ENDOKRINI PANKREAS

Sastoji se od 1 mil. Celularnih jedinica-Langerhans otoia i neto elija unutar malih pankreasnih kanala.Otoii su endokrinog porijeklaVeliki su oko 50-250m i ine ih 4 tipa elija:B- beta: produkuju inzulinA-alfa: produkuju glukagonD-delta: sadre somatostatinPP-panc. polipeptid: D1 i hromatofine elije

DIABETES MELLITUSHronini poremeaj koji pogaa karbohidrate, mast i metabolizam proteina.

Karakterizira ga hiperglikemija kao posljedica poremeaja utilizacije glukoze zbog nedostatka ili poremeaja luenja inzulina

Tipovi dijabetaPrimarni (idiopatski) dijabetTip I inzulin ovisni tip (IOT)-juvenilniTip II- inzulin neovisni tip (INOT)INOT kod negojaznihINOT kod gojaznih kod zrelog doba kod mladiheerna bolest zrelog doba kod mladih - MODY

Sekundarni dijabetHronini pankreatitisPostpankreatomijaHormonalni tumoriLijekovi (kortikosteroidi)HemohromatozaGenetski poremeaji (lipodistrofija)

Tip ITip IIKliniki 10-20%80-90% norm. TT gojazni smanjen inzulin pov. potom normalan ili snien At na Lang. otoie nema At ketoacidoza rijetko Genetika 50% kod blizanaca90-100% HLA-D vezani nema HLA

TIP I TIP IIPatogen. Autoimuna inzulin rezistentni imunopath. Meh.umjeren teak nedostatak nedostatak inzulina inzulinaBeta otoii rano inzulitisnema inzulitisa atrofija i fibroza fokalna atrofija i fibr. nema amiloida amiloid + B elijska deplecija blaga B deplecija

Inzulin je glavni anabolini hormonSintetie se i taloi u granulama beta elijaCrijevni hormoni i amino kiseline podstiu otputanje inzulina, ali ne i sintezuFormiranje glikogena u jetri i skeletnim miiimaUtie na poveanje sinteze i smanjenje razgradnje glikogena, lipida i proteina

Primarna metabolika funkcija jePoveanje nivoa transporta glukoze u elije tijela: miine, srca, fibroblaste, masne elije.Inzulin i inzulin like faktor rasta iniciraju DNA sintezu u nekim elijama i stimuliraju njihov rast i diferencijaciju

Inzulin se veze za IR, premjeta se jedinica za transport glukoze na elijsku membranu i olakava ulazak glukoze u eliju. Inzulin podstie katabolizam glukoze u jetri.

MORFOLOGIJA DIJABETAMikroangiopatija-B.M. malih krvnih sud.Ateroskleroza arterijeDijabetska nefropatija bubregRetinopatija retinaNeuropatija nerviDruga tkiva

Redukcija broja i veliine otoia- progresija tipa I

Poveanje broja i veliine otoia djeca dijabetinih majki

Beta elijska degranulcija IOT, deplecija sekretornih granula u oteenim elijama

Fibroza i amiloidoza otoia prvo u mikrocirkulaciji, a potom u okolini, Tip I i kasna faza tipa II

Leukocitna infiltracija inzulitis mladi dijabetiari

Mikroangiopatija kapilare koe, skeletnih mm, glomerula,, renalne medule, retine

Hijalina ateroskleroza vaskularna lezija udruena sa hipertenzijom, suava lumen

Ateroskleroza 75% dijabetiara razvija prije 40g.( infarkt, ICV, gangrena stopala)

Gangrena insuficijentna cirkulacija

Dijabetska nefropatija -glomeruloskleroza

Hijalina ateroskleroza - hipertenzija

Pijelonefritis i nekrotizirajui papilitis

Dijabetska retinopatija po uestalosti 4-ti uzrok sljepila: cotton-wool spots

Retinopatija, katarakta, glaukom: cooper-wire arteriole sklerotine promjene u zidu

Proliferativna retinopatija teka ishemija: formira se nova mrea kapilara od aa na periferiji.

Dijabetska neuropatija zahvata motorne i senzorne nerve donjih ekstr.

Charcot foot visee stopalo zbog oteenja Schwanovih elija, mijelinske degeneracije i aksonalnog oteenja

Dijabetske promjene na koi

uti nokti i ksantelazma

Komplikacije dijabetesaOboljenja okaICV ishemijaOboljenja srcaHipertenzijaOboljenja bubregaPeriferna neuropatijaBolovi u nogama zbog loe cirkulacije

Tumori endokrinog pankreasaJavljaju se u adultnom dobuHormono funkcionalni ili mirniSolitarni i multipli; benigni i maligniMetastaziraju u jetru i limfne vorove

Tri su najea sindromaHiperinzulinizam i hipoglikemijaZollinger-Ellison sy (gastrinom)MEN multipla endokrina neoplazijaHiperplazija langerhans otoiaBenigni adenomiMaligni tumori

Insulinoma beta elijski tumorUzrok stvaranja vika inzulina i hipokglikemije. Trijada:Ataci hipoglikemije

70% solitarni adenomi, 10% multipli, 10% metastatskiRazliite veliine, vrlo mali do 1500mgInkapsulirani, uto-smee noduleUglavnom pojedinani

Mogu biti vrlo diskretni

HistolokiMogu biti vrlo diskretni, sa vie nodusa unutar parenhima5% su maligni, ali sa malo anaplazije. Dijagnoza se postavlja na osnovu prisutnih metastaza ili invazije

Graeni su od traka ili ostvaca dobro diferenciranih beta elija koje se ne razlikujo od normalnih

Hiperinzulinizam Moe biti i posljedica difuzne hiperplazijeDjeca dijabetinih majkiNema razlike u izgledu elijaAtaci hipoglikemije

Zollinger-Ellison sy-gastrinomaTrijadaPeptini ulkusGastrina hipersekrecijaPankreasni tumor otoia (koji lui gastrin uzrok gastrine hipersekrecije)

Zollinger-Ellison sy-gastrinoma10-15% se javlja i u duodenumuPovean nivo serumskog gastrina60% su maligniSolitarni ili multipli, diskretni

75% ulceracija mukoze su u elucuDuodenum25%jejunumNaspramne, mrljaste erozije

Gastrina hipersekrecija uzrokuje poremeaj elektrolita i esto malabsorpcioni sindromGastrinoma

Glukagonoma alfa elijski tumorLui glukagonDiskretan. incidentalan nalaz na autopsijiDaje blagi dijabet uz migratorni eritem i anemiju

Somatostatinoma -delta elijski tumorDiabetes melitus, holelitijaza, steatoreja i hipohlorhidrijaLui somatostatinTeko se identificira

Vipoma diarogeni tumor otoiaVodenaste stolice, hipokalijemija, ahlorhidrija zbog oslobaanja vazoaktivnih intestinalnih polipeptida /VIP)Neki su lokalno invazivni ili metastatski

MEN-multipla endokrina neoplazijaBrojni adenomi pankreasa, hipofize, i paratiroidee (Wermer)Autosomno dominantna transmisija dijeli se u nekoliko tipova ovisno od zahvaenih organa

MEN I Wermer syTumor ili hiperplazija paratiroidee, hipofize, kore nadbubrega, endokrniog pankreasa, titne peptine ulceracije i gastrinu hipersekreciju

MEN II- Sipple sy ili MEN IIaBrojni feohromocitomi,Medularni karcinom titneParatiroidna hiperplazija ili adenomMEN Iib ili MEN IIIMukokutane lezije: neuromi kapaka, jezika, usni crijeva, bronha i beike

Klinike manifestacije MEN-ePeptini ulkusiHiperparatiroidizamHiperinzulinizamCushing syHipertenzija zbog feohromocitoma

Tip I Nastaje zbog izrazito smanjenog odnosno nepostojeeg izluivanja inzulina prouzrokovanih imuno posredovanom destrukcijom beta elija Langhansovih otoia- Razvija se u djetinjstvu, ispoljava u pubertetu, a pacinejenti primaju inzulin da bi prezivjeli- Autoimuna bolest u kojoj je gubitak beta elja uzrokovan T limfocitima protiv nedovoljno definisanih beta elijskih antigena. Uglavnom su to CD4+ T limfociti, koji uzrokuju osteenje tkiva aktiviranjem makrofaga i CD8+ citotoksinim T limfocitima koji isto unitavaju beta elije uz pomoc citokina.*Bez inzulina ili kod rezistencije na inzulin dolazi do hiperglikemije. Kod gladovanja nivo inzulina se snizi, a povisene vrijednosti glukagona prouzrokuju glukoneogenezu i glikogenolizu i sprecavaju hipoglikemiju. Suprotno nakon obroka inzulin raste a nivo glukagona pada sto omogucava ulazak i iskorstavanje glukoze u perifernim tkivima.*Molekularna osnova rezistencije nije potpuno jasna; smanjen broj receptora se nalazi, i oslabljen postreceptroski signal. Postoji nesposobnost odgovora parifernih tkiva na inzulin kod tipa II, uglavnom kod gojaznih. Smatra se da je smanjena sinteza GLUT-a u mm i masnim elijama razlog rezistenciji kod gojaznih.*