8
XIV Premio Mejor Periodista Infantil y Juvenil Bases: www.prensaescuela.es > 4-5 > 3 > 7 Miércoles, 5 de abril del 2017 | Número 1.151 | Año 34 La Voz de Galicia la voz de la escuela www.prensaescuela.es No Día da Terra, lembramos as especies extinguidas Aínda tes unha avaliación para non perder o curso Por que no Etna houbo unha explosión freática La hora del cierre se acerca En el concurso Mejor Periodista In- fantil y Juvenil 2017 cada etapa de enseñanza tiene su oportunidad: infan- til, secundaria, bachillerato, formación profesional… Demuestra tu talento periodístico haciendo dibujos, escri- biendo titulares, redactando noticias, elaborando entrevistas, manifestando tus ideas en artículos de opinión. ¡Y no te olvides de los premios, según las categorías establecidas! Tienes amplia información de todo ello en el enlace sobre las bases del concurso 2017 que figuran al final de esta página en el apar- tado de Actividades. ¡Anímate! 1. ¿QUIERES SER UN GRAN ESCRITOR? Existe un museo en la ciudad de Araca- taca, Colombia, dedicado a la gloria y memoria de Gabriel García Márquez, premio nobel de literatura en 1982, que había nacido allí el 6 de marzo de 1927. El museo es una réplica de la casa en la que vivió el niño Gabo con sus abue- los. Sobre sus paredes figuran notables carteles con frases, datos, anécdotas que recogen parte de su biografía y en- cuadran momentos importantes de sus principales obras. En uno de estos cuadros se recoge esta frase clave de su vida: «Mi abuelo: La persona con quien mejor me he entendi- do y con quien mejor comunicación he tenido jamás. Cada vez que me sucede algo bueno, siento que lo único que falta para que la alegría sea completa, es que lo sepa el abuelo». 2. TALLER DE PEQUEÑOS ESCRITORES Todos los días del año se acercan al mu- seo, además de los lectores entusiastas, escritores y profesores de literatura, muchos turistas y, por supuesto, grupos de alumnos de diversas escuelas, no solo del país, sino de diversas partes del mundo. En una de las aulas, con pequeñas y viejas mesas, plumas y antiguas má- quinas de escribir, cuadros de pintura, libros y cuadernos escolares, una pro- fesora explicaba a un grupo de niños de 9-10 años otra frase clave en la vida del nobel colombiano: «Recuerdo que, sien- do muy niño, en Aracataca, mi abuelo me llevó a conocer un dromedario en un circo». ¿Sabéis qué pasó? Que Gabo nunca había oído hablar de dromedarios y de su diferencia con los camellos… y no se atrevió a preguntarle a su abuelo, a quien le contaba todo todo lo que hacía o pensaba cada día. Por eso, él solito se acercó al circo el día siguiente y comprobó con detalle la diferencia de jorobas y otras particularidades que cada animalito lleva consigo, que hoy ya sabemos muy bien, pero Gabo no conocía entonces. 3. CUATRO CLAVES PARA EMPEZAR Gabo, decía la profesora, tenía muy en cuenta estos 4 datos para empezar a escribir en serio: conocer bien de qué se trata, gustar de ese tema del que vas a escribir, susurrar tu escrito al oído de alguien que te quiere bien y te escuche y, si todo va bien, ¡escribe, pase lo que pase!, ¡no tengas miedo! Al terminar el taller de escritura con aquellos pequeños chavales de una es- cuela colombiana, preguntamos con humor a la profesora si es eso cierto, si se lo dijo Gabo. «No. Lo averigüé yo y no falla. ¡He leído muchas veces cada uno de sus libros! ¡Y los he explicado en el taller de escritura a más de 500 alumnos cada año! ¡Y hay mucho Gabo entusiasta y escondido! Escribirán». Todos aplau- dimos. Gran profesora y entusiasta. El plazo para presentar trabajos al XIV Concurso Mejor Periodista Infantil y Juvenil está abierto hasta el 30 de abril DAVE MATOS «¡Hay mucho Gabo entusiasta y escondido! Escribirán», decía una apasionada maestra de escritura colombiana Nuestro concurso: aquí tienes los de- talles, y comienza ya. http://www.prensaescuela.es/participa/ concursos/201-concurso-mejor-periodis- ta-2017 Plazo: El plazo de presentación de tra- bajos está abierto hasta el próximo 30 de abril. Recuerda los 4 pasos: Conocer + Gus- tar + Susurrar + Escribir. Para saber más: Lee la página 2. actividades

Fecha: 2017/04/05. Publicación: Suplemento La Voz de la ......biendo titulares, redactando noticias, elaborando entrevistas, manifestando tus ideas en artículos de opinión. ¡Y

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • XIV Premio Mejor Periodista Infantil

    y Juvenil Bases: www.prensaescuela.es

    > 4-5> 3 > 7

    Miércoles, 5 de abril del 2017 | Número 1.151 | Año 34

    La Voz de Galicia

    la voz de la

    escuelawww.prensaescuela.es

    No Día da Terra, lembramos as especies extinguidas

    Aínda tes unha avaliación para non perder o curso

    Por que no Etna houbo unha explosión freática

    La hora del cierre se acercaEn el concurso Mejor Periodista In-fantil y Juvenil 2017 cada etapa de

    enseñanza tiene su oportunidad: infan-til, secundaria, bachillerato, formación profesional… Demuestra tu talento periodístico haciendo dibujos, escri-biendo titulares, redactando noticias, elaborando entrevistas, manifestando tus ideas en artículos de opinión. ¡Y no te olvides de los premios, según las categorías establecidas! Tienes amplia información de todo ello en el enlace sobre las bases del concurso 2017 que figuran al final de esta página en el apar-tado de Actividades. ¡Anímate!

    1. ¿QUIERES SER UN GRAN ESCRITOR?Existe un museo en la ciudad de Araca-taca, Colombia, dedicado a la gloria y memoria de Gabriel García Márquez, premio nobel de literatura en 1982, que había nacido allí el 6 de marzo de 1927. El museo es una réplica de la casa en la que vivió el niño Gabo con sus abue-los. Sobre sus paredes figuran notables carteles con frases, datos, anécdotas

    que recogen parte de su biografía y en-cuadran momentos importantes de sus principales obras.En uno de estos cuadros se recoge esta frase clave de su vida: «Mi abuelo: La persona con quien mejor me he entendi-do y con quien mejor comunicación he tenido jamás. Cada vez que me sucede algo bueno, siento que lo único que falta para que la alegría sea completa, es que lo sepa el abuelo».

    2. TALLER DE PEQUEÑOS ESCRITORESTodos los días del año se acercan al mu-seo, además de los lectores entusiastas, escritores y profesores de literatura, muchos turistas y, por supuesto, grupos de alumnos de diversas escuelas, no solo del país, sino de diversas partes del mundo.

    En una de las aulas, con pequeñas y viejas mesas, plumas y antiguas má-quinas de escribir, cuadros de pintura, libros y cuadernos escolares, una pro-fesora explicaba a un grupo de niños de 9-10 años otra frase clave en la vida del

    nobel colombiano: «Recuerdo que, sien-do muy niño, en Aracataca, mi abuelo me llevó a conocer un dromedario en un circo».

    ¿Sabéis qué pasó? Que Gabo nunca había oído hablar de dromedarios y de su diferencia con los camellos… y no se atrevió a preguntarle a su abuelo, a quien le contaba todo todo lo que hacía o pensaba cada día. Por eso, él solito se acercó al circo el día siguiente

    y comprobó con detalle la diferencia de jorobas y otras particularidades que cada animalito lleva consigo, que hoy ya sabemos muy bien, pero Gabo no conocía entonces.

    3. CUATRO CLAVES PARA EMPEZARGabo, decía la profesora, tenía muy en cuenta estos 4 datos para empezar a escribir en serio: conocer bien de qué se trata, gustar de ese tema del que vas a escribir, susurrar tu escrito al oído de alguien que te quiere bien y te escuche y, si todo va bien, ¡escribe, pase lo que pase!, ¡no tengas miedo!

    Al terminar el taller de escritura con aquellos pequeños chavales de una es-cuela colombiana, preguntamos con humor a la profesora si es eso cierto, si se lo dijo Gabo. «No. Lo averigüé yo y no falla. ¡He leído muchas veces cada uno de sus libros! ¡Y los he explicado en el taller de escritura a más de 500 alumnos cada año! ¡Y hay mucho Gabo entusiasta y escondido! Escribirán». Todos aplau-dimos. Gran profesora y entusiasta.

    El plazo para presentar trabajos al XIV Concurso Mejor Periodista Infantil y Juvenil está abierto hasta el 30 de abril

    DAVE MATOS

    «¡Hay mucho Gabo entusiasta y escondido! Escribirán», decía una apasionada maestra de escritura colombiana

    ■ Nuestro concurso: aquí tienes los de-talles, y comienza ya.http://www.prensaescuela.es/participa/concursos/201-concurso-mejor-periodis-ta-2017■ Plazo: El plazo de presentación de tra-bajos está abierto hasta el próximo 30 de abril. ■ Recuerda los 4 pasos: Conocer + Gus-tar + Susurrar + Escribir. ■ Para saber más: Lee la página 2.

    actividades

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela2 >> el panel de la 2

    1. EDUCACIÓN INFANTIL, 1.º Y 2.º DE PRIMARIA

    Hacer un dibujo que ilustre una noticia publicada en La Voz de Galicia

    Los participantes deberán escribir a mano el titular de la noticia o recortarlo del periódico y pegarlo en la ma-

    queta. A continuación, sobre la misma maqueta, realizarán el dibujo correspondiente.

    En este primer nivel, la colaboración de los profesores es imprescindible para que los más pequeños realicen su tarea. En primer lugar, mostrándoles las imágenes del pe-riódico, ayudándolos a elegir la noticia y, en su caso, a leer y entender la información que han seleccionado. Después, facilitándoles la maqueta en la que deben realizar el trabajo e invitándolos a que se expresen con los materiales que tengan a mano (bolígrafos, lápices, ceras, rotuladores…). Y, al final de la tarea, supervisando los trabajos y facilitando los datos que se solicitan.

    2. PRIMARIA (DE 3.º A 6.º) Y EDUCACIÓN ESPECIAL

    Seleccionar una noticia, reescribirla libremente e ilustrarla con un dibujo

    Nada de copiar y pegar. Lo primero es elegir una noticia publicada en La Voz de Galicia que os haya llamado la

    atención. El paso siguiente es redactarla de nuevo e ilus-trarla con un dibujo. La redacción de la noticia se realizará bien a mano, tras imprimir la maqueta oficial del concurso disponible en la web de Prensa-Escuela, o bien directamen-te en el ordenador. El dibujo que ilustrará la información se realizará a mano sobre la maqueta. Los distintos niveles de esta categoría permiten exigir más a los de más edad y madurez personal. Por eso, el jurado del concurso valorará que la noticia elegida por los alumnos esté redactada con sus propias palabras, como si se la estuvieran contando a un amigo, y no copiada textualmente del periódico. Tam-bién se tendrá muy en cuenta la originalidad y calidad del dibujo. Por eso no es buena idea copiar otros dibujos o fotos, es mejor dar rienda suelta a la imaginación.

    3. SECUNDARIA

    Realizar una entrevistaLos participantes harán un trabajo original, de forma individual, que consistirá en una entrevista a una persona

    que el alumno considere de interés. Constará como mínimo de ocho preguntas e irá acompañada de una fotografía y del perfil del entrevistado. La entrevista se escribirá en orde-nador, directamente sobre las maquetas oficiales colgadas en la web de Prensa-Escuela, ateniéndose rigurosamente a las instrucciones que figuran en ellas. He aquí algunas estrategias para hacer una buena entre-vista: 1. Infórmate bien sobre la persona que vas a entrevistar. Que sea un adulto. Puede ser muy conocido o no, lo impor-tante es que tenga algo que decir y que sepa contarlo bien. 2. Prepara por escrito preguntas cortas y originales. 3. Durante la entrevista anota todo lo que te diga el entre-vistado, aunque también la grabes. 4. Selecciona las respuestas más interesantes y signifi-cativas. 5. Pon especial cuidado en el comienzo y en el remate de la entrevista.

    4. BACHILLERATO Y FP

    Escribir un artículoLos participantes realizarán un trabajo original, de forma individual, que consistirá en la redacción de un artículo

    periodístico sobre un tema de libre elección. Los conteni-dos se elaborarán en el ordenador, directamente sobre las maquetas oficiales colgadas en la web ateniéndose riguro-samente a las instrucciones que figuran en ellas. El artículo, tal como lo define el Libro de estilo de La Voz de Galicia, es un género en el que el autor expresa sus apreciaciones personales acerca de todo tipo de asuntos, preferentemente de actualidad, o relata con trazos literarios impresiones e historias. He aquí algunos consejos:1. Elige con cuidado el tema. Es libre, pero es importante que te sientas seguro y cómodo con él. 2. Documéntate e infórmate bien para que no se te pase por alto ninguna idea o dato fundamental. 3. Anota todas las ideas que te vayan surgiendo relaciona-das con el tema principal del artículo. Selecciona la idea central. A partir de ahí ya puedes plantear la estructura general del texto. 5. Asegúrate de que ordenas la información con una intro-ducción, un desarrollo y una conclusión.6. Busca un buen título, atractivo y breve.

    XOSE CASTRO

    Los más pequeños tendrán que hacer un dibujo a partir de una noticia

    DE INTERÉS PARA TODAS LAS MODALIDADES

    ■ Los trabajos podrán presen-tarse en castellano o gallego.

    ■ Deberán ser remitidos al Programa Prensa-Escuela de La Voz de Galicia antes del 30 de abril del 2017.

    ■ Consulta las bases comple-tas del concurso en la web del Programa Prensa-Escuela (www.prensaescuela.es). En ellas encontrarás las maque-tas para realizar el trabajo.

    PREMIOS ■ Categoría infantil A. 1.er premio: un fin de semana en el Parque Warner para cuatro personas (incluye vuelos, estancia en hotel y entradas al Parque War-ner). 2.º premio: una cá-mara de fotos digital. 3.er premio: un reproductor MP3.

    ■ Categoría infantil B. 1.er premio: un fin de sema-na en Port Aventura para cuatro personas (incluye vuelos, estancia en hotel y entradas al Parque Port Aventura). 2.º premio: una cámara de fotos digital. 3.er premio: un reproductor MP3. ■ Mejor entrevista: 1.er premio: un fin de semana en Londres para cuatro personas (incluye vuelos, traslados al hotel y estancia en hotel en habitación cuá-druple). 2.º premio: un li-bro electrónico 3.er premio: un altavoz resistente agua.

    ■ Mejor artículo: 1.er pre-mio: un fin de semana en Londres para cuatro per-sonas (incluye vuelos, tras-lados al hotel y estancia en hotel en habitación cuádru-ple). 2.º premio: un libro electrónico 3.er premio: un altavoz resistente agua.

    ■ Los docentes responsa-bles de los trabajos gana-dores de cada categoría recibirán como galardón una cámara de fotos digital.

    En esta página te damos algunas ideas para que tu trabajo le llame la atención al jurado del concurso.

    Hablamos, por supuesto, de la decimocuarta edición del concurso que convoca el Programa Prensa-Escuela de La Voz de Galicia que os recordamos hoy en la primera página del suplemento. En él pueden participar escolares desde el primer año de educación

    infantil hasta el último curso de bachillerato o de formación profesional. Y como sabemos que os gusta hacerlo bien, os recordamos en qué consiste el trabajo de cada modalidad y os damos algunos consejillos para que impresionéis al jurado que tiene la difícil de misión de seleccionar y premiar los que consideren mejores.

    ¿Te gustaría ganar el concurso escolar Mejor Periodista Infantil y Juvenil?

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela orientación educativa >> 3

    ¡Aínda non está todo perdido!Claves para remontar o curso na última avaliación

    A Patricia non lle fai falta esperar á en-trega de notas deste venres para ter claro

    que a segunda avaliación foi un desastre total. Sabe que vai suspender entre seis e sete materias (o profe de Lingua Castelá díxolle que estaba a pensar a súa nota), máis ou menos igual que no primeiro trimestre. O peor de todo é que non ten unha razón clara que explique tan malas cualificacións: é verdade que podía ter dedicado máis ho-ras aos estudos, pero xa se empeza a cues-tionarse se é porque non quere ou porque non pode. Ela xura aos seus pais que polo menos en Matemáticas e Física traballou unha chea… E ademais todos os días acode a unha clase particular que non lles sae barata, precisamente.

    A estas alturas do curso os profesores poderían facer unha porra máis ou menos fiable dos que van pasar de curso e os que terán que repetir. Pero tamén é certo que sempre hai unha porcentaxe de estudantes que adoitan dan a sorpresa e remontar nos últimos meses, para admiración e alivio de familias e docentes. En todo caso, non hai tempo que perder. No caso de Patricia, a es-tudante do exemplo, debería empezar por:■ Acondicionarse un lugar de estudo ade-cuado, cómodo e illado de ruídos. ■ Conseguir os apuntamentos, mapas, lámi-nas e resto de material imprescindible para aprobar e que, pola razón que sexa, non ten. ■ Elaborar un plan de estudo para abril, maio e xuño (ou incluso que xa contem-ple as materias que lle van quedar para setembro), que inclúa as datas dos exames e entregas de traballos. ■ Quedar con esa amiga ou amigo ao que

    se lle dan moi ben as matemáticas ou as lin-guas para que lle axude a entender a materia.■ Acudir a clase puntualmente, mostrando gran interese por todas as materias e pola forma de recuperar as anteriores avalia-cións. ■ Estudar polo menos cinco días á semana varias horas diarias.

    En canto aos seus pais, se queren axudar-lle a repescar o curso, deberían: ■ Manter unha conversación tranquila con ela acerca dos motivos dos suspensos. Nes-ta análise hai que atopar causas internas e controlables como a falta de estudo, a falta de organización ou dificultades cunha mate-ria en concreto. Non hai que perder o tempo achacando os resultados a causas externas como a mala sorte ou a suposta teima que lle teñen todos os profesores.

    ■ Solicitar unha cita co titor para pór en marcha actuacións desde o centro esco-lar e desde a familia. Nesa entrevista, polo menos durante un intre, o alumno debería estar presente. ■ Levar a cabo os acordos tomados: segui-mento do plan de estudo, solicitar cita co especialista (orientador, psicólogo clínico, logopeda...) ou buscar clases particulares.■ No caso de que a situación de fracaso escolar sexa practicamente imposible de reverter, é tamén o momento de valorar outras alternativas (programas de mellora da aprendizaxe e do rendemento (PMAR), educación de adultos...).

    ¡Oxalá non sexa demasiado tarde!

    > Ana T. [email protected]

    WOODLEY WONDERWORKS

    Sempre hai estudantes que capaces de sacar o curso nos últimos meses

    Cando un estudante fracasa está claro que algo falla. Pero as causas poden

    ser múltiples, do mesmo xeito que as súas posibles solucións. Por iso, antes de deseñar un plan de intervención, é importante definir unas cantas variables. Talvez a súa abordaxe implique pedir colaboración ao titor, ao equipo docen-te, ao departamento de orientación ou mesmo a servizos externos. Este cadro resume algunhas posibilidades:

    CAUSA: «QUERE PERO NON PODE»INDICADORES: ■ Aptitudes e capacidades intelectuais limitadas.■ Baixo cociente intelectual.■ Dificultades en determinadas áreas: linguaxe, matemáticas, inglés...

    POSIBLES SOLUCIÓNS:■ Medidas de atención á diversidade (reforzo, adaptación curricular, progra-ma de mellora…).■ Apoio escolar.■ Clases particulares.

    CAUSA: «PODE PERO NON QUERE»INDICADORES:■ Falta de interese.■ Aburrimento ante o estudo.■ Falta de compromiso e esforzo coas tarefas escolares.■ Rexeitamento aos estudos.■ Sentimentos de desánimo e apatía.POSIBLES SOLUCIÓNS:■ Diagnóstico específico que verifique ou revele causas máis profundas.■ Definir se a desmotivación é xeral ou

    só ante determinadas materias.■ Comprobar se o mal rendemento é causado pola desmotivación ou vice-versa.

    CAUSA: «TEN DIFICULTADES ESPECÍFICAS DE APRENDIZAXE»INDICADORES:■ Dislexia, disgrafía, discalculia...■ Dificultade coa aprendizaxe de idio-mas...POSIBLES SOLUCIÓNS:■ Diagnóstico específico.■ Programa de tratamento específico.

    CAUSA: «TEN LAGOAS»INDICADORES:■ Lagoas de aprendizaxe das diversas materias (matemáticas, lingua, inglés...).

    ■ Falta de base cultural ou escolar.POSIBLES SOLUCIONES:■ Apoio escolar.■ Axuda de profesor particular.■ Grupos reducidos.■ Repetición de curso.

    CAUSA: «ORGANÍZASE FATAL»INDICADORES:■ Ausencia de técnicas eficaces de es-tudo.■ Desorde na planificación do traballo, horarios inapropriados, estudo irregular, absentismo escolar...POSIBLES SOLUCIÓNS:■ Ensinarlle a estudar e a organizarse: elaboración de horarios, lectura com-prensiva, esquemas, resumos, repasos, estratexias para enfrontarse aos exames...

    Na procura dun camiño

    TEMA DEL MES: Plani-ficar a terceira avalia-ción.

    ETAPA: Educación obrigatoria.

    A FRASE: «Todo pare-ce imposible ata que se consegue» (Nelson Mandela).

    COMPORTAMENTOS QUE EVITAR: Permitir que o teu fillo non faga nada no que queda de curso porque pensa que xa o ten perdido.

    ALGUNHAS CLAVES: Deseñar un plan de ac-tuación de aquí a final de curso (incluído se-tembro, se for necesa-rio).

    PARA SABER MÁIS: «100 consejos para aprobar con nota», da web Yaq.es, descarga-ble desde: http://yaq.es/reportajes/100-con-sejos-aprobar-nota

    ESCUELA DE PADRES

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela4 >> medio ambiente

    As que xa non estánA celebración o próximo 22 de abril do Día da Terra é unha oportunidade para recordar algunhas es

    O próximo 22 de abril celébrase o Día da Terra. O seu obxecto é dedi-

    car esa xornada a reflexionar acerca dos problemas do noso planeta, sobre todo aqueles vinculados á contamina-ción de todo tipo de recursos, a perda de biodiversidade e a superpoboación humana de tantas e tantas rexións.

    Cando falamos do planeta, claro, falamos de nós mesmos. Os seres hu-manos non poderiamos existir sen a natureza que rodea, como un veo mul-ticolor, esta inmensa rocha que vira

    ao redor do sol. Cando non coidamos ese veo de vida, iso que chamamos a biosfera, o que facemos é descoidar-nos a nós mesmos. E a quen vivirán no futuro. Por exemplo, quen hoxe ides ao colexio. O futuro será sobre todo voso.

    ¿Como será a Terra por exemplo dentro de 40 anos? Esta é unha pre-gunta fundamental para calquera, pero sobre todo para as persoas que para entón teredes todo tipo de responsa-bilidades familiares, profesionais e

    cidadás. ¿Estamos os maiores facendo hoxe o correcto para evitarvos maio-res problemas ambientais dentro de catro décadas? A resposta está clara: depende . Unhas persoas si, e outras non. Pero o voso futuro non pode de-pender só de nós, ¿verdade? É dicir: ¿que facedes vós? ¿Que fas ti?

    Sen ir máis lonxe, a semana pasada o novo presidente de Estados Unidos asinou unha nova lexislación que an-tepón a produción de combustibles fósiles, e outro tipo de industrias, á loi-

    ta contra o cambio climático. ¿Como será o clima no que vivas dentro de 40 ou 60 anos? Esa é unha mala noticia, é evidente. Moi mala. Pero hai outra moi boa, e é a que nos ten que servir para ser sobre todo optimistas. Nunca antes na historia da humanidade hou-bo tantas persoas comprometidas en construír un mundo, un futuro, mellor para todos. E nunca antes houbo tanto coñecemento acerca de como facelo. Un coñecemento sobre as especies e ecosistemas que compoñen biosfera,

    os seus ciclsolucións a xeito de coidnon cesa de

    É precisama mellor bomnosa Terra. Pe os teus. Pemantén nin non é aplicadno resto de qde de estudade contribuí

    Especies extintas

    A que segue é unha lista de só nove das especies que se extinguiron para sempre nos últimos 250 anos. É dicir, a partir do momento no que a humanidade comezou a crecer en número de xeito cada vez máis acelerado e a conquistar así máis e máis recunchos do planeta. Algunhas delas desapareceron moi recentemente. Outras podería dar a impresión de que nos deixaron fai moito. Con todo, ¿que son 250 anos na historia dunha especie? Apenas nada.

    O arao xiganteDurante o inverno chegaba na-dando a Galicia desde as súas

    colonias no norte do océano Atlántico. De feito, en varios xa-cementos arqueolóxicos da nosa costa acháronse restos desta ave, que era parte do menú dos nosos antepasados. Non voaba. As súas ás eran moi pequenas. O que si facía moi ben era mergullar para pescar. Durante décadas as súas colonias en illotes apartados fo-ron saqueadas polos pescadores de bacallau ou de baleas. Era un xeito fácil de obter carne. A úl-tima parella foi morta en Islan-dia en 1844.

    A. M. ANDERSON

    Espécime disecado de arao xigante no Museo de Kelvingrove, Glasgow

    O dodoVivía na illa Mauricio, no océano Índico. Os seus parentes máis achegados eran as pombas, pero parecíase moi pouco a elas. O seu illamento nun lugar apartado do

    mundo facilitara que evolucionase cara a un gran tamaño e a perda da capacidade de voo. Ao carecer de inimigos naturais, non precisaba asucar os aires. Durante mile-nios atopaba no chan canto necesitaba para vivir. Ata que os primeiros humanos che-garon a Mauricio no século XVI. Cen anos despois xa só existían dodos disecados.

    BAZZADARAMBLER

    Esqueleto e modelo de dodo no Museo de Historia Natural da Universidade de Oxford

    A toniña do golfo de CaliforniaExclusiva do golfo de California, a poboación deste pequeno golfiño é xa tan pe-quena que se teme que non deixe de diminuír ata desaparecer. De feito, desde a

    desaparición do golfiño de río chinés, a toniña é o cetáceo máis ameazado do pla-neta. En 1997 estimouse que quedaban aínda 600 exemplares. As cifras máis recen-tes, do pasado novembro, falan xa de só 30. O principal motivo do seu declive é a captura accidental en artes de pesca, a miúdo ilegais. Polo momento, de nada ser-viron os millóns de dólares destinados polo Goberno de México á súa protección.

    PAULA OLSON

    Parella de toniñas do golfo de California

    O picapau imperial As últimas observacións deste paxaro carpintei-ro, un dos maiores e máis bonitos que existiron,

    son de finais dos 50 do ano pasado. Fixéronse no es-tado norteamericano de Texas. Típico dos bosques de grandes coníferas do sur de Norteamérica e Cu-ba, a talla abusiva destas árbores e probablemente o veleno, pois os acusaban de estragar a madeira, aca-baron con el. Hoxe só conservamos varios exempla-res disecados e algunhas fotografías.

    FRITZ GELLER-GRIMM

    Parella de picapaus imperias de México, no Museo Wiesbaden

    O sapo dourde Costa Ric

    Outrora fácil de atopar enbrados das montañas de M

    non se atopou nin un só. Ncuxa desaparición se atribuMoitos outros anfibios estándas súas maiores ameazas é ase, causada nestas criaturas deu por todo o planeta cham

    Fotografía do sapo dourado de Cos

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela medio ambiente >> 5

    species extinguidas para sempre

    los, as súas ameazas, as estas e en xeral o mellor

    dala. Un coñecemento que crecer.

    mente este coñecemento mbona de osíxeno para a Para a humanidade. Para ti ro, claro, ningún saber se progresa, nin é eficaz, se do cada día. No teu caso, e quen estades aínda en ida-ar, é fundamental, ademais r desde o día a día a evitar

    a xeración de residuos e emisións, ou aforrar auga e electricidade, que vos esforcedes en que a vosa formación ambiental sexa a mellor posible. Todas e cada unha das profesións do futuro, o mesmo que a cidadanía, van ter que dispor desta formación. ¿Por onde empezar? Hai moitos xeitos. Un deles é ler un xornal como este cada día, a fin de estar ao tanto de canto sucede.

    Hoxe, nestas dúas páxinas, imos prestar atención á crise da biodiver-sidade. Para iso, ademais de repasar

    o máis recente informe respecto diso, revisaremos algunhas das especies que se extinguiron para sempre. Non para lamentarnos sen máis. Senón para que a súa perda sirva para algo: neste caso, como estímulo para que nada así volva suceder. É dicir, para que máis e máis persoas nos unamos ao esforzo por conservar ese fogar noso que é a vida, a natureza.

    > Antonio Sandoval Rey [email protected]

    O estado da biodiversidadeA Unión Internacional para a Conservación da Natureza (UICN) é unha entidade integrada por máis de 1.200 mem-bros gobernamentais e non gobernamentais, tanto países co-mo oenegués. España está representada nela como Estado. Tamén varias das nosas organizacións ecoloxistas.

    Cada certo tempo, a UICN publica unha lista, froito de diferentes estudos, acerca do estado de conservación de miles de especies de fauna e flora do planeta. A máis recente é do ano pasado. Grazas a ela sabemos que están ameazados de desaparición o 30 % dos anfibios, o 23 % dos mamíferos, o 12 % das aves, o 5 % dos réptiles e o 4 % dos peixes do mundo. Entre elas, algunhas tan carismá-ticas como a xirafa, cuxa poboación se reduciu un 40 % en só 15 anos.

    ■ Para saber máis da UICN: https://www.iucn.org/es/

    A pomba viaxeira Probablemente foi unha das aves máis abun-dantes de Norteamérica. As súas bandadas

    eran tan espesas que, segundo quen as describi-ron, nas súas migracións pasaban durante días en forma de verdadeiras nubes. Durante o sécu-lo XIX foron cazadas de todos os xeitos posi-bles. A súa carne era un recurso barato. Ade-mais, a súa presenza era un problema para as colleitas. En 1871 alguén estimou que existían 136 millóns delas. En 1880 deuse a primeira voz de alarma acerca da súa rápida diminución. En 1896 aínda se cazaron 250.000 nunha soa colo-nia. A última á que se disparou no campo foi en 1900. Seis anos despois morría o último exem-plar coñecido no zoo de Cincinnati.

    JAMES ST. JOHN

    Macho de pomba viaxeira no Museo de Historia Natural de Cleveland, Ohio

    rado can calquera camiñada polos bosques nu-Monteverde, en Costa Rica, desde 1989 o seu momento foi a primeira especie uíu sobre todo ao quecemento global. n en grave perigo a escala global. Unha a infección denominada quitridiomico-por un fungo devastador que se esten-

    mado Batrachochytrium dendrobatidis.

    CHARLES H. SMITH

    sta Rica do US Fish and Wildlife Service

    O golfiño de río chinésA expedición que no 2006 se organizou para buscar algún exem-plar deste cetáceo de auga doce no río Yangtsé, en China, termi-

    nou sen atopar nin un só. Ao ano seguinte, un pescador obtivo ima-xes dun exemplar. É o último de que se ten noticia. Actualmente as autoridades mundiais considérano extinto. Nas beiras do río Yangt-sé vive nada menos que o 12 % da poboación humana do planeta.

    CYNDY SIMS PARR

    Un gofiño de río chinés disecado

    O tigre de Tasmania ou tilacino

    Cada certo tempo alguén di ter vis-to un en Tasmania ou Australia, as

    súas áreas de distribución orixinais, pero nunca con probas claras. O último coñe-cido morreu no zoo de Hobbart, en Tas-mania, en 1936. Era un marsupial, como os canguros. Só que evolucionara ata ad-quirir a forma dun pequeno lobo. Cando os primeiros colonos europeos chegaron a aquela illa do sur do Pacífico, decidiron que era unha ameaza para as súas aves de curral e as súas ovellas. Foi persegui-do ata o exterminio.

    WILLIAM PERCIVAL WESTELL

    Fotografía recollida en «The Book of the Animal Kingdom», de William Percival Westell

    A cabra montesa dos PireneosEra unha subespecie da cabra montesa que vivía só nesa cordilleira montañosa entre España e Francia. A súa pelame e cornos eran máis

    longos que nas outras subespecies. Canto máis rara se volvía máis ca-zadores intentaban facerse cun exemplar para a súa colección. Cando se protexeu era xa demasiado tarde. A súa cifra era demasiado pequena como para asegurar unha poboación viable. O último exemplar, unha femia, foi achada morta xusto a principios deste século, no ano 2000.

    JAVIER GARCÍA DIZ

    Unha cabra montesa dos Pireneos fotografada nos 90

    Dugongo ou vaca mariña de Steller

    Cos seus 8 metros de lonxitude e ata 10 toneladas de peso, foi un dos animais máis extraordinarios de can-

    tos atoparon os primeiros exploradores das zonas árti-cas do océano Pacífico. Estaba emparentado cos mana-tís e era moi manso. Foi descuberto en 1741 durante unha expedición rusa á contorna da illa de Kamchatka. A ca-za á que foi sometido foi tan intensa que en 1768 xa só se atopou un exemplar. Foi o último.

    H.N. HUTCHINSON

    Debuxo de dugongo conservado na Biodiversity Heritage Library

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela6 >> programa prensa-escuelamiércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela programa prensa-escuela >> 6

    Premios a los mejores microrrelatosLos textos que participaron en la ter-cera edición del concurso de micro-

    rrelatos convocado por el Programa Prensa-Escuela de La Voz de Galicia se pueden leer en nuestra página de Facebook (facebook.com/programa-

    prensaescuela). Entre ellos están los ganadores: Hoy no es un día más, de Elena Vilela Vázquez (el texto más votado por el público) y O Busi, de Noa Sobrino Insua (premio del jurado). Elena recibirá un smartwacht y Noa

    una pulsera de actividades.Debido a la gran calidad de los tra-

    bajos, el jurado, compuesto por Ana Abelenda, redactora de La Voz; Tomás García, director de LaVoz.es; César Casal, subdirector de información de

    La Voz; Luis Pousa, jefe de opinión; y Francisco Sánchez, director de la Fun-dación Santiago Rey Fernández-Lato-rre, ha decidido destacar siete relatos.

    > María Puente

    El concurso consistía en escribir un relato breve a partir de una noticia publicada en La Voz de Galicia

    GANADOR DEL PÚBLICO

    Hoy no es un día másMateo acaba de salir del colegio. Hoy ha sido un día como otro cualquiera.

    Su padre Miguel ya le está esperando. Ambos van a jugar al fútbol a la plaza del pueblo hasta que anochezca, como cada tarde. Al volver a casa, su madre Alba les está esperando, pero no la ven para darle un beso, apenas pueden ver su rostro a la luz de las velas. Ella está enferma, el frío de invierno le hace empeorar. Él trabaja en lo que puede para pagar las facturas y llevarla al médico, pero están tristes, es normal. Como todos los meses no pueden pagar la luz, ya es la cuarta vez que se la cortan, pero Mateo quiere ver los dibujos en la televisión y poder hacer los deberes de Lengua; sueña con ser profesor y... con que el mañana no sea un día como otro cualquiera.

    ■ Elena Vilela Vázquez■ CPR plurilingüe Nosa Señora da Asunción (4º ESO) Sarria

    O «Busi»O día era morno e soleado, co mar cal-mo, O Busi navegaba sen ningún proble-

    ma. Ningún dos oito mariñeiros que íamos a bordo contaba con que o día acabaría con nós sendo rescatados da lancha salva-vidas polo Helimer e o barco en chamas. O primeiro que a viu foi o Raúl. Todos pen-samos que estaba de broma, máis cando ollamos cara onde nos indicaba, todos o puidemos comprobar. Mandamos a berros a Walter, o maquinista, que puxese o barco a toda máquina. Era moi rápida, pero non parecía que se quixese esconder de nós, e en todo momento estivo á nosa vista. Parecía que quixese que a perse-guísemos, e ningún de nós apartou a vista de ela, polo que ninguén se decatou de que o motor ardía polo esforzo... ¿Cómo lles explicaríamos a os demais que perdéramos o barco por perseguir a unha serea?

    ■ Noa Sobrino Insua■ CEIP Wenceslao Fernández Fló-rez (5º Primaria) A Coruña

    GANADOR DEL JURADO

    MENCIONES ESPECIALES

    La silla SónicaHabía una vez un hom-bre de 92 años que se metió en un autopista con su silla de ruedas. La silla se llamaba sóni-ca porque era más rápi-da que la luz. Los pilló la policía escocesa que por aquellas tierras lleva fal-da de cuadros; cuando el anciano y su silla es-taban a 22 millas de In-glaterra. Había corrido mucho. Intentó escapar a Inglaterra así que ace-leró la silla sónica a toda velocidad. La policía llamó a los refuerzos y trajeron un helicóptero para perseguir a la silla porque empezó a volar. Tuvieron que disparar a las ruedas y explotarle una y solo así el ancia-no aparcó la silla en el medio de un bosque. Los policías en falda de cuadros le pusieron una multa y llevaron al señor a la cárcel. La silla se la llevaron para comisaría y empezaron a usarla para perseguir a los malos.

    ■ Hugo Cid Pérez■ CPR plurilingüe Luis Vives (6º Primaria) Ourense

    ■ Ángel Fernández Pintor■ Colegio Calasanz PP. Escolapios (1º Ba-chillerato) A Coruña

    Cisne cuello negroUn rayo de sol rodea mi nido. Escucho el ruido de la cercana carretera. Despierto de mi sueño y me desperezo. Sobrevuelo la ría para airear mi plumaje. Voy de puente en puente sobre la corriente. Desde lo alto veo otras aves desper-tando, peces y ranas chapoteando. Tras unas vueltas decido bajar, me poso sobre el agua y floto tranquilamente. Aleteo para avanzar y noto que mis alas se enganchan. Con el impul-so mi pecho toca fondo y mis patas se hunden en el barro. Aleteo desesperado pero ya no puedo salir. La marea baja y quedo anclado en un enorme mar oscuro. Desde mi prisión de barro veo patos chapoteando y unos peces que aletean en su último suspiro. Y al fondo, ajenos a nuestro drama, la gente ca-mina deprisa y una caravana de coches sigue cruzando el puente dejándonos sus humos y ruidos.

    Jaque mateMi rey se comió a su reina y mientras las fi-chas se transformaban en indecisión, el table-ro en miedo y los movimientos en sombras, la bala impactó en su pecho. Y al ver su sangre manchar el frío suelo, le susurré: Jaque mate.

    ■ Andrea Les-tón Blanco■ Colegio Ca-lasanz PP. Es-colapios (1º Bachillerato) A Coruña

    Déjame volarAquí estamos una vez más. Los tres sentados en el salón para hablar sobre todo aquello que no hago bien, por-que sí, al parecer aquello que consigo realizar bien se va corriendo a toda velocidad en dirección contraria para que nadie se de cuenta de ello. Respiro hondo, cuento hasta tres y pienso: «A ver de que tratará esta vez».

    ■ Sara González Gómez■ Colegio Calasanz PP. Escolapios (1º Bachillerato) A Coruña

    O folio escritorEu son un folio moi afortunado por-que teño unha amiga chamada Rosalía que me fala. Ela escribiume un poema moi chulo, e xa me aprendín o retrou-so. De súpeto deixei de ver á miña amiga, e alguén me colleu. Penso que me quería queimar, portaríame mal? Ao final encerráronme nun caixón. Alí estiven moito tempo esperando, aburrido, sen amigos. Rematei o poe-ma que me deixara Rosalía en aquel escuro caixón. Un día vin unha luz e apareceu un neno moi amable. Levou-me a un museo e agora xa non estou só. Despois de tanto tempo alguén me atopou. ¡Parece que a todos lles gusta o noso poema!

    ■ Alba Balagones Pereira■ Colexio San Narciso (6º Primaria) Marín

    Libertad de vestuarioPodría empezar diciendo mi nombre, sin embargo que más da. Era un día corrien-te, aparqué mi bici en el gran edificio de oficinas, empujé la puerta giratoria y me dirigí al ascensor. Planta número 11. Se abrieron las puertas y de nuevo en el in-fierno, 10 horas diarias y 800 y pico euros a final de mes. Sabía lo que me esperaba y fui preparada, zapato plano y un termo de café, lista para la montaña de papeles de mi mesa. De repente aparece mi jefe y dice: «Pase usted a mi despacho, tene-mos que hablar». El camino se me hizo eterno, me senté y él me dijo seriamente: «¿qué tipo de vestuario es ese? Llevas una semana viniendo con zapato plano. ¡Eres una secretaria!». Una ira absoluta se apoderó de mí. No dije palabra, recogí mis cosas y envié mi renuncia por e-mail. La jefa de mi vida soy yo.

    ■ Anxo Rodríguez Barbeito■ Colegio Hogar San José (3º ESO) Pontedeume

    Cerezos en florYa están los cerezos en flor; despertan-do al buen tiempo y cubriendo sus ra-mas desnudas. Para muchos... símbolo del renacer de la vida. Para mi, que soy más mundano; solo pienso en que pronto podré trepar por su tronco y alcanzar su sabroso fruto.

    ■ Jose Luis Arce González■ CPR plurilingüe Luis Vives (2º ESO-ed. especial) Ourense

    ■■ Sara González Gómez

    ■ J L i A G ál

    ■ Anxo Rodríguez Barbeito

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela ciencias >> 7

    Espectáculo no MediterráneoA recente erupción do Etna foi distinta doutras, porque a neve provocou unha explosión freática

    A recente erupción do Etna, un dos volcáns máis activos do mundo, non é

    particularmente diferente de outras. De feito, os últimos episodios, rexistrados en decembro do 2016 e en maio do 2015, foron moito máis violentos que o deste ano. Con todo, esta vez a explosión pro-duciuse cando a neve depositada sobre a superficie do cráter formou unha es-pecie de tapa que saíu despedida. Este fenómeno coñécese como explosión freática e prodúcese cando unha masa de lava a temperaturas altas entra en contacto cun obxecto máis frío como a auga ou a neve. No Etna, a explosión fixo saltar os bloques de lava e as rocas que cubrían o cráter. Durou apenas un segundo, pero foi impresionante e ta-mén perigoso.

    A pesar de todo o risco que encerran, os volcáns fascínannos coas súas explo-sións e os seus ríos de lava incandescen-te. Existen no planeta uns 850 volcáns activos. Non están distribuídos ao azar,

    senón concentrados en grupos e ca-deas. A maior destas cadeas é o Cinto de Lume que circunda o Pacífico. Forma un arco con forma de ferradura que se estende por Nova Zelandia ata o mar de Bering, e desde alí ata América do Sur.

    Os volcáns son unha das manifesta-cións máis repentinas e contundentes dos cambios xeolóxicos que sacoden o planeta. E é que a moitos quilóme-tros por baixo da superficie da Terra atopámonos cun enorme almacén de rocas fundidas sometidas a altísimas temperaturas. É o que chamamos mag-ma. Cando o magma atopa unha posible saída cara á superficie da terra, xa sexa a través dunha fisura ou dalgunha zona máis débil, sae en forma de erupción volcánica.

    Normalmente o magma está apri-sionado entre as rocas que o rodean, que forman unha especie de cámara magmática. Pero o magma é menos pesado que a roca que o rodea e cando

    atopa unha greta sobe cara á superficie. Contén gran cantidade de gases que fan presión e acaban por abrir un buraco alí onde a cortiza terrestre está lixei-ramente aberta ou é moi débil. Ao saír o magma, o gas é expulsado con gran violencia cara á atmosfera, arrastrando po e cinzas. Mentres, o magma desbór-dase sobre o terreo en forma de lava.

    En ocasións o magma flúe sen vio-lencia, deslizándose por calquera pen-dente e solidificándose con rapidez. Deste xeito a súa enerxía libérase aos poucos. Este tipo de volcáns adoitan

    permanecer activos durante séculos, sen erupcións catastróficas. Pero, ás veces, o magma é moi viscoso, coma un caramelo moi brando. Ao arrefriarse, a lava acumúlase en forma de colum-nas e bloques, se forman volcáns con conos altos e empinados. Mentres o magma flúa cara ao exterior do volcán, a enerxía liberarase lentamente. Pero se o fluxo queda bloqueado por solidifica-ción da lava sobre a cámara do magma, a situación cambia substancialmente. Cando se tapona a saída do volcán, as presións que empuxan o magma seguen actuando. Durante anos, incluso séculos, estas enormes presións acumúlanse. Desde a superficie apenas se aprecian indicios do que sucede debaixo. A mes-ma inactividade transfórmase en algo ameazante. Ata que a presión se fai in-sostible e o magma acaba saíndo de forma repentina.

    > Patricia Barciela

    ANTONIO PARRINELLO / REUTERS

    Un turista contempla no sur da illa de Sicilia o volcán Etna, en plena erupción

    En directoNesta dirección abreviada (goo.gl/QIEIFJ) podes ver a cima do Etna en tempo real. Se pulsas o modo Estafe Lapse poderás contemplar máis facilmente a actividade do volcán.

    actividades

    Mare NostrumAs grandes civilizacións do Mediterráneo viviron ao pé

    dos volcáns. De feito, o deus do lume dá o seu nome á illa de Vulcano, ao norte de Si-cilia. Cando antigamente os navegantes viaxaban dun a outro porto mediterráneo, adoitaban ver a luz especial destas montañas de lume. A pouca distancia de Vulcano atópase outra illa volcánica, Stromboli, e máis ao sur, na mesma Sicilia, álzase o xigan-tesco Etna. O Vesubio destaca

    na baía de Nápoles e, máis ao leste, no mar de Creta, os restos de poboacións como Tera indican o lugar onde se produciu unha das maiores explosións volcánicas do Me-diterráneo.Para estes pobos antigos as erupcións non só represen-taban un perigo físico, senón que tamén tiñan un signifi-cado sobrenatural, xa que se consideraba que detrás des-tas magníficas manifestacións atopábanse os deuses.

    O KrakatoaUn período de calma omi-nosa foi o único anuncio

    dunha das maiores erup-cións da historia moderna. En 1883, a illa indonesia de Krakatoa levaba dous séculos sen dar sinais de actividade volcánica. En maio dese ano produciuse unha enorme explosión: unha columna de cinza e po elevouse, em-puxada por un chorro de aire a temperaturas elevadí-simas. A explosión oíuse a 160 quilómetros de distancia.

    Despois da erupción, houbo unha actividade volcánica in-termitente ao longo de dous meses. Pero aínda quedaba o espectáculo final. En agosto, unha columna de cinza negra ascendeu ata a atmosfera, sumindo toda a rexión nunha especie de tebras. De súpeto, o volcán esborrallouse, provocando un tsunami. E aínda houbo catro estouros máis; o tercei-ro foi probablemente o maior da historia. Foron 36.000 as

    persoas que perderon a vida polos gases tóxicos, o po e os xigantescos tsunamis.Os efectos do volcán fixéron-se sentir en todo o mundo. O po volcánico provocou pos-tas de sol incriblemente bri-llantes en América do Norte. Fragmentos flotantes de lava solidificada chegaron a to-das as praias do Índico. E a illa de Krakatoa desapareceu case por completo, deixando tan só un xigantesco cráter alagado.

  • miércoles, 5 de abril del 2017 | la voz de la escuela8 >> palabras

    l carácter festivo (no lec-tivo) de la próxima se-mana está motivado por la conmemoración de unos acontecimientos que son fundamentales en la historia del cris-tianismo. Como se sabe,

    culminan con la celebración de la Pascua de Resurrección, tras agrupar en el tiem-po anterior el recuerdo de los sucesos na-rrados por los cuatro evangelistas sobre los últimos días de Jesús el Nazareno. El cuadro de Caravaggio representa, ya en clave barroca y forzando el claroscuro, la escena del enterramiento, que llevan a cabo el evangelista Juan y el sabio judío Nicodemo, mientras las tres Marías (la madre de Jesús, la Magdalena y la de Cleofás) muestran su dolor de modos diferentes. Es esta una de las innumera-bles creaciones con que la historia del arte, tanto en pintura como en escultura, ha ilustrado esta Semana Santa, dando lugar a imágenes que buscan conmover a las personas que participan de la fe o de la cultura cristiana.

    La tradición popular ha servido tam-bién para cristalizar y versionar liturgias, dando lugar, con el paso de siglos, a las procesiones y otros rituales conmemo-rativos que abundan en toda nuestra geografía. Todavía recuerdo, de cuando toda esa semana disfrutaba de vacaciones, algún viaje a Sevilla y la profunda impre-sión que me causaron aquellas noches con difíciles salidas de pasos, intrigantes capirotes, incesantes redobles de tambo-res y escenas de emoción popular que estallaban en saetas, más o menos espon-táneas, o con piropos a la Macarena. La memoria de otros años me lleva también a celebraciones más austeras, sobrias y silenciosas, castellanas, en Zamora o Valladolid, donde las preciosas tallas de los imagineros Juan de Juni y Gregorio Fernández han dado motivo para la ubi-cación del Museo Nacional de Escultura.

    La Semana Santa varía todos los años en sus fechas; desde el Concilio de Ni-cea (año 325) está determinada por el Domingo de Pascua, que ha de ser el que sigue a la primera luna llena de primavera, que este año es el próximo martes, día 11. Ese criterio hace posible que el Domingo de Pascua pueda ser tan temprano como el 22 de marzo, lo que ocurrió en 1818, o que se retrase hasta el 25 de abril, lo que celebraremos en el 2038 quienes podamos llegar allá. Esta movilidad en el calendario parece que invita a una libertad de opciones a la

    hora de usar esos días festivos. He de reconocer que mientras pude disfrutarlas, como estudiante o como docente, estas fueron mis vacaciones preferidas del año. Quizás porque siempre eran más libres que las de Navidad, donde el programa oficial está muy consolidado, y también que las de verano, que se diluyen por extensas. Los recuerdos de Semana Santa son primaverales, cortos e intensos. Y variados, pues al lado de los ejemplos mencionados en relación con la conme-moración religiosa, están bastantes otros, incluso con días de sol y playa. También el de un año con escapada a París, para ver buenas películas de grandes direc-tores como Bertolucci o Pasolini, que entonces estaban prohibidas en España.

    Fue a comienzos de los 70, y uno termi-naba comprobando que eran muchos los españoles en la sala. En fin. Cada uno de los lectores tendrá también sus propios recuerdos de estas vacaciones y sus pla-nes para las próximas. Que se disfruten en santa libertad.

    El calificativo de santo tiene, por su-puesto, muchas aplicaciones, incluso para otros períodos de tiempo, pues además de la semana, hay años santos y días santos, e incluso expresiones con retranca, como la de tener que esperar todo un santo día. Entre las numerosas acepciones que nos regala la RAE en su Diccionario, y que empiezan con el con-sabido «perfecto y libre de toda culpa», me llama la atención la número 13, que es indicativa de una realidad incuestionable, pero que equipara el adjetivo santo al de persona casada. Es curioso que ese grado de perfección no sea asequible más que en el matrimonio. Por algo será.

    Recuerdos de Semana Santa ADJETIVOS CALIFICATIVOS: SANTO

    Los recuerdos vacacionales de Semana Santa son primaverales, cortos e intensos > Moncho Núñez Centella

    «Santo entierro», de Caravaggio (1602-1604). Museos Vaticanos

    1. La técnica del claroscuro en el lienzo de Caravaggio «Santo entie-rro» hace resaltar con la luz los rostros y las manos de los persona-jes. Pueden verse nueve manos. Has de reconocerlas y comentar en cada caso la expresión que crees que comunican.

    2. La Puerta Santa de la catedral de Santiago se abre solamente en año santo jacobeo, es decir, aquel en que la festividad del Apóstol co-incide en domingo. Los próximos serán en el 2021, 2027, 2032, 2038 y 2049. Indica las variables de las que depende la irregularidad de esa secuencia. ¿Tiene algo que ver esa variación con la de las fechas de Semana Santa?

    3. Entre los autores de las frases que se citan hay un santo, un jesui-ta, un catalán, un anarquista, un heterodoxo y un surrealista. Trata de adjudicar adecuadamente todos esos adjetivos. Busca también para cada una de esas personas otro ca-lificativo que las represente mejor.

    4. Detalle de la sábana santa, o su-dario de Turín, una tela de lino que, según algunos defendían, era el lienzo que se colocó sobre el cuer-po del Nazareno en su enterramien-to, pues parecía mostrar huellas de un hombre crucificado. Las prue-bas realizadas por el método de carbono 14 en tres laboratorios in-dependientes coincidieron en con-cluir que la tela fue elaborada en los siglos XIII o XIV. Describe en qué consiste la prueba del carbono 14.

    actividades

    Si no se hubiera inventado la sociedad, el hombre seguiría siendo una bestia salvaje o, lo que es lo mismo, un santo.Mijaíl A. Bakunin (1814-1876)

    Quien no ha deseado por lo menos una vez en su vida ser santo es, todo lo más, una bestia.Giovanni Papini (1881-1956)

    Anatema para quien mercadea con las cosas santas y convierte la religión en puntal de la opulencia o en vía practicable solo para los cretinos.Salvador Espriu (1915-1986)

    Todos los hombres son a la vez pecadores y santos, cuando no son

    criminales y mártires.Guillaume Apollinaire (1880-1918)

    Hay un algo santo, divino, escondido en las situaciones más comunes.Josemaría Escrivá de Balaguer (1902-1975)

    Tres eses hacen dichoso: santo, sano y sabio.Baltasar Gracián (1601-1658)

    Palabras con historia