Diyabetes MellitusAkut KomplikasyonlarıAkut Komplikasyonları

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar

� Hipoglisemi

�Hiperglisemi ilişkili ketonemi

� Büyüme, kilo alımı ve

�Lipodistrofi

�Lipoatrofi, lipohipertrofi

�Necrobiozis lipoidika� Büyüme, kilo alımı ve

ergenlik gelişimi

� İlişkili otoimmün hastalıklar

�Hipotiroidizm, hipertriodizm,

çölyak hastalığı, vitiligo, primer

adrenal yetmezlik

diabetikorum

�Eklem hareket kısıtlılığı

�Ödem

�Kemik sağlığı

�İnfeksiyonlar

Hipoglisemi

• Hipoglisemi en sık diyabet ilişkili akut komplikasyondur

• Zihinsel fonksiyonlar içini çok önemli

• Yaşam kalitesini etkiler

Hiperglisemi ilişkili ketonemi

• Bulantı kusma

• Dehidratasyon

• Diyabetik ketoasidoz

Hiperglisemi ilişkili ketonemi

• Tedavi

• Erken dönemde

– Ek doz insülin ve hidrasyon

– Eğer kan şekeri düşük ise karbonhidrat alımı da sağlanmalı

• DKA varlığında

– Hastanede IV insülin, sıvı tedavisi yapılmalı

Hipoglisemi

• Korunma

– Sık aralıklı kan şekeri takibi

– Düzenli ve dengeli beslenme

Hipoglisemi

• Tedavi

– Ağızdan basit şeker alımı

– Şeker, meyve suyu, bal

– Glukagon

Büyüme

• Tanı anında boy uzun

– “Accelerator hypothesis”

• Düzenli takip önemli

• Kötü kontrol azalmış uzama hızı ile ilişkili

– İnsülin GH/IGF aksı için önemli bir düzenleyici

– Sık aralıklı insülin tedavisinin glisemik kontrolden bağımsız olarak

büyüme üzürine olumlu etkileri var

Kilo alımı

• Tanı sonrası fazla kalori alımı ile ilişkili olarak

• Risk faktörleri

– Sık aralıklı insülin tedavisi

– Ergenlik

– Kız cinsiyet

Mauriac Sendromu

• Büyüme yetersizliği

• Glikojenik hepatopatinin olduğu hepatomegali

• Ergenlik gecikmesi

– Uzun süre kötü kontrollü hastalarda gözlenir

İlişkili otoimmün hastalıklar

• Hipotirodizm

• Hipertroidizm

• Çölyak hastalığı

• Vitiligo

• Primer adrenal yetmezlik

Hipotirodizm

• Hipotiroidi sıklığı %3-8

• Tiroid otoantikorları %29’a varan sıklıkta

• Ağrısız guatr, artmış kilo alımı, büyüme yavaşlaması, halsizlik, • Ağrısız guatr, artmış kilo alımı, büyüme yavaşlaması, halsizlik,

soğuk intoleransı, dislipidemi, bradikardi

• Glisemik kontrol genellikle etkilenmez

• Tedavi

– levotiroksin

Hipertirodizm

• Hipotiroididen daha seyrek ama normal

toplumdan daha sık

• Graves hastalığı veya Hashitoksikozis• Graves hastalığı veya Hashitoksikozis

• Glisemik kontrolde açıklanamayan

bozulma, iştah kaybı olmaksızın kilo

kaybı, ajitasyon, taşikardi, guatr,

karekteristik göz bulgusu

Hipertirodizm

• Tedavi

– Antitiroid ilaçlar (metimazol,

carbimazol)

– Beta blokerler (akut dönemde)– Beta blokerler (akut dönemde)

– Cerrahi ve radyoaktif iyot tedavileri

Çölyak Hastalığı

• Çölyak sıklığı %1-10

• Risk faktörü

– Küçük tanı yaşı (5 yaş)– Küçük tanı yaşı (5 yaş)

– Diyabet süresi ile ters ilişki

Çölyak Hastalığı

• Sıklıkla asemptomatik, kötü glisemik kontrol, yetersiz büyüme,

sık hipoglisemi,

• GİS belirtileri; • GİS belirtileri;

– kronik ve aralıklı ishal ve/veya kabızlık,

– karın ağırısı/şişkinlik, iştahsızlık,

– dispeptik yakınmalar,

– tekrarlayan aftöz ülserler

• Anemi

Çölyak Hastalığı

• Tarama

– Doku transglutaminaz ve/veya endomisyum IgA antikorları

• HLA-DQ2 ve HLA-DQ8• HLA-DQ2 ve HLA-DQ8

– Eğer bunları taşımıyor ise çölyak çok olası değil

• Total Ig A düzeyi

– Selektif IgA eksikliği sıklığı 1/500

Çölyak Hastalığı

• Antikor pozitif ise kesin tanı biyopsi

– Semptomatik çocukta tTG IgA antikor titresi üst limitten 10 kat fazla ise

biyopsi yapılmaksızın tanı konulabilir.

– Ayrıca endomisyum pozitif ve HLA-DQ2 veya DQ8 taşıyorsa biyopsi

yapılmaksızın tanı konulabilir.

• HLA-DQ2 ve HLA-DQ8

– Eğer bunları taşımıyor ise çölyak çok olası değil

• Total Ig A düzeyi

– Selektif IgA eksikliği sıklığı 1/500

Çölyak Hastalığı

• Tedavi

• Glutensiz diyet

• Amaç

– GİS malignitesi riskini azaltmak

– Subklinik malabsorbsiyonu (osteoporoz, demir eksikliği anemisi, büyüme

yetersizliği) düzeltmek

Vitiligo

• Melanosit kaybı

• Beyaz lekeler veya lökoderma

• Sıklık %1-7

• Tedavisi zor

– Güneşten korunma, güneş koruyucu krem kullanımı

– D vitamini takviyesi ?

– Lokal vitiligo için topikal steroid

Primer adrenal yetmezlik

• %2’ye varan sıklık

• Otoimmün poliglandüler senromlar ile ilişkili olabilir

– APS-1 ve APS-2– APS-1 ve APS-2

• Sık hipoglisemi, açıklanamayan azalmış insülin ihtiyacı, artmış

cilt pigmentasyonu, kilo kaybı, hiponatremi ve hiperpotasemi

Primer adrenal yetmezlik

• Tanı için ACTH uyarı testi yapılır, yetersiz kortizol yanıtı

• Tedavi, glikokortikoid ve mineralokortikoid replasmanı yapılır

Lipodistrofi

• Lipoatrofi sıklığı < %1

• Lipohipertrofi insülin tedavisinin sık bir komplikasyonu %48’e

var sıklıkvar sıklık

– Sık enjeksiyon

– Yüksek HbA1c

– Uzun süreli diyabet

– İnjeksiyon yerini değiştirmeme

Lipodistrofi

• Tedavi

– Lipohipertrofi olan bölgenin 2-3 kullanılmaması

• Korunma • Korunma

– Enjeksiyon yerinde rotasyon

Necrobiozis lipoidika diabetikorum

• Tibia ön yüzünde bazen ortası ülsere olan ciltten kabarık

kırmızı renkli bir lezyon

• Sıklığı %0,06-1,6• Sıklığı %0,06-1,6

Eklem hareket kısıtlılığı

• Sıklığı zaman ile azalmış

• Muhtemelen kötü kontrol ile ilişkili

• Diğer komplikasyonlar ile ilişkili

Ödem

• Yeni tanılı hasta

• Eski tanı kötü kontrollü hastada insülin tedavisi sonrası

gözlenirgözlenir

• Birkaç günden birkaç haftaya spontan düzelme görülür

• Ciddi olgularda efedrin kullanımı etkili bulunmuş

Kemik sağlığı

• Tip 1 DM osteoporoz ve armış kemik kırığı riski ile ilişkilidir.

• Çölyak ve tiroid hastalıkları da kemik sağlığını olumsuz etkiler

• Seçilmiş hastalarda dexa ile tarama

• D vitamini ve kalsiyum alımının optimizasyonu önemli

İnfeksiyonlar

• Diyabet hücresel immün yanıtı olumsuz etkiler

• İnfeksiyonlar normal bireylerden daha sık gözlenir ve daha

ağır klinik gösterirlerağır klinik gösterirler

– Kişisel hijyen,

– Hasta bireyler ile temastan kaçınma,

– Aşı

Soru ve katkılar lütfenSoru ve katkılar lütfen

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/