แผนพัฒนากิจกรรม 5 สplan.msu.ac.th/2009/plan5s.docx · Web viewอย างไรก ตาม การดำเน นการในก จกรรมใดๆ

แผนพฒนากจกรรม 5 สคณะกรรมการกำากบ ตดตามและตรวจประเมนผลกจกรรม 5 ส กองแผน

งาน มหาวทยาลยมหาสารคาม

1

สารจากผอำานวยการ “ 5 ส กาวไกล รวมใจพฒนา เพมคณคา กอง

แผนงาน”

กจกรรม 5 ส เปนการจดการความเปนระเบยบเรยบรอยในสถานททำางานอนเปน ปจจยพนฐานในการเพมผลผลต เพอใหบคลากรปฏบตงานดวยสขภาพกายและใจทด ในสภาพแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย เสรมสรางบรรยากาศทดในการปฏบตงาน โดยใหบคลากรทกระดบมสวนรวม มการดำาเนนการอยางตอเนอง จรงจงและทวถงบนมาตรฐานเดยวกน จนเปนวฒนธรรมและเปนสวนหนงของงานประจำา

อยางไรกตาม การดำาเนนการในกจกรรมใดๆ จะประสบความสำาเรจและบรรลวตถประสงค นนตองอาศยความรวมมอรวมใจจากบคลากรทกคน ทจะรวมผลกดนและขบเคลอนใหกจกรรมนนๆ สามารถดำาเนนไปได จงหวงเปนอยางยงวา กจกรรมการพฒนา 5 ส ของกองแผนงานในครงน จะสำาเรจลลวงไปไดดวยด ดวยความรวมมอรวมใจกนของบคลากรทกคน

นางสรพร ศระบชาผอำานวยการกองแผนงาน



2

คำานำา

แผนพฒนากจกรรม 5 ส กองแผนงาน สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม ประจำาปงบประมาณ พ.ศ.2552 ไดจดทำาขนเพอเปนกรอบในการพฒนากจกรรม 5 ส ของกองแผนงาน โดยยดตามแนวทางของสำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม ซงเนนแนวทางพฒนาการดำาเนนงานเกยวกบกจกรรม 5 ส ของบคลากรกองแผนงานใหมการดำาเนนงานอยางตอเนองและเหนความสำาคญของกจกรรม 5 ส

แผนพฒนากจกรรม 5 ส กองแผนงาน สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม ประจำาปงบประมาณ พ.ศ.2552 ฉบบน ประกอบดวย ทมาและแนวทางของการพฒนากจกรรม 5 ส กองแผนงาน ขอมลพนฐาน วสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร เปาประสงค เปาหมายการพฒนา โครงการ/กจกรรม

คณะอนกรรมการกำากบ ตดตามและตรวจประเมนผลกจกรรม 5 ส กองแผนงาน มหาวทยาลยมหาสารคาม มความคาดหวงใหแผนพฒนากจกรรม 5 ส ฉบบน เปนเครองมอสำาหรบการพฒนาและเปนแนวทางในการปฏบตกจกรรม 5 ส ของบคลากรกองแผนงาน ทนำาไปสผลสมฤทธเกดการพฒนาทยงยน และสอดคลองกบวตถประสงคใน



3

การดำาเนนกจกรรม 5 ส ของสำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม ไดอยางมประสทธภาพตอไป

คณะกรรมการกำากบ ตดตามและตรวจประเมนผลกจกรรม 5 สกองแผนงาน สำานกงานอธการบด

มหาวทยาลยมหาสารคามมนาคม 2553

สารบญ

บทท หนา

1 บทนำา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………….……… 4

ประวตความเปนมาและทตง กองแผนงาน ……………………………………………………………………………….……………………………………….. 4

ปรชญา วสยทศน พนธกจ ………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………..…… 4



4

บทท หนา

โครงสรางกองแผนงาน ……………………………………………………………………………………………………………….……………….……………………………………… 5 โครงสรางการบรหารกองแผนงาน

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

2 ความรพนฐานกบการดำาเนนการกจกรรม 5 ส กองแผนงาน ………………………………..…...................………………… 7

กรอบแนวคดเกยวกบกจกรรม 5 ส ………….……………………………………………….......................................................……………… 7

ผลการประเมนกจกรรม 5 ส กองแผนงาน ป พ.ศ. 2552 …………………………………………………………………………………………

16

3 การพฒนากจกรรม 5 ส ของกองแผนงาน สำานกงานอธการบดมหาวทยาลยมหาสารคาม ……………………………..…………………………………….……….……….……….……….……….……….………………………

22

นโยบาย วตถประสงค เปาหมายและตวชวด ….……………………………………………………………………………………………………………..…

22

แนวทางการพฒนากจกรรม 5 ส ….………………………………………………………………………………………………………………………..…………………

23



5

บทท หนา

แผนงาน/โครงการ เพอรองรบการพฒนากจกรรม 5 ส …………………………………………………………………..……………………

24

4 แนวทางการตดตามและประเมนผล ………………………………………………………………………………………………………..……………

26

แนวทางการตดตามและประเมนผล ………………………………………………………………………………………………………………………………………

26

สวนท 1

บทนำา

กองแผนงาน สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม จดตงขนตามประกาศทบวงมหาวทยาลย เรอง การแบงสวนราชการในมหาวทยาลยมหาสารคาม พ.ศ. 2538 ลงวนท 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 ประกาศโดยอาศยอำานาจตามความในมาตรา 4 และมาตรา 7

ประวตความเปนมา



6

วรรคสองแหงพระราชบญญตมหาวทยาลยมหาสารคาม พ.ศ. 2537 โดยถอเปนสวนราชการสงกดสำานกงานอธการบด มภารกจเกยวกบการวางแผนและนโยบาย งานวเคราะหงบประมาณ งานเงนรายได งานวเคราะหอตรากำาลง งานวเคราะหขอมลและงานวจยสถาบน เพอการบรหารมหาวทยาลย

กองแผนงาน สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม มทตงอย ณ ชน 3 อาคารบรมราชกมาร ตำาบลขามเรยง อำาเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม

ปรชญา

ประสานนโยบาย หมายมงปฏบต ยนหยดในหนาท สรางสามคค ชทางพฒนา

วสยทศน

กองแผนงานจะพฒนาพนธกจใหไดมาตรฐาน เพอสรางสรรค วเคราะหวางแผนอยางเปนระบบเพอการปฏบตสความเปนเลศ

พนธกจ ประสาน รวบรวม วเคราะหขอมล และดำาเนนการจดทำาแผนให

เปนเครองมอประกอบการตดสนใจในการบรหารจดการเพอนำาไปส

ปรชญา วสยทศน

ทตง

มหาวทยาลยมหาสารคาม

กลมงานงบประมาณ กลมงานกลยทธสถาบน

งานนโยบายและกลยทธ

งานบรหารกลยทธ

งานตดตามและประเมนผลกลยทธ

กลมงานสารสนเทศเชงกลยทธ

งานคลงขอมลและพฒนาระบบบรหาร

งานวจยสถาบน

สำานกงานอธการบด

กองแผนงาน

งานงบประมาณแผนดน

งานงบประมาณเงนรายได

งานตดตามและประเมนผลการใชจายงบประมาณ งานบรหารความ

เสยง

งานบรหารทวไป



7

มหาวทยาลยสมบรณแบบอยางมมาตรฐาน ตดตามประเมนผลการปฏบตราชการทมประสทธภาพ

โครงสรางกองแผนงาน

โครงสรางการบรหารกองแผนงาน

อธการบด

กลมงานงบประมาณ กลมงานกลยทธสถาบน

งานนโยบายและกลยทธ

งานบรหารกลยทธ

งานตดตามและประเมนผลกลยทธ

กลมงานสารสนเทศเชงกลยทธ

งานคลงขอมลและพฒนาระบบบรหาร

งานวจยสถาบน

รองอธการบดฝายวางแผนและวเทศสมพนธ

ผอำานวยการกอง

งานงบประมาณแผนดน

งานงบประมาณเงนรายได

งานตดตามและประเมนผลการใชจายงบประมาณ งานบรหารความ

เสยง

งานบรหารทวไป

ผชวยผอำานวยการกอง



8

สวนท 2

" 5 ส สรางวนย รวมใจปฏบต พฒนากองแผนงาน"

/ รตตยา สจจภรมย



9

ความรพนฐานกบการดำาเนนการกจกรรม 5 ส กองแผน

งาน

5 ส แปลมาจากคำายอ "5S" ซงเปนอกษรตวแรกของคำาในภาษาญปน 5 คำาคอ

S1 : SEIRI (เซร) : สะสาง (Clearing Up)S2 : SEITON (เซตง) : สะดวก (Organizing)S3 : SEISO (เซโซ) : สะอาด (Cleaning)S4 : SEIKETSU (เซเคทซ) : สขลกษณะ

(Standardizing) S5 : SHITSUKE (ซทซเคะ) : สรางนสย (Training &

Discipline)

สะสาง คอ การแยกใหชดเจนระหวางของทจำาเปนตองใชกบของทไมจำาเปนตองใช ของทไมจำาเปนตองใหขจดทงไป กลาวกนวาการเพมประสทธภาพนนตองเรมจาก "สะสาง"

สะดวก คอ การจดวางของทจำาเปนตองใชใหเปนระเบยบสามารถหยบฉวยใชงานไดทนท กลาวกนวาใหใชหลก "สะดวก" นเพอกำาจดความสญเปลาของเวลาในการ "คนหา" สงของ

สะอาด คอ การปดกวาดเชดถสถานท สงของ อปกรณ

" วนนไมวาง พรงนคอยทำา 5 ส กคงเหมอนทกวน ทเลยผานไป " / พงษพนธ ศรเวยงยา

กรอบแนวคดเกยวกบ



10

เครองมอ เครองจกร ใหสะอาดอยเสมอไมมเศษขยะ ไมใหสกปรกเลอะเทอะ กลาวกนวา "สะอาด" คอ พนฐานของการยกระดบคณภาพ

สขลกษณะ คอ การรกษาปฏบต 3 ส ไดแก สะสาง สะดวก และสะอาดใหดตลอดไป ซงเปนการจดการสภาวะรอบตว เพอใหเกดสภาพทดทางกาย จตใจ ความปลอดภยและสงแวดลอม

สรางนสย คอ การรกษาและปฏบตตามสงทกำาหนดไวแลวอยางถกตองจนตดเปนนสย และสรางวนยใหกบตนเอง

กจกรรม 5 ส จงเปนการจดความเปนระเบยบเรยบรอยในสถานททำางาน อนเปนปจจยพนฐานในการเพมผลผลต เพราะในกระบวนการดำาเนนกจกรรมนน มงเนนการพฒนาทรพยากรมนษยอยางตอเนอง โดยเชอวามนษยจะพฒนางานในองคการตนเองตอไป ซงแนวทางนเปนแนวทางการบรหารงานแบบมสวนรวม ซงองคการตางๆ พยายามมงเนนมาโดยตลอด

วตถประสงคสำาคญ 4 ประการของกจกรรม 5 ส คอ

1. พฒนาความคดในการปรบปรงอยางตอเนอง 2. สรางทมงานทด โดยการใหทกคนมสวนรวม 3. พฒนาผบรหารและหวหนางาน โดยการฝกความสามารถในการเปนผนำา 4. เตรยมความพรอม เพอการนำาเทคโนโลย ดานการปรบปรงอยางตอเนองทยากขนมาใช

กรอบการดำาเนนการกจกรรม 5 ส สำานกงานอธการบด



11

กรอบการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของสำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม มรายละเอยด ดงน

“ กจกรรม 5 ส เปนแนวคดการจดระเบยบเรยบรอยในททำางานกอใหเกดสภาพการทำางานทดปลอดภยมระเบยบเรยบรอย นำาไปสการเพมผลผลต ”

- สะสาง (SERI) คอ การแยกของทตองการออกจากของทไมตองการและขจดของทไมตองการทงไป

สะดวก (SEITON) คอ การจดวางสงของตางๆ ในททำางานใหเปนระเบยบเพอความสะดวกและปลอดภย

สะอาด (SEISO) คอ การทำาความสะอาด เครองมอ อปกรณ และสถานททำางาน

สขลกษณะ (SEIKETSU) คอ สภาพหมดจด สะอาดตาม ถกสขลกษณะ และรกษาใหดตลอดไป

สรางนสย (SHITSUKE) คอ การอบรม สรางนสยในการปฏบตงานตามระเบยบวนย ขอบงคบอยางเครงครด

ประโยชนจากการทำากจกรรม 5 ส

1.บคลากรจะทำางานไดรวดเรวขน มความถกตองในการทำางานมากขน บรรยากาศและสภาพแวดลอมดขน

2.เกดความรวมมอ รวมใจ จะเกดขน บคลากรจะรกหนวยงานมากขน

3.บคลากรจะมระเบยบวนยมากขน ตระหนกถงผลเสยของความไมเปนระเบยบในสถานททำางานตอการเพมผลผลต และถกกระตนใหปรบปรงระดบความสะอาดของสถานททำางานใหดขน

4.บคลากรปฏบตตามกฎระเบยบและคมอการปฏบตงานทำาใหความผดพลาดและความเสยงตางๆลดลง



12

5.บคลากรจะมจตสำานกของการปรบปรง ซงจะนำาไปสประสทธภาพและประสทธผลในการทำางาน

6.เปนการยดอายของเครองจกร อปกรณ เครองมอตางๆ เมอใชอยางระมดระวงและดแลรกษาทด และการจดเกบอยางถกวธในททเหมาะสม

7.การไหลเวยนของวสด และ Work in process จะราบรนขน

8.พนททำางานมระเบยบ มทวาง สะอาดตา สามารถสงเกตสงผดปกตตางๆ ไดงาย

9.การใชวสดคมคา ตนทนตำาลง10. สถานททำางานสะอาด ปลอดภยและเหนปญหาเรอง

คณภาพอยางชดเจน

ขนตอนในการดำาเนนงาน 5 ส

A ขนเตรยมการ (Preparation)

เมอหนวยงานจะเรมตนนำากจกรรม 5 ส มาใช สงแรกทจะตองดำาเนนการ คอ การทำาความเขาใจกบผบรหารระดบสง และจดเตรยมแผนการดำาเนนกจกรรม ซงสามารถดำาเนนการตามลำาดบ ดงน

1. สรางความเขาใจกบผบรหารระดบสง โดยเชญผรจากหนวยงานภายนอกอาจเปนผเชยวชาญเรอง 5 ส หรอ 5S Facilitators (เจาหนาทสงเสรมกจกรรม 5 ส) ของหนวยงานทดำาเนนกจกรรม 5 ส ประสบผลสำาเรจแลวในระดบหนงมาเปนทปรกษา

2. การกำาหนดนโยบายการดำาเนนกจกรรม 5 ส โดยผบรหารสงสด และแตงตงคณะกรรมการหรอคณะทำางานดำาเนนกจกรรม 5 ส ในระยะแรกบางหนวยงานอาจแตงตงทปรกษาเพอชวยใหการดำาเนนกจกรรม 5 ส เรมตอไปดวยด และถกตองตามหลกการเพมผลผลต



13

3. การกำาหนดแผนการดำาเนนกจกรรม 5 ส4. ประกาศนโยบายใหทกคนทราบอยางเปนทางการ5. อบรมใหความรแกพนกงานทกคน ตงแตผบรหารจนถง

พนกงานระดบลางสดทงหนวยงานบางหนวยงานอาจจำาเปนตองอบรมผรบเหมาชวงททำางานในหนวยงานดวย

6. อบรมคณะทำางานหรอ Facilitators ทไดรบแตงตงเพอใหสามารถสงเสรม สนบสนน และผลกดนใหกจกรรม 5 ส ดำาเนนไปไดอยางตอเนอง

7. ผบรหารระดบสง เยยมชมหนวยงานทไดดำาเนนกจกรรม 5 ส อยางตอเนอง

B ขนเรมดำาเนนการ (Kick off Project)

จดกจกรรมวนทำาความสะอาดใหญ (Big Cleaning Day) ถอเปนวนเรมตนของการดำาเนนกจกรรมบางหนวยงาน ถอเปนวนประกาศนโยบาย บางหนวยงานจดกจกรรมนทนทหลงประกาศนโยบาย ทสำาคญคอ ผบรหารสงสดของหนวยงานตอง

เปนผมสวนรวมในวนนน เพอแสดงออกถง Commitment การจดกจกรรมวนทำาความสะอาดใหญนมความสำาคญและตองเตรยมการอยางละเอยดรอบคอบมการประชมเตรยมการตางๆ และแบงหนาทความรบผดชอบ

C ขนตอนดำาเนนการ (Implementation)

หลงจากวนทำาความสะอาดใหญแลวกจะเรมดำาเนนกจกรรม 3 ส คอ สะสาง สะอาด สะดวก โดยแบงพนทความรบผดชอบ เกณฑการแบงพนทความรบผดชอบขนอยกบคณะกรรมการจะเปนผกำาหนด ทสำาคญคอตองรวมพนทเปนสวนรวม เชน ทางเดน บนได สนามหญา



14

หองนำา โดยสรปทกพนทตองมผรบผดชอบ ทกพนทจะตองกำาหนดแผนปฏบตการ หวขอตางๆ ทควรมอยในการดำาเนนกจกรรม 5 ส คอ

1. รายละเอยดกจกรรม เปนการกำาหนดกจกรรมในเรอง 5 ส ของพนท วามอะไรบางตามขนตอนการดำาเนนกจกรรม 5 ส

2. ระยะเวลาดำาเนนการ จะตองกำาหนดใหชดเจนวาชวงใดจะทำาอะไร ใชเวลาเทาใดในการดำาเนนงาน และระยะเวลาสนสดของแผนเมอใด เชน แผน 1 ป , แผน 2 ป

3. ผรบผดชอบ ในแผนควรกำาหนดผรบผดชอบในแตละหวขอไวดวย ซงผรบผดชอบอาจจะเปนบคคลหรอหนวยงานกได

4. แผนทดควรจะระบใหชดเจนวาแตละขนตอนใชงบประมาณเทาใด

5. วนทจดทำาแผน เพอใหทราบวาแผนการดำาเนนการนนทำาไวตงแตเมอใด ทงน การดำาเนนกจกรรม 5 ส มใชอยแค 1 ป หรอ 2 ป เทานน แตตองปฏบตอยางตอเนองจนเปนนสยไมมทสนสดและมความกาวหนายงขน มมาตรฐานทสงขน อนเปนไปตามหลกการของการเพมผลผลตคอ วนนตองดกวาเมอวาน และวนพรงนตองดกวาวนน

6. มการประชมของสมาชกทอยในพนทอยางสมำาเสมอ เพอใหแผนปฏบตการทรวมกนกำาหนดเกดผลในทางปฏบต

7. ทกคนในพนทตองทำา 3 ส แรก ในพนทรบผดชอบรายละเอยดของการทำากจกรรม

8. จดใหมการประเมนความคบหนาของการดำาเนนกจกรรม โดยคณะกรรมการ 5 ส และทปรกษาหรออาจจะกำาหนดใหมการตรวจตดตามภายในพนทดวยการตรวจเปนการประเมนความคบหนาของการดำาเนนกจกรรม คณะกรรมการจะตองไดรบการอบรมเทคนค วธการพรอมเกณฑการประเมนดวย



15

การประเมนม 2 สวน

สวนท 1 คอ การใหคะแนนระดบผลการดำาเนนกจกรรม ตามรายละเอยดทกำาหนดในแบบประเมน เชน ระดบของความสะอาด การสะสาง หรอ การจดสะดวกตลอดจนเรองของความปลอดภยและความรวมมอรวมใจ เปนตน

สวนท 2 คอ ขอเสนอแนะของกรรมการ ซงพนทจะตองนำาไปปรบปรง หรอขอดเดนทพบ ซงสามารถนำาไปเปนตวอยางหรอกำาหนดเปนมาตรฐานตอไป ควรจดใหมการปรบปรงหรอแจงผลการดำาเนนการดำาเนนกจกรรมใหทกคนรบทราบ

สำาหรบหนวยงานใหญ ในขนตอนดำาเนนการน อาจจดทำาพนทตวอยาง (Model Area) เพอเปนแบบอยางแกฝายหรอแผนกอนๆ ตอไป โดยพนทตวอยางนจะตองมการจดตเอกสาร แฟม ลนชก โตะทำางาน ตามหลกการ 5 ส และเครองมออปกรณสะอาด (มแผนหรอมาตรฐานการทำาความสะอาดประจำาวน ประจำาสปดาห ประจำาเดอน เปนตน) ระหวางการดำาเนนกจกรรมทงในพนทตวอยาง และพนทอานๆ จำาเปนทเจาหนาทสงเสรมกจกรรม 5 ส หรอ 5S Facilitator จะตองชวยประสานงาน ตดตาม ผลกดน และชวยเหลอสมาชกในพนทนอกจากนน ยงตองรายงานความคบหนา และปญหาอปสรรคใหแกผบงคบบญชาทรบผดชอบ ซงเปนหนงในกรรมการของคณะกรรมการ 5 ส ของหนวยงานดวย

มการจดกจกรรมสงเสรมและประชาสมพนธ

" สรางจตสำานก ฝกใหเปนนสย รวมใจทำา 5 ส " / สรมา ศรสภาพ



16

เรามกจะไดยนคำาพดทวา “กจกรรม 5 ส นนทกคนตองปฏบตตาม” หมายความวากจกรรม 5 ส เปนกจกรรมททกคนตองทำา ถามคนใดคนหนงเพกเฉยไมปฏบตตามกจะเกดความเสยหายทงกลม ยกตวอยางเชน กลม 5 ส พนทหนงม 9 คน สมาชก 8 คน ชวยกนทำากจกรรม 5 ส อยางด มการจดเกบระบบเอกสารอยางถกตองเปนระเบยบมบญชคมเอกสาร เมอสมาชกนำาไปใชกนำามาเกบไวทเดม แตมสมาชกอย 1 คนไมสนใจหยบมาใชแลวกนำาไปซกไวตใดกไดตามใจตนเอง ระบบการจดการเอกสารนนกไมประสบผลตามทไดคาดหวง ในทสดคนอนมากหาไมเจอ เชนนเปนตน ดงนนกจกรรม 5 ส มาใชในหนวยงานจำาเปนตองมการรณรงคสงเสรมเพอกระตนใหทกคนเขารวมกจกรรม ดงนนการสงเสรมกจกรรม 5 ส จงเปนเรองทสำาคญมากเรองหนงในการดำาเนนกจกรรม 5 ส เปนไปดวยความพรอมเพรยงตอเนอง และพฒนายกระดบความเปนระเบยบเรยบรอยในสถานททำางานใหเปนหนวยงานชนหนงจำาเปนตองมการสงเสรมและสนบสนนตางๆ

เครองมอสงเสรมกจกรรม 5 ส (Promotion Tools)

เครองมอสงเสรมกจกรรมมความจำาเปนอยางยงในการดำาเนนกจกรรม 5 ส เพอเปนการรณรงคและกระตนใหพนกงานมสวนรวม ตวอยาง คอ

1. โปสเตอร 5 ส (5S Posters) เพอใหความรความเขาใจและเพอกระตนเตอนใหพนกงานรวมมอดำาเนนกจกรรม 5 ส อาจใหพนกงานคดทำากนเองหรอแขงขนกนวาดภาพโปสเตอรภายในหนวยงาน หรอตดตอหนวยงานภายนอกทเขาทำากนไวแลว มาตดในหนวยงานของตนกได



17

2. คำาขวญ 5 ส (5S Slogans) อาจจดใหมการประกวดคำาขวญ และนำาคำาขวญทชนะมาจดทำาเปนโปสเตอรตดในหนวยงาน เชน 5 ส คอปจจยสรางนสย ใชพฒนา หรอ 5 ส กอเกดผลถาทกคนรวมมอทำา

3. ขาว 5 ส (5S Newsletter) เปนเอกสารเผยแพรการดำาเนนกจกรรม 5 ส ในหนวยงานเพอใหพนกงานไดรบขาว ความเคลอนไหวภายในและภายนอกรวมทงมสาระเนอหาทางวชาการแทรกอยดวย อาจจะมคอลมนซบซบนนทาสงคมชาว 5 ส กระเซา

เยาแหยกระตนใหเกดการอยากมสวนรวมกได และขาว 5 ส (5S Newsletter) นจะเปนสอในการประกาศผล การประเมนความคบหนาของการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ในแตละชวงทตรวจตดตาม 5 ส ดวย

4. เหรยญ 5 ส (5S Badges) มหลายหนวยงานไดจดทำาเหรยญ 5 ส ตดหนาอกเสอ แสดงถงการดำาเนนกจกรรม 5 ส หรอ เหรยญแสดงวาผตดอยในกลมทชนะเลศการดำาเนนกจกรรม 5 ส ประจำาเดอน/ประจำาโครงการของหนวยงานกได หลายๆบรษทในประเทศไทยกไดจดทำากน เชน บรษทอเลคโทรเซรามค ในนคมอตสาหกรรมลำาพนทำาปายตดเสอรปเหลยม มคำาภาษาญปนทง 5 ส และชอบรษท

5. เสอ 5 ส (5S Shirts) บางหนวยงานพนกงาน เจาหนาทจะจดทำาเสอยด 5 ส เปนทมนดวนในการทำา 5 ส พรอมกบสวมเสอเปนเครองแบบ เพอเปนการกระตน Promotion การทำา 5 ส ของหนวยงานของตน

เครองมอในการดำาเนนการ (Implementing Tools)



18

1. การประกวด ขอเสนอแนะเกยวกบ 5 ส กระตนใหพนกงานนำาเรอง 5 ส มาเขยนเปนขอเสนอแนะ

2. วน 5 ส กำาหนดวนทแนนอนในการทำา 5 ส ในหนวยงาน ทดำาเนนกจกรรม 5 ส ดเดนเปนตวอยาง เชน การปโตรเลยมแหงประเทศไทย ปนซเมนตไทย การทาอากาศยานแหงประเทศไทย เปนตน จะทำาใหพนกงานเชอถอและอยากปฏบต (Seeing is believing) อกทงยงเปนการเปดโอกาสใหสามารถนำาเอาความคดหรอลอกแบบทดจากหนวยงานอนมาปรบใหเหมาะกบหนวยงานตอไป

3. การบนทกภาพ ควรทำาเปนประจำาอาจจะทก 3 เดอน ทงนเพอใหเหนถงความแตกตางและการเปลยนแปลงกอนเรมกจกรรม ระหวางดำาเนนกจกรรมเปนระยะๆ ดการปรบปรงจะเหนความกาวหนาขนเปนลำาดบ และเพอจงใจใหเกดการดำาเนนการอยางตอเนองตอๆไป

4. การถายภาพอาจเรมตนเลอกจดทเหนเดนชดวาตองปรบปรงหรอเปนจดทสกปรกรกรงรงมาก ไมมระเบยบ เปนตน

หลกการบนทกภาพการปรบปรงพนท 5 ส

1. กำาหนดจดทจะถายภาพ ทำาการถายภาพบรเวณทจะดำาเนนกจกรรมเกบไว

2. นำาไปตดเปนแผนกระดาษไปสเตอร และทดลองใหคะแนนไว พรอมแจงวาจะตองทำาอะไรตอไป

3. เมอดำาเนนกจกรรมไประยะหนงกถายภาพหลงการทำากจกรรมไวโดยถายภาพทเดมเพอนำามาเปรยบเทยบกนกบภาพเดมกอนการทำากจกรรม

เครองมอประเมนผลกจกรรม (Evaluation Tools)



19

1. การตรวจตดตามโดยผบรหารสงสด คอ จำาเปนตองกำาหนดใหผบรหารสงสดควรเดนตรวจการปฏบตงานของพนกงานในพนท (Management by Walking Around) เพอไดรบทราบถงสงทเกดขนจรงในพนท มปญหาอะไรจะไดสงการในทนทรวมทงทำาใหเกดความคนเคย ระหวางผบรหารและพนกงาน โดยเฉพาะเรองกจกรรม 5 ส การเดนตรวจเปนการแสดงออกถงการเอาจรงเอาจงของผบรหารอกดวย ***

2. Morning Check rally เปนการตรวจสอบผบรหารระดบตน/ระดบกลาง คอผอำานวยการกองหรอหวหนาสวนงาน ตองเดนตรวจสอบสถานทปฏบตงานเองทกเชาทกวน พรอมทกทายกบพนกงานทกๆคน จดบนทกเรองทสงเกตเหนคนหาปญหาตางๆ ทเกดขน อนจะทำาใหการดำาเนนกจกรรม 5 ส ไมกาวหนาตอไป ตอจากนน จดลำาดบปญหาออกเปน (เกรด) A B และ C โดยกำาหนดออกมาวาปญหาระดบใดตองแกไขเมอใด นำาปญหาเหลานนไปพดคยกบเจาหนาททรบผดชอบ แลวจงเดนตรวจดสภาพความคบหนาวาเปนไปตามขอกำาหนดไวหรอไม ในการเดนตรวจ (Morning Check Rally)

3. การตรวจใหคะแนน การตรวจใหคะแนนเปนสงทจะกระตนสงเสรมใหพนกงานรวมมอรวมใจในการทำากจกรรม 5 ส ทดอกวธหนง โดยเฉพาะการทำา 5 ส แบบไทยๆ คนไทยเรามนสยชอบแขงขน ประเภทแพไมไดมอยมากทจรงแลวการตรวจใหคะแนนนกคอการประเมนความคบหนาของการดำาเนนกจกรรมดวยการใหคะแนนนนเอง การตรวจใหคะแนนนเปรยบเสมอนดาบ 2 คม อาจจะทำาใหกจกรรม 5 ส หยดชะงกไปเลยกได ถาการใหคะแนนเปนไปแบบตามอำาเภอใจ กรรมการไมมระบบและกรรมการไมมความรเรอง 5 ส ทด ดงนจำาเปนตองมการอบรมเรอง “เทคนคการตรวจ 5 ส” ใหกรรมการทกคนกอนมการตรวจ 5 ส จรง การตรวจ 5 ส แบบใหคะแนนน อาจมการสะสมคะแนนหรอมตารางแสดงผลการใหคะแนนเพอเปรยบเทยบกบครงกอน ๆ



20

เพอดการพฒนาพนทหรอยกระดบมาตรฐาน 5 ส ของพนทนนๆ รวมทงขอแนะนำาทควรไดรบการแกไขปรบปรง และขอดเดนทควรยกยอง

4. ตว 5 ส (5S Tickets) มลกษณะคลายกบใบแจงการดำาเนนการแกไขและปองกนของ ISO 9000 (Corrective Action Request) เปนใบทผบรหารแจงใหพนกงานแกไขปรบปรงในจดทบกพรองอยโดยกำาหนดระยะเวลาทเสรจ การประกาศเกยรตคณและการใหรางวลเมอมการแขงขน 5 ส แลวควรมการมอบเกยรตคณแกพนทดเดนในเรองการบำารงรกษา การมสวนรวม และการสรางสรรค รางวลพนทชนะเลศคะแนนสงสดประจำาป ประจำาไตรมาศ หรอ ประจำาเดอน สำาหรบประกาศเกยรตคณ หรอ

โล ควรเปนระบบหมนเวยนโดยผบรหารสงสดจะตองใหความสำาคญและใหเวลามสวนรวมในการรบฟงการเสนอผลงานและเปนผมอบรางวล เพอแสดงออกถงการทผบรหารตระหนกถงคณคาในความพยายามทจะปรบปรงงานและสถานททำางานรวมกนเปนการเสรมสรางสมพนธภาพในงานและหลอหลอมวฒนธรรมทดในองคกรดวย

D ขนการปรบปรงและสรางมาตรฐาน

การนำาผลการตรวจตดตามความคบหนาปรบปรงใหดยงขนถอวาเปนขนตอนของการปรบปรงซงเปนผลมาจากการตรวจประเมนนน สามารถนำาไปกำาหนดเปนมาตรฐานของหนวยงานตอไปได ดงนนการตรวจตดตามจงมประโยชนตอการปรบปรงและสรางมาตรฐาน (PDSA : Plan Do Standard Act)

ปญหาในการทำา 5 ส

5 ส เปนกจกรรมพนฐานทองคกรตางๆ นยมนำามาใช เพอพฒนาคณภาพและประสทธภาพงาน แตองคกรสวนใหญทนำา 5 ส มา



21

ใชงานมกประสบปญหาในการดำาเนนงาน 5 ส อยหลายอยาง เชน ทำา 5 ส มานานแตเหนผลไมชดเจน ไมตอเนอง และปญหาใหญอกเรองคอ การตรวจใหคะแนน 5 ส ประจำาเดอน นบเปนอกเรองหนงทมปญหามาก ทำาอยางไร เจาของพนทจงจะยอมรบการตรวจ? / ปญหาในการทำา 5 ส ทพบสวนใหญประกอบดวย

ประเดนแรก คอ ระบบบรหารของการนำา 5 ส มาใช ซงการตรวจของเราพบเรองความเขาใจ หนวยงานบางแหงตองการเพยงใหสถานทดสะอาด เรยบรอย จงเนนการตรวจเฉพาะเรองความสะอาดพนทไหนสะอาดเปนระเบยบกไดรบรางวลพนทดเดน พนทไหนไมสะอาดหรอเปนระเบยบกจะไดอนดบทายกคงไมตองบอกวาพนทใดจะไดดเดนหรอพนทใดจะไดอนดบบวยไปครอบครอง

- แนวทางแกไข คงจะตองปรกษากนระหวางทมงานบรหารวาตองการทำาในระดบขนไหนเพราะแนวคดของ 5 ส หากเปนระบบแลวกตองปฏบตอยางตอเนอง มตววดทชดเจน ทำาแลวตองเหนผลทง Production และ Productivity เวลาทเขาโรงงานและพบลกษณะนมกจะใหไมคอยสงเสรม เพราะถอวาเรองความสะอาดและสวยงามเปนสงรองมาเมอทำา 5 ส สำาเรจ แนวทางคอ การสรางระเบยบวนยและวฒนธรรมการปรบปรงงานของพนกงาน เพอนำาสระบบทสงขนไป เชน TPM, TQM

ประเดน 2 คอ การสรางมาตรฐาน เพอสรางและควบคมระบบใหคงอย พนกงานยงสบสนระหวางมาตรฐาน 5 ส และมาตรฐานอนๆ ทใชอยปจจบน

- แนวทางแกไข การมมาตรฐานขนไมไดเปนเรองเสยหายอะไร จดสำาคญคอ การลดความผนแปร เพอใหเกดการพฒนาในทกคนมสวนรวม และสำาคญทสด คอ ลกคาทงภายในและภายนอก กคงจะตองทำาความเขาใจในพนทในการสรางระบบนขน



22

ประเดน 3 คอ การตรวจตดตาม คณะกรรมการหรอผรบผดชอบในการตรวจมความรและศกษาในรายละเอยดของพนทคอนขางนอย รวมทงพนทกไมมมาตรฐาน การตรวจเกอบ 90% ทพบจะใชความรสกมากวาขอเทจจรง และมกเกดปญหากระทบระหวางพนทและคนตรวจ 5 ส แทนทจะสรางทมกบเกดการแตกแยก บางเรองผตรวจกตง บางเรองกออน

- แนวทางแกไข มาตรฐานของพนทควรทจะมไวและแบบฟอรมการตรวจควรแยกตามพนทเพราะแตละพนทมจดเดนและจดออนแตกตางกนไป เมอมาตรฐานเขยนเสรจสน ตองมการทดลองปฏบตกระทงไดผล จงสงใหกรรมการกลางหรอผบรหารอนมตการใช เพราะมาตรฐานบางพนทมการคาบเกยวกนและกน หลงจากนนจงกำาหนดแบบฟอรมการตรวจ การตรวจกจะเนนเรองของมลคาเพมทเกดขนดงทกลาวมาวาเปาหมายแตละปของหนวยงานจะเนนเรองอะไรเปนเกณฑ และทำาไดเกณฑตามนนหรอไม และการตรวจกตองตรวจ 3 ระดบเชนกน

ประเดน 4 คอ ความคาดหวงของการเสรจสน โครงการแตละปคอนขางสง มบางหนวยงานภายใน 1 เดอน หรอ Big Cleaning 1 วนกจะใหออกดอกออกผลความสำาเรจแลว

- แนวทางแกไข การทำาความเขาใจและการใหความรเปนสวนสำาคญ ซงทางผบรหารและพนกงานไดมความเขาใจในปญหาภายในของตนเองและรวมกนคอยๆ ขจดปญหาทเปนจดออนอปสรรค และวางแผนอยางตอเนองกจะชวยใหเกดความเปนทมและวฒนธรรมองคกรในการปรบปรง จงมกจะใหกำาลงใจกบทมไมตองหวงถง 100%, 40- 50% กดแลว และคอยเพมตอไป

ประเดนสดทาย คอ ความตอเนอง มกจะแบงแยกออกจากงานประจำา มงานฉกเฉนกกลบคนสภาพเดม



23

- แนวทางแกไข การตรวจตดตามของบรหารและความพยายามใหถอเปนภารกจประจำา บางหนวยงานยงแคไหนจะมเวลาเหลอใหพนกงานประมาณ 15–30 นาท

ทำา 3 ส ทกวน รวมถงแผนงานดำาเนนการทจะมการตรวจตดตามของระดบบรหารทไดรบมอบหมายทจะเขาตรวจสวนเรองอนๆอาจจะตองขอใหเปดเอกสารอกรอบเพราะไดแนวทางแกไขอนๆ ไวดวย เชน การรณรงคประชาสมพนธ การจดวน 5 ส หรอคมอ รวมทงการสรางคานยมขององคกร

กองแผนงาน มผลการดำาเนนงานในทง 3 มาตรฐาน มคะแนน 94 คะแนน อยในอนดบท 2 จากทงหมด 9 หนวยงาน จดอยในระดบดเยยม ซงมผลประเมนการดำาเนนงานในแตละมาตรฐานจากคณะกรรมการประเมนกจกรรม 5 ส มรายละเอยดดงน

กองทะเบยนและประมวลผล ชนะเลศยอดเยยมกองทะเบยนและประมวลผล ชนะเลศดานกายภาพกองแผนงาน ชนะเลศดานการมสวน

รวมกองบรการการศกษา ชนะเลศดานความคด

สรางสรรค

สรปผลคะแนน : การตรวจประเมนกจกรรม 5 ส สำานกงานอธการบด

หนวยงาน ดานศกยภา

พ68

ดานการมสวนรวม

ดานความคด

สรางสรรค

รวม100

คะแนน

รางวล

ผลการประเมนกจกรรม 5 ส กองแผนงาน ป พ.ศ. 2552



24

คะแนน 16คะแนน

16คะแนน

กองทะเบยนและประมวลผล

68* 15 15 98* ดเยยม

กองแผนงาน 63 16* 15 94 ดเยยม

กองบรการการศกษา 63 15 16* 94 ดเยยม

กองกลาง 61 11 10 82 ดมากกองกจการนสต 61 11 9 81 ดมากกองคลงและพสด 37 12 12 61 ดกองการเจาหนาท 33 9 3 45 พอใชกองสงเสรมและพฒนางานวจย

35 6 2 43 พอใช

กองอาคารสถานท 33 6 2 41 พอใช

" ป ฏ บ ต ง า น ด ว ย จ ต ป ร ะ ส า น ค ด ด ว ย ใ จ 5 ส ส ร า งน ส ย

ก อ ง แ ผ น ง า น ก า ว ไ ก ล ด ว ย ก า ร พ ฒ น า " / อ จ ฉ ร า ว ด ก ำา ม ข โ ช



25



26



27



28



29

สวนท 3การพฒนากจกรรม 5 ส กองแผนงาน

สำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม

นโยบาย 5 ส

กองแผนงาน สงเสรมและสนบสนนการทำากจกรรม 5 ส เพอใหบคลากรปฏบตงาน ดวยสขภาพกายและจตใจทด ในสภาพแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย เสรมสรางบรรยากาศทดในการปฏบตงาน โดยใหบคลากรทกระดบมสวนรวม มการดำาเนนการอยางตอเนอง จรงจง

นโยบาย วตถประสงค เปาหมายและตวชวด



30

และทวถงบนมาตรฐานเดยวกน จนเปนวฒนธรรมและเปนสวนหนงของงานประจำา ทงนเพอใชกจกรรม 5 ส ในการปรบปรงประสทธภาพการปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามภารกจ

วตถประสงค

1. สถานททำางานมความเปนระเบยบเรยบรอยมากขน2. พนกงานและบคลากรมจตสำานก ทศนคตและมระเบยบ

วนยมากขน3. สรางทมงานทดและทกคนในทกระดบมสวนรวม4. พฒนานวตกรรมใหมๆ ในการปรบปรงงานอยางตอเนอง

เปาหมายและตวชวดความสำาเรจ

1. ดเดนดานความคดสรางสรรคตวชวด ผลการประเมนกจกรรม 5 ส ดานความคดสรางสรรค

จากกรรมการภายนอกอยในระดบดเดน

2. สรางทมงานทดและทกคนในทกระดบมสวนรวมพฒนาความคดในการปรบปรงงานอยางตอเนอง

ตวชวด ระดบความสำาเรจในการดำาเนนกจกรรม 5 ส

จากผลการประเมนการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ปงบประมาณ

พ.ศ.2552 จากคณะกรรมการตรวจประเมนงานกจกรรม 5 ส ของสำานกงานอธการบด ประจำาป พ.ศ.2552 พบวา กองแผนงาน มผลการดำาเนนงานในระดบดเดนในดานการมสวนรวม และอยในอนดบท 2

แนวทางการพฒนากจกรรม 5 ส



31

จากทงหมด 9 หนวยงาน ดงนน เพอเปนการพฒนาการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของกองแผนงาน จงจำาเปนตองปรบปรงการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ในแตละมาตรฐานใหดขน ซงในปงบประมาณ พ.ศ.2553 กองแผนงาน มแนวทางในการพฒนา การดำาเนนการกจกรรม 5 ส ดงน

1. ทบทวนและแตงตงคณะกรรมการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของหนวยงาน

2. จดทำาแผนปฏบตการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของหนวยงาน3. ประชมเพอสรางความเขาใจในการดำาเนนงานกจกรรม 5 ส ใน

หนวยงาน เพอบรรลตามนโยบายและเปาหมายทกำาหนด4. ประชมเพอแจงมาตรฐานกลาง 5 ส สำานกงานอธการบด5. มการตดตามประเมนผลการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของ

บคลากรโดยคณะกรรมการภายในกองแผนงาน โดยการประเมนระหวางกลมงาน/ระหวางงาน เปนระยะๆ ตามปฏทนการดำาเนนงานกจกรรม 5 ส

" รวมมอปฏ บต ปฏ วต 5 ส รวมมอสานต อ 5 ส ตอ ไป "

/ แจมจนทร อทรกษ



32

ท กจกรรมผรบผด

ชอบ

ระยะเวลาดำาเนนงาน ป พ.ศ.2552 2553ต.ค-ธ.ค

ม.ค

ก.พ

ม.ค

เม.ย

พ.ค

ม.ย

ก.ค

ส.ค

ก.ย

1 แตงตงคณะกรรมการดำาเนน งานกจกรรม 5 ส ระดบหนวยงาน

ผอำานวยการ

กองแผนงาน

2 ทบทวนผลการดำาเนนงาน

คณะกรรมการ

5 สฯ3 จดทำาแผนการดำาเนน

งาน เปาหมายและตวชวดความ สำาเรจ


5 สฯ4 ประชมชแจงเพอสราง

ความเขาใจในการดำาเนนงานกจกรรม 5ส ในหนวยงาน- ประกาศนโยบาย- แจงแผนการดำาเนนงาน- แจงปฏทนและหลกเกณฑการตรวจประเมนประจำาป


5 สฯ

5 บคลากรในหนวยงาน ดำาเนนงานตามกจกรรม มาตรฐาน

บคลากรทกคน

แผนการดำาเนนงาน/โครงการ การพฒนากจกรรม 5 ส



33

และรายละเอยดทกำาหนด- กำาหนดพนทตวอยาง- Big cleaning day- กำาหนดวนกจกรรม 5 ส ทกวนพฤหสบดของทกเดอน

6 จดกจกรรมสงเสรมงาน 5 ส- 5 ส นายแนและแยมาก (ประจำาเดอน) ระดบงาน- บคลากร 5 ส ดเดน- สดยอดนวตกรรม 5 ส สการปฏบตงาน



5 สฯ

7 การประชาสมพนธและรณรงค- แผนปายประกาศเชญชวน- บอรดเชดชเกยรต- ออกขาวทาง Web site


5 สฯ

8 คณะอนกรรมการตรวจประเมนภายในกองแผนงาน ประเมนผลกจกรรม

คณะอนกรรมการ

5 สฯ

* * * * * *

ท กจกรรมผรบผด

ชอบ

ระยะเวลาดำาเนนงาน ป พ.ศ.2552 2553ต.ค ม

.คก.พ

ม.ค

เม.ย

พ.ค

ม.ย

ก.ค

ส.ค

ก.ย



34

- กำาหนดการตรวจทกวนศกรท 3 ของเดอน- ตรวจประเมนทกเดอน (แจงผลการประเมนในทประชมกอง)

9 คณะกรรมการกลางเขาตรวจประเมนหนวยงาน



5 สฯ10 การประเมนและสรป

ผลการดำาเนนงาน กจกรรม 5 ส ประจำาป- เสนอผลการประเมนและขอเสนอ- สรปผลการดำาเนนงานประจำาป


5 สฯคณะอน

กรรมการ 5 สฯ



35

สวนท 4การตดตามและประเมนผล

คณะกรรมการดำาเนนการกจกรรม 5 ส กองแผนงาน ได

กำาหนดแนวทางการตดตามและประเมนผลการดำาเนนกจกรรม 5 ส ของบคลากรกองแผนงาน ดงน

1. กำาหนดใหประเมนภายในกองแผน โดยคณะอนกรรมการประเมนผลการดำาเนนงานภายใน กจกรรม 5 ส กองแผนงาน เปนประจำาทกเดอน และรายงานผลการตรวจประเมนในทประชมกองแผนงาน พรอมประกาศผลการนายแนและแยมากประจำาเดอน

2. คณะกรรมการภายนอก เขาตรวจประเมนเดอนกนยายน 2553

ทงนคณะกรรมการภายในกองแผนงานจะประเมนผลการดำาเนนการกจกรรม 5 ส ของบคลากรกองแผนงาน ตามกรอบของสำานกงานอธการบด มหาวทยาลยมหาสารคาม ในคมอการดำาเนนงานกจกรรม 5 ส ใน 4 มาตรฐาน ตามแบบฟอรมแนบทายในภาคผนวก ข (หลกเกณฑและมาตรฐานรอบประเมนผลการดำาเนนงาน ป 2552)

แนวทางการการตดตามและประเมนผล



36

Documents

แผนพัฒนากิจกรรม 5 สplan.msu.ac.th/2009/plan5s.docx · Web viewอย างไรก ตาม การดำเน นการในก จกรรมใดๆ