FEUDALNA MONARHIJA U ENGLESKOJ

Engleska rani feudalizam• drevni stanovnici Kelti i Briti 5 /6.stoljeće• seobe stanovništva – doseljavanje

Angla,Sasa i Jita• otpor-legende o kralju –Arturu i vitezovima

okruglog stola,Gralu,Parsifalu,Izoldi• formiranje manjih državica(Briti –

zap.Wels;Pikti i Jiti - Škotska

Wilijam Osvajač(Kopile)1. - 1066. nakon bitke kod Hastingsa osvaja Englesku -

postaje kralj Vilim I. (normanska dinastija) -jačanje središnje vlasti

2. zapljenjuje posjede anglosaksonskog -plemstva1. Stvara zemljišnu knjigu – Domesdau Book2. Staro englesko plemstvo uništava – stvara

grofovije

3. - oslanja se na Crkvu i gradove1. dodjeljuje privilegije –crkvi2. u sudskom - nezavisna3. crkvena imovina zaštićena

4. -stvara sigurnost,razvija trgovinu i ujedinjuje Englesku sa posjedima u Normandiji.

Wilijam Osvajač

Henrih II Plantagenet (1154 – 1189)

• Vojvoda Normandije – osnivač dinastije Plantagenet

• Ženidba Elenorom Akvitanjskom – miraz Akvitanija i Gaskonja

• U Francuskoj veća moć od kralja Francuske• Kao kralj Engleske osvaja Irsku

• Reforme Henriha II u Engleskoj• plaćanje poreza plemstvu umjesto vojne službe• Reformiše sudstvo u Engleskoj• Prvi štanpani” Zbornik”• Suđenje pomoću porote - postaje norma

• Posljedice reformi:• Zabranjuje sudske sporove - DVOBOJE

feudalcima• Neposlušnim feudalcima ruši zamkove• Opada moć crkvenih sudova

Henrih II Plantagenet

Konflikt Henriha II i crkve

• Tomas Beket - kritičar reforme crkvenog suda

• papa Aleksandar 3. štiti Beketa- u Francuskoj 1164.

• Povratak i ubistvo Beketa u Engleskoj 1170.

• Papina antema na Henriha II – iskup šibanjem na grobu Tomasa Beketa.

• Ričard I Lavljeg Srca (1189.-1199.) kralj Engleske• 1172. upravlja vojvodstvom

Akvitanije• Sudjeluje u Trećem

krstaškom ratu• Koji francuski kralj je u ratu

sa Ričardom tokom perioda (1194.-1199.)

Jovan Bez Zemlje • Neobdaren i nepopularan kralj u

Engeskoj• Sukob sa Crkvom i Filipom II

Avgustom• Inoćentije III- bacio interdikt -

(lat.interdicare=zabrana)• Pod pritiskom izdaje 1215. Magna

Charta Libertatum• Tom je poveljom izabrano 25 velikaša

koji nadziru kralja u izvršavanju odluka povelje te im je dopušteno pravo pobune protiv kralja ako se ne pridržava odluka

• Magna Charta Libertatum smatra se prvim pisanim ustavnim zakonom Engleske i uopće prvim pisanim ustavnim aktom u svijetu

Ivan Bez Zemlje (1199-1216 godine)

Magna Charta Libertatum 1215godine

• nema povećanja poreza i obaveza za barone osim ako to ne odobri Savjet cijele Kraljevine

• neće samovoljno kažnjavati barone i ritere to mogu činiti samo njima ravni

• ostavlja na snazi sve crkvene privilegije

• potvrđuje i proširi gradovima, samoupravu u prvom pogledu Londona– Osnovan Savjet 25 Barona

• Sukob sa baronima -rodbinske veze žene Elenore (vlada i crkva)

• Rat sa njemačkim carem- spletke sa papom-pokušaj kupovine trona Sicilije

Pokušao je opozvati Veliku povelju sloboda(1237.) ali ga je otpor staleža spriječio

Povelju je morao dopuniti Oxfordskim statutima prema kojima je kralj bio obvezan sazvati parlament tri puta godišnje a parlament je mogao postaviti najviše državne službenike

• Sajmon de Montford – 1265. rat kralja sa baronima.

• 1265. osnovan je u Engleskoj parlament • Sredinom XIVstoljeća:

Dom lordova - (Gorni dom) – baruni- grofovi Dom komuna - (Donji dom) – grofovije dva građana

Henrih III (1227.-1272.)

STOGODIŠNJI RAT (1337 - 1453)

• Uzroci:• 1. izumiranje dinastije Capet - dinastija

Valois (1328); i Eduard III, sin Izabelle iz dinastije Capet, želi krunu za sebe

• 2. bogata Flandrija (ovce - vuna - tekstil)• - još za Filipa VI. izbija spor s engleskim

kraljem oko krune (zabrana izvoza engleske vune u Flandriju)

• Nekoliko faza rata• 1. do 1360. g. (Englezi osvajaju Akvitaniju i zarobljuju

francuskoga kralja)• - Crna smrt - velika epidemija kuge 1348. - stradala

trećina stanovništva Europe (oko 25 milijuna ljudi)• - veliki ustanak seljaka u Francuskoj (žakerija - Jack

Bonhome) i ustanak pariških građana 1358. g.• - ustanci krvavo ugušeni: zaokret u korist Francuske• 2. do 1380. g. (gerilski rat Karla V. Mudrog; otkupio oca;

Englezima ostali samo Bordeaux i Calais -ustanak seljaka u Engleskoj (1381. g., voda Wat Tyler) - parlament seljacima zabranio

• napuštanje zemlje -posjednici povećavaju naturalna davanja

• 3. do 1415. g. (Henrik V. Lancaster; obnovljeni sukobi; bitka kod Azincourta 1415. g.)

• - Francuzi poraženi (Englezima sjever i Pariz - okupacija Orleansa)

• 4. preokret• - božansko poslanje Jeane d'Arc (Ivana Orleanska): na

čelu francuske vojske, razbijena opsada Orleansa; krunidba Karla VII. u Reinsu

• -Englezi je uhitili u bitci kod Campiegnea i spalili na lomači 1431. g. (u 20. stoljeću je rehabilitirana i poglašena svetom)

Završetak rata

• -Englezi gube sve francuske posjede, osim grada Calaisa (do 1558. g.)

• Posljedice rata za Englesku• - „Rat ruža" - građanski rat u Engleskoj (1455 -

1485)• -sukob velikaških obitelji Lancaster (grb - crvena

ruža) i York (grb - bijela ruža)• -međusobno istrebljenje: ekonomski i kulturni

nazadak• -na prijestolju Henrik VII. Tjudor (pobočna muška

loza Lancastera)• -ženi se Elizabetom, posljednjom od Yorka• -začetak apsolutizma (podređuje parlament); 1485.

g. dinastija Tjudora

York Lankaster

Tjudor

Stogodišnji rat(Engleska – Francuska)

• Posljedice rata za Francusku• -jačanje, centralizacija; jača položaj kralja

(reforma vojske - vatreno oružje, topništvo, konjica...)

• - reforme sudstva• -zajednički jezik, teritorij, prošlost,

neprijatelji (osjećaj pripadnosti Francuskoj)

• - prve nacionalne države u Europi 

ASOCIJACIJE

•Normandija•Domesdau Book•Nezavisna crkva

•Magna charta libertatum•Savjet barona•Sajmon de Monfort

•Jork •Lankaster•Tjudor

Wilijam Osvajač Parlament “rat ruže”

ENGLESKA MONARHIJA

pitanja• Ko je bio Wilijam Osvajač?• Kakav položaj je imala crkva u Engleskoj?• Koje reforme sprovodi Henrih II?• Šta je Velika povelja sloboda i ko je donosi?• Kakvu ulogu u formiranju engleskog

parlamenta ima grof Sajmon de Montfor?• Koje su posljedice Stogodišnjeg rata za

Englesku? • Šta prestavlja rat Dvije ruže?