตอไปน

1) Personal mastery อานตนออก บอกตนได ใชตนเปน เหนตนชด พฒนาตนอยางสมำาเสมอ

2) Mental model รบฟงความคดเหนทแตกตางของผอนไดดวยความเขาใจและใจเปนสข

3) Shared vision สามารถสรางวสยทศนและเปาหมายรวมกบผอนได

4) Team learning เป นผท สามารถท ำางานเปนทมได อยางเป นกลยาณมตร

5) Systems thinking คดเปนระบบครบวงจร

โดยวนยทง 5 นจะตองปลกฝงใหทงบคลากร นกเรยน และผปกครอง ซ ง จ ะ ท ำา ใ ห เ ก ด บ ร ร ย า ก า ศ ก า ร เ ร ย น ร ต า ม แ น ว ค ด Learning Organization กอตวขนและเอออำานวยใหการจดการเรยนการสอนแบบ Constructionism ประสบความสำาเรจไดในทสด

แนวคดทสาม ซงเปนรากฐานของการเรยนรแบบนกคอ เมอตองการใหเดกโตขนเปนคนไทยทเกงและดจ ำาเปนตองปลกฝงความเปนไทย อนประกอบดวยขนบธรรมเนยม ประเพณ กรยา มารยาท ศลปะวฒนธรรม รวมทง การพฒนาคณธรรมจรยธรรมไปพรอมๆ กบวธการพฒนาสตดวยการฝกทำาสมาธเปนประจำา คอผเรยนจะเรยนรไดผลดตองมสตอยเสมอ การสอนใหคนมสตดอยางสมำาเสมอเปนไปไดยาก

การบรหารจดการและการเรยนการสอน จะตองบรณาการภาษาองกฤษเขาไปในทกโอกาสเพอใหนกเรยนและบคลากรคนเคยกบภาษาองกฤษและใชทง 2 ภาษารวมกนไดเปนอยางดเมอจบชนมธยมศกษาตอนปลาย

รปท 2.9 การพฒนานกเรยนใหมสตดอยเสมอเปนพนฐานสำาคญของการเรยนร

2.3 Constructionism กบการเรยนรในยคทผเรยนมคอมพวเตอรพกพาหนงคนตอหนงเครอง

Papert ไดทำานายไวตงแตทศวรรษท 1970 แลววาสกวนหนงการทเด กทกคนจะมคอมพวเตอรเป นของตนเองจะเป นเร องปกต ทกวนน คอมพวเตอรพกพามราคาทลดลงจนทำาใหคำาทำานายของ Papert ใกลเปนความจรงเขามาเร อยๆ ตอมา Papert ไดมสวนในการผลกดนแนวคดของเขา เมอเขารวมมอกบ Nicholas Negroponte ผกอตงศนยวจย Media Laboratory ทสถาบน MIT โดยทงสองไดจดตงโครงการ One Laptop per Child (OLPC) ขนมาในป ค.ศ. 2005 ซงเปนองคกรไมแสวงหากำาไรท ออกแบบและผล ตคอมพวเตอรพกพาท นอกจากจะมราคาถกกวาคอมพวเตอรพกพาทวไปแลว ยงไดออกแบบมาเพอใชกบการเรยนรของเดกโดยเฉพาะอกดวย ถงแมวาโครงการ OLPC จะประสบอปสรรคในการดำาเนนงานอยบาง ทงจากความบกพรองตวของเครองเอง และจากความยากลำาบากในการชกชวนรฐบาลของประเทศตางๆ มาเขารวมอดมการณ แตโครงการ OLPC ไดสรางกระแสคอมพวเตอรพกพาราคาถกสำาหรบการศกษาขนมา บรษทผลตคอมพวเตอรชนนำาตางหนมาผลตเครองคอมพวเตอรพกพาราคายอมเยากนมากขนจนเกดเปนตลาด Netbook ขน

การทผเรยนมคอมพวเตอรพกพาเปนของตนเองนน Papert ถอเปนการเปลยนแปลงทมผลเปนอยางมากตอโอกาสทางการเรยนรของเขา และแตกตางจากรปแบบการใชงานคอมพวเตอรในปจจบนมาก ซงทำากนในหองคอมพวเตอร ผเรยนจะถกจดใหแบงกนใชคอมพวเตอรเหลานใน วชา“คอมพวเตอร ซงใหเวลาเขาเพยงสปดาหละไมกชวโมง และสงทสอนในวชา”นนกมกจะเกยวกบการใชตวเครองคอมพวเตอรมากกวาการนำาคอมพวเตอรไปใชเปนเครองมอการเรยนร การมคอมพวเตอรพกพาเปนของตนเองจงตาง

จากสถานการณในปจจบนนมาก แตสถานศกษาตลอดจนผก ำาหนดนโยบายการใชงบประมาณของรฐมกจะยงตงคำาถามถงความจำาเปนทจะตองมคอมพวเตอรจำานวนมากเชนน

Papert ยกตวอยางเชงเปรยบเทยบเพอใหเหนความส ำาค ญของคอมพวเตอรสวนตวโดยแทนทจะนกถงเครองคอมพวเตอรใหสมมตวาในยคทผานมาดนสอและปากกาเปนเทคโนโลยใหมทพงคดคนขนไดและยงมราคาสง มโรงเรยนแหงหนงทตดสนใจลองนำาปากกาเขามาใชกบการเรยนการสอน แตผบรหารคดวาเพอประหยดงบประมาณจงไมจำาเปนตองใหผเรยนมปากกาเปนของตนเอง ผบรหารทำาการจดการเรยนการสอนโดยซอปากกามาจำานวนหนงและนำามารวมกนไวในหองปฏบตการ มการจดเวลาใหผเรยนในโรงเรยนแบงกนเขามาใชปากกาเหลานสปดาหละครง ตวอยางเชงเปรยบเทยบนนาจะพอทำาใหเหนไดวาประโยชนทนกเรยนจะไดรบจากปากกานจะนอยกวาการทเขามปากกาเปนของตนเองมาก ตวอยางนยงชใหเหนอยางชดเจนวาหนาทหลกของปากกาหรอคอมพวเตอรพกพานนคอการเปนเครองมอการเรยนร คณคาของปากกานนอยทการนำาปากกาไปใชมากกวาทตวปากกาเอง ผเรยนจะใชเวลาสวนใหญไปกบกจกรรมทมการนำาปากกาไปเขยนสงตางๆ โดยทผเรยนอาจไมไดนกถงตวปากกาเองเลย มนเปนเครองมอทสามารถนำามาใชไดตลอดเวลา และทำาใหเขาสามารถทำากจกรรมการเรยนรไดมากมาย

การใชคอมพวเตอรพกพาเพอการเรยนรกจะมลกษณะไมตางไปจากตวอยางขางตน คอ เดกจะสามารถชกคอมพวเตอรเหลานออกมาจากกระเปาเพอใชงานเมอใดกได และเขาจะใชคอมพวเตอรเปนเคร องมอในการท ำากจกรรมการเรยนรตางๆ ไมวาจะเปน การเขยนโปรแกรม การสบคนขอมล การเขยนบทความ การวาดภาพ การถายภาพ ฯลฯ ส ำาหรบผเรยนแลวคอมพวเตอรพกพาไมไดมบทบาทตางไปจากสมด กบปากกา มนเปนเคร องมอชนหนงในชวตเขา เพยงแตคอมพวเตอรมประสทธภาพทดยงในการใชเปนเคร องมอประกอบกจกรรมการเรยนรตางๆ ทเขาตองการ การสอนวธใช

คอมพวเตอรถงแมจะสำาคญ แตทายทสดแลวบทบาทสำาคญทสดคอการนำาคอมพวเตอรเหลานไปประยกตใชเปนเครองมอในการทำางานตางๆ

2.3.1 เตรยมพรอมสำาหรบอนาคต

คงปฏเสธไมไดวาการทเดกทกคนจะมคอมพวเตอรเปนของตนเองนนสามารถเกดขนจรงไดในไมชา เมอสบปกอนใครจะนกวาโทรศพทมอถอจะกลายเปนสงทใครๆ กเปนเจาของได เมอดจากแนวโนมราคาของเคร องคอมพวเตอรพกพาแลวกคงไมใชเรองแปลกถาสงทเกดขนกบโทรศพทมอถอจะเปนจรงสำาหรบคอมพวเตอรดวยในไมชา แตสงหนงทคอมพวเตอรพกพาแตกตางจากโทรศพทมอถอกคอคอมพวเตอรเปนเครองมอทางการเรยนรทด เย ยมทหากไมมการศกษาเตรยมความพรอมในการใชประโยชนจากปรากฏการณนไวลวงหนา โอกาสทางการเรยนรทมาพรอมกบคอมพวเตอรนนอาจหลดผานไปอยางนาเสยดาย มงานวจยหลายชนทแสดงใหเหนถงเคร องมอทพฒนาขนมาทำางานกบโทรศพทมอถอ และสามารถสรางโอกาสทางการเรยนรใหมๆ ใหกบนกเรยนได แตโรงเรยนในปจจบนสวนใหญไมอนญาตใหนกเรยนนำาโทรศพทมอถอมาใชในโรงเรยน หรอใชในระหวางเวลาเรยน เหตผลสวนใหญเปนเพราะการใชโทรศพทมอถอแบบทวๆ ไปนน โรงเรยนมองวาไมไดสงเสรมการเรยนรของผเรยน ส ำาหรบโรงเรยนแลวโทรศพทมอถอเปนเพยงปรากฏการณใหมทเกดขนจากพฒนาการทางเทคโนโลยตามยคตามสมย แตไมมสวนเกยวของ หรอไมนามาคดวาเกยวของกบการเรยนรทเกดขนในโรงเรยน

มความเปนไปไดสงวาสงทเกดขนกบโทรศพทมอถอจะเกดขนกบเครองคอมพวเตอรพกพาดวยเชนกน หากผทเกยวของไมมการพฒนาความรความเขาใจของตนไวลวงหนา ไมสรางตวอยางแนวทางในการนำาเทคโนโลยนมาสนบสนนการเรยนรในโรงเรยน และคดวธปองกนไมใหผลเสยทตดพวงมาดวย

นนครอบงำาคณประโยชนของคอมพวเตอรพกพา ทายทสดเมอวนนนมาถงทเดกทกคนสามารถมคอมพวเตอรพกพาเปนของตนเองโรงเรยนกจะเมนของทเปนประโยชนในการเรยนรไป และอาจตงกฎไมใหนำาเคร องดงกลาวมาโรงเรยน หรอหามไมใหใชงานในระหวางเรยน เพราะการทโรงเรยนไมไดเตรยมตวไวแตเนนๆ ทำาใหมองเหนแตโทษและอปสรรค สสอนแบบเดมโดยไมใชคอมพวเตอรจะงายกวา โอกาสทหลายคนเชอวาจะสามารถพฒนาการเรยนร ใหกาวไกลไปกบยคโลกาพวฒนนนกจะผานเลยไปอยางนาเสยดาย

2.3.2 ปจจยทมผลตอการนำา Constructionism และเทคโนโลยไปประยกตใชในโรงเรยน

แมวาทฤษฎ Constructionism จะอธบายพฒนาการทางสตปญญาของผเรยนได แตการนำาเอาหลกการนไปใชจรงในทางปฏบตยอมตองคำานงถงองคประกอบอนๆ ทสงเสรมหรอจำากดทฤษฎดงกลาวดวย Papert เชอวาจะเกดการเปลยนแปลงครงใหญในระบบโรงเรยน เพราะโรงเรยนทเนนสอนวชาการเพยงอยางเดยวจะไมสามารถทนตอแรงกดดนทเก ดจากความตองการทางการเรยนรแบบใหมของนกเรยนได Papert เรยกแรงกดดนนวา Child Power เทคโนโลยใหมๆ ทพฒนาอยางรวดเรวจะทำาใหสงเดมๆ ทสอนกนอยในโรงเรยนไมสามารถตอบสนองกบความตองการของเดกรนใหมได เชน สำาหรบเดกทมคอมพวเตอรทตอเชอมกบระบบอนเตอรเนตอยตลอดเวลานน อาจตงคำาถามในใจไดวาการสอนวชาทใหทองจำาขอเทจจรง เชนวชาภมศาสตรทใหนกเรยนทองชอและตำาแหนงของประเทศในยโรปนนทำาไปทำาไมในเมอเขาสามารถเขาถงขอมลเหลานเมอใดกได (รวมถงขอมลอนๆ ทกวางขวางกวาขอบเขตของตำารา) นกเรยนเหลานอาจพบวาตนเองเรยนไปเพยงเพราะเปนสงท ตองทำา แทนทจะเปนสงท อยากทำา นอกจากนนนกเรยน“ ” “ ”อาจตงขอสงสยวาเหตใดเขายงตองเรยนวชาเราขาคณตบนกระดานดำา ทำาไมจงตองเรยนรวามมในรปเหลยมใดๆ รวมกนได 360 องศาจากการบอกเลา

บนกระดาษ ทงๆ ทความรน สามารถนำาไปสรางผลงานภาพตางๆ ไดบนคอมพวเตอร (เชนตวอยางการใชภาษาโลโกในการวาดรปบาน ดอกไม หรอรปทรงอนๆ ทเดกสนใจ)

ถงแมจะเชอวา Child Power จะเกดขนจรงตามท Papert เสนอมา แตการทระบบการศกษาจะเปลยนแปลงไปเพอสนบสนนนวตกรรมการเรยนร แบบนนนเปนสงทยากและสลบซบซอน เพราะเปนสงทเกยวของโยงไปถงปจจยทางสงคม และความคดของผเกยวของเปนอยางมาก ซงในทนจะกลาวถงปจจยหลกๆ สามสวน โดยจะเปนตวอยางทแสดงใหเหนวา การทนวตกรรมทางการศกษาจะเกดผลไดนนมองคประกอบหลายๆ ประการทถกทอกนอย

1) ปจจยทางดานเครองมอ และอปกรณการเรยนร

กญแจท ส ำาค ญส ำาหรบนวตกรรมท พดถ งน ค อ เทคโนโลย คอมพวเตอร ซงเปนสอททำาใหผเรยนเขาถงความรตางๆ ไดในรปแบบใหมทมความหมายตอตวผเรยนมากกวาสอเดม ความเขาใจเกยวกบศกยภาพของสอดจตอลจงเปนสงสำาคญ แมวาคอมพวเตอรไมใชสงใหมในยคปจจบน แตการใชคอมพวเตอรเพอการเรยนรสวนใหญยงจำากดอยเพยงแคการบรโภคขอมล (Consumption) เชน การสบคนขอมล การสอนทางไกล การทำาสอการสอนหรอหองสมด online แมวากจกรรมเหลานลวนมประโยชน และควรสงเสรมตอไป แตยงมแนวทางการใชงานคอมพวเตอรอกดานหนงทมศกยภาพมากแตยงไมไดรบความสนใจมากนก นนคอการมงใหผเรยนใชคอมพวเตอรเพอถายทอดความคดและสรางชนงาน (Construction) นเปนแนวทางทตรงกบหลกการเรยนรตามทฤษฎ Constructionism มากทสด การสรางความสมดลระหวางการใชคอมพวเตอรเพอการ Consumption และ

Construction จงเปนสงทสำาคญ ตอไปนขอยกตวอยางการใชสอดจตอลในทาง Construction เพอใหเหนภาพทชดเจนขน

กอนทจะถงยคดจตอลน มนษยถกจำากดการสอสารดวยกระดาษและดนสอ การทผรจะถายทอดความรความเขาใจใหกบผอนจงไมมทางเลอกอนทดกวาการเขยนบนทกลงไปในหนงสอ ถงแมวาหนงสอจะเปนเคร องมอในการกระจายความรทดเยยม แตกพบวามหลกการหลายอยางทถายทอดลงไปบนกระดาษดวยคำาพดไดยาก เหตนทำาใหมการคดคนภาษาเฉพาะขนมาใหมเพอใหสอสารกนไดดขน สมการและภาษาสญลกษณทางคณตศาสตรคอตวอยางหนง ถาสมมตวามผตองการสอสารหลกการทางฟสกสทวา เมอวตถกำาลงเคลอนทเปนเสนตรง (เชนรถยนตทว งบนทางตรง) “ระยะทางทางทเคลอนไปจะเปนผลคณระหวาง ความเรวของวตถนน และเวลาทใช บทเรยนในหนงสอฟสกส”ทวไปกมกจะเขยนออกมาเปนภาษาคณตศาสตรวา

S = v × tเมอ S= ระยะทาง (หรอการขจด)

v = ความเรวของวตถt = เวลาทใช

การคดคนภาษาทางคณตศาสตรนถอเปนนวตกรรมทยงใหญทสดอยางหนงในยคปจจบนและยงเปนภาษาทมบทบาทสำาคญในการพฒนาความรความเขาใจทางวทยาศาสตรของมนษยเปนอยางมาก แตจดออนของภาษาสญลกษณเหลานส ำาหรบผเร มตนคอ ผเรยนเขาถงหลกการทภาษาคณตศาสตรนพยายามจะถายทอดไดยาก ผเรยนจะตองเรมตนดวยการเรยนรภาษาคณตศาสตรนกอนเพอจะไดตความสงทเขยนไว ถาผเรยนไมเขาใจภาษาสมการกจะไมมอะไรอยางอนมาชวย

เขา สมการทกสมการพยายามสออะไรบางอยาง ผเรยนทไมเขาใจสมการยอมไมเขาใจหลกการนนๆ ตามไปดวย ผลขางเคยงทเกดขนในระบบการศกษาคอ มผเรยนบางกลมทมองวาคณตศาสตรเปนเรองยากและปฏเสธทจะเรยนในสายน สวนอกกลมหนงถกสอนใหเขาใจภาษาสมการแตไมไดเขาใจถงหลกการทอยเบองหลง ผเรยนกลมนแมจะเขาใจสมการและสามารถนำาเอาไปคำานวณผลตามสตรทครอาจารยใหมาได แตทายทสดแลวกไมเคยไดคดถงความหมายของสงทพวกเขาทำา และไมสามารถนำาไปประยกตใชในสถานการณจรงๆ ได

จดเดนของเทคโนโลยดจตอลคอ ผเรยนสามารถนำาเอาหลกการทเรยนอยนนมาใชประโยชนไดจรง หรอยงไปกวานนคอ ผเรยนสามารถเรยนรหลกการไดผานทางการนำาหลกการเหลานนไปใช เชนกรณเร องทางฟสกสขางตนนน ผเรยนสามารถเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรทใชงานหลกการน เชน โปรแกรมในรปท 2.10 เขยนขนเพอควบคมการวงของรถแขง โปรแกรมจะมการวนรอบทำางานทงหมด 100 ครง โดยในแตละครงรถจะเดนหนา 5 กาว และรอเปนเวลา 0.1 วนาท (เพอไมใหรถวงเรวจนเกนไป) โปรแกรมนสามารถเอาไปประยกตใชเปนสวนหนงของเกม หรอใชประกอบการเลาเรองผานทางคอมพวเตอรไดไมยาก

โปรแกรมRepeat 100 [

Forward 5 wait 0.1

]

รปท 2.10 ตวอยางโปรแกรมคอมพวเตอรทผเรยนสามารถเขยนและเรยนรหลกการทางฟสกสของการเคลอนท

การใชเทคโนโลยในการทำาใหทฤษฎมชวตขนมาแบบนมศกยภาพสงทจะทำาใหผเรยนเหนถงความสำาคญ และเขาใจหลกการไดลกซงกวาการเรมเรยนจากหนากระดาษ ผเรยนทเขยนโปรแกรมนสามารถสำารวจดวารถของตนวงไปเปนระยะทงหมดเทาใด และคดไดไมยากวาใชเวลาไปเทาใด (100 คร ง คร งละ 0.1 วนาท) นอกจากนนครยงสามารถใชโอกาสนชน ำาใหผเรยนคำานวณความเรวของรถออกมาได ซงทายทสดแลวผเรยนกจะไดเขาใจถงความสมพนธของ ระยะทาง ความเรว และเวลา แตทำาดวยวธทสนก ไดลองทำาจรง และเหนภาพชดเจน

กา ร ใช ส อด จ ตอล ไม ได แ ปล ว า จ ะต อ ง ไ ม ส อน ด ว ยภา ษ าคณตศาสตรบนกระดาษอกตอไป ในทางตรงกนขาม ผเรยนทผานการใชงานหลกการหนงๆ มาแลวนาจะสามารถเขาใจภาษาคณตศาสตรของหลกการนนๆ ไดดขน โดยจะทำาใหผเรยนเหนถงประโยชนของสงทเรยน

และพรอมทจะเรยนรถ งประโยชนทได รบจากศกษาผานทางภาษาคณตศาสตรน

2) ปจจยทางดานสงคมและวฒนธรรม

ทฤษฎหรอแนวคดการเรยนรใดๆ ไมวาจะดแคไหน ทายทสดแลวความสำาเรจนนกขนอยกบคนทนำาไปใช ซงปจจยเรองคนนนมกลายกลม และลวนแลวแตมบทบาทของตนเอง เชน

ครครอาจารยเปนกญแจทสำาคญทสดดอกหนง และบอยครงเปนตว

ต ดสนวานวตกรรมการเรยนร น นจะสมฤทธ ผลหรอไม เพยงใด Constructionism นนแตกตางจากหลกการสอนเดมๆ มาก การทครจะปรบตวเปลยนบทบาทจากผกมอำานาจทางปญญาสงสด มาเปนผชนำาการเรยนรโดยใชผเรยนเปนศนยกลางนน ไมใชเร องเลกๆ เหมอนเปนการขอใหครเปลยนงานลาออกจากอาชพผสอนหนาหองเตมเวลา มาเปนผทขลกอยก บนกเรยน ชวยใหผเรยนสรางองคความรด วยตนเองใหมากท สด ย ง ไปกวาน น ในทางปฏ บต เม อท ำาเขาจรงๆ โครงสรางของโรงเรยนในชวงของการเปลยนแปลงบงคบใหครตองทำาหนาททงสองบทบาทพรอมกน คอทงแบบเดมไมไดแตกขอใหสอนแบบใหมไปดวย เหมอนรบทำางานสองงานแตไดเงนเดอนเพยงงานเดยว

เมอพจารณาดแลวเหมอนวาไมนาจะมครทไหนมาทำาเร องแบบน แตในความเปนจรง ครทหนมาสนใจ Constructionism นนมกจะพบวาวชาชพครของตนนนสนกและมความหมายมากขน นกเรยนมความสนใจทำางานมากขนครกมกำาลงใจทจะทำางานตามไปดวย ผลทไดรบทางดานพฒนาการของนกเรยนซงเกดจากความพยายามของครกเหนผลชดเจนขนมาก ไมเพยงพฒนาการทางดานวชาการ แตรวมถงทกษะการคดแกไขปญหา การมความคดรเร ม การทำางานเปนทม ท ำาใหเกด

พฒนาการขนอยางเปนองครวม ซ งเปนการ สรางมนษย อยาง“ ”แทจรง

ผปกครองเมอใดกตามทเกดการเปลยนแปลงขนในกระบวนการเรยนการ

สอน ผปกครองมกเขามามบทบาทในการแสดงความเหนอยเสมอ ดงนนการทำาความเขาใจเกยวกบนวตกรรมการเรยนรมกตองครอบคลมถงผปกครองดวย ซ งโดยธรรมชาตแลวสงทผปกครองจะใหความสำาคญมากทสดกคอ ผลการประเมนตามทสงคมกำาหนดวาเปนตวบงชคณภาพของบตรเขา ไมวาเขาจะเหนดวยมากเพยงใดกบนวตกรรมทเกดขน ทายทสดแลวการไดเกรดทด คะแนนสอบสง สามารถแขงขนเขาศกษาตอในระดบสงขนได ยงคงเปนสงทสงคมการศกษาบชามากทสด เสยงตอตานจากผปกครองอาจสามารถลมความพยายามของโรงเรยนทมความตงใจและพรอมปรบกระบวนการเรยนรของตนได

ผบรหารการสรางนวตกรรมการเรยนรในองคกรใดๆ จำาเปนตองไดรบการ

สนบสนนจากผบรหารเสมอ ครททดลองสรางนวตกรรมดวยตนเองโดยผบรหารไมไดรบรหรอเหนชอบ จะทำาใหนวตกรรมนนยงยนไดยาก เนองจาก Constructionsim มประเดนทอาจขดแยงกบระบบการสอนดงเดมอยพอสมควร การตอสดวยลำาแขงของตนเองจะยงทำาใหครหมดแรงทำางาน

นอกจากนน การเหนชอบของผบรหารยงไมเพยงพอทจะน ำาองคกรไปสความสำาเรจ การเปลยนแปลงตางๆ ในหองเรยนจะตองใชผบรหารเปนผนำา คอยใหแนวทางกบคร ตลอดจนการลงไปใหคำาปรกษาและใหกำาลงใจกบผปฏบตงาน ผบรหารจะตองรหลกการของนวตกรรม

ทจะทำานนเปนอยางด และทำาหนาทเปนผกำาหนดทศทางใหกบองคกร บอยครงทครผปฏบตจะจมอยกบรายละเอยดของงานทตนทำาอยจนไมสามารถมองภาพรวมของกระบวนการได ดงนนผบรหารจะตองคอยเฝาดอยางใกลชดและชนำาในทางทเหมาะสมอยเสมอ

3) ปจจยทางดานสถาบนการศกษา

ไมวาสถานศกษาจะพรอมสำาหรบนวตกรรมการเรยนรมากเพยงใด ทายทสดองคกรกจะตองตอบโจทยท สถาบนหลกก ำาหนดไวใหได โรงเรยนตางๆ ถกครอบดวยหลกสตรทกำาหนดสงทตองสอนไวตายตว พรอมทงหลกเกณฑการประเมน ซงมกจะไมเขากบกระบวนการเรยนร ตามทฤษฎ Constructionism โรงเรยนทตองการใชกจกรรมโครงงานในการเรยนรกยงตองคำานงถงการสอบประเมนคณภาพการศกษาระดบชาตขนพนฐาน ซงเปนตวชวดคณภาพหลกของโรงเรยน ในขณะทนวตกรรมททำาอยกลบไมสามารถใชในการสอบไดมากนก ชอเสยงของโรงเรยนระดบมธยมกมกจะข นอยก บจ ำานวนนกเรยนท สอบเขามหาวทยาลยได ซงการสอบกใชความรทางวชาการเพยงดานเดยวเปนหลก การนำานวตกรรมการเรยนรทไมไดมงเนนวชาการเพยงอยางเดยวนนมกจะทำาใหเกดความกงวลถงปจจยตางๆ ขางตนเปนอยางมาก

การทโรงเรยนจะทำาตวเปนแกะดำานนเปนสงทลำาบาก ดงนนอยางนอยจะตองมการตกลงกนกบหนวยงานทตนสงกดอยเพอใหไดรบการสนบสนน เชนทำาความเขาใจกบศกษานเทศก และสำานกงานเขตพนทการศกษาของจงหวด เพอไมใหโรงเรยนถกประเมนในแงลบ สวนในระยะยาวกจะตองมผทรงคณวฒระดบประเทศทจะกรยทางเกยวกบปจจยทเปนปญหาเหลาน และสรางหลกเกณฑทเอออ ำานวยใหเกดโรงเรยนทางเลอกทสามารถพฒนาตนเองตอไปไดโดยไมสะดดกฎ

เกณฑตางๆ ของโรงเรยนสายหลก พระราชบญญตการศกษาแหงชาตของไทย ฉบบป พ.ศ. 2542 เปนตวอยางทดททำาใหวธการเรยนรแบบใหมๆ สามารถเกดขนได

2.4 การใช Constructionism กบการพฒนา Constructionism ในระบบการศกษา

จากปจจยตางๆ ทไดกลาวขางตนจะเหนไดวาทกองคประกอบนนเกยวโยงกนหมดทงสน เชน หากไมมวธการประเมนแบบใหมเพอใหผเรยนเขาศกษาในระดบทสงขน ผปกครองกจะยงคงยดตดกบการสอนททำาใหบตรธดาของเขา สอบได หากครไมยอมละอำานาจเดดขาดในหองเรยน ผเรยนกจะ“ ”คดทำาโครงงานตามหวขอทตนสนใจไดลำาบาก หากผเรยนไมไดรบการชน ำาเกยวกบการใชเทคโนโลย ทายทสดอปกรณราคาแพงเหลานนกจะถกใช ประโยชนนอยมาก หากจำานวนโรงเรยนทพรอมนำานวตกรรมการเรยนรมาใชมไมมากพอ รฐกจะขาดความมนใจหรอขาดการสนบสนนอยางเพยงพอทจะออกนโยบายใหมทจำาเปน ฯลฯ

ลกษณะของระบบทซบซอนเกยวโยงกนเชนนทำาใหไมสามารถสรางพมพเขยวขนมาเพอออกแบบการเปลยนแปลงทงหมดในครงเดยวได Papert เสนอวาการเปลยนแปลงจะตองอาศยกระบวนการววฒนาการโดยใหมองพฒนาการของระบบการศกษาโดยใชกระบวนการตามทฤษฎ Constructionism เหมอนกบทใชกบนกเรยน เราไมสามารถปฏรปความคดนกของผเรยนตามใจครไดฉนใด เรากไมสามารถปฏรปการศกษาตามใจคดไดฉนนน

ถาระบบการศกษาเองมพฒนาการตามทฤษฎ Constructionism นนหมายความวาสงสำาคญคอจะตองมการ สราง ตวอยางกระบวนการเรยนร “ ”ในโรงเรยนตางๆ ตามททำาไดภายใตภมสงคมของแตละสถานท โดยยงไมตองคาดหวงวากระบวนการนนๆ จะตองสมบรณแบบ จดประสงคคอเพอใหระบบการศกษาไดบทเรยนซงสามารถนำามาใชในการปรบและ สราง กระบวนการ“ ”เรยนรคร งตอไป แมวาจะมการตอตานจากแนวคดการเรยนการสอนแบบเดม (ซงการตอตานเปนกระบวนการธรรมชาตตามทฤษฎ Constructionism อยแลว) หรอมความพยายามทจะดดซม (Assimilate) หรอกลนของใหมเขาไปเปนสวนหนงของการศกษาแบบเดม แตทายทสด หากกระบวนการพฒนานเกดขนอยเร อยๆ และมการชน ำาทด หลกฐานทสนบสนนแนวคดใหมจะสะสมตวเพมมากขนจนถงจดๆ หนงทระบบเดมไมสามารถตอตานแนวคดของระบบใหมไดอกตอไป กจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางความคด (Accommodation) ของทกๆ ฝายทเกยวของ จนการเรยนรทเคยเรยกวาเปนนวตกรรมกลายเปนของททำาและยอมรบกนทวไป สงทเกดเปรยบเหมอนหนนอยตอนตนบทนทในทสดกเขาใจวาปรมาณนมยอมมเทาเดมไมวาจะเทใสภาชนะรปรางอยางไร การเรยนรทนำาหนนอยใหเขาใจในเร องนเปนขนตอนทซบซอน แตเมอพฒนาความเขาใจไดแลว ความคดเดมๆ กจะหายไปจากความทรงจำา ถาระบบการศกษาของไทยไปถงจดๆ นนได อาจไมมใครอยากเชอดวยซำาวาประเทศไทยเคยสอนเยาวชนของตวดวยการยนสอนหนาหอง หวงวาสกวนหนงการศกษาไทยจะหนหลงมามองสงททำากนอยในยคนดวยความประหลาดใจเหมอนหนนอยทพดวา

“เทนมใสแกวเพรยวสงแลวไมไดทำาใหมนมมากขนสกหนอย ”

เอกสารอางอง

Cavallo, D. (2004). Models of growth: towards fundamental change in learning environments, BT Technology Journal, 22 (4), 96-112.

Collins, A., & Halverson, R. (2009). Rethinking education in the age of technology. New York: Teachers College Press.

Cuban, L. (2001). Oversold and underused: Computers in the classroom. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Papert, S. (1980). Mindstorms: Chrildren, computers, and powerful ideas. New York: Basic Books.

Papert, S. (1993). The Children’s machine: Rethinking school in the age of the computer. New York: Basic Books.

Papert, S. (1997). Why School Reform Is Impossible, The Journal of the Learning Sciences, 6(4), 417-427.

Papert, S. (2002). The turtle's long slow trip: Macro-educological perspectives on microworlds. Journal of Educational Computing Research, 27, 7-27.

Tyack, D., & Cuban, L. (1995). Tinkering toward utopia: A century of public school reform. Cambridge, MA: Harvard University Press.