-
Entente FloraleNederland
NationaleGroencompetitie
2012
samenwerken aan een Vitale Groene Stad
Entente Florale Nederland
Goudse Rijweg 1
2771 AE Boskoop
Tel: +31 (0)172 236269
Fax: +31 (0)172 217115
Mail: [email protected]
Web: www.ententeflorale.nl
-
2 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland 2
Voorwoord 3
Samenwerken aan Vitale Groene Stad 4
De Entente Florale competitie 6
Meningen van gemeenten 8
Kennis atelier Platform 31/Nicis 14
Groen Loont, TEEB stad 16
Criteria voor deelname 19
Jurering en jurycriteria 20
Nationale Groencompetitie 2012
Weert 24
Bergeijk 26
Nunspeet 28
Schin op Geul (gemeente Valkenburg) 30
Haarkem 32
Lierop (gemeente Someren) 34
Roosendaal 36
Wierden 38
Woudenberg 40
Colofon 43
Inhoud Colofon
Deze brochure is een uitgave van de Stichting Entente
Florale
Nederland. Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en
Innovatie ondersteunt de activiteiten van Entente Florale
Nederland, die zijn gebaseerd op de Vitale Groene Stad.
Tekst
All-Round Communications, Roel van Dijk, Van Tol
Communicatie
& Organisatie en deelnemende gemeenten
Vormgeving
Studio Multicolours
Alphen aan den Rijn
Productie
All-Round Communications
Boskoop
Fotos
Plant Publicity Holland, VKC, gemeente Bergeijk, gemeente
Haarlem, gemeente Nunspeet, gemeente Roosendaal,
gemeente Someren, gemeente Valkenburg, gemeente Weert,
gemeente Wierden, gemeente Woudenberg
Copyright
Overname van tekst is uitsluitend toegestaan
met bronvermelding
-
Entente Florale Nederland 3
Voorwoord
Dit jaar is voor de gemeenten een jaar van de bezuinigingen
en
een uitdaging om daar op een creatieve manier mee om te
gaan.
Het geeft een positief gevoel dat tal van gemeenten er toch
voor
kiezen om ten aanzien van het openbaar groen een
constructief
beleid te voeren. Entente Florale Nederland ziet het als
haar
doelstelling om het grote belang van het groen voor welzijn,
welbevinden en economie breed onder de aandacht te brengen
van gemeenten, ook in de tijd van bezuinigingen. Onze
nationale
Entente Florale groencompetitie is daarbij een uitstekend
middel.
Maar onze insteek is nog breder. In het kader van De Groene
Stad
zijn in 2011 ook de ontwerpwedstrijden om De Groene Stad
Award en voor duurzame groene speelplekken onder auspicin
van Entente Florale Nederland als neutrale koepel
georganiseerd.
Competitie 2011
Dit jaar hebben vier dorpen en drie steden deelgenomen aan
de
groencompetitie Entente Florale en laten zij hun groenvisie,
beleid
en uitvoering door een deskundige en onafhankelijke jury
beoordelen. Het wedstrijdelement is leuk, maar de impact is
vele
malen groter. Het genereert extra positieve aandacht voor
het
groen in de lokale politiek, in de gemeentelijke organisatie en
bij
burgers en bedrijfsleven. Hoe de gemeenten hun deelname en
het effect daarvan zelf ervaren leest u in dit boekje. Want elk
jaar
vragen wij aan (beleids)ambtenaren die de deelname aan de
Entente Florale cordineerden en bestuurders in korte
interviews
hun mening te geven over de in- en externe effecten van de
deelname van hun stad of dorp aan de Entente Florale.
Thema 2011
Het congresthema van vorig jaar, Groen en Gezondheid, hebben
we dit jaar een vervolg gegeven door er in de Entente
Florale
competitie een thema van te maken in de beoordeling door de
jury van Entente Florale en de GGD, werkgroep Groen en
Gezondheid. Hiervoor is een speciaal certificaat aan de
bekroningen toegevoegd. De gemeenten kunnen laten zien wat
zij doen om door middel van de groenvoorzieningen de
gezondheid van hun burgers te bevorderen. Een gezonde
inwoner
heeft immers ook een positieve weerslag op de financin van
de
gemeente. Groen loont dus.
Economische waarde van groen
In het symposium dat voorafging aan de prijsuitreiking van
de
Entente Florale 2011 hebben we Groen Loont als onderwerp
gekozen. Door goede samenwerking tussen de alle schakels in
de
keten, van gemeenten, ontwikkelaars, bouwers,
woningcorporaties en de groene sectoren is nog een wereld te
winnen. De belangstelling daarvoor groeit sterk. Uiteraard is
de
batenkant van het groen een belangrijk punt in de activiteiten
van
Entente Florale en zal daar voor in de competitie 2012 een
special
certificaat worden uitgereikt. Welke gemeente kan de stelling
dat
groen wel degelijk een economische waarde vertegenwoordigt
het best in haar visie, beleid en uitvoering tot uitdrukking
brengen? In deze publicatie wordt ook in een artikel
aangegeven
hoezeer groen loont. Verder gaan we kort in op activiteiten als
de
Groene Stad Award en de ontwerpprijsvraag duurzame groene
speelplekken en natuurlijk vindt u de criteria die worden
gehanteerd en de beschrijvingen van de deelnemers in beide
categorien: steden en kleine steden/dorpen. Na elke
beschrijving
volgt een korte samenvatting van het juryoordeel. Een zeer
belangrijk element van de competitie is het juryrapport met
conclusies en aanbevelingen. Een rapport dat zo blijkt uit
de
reacties niet alleen met veel interesse wordt gelezen, maar
ook
daadwerkelijk wordt benut.
In 2012 zal Entente Florale Nederland met enthousiasme
verder
gaan in het uitdragen van het grote belang van goede
groenvoorzieningen in stad en dorp.
Drs Jaap J. Spros
voorzitter
-
4 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland 5
Samenwerken aan Vitale Groene Stad
VNG, Platform31, Entente Florale en het ministerie van EL&I
sluiten convenant
Economische belang
Het is de uitdaging om vooral het economische belang van het
groen goed voor het voetlicht te brengen. Het ministerie van
Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) hecht
groot
belang aan de economische waarde van groen en de
mogelijkheden voor andere partijen om met dit groen aan de
slag te gaan.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG),
Platform31/Nicis Institute, Entente Florale en het
ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie
(EL&I) hebben eind vorig jaar het driejarig convenant De
Vitale Groene Stad getekend. Het doel van deze
verklaring is om de maatschappelijke en economische
waarde van groen de komende jaren stevig op de agenda
te zetten. Andere doelen zijn kennisoverdracht van een
ieder die betrokken is bij de openbare ruimte en de
instandhouding en uitbreiding van het opgebouwde
netwerk.
In De Vitale Groene Stad moet sprake zijn van een gelijk
opgaan in integratie van rood en groen, waardoor beide
onmisbare elementen in het stedelijke gebied elkaar
versterken. Een uitdaging waarvoor bovenstaande partijen
zich
sterk maken.
Om deze doelen te kunnen verwezenlijken vinden de volgende
activiteiten op jaarbasis plaats:
Jaarlijkse groencompetitie van Entente Florale; Nationale
Groendag waarin de meest actuele inzichten met
betrekking tot groen in de stedelijke omgeving aan bod
komen. Het thema in 2012 is Stedelijk groen in crisistijd.
Tevens vindt op deze dag de prijsuitreiking van Entente
Florale plaats;
Bestuurdersexcursie, aan de hand van een aantal boeiende
praktijkvoorbeelden laat een gemeente zien hoe zij in een
dichtbebouwde en complexe omgeving oplossingen heeft
gevonden voor het groen in de stad;
Kennisatelier met wetenschappelijke inzichten en best practices
over een actueel onderwerp. Het motto was How
to... Groen in crisistijd, groen is geen kostenpost, groen
loont!;
Kennisuitwisseling via de communicatiekanalen van De Groene
Stad, zoals dagelijkse update van de website
www.degroenestad.nl, verzenden van tweewekelijkse
digitale nieuwsbrief, magazine De Groene Stad en overige
publicaties.
Entente Florale Nederland en ministerie van EL&I sluiten
apart convenant
Naast het tekenen van het convenant met de VNG, Platform31/
Nicis Institute, Entente Florale en het ministerie van EL&I
heeft
Entente Florale Nederland nog een apart samenwerkings-
verband met het ministerie van EL&I gesloten omtrent de
jaarlijkse, nationale groencompetitie tussen steden en
dorpen.
De staatsecretaris en Entente Florale voorzitter Jaap Spros
tekenden begin dit jaar het convenant onder de titel De
Vitale
Groene Stad. Het doel van dit convenant is om de komende
jaren de belangstelling van overheden, bedrijfsleven en
burgers
voor de belangrijke maatschappelijke en economische functies
van goede groenvoorzieningen in en om het stedelijk gebied
stevig op de kaart zetten. Hierin wordt nauw samengewerkt
met VNG en Platform31/Nicis Institute.
Digitale nieuwsbrief De Groe
ne Stad
Wilt u tweewekelijks op de ho
ogte blijven van de actuele za
ken
rondom de economische en m
aatschappelijke waarden van h
et groene
product in Nederland en daar
buiten? Meld u zich dan aan v
oor de
digitale nieuwsbrief van De Gr
oene Stad, via www.degroen
estad.nl/
nieuwsbrief.
Deze digitale nieuwsbrief wor
dt naar ruim 12.000 abonnees
verstuurd, bestaande uit gem
eenten, provincies, politici,
waterschappen, projectontwik
kelaars, architecten,
landschapsarchitecten, hoveni
ers en grootgroenvoorzieners,
boomkwekers, onderwijs- en
kennisinstellingen, de bouws
ector en
gezondheidswereld.
-
6 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland 7
Aanmelding
Voor deelname aan de nationale groencompetitie wordt u als
gemeente genomineerd door de cordinator van de stichting
Entente Florale Nederland. Vindt u zelf dat uw gemeente (of
een stadsdeel of kern) in aanmerking komt, neem dan zeker
contact op.
Er is sprake van twee categorien. Een stad is een gemeen-
te, of stadsdeel, die meer dan 15.000 inwoners telt. Het
stadsdeel moet daarnaast ook nog over een eigen deelraad
beschikken. Een gemeente met minder dan 15.000 inwoners
valt binnen de categorie dorpen en kleine steden. Een
gemeente die is samengesteld uit een aantal kernen is
gerechtigd een van deze kernen in te schrijven in de
categorie
dorpen en kleine steden. Voorwaarde is wel dat het aantal
inwoners van de kern kleiner is dan 15.000. Bij de jurering
wordt alleen de betrokken kern en het buitengebied meege-
nomen in de beoordeling. Het aanmeldingsformulier kunt u
downloaden op www.ententeflorale.nl. Dit formulier dient
vervolgens per post of fax verstuurd te worden naar het
secretariaat van de stichting Entente Florale Nederland in
Boskoop. In overleg tussen het bestuur van de Entente
Florale
en u als gemeente wordt bepaald in welk jaar uw gemeente
deel zal nemen. Alle aanmeldingen ontvangen een bevesti-
ging van deelname.
Begeleiding
Vanuit de Entente Florale krijgt elke gemeente aandachtspun-
ten, in de vorm van criteria van deelname, aangereikt. Deze
worden in een volgend hoofdstuk uiteengezet. Daarnaast
biedt de stichting de gemeenten begeleiding van een
deskundige. Deze persoon kan de gemeenten helpen bij het
geven van antwoord op vragen als: Waar wordt speciaal op
gelet? Hoe denkt de jury over bepaalde zaken? Hoe kan de
gemeente optimaal profijt trekken uit haar deelname? Het is
dan ook belangrijk om die begeleiding goed te benutten. Elke
gemeente wordt door de begeleider in principe drie keer
bezocht.
Internationaal
De winnaars van Goud in beide categorien nemen deel aan
de internationale competitie van Entente Florale Europe. Om
hen optimaal voor te bereiden, krijgen ook de deelnemers
een begeleider toegewezen. Ook hier speelt ervaring een
belangrijke rol. Deze begeleider heeft extra oog voor de
details die tijdens de internationale competitie door de
jury
van belang worden geacht.
De organisatie
De organisatie van de Nederlandse competitie van Entente
Florale is in handen van de stichting Entente Florale Neder-
land. Deze organisatie wordt gedragen door het ministerie
van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Plant
Publicity Holland, Branchevereniging VHG, het Hoveniers
Infor-
matie Centrum, de Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde (Groei & Bloei), de Vakgroep Groen, Natuur en
Landschap van de Vereniging Stadswerk Nederland, de
Nederlandse Vereniging van Tuin- en Landschapsarchitecten
NVTL, Natuurmonumenten, de ANWB en Nationaal Groen-
fonds. Bijna al deze organisaties zijn ook in het bestuur
vertegenwoordigd. Daarnaast wordt er nauw samengewerkt
met organisaties als het Groenforum Nederland. De jurering
ook in 2011 weer verzorgd door de onafhankelijke organisatie
Vaste Keurings Commissie (VKC) te Roelofarendsveen.
De Entente Florale competitie
-
8 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland 9
Deelname Entente Florale,waardevolle groene ervaring
De deelname aan Entente Florale levert de gemeente een
deskundig en onafhankelijk oordeel, met tips en
aanbevelingen over hun groenbeleid, op. Daarnaast wordt
de groencompetitie ook ingezet om het groen breed
onder de aandacht te brengen van overheden,
bedrijfsleven en burger. We legden een aantal (oud)
deelnemers een paar vragen voor over de reden en hun
ervaringen rond hun deelname aan Entente Florale en het
effect van deelname aan deze competitie.
De gemeente Meppel, winnaar van zilver in de categorie
steden in 2011, kijkt met een voldaan gevoel terug op hun
deelname. Aan het woord zijn Koos de Vos, wethouder van
openbare werken en Marko van de Wetering, beleids-
medewerker groen en spelen. Meppel heeft zich willen
presenteren zoals het is. Geen poespas. Dat hebben we ook
gedaan. Al doende bleek ook dat Meppel voldoende aan groen
heeft kunnen laten zien. Het was eerder wegstrepen dan de
vraag stellen wat kunnen we nog meer vertellen, aldus
wethouder De Vos. Meppel heeft veel groene parken, we zijn
bezig om de natuur tot de voordeur te brengen, we betrekken
de inwoners bij de invulling van hun directe omgeving. Als
je
normaal met je werk bezig bent vind je de meeste dingen heel
gewoon. Maar tijdens het invullen van het format van de
Entente Florale - een beleidsboekje, een presentatie, en een
route om het te laten zien - werden we steeds meer
enthousiast over wat we in huis hadden, zegt Marko van de
Wetering. Op de jurydag zelf was het n en al genieten van
Meppel en haar groen en haar mensen. We kijken er met een
voldaan gevoel op terug.
Bewustwording
Door de deelname aan Entente Florale is Meppel echt een
groene ervaring rijker. We wilden ons laten zien zoals we
zijn
en daar een commentaar op van een deskundige jury. En dat
hebben we gekregen en daar kunnen we mee uit de voeten.
We zijn zeer tevreden met een 7,9 en met het certificaat
bijzondere waardering voor natuur, geeft wethouder De Vos
aan. Dat betekent niet dat we achterover kunnen leunen,
aanrader om je een spiegel voor te houden, of dat nu een 6
of
een 8 oplevert, zegt wethouder De Vos.
Rol inwoners
Bij herinrichten van openbare ruimte betrekt Meppel de
omwonenden. Dat gebeurt op verschillende manieren. Soms
ligt het initiatief bij de bewoners en hebben zij al een
compleet
plan waarin de gemeente slechts faciliterend hoeft op te
treden. Zo hebben wij in de presentatie een herinrichting
van
een binnenterrein laten zien. Het functioneerde als
parkeerterrein, maar de bewoners hadden het idee om de
bespeelbaarheid te vergroten door het plaatsen van
volleybal-
en basketbalpalen, kleine speeltoestellen en geverfde
hinkelpaden. De gemeente hoefde daarin alleen maar
faciliterend op te treden en een beetje mee te denken. Een
saai
plein werd zo omgetoverd tot speelplek.
Vaak ligt het initiatief bij de gemeente en zoeken we de
omwonenden op. Het gebeurt dat zij dan slechts op de hoogte
willen worden gehouden, maar het gebeurt ook dat we al
schetsend met bewoners tot een plan komen. Tijdens de route
van de Entente Florale zijn we door het landschapsplan
Broekhuizen gereden, waar al schetsend en pratend aan de
keukentafel (letterlijk) plannen voor verbetering van de
erven
en het landschap in het buitengebied zijn ontstaan en
gerealiseerd. Ook gaf de Buurtvereniging Jan Steen uitleg
over
de aanleg van het Jan Steenpark, een parkje als buffer naar
een nieuwe ringweg en nieuwe woonwijk, wat met enkele
randvoorwaarden (waterberging bijvoorbeeld) op een blanco
vel papier is ontstaan in een workshop met aanwonenden,
vertelt Marko van de Wetering.
Invloed op groenbeleid
De rol van inwoners in het ontwikkelen van groenbeleid van
Meppel is tot op heden vooral het verkrijgen van praktijk-
ervaring: hoe beleven de inwoners het, wat zijn hun wensen?
Zo hebben ze meegewerkt in een gebruiks- en belevings-
onderzoek voor de parken. We hebben parken, maar hoe
worden ze gebruikt, ervaren, en hoe kunnen we dat
verbeteren? Gaan ze naar een park voor een gezellig uurtje
met
vrienden of juist om even lekker uit te waaien, en wat
betekent
dat dan voor de inrichting of het beheer van het park?
Meppel is bezig met de opstartfase van wijkgericht werken.
In
sommige wijken is er al een behoorlijke wijkvertegen-
woordiging, in andere wijken is dat nog een stuk minder. Ook
via die weg komen regelmatig ervaringen over het groen naar
voren, van hondenpoep of versleten groen, tot ideen over
gedeeltelijk buurtbeheer. We zijn bezig met een eerste
proeve van een kwaliteitsschouw van de openbare ruimte
met bewoners, aldus Marko van de Wetering.
In beleidsplannen betrokken we in het nabije verleden altijd
de belangenvereniging, zoals plaatselijke natuurverenigingen
of het recreatieschap door hen te vragen om een reactie. Het
ligt voor de hand om voor toekomstig groenbeleid ook de
wijkvertegenwoordiging te betrekken.
maar dat we de puntjes op de i kunnen zetten. Iedereen doet
van beleid tot uitvoering zijn ding, maar we zijn ons beter
bewust geworden van de onderlinge samenhang daarin en van
de waarde daarvan voor de praktijk, aldus Marko van de
Wetering. We doen het niet voor onszelf maar voor de
inwoners en bezoekers van Meppel. Zowel ambtelijk als
bestuurlijk heeft het meedoen aan de Entente Florale het
groen
positief onder de aandacht gebracht.
Meppel is op uitnodiging van de vaste begeleider van
deelnemers aan de Entente Florale, mee gaan doen.
Aanvankelijk hadden we wel onze reserves: is Meppel nou zo
bijzonder? Maar na wat gesprekken hebben we toen besloten
mee te doen en ons te laten zien zoals we echt zijn, niks
opfleuren, geen toeters en bellen. Als de jury de route nu
zou
rijden zien ze hetzelfde. Meedoen is voor iedere gemeente
een
-
10 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
11
Groen is geen kostenpost
Groen kan niet zonder warme belangstelling van de buurt
volgens wethouder De Vos. Mensen ervaren het steeds meer
als hun - eigen - groen. Groen waar ze recht op hebben en
waarvoor de overheid - altijd in overleg met de buren en de
gebruikers natuurlijk - perfect moet zorgen.
Juist daarom is een taakstelling, een bezuiniging op groen
nooit zomaar haalbaar. Een gemeenteraad zal altijd rekening
houden met wensen van inwoners, met belangen van
natuurverenigingen en - al was het maar economisch
perspectief - met het aanzicht van de gemeente. Een stad of
dorp afficheert zich op het eerste gezicht altijd met het
landschap, met parken en plantsoenen. Het onderhoud, het
beheer, maar ook het zichtbare - positieve - gebruik van de
groene omlijsting van ons bestaan geeft bezoekers en
belangstellenden voor vestiging een indruk die zich vastzet
in
het beeld wat men van Meppel onthoudt, aldus wethouder De
Vos.
Gemeente Haarlem neemt dit jaar deel aan de Entente Florale
competitie in de categorie steden. We waren verrast door het
verzoek van de Entente Florale organisatie, zegt Diana
Bakboord, beleidsmedewerker bij de gemeente Haarlem.
Voordat we ja zeiden, hebben we eerst bij ouddeelnemers
nagevraagd hoeveel tijd en welke kosten met de deelname zijn
gemoeid. En ook wat de baten zijn van deelname.
Doorslaggevend was het onafhankelijke juryrapport dat elke
deelnemer ontvangt. Uiteraard gaan we voor Goud, maar de
beoordeling van het groenbeleid door een deskundige jury,
was voor de wethouder een belangrijk argument om deze
uitdaging aan te gaan.
Parels binnen de gemeente
Voordat de jury langs komt gaat er een heel traject aan
voorbereidingen vooraf. Voor de deelname is een speciale
kerngroep, waarin verschillende disciplines zijn
vertegenwoordigd, samengesteld. Deze kerngroep heeft aan
de hand van de jurycriteria in kaart gebracht wat de parels
binnen de gemeente zijn en waarin Haarlem zich onderscheidt
deelnemers op voor goud, maar nog belangrijker is het
juryrapport met daarin het onafhankelijke oordeel van de
jury.
Gemeente Woudenberg, dit jaar deelnemer in de categorie
dorpen en kleine steden was blij verrast met de nominatie
voor deelname. Wij zijn trots op ons groene dorp met het
fraaie landschap. De nominatie heeft dit gevoel alleen maar
versterkt. Draagvlak bij de politiek en het bestuur was snel
bereikt, aldus Corrine Ockhuijsen, afdelingshoofd Realisatie
&
Beheer bij Woudenberg. Reden te meer om deel te nemen
aan de Nationale Groencompetitie 2012.
Schat aan ontdekkingen
Kort na het bericht van nominatie en het groene licht van
het
bestuur, is er een team met experts samengesteld. Het team
heeft in kaart gebracht welke beleidsstukken relevant waren
voor de groencompetitie en welke samenhang en verbanden
ze daarin konden vinden. Uiteindelijk is daar het thema het
vakantiegevoel in Woudenberg, met een schat aan
ontdekkingen uit voortgekomen. Dit thema loopt als een
groene draad door de gehele competitie, zegt Phyllis
Maarsman, communicatiemedewerker bij de gemeente
Woudenberg en actief betrokken bij de deelname.
Met het thema in het hoofd heeft het team de juryleden
schatkistjes opgestuurd met daarin de beleidssamenvatting,
kaartmateriaal en als tipje van de sluier een eerste schat/
ontdekking van Woudenberg.
De juryleden zijn door het team meegenomen op
ontdekkingstocht door Woudenberg langs de vele mooie,
groene plekken. De schatkistjes die de juryleden op ons
verzoek hadden meegenomen, waren eind van de dag gevuld
met groene, cultuurhistorische, duurzame ontdekkingen uit
Woudenberg. Op onze speelse manier hebben wij aan de
juryleden getoond dat groen loont, zeker in Woudenberg,
aldus Corrine Ockhuijsen.
Betrokkenheid inwoners
Als gemeente zijn we voortdurend op zoek naar
mogelijkheden om inwoners (zo vroeg mogelijk) bij het beleid
en de uitvoering daarvan te betrekken, geeft Corrine
Ockhuijsen aan. Zo is er bij het ontwikkelen van het
groenbeleidsplan een klankbordgroep samengesteld,
bestaande uit inwoners, uit de verschillende wijken van het
dorp en inwoners van het buitengebied. De input van de
klankbordgroep is verwerkt in het groenbeleidsplan.
Wij vinden het belangrijk dat inwoners en toekomstige
bewoners mee denken over de invulling van het groen in hun
wijk en het dorp. Dit is goed te zien in de jonge wijk Het
Groene Woud.
van andere gemeenten. Vervolgens is gekeken in welke
volgorde we dit het beste aan de jury konden laten zien en
is
de juryroute samengesteld. Hierbij moest nog behoorlijk
worden geschrapt, wat best wel lastig was.
Actieve bewonersgroepen
De gemeente Haarlem heeft van oudsher heel veel actieve
bewonersgroepen. Deze worden ook betrokken bij de
inrichting van het groen in hun wijk. Bij het Ripperdapark
hebben de bewoners geholpen bij de herinrichting. Ze hebben
inspraak gehad bij de vervanging van bomen en hebben zo
hun stempel mogen drukken op hun eigen omgeving, zegt
Diana Bakboord. Ook bij de juryrondgang heeft een aantal
inwoners hun bijdrage geleverd.
Economische waarde van groen
De gemeente Haarlem ziet groen niet als kostenpost, maar
erkent juist de economische waarde ervan. De gemeente is
dan ook een van de deelnemende gemeenten aan het
pilotproject TEEB stad (The Economics of Ecosystems and
Biodiversity). Binnen dit project werken twaalf gemeenten,
twee ministeries en een ingenieursbureau aan een methode
om de maatschappelijke baten van blauw-groene maatregelen
als vanzelfsprekend mee te nemen in de gemeentelijke
besluitvorming over inrichtingsplannen.
Effect deelname al merkbaar
Hoewel de uitslag op het moment van dit interview nog niet
bekend is, is het effect van deelname al merkbaar binnen de
gemeentelijke organisatie. Dat begon al tijdens de
voorbereidingen van de dag van jurering. Door de
inventarisatie van de punten die in de juryroute moeten
worden opgenomen, hadden we al zoiets van: Wauw, wat
hebben we toch veel te bieden, aldus Diana Bakboord. Door
met de ogen van de jury naar je eigen groenbeleid te kijken,
word je jezelf heel erg bewust van wat je in huis hebt en
waar
nog verbeterpunten zitten. Je legt als het ware je
groenbeleid
onder een vergrootglas. En dat werkt heel verhelderend.
Natuurlijk gaat de gemeente Haarlem, net zoals de andere
-
12 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
13
Woudenberg heeft de inwoners ook breeduit genformeerd
over Entente Florale. middels een speciale huis-aan-huis
krant
waarin de competitie centraal stond.
Er zijn inwoners benaderd om een rol te spelen tijdens de
jurydag zelf, zegt Phyllis Maarsman. Meerdere inwoners zijn
aan het woord geweest tijdens de jurydag. Als inwoner,
vrijwilliger of ondernemer vertelden zij wat over hun
samenwerking met de gemeente Woudenberg. Ook de
jaarlijkse tuinkeuring van de VVV stond dit jaar in het teken
van
Entente Florale.
leidde tot een nieuwe frisse blik. We zijn ons nog meer van
bewust geworden wat groen kan doen en betekenen, voor de
inwoners of potentile inwoners, toeristen of dagjesmensen,
bedrijven en dieren. Iedereen profiteert van een groene
gemeente. Deelname aan de competitie heeft ook gezorgd
voor meer politiek draagvlak voor het groenbeleid.
Heel veel nieuwe kansen voor het groenbeleid in Woudenberg
dus, die ze zo snel mogelijk hopen te benutten.
Gemeente Woudenberg is natuurlijk zeer benieuwd naar de
uitslag van de competitie EN het rapport wat daaruit
voortvloeit. We zien de tips van de juryleden als de
handvatten voor de toekomst... Hopelijk een toekomst die we
kunnen starten als groenste gemeente van Nederland, sluit
Corrine Ockhuijsen haar verhaal af.
Gemeente Ermelo
Wethouder Esther Verhagen van de gemeente Ermelo is nog
steeds enthousiast over hun deelname aan Entente Florale. Op
het moment van dit interview zit iedereen in spanning voor
de
uitslag van de internationale Entente Florale, waaraan
Ermelo
dit jaar deelneemt.
De Entente Florale competitie paste prima bij de passie die
de
gemeente heeft voor groen. Wij denken en vinden dat wij, wat
betreft ons groenbeleid, op de goede weg zijn, maar wij
waren
zeer benieuwd naar het oordeel van de jury. We waren blij
verrast met de gouden bekroning die de jury aan Ermelo heeft
toegekend en ook voor ons heeft het juryrapport punten ter
verbetering. En daar was het ons om te doen, we wilden graag
feedback op ons groenbeleid.
Actieve inzet van medewerkers en bewoners
Het uitgangspunt bij deelname was om de gemeente te tonen
zoals zij is, dus geen extra inspanningen om de gemeente op
te poetsen. Bestaande beleidsnotities zijn bij elkaar
gevoegd
en gepresenteerd aan de jury. De beleidsambtenaar groen
heeft extra tijd gekregen om de deelname goed voor te
bereiden. De actieve bijdrage van de buitendienst bij het
samenstellen van de route was daarbij van belang, geeft
wethouder Verhagen aan. Ook de inwoners die actief worden
Belang van Groen
Het belang van groen wordt door de gemeente Woudenberg
ook onderstreept door groen steeds meer als integraal
onderdeel mee te nemen in elk planontwerp. Op het gebied
van recreatie en toerisme levert groen ons veel toeristen en
dagjesmensen op. Woudenberg is voor vele gezinnen en
ouderen een ideale vakantiebestemming. Toeristen en
dagjesmensen zijn economisch gezien belangrijk voor de
gemeente, aldus Corrine Ockhuijsen.
In de bebouwde kom zetten we in op een groene omgeving,
mooie parken en aantrekkelijke wandelroutes. Onze inwoners
profiteren van het groen omdat het de gezondheid stimuleert
en het trekt nieuwe inwoners aan.
Groen speelt ook een rol bij de bedrijvigheid in Woudenberg.
Bij
de ontwikkeling van de uitbreiding van het bedrijventerrein
is
economische duurzaamheid een standaard onderdeel van het
beleid. Groen verhoogt ook de waarde van vastgoed met ca.
5% en verbetert het vestigingsklimaat voor bedrijven.
Woudenberg heeft daarom als uitgangspunt een efficint en
effectief ruimtegebruik.
Groen hoog op politieke agenda
Het belang van een goed onderhouden groen dorp staat bij
Woudenberg hoog op de politieke agenda. Het onlangs
opgestelde groenbeleidsplan getuigd ook van een groene
ambitie. Toch zullen we in deze tijd kritisch om moeten gaan
met onze uitgaven, ook op het gebied van groen. Onze
politiek
is zich er wel van bewust dat investeren in groen een
meerwaarde oplevert voor een prettige woon en
leefomgeving. Daarom is de boodschap die voortvloeit uit het
groenbeleidsplan om het vooral samen te doen. De gemeente,
inwoners en ondernemers werken samen en moeten samen
werken om de groene ambitie te realiseren, aldus Corrine
Ockhuijsen.
Bewustwordingsproces
Door deelname aan de competitie zijn wij nog kritischer gaan
kijken naar het groenbeleid en de uitvoering daarvan. Dit
betrokken bij het groenbeleid, zijn ingezet tijdens de
juryrondgang. Bewoners die hebben meegeholpen bij de
planontwikkeling en de uitvoering van een grote speelplaats
in
het midden van het centrum, hebben een toelichting gegeven
aan de jury. Dit was ook het geval bij de schaapskooi, die
volledig door vrijwilligers wordt beheerd.
Groen is belangrijke pijler
Groen is de rode draad in het gemeentelijk beleid van
Ermelo.
In Ermelo, dat gelegen is op de Veluwe, woon je in de tuin
van
Nederland. Wij vinden het belangrijk dat de inwoners, ook in
het centrum, in het groen wonen. En daar wordt het beleid op
afgestemd. Zo vind je in het centrum van Ermelo, veel groen
met een hoog onderhoudsniveau.
Dat groen ook bij de Ermelose politiek hoog scoort blijkt uit
het
feit dat groen wordt gespaard bij de bezuinigingsrondes.
Groen is zon belangrijke pijler voor Ermelo, dat tot op
heden
nog niet is bezuinigd op het groenbudget, zegt wethouder
Verhagen. Uiteraard wordt er wel kritisch gekeken naar de
inrichting van het groen. Op plaatsen waar het mogelijk is
om
groen toe te passen dat minder onderhoud vraagt, wordt dat
ook gedaan.
Deelname werpt vruchten af
Het winnen van Goud in de nationale competitie heeft Ermelo
echt op de groene kaart gezet. Al kunnen we het niet
cijfermatig onderbouwen, toch bestaat de indruk bij onze
recreatieondernemers dat de titel groenste stad van
Nederland
voor recreanten een rol heeft gespeeld bij de keuze om naar
Ermelo te komen, aldus wethouder Verhagen. Ook makelaars
maken gebruik van onze titel. Dat is natuurlijk geweldig.
Dus
met name op het economische vlak heeft de deelname al haar
vruchten afgeworpen. Maar ook binnen de eigen organisatie
heeft de deelname wat teweeg gebracht: Het is een
compliment voor de hele organisatie, mensen zijn trots op de
titel en de beleidsmedewerker is trots dat zijn advies wordt
overgenomen. En het feit dat er niet wordt bezuinigd op
groen,
is een resultaat van de deelname aan Entente Florale.
-
14 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
15
reageren door een hogere belastingaanslag. Van der Schans
weet uit de praktijk dat eetbaar groen (groente- en fruit,
kruidentuinen, et cetera) aantrekkingskracht heeft op een
meer diverse groep burgers dan esthetisch groen. Via
volkstuinen of daktuinen kan eetbaar groen een stimulans
zijn
voor sociale cohesie.
Verwachtingsmanagement
De gemeente Arnhem werkt met reizende tuinen, gebaseerd
op de Parijse jardins nomades. Burgers mogen op
braakliggende gemeentelijke terreinen een tijdelijke
openbare
groenvoorziening inrichten. De gemeente behoudt de rechten
op de grond en bepaalt hoe lang een tuin kan blijven. In
Arnhem zijn 20 tuinen aangelegd, waarvan er 10 weer
verdwenen zijn. Het is essentieel dat er vanaf het begin
effectief verwachtingsmanagement is vanuit de gemeente,
omdat er anders teleurstelling kan ontstaan.
Financieringsmogelijkheden
Kunnen stedelijk groenprojecten succesvol zijn zonder of met
slechts beperkte gemeentelijke financiering? Deze vraag
leidde
op de bijeenkomst tot discussie. Naast materiaal voor de
inrichting van groenvoorzieningen is vaak ambtenareninzet
nodig om projecten te regisseren. De tijdelijke aard van
projecten op braakliggende terreinen is een reden om deze
inzet te beperken. In de wijk Lanxmeer in Culemborg stelde
de
gemeente budget beschikbaar voor het ontwerp en de
ontwikkeling van ecologische binnenhoven. De
verantwoordelijk heid en kosten voor het onderhoud werden
vervolgens succesvol bij de bewoners belegd. Andere
mogelijkheden zijn (co-)financiering door
natuurverenigingen,
tuinbedrijven of projectontwikkelaars.
Federatie
Behalve gemeenten en burgers zijn projectontwikkelaars en
architecten verantwoordelijk voor stedelijk groen. Spreker
Evert
Kolpa (Van Bergen Kolpa Architecten) werkt aan de oprichting
van een federatie voor het tegengaan van een versnipperde
aanpak en de ontwikkeling van businesscases. In het algemeen
Naar flexibel beleid voor stedelijk groen
Het thema van de Platform31-bijeenkomst Stedelijk Groen in
Crisistijdop 25 mei 2012 in Amersfoort was hoe burgers en
gemeenten samen kunnen werken aan een groenere stad. Dit
blijkt te beginnen met het stellen van kaders en effectief
verwachtingsmanagement door de gemeente.
Voorkeuren van burgers
Volgens Lucas Bolsius (burgemeester van Amersfoort) maken
burgers onderscheid tussen openbaar en priv groen, en zetten
zij zich zowel financieel als op andere manieren meer in
voor priv groen. Het kan daarom effectief zijn om groen
besloten te maken, bijvoorbeeld naar Amerikaans voorbeeld,
waar burgers lid of donateur van stadsparken kunnen zijn.
Bolsius waarschuwt voor het zonder meer bezuinigen op de
duurste onderdelen van gemeentelijk groen, want vaak
waarderen burgers deze juist het beste. Een bedrijf stoot
niet
af wat de consument waardeert, gemeenten wel, aldus de
burgemeester.
Waardestijging gebied
Burgers attenderen op mogelijke waardestijging van hun
woongebied door de aanwezigheid van groen is een goede
manier om ze te mobiliseren. Daar hebben ze immers zelf baat
bij. Als de vastgoedwaarde stijgt door burgerinitiatieven
zitten
daar economische consequenties aan, zegt spreker Jan Willem
van der Schans (WUR). Een gemeente moet daar niet op
is meer durf en bereidheid gewenst om aan projecten te
beginnen en ze af te maken. Bolsius illustreert: De eerst en
laatst geplaatste boom zie je op een gegeven moment niet
meer tussen de rest.
Achtergrond netwerk stedelijk groen
Platform31 (voorheen Nicis Institute), Entente Florale, het
ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
(EL&I)
ondertekenden in 2011 gezamenlijk een intentie verklaring
waarin zij toezeggen zich via het programma Sterke Stad,
Groene Stad in te spannen voor agendering, kennisontsluiting
en
netwerkactiviteiten rondom stedelijk groen.
Op de website van Platform31/Nicis Institute vindt u het
volledige verslag van het kennisatelier: www.nicis.nl
(verspreiding: verslagen bijeenkomsten). Kijkt u ook op de
website voor activiteiten in het vervolgtraject van deze
bijeenkomst.
Geld voor groen vind je door het besloten te maken
Eetbaar groen trekt meer mensen aan dan esthetisch groen
Platform31 richt zich met het thema Stedelijk Groen
op de behoefte van steden aan flexibel beleid voor
een groene stedelijke omgeving. De sociale waarde
van stedelijk groen is al langer bekend: groen fun-
geert als ontmoetingsplaats en stemt bewoners po-
sitiever over hun omgeving. KPMG bepleitte in haar
recente rapport Groen, gezond en productief de di-
recte economische waarde van stedelijk groen; het
resulteert in besparingen op gezondheidszorgkosten
en ziekteverzuim.
Bron: KPMG (2012). Groen, gezond en productief. Rapport in de
reeks
The Economics of Ecosystems and Biodiversity.
Tekst: Hanneke van Rooijen
-
16 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
17
Redeneren, rekenen en verdienen met de baten van natuur en
water
Projecten in de openbare ruimte leveren soms
verrassende winstpakkers op. Met de methodiek van
TEEB Stad zien betrokkenen wanneer groen- en
waterbaten ontstaan, hoe hoog die baten zijn en hoe
baathouders betrokken kunnen worden als investeerder.
Zo kunnen deze baten als vanzelfsprekend mee worden
genomen in de besluitvorming over inrichtingsplannen.
Als onderdeel van het project TEEB stad hebben de eerste
gemeenten ervaringen opgedaan met de methodiek
gebiedseigen projecten.
Bij ruimtelijke ontwerpen worden de maatschappelijke baten
van groenblauwe maatregelen nu nog vaak alleen achteraf
nagegaan, is de ervaring van Ursula Kirchholtes van
Witteveen+Bos, het ingenieursbureau dat gemeenten in dit
project begeleidt. ,,Een gemiste kans, stelt ze. Beter is om
van tevoren te beredeneren tegen welke kosten en baten een
maatschappelijk rendabel plan kan worden gerealiseerd. Met
dat inzicht kan het plan worden geoptimaliseerd. Waarna
afsluitend wordt gekeken wie er profiteren van de baten van
het plan en hoe deze baathouders betrokken kunnen worden
als investeerder. ,,Het gaat erom plannen eerst te beredene-
ren, dan te berekenen en ten slotte te kijken waar de
verdienmogelijkheden liggen.
Baten
Kirchholtes legt de TEEB-methode uit aan de hand van een
fictieve case; in dit geval een wijk waar wateroverlast n
van
de problemen is. De aanleg van een nieuwe, betere groen-
blauwe structuur zorgt voor meer waterberging en een groter
en kwalitatief beter recreatieareaal. Dit levert diverse
baten
op. En daarvan is het vermeden risico op wateroverlast: in
plaats van 1 keer in de 10 jaar, zullen de kelders van
bedrijven
en woningen in de wijk nog maar 1 keer in de 100 jaar
onderlopen. Dat betekent een vermeden schade per jaar van
ruim een ton, op basis van kengetallen (zie kader: Van MKBA
naar TEEB). De baat op de lange termijn zal zelfs groter
zijn
dan anderhalf miljoen euro. Omdat deze baten de kosten ruim
overstijgen is de aanleg van een nieuwe, betere groenblauwe
structuur een duurzaam rendabel project.
Bijdragen
De volgende vraag is dan: aan wie komen die baten ten
goede en kunnen die baathouders op een of andere manier
bijdragen in de kosten die voor de aanleg van de nieuwe
groenblauwe structuur worden gemaakt? In het voorbeeld
krijgen de gemeente en het waterschap de suggestie extra
geld aan te trekken door bedrijven en bewoners in de wijk
een rioolheffing en/of waterschapsheffing op te leggen. Zij
hebben immers geen schade meer van ondergelopen kelders.
Ook zou een gemeente geld uit kunnen sparen door te
besluiten geen dure technische waterbergingsvoorziening aan
te leggen, maar voor minder geld een kleinere waterberging
te realiseren. Door tegelijkertijd te zorgen voor
overloopruim-
te, bijvoorbeeld door sportvelden als waterberging te
gebruiken als dat nodig is, kan tegen geringere kosten toch
voldoende opvangcapaciteit worden gerealiseerd. Voor de
tijdelijke opvang van water op hun veld krijgen de sportver-
enigingen een vergoeding van de gemeente in de clubkas
gestort.
Onderhandelingssituatie
Dergelijke financieringsconstructies zullen gemeenten in de
toekomst steeds vaker opstellen. Door het inzicht in de
kosten
en de baten van een maatregel, zijn gemeenten zich ervan
bewuster geworden dat zij een partij zijn in een onderhande-
lingssituatie. Kirchholtes: ,,In het verleden investeerde de
gemeente in groen en blauw en waren de baten voor de
vastgoedeigenaren en de huurders. Dat kan niet langer. In de
nabije toekomst zullen kosten eerlijker worden verdeeld. Van
ontwikkelaars, bedrijven, burgers en gezondheidsorganisaties
wordt een grotere bijdrage verwacht als het gaat om zaken
als leefbaarheid, wonen, groen, natuur en water. Daarbij
helpt
een duidelijk, economisch plaatje dat laat zien welke
voordelen er zijn, en dat transparant maakt welke partijen
van
die voordelen profijt hebben.
Aan de slag
In het project TEEB Stad pasten elf gemeenten deze methode
toe op een gebiedseigen project. De omvang en aard van
deze projecten liepen uiteen van grootschalige gebiedsont-
wikkeling zoals in Delft tot de aanleg van een park zoals in
Apeldoorn of de vergroening van de binnenstad zoals in
Almelo. Uit de projecten komen een aantal opvallende zaken
naar voren waarmee gemeenten direct aan de slag kunnen.
Zo blijken de kosten van maatregelen die de biodiversiteit
ver-
beteren soms heel beperkt te zijn. Ideen voor stoeptegeltui-
nen of het vergroenen van een wijk door het organiseren van
een zaaidag zijn door burgers zelf makkelijk uit te voeren.
Dergelijke maatregelen kunnen gemeenten direct stimuleren.
En bedenk daarbij dat de baten van groenmaatregelen groot
zijn in wijken met weinig of kwalitatief slecht groen en
veel
mensen.
-
18 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
19
Daarnaast blijken op de lange termijn de kosten van groene
oplossingen lager te zijn dan die van grijze meer technische
oplossingen. Dat heeft er vooral mee te maken dat groen vaak
goedkoper is in de totaalsom van investering en onderhoud.
En
dat levert dan ook nog eens extra recreatieve en
natuurkwali-
teiten op. Waar grijs niet per se noodzakelijk is, kunnen
gemeenten goedkopere, groene oplossingen overwegen in
plaats van dure, technische grijze aanpassingen: leg dus
geen
dure waterbergingsvoorziening aan als een kleinere met een
sportveld als tijdelijk overloopgebied ook voldoet. Verder
bleek
dat er veel meer groenbaten te berekenen zijn dan gemeenten
aanvankelijk dachten. Ook bleek het vroegtijdig samen
nadenken met diegenen die profijt hebben van de baten, bij
te
dragen aan een maatschappelijk rendabeler project, meer
draagvlak en een sneller proces.
Wat is TEEB Stad?
TEEB (The Economics of Ecosystems and Biodiversity) is een
internationale studie naar de economische betekenis van
biodiversiteit en ecosysteemdiensten. Ook Nederland doet
hieraan mee met het landelijke programma TEEB NL, waarvan
TEEB Stad weer een onderdeel is. In TEEB Stad werken sinds
2011 elf gemeenten (Almelo, Amsterdam, Apeldoorn, Delft,
Den Haag, Deventer, Eindhoven, Haarlem, Heerlen, Rotterdam
en Zwolle), twee ministeries (het ministerie van Economische
Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Infra-
structuur en Milieu) en ingenieursbureau Witteveen+Bos aan
een methode om de maatschappelijke baten van groenblau-
we maatregelen als vanzelfsprekend mee te nemen in
bestemmingsplannen, grond- en vastgoedexploitaties en
ontwerpsessies met als resultaat snellere planprocessen en
duurzamere keuzes en financiering van groenprojecten.
TEEB Stad is het logische vervolg op Groen Loont!, de
campagne die uitdraagt dat groen grote maatschappelijke en
economische waarde vertegenwoordigt. Lag in 2011 de
nadruk van deze campagne nog op bewustwording, in 2012
wordt in de praktijk gekeken hoe met de TEEB-methode de
waarde van groen te berekenen is. Groen Loont! is een
initiatief van partijen die samenwerken onder de vlag van De
Groene Stad, Plant Publicity Holland, Branchevereniging VHG,
HIC - promotie van Groen, ANWB, Groenforum Nederland,
Entente Florale Nederland en Productschap Tuinbouw.
Deze tekst is afkomstig uit het boek TEEB Stad Groen Loont
Gemeenten redeneren, rekenen en verdienen met de baten
van natuur en water. Via www.degroenestad.nl is het boek te
bestellen.
Criteria voor deelname
Elk dorp en iedere stad kan in principe aan de nationale
groencompetitie Entente Florale mee doen. Dat kan als stad
of
dorp, maar ook als stadsdeel, of kern. De grens om nog als
dorp
te worden aangemerkt ligt bij een inwonersaantal tot 15.000.
In
de dagelijkse woon-, werk- en leefomgeving van de deelne-
mende stad of stadsdeel, dorp of kern dienen er
verschillende
typen van groenvoorziening aanwezig te zijn, van natuurlijk
tot
cultuurlijk groen, die het hele jaar door aantrekkelijk
zijn.
Natuurlijk moet al het groen in goede staat van onderhoud
verkeren. Bepalende elementen zijn ruimtelijke inrichting,
zonering van natuurgroen en cultuurgroen, kwaliteit van het
(groen)ontwerp en de zorg voor beheer en onderhoud. .
Belangrijk is ook het op eigen kracht in praktijk brengen
van
lokaalnatuurbeleid. Dit kan onder andere naar voren komen in
natuurontwikkelingsprojecten of bestaande natuurprojecten.
In
dit verband wordt ook gelet op de vorm van de eventuele
samenwerking met natuurbehoudorganisaties en instanties,
zoals Staatsbosbeheer en Provinciale Landschappen. De
herkenbaarheid van de reeks beleid, ontwerp, aanleg en
beheer
van de groenvoorzieningen is essentieel. Er moet een
duidelijke
relatie zichtbaar zijn tussen de groeninrichting en de
steden-
bouwkundige opzet, architectuur van gebouwen en infrastruc-
tuur. Het openbare en particuliere groen moet het enthousi-
asme van alle betrokken uitstralen. Goed samenspel tussen
deze betrokkenen, zoals gemeentebestuur, bewoners en
bedrijfsleven is zeer belangrijk. Er wordt veel waarde
gehecht
aan de wijze waarop bewoners zijn betrokken bij groen in hun
eigen wijk. Er wordt gelet op de aanwezigheid van
toeristische
en recreatieve elementen binnen de gemeente en het groen
moet in zijn geheel net, veilig en schoon ogen.
Wat vraagt de Entente Florale van de gemeenten?
De deelnemende gemeenten moeten zich presenteren zoals ze
zijn. De belangrijkste inspanningen die gevraagd worden,
zijn
het samenstellen van een route voor de jury door de gemeente
en een samenvatting van de gemeentelijke visie op groen,
natuur, landschap, milieu en recreatie. Daarnaast is de
gemeente
verantwoordelijk voor het vervoer en de begeleiding van de
jury
tijdens de jurering. Voor de totale beoordeling is het van
belang
dat naast de hoogtepunten van het groen de kwaliteit van de
dagelijkse leefomgeving van de bewoners en van natuur en
landschap in de route in beeld wordt gebracht.
Milieu en landschap
De druk op milieu en het landschap wordt steeds sterker,
vandaar ook dat de jury groot belang hecht aan een samenhan-
gend beleid en uitvoering ten behoeve van een goed een
duurzaam leefmilieu. Ook aan de integratie van groen, grijs
en
blauw in openbare ruimte en het zich bewust zijn van het
belang
van goede luchtkwaliteit en geluidsdemping wordt veel waarde
gehecht.
Goed groenbeleid is ook een samenspel met de gebruikers van
het groen, zoals goede voorlichting om te informeren en om,
samen met goede inspraakmogelijkheden, ook draagvlak bij de
gebruikers te creren voor het beleid en voor participatie.
De
aanwezigheid van groen is van groot belang voor de
gezondheid
en het welbevinden van de inwoners. De jury zal derhalve ook
aandacht besteden aan hoe er wordt omgegaan met de
groene recreatie voor alle leeftijdsgroepen en (groene
(natuur)
speelplekken.
-
20 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
21
Jurering en jurycriteria
De jurering voor de nationale competitie 2012 is door de
stichting opgedragen aan de onafhankelijke Vaste Keurings
Commissie (VKC). De jurering wordt uitgevoerd door het
VKC-comit Entente Florale Nederland, dat is samengesteld uit
tuin- en landschapsarchitecten, deskundigen uit het (groene)
onderwijs, ecologie, hoveniers en groenvoorzieners, boomkwe-
kerij en leden van de vakgroep Groen, Natuur en Landschap
van
Vereniging Stadswerk Nederland. Deze vereniging is de
beroepsvereniging voor gemeentelijke managers en beleid- of
beheermedewerkers op het gebied van ruimtelijke inrichting
en
milieu.
Bij het beoordelen van de gemeentelijke inspanningen en de
resultaten daarvan, werkt de jury met objectieve en openbare
criteria die specifiek voor deze competitie zijn opgesteld.
Elk
onderdeel van de jurering wordt beoordeeld in haar samenhang
met het geheel. Aan de puntenwaardering voor de
verschillende
onderdelen zijn wegingsfactoren verbonden, afhankelijk van
het
belang van het aspect voor de totale beoordeling. De basis
voor
De eerder genoemde aspecten van de beoordeling en waarde-
ring van de competitie sluiten nauw aan bij deze
programmalij-
nen. Zo kunnen we dan ook met recht spreken van De Groene
Stad, een streven dat van grote betekenis is voor de inzet
en
motivatie van Entente Florale Nederland.
De aspecten van de beoordeling
De jury heeft in de competitie van 2012 de volgende aspecten
en wegingsfactoren gehanteerd:
Deelname aan de competitie
Deelname aan de competitie houdt in grote lijnen in: Dat
allereerst een beleidssamenvatting ter voorbereiding van de
jurering wordt opgesteld en aan de jury ter beschikking
gesteld.
Ook worden er een serie vragen beantwoord en kaartmateriaal
aangeleverd. Uiteraard wordt er een representatieve route
uitgezet en een keuringsdag georganiseerd waarop de VKC jury
wordt ontvangen. Bij het begin en gedurende deze keuringsdag
geeft de gemeente, eventueel in samenwerking met de
bewoners(organisaties) een aanvullende presentatie.
De beoordelingsthemas
Om elke deelnemer aan de nationale competitie Entente
Florale
op gelijke wijze te kunnen beoordelen hanteert de jury een
aantal vaste jurycriteria. En van de bronnen waarop de
criteria
zijn gebaseerd is het boek Groen Goed van de Vereniging
Stadswerk Nederland. De aandacht van de jury gaat uit naar
zes
belangrijke themas. Aan hun beoordeling worden wegingsfac-
toren verbonden. Het gaat om de volgende zeven themas en
wegingen:
1. Visuele en ruimtelijke kwaliteit van de gehele gemeente
15%
2. Cultuurhistorisch erfgoed 10%
3. Cultuurgroen en buiteninrichting binnen bebouwde kom 30%
4. Natuur en landschap 20%
5. Recreatie en toerisme 10%
6. Duurzaamheid en milieu 15%
7. Communicatie en Participatie: Hierbij is het percentage
verwerkt in overige themas
de bekroning is het eindtotaal van de puntenwaardering van
de
deelnemende gemeenten. De beoordeling van de jury wordt
vastgelegd in een waardevol juryrapport dat tijdens de
prijsuitreiking aan elke deelnemende gemeente wordt overhan-
digd
De Vitale Groene Stad
De Vitale Groene Stad gedachte heeft tot doel het woon-,
werk- en leefklimaat (in de stedelijke omgeving) te
verbeteren.
Een goede uitvoering hiervan vraagt om visie, creativiteit,
meerjarenbeleid en met name een integrale aanpak vanuit de
verschillende disciplines. Om zo te komen tot een
stedenbouw-
kundige visie (architect en landschapsarchitect) waarbij de
groene component gelijk is aan grijs (infrastructuur), rood
(steen) en blauw (water).
De Groene Stad is een concept dat zich kenmerkt door vier
programmalijnen: leefbaarheid, economie, gezondheid en
biodiversiteit.
-
22 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
23
De juryleden geven een oordeel over de belangrijkste
aspecten
van elk thema. Verderop in dit artikel zijn die aspecten
kort
weergegeven. U kunt daarin zien wat de grondslag van de
jurering is. De gemeente kan op basis hiervan de informatie
of
objecten langs de route daarop afstemmen.
De bekroning en de certificaten
De Bekroningen worden toegekend in respectievelijk eenmaal
Gouden bekroning en meerdere Zilveren en Bronzen bekronin-
gen in de categorie Steden en Dorpen/kleine steden. Voor
Toelichting op de aspecten van de themas
De jury richt zich op de eerder genoemde zes themas.
Communicatie en participatie worden daarnaast afzonderlijk
beoordeeld,
omdat ze voor alle categorien gelden. In de tabel is aangegeven
welke aspecten in het bijzonder aandacht krijgen. Ter
toelichting
wijzen wij u er op dat de aspecten gelden voor bovenaan de
verticale kolom genoemde categorie
De jury
De juryleden van 2012 in alfabetische volgorde, met achter de
naam vanuit welke deskundigheid zij deel uit maken van de jury.
R.J.M. van Aalderen (t) | H.K.W. Baayen(o) | E.J. van Beusekom
(e) | J.J.L.M. Bongers (s) | Th. J.L. de Bont (g) |
M. Dat (s) | H.A.P. Hoek (g) | H.J.M. Hoppenbrouwers (g) |
W.A.C.M. van Leeuwen (s) | J.P. Mauritz (s) |
J.H.A. Meeus (t) | R.M. Mulder (s) | A.M.P. Prinsen (s) | H.F.M.
Rampen (e) | R.A.H. Siekman (s | J. de Vries (b).
Voorzitter: Gerard de Wagt.
s = Stadswerk | t = tuin- en landschapsarchitect | o= onderwijs
| g = groenvoorziener/hovenier |
e = ecologie/natuurontwikkeling | b = boomkwekerijsector
bijzondere prestaties zijn er in de verschillende themas
Certificaten te behalen. Entente Florale kent op de themas
Beheer en Onderhoud, Natuur, Groen en Gezondheid en het
Jaarthema deze certificaten toe. Het Jaarthema voor 2012 is
:
Groen en Economie. Het certificaat heeft de naam Groen Loont
gekregen.
Het staat een deelnemer vrij om een volgend jaar weer aan de
competitie deel te nemen. Als een gemeente echter met Goud
is bekroond kan een volgende deelname pas weer na vijf jaar
plaats vinden.
1. Visuele en Ruimetlijke Kwaliteit
15%
2. Cultuur-historie
10%
3. Stedelijk Groen
en Buiten-inrichting
30%
4. Natuur en Landschap
20%
5. Recreatie en Toerisme
10%
6. Duurzaamheid
en Milieu
15%
A. Visie en Beleid 15%
2,25% 2% 4,5% 3% 2% 2,25%
B. Ontwerp 35%
5% 3,5% 10,5% 7% 3,5% 5%
C. Beheer & Onderhoud 35%
5% 3,5% 10,5% 7% 3,5% 5%
D. Communicatie & Participatie 15%
Communicatie en Educatie 7,5% Participatie 7,5%
Categorie
Hoofd-criteria
-
24 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
25
Cate
gorie steden
GROENE GENEN.
Het belang van groen in Weert is nooit een discussiepunt
geweest. Groen en Weert zijn als het ware een familie van
elkaar en zit in de genen van de inwoners van Weert. De
mensen denken graag mee hoe hun buurt schoner, beter,
veiliger en gezelliger te maken is. Met buurtinterviews,
belevingsscans en ontwerpateliers worden knelpunten en
wensen genventariseerd en zichtbaar gemaakt. Door partijen,
groeperingen en burgers te stimuleren en te faciliteren
wordt
de betrokkenheid vergroot en de particuliere werking
versterkt. Een mooi resultaat is de realisatie van
stadsvoortuinen in Keent, leidend tot betere verhuurbaarheid
van woningen en meer contact tussen buurtbewoners.
Beknopte samenvatting van
de bevindingen van de jury
Weert vormt een middelpu
nt tussen de steden Eindho
ven,
Maastricht en Hasselt (Bel
gi) en heeft concurrentie
van
Duitsland. Daarvan is Weert z
ich goed bewust en mede daa
rdoor
zet het zich op tal van gebied
en in om Weert de regiofunct
ie te
laten vervullen die het bestuu
r zich heeft toebedeeld. Er is e
en
levendig stadscentrum me
t aandacht voor historie
en
architectuur. De binnenstad i
s nagenoeg geheel op de sch
op
geweest en past bij de huid
ige tijd. Weert oogt zeer gro
en
door zijn fantastische lanen m
et monumentale bomen en li
jkt
een oase om te wonen, te r
ecreren en te werken. De v
ele
bloemperken geven vrolijke
kleuraccenten en zijn een ec
hte
meerwaarde voor de inwone
rs en zijn bezoekers. Het ond
er-
houdsniveau is zeer hoog, doo
r de gekozen inrichting zal dez
e
manier van onderhoud goed
te handhaven zijn. Weert ze
t in
op een open dialoog met zijn
inwoners en zakelijke partne
rs.
De natuurontwikkeling staat
hoog in het vaandel, zowel
binnen als buiten de stad. Vo
or toerisme en recreatie is rui
m
aandacht, tal van voorzie
ningen zijn up-to-date e
n
aantrekkelijk te gebruiken. We
l adviseert de jury ook andere
mogelijkheden te onderzoe
ken om het toerisme te
bevorderen. Het bedrijvente
rrein is aantrekkelijk en hee
ft
daardoor een vestigingsklim
aat dat perspectieven biedt.
Communicatie, participatie e
n educatie zijn in Weert goed
ingebed en de inwoners voe
len zich daar wel bij
Het bestuur van Entente
Florale Nederland kent op
aanbeveling van de jury de ge
meente Weert Goud toe in
de categorie steden.
WEERT, STAD IN HET GROEN!
De gemeente Weert profileert zich al 30 jaar als een Stad in
het groen Een trotse stad met een verrassende groene
rijkdom, goed verzorgt, statige bomen, uitmuntende
groenvoorzieningen, rijke cultuurhistorie en omringt door
een
robuust, boeiend en afwisselend buitengebied. De diversiteit
van een stenige binnenstad met dwaalruimtes en de
stapsgewijze overgang van historische stad naar robuuste
natuur maken dat de stad en het buitengebied in Weert innig
met elkaar verbonden zijn. Alles is gericht op
totaalkwaliteit,
belevenis, duurzame ontwikkeling en gecreerd door een
intense samenwerking. Daarmee toont Weert zich groots in
haar stedelijke omgeving en met een menselijke maat.
GROEN MET AMBITIE
Weert is een mensenstad en het groene karakter is een
belangrijke vestigingsfactor. De stad investeert daarom
voortdurend in kwaliteit in de volle breedte (woonwijken,
bedrijventerreinen, binnenstad en buitengebied). De
economische waarde van het groen vertaalt zich in klinkende
resultaten zoals: Kampershoek, beste bedrijventerrein van
Zuid Nederland. Nominatie Beste Binnenstad. Weert,
beste woonstad van Limburg. Molenakker is zon woonwijk
waarbij de kwaliteit van het groen mensen aan Weert bindt.
Het groene karakter van de wijk resulteert bovendien in
extra
toename van de vastgoedwaarde.
DUURZAME BINNENSTAD
De binnenstad fungeert als culturele en economische
ontmoetingsplaats, compact en flexibel. Het aantrekkelijke
binnenstedelijk milieu biedt ruimte aan in de tijd
veranderende activiteiten met aandacht voor het
cultuurhistorisch karakter van de oude binnenstad. Met
stenige straten en pleinen, verbluffende binnentuinen,
duurzame inrichting, strakke straatprofielen en markante
bomen op strategische plekken is de binnenstad het bruisend
hart van de regio. De sfeervolle binnenstad biedt ruimte aan
de mooiste binnenstadkermis van Nederland en is de geliefde
winkelstad voor mensen van ver buiten Weert.
PAUZEKLIMAAT
Bedrijventerreinen in en om de stad zijn rijkelijk voorzien
van
groen- en boomstructuren. Door een aantrekkelijke groene
omgevingskwaliteit beidt Weert een belangrijke
vestigingsfactor voor bedrijven. Het bedrijventerrein
Kampershoek kent nagenoeg geen leegstand. Dit ondanks
moeilijke economische tijden. De titel Beste
bedrijventerrein
van Zuid Nederland dankt Weert aan de gezamenlijke
inspanningen voor ruimtelijke kwaliteit. De natuurlijke
omzoming met waterpartijen en groen levert veiligheid voor
bedrijven en gaat hand in hand met ecologische waarden
(duizenden rietorchissen). De overvloedige aanwezigheid van
verrassend groen zorgt ervoor dat werknemers hun
werkomgeving waarderen en daarin veelvuldig pauzeren.
NATUUR VOOR IEDEREEN.
In het buitengebied excelleert Weert met landschapsschoon
en robuuste, aaneengesloten en zeer diverse natuurgebieden.
Het motto natuur is voor iedereen legt de basis voor de
ruime toegankelijkheid waarbij gebruik gemaakt wordt van
natuurlijke barrires om de kwetsbare en bijzondere natuur te
beschermen. Het Kempen~broek is een grenzeloos
natuurgebied met bijzondere waterkwaliteit, een zeer
afwisselend landschap en een ongekende biodiversiteit. Het
is
een groot struingebied met een enorm potentieel aan
bijzondere biotopen en een uitgebreid netwerk aan
recreatieve voorzieningen. De ontwikkeling van dit groots
natuurgebied wordt mogelijk gemaakt door de constructieve
samenwerking met toekomstgerichte agrarirs. In een
dynamisch proces van vrijwillige kavelruil wordt de natuur
robuuster, de landbouw vitaler en het recreatief vermogen
vergroot. Een voorbeeld van goede samenwerking rondom
groen en natuur, met enorme baten op korte en lange
termijn.
Weert Provincie L
imburg
WINNAAR GOUD IN DE CATEGORIE
STEDEN
-
26 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
2727
Cate
gorie dorp
en en kleine ste
den
GROEN LOONT!
Goed wonen. Bergeijk biedt een aantrekkelijke omgeving om
te wonen voor allerlei doelgroepen. Wonen in een bos is
populair, vanzelfsprekend met compensatie van nieuw bos
voor versterking van groene gordels rond de kernen. De
opbrengsten zijn bedoeld voor investeringen in het openbaar
gebied.
Goed werken. De High Tech Campus in Eindhoven is een
voorbeeld van werken in het groen. Kennisintensieve
bedrijven
zijn er gehuisvest tussen allerlei landschappen. Die
werknemers willen ook ergens wonen en zich ontspannen in
Bergeijk. Het Kempisch bedrijvenpark in Bladel is een
voorbeeld
van samenwerking van vier Kempen gemeenten op gebied
van economie en duurzaamheid. De gemeente Bergeijk
investeert in dit duurzaam bedrijvenpark van ongeveer 175 ha
met veel groen, waterberging en energiezuinige verlichting.
Goed recreren. Groen in het uitgestrekte buitengebied levert
economische activiteiten op, ook voor agrarische ondernemers
op het platteland met nevenactiviteiten op gebied van
verblijf
en verkoop van (streek)producten. Toerisme is een
belangrijke
peiler voor de lokale economie. We hebben 1,2 miljoen
overnachtingen op jaarbasis en 24% van onze
beroepsbevolking is hierin werkzaam (hoogste in regio). De
aanwezigheid van fiets-, wandel- en ruiterpaden,
buitenmeubilair, visvijvers, een bungalowpark en vele (mini)
campings zorgt voor een gevarieerd en hoogwaardig aanbod.
Beknopte samenvatting van
de bevindingen van de jury
De gemeente Bergeijk is ee
n gemeente, die als een er
varen
rentmeester haar eigendomm
en beheert. Het openbare gro
en en
de particuliere tuinen liggen
er prima verzorgd bij. Binn
en de
bebouwde kom is door de s
chaal geen ruimte voor nat
uur-
ontwikkeling, behalve bij he
t bestaande industriegebied.
Het
kleinschalige coulisselandscha
p krijgt de bescherming die
het
verdient.
Bewondering heeft de jury voo
r het groenfonds, waarbij grond
en
en gelden die vanuit bosbehee
r binnen komen, bewust worde
n
ingezet om de bestaande land
schappen en het cultuurgroen
te
behouden. Als het gaat om he
t behoud van de karakteristiek
e
Brabantse brink, de leibome
n, de langgevelboerderij me
t
nutstuin, maar ook de tastb
are aanwezigheid van Rietve
ld/
Ruys, Het Teutenhuis, Natuu
rtuin t Loo, de boterlinde,
de
timpaan, dan neemt de geme
ente haar verantwoordelijkhe
id.
Zij werkt duurzaam aan haar
groene imago, dat doet zij ni
et
alleen, maar met zeer vee
l vrijwilligers en instellingen
.
Daarnaast werkt zij intensi
ef samen met vier ander
e
Kempengemeenten, SBB, Na
tuurmonumenten, het Water
-
schap de Dommel en de provin
cie.
Terecht mag Bergeijk zeggen
: Beleef Bestemming Bergeijk
met haar Bossen, Beken en Bo
erenland.
Het bestuur van Entente
Florale Nederland kent op
aanbeveling van de jury de ge
meente Bergeijk Goud toe in
de categorie dorpen en kleine
steden.
Bergeijk Provincie N
oord-Brabant
WINNAAR GOUD IN DE CATEGORIE
DORPEN EN KLEINE STEDEN
BERGEIJK, 100 KM2 GROEN EN GASTVRIJ
Bergeijk bestaat voor een kwart uit bos- en natuurgebieden.
Hiervan heeft de gemeente ongeveer 50% in eigen bezit en
opengesteld voor publiek. Groen zijn verder de beekdalen
(EHS,
belangrijk voor het watersysteem stroomgebied De Dommel)
en het buitengebied met een afwisseling van erfbeplantingen,
lanen, bermen, houtsingels, visvijvers, poelen en
vloeiweiden
met de zeldzame Herfsttijloos. Binnen de 6 kernen kenmerkt
het groen zich door een afwisseling van boomstructuren,
bosjes, gazons, begraafplaatsen, sportcomplexen en parken.
GROEN EN GEZONDHEID
Veel groen is ingericht voor sport en spel. Zon 90% van onze
jeugd is lid van een sportvereniging en/of de scouting. Zij
maken optimaal gebruik van het vele groen. Maar ook onze
inwoners en toeristen wandelen en fietsen er veel. Vorig
jaar
werd de gemeente uitgeroepen tot En na beste
wandelgemeente van Nederland.
GROENBELEID
Ons gerichte groenbeleid en -beheer zijn verankerd in
plannen
voor het dorpse en landschappelijke groen en de bos- en
natuurgebieden. Hierbij zijn kwaliteit en continuteit
geborgd
middels het zelf ontwikkelde integrale kwaliteitsplan Beheer
Openbare Ruimte en Accommodaties. Voorts dragen wij het
FSC keurmerk voor goed bosbeheer, investeren we in groen-
en wijkrenovatie (momenteel in uitvoering) en ondersteunen
we particulieren bij de instandhouding van waardevolle
bomen.
Groen is geschikt voor waterberging (wadi/bergingsvijver).
Bergeijk investeert daar bewust in, mede om investeringen in
dure rioolsystemen te voorkomen. Daarnaast heeft het
natuurlijk ook meerwaarde voor flora en fauna, deze
biodiversiteit.
ERFGOED
De Ploeg is een fabrieksgebouw waar tot voor een paar jaar
terug de beroemde Ploegstoffen werden geweven. Er zijn
plannen om de Ploeg een nieuwe bestemming te geven. Want
dat deze nalatenschap van architect Gerrit Rietveld moet
worden behouden, staat vast! Het is het markantste gebouw
van Bergeijk, gelegen in een groot park dat door
landschapsarchitecte Mien Ruys werd ontworpen. De
ensemblewaarde is hoog en daarom ook een Rijksmonument
met internationale allure. Om de samenhang met andere
(rijks)
monumenten te benadrukken heeft de gemeente een visie
ontwikkeld: een groene en herkenbare verbinding tussen Ploeg
en Kerk. Stapsgewijs wordt daar invulling aan gegeven.
Gestart
werd met herstel van de omgeving van de Rietveldklok,
Bezoekerscentrum Teutenhuis, herinrichting van het oude
kerkhof, herstel van de middeleeuwse kerk en herinrichting
Centrum.
PARTICIPATIE
Bewoners, organisaties en bedrijven leveren een actieve
bijdrage aan het groenonderhoud door acties als bladafval-,
zwerfvuilinzameling, snippergroen gebruik, het maaien van
grasbermen, de adoptie van rotondes en het onderhoud van
sportvoorzieningen. Natuurtuin t Loo met alleen
vrijwilligers
fungeert als centrum voor natuur- en milieueducatie en
gezonde voeding. Maar ook beleidsmatig is
burgerparticipatie,
met gemeentelijke regie, een vanzelfsprekendheid in
Bergeijk.
Denk dan aan de integrale dorpen ontwikkelings plannen
(i-DOPs), die momenteel in uitvoering zijn. De gemeente
Bergeijk werkt samen met buurgemeenten op het gebied van
bedrijfsvoering, plattelandsontwikkeling, recreatie, toerisme
en
promotie. Ook zijn er grensoverschrijdende samenwerkings-
verbanden. Met diverse partners als Waterschap De Dommel,
Natuurmonumenten, Staats bosbeheer en Bosgroep Zuid-
Nederland wordt samengewerkt bij natuurontwikkeling en
natuurbeheer. De zeldzame gladde slang en beekprik
profiteren
hiervan.
-
28 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
2929
Cate
gorie steden
SAMENWERKING
De gemeente Nunspeet hecht veel waarde aan de mening van
haar inwoners. Op verschillende punten op het gebied van de
openbare ruimte en het groen zijn burgers betrokken bij
planvorming, uitvoering en evalu-atie. Enkele voorbeelden
zijn:
- Levend Landschap: in samenwerking met particulieren is de
Hulshorster Enk in ere hersteld. Op deze enk groeien oude
gewassen die gezaaid en geoogst worden door particulieren.
- Wijk De Bunte: met de bewoners is intensief nagedacht over
de inrichting van deze waterwijk. Ook zijn de bewoners
betrokken bij het waterkunstwerk wat de wijk opsiert;
- De bewoners van de straten Mesdaghout, Jongkindhoek en
Mauvekant hebben meegedacht over de wijkaanpak.
KUNST
Nunspeet is een kunstenaarsdorp met vele bekende schilders
die Nunspeet als woonplaats hadden. Ook sieren
muurgedichten de dode, lelijke plekken op muren op. Het
introgedicht en onderstaand gedicht zijn te lezen in het
centrum van Nunspeet
Beknopte samenvatting van
de bevindingen van de jury
Nunspeet is een opvallend gro
ene gemeente met prachtige
oude
parken, vele monumentale bo
men en bomenlanen.
De gemeente Nunspeet is e
r in geslaagd de karakterist
ieke
kenmerken van de grote variat
ie aan landschappen te behou
den.
De schatten uit het verled
en worden door de geme
ente
gekoesterd onder leiding v
an een team enthousiaste
en
deskundige medewerkers.
Dankzij de verwerving va
n het karakteristieke landgo
ed
Hulshorst kon dit met zijn unie
ke rode beukenlaan veilig gest
eld
worden.
Met het prachtige groen en
de landschappelijke kwalite
iten
ontvangt Nunspeet jaarlijks
vele toeristen zonder dat
dit
zichtbaar afbreuk doet aan
de kwaliteit van de bos- e
n
heidegebieden.
Het dorp Nunspeet is door dit a
lles een aantrekkelijke plaats om
te wonen en de bewoners part
iciperen in verschillende vorm
en
van vrijwilligerswerk en insp
raakrondes. Ze stemmen hu
n
particuliere groen af op het op
enbare groen.
Ten aanzien van duurzaam
heid kan nog een meer
samenhangende visie worden
ontwikkeld.
Het is goed als de gemeen
te een visie ontwikkelt om
eventuele aftakeling van
oude bomenlanen tijdig t
e
ondervangen.
Het bestuur van Entente
Florale Nederland kent op
aanbeveling van de jury de ge
meente Nunspeet Zilver toe in
de categorie steden.
Het bestuur van Entente
Florale Nederland kent, op
aanbeveling van de jury, de ge
meente Nunspeet tevens een
Certificaat Bijzondere Waard
ering toe voor Beheer en
Onderhoud op grond van de h
oge kwaliteit en vakkundige
uitvoering.
Nunspeet Provincie G
elderland
WINNAAR ZILVER IN DE CATEGORI
E STEDEN
Mooie start om eens naar Nunspeet terug te gaan,
recreatief genietend van natuur en rust, de drijvende
kracht achter onze economie en onze gezondheid.
VEELZIJDIG
De gemeente Nunspeet, een zeer groene gemeente, is
gelegen aan de noordwestrand van de Veluwe. De gemeente
bestaat uit vier dorpskernen: Nunspeet, Elspeet, Hulshorst
en
Vierhouten en heeft een totale oppervlakte van 12949 ha.
waarvan ruim 9200 ha. natuurterrein, circa 3000 ha
landbouwgebied en 670 ha. woon/werkgebied. Nunspeet ligt
in een interessant en veelzijdig landschap en ligt geheel in
het
Nationale Landschap Veluwe. De Nunspeetse natuur is van
nationaal en internationaal belang en wordt in het ge-
meentelijk natuurbeleid gekoesterd.
OPENBAAR GROEN
De gemeente Nunspeet heeft in totaal 197 hectare openbaar
groen . Hiervan is 98 hectare gelegen binnen-de bebouwde
kom. Per inwoner heeft de gemeente bijna 74 m2 openbaar
groen . Uitgangspunt van manifest de Groene Stad is 75 m2
per
huishouding; daarmee komt Nunspeet een factor 2,5 bovenuit,
dit is nog exclu-sief de bos-en natuurgebieden. Als we
kijken
naar de verdeling van het groen binnen de
structuurelementen,
bevindt zich het meeste groen in de woonwijken.
Om al dit groen in stand te houden, is het groenbeleidsen
beheerplan Gedegen groen 2011-2017 vastge-steld. In dit plan
staan de ambities, beleidsuitgangspunten en randvoorwaarden
beschreven voor het beleid en het beheer van het openbare
groen binnen de kernen van gemeente Nunspeet
TOERISME
Voor Nunspeet is toerisme een van de belangrijkste bronnen
van inkomsten.Door de unieke ligging aan de rand van de
Veluwse bossen en grenzend aan het Veluwemeer en door de
zeer goede bereikbaarheid is de gemeente Nunspeet voor
dagjesmensen en verblijfsrecreanten een aantrekkelijke
recreatiebestemming. De recreatiemogelijkheden zijn divers
maar eigenlijk allemaal gericht op onze natuur. Wandelaars,
rustzoekers, fietsers, watersporters, vissers en
natuurliefhebbers komen volop aan hun trekken.
Jaarlijks zijn er 1,2 miljoen overnachtingen goed voor
ongeveer
900.000 aan toeristenbelasting. De toerist besteedt
jaarlijks
zon 6,3 miljoen euro aan food en 8,6 miljoen aan non-food
artikelen. Daarnaast zorgt de recreatie in Nunspeet voor
ruim
1100 banen in de recreatie verdeeld over 170 recreatieve
vestigingen.
GROEN LOONT
De groene wijken met volwassen bomen en diepere
achtertuinen van de gemeente Nunspeet, bijvoorbeeld de
Belgenbuurt, hebben een veel lagere doorstroming, de
huizenprijzen zijn er relatief hoger en in de wijk-schouwen
scoren deze wijken hoger ten opzichte van de niet zo groene
wijken (Oenenburg). Zelfs in deze tijd staan er hier
nauwelijks
huizen te koop. Ook de speelruimte voor kinderen geeft een
hogere waardering.
Groen en gezondheid zijn eigenlijk al verweven in het gehele
groenbeleid. De mensen komen naar Nun-speet voor de natuur
om te wandelen, fietsen of te (water)sporten. Kortom om te
ontstressen en van de zuivere boslucht te genieten; groen
loont!
Terug naar de natuur
Er was een man, ik zeg niet wie hij was, di
e hield van de natuur,
althans dat dacht hij, want hij had gehoord
dat daar zoveel te
vinden was, de stilte, vrijheid, blijheid en jez
elf en zo.
Genoeg in elk geval om daar eens heen te g
aan.
Rutger Kopland
Liefdesgedicht
Jij hebt de dingen niet nodig om te kunnen
zien
De dingen hebben jou nodig om gezien te w
orden
K.Schippers
-
30 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
3131
Cate
gorie dorp
en en kleine ste
den
Maar ook het stimuleren van burgerparticipatie in de kernen
zal
in het gemeentelijke beleid centraal staan.
Dat groen daarbij loont en een belangrijke verbindende
factor
kan zijn, heeft Schin op Geul al laten zien. Gelegen in een
schitterend landschap, rijk aan cultuurhistorie en met
Valkenburg en Maastricht op een steenworp afstand, bent u er
van harte welkom voor een gegarandeerd aangenaam verblijf
Beknopte samenvatting van
de bevindingen van de jury
Schin op Geul en Oud Valkenbu
rg presenteren zich terecht als
twee
aantrekkelijke woonkernen, g
elegen in een zeer fraai rel
ifrijk
landschap. De gemeente toont
veel zorg en inzet voor behou
d van
dit waardevolle Zuid-Limburgs
landschap. Harmonieus gaan
in dit
landschap samen een keur
aan landschapselementen
en
cultuurhistorische monument
en,de gemeente toont zich
een
waardig belangenbehartiger v
an beide. Door de grote afwiss
eling
in hoogte en in milieus is de n
atuurwaarde hoog. Met inzet
voor
behoud en uitbreiding van de s
pecifieke milieus, zet de gemee
nte
in op uitbreiding van de bijzo
ndere, lokaal specifieke flora
en
fauna. Met een uitgebreid
netwerk en toebehoren vo
or
wandelen en fietsen is het vo
orzieningenniveau op gebied
van
recreatie en toerisme hoo
g. In het realiseren van h
aar
beleidsdoelen weet de geme
ente een goede samenhang
en
een afweging van onderlinge
belangen te vinden in het ha
ar
toevertrouwde cultuurhistor
ische erfgoed. Het gaat o
m
afweging van historische elem
enten, landschap en natuur ten
opzichte van economisch belan
g, gekoppeld aan zorg voor een
duurzame toekomst. Bewust
van het een onderdeel zijn va
n
een groter geheel, wordt v
eel regionaal samengewerkt
.
Samenwerken doet ze ook
met haar bewoners in de
zelfsturing voor de kernen. Ze
biedt hiermee haar bewoner
s
een zeer aantrekkelijke en be
trokken woonomgeving en de
bezoekende toerist een prach
tig landschap en een boeiende
natuur. De jury was hiervan o
nder de indruk.
Het bestuur van Entente
Florale Nederland kent op
aanbeveling van de jury de g
emeente Valkenburg voor de
kern Schin op Geul Zilver toe
in de categorie dorpen en
kleine steden.
Het bestuur van Entente Fl
orale Nederland kent, op
aanbeveling van de jury, de
gemeente Valkenburg voor
haar kern Schin op Geul teven
s een Certificaat Bijzondere
Waardering toe voor Natuur e
n Landschap op grond van
behoud en versterken va
n de hoge natuur- en
landschappelijke waarden.
Schin op Geul
(gemeente Valkenburg)
Provincie Limburg
WINNAAR ZILVER IN DE CATEGORI
E DORPEN EN KLEINE STEDEN
Een dorp in het groen, gelegen in het Zuid-Limburgse
Heuvelland, rijk aan natuurschoon, cultuurhistorie en
indrukwekkende panoramas. Dat is Schin op Geul.
ONDERNEMEN IN HET GROEN
Het thema Groen loont geeft perfect weer waar de
Gemeente Valkenburg aan de Geul in uitblinkt. Gelegen in het
inmiddels Nationale Landschap Zuid-Limburg, heeft de
gemeente zich gedurende de afgelopen eeuw ontwikkelt tot
ht toeristisch centrum van het Heuvelland. Holle wegen, open
plateaus, steile beboste hellingen, vakwerkboerderijen en
imposante kastelen, de kasteelrune, de meanderende Geul en
het gebruik van mergel als bouwsteen, zorgen er samen voor
dat vele bezoekers uit binnen- en buitenland dit unieke
stukje
Nederland al bezochten. Met meer dan 1 miljoen
overnachtingen, 2.5 miljoen dagtoeristen en meer dan 50%
van de werkgelegenheid voortkomend uit het toerisme, kan de
Gemeente Valkenburg aan de Geul met recht zeggen dat groen
loont.
De gemeente voert dan ook een actief toeristisch beleid,
waarbij gestreefd wordt naar het verlengen van de
verblijfstijd
door het vergroten van de naamsbekendheid en het verbreden
van het aanbod van activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn de
jaarlijkse kerstmarkten en de organisatie van grote
wielerevenementen zoals de Amstel Gold Race en het WK
Wielrennen in 2012. Uitgangspunt bij de uitvoering van het
toeristisch beleid is dat Valkenburg groot geworden is door
de historische stad en het fraaie landschap. Alles wat
daaromheen gedaan wordt,
moet erbij passen en mag niet conflicteren.
BEWEGEN IN HET GROEN
En van de vier speerpunten uit het toeristisch beleid is het
stimuleren van wandelen en fietsen. Naast het verwelkomen
van diverse wandel- en fietsevenementen, beheert de
gemeente meer dan 200 km grotendeels gemarkeerde-
wandelpaden en een uitgebreid netwerk van fiets- en
mountainbikepaden. Om het Geuldal ook voor gezinnen en
oudere recreanten beter te ontsluiten investeert de gemeente
samen met buurgemeenten en de Provincie Limburg in een
padenplan dat het Geuldal met Maastricht en het
achterliggende Grensmaasgebied gaat verbinden.
WONEN IN HET GROEN
Schin op Geul is samen met het lintdorp Oud-Valkenburg een
ware parel in het groen. Vrijwel iedere straat staat visueel
in
contact met het omringende heuvellandschap, dat beheerd en
gekoesterd wordt door de Vereniging Natuurmonumenten en
Staatsbosbeheer. Bewoners zijn nauw betrokken bij hun
omgeving en dragen actief hun steentje bij aan de
instandhouding en het beheer van groenvoorzieningen,
kapellen en wegkruizen, de kasteeltuin in Oud-Valkenburg en
de orchideentuin in het Gerendal.
In samenwerking met de gemeente heeft de dorpsraad een
project uitgevoerd dat geresulteerd heeft in het aanplanten
van
diverse laanbomen, hagen en hoogstamboomgaarden, het
plaatsen van zitbanken, bloemtorens en hanging baskets n
het verfraaien van groenvoorzieningen. De bewoners voeren in
samenwerking met de gemeente het beheer uit en willen hun
dorp laten uitgroeien tot een heuse village fleuri. Als
sluitstuk
van het project hebben omwonenden en gebruikers in
samenwerking met de gemeente en een landschapsarchitect
een ontwerp opgesteld voor de herinrichting van de
stationsomgeving. Een ontwerp dat op korte termijn
uitgevoerd wordt en een bijzonder groen en bij de omgeving
passend karakter gaat krijgen.
VERBINDEN IN HET GROEN
De komende jaren staan in het teken van verbinden. Zo zal
worden gewerkt aan het landschappelijk en recreatief
verbinden van het mergelstadje Valkenburg met de
omringende natuurgebieden en de aangrenzende gemeenten.
-
32 Nationale Groencompetitie 2012 Entente Florale Nederland
3333
Cate
gorie steden
PARTICIPEREN IN HET GROEN
Op het gebied van groenparticipatie heeft Haarlem een lange
traditie. Uniek in Haarlem is het bestaan van doetuinen: je
huurt per jaar een klein stukje grond van 5x5 m om groenten
en/of bloemen op te kweken. Doetuinen zijn te beschouwen
als een vroege vorm van stadslandbouw, maar bestaan al
enkele decennia en bevinden zich op meerdere plekken in
Haarlem in parken, vaak in combinatie met schooltuinen. De
laatste tijd zijn er steeds meer spontane groeninitiatieven
van
particulieren, zoals guerilla gardening, mobiele moestuinen
en
vergroenen van de gevels.
In toenemende mate geven inwoners aan dat zij ander groen
in hun directe omgeving willen. Groen dat voor de gemeente
te duur is in onderhoud. In overleg met bewoners kan de
gemeente groenstroken, plantsoenstroken of binnentuinen
omvormen, waarna de bewoners dit groen zelf onderhouden
met ondersteuning van professionals. Deze werkwijze wordt in
