DIAGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ZAWODY I ...3 WPROWADZENIE Niniejsza diagnoza zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności na sosnowieckim rynku pracy opracowana została w oparciu

POWIATOWY URZĄD PRACY

W SOSNOWCU

Centrum Aktywizacji Zawodowej

41-200 Sosnowiec, ul. Rzeźnicza 12

2015

DIAGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ZAWODY

I SPECJALNOŚCI POWIATU SOSNOWIEC

2

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE …………………………….……………………………….……………. 3

1. SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA POWIATU SOSNOWIECKIEGO…….4

1.1. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE …………………………………...…5

1.2. UWARUNKOWANIA EKONOMICZNE ………………………………………..12

1.3. UWARUNKOWANIA EDUKACYJNE ……………………………………….....19

1.4. SYTUACJA NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ZE

SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM POWIATU SOSNOWIECKIEGO …..24

1.4.1. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA PRACUJĄCYCH………….….26

1.4.2. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA OSÓB POSZUKUJĄCYCH

PRACY W TYM BEZROBOTNYCH……………….……………………..30

1.4.3. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA OFERT PRACY

ZGŁASZANYCH DO POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W

SOSNOWCU……………………………………………………………..…35

1.5. PRZEWIDYWANE KIERUNKI ROZWOJU POWIATU………………………..41

2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO - ZAWODOWE LOKALNEGO RYNKU PRACY

JAKO PODSTAWA DO PLANOWANIA SZKOLEŃ, STAŻY I PRZYGOTOWANIA

ZAWODOWEGO DOROSŁYCH………………………………………………………..42

2.1. METODOLOGIA BADAWCZA ZASTOSOWANA W BADANIU

ANKIETOWYM PRACODAWCÓW I OSÓB BEZROBOTNYCH……………..45

2.1.1. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO – ZAWODOWE PRACODAWCÓW

ZIDENTYFIKOWANE W WYNIKU BADANIA ANKIETOWEGO…….49

2.1.2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO – ZAWODOWE BEZROBOTNYCH

ZIDENTYFIKOWANE W WYNIKU BADANIA ANKIETOWEGO…….73

2.2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO – ZAWODOWE PRACODAWCÓW

I BEZROBOTNYCH WYNIKAJĄCE Z ANALIZY DANYCH ZASTANYCH ..84

2.3. KIERUNKI SZKOLEŃ, STAŻY I PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO

DOROSŁYCH WYNIKAJĄCE Z ANALIZY DANYCH ZASTANYCH……….89


DOROSŁYCH WYNIKAJĄCE Z BADAŃ ANKIETOWYCH………………….98

2.5. RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA POTRZEB ZE WZGLĘDU NA ŹRÓDŁO

DANYCH…………………………………………………………………......….102

3. PLANOWANA OFERTA EDUKACYJNA POWIATOWEGO URZĘDU PRACY

W SOSNOWCU NA ROK 2015 …………………………………………...……..…….114

SPIS RYSUNKÓW………………………………………………………………….………119

SPIS WYKRESÓW………………………………………..………..……….………...…….119

SPIS TABEL.……………..………………………………………………………………….121

3

WPROWADZENIE

Niniejsza diagnoza zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności na sosnowieckim

rynku pracy opracowana została w oparciu o obowiązujące dokumenty, tj.:

- Ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst

jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 674, z późn. zm.),

- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie

szczegółowych warunków realizacji oraz trybu i sposobu prowadzenia usług rynku pracy

(Dz. U. z 2014 r. , poz. 667),

W diagnozie uwzględniono wyniki badania, które na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy

w Sosnowcu zrealizowała firma OTTIMA-plus Sp. z o.o. Badanie zostało przeprowadzone

w okresie od maja do czerwca 2014 r. Jego realizacja uwzględniała metodologię wskazaną

w opracowaniach:

- „Wprowadzenie do analizy lokalnego rynku pracy. Przewodnik”, M. Góra, U. Sztanderska,

MPiPS, Warszawa 2006,

- „Podręcznik użytkownika metod, narzędzi i procedur diagnozowania zapotrzebowania na

kwalifikacje i umiejętności na regionalnym rynku pracy”, pod red. E. Kryńskiej, MPiPS,

Warszawa 2010.

Przyjęty zakres prac badawczych obejmował przeprowadzenie badania metodą jakościową,

tj. poprzez analizę źródeł wtórnych (desk-research) oraz metodą ilościową – wywiady

kwestionariuszowe przez telefon, wspomagane komputerowo – metodą CATI. Badaniem objęci

zostali przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność na terenie powiatu sosnowieckiego oraz

osoby bezrobotne, zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy. W badaniu zastosowano

metodę doboru próby o charakterze losowo-warstwowym.

4

1. SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA POWIATU SOSNOWIECKIEGO

Sosnowiec położony jest na Wyżynie Śląskiej, w północno-wschodniej części

Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Powierzchnia Sosnowca wynosi 91 km2 i graniczy

on z następującymi miastami:

- na północy: Czeladź, Będzin, Dąbrowa Górnicza,

- na wschodzie: Sławków,

- na południu: Jaworzno, Mysłowice,

- na południowym zachodzie: Katowice.

Rysunek 1. Mapa miasta Sosnowca

W województwie śląskim miasto Sosnowiec zajmuje trzecią pozycję pod względem liczby

mieszkańców (za Katowicami i Częstochową). Według danych GUS na dzień 30.06.2014 r.

miasto liczyło 210249 mieszkańców, co stanowi 21,85% mieszkańców województwa śląskiego1.

Dużym atutem miasta jest dogodne położenie geograficzne. Miasto wraz z sąsiednimi gminami

ma także doskonałe połączenie komunikacyjne (przebiegają przez nie ważne szlaki kolejowe oraz

drogowe).

1 Źródło: http://katowice.stat.gov.pl/opracowania-biezace/komunikaty-i-biuletyny/inne-opracowania/biuletyn-

statystyczny-wojewodztwa-slaskiego-iii-kwartal-2014,3,15.html, (dostęp: 17.12.2014 r.)

5

1.1. UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE

Jak wspomniano w poprzednim rozdziale na dzień 30.06.2014 r. Sosnowiec zamieszkiwało

210249 osób. W stosunku do danych z 2013 roku liczba mieszkańców miasta spadła o 1026 osób2.

W ostatnich latach widać wyraźny spadek liczby ludności w Sosnowcu, co zostało przedstawione

w tabeli nr 1. Natomiast dynamikę zmian w strukturze liczby ludności przedstawia wykres nr 1.

rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014

liczba ludności

w Sosnowcu

219 352 216 961 215 262 213 513 211 275 210249

Tabela 1. Liczba ludności Sosnowca w latach 2009 -2014

(Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

Wykres 1. Liczba mieszkańców w Sosnowcu w latach 2009-2014


Średnia gęstość zaludnienia w Sosnowcu jest zdecydowanie wyższa niż w całym

województwie śląskim i wynosi 2 309 osób na 1 km2

podczas gdy średnia gęstość zaludnienia

w województwie wynosi 372 osoby / km2

. Odnosząc się do podziału na płeć dane wskazują, że na

dzień 30.06.2014 r. miasto Sosnowiec zamieszkiwało 110586 kobiet i 99663 mężczyzn, oznacza

2 Wg. danych GUS na dzień 30.06.2014 r. województwo śląskie zamieszkiwało 4 593 358 osób.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

219352

216961

215262

213513

211275

210249

6

to, że na 100 mężczyzn przypada 111 kobiet. W przeciągu ostatnich lat struktura procentowa

udziału kobiet i mężczyzn wśród populacji mieszkańców Sosnowca właściwie nie uległa zmianie.

Wykres 2. Struktura podziału mieszkańców Sosnowca ze względu na płeć


Sosnowiec charakteryzuje się ujemnym przyrostem naturalnym na poziomie -4,1.

Dla porównania poziom przyrostu naturalnego na poziomie województwa śląskiego na dzień

30.06.2014 r. wynosił -0,72. Porównując dane dotyczące przyrostu naturalnego w Sosnowcu

z ostatnich lat można zauważyć, że przyrost naturalny w mieście systematycznie spada. Natomiast

w województwie śląskim w porównaniu z 2012 rokiem uległ podwyższeniu.

SOSNOWIEC

rok 2008 2009 2010 2011 2012 2014

poziom przyrostu

naturalnego

-2,5 - 2,8 -3,2 -3,5 -3,7 - 4,1

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE

rok 2008 2009 2010 2011 2012 2014

poziom przyrostu

naturalnego

-0,2 -0,2 0,0 -0,6 -1,0 - 0,72

Tabela 2. Poziom przyrostu naturalnego w latach 2008 – 2014


Prognoza demograficzna do roku 2035 wg. analiz Głównego Urzędu Statystycznego

kształtuje się następująco:

47,4

52,6 Mężczyźni

Kobiety

7

Wykres 3. Prognoza demograficzna dla miasta Sosnowca na lata 2015 – 2035


Biorąc pod uwagę liczebność określonych grup wiekowych mieszkańców Sosnowca

najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku od 55 do 64 lat. Na drugim miejscu plasują się

osoby w wieku 65 lat i starsze. Kolejne liczne grupy wiekowe to osoby w wieku 25 do 34 lat, 35

do 44 oraz 45 do 54. Dokładne dane liczbowe prezentuje wykres nr 4.

Wykres 4. Struktura wieku mieszkańców Sosnowca na dzień 30.06.2014 r.


206649 196455

185517 173473

160809

0

50000

100000

150000

200000

250000

2015 2020 2025 2030 2035

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

0-2 lat 3-6 lat 7-12 lat 13-15lat

16-18lat

19-24lat

25-34lat

35-44lat

45-54lat

55-64lat

65 lat iwięcej

5137 7438

9167

4696 5184

13300

32700 30985

26341

38958

36343

8

Przy opisie uwarunkowań demograficznych sytuacji społeczno-gospodarczej miasta

Sosnowca należy wziąć również pod uwagę dane dotyczące struktury mieszkańców Sosnowca ze

względu na pozostawanie w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym.

Wykres 5. Struktura wieku mieszkańców Sosnowca ze względu na wiek przedprodukcyjny,

produkcyjny i poprodukcyjny na dzień 30.06.2014 r.


Analizując wykres nr 5 można dostrzec, że suma osób w wieku przedprodukcyjnym jest

niemal pięciokrotnie niższa od liczby osób będących w wieku produkcyjnym. Obecnie osób

w wieku produkcyjnym, czyli mogących podjąć pracę, jest 133 701, co stanowi 63,59%

mieszkańców miasta. Liczba kobiet w tym zestawieniu wynosi 63 240 (47,3% ogółu osób

w wieku produkcyjnym), mężczyzn zaś 70 461 (czyli 52,7%). Jak wynika z powyższych danych,

mimo iż kobiety stanowią większość mieszkańców miasta, to jednak w grupie osób w wieku

produkcyjnym dominują mężczyźni. Natomiast liczebność kobiet w grupie osób w wieku

poprodukcyjnym ponad dwukrotnie przewyższa liczbę mężczyzn w tym samym wieku.

Niekorzystnym zjawiskiem jest zmniejszający się udział mieszkańców w wieku

przedprodukcyjnym (wg stanu na 30.06.2014 r. – 14,17% ogółu mieszkańców miasta), co

w przyszłości skutkować może niedoborem ludności w wieku produkcyjnym.

Ogólne tendencje demograficzne i ekonomiczne prowadzą do regresu

i kurczenia się miast i regionów. Śląsk jest najbardziej wzorcowym regionem Polski,

w którym można zauważyć tą tendencję. Od roku 2009 na Śląsku prowadzony jest projekt

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

15188

70461

14014

14615

63240

32731

mężczyźni kobiety

9

"Shrink Smart"3

, w ramach którego przeanalizowano zjawiska demograficzne siedmiu

europejskich zurbanizowanych terenów. Pod lupę wzięto: Liverpool, Genuę, Lipsk i Halle,

Ostrawę, Bytom i Sosnowiec, Timiszoarę, Donieck i Makiejewkę. Wyniki projektu dla obszaru

śląskiego – w tym również Sosnowca są zatrważające. O 17% spadła liczba mieszkańców

konurbacji katowickiej w latach 1990–2007. Co oznacza, że z 2 mln.311 tysięcy populacja spadła

do 1 mln.978 tysięcy. To znaczy, że w tym okresie ubyło aż 333 tysiące mieszkańców. Jest to

zastraszające tempo „kurczenia się” skupiska miejskiego, statystycznie największe w środkowej

i wschodniej Europie. Biorąc pod uwagę fakt, iż konurbacja katowicka jest największą nie tylko

w Polsce, ale także w tej części kontynentu wynik ten nabiera dodatkowego negatywnego akcentu.

Wyniki te potwierdzają także dane z Narodowego Spisu Powszechnego z których wynika,

iż w latach 2002-2011 województwo śląskie wyludniło się najbardziej spośród wszystkich

regionów w Polsce. Ubyło aż 149 tys. mieszkańców. Największym magnesem dla wszystkich

Polaków jest Warszawa, bo w stolicy nastąpił największy wzrost mieszkańców - o 69 tysięcy.

Jednak za 40 lat liczba ludności w kraju ma spaść do niecałych 32 mln. Raport badawczy

z projektu Shrink Smart dokładnie wyjaśnia przyczyny zaistniałego problemu, prezentując go

w głównej mierze na przykładach dwóch miast, których dotknął on w znaczącym stopniu –

Bytomia i właśnie Sosnowca. Badania ukazują, że problem osób niezatrudnionych w Bytomiu

oraz Sosnowcu nie jest wcale większy, niż w innych częściach kraju. Istotnym jest natomiast

fundament takiego stanu, którym jest transformacja ekonomiczna. Prywatyzacja, powrót do

systemu wolnego rynku, ponowne odkrycie problemu bezrobocia, a przede wszystkim zmiana

modelu inwestycji miejskich – to wszystko doprowadziło do niżu demograficznego w większych

konurbacjach. Lata 90-te rozpoczęły się dla konurbacji katowickiej depresją gospodarczą.

Szczególnie na ekonomii miast odbiło się zamknięcie kolejnych kopalń. Skalę zjawiska najlepiej

oddają statystyki: w 1988 r. w górnictwie zatrudnionych było aż 50% mieszkańców konurbacji

katowickiej, podczas gdy obecnie ten odsetek wynosi „zaledwie” 12%. A to tak naprawdę tylko

wierzchołek góry lodowej, podobny kryzys dotknął pozostałe gałęzie przemysłu: na przykład

przemysł odzieżowy uległ niemal całkowitemu załamaniu. W Sosnowcu jeszcze w 1988 r. istniały

trzy zakłady, zatrudniające ponad 1000 pracowników. W latach 90-tych wszystkie uległy

zamknięciu. Pozytywnym aspektem zmian było utworzenie Katowickiej Specjalnej Strefy

Ekonomicznej, która zdynamizowała rozwój gospodarczy regionu. Dodatkowo sektor

3 Projekt “Shrink Smart - Governance of Shrinkage within an European Context. Polityka miejska w ośrodkach

regresu demograficznego w ujęciu europejskim” realizowany jest miedzy innymi przez Uniwersytet Śląski Wydział

Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej. Kierownik projektu dr Robert Krzysztofik. Czas trwania projektu

01.05.2009 - 30.04.2012; strona projektu- http://www.shrinksmart.eu/

10

przemysłowy został uzupełniony branżą usługową, co w wielu przypadkach powstrzymało

problem ekonomicznej degradacji konurbacji4.

Kolejnym elementem, który także ma wpływ na kurczenie się miast jest ich reputacja

i atrakcyjność – zwłaszcza rynku pracy. Szczególnie problematyczne jest tu przesiedlanie się osób

młodych, wykształconych oraz wyspecjalizowanych, ich odpływ negatywnie wpływa na

zarządzanie regionem oraz strukturę społeczną, co tylko motywuje kolejnych ludzi do opuszczenia

swoich miejsc zamieszkania. Często jednak nie mają wyboru, nie znajdując w konurbacji

katowickiej pracy będącej w zgodzie z ich wykształceniem, ambicjami czy oczekiwaniami

finansowymi. W ostatnich latach odnotowano także duży spadek pracowników

wyspecjalizowanych. Stał się on szczególnie widoczny w chwili, gdy otwarły się dla nich rynki

pracy krajów Europy Zachodniej, po wejściu Polski w struktury Unii Europejskiej. Choć

spowodowało to spadek poziomu bezrobocia, nie poprawiło to perspektyw dla regionu. Spadek

liczby osób młodych i pracujących prowadzi do kolejnego problemu – grupą najmniej migrującą

są osoby już nieaktywne zawodowo, emeryci i renciści.

Mimo ogólnej trudnej sytuacji na lokalnym rynku pracy poziom zadowolenia

mieszkańców wzrasta. Jak wynika z „Diagnozy społecznej 2013” - badań przeprowadzonych

przez prof. Janusza Czapińskiego liczba osób zadowolonych z poziomu życia w Sosnowcu

wzrosła dwukrotnie w porównaniu do poprzedniej edycji badań, kiedy to w roku 2011 Sosnowiec

uzyskał najgorszy wynik w regionie i zaledwie 3,35% mieszkańców wyrażało zadowolenie.

Obecnie liczba osób pozytywnie odbierających potencjał miasta wynosi 6,22. W naszym regionie

lepszym wynikiem od Sosnowca mogą pochwalić się jedynie Katowice, Gliwice i Zabrze.

Najniższy wynik natomiast ma Częstochowa (3,26%) przy niemalże trzykrotnym spadku

względem danych z roku 2011. Głownie w zakresie wzrostu zadowolenia rośnie znaczenie

zdrowia i pracy. W obszarze jakości życia istotna jest także analiza aktywności społeczności

lokalnej, która objawia się uczestnictwem w różnego rodzaju organizacjach społecznych,

wydarzeniach i projektach kulturalnych, inicjatywach klastrowych. Szeroka analiza potencjału

kulturowego miasta, a co za tym idzie – obszarów aktywności społeczności lokalnej została

zdefiniowana w dokumencie strategicznym „Strategia Kultury Sosnowca do roku 2015”,

w którym określono 5 priorytetów strategicznych:

1. Siła i unikatowość sosnowieckiej kultury oraz kreatywność i niezależność lokalnych

środowisk twórczych.

2. Wysoki potencjał rozwoju kultury w mieście.

4 Raport http://www.us.edu.pl/zaglada-miast-projekt-shrink-smart-na-uniwersytecie-slaskim (dostęp:15.11.2013 r.)

http://www.us.edu.pl/zaglada-miast-projekt-shrink-smart-na-uniwersytecie-slaskim

11

3. Aktywność kulturalna mieszkańców miasta.

4. Kultura wspomagająca rozwój podmiotów lokalnych.

5. Kultura wzmacniająca markę miasta5.

Sosnowiec jest miastem z dużym zapleczem kulturowo - artystycznym, w którym

funkcjonuje m.in. Teatr Zagłębia, Muzeum, Sosnowieckie Muzeum zlokalizowane w Pałacu

Schöna, Centrum Sztuki – Zamek Sielecki, Miejski Klub im. Jana Kiepury, Miejski Klub

„Maczki”, Miejski Dom Kultury „Kazimierz”. W Sosnowcu swoją działalność prowadzi ponad

400 stowarzyszeń i fundacji. Trochę gorzej sytuacja wygląda w zakresie aktywności społeczności

lokalnej w obszarach związanych z innowacyjnymi formami działalności.

W mieście nie funkcjonuje żadna inicjatywa klastrowa, na niskim poziomie jest także współpraca

z sektorem B+R oraz współpraca sektora biznesowego i naukowego. Mimo, iż szczególnie

w nowoczesnym Parku Technologicznym stwarzane są warunki do innowacyjnych działań,

to jednak Sosnowiec ma jeszcze wiele do nadrobienia w tym obszarze.

5Strategia Kultury Sosnowca do roku 2015. Sosnowiec – miasto kulturalnych transformacji, Sosnowiec 2009, s. 24.

12

1.2. UWARUNKOWANIA EKONOMICZNE

Sosnowiec powstał jako miasto przemysłowe, dzięki szybkiemu rozwojowi przemysłu

ciężkiego. Rozwój ten zawdzięczało głównie dogodnej lokalizacji na skrzyżowaniu szlaków

drogowych i kolejowych. Po roku 1989 w mieście nastąpiła restrukturyzacja przemysłu, w wyniku

której likwidacji uległa większość zakładów wydobywczych, skutkiem czego profil rozwoju

miasta zmienił się z górniczo-hutniczego na przemysłowo-handlowy. Dzięki atrakcyjnej

lokalizacji w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej oraz istnieniu parków przemysłowo-

technologicznych w Sosnowcu powstają zakłady produkcyjne będące oddziałami światowych

koncernów. Mocno rozwinięty jest także handel, swoje placówki uruchomiła tu większość

działających w Polsce dużych sieci handlowych.

W Sosnowcu na koniec I kwartału 2014 roku zarejestrowanych było wg rejestru REGON

23641 podmiotów. Co oznacza, że od początku roku liczba ta zmniejszyła się o 165 podmiotów

względem danych na koniec 2013 r. Strukturę liczby zarejestrowanych przedsiębiorstw w okresie

ostatnich 5 lat przedstawia poniższy wykres:

Wykres 6. Liczba zarejestrowanych przedsiębiorstw w Sosnowcu w latach 2009-2014


Strukturę podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w latach 2009-2014

z podziałem na formę własności obrazuje poniższa tabela:

23484

24369

23449

23776

23806

23641

2009

2010

2011

2012

2013

IQ2014

13

Podmioty wg sektorów własnościowych 2009 2010 2011 2012 2013 IQ2014

Podmioty gospodarki narodowej ogółem 23484 24369 23449 23776 23806 23641

Sektor publiczny - ogółem 591 590 601 608 584 577

Sektor prywatny - ogółem 22893 23779 22848 23168 23222 23064

Tabela 3. Struktura podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w Sosnowcu

w latach 2009-2014 (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

Przeważający udział w strukturze zarejestrowanych podmiotów gospodarczych

w Sosnowcu mają firmy z sektora mikro, zatrudniające do 9 osób. Wg danych GUS na koniec

I kwartału 2014 w sosnowieckim rejestrze REGON figurowało 22 737 (o 105 mniej niż na koniec

2013 roku) firm z sektora mikroprzedsiębiorstw, małych firm było 742 (18 mniej niż na koniec

2013 roku), natomiast średnich (zatrudniających od 50-249 osób) 142 (11 mniej). W Sosnowcu

działalność prowadziło 20 firm zatrudniających od 250 do 999 osób (bez zmian do danych

z 31.12.2013 roku). Natomiast od 31.12.2013 roku w Sosnowcu jest o jedną firmę mniej,

zatrudniającą powyżej 1000 osób. Strukturę udziału firm w zależności od liczby zatrudnionych

pracowników obrazuje wykres 7.

Wykres 7. Struktura liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Sosnowcu wg liczby

zatrudnionych pracowników (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

22732

742

142

20

5

0-9

10-49

50-249

250-999

powyzej 1000

14

Na przestrzeni ostatniej dekady liczba przedsiębiorstw zarejestrowanych w Sosnowcu

oscylowała pomiędzy dwudziestoma trzema, a dwudziestoma czterema tysiącami. Dokładne

zestawienie liczb przedsiębiorstw przedstawia Tabela 4.

2001 2003 2005 2007 2009 2010 2012 2013 2014

OGÓŁEM 23625 24904 24940 24365 23484 24369 23776 23806 23641

Mikroprzedsiębiorstwa

(zatrudnienie od 1do 9 osób) 22696 23918 23914 23328 22410 23298 22837

96%

22897

96%

22732

96%

Małe przedsiębiorstwa

(zatrudnienie od10 do 49

osób)

720 809 866 879 919 913 760

3,19%

740

3,10%

742

3,13%

Średnie przedsiębiorstwa

(zatrudnienie od 50 do 249

osób)

168 139 128 129 126 131 153

0,64%

144

0,60%

142

0,60%

Duże przedsiębiorstwa (zatrudnienie od

250 do 999 osób)

34 34 28 28 24 21 20

0,08%

20

0,08%

20

0,08%

Duże przedsiębiorstwa

(zatrudnienie powyżej 1000

osób)

7 4 4 5 5 6 6

0,025%

5

0,021%

5

0,021%

Tabela 4. Liczba firm zrejestrowanych w REGON latach 2001-2014


Do roku 2005 zauważalny jest wysoki wzrost i utrzymujący się poziom liczby

przedsiębiorstw powyżej 24 tys. firm. Pomiędzy rokiem 2005, a 2009 widać duże załamanie

w gospodarce regionu i spadek liczby firm o 5,83 %. Światowy kryzys gospodarczy i ogólne

osłabienie kondycji gospodarki narodowej miało kluczowy wpływ na ten wynik. Dużo firm,

zwłaszcza z sektora mikro i małych nie utrzymało się na rynku. Ostatnie lata zweryfikowały

pozycję i kondycję sosnowieckich firm. W roku 2010 sytuacja w lokalnej gospodarce nieco się

poprawiła (o 3,63 %) i liczba zarejestrowanych firm wróciła do poziomu zbliżonego do roku

2007. Niestety wzrost nie był długotrwały i do roku 2012 działalność zamknęło 593 firmy.

Wg danych GUS na koniec 2013r. w Sosnowcu zarejestrowanych było 23 806 firm

(o 30 firm więcej niż na koniec 2012r.) co dawało zalążek pozytywnej prognozy na rozwój

lokalnej gospodarki. Jednak w okresie przeprowadzania aktualizacji badania wg danych

z GUS na IQ 2014r. nastąpił spadek zarejestrowanych firm o 30 podmiotów.

Najbardziej narażone na wpływ czynników zewnętrznych są mikro firmy, które stanowią

największą grupę przedsiębiorstw nie tylko w Sosnowcu, ale w całej gospodarce kraju, stąd

w przypadku tej grupy zarówno wzrost, jak i spadek jest częstym zjawiskiem. Przetrwanie,

zwłaszcza w warunkach kryzysu jest dla mikro firm ogromnym wyzwaniem. Należy jednak

zwrócić uwagę, na rolę jaką odgrywa ten obszar nie tylko w gospodarce Sosnowca ale w skali

15

całego kraju. Mikroprzedsiębiorstwa stanowią ok. 93% podmiotów gospodarczych w kraju

(dla Sosnowca odsetek ten wynosi 96%), a co za tym idzie są źródłem zatrudnienia zdecydowanej

większości społeczeństwa. W przypadku sosnowieckich firm z sektora mikro najwyższy wzrost na

przestrzeni ostatnich dwunastu lat odnotowano w 2003 roku. Wówczas liczba firm z tego sektora

wynosiła 23 918. Dane w następnym okresie (rok 2005) różnią się jedynie 4 firmami (spadek),

ale już w roku 2007 odnotowano spadek o 590 firm. Jednak największy w analizowanym okresie

spadek miał miejsce w 2009, wówczas liczba firm wynosiła 22 410, czyli o 1508 firm mniej,

niż w roku 2003. Z kolei w roku 2010 nastąpił wzrost do okresu poprzedniego o 888 firm,

ale tendencja wzrostowa nie utrzymała się długo i w roku 2012 461 firm zlikwidowało swoją

działalność. Początek roku 2014 przyniósł niewielki wzrost, jest o 30 firm więcej niż na koniec

2012 roku. Duża elastyczność w sektorze mikroprzedsiębiorstw powoduje, iż względnie szybkie

wszelkie wahania koniunktury oraz zmiany strukturalne pod względem popytu jakościowego

i ilościowego znajdują swoje odzwierciedlenie właśnie w tym sektorze.

Sektor firm małych zatrudniających do 49 osób także jest dość elastyczny jednak nie

wykazuje już tak silnych wahań jak mikroprzedsiębiorstwa. Na początku analizowanego okresu

(rok 2001) zarejestrowanych w rejestrze REGON było 720 firm. Od tego czasu widać wyraźny

przyrost liczby małych firm, aż do 2009 roku kiedy to liczba wzrosła do 919 (przybyło 199 firm).

Do 2009 roku segment ten rozwijał się progresywnie w stabilnych warunkach. W 2010

zlikwidowanych zostało 6 firm, ale drastyczny spadek nastąpił w okresie 2011- 2012, kiedy to 153

firmy zamknęły swoją działalność. Zgodnie z danymi GUS w IQ 2014 w rejestrze funkcjonowało

740 firm, co oznacza iż nadal utrzymuje się tendencja spadkowa.

W przypadku sektora firm średnich (zatrudniających do 249 osób) wskaźniki dynamiki są

odwrotne niż w przypadku małych firm. W latach, w których odnotowywano przyrost małych

firm, duże firmy zmuszone były likwidować bądź zawieszać działalność. Na przykład w roku

2009 odnotowano najwyższy przyrost małych firm (z 720 w roku 2001do 919), natomiast dużych

firm w roku 2001 zarejestrowanych było 168, liczba ta przez następne okresy spadała, i najniższą

wartość utrzymała w roku 2009 – 126. Od roku 2010 odnotowuje się sukcesywny przyrost firm

z sektora średniego. Na koniec 2012 roku zarejestrowanych było 153, jednak do końca 2013 roku

swoją działalność zakończyło 9 firm. W IQ 2014 w systemie REGON zarejestrowanych było 142

średnie firmy. Warto zwrócić uwagę, iż dynamika zmian w zakresie liczby przedsiębiorstw nie

musi w każdym przypadku oznaczać zakończenia działalności podmiotu. Wystarczy że zmianie

ulegną kryteria klasyfikacji przedsiębiorstwa, tj. zmiana liczby zatrudnionych pracowników bądź

poziom przychodów. Odwrotnie sytuacja wygląda w przypadku dużych firm.

Tych zatrudniających powyżej 250 pracowników w Sosnowcu w roku 2001 było 34 i od tego

16

czasu, z roku na rok liczba ta maleje. Na koniec 2012 roku było ich 20 i taka liczba utrzymuje się

do IQ2014roku.W ostatnich latach poprawiła się natomiast sytuacja firm zatrudniających powyżej

1000 pracowników. W roku 2001 było ich 7, potem liczba zmalała do 4 (2003-2005), a od roku

2010 na terenie Sosnowca swoją działalność prowadziło 6 dużych zakładów pracy, do roku 2013

jest ich 5.

Drugi czynnik charakteryzujący lokalną gospodarkę to struktura firm według sekcji

działalności. W zakresie struktury udziału sosnowieckich firm wg sekcji PKD dominująca jest

działalność z sekcji G tj. sekcji obejmującej najbardziej popularną gałąź gospodarki czyli handel

hurtowy i detaliczny artykułów spożywczych, napojów i artykułów tytoniowych, stanowiąca

34,79% sosnowieckich firm. Na drugim miejscu jest działalność związana

z budownictwem (sekcja F) z udziałem w gospodarce miasta 10,21% oraz działalność

profesjonalna, naukowa i techniczna (sekcja M) stanowiąca 8,79%. Z kolei minimalny udział

w rynku mają firmy z sekcji B (0,03%) oraz D (0,04%).

Udział procentowy poszczególnych sekcji w gospodarce Sosnowca przedstawia poniższa

tabela:

Sekcja PKD Liczba podmiotów

w roku 2012

Liczba podmiotów

w roku 2013

ZMIANA w roku

2013 względem

2012

Ogółem Udział

%

Ogółem Udział

%

A rolnictwo 88 0,37 % 90 0,37% 0

B górnictwo i wydobywanie 8 0,03 % 9 0,03% 0

C przetwórstwo przemysłowe 1628 6,84 % 1645 6,91% + 0,07%

D wytwarzanie i zaopatrywanie w

energię

11 0,04 % 13 0,05% +0,01%

E dostawa wody, gospodarka

ściekami

68 0,28 % 65 0,27% - 0,01%

F budownictwo 2428 10,21% 2407 10,11% -0,01%

G handel hurt. i det. naprawa

pojazdów

8272 34,79% 8163 34,28% -0,51%

H transport i gospodarka

magazyn.

1922 8,08 % 1874 7,87% -0,21%

17

I zakwaterowanie i gastronomia 740 3,11 % 738 3,10% -0,01%

J informacja i komunikacja 588 2,47 % 613 2,57% + 0,1%

K finanse, ubezpieczenia 1040 4,37 % 1028 4,31% - 0,06%

L nieruchomości 974 4,09 % 1011 4,24% + 0,15%

M działalność profesjonalna,

naukowa i techniczna

2092 8,79 % 2109 8,85% - 0,06%

N administracja, działalność

wspierająca

587 2,46 % 606 2,54% + 0,08%

O administracja publiczna 22 0,09 % 21 0,08% -0,01%

P edukacja 807 3,39 % 837 3,51% +0,12%

Q opieka zdrowotna, pomoc

społeczna

1064 4,47 % 1117 4,69% + 0,22%

R kultura, rozrywka, rekreacja 304 1,27 % 307 1,28% + 0,01%

S i T pozostała dział. usługowa,

gospodarstwa domowe

zatrudniające pracowników

1133

4,76 % 1153 4,84% + 0,08%

Tabela 5. Udział procentowy sekcji PKD w sosnowieckiej gospodarce (zestawienie danych za rok

2012-2013) (Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane z GUS na 31.12.2012 r. i 31.12.2013 r.).

Graficzne zestawienie dominującego typu gospodarki w Sosnowcu przedstawia poniższy wykres.

Wykres 8. Struktura firm wg PKD w roku 2013 (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

Zestawienie dynamiki zmian w zakresie struktury firm wg sekcji PKD w latach 2012-2013

przedstawiono na wykresie nr 9.

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S i T

Serie2 88 8 1628 11 68 2428 8272 1922 740 588 1040 974 2092 587 22 807 1064 304 1133

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

18

Wykres 9. Struktura zmian wg PKD w latach 2012-2013

(Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane z GUS na 31.12.2012 r. i 31.12.2013 r. ).

Na przestrzeni ostatnich dwóch lat widać niewielką różnicę w zakresie zmian struktury wg

sekcji PKD wśród sosnowieckich firm. Największy przyrost nastąpił w sekcji Q (opieka

zdrowotna, pomoc społeczna) o 0,22% i sekcji L (nieruchomości) o 0,15%. Największy spadek

zanotowano w sekcji G (handel hurt. i det. naprawa pojazdów) -0,51% oraz

H (transport i gospodarka magazyn) o 0,21%. Zupełnie bez zmian jest natomiast w rolnictwie

(sekcja A) i przemyśle wydobywczym (sekcja B).

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R

2012 88 8 1628 11 68 2428 8272 1922 740 588 1040 974 2092 587 22 807 1064 304

2013 90 9 1645 13 65 2407 8163 1874 738 613 1028 1011 2109 606 21 837 1117 307

19

1.3. UWARUNKOWANIA EDUKACYJNE

Sosnowiec to w skali kraju duży i liczący się ośrodek oświatowy i naukowy. W mieście

funkcjonuje 35 szkół podstawowych, 26 gimnazjów oraz 20 szkół ponadgimnazjalnych. Placówki

oświatowe funkcjonują jako samodzielne jednostki lub jednostki połączone w zespoły szkół.

W ramach zespołów szkół działa: 14 zespołów szkół ogólnokształcących, 3 zespoły szkół

specjalnych, centrum kształcenia ustawicznego, 9 zespołów szkół zawodowych. Obok szkół

publicznych, dla których organem prowadzącym jest miasto, funkcjonuje również oświata

prowadzona przez inne podmioty. Należy do nich 55 szkół niepublicznych oraz 1 szkoła

publiczna. Ponadto w Sosnowcu działają też szkoły artystyczne i sportowe. Wspomagającą rolą

edukacyjną służą także inne placówki oświatowe, wśród nich: Ogniska Pracy Pozaszkolnej,

Międzyszkolny Ośrodek Sportowy, Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne oraz Centrum

Doskonalenia Nauczycieli. Poza publicznymi placówkami oświatowymi działają także placówki

prowadzone przez inne podmioty (w liczbie 47), oferujące różnego typu kursy i zajęcia

pozalekcyjne zarówno dla dzieci, jak i dla osób dorosłych6.

Sosnowiec to także miasto uniwersyteckie, z bogatą bazą dydaktyczno-naukową,

w którym obecnie kształci się ponad 15 000 studentów. Swoje siedziby mają tu następujące

uczelnie państwowe: Uniwersytet Śląski (wydziały: Nauk o Ziemi, Informatyki i Nauki

o Materiałach, Filologiczny), Śląski Uniwersytet Medyczny (Wydział Farmaceutyczny),

Politechnika Śląska (Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki) oraz Nauczycielskie

Kolegium Języków Obcych. W mieście funkcjonują także uczelnie niepubliczne – Wyższa Szkoła

Humanitas, Wyższa Szkoła Medyczna oraz Wyższa Szkoła Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii7.

W analizie rynku pracy należy także wziąć pod uwagę lokalny system edukacji oraz

strukturę wykształcenia mieszkańców. Ważne jest aby rozwój szkolnictwa związany był

z charakterem i rozwojem lokalnej gospodarki. Kierunki kształcenia powinny odpowiadać

zdefiniowanym w dokumentach strategicznych regionu inteligentnym specjalizacjom. Wskazana

jest także współpraca przedstawicieli edukacji z lokalnymi przedsiębiorcami. Jak wynika

z ostatnich badań8

przeprowadzonych w subregionie Zagłębia Dąbrowskiego zdecydowana

większość placówek edukacyjnych nie współpracuje z osobami, które odpowiedzialne

są za zarządzanie zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwach działających na terenie subregionu

sosnowieckiego. Skutkuje to brakiem wiedzy w bieżącej sytuacji pracowników na rynku, co

6 Źródło: http://www.sosnowiec.pl/strefa_rozrywki/artykuly/k1,104,edukacja/, (dostęp: 18.12.2013 r.)

7 Źródło: http://www.sosnowiec.pl/strefa_rozrywki/artykuly/k1,100,studiuj_w_sosnowcu/, data pobrania: 18.12.2013

8 Projekt „Badania i analizy kierunków zmian sektora MSP subregionu Zagłębia Dąbrowskiego

w kontekście rynku pracy” realizowany w okresie 12.2011- 02.2013 na zlecenie WUP Katowice.

20

w efekcie może doprowadzać do niedopasowania oferty do potrzeb nie tylko pracodawcy, ale

poziomu wiedzy i kompetencji kadry pracowniczej. Podobna sytuacja jest w przypadku

współpracy placówek edukacyjnych z ośrodkami badawczymi w zakresie doradztwa

eksperckiego. Niestety spora część placówek nie funkcjonuje w partnerstwie z innymi ośrodkami.

Ponad 60% placówek, które wzięły udział w badaniu nie współpracuje z jednostkami, których

zadaniem jest obserwacja rynku i dostarczanie rzetelnej wiedzy na temat bieżących potrzeb

i trendów. Tego typu praktyki niestety nigdy nie doprowadzą do wyrównania poziomu

dopasowania potrzeb przedsiębiorców do rynku pracy. Ponadto jak wynika z raportów placówki

edukacyjne nie tylko nie współpracują z przedstawicielami biznesu ale także nie badają potrzeb

szkoleniowych wśród zagłębiowskich pracowników. Zaledwie 32% placówek biorących udział

w badaniu zadeklarowało konsultacje i monitoring preferencji zagłębiowskich pracowników

(Wykres 10).

Istota niedopasowania podaży do popytu rynku pracy nie jest tylko problemem na szczeblu

lokalnym. Cała gospodarka krajowa boryka się z tym problemem. Specjaliści opracowują nowe

prognozy zawodów, a ministerstwo gospodarki wręcz „zamawia” kierunki kształcenia. Program

kierunków zamawianych miał zapobiec „produkowaniu” bezrobotnych przez uczelnie.

Ale absolwenci części tych studiów mają większe problemy ze znalezieniem pracy niż ci

z fakultetów uważanych za nieatrakcyjne dla firm. Lista fakultetów, które resort nauki uznał za

potrzebne na rynku pracy, okazała się błędna. Niektóre z nich dają słabsze gwarancje zatrudnienia

niż zwykłe masowe kierunki. Chodzi szczególnie o ochronę środowiska, inżynierię środowiska

czy chemię. Odsetek bezrobotnych absolwentów po tych studiach z ostatnich 10 lat wynosi

odpowiednio 8,9 proc., 9,3 proc. i 10,3 proc. Mają oni większe problemy ze znalezieniem pracy

niż np. osoby kończące prawo (6,5 proc. bezrobotnych), ekonomię (6,8 proc.) czy nawet

zarządzanie i marketing (7,7 proc.)9

. Tak wynika z raportu Bilans Kapitału Ludzkiego10

zrealizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Uniwersytet Jagielloński.

9http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/711847,chybiona_lista_kierunkow_zamawianych_rzad_placi_za_n

auke_bezrobocia.html (dostęp: 18.12.2014 r.) 10

„Bilans Kapitału Ludzkiego”, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Uniwersytet Jagielloński, Warszawa,

2013 r.

http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/711847,chybiona_lista_kierunkow_zamawianych_rzad_placi_za_nauke_bezrobocia.html

http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/711847,chybiona_lista_kierunkow_zamawianych_rzad_placi_za_nauke_bezrobocia.html

21

Wykres 10. Badanie potrzeb szkoleniowych przez placówki edukacyjne

(Źródło: „Badania i analizy kierunków zmian sektora MSP subregionu Zagłębia Dąbrowskiego

w kontekście rynku pracy”- raport cząstkowy, s.98).

Na obecną chwilę system edukacji w Sosnowcu stoi przed ogromnym wyzwaniem. Mimo

wielu trudności udało się zatwierdzić projekt ustawy regulującej zmiany w systemie kształcenia

zawodowego. Projekt zakłada utworzenie dwóch centrów edukacyjnych kształcących młodzież

w kierunku technicznym i usługowym. Koncepcja utworzenia centrów edukacyjnych znajduje

poparcie w koncepcji inteligentnych specjalizacji regionu, która zakłada, że regiony powinny

wykazywać swoje mocne i słabe strony oraz rozwijać swą specjalizację – ze szczególnym

naciskiem na innowacje. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż opracowana w 2007 Strategia

Rozwoju Miasta wyprzedziła koncepcję inteligentnych specjalizacji. Zdefiniowany w niej bowiem

główny cel strategiczny, który ma gwarantować trwały rozwój uwzględnia specjalizację jako

priorytet: „Sosnowiec jako ośrodek wyspecjalizowanych usług i nowoczesnej gospodarki,

o czystym środowisku i zmodernizowanej infrastrukturze”. Specjalizacja regionów pozwoli na

osiąganie przez nie przewagi konkurencyjnej, dlatego tak istotne jest wykorzystanie zasobów

jakimi dysponuje. To przemysł i usługi zlokalizowane w Sosnowcu zdeterminowały wybrane

obszary rozwoju miasta (inteligentne specjalizacje): rozwój nowoczesnych zakładów

przemysłowych oraz kreowanie innowacyjnych usług kreatywnych. Dlatego filarem rozwoju

szkolnictwa zawodowego w Sosnowcu powinny być kierunki związane z dwoma głównymi

inteligentnymi specjalizacjami, opisane za pomocą dwóch kierunków działań:

racjonalności – kierunki kształcenia technicznego, związanego z przemysłem ciężkim

i maszynowym,

kreatywności – kierunki kształcenia związane z usługami (zwłaszcza innowacyjnymi).

0%

32%

68%

Czy badają Państwo potrzeby szkoleniowe wsrod pracowników z Zagłębia

Dąbrowskiego?

brak odp. tak nie

22

Idea uruchomienia centrów jest przede wszystkim ratunkiem wobec wysokiego poziomu

bezrobocia w regionie i odpowiedzią na kierunki rozwoju lokalnego rynku pracy. Na chwilę

obecną w Sosnowcu funkcjonuje 9 zespołów szkół technicznych i zawodowych. Duża liczba

placówek kształcenia zawodowego wydaje się adekwatna w mieście charakteryzującym się

wysoką liczbą ludności. Obecnie, za sprawą rosnącego bezrobocia wśród absolwentów uczelni

wyższych, posiadających bardzo ogólne wykształcenie, wzrasta liczba uczniów zainteresowanych

zdobyciem rzetelnego zawodu. Jest to, bez wątpienia, ogromna szansa dla tych placówek

kształcenia zawodowego, które dopasują swą ofertę do wymagań rynku pracy.

Taki stan rzeczy potwierdzają wyniki badań projektu „Badania i analizy kierunków zmian

sektora MSP subregionu Zagłębia Dąbrowskiego”. Badanie przeprowadzone na próbie 1000

przedsiębiorstw sektora technologicznego w subregionie Zagłębia Dąbrowskiego wykazało,

iż rynek pracy charakteryzuje się swoistym brakiem synergii miedzy podażą absolwentów

do zapotrzebowania pracodawców. Jednym z kluczowych zagadnień w tym obszarze jest kwestia

współpracy z absolwentami szkół średnich o profilu technicznym

i zawodowym. Niepokojące jest to, iż przedsiębiorcy – niemalże połowa badanych respondentów

– nie współpracują z absolwentami tego typu szkół. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest

naturalny brak potrzeby zatrudniania absolwentów uczelni technicznych i zawodowych,

wynikający z profilu działalności firmy, jednakże drugim, niezwykle istotnym, powodem

zaistniałej sytuacji jest niewystarczający poziom wykształcenia tychże absolwentów w opinii

pracodawców. Czynnik ten należy uznać za sygnał, iż placówki kształcenia zawodowego powinny

zmienić swą ofertę edukacyjną, uwzględniając oczekiwania pracodawców i rynku pracy.

O potrzebie poprawy jakości kształcenia zawodowego i technicznego w subregionie Zagłębia

Sosnowieckiego świadczy fakt, iż 64% badanych twierdzi, że ilość szkół technicznych

i zawodowych jest niewystarczająca. Odpowiedzią na ten sygnał nie powinno być jednak

tworzenie nowych – rozproszonych – szkół, lecz reforma szkół dotychczas istniejących

i utworzenie dynamicznych, nowoczesnych centrów edukacyjnych. „Połączenie sił” placówek,

w celu podniesienia prestiżu i poziomu edukacji, a także wzmocnienia oferty edukacyjnej, jest

zgodne z obecnymi trendami nie tylko w dziedzinie edukacji zawodowej, ale również

w obszarze biznesowym.

Ideą wprowadzania wszelkich zmian w systemie edukacyjnym szkolnictwa zawodowego

w Sosnowcu jest osiągnięcie efektu edukacyjnego w postaci: trwałej zdolności absolwentów

do efektywnego funkcjonowania na trudnym rynku pracy.

23

Ostatnia bardzo duża inwestycja w obszarze wzmacniania potencjału edukacyjnego

w mieście to budowa nowej siedziby Instytutu Neofilologii Wydziału Filologicznego

Uniwersytetu Śląskiego. Placówka jest sztandarowym budynkiem Uniwersytetu Śląskiego

w Sosnowcu i jednym z najnowocześniejszych obiektów uniwersyteckich w kraju.

Jednym z podstawowych elementów strategii przyjętej przez władze miejskie jest dalszy

rozwój bazy naukowej. W związku z tym miasto przygotowuje kolejne obiekty

z przeznaczeniem na szkolnictwo wyższe. W lipcu 2014 roku PKP SA i Politechnika Śląska

podpisały list intencyjny w sprawie utworzenia w Maczkach, będących dzielnicą Sosnowca,

Centrum Naukowo-Dydaktycznego Transportu Kolejowego. Ma ono zacząć funkcjonować

1 października 2016 roku. Dworzec kolejowy w Sosnowcu-Maczkach to jeden z najstarszych

świadków historii kolei na ziemiach polskich i historii Zagłębia Dąbrowskiego. Od wielu lat jest

nieczynny i popada w coraz większą ruinę. W Maczkach mają się kształcić studenci w trzech

specjalnościach: budowa i eksploatacja pojazdów szynowych, zarządzenie i bezpieczeństwo

w transporcie kolejowym oraz projektowanie i utrzymanie infrastruktury transportu kolejowego.

Będą tu również organizowane szkolenia oraz kursy specjalistyczne dla pracowników kolei 11 .

Proaktywna postawa wobec wzrostu poziomu edukacji społeczności lokalnej wynika

bezpośrednio z faktu, iż miasto po przejściu transformacji gospodarczej i likwidacji wiodących

gałęzi przemysłu (górnictwo, włókiennictwo i częściowo hutnictwo) nastawia się na przemysł

wykorzystujący najnowocześniejsze technologie. Przykładem jest powstanie Parku Naukowo –

Technologicznego na pokopalnianych terenach, który pozwoli w przyszłości połączyć

nowoczesny przemysł z technologiami oferowanymi przez rodzime uczelnie, pobudzając

jednocześnie lokalną gospodarkę do tworzenia nowych miejsc pracy.

11

http://sosnowiec.naszemiasto.pl/artykul/na-dworcu-w-maczkach-bedzie-dzialac-centrum-

naukowo,2367860,artgal,t,id,tm.html (dostęp:18.12.2014 r.).

http://sosnowiec.naszemiasto.pl/artykul/na-dworcu-w-maczkach-bedzie-dzialac-centrum-naukowo,2367860,artgal,t,id,tm.html

http://sosnowiec.naszemiasto.pl/artykul/na-dworcu-w-maczkach-bedzie-dzialac-centrum-naukowo,2367860,artgal,t,id,tm.html

24

1.4. SYTUACJA NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM POWIATU SOSNOWIECKIEGO

Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w II kwartale

2014 r. województwo śląskie w porównaniu z innymi województwami charakteryzowało się:

jednym z najniższych współczynników aktywności zawodowej (po województwie

warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim),

jednym z niższych wskaźników zatrudnienia (po województwie warmińsko-mazurskim,

podkarpackim, zachodniopomorskim i świętokrzyskim),

jedną z niższych wartości stopy bezrobocia (po województwie: mazowieckim,

wielkopolskim, zachodniopomorskim, opolskim, pomorskim i łódzkim)12

.

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) wykazały, że woj. Śląskie

w porównaniu z innymi województwami charakteryzowało się w II kwartale 2014 r. jednym

z najniższych współczynników aktywności zawodowej, jednym z niższych wskaźników

zatrudnienia oraz jedną z niższych wartości stopy bezrobocia. W odniesieniu do analogicznego

okresu ubiegłego roku zmniejszyły się liczby aktywnych zawodowo (o 3,2%), pracujących

(o 42 tys.), bezrobotnych (o 26 tys.) oraz biernych zawodowo (o 83 tys.).

Wyniki w/w badania wskazują na poprawę sytuacji na rynku pracy w porównaniu

z I kwartałem 2014 r. Zanotowano wzrost aktywnych zawodowo (o 10 tys.) i spadek biernych

zawodowo (o 50 tys.). Wśród aktywnych zawodowo nastąpił wzrost liczby pracujących (o 40 tys.)

przy jednoczesnym spadku liczby bezrobotnych (o 30 tys.).

Analizując dane z II kwartału 2014 r. w odniesieniu do II kwartału 2013 r. oraz I kwartału

2014 roku można zauważyć, że zmniejsza się obciążenie pracujących osobami niepracującymi.

W omawianym okresie na 1000 pracujących przypadało 1054 bezrobotnych i biernych zawodowo.

W porównaniu z II kwartałem 2013 r. odnotowano wzrost współczynnika aktywności

zawodowej ludności w woj. śląskim. W II kwartale 2014 roku wyniósł on 53,5% (w kraju 56,1%)

i był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (odpowiednio: 61,6% i 46,1%).

12

Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim w II kwartale 2014 r.. Urząd Statystyczny

w Katowicach, wrzesień 2014 r., str. 8.

25

Wykres nr 11. Współczynnik aktywności zawodowej w województwie śląskim według wieku


Najwyższy poziom aktywności zawodowej odnotowano wśród osób z wykształceniem

wyższym (79,9%) oraz policealnym i średnim zawodowym (63,9%), natomiast najniższy

z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (13,1%). Dla mężczyzn z wyksztalceniem wyższym

współczynnik aktywności zawodowej wynosił 83,4% a dla kobiet z tym samym wykształceniem –

77,6%.

Aktywność zawodowa ludności w wieku 15 lat i więcej znalazła swoje odbicie

w aktywności członków gospodarstw domowych. W II kwartale 2014 r. gospodarstwa domowe,

które posiadały w swoim składzie przynajmniej jedną osobę pracującą i nie były obciążone

bezrobociem stanowiły 54,2% ogółu gospodarstw, natomiast gospodarstwa obciążone

bezrobociem (z przynajmniej jedną osobą bezrobotną) 8,2%. Pozostałe 37,6% to gospodarstwa

osób biernych zawodowo (bez osób aktywnych zawodowo)13

.

13

Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim w II kwartale 2014 r.. Urząd Statystyczny

w Katowicach, wrzesień 2014 r., str. 10.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

15-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55 lat i więcej

35,4%

85,1% 86,8%

73,7%

20,4%

35,5%

86,3% 87,1%

74,1%

20,4%

II kwartał 2013 r. II kwartał 2014 r.

26

1.4.1. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA PRACUJĄCYCH

W II kwartale 2014 r. zbiorowość pracujących w województwie śląskim liczyła

1.858 tys., z czego większość (tj. 1.030 tys.) stanowili mężczyźni14

. W porównaniu z II kwartałem

2013 roku liczba ta obniżyła się o 42 tys., co stanowi 2,2%. Spadek ten dotyczy pracujących

zamieszkałych zarówno na wsi, jak i w mieście.

W tym samym okresie czasu pracujący stanowili 48,7% ogółu ludności w wieku 15 lat

i więcej (51,0% w kraju). Ich udział zwiększył się zarówno w porównaniu z II kwartałem 2013 r.

(o 0,8 p. proc.), jak i z I kwartałem b.r. (o 1,6 p. proc.).

Wyższy wskaźnik zatrudnienia odnotowano dla mężczyzn niż dla kobiet (56,7% wobec

41,4%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (49,4% wobec 42,2%). W relacji do II

kwartału 2013 r. odnotowano wzrost wskaźnika zatrudnienia zarówno dla populacji kobiet, jak

i mężczyzn (po 0,9 p. proc.).

Wśród pracujących największą grupę tworzyły osoby w wieku 35 – 44 lata (28,7%),

których liczba w porównaniu z II kwartałem 2013 r. wzrosła (o 1,3%). Osoby w wieku 25 – 34

lata stanowiły 26,7% ogółu pracujących, a ich liczba zmniejszyła się o 2,2%. Udział pracujących

w wieku 45 – 54 lata wyniósł 22,4%, a ich liczba w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r.

zmniejszyła się o 6,5%. Niewiele mniejszy był udział pracujących w wieku 55 lat i więcej

(19,2%). Najmniej liczną grupę pracujących tworzyły osoby w wieku 15 – 24 lata (7,6%), których

liczba zmniejszyła się o 2,8%15

.

Wykres nr 12. Pracujący w województwie śląskim w II kwartale 2014 r. według wieku


14

Ibidem, str. 10. 15

Ibidem, str. 11.

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

15-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55 lat i więcej

7,60%

26,70% 28,70%

22,40% 19,20%

II kwartał 2014 r.

27

Spośród osób pracujących w II kwartale 2014 r. najwięcej posiadało wykształcenie wyższe

– 588 tys., policealne i średnie zawodowe - 553 tys. oraz zasadnicze zawodowe - 495 tys.

Wykształceniem średnim ogólnokształcącym legitymowało się 156 tys. osób. Najmniej

pracujących posiadało wykształcenie gimnazjalne i niższe (66 tys. osób). W porównaniu

z II kwartałem 2013 r. odnotowano wzrost liczby pracujących z wykształceniem średnim

ogólnokształcącym (o 6,8%) oraz wyższym (o 1,2%). Obniżyła się natomiast liczba pracujących

z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (o 9,6%), policealnym i średnim zawodowym (o 5,0%)

oraz zasadniczym zawodowym (o 4,4%).

Wykres nr 13. Pracujący w województwie śląskim w II kwartale 2014 r. według wykształcenia

(w tysiącach) (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

Dane wykazują, że pracujące kobiety były lepiej wykształcone niż mężczyźni. W II

kwartale 2014 r. ponad 78% pracujących kobiet posiadało się co najmniej średni poziom

wykształcenia wobec ponad 63% pracujących mężczyzn o takim poziomie wykształcenia. Liczba

pracujących mężczyzn z wykształceniem zasadniczym zawodowym była ponad 2-krotnie wyższa

niż liczba kobiet o tym wykształceniu. Ponadto na każdym poziomie wykształcenia wskaźnik

zatrudnienia dla mężczyzn był wyższy niż dla kobiet.

W II kwartale br. w niepełnym wymiarze czasu pracy pracowało 151 tys. osób (8,1%

ogółu pracujących). Liczba tych osób pozostała bez zmian w porównaniu z II kwartałem 2013 r.,

natomiast zmniejszyła się (o 1,9%) w stosunku do I kwartału br. Ponad 85% osób pracujących

w niepełnym wymiarze czasu pracy to mieszkańcy miast. Prawie 70% osób pracujących

w niepełnym wymiarze czasu pracy stanowią kobiety.

0

100

200

300

400

500

600

588 553

156

495

66

II kwartał 2014 r.

28

Biorąc pod uwagę status zatrudnienia, najliczniejszą grupę wśród pracujących stanowili

pracownicy najemni (86,3%). W dalszej kolejności byli pracodawcy i pracujący na własny

rachunek (12,8%). Najmniej liczną zbiorowość tworzyli pomagający członkowie rodzin (0,9%).

W II kwartale 2014 r. najwięcej osób pracowało w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe

(400 tys.), handel; naprawa pojazdów samochodowych (274 tys.), górnictwo i wydobywanie (158

tys.), edukacja (152 tys.), budownictwo (135 tys.) oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna (126

tys.). Najmniej osób pracowało w sekcjach: obsługa rynku nieruchomości (18 tys.)

oraz działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (24 tys.) 16

.

Mężczyźni stanowili większość wśród pracujących m.in. w takich sekcjach jak

budownictwo (91,9%) oraz górnictwo i wydobywanie (91,1%). Kobiety natomiast dominowały

wśród pracujących m.in. w sekcjach: edukacja (83,6%) oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna

(81,7%).

Wykres nr 14. Pracujący w województwie śląskim według płci i wybranych sekcji PKD w II kwartale

2014 r. (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

16

Ibidem, str. 12.

0 100 200 300 400 500

mężczyźni

opieka zdrowotna i pomoc społeczna

edukacja

transport i gospodarka magazynowa

handel, naprawa pojazdówsamochodowychbudownictwo

przetwórstwo przemysłowe

górnictwo i wydobywanie

0 50 100 150 200

kobiety

opieka zdrowotna i pomoc społeczna

edukacja

transport i gospodarka magazynowa

handel, naprawa pojazdówsamochodowychbudownictwo

przetwórstwo przemysłowe

górnictwo i wydobywanie

29

Najliczniejszymi grupami zawodowymi wśród pracujących byli specjaliści (18,8%),

robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (15,5%), technicy i inny średni personel (14,8%).

pracownicy usług i sprzedawcy (14,9%). Z kolei najmniej liczną grupę zawodową tworzyli

rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (2,5%). Kobiety stanowiły większość w takich grupach

zawodowych jak: pracownicy biurowi (71,2%), pracownicy usług i sprzedawcy (69,7%),

specjaliści (62,2%) oraz pracownicy przy pracach prostych (58,6%). W pozostałych grupach

zawodowych przeważali mężczyźni m.in. operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (89,0%),

robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (87,8%), przedstawiciele władz publicznych, wyżsi

urzędnicy i kierownicy (64,6%).

WYSZCZEGÓLNIENIE

2013 2014

II kwartał I kwartał II kwartał II kwartał

2013 =100

I kwartał

2014 =100 w tysiącach

OGÓŁEM 1900 1818 1858 97,8 102,2

Przedstawiciele władz

publicznych, wyżsi

urzędnicy i kierownicy

129 137 127 98,4 92,7

Specjaliści. 361 366 349 96,7 95,4

Technicy i inny średni

personel

244 238 276 113,1 116,0

Pracownicy biurowi 141 140 125 88,7 89,3

Pracownicy usług

i sprzedawcy

283 265 254 89,8 95,8

Rolnicy, ogrodnicy,

leśnicy i rybacy

42 32 47 111,9 146,9

Robotnicy przemysłowi

i rzemieślnicy

305 267 288 94,4 107,9

Operatorzy i monterzy

maszyn i urządzeń

263 243 254 96,6 104,5

Pracownicy przy pracach

prostych

129 128 134 103,9 104,7

Tabela nr 6. Liczebność grup zawodowych w województwie śląskim w I i II kwartale 2014 r. oraz

w II kwartale 2013 r. (Źródło: Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim w II kwartale

2014 r.. Urząd Statystyczny w Katowicach, wrzesień 2014 r., str. 13).

W II kwartale 2014 r. pracę dodatkową wykonywało 84 tys. pracujących (4,5% ogółu),

tj. mniej niż w II kwartale 2013 r. (o 15,2%), natomiast więcej niż w I kwartale br. (o 25,4%).

W więcej niż jednym miejscu pracy pracowały najczęściej osoby posiadające wykształcenie

wyższe (7,8% w danej grupie) oraz osoby w wieku 35-44 lata (6,5%)17

.

17

Ibidem, str. 13.

30

Liczba osób poszukujących innej pracy niż obecnie wykonywana wyniosła 51 tys.

tj. mniej w stosunku do II kwartału ubiegłego i I kwartału bieżącego roku (odpowiednio o 23,9%

i 22,7%). Główną przyczyną poszukiwania pracy była chęć polepszenia warunków finansowych,

którą zadeklarowało 30 tys. osób poszukujących innej pracy. Wśród osób deklarujących zmianę

pracy dominowały osoby w wieku 25–34 lata (51,0% ogółu poszukujących nowej pracy)

oraz osoby z wykształceniem wyższym (47,1%).

1.4.2. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY

W TYM BEZROBOTNYCH

Liczba osób poszukujących pracy zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy

w Sosnowcu w końcu września 2014 r. wynosiła 389 (w tym 179 kobiet). Natomiast liczba osób

bezrobotnych wynosiła 9.446 (w tym 5.085 kobiet)18

. Z tego 1.145 osób posiadało prawo do

zasiłku (w tym 635 kobiet). W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku liczba

bezrobotnych zmniejszyła się o 1.714.

Wykres nr 15. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. płci (stan na dzień

30.09.2014 r.) (Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01,

Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu)

Analiza struktury osób bezrobotnych ze względu na płeć potwierdza krajowe statystyki,

z których wynika, że bezrobotnych kobiet jest więcej niż bezrobotnych mężczyzn. W przypadku

Sosnowca na koniec III kwartału 2014 r. bezrobotnych kobiet było o 8% więcej niż mężczyzn. Dla

porównania na dzień 30.09.2013 r. różnica ta wynosiła 6,4%, a na dzień 30.06.br. tylko 4% na

korzyść mężczyzn.

18

Sprawozdanie o rynku pracy MPiPS – 01, Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu

46 %

54% Mężczyźni

Kobiety

31

Z ogólnej liczby bezrobotnych zarejestrowanych w tutejszym Urzędzie w końcu września

2014 r. 7.091 osób (w tym 3.743 kobiety) należało do poprzednio pracujących, 386 (w tym 248

kobiet) zostało zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a 2.355 (w tym 1.342

kobiety) dotychczas nie pracowało. W porównaniu z danymi z końca III kwartału 2013 r. wzrosła

liczba poprzednio pracujących w stosunku do ogólnej liczby zarejestrowanych (o 5%) i zmalała

liczba dotychczas niepracujących (o 5%). Liczba zwolnionych z przyczyn zakładu pracy

w stosunku do ogółu zarejestrowanych bezrobotnych utrzymała się na tym samym poziomie (4%).

291 osób zarejestrowanych stanowili bezrobotni w okresie do 12 miesięcy od dnia

ukończenia nauki. W tym 77 osób to bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą, do 27 roku

życia.

W końcu września 2014 r. w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w Sosnowcu

najliczniejszy udział miały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (2.559),

policealnym i średnim zawodowym (2.327) oraz gimnazjalnym i poniżej (2.285). Bezrobotnych

z wykształceniem wyższym było 1.288. Najmniej liczną grupę stanowiły natomiast osoby

posiadające wykształcenie średnie ogólnokształcące (987). W porównaniu z analogicznym

okresem ubiegłego roku struktura bezrobotnych wg. wykształcenia pozostaje bez zmian.

Wykres 16. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. wykształcenia (stan na dzień

30.09.2014r.) (Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01,


0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

gimnazjalne iponiżej

zasadniczezawodowe

średnieogólnokształcące

policealne iśrednie

zawodowe

wyższe

24%

27%

10%

25%

14%

32

Strukturę wiekową osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy

w Sosnowcu na dzień 30.09.2014 r. przedstawia poniższy wykres.

Wykres 17. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. wieku (stan na 30.09.2014 r.)

(Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01, Powiatowy

Urząd Pracy w Sosnowcu)

Najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (2.581), czyli

w większości przypadków absolwenci wchodzący na rynek pracy, nie mający doświadczenia

zawodowego, które jest jednym z ważniejszych czynników wyboru pracownika. Do tej grupy

wiekowej można także zaliczyć osoby, które zakładają rodziny, w tym kobiety, które po urodzeniu

dziecka mają problemy ze znalezieniem pracy. Duży udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych

bezrobotnych w Sosnowcu w omawianym okresie miały również osoby mające od 35 do 44 lat

(2.179) oraz od 45 do 54 lat (1.890). Kolejną grupę stanowiły osoby w wieku 55-59 lat (1.296)

oraz w wieku 18-24 lat (1010). Najmniej, bo zaledwie 490 było zarejestrowanych bezrobotnych

w wieku 60 lat i powyżej. W strukturze wykształcenia zarejestrowanych bezrobotnych również nie

zanotowano zmian w porównaniu do analogicznego okresu roku 2013.

Według stanu na koniec września 2014 r. w szczególnej sytuacji na rynku pracy

znajdowało się w sumie 7.875 bezrobotnych (w tym 4.294 kobiety) zarejestrowanych w PUP

Sosnowiec. Osoby te stanowiły aż 83% ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych.

Ilości wyszczególnionych ustawowo kategorii osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy

kształtowały się następująco:

bezrobotni do 25 r.ż. – 1.010 (w tym 567 kobiet),

długotrwale bezrobotni – 5.313 (w tym 2.955 kobiet),

11%

27%

23%

20%

14% 5%

18-24

25-34

35-44

45-54

55-59

60 i więcej

33

bezrobotni powyżej 50 r.ż. – 2.858 (w tym 1.316 kobiet),

bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych – 3.068 (w tym 1.766 kobiet),

bezrobotni bez doświadczenia zawodowego – 2.895 (w tym 1.635 kobiet),

bezrobotni bez wykształcenia średniego – 4.844 (w tym 2.244 kobiety),

osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 18 r.ż. – 1.126 (w tym 970 kobiet),

osoby, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia – 146 (w tym 14

kobiet),

bezrobotni niepełnosprawni – 642 (w tym 333 kobiety),

kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka – 1.139.

Z istotnych zmian należy zauważyć, że w porównaniu do stanu na dzień 30.09.2013 r.

wzrosła liczba długotrwale bezrobotnych w stosunku do ogólnej liczby zarejestrowanych (o 7%)

oraz spadła liczba bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego (o 4%).

Spośród 10.434 osób bezrobotnych, które były zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie

Pracy w Sosnowcu na koniec czerwca 2014 r., większość, tj. 7.919 (75,9%) stanowiły osoby

posiadające zawód. Natomiast 2.515 osób, tj. 24,1% to bezrobotni bez zawodu.

Grupa bezrobotnych „bez zawodu” obejmuje zarówno osoby nieposiadające kwalifikacji

zawodowych poświadczonych dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem uprawniającym

do wykonywania zawodu, jak również osoby bez doświadczenia zawodowego, które były

zatrudnione, wykonywały inną pracę zarobkową lub prowadziły działalność gospodarczą przez

okres krótszy niż 6 miesięcy. Powyższe osoby posiadają wykształcenie średnie ogólnokształcące

oraz gimnazjalne i poniżej. Niekorzystną cechą sosnowieckiego bezrobocia w pierwszej połowie

2014 r. był więc spory udział osób nieposiadających żadnego zawodu w ogólnej liczbie

zarejestrowanych bezrobotnych.

Natomiast spośród bezrobotnych posiadających zawód i zarejestrowanych w tutejszym

Urzędzie na koniec I półrocza 2014 r. największą liczbę stanowili sprzedawcy, ślusarze, technicy

mechanicy, robotnicy budowlani, technicy ekonomiści, technicy prac biurowych.

Szczegółowe dane z tego zakresu zostały zaprezentowane w poniższej tabeli. Obejmuje

ona 15 zawodów uszeregowanych pod względem największej liczby osób bezrobotnych

zarejestrowanych na dzień 30.06.2014 r. Uwzględniono w niej również napływ osób bezrobotnych

w danym zawodzie w pierwszym półroczu 2014 r. oraz liczbę osób zarejestrowanych długotrwale,

tj. powyżej 12 miesięcy.

34

Lp. Nazwa zawodu

Liczba osób

bezrobotnych

na koniec

czerwca 2014r.

Napływ

bezrobotnych

od stycznia

do czerwca

2014r.

Liczba

długotrwale

bezrobotnych

(powyżej

12 miesięcy)

1 Sprzedawca 881 529 302

2 Ślusarz 263 138 109

3 Technik mechanik 196 132 65

4 Robotnik budowlany 195 129 68

5 Technik ekonomista 189 121 64

6 Technik prac biurowych 184 96 67

7 Magazynier 182 149 53

8 Murarz 179 119 48

9 Krawiec 174 102 42

10 Górnik eksploatacji podziemnej 170 94 45

11 Kucharz 140 97 35

12 Sprzątaczka biurowa 105 55 39

13 Robotnik pomocniczy

w przemyśle przetwórczym 91 35 51

14 Kelner 79 48 25

15 Cukiernik 78 50 24

Tabela 7. Liczba osób bezrobotnych wg zawodów w I połowie 2014r.

(Źródło: opracowanie własne).

Warto zauważyć, iż sprzedawcy corocznie osiągają najwyższe pozycje w zestawieniach

obrazujących liczbę bezrobotnych w poszczególnych zawodach. Związane jest to z dużą rotacją

pracowników w branży handlowej. Świadczyć o tym może również największy napływ

bezrobotnych posiadających ten zawód w okresie od 01.01.2014.r. do 30.06.2014.r.

Podobnie jak w ubiegłym roku dwa kolejne miejsca w rankingu największej liczby

bezrobotnych pod względem posiadanego zawodu zajęli ślusarze i technicy mechanicy. Wysoki

był również napływ bezrobotnych rejestrujących się w tych zawodach w okresie I półrocza

bieżącego roku.

Osoby bezrobotne reprezentujące zawody zawarte w powyższej tabeli często mają

trudności ze znalezieniem pracy. Wiele spośród nich jest długotrwale bezrobotna. Mimo

posiadania zawodu wymaganego w ofercie pracy, nie zawsze spełniają oczekiwania stawiane

przez pracodawcę, np. dotyczące dodatkowych kwalifikacji i umiejętności oraz doświadczenia

zawodowego.

Dane z tabeli 7 prezentuje w sposób graficzny poniższy wykres.

35

Wykres 18. Klasyfikacja 15 zawodów według największej liczby osób zarejestrowanych

na dzień 30.06.2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

Wskazane zawody z roku na rok dominują wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych

w Powiatowym Urzędzie Pracy w Sosnowcu. Należy jednak zaznaczyć, że jednocześnie

większości z nich dotyczą najczęściej wpływające do tutejszego Urzędu oferty pracy, w tym

również subsydiowane.

1.4.3. LICZBA I STRUKTURA ZAWODOWA OFERT PRACY ZGŁASZANYCH DO

POWIATOWEGO URZĘDU PRACY W SOSNOWCU

Analiza ofert pracy wpływających do Powiatowego Urzędu Pracy w Sosnowcu pozwala

określić m.in. skalę nadwyżki i deficytu zasobów pracy, w układzie zawodów i specjalności oraz

grup zawodów.

W okresie od 01.01.2014 r. do 30.06.2014 r. do tutejszego Urzędu zgłoszono 2.124 wolne

miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej. Wolne miejsca pracy, tj. zatrudnienia lub innej

pracy zarobkowej obejmują m.in.: krajowe oferty pracy, prace interwencyjne, roboty publiczne,

oferty pracy w ramach refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy. Z kolei

miejsca aktywizacji zawodowej to m.in.: miejsca stażu, przygotowania zawodowego dorosłych,

prac społecznie użytecznych.

0 500 1000

Sprzedawca

Technik mechanik

Technik ekonomista

Magazynier

Krawiec

Kucharz

Robotnik pomocniczy

Cukiernik

Liczba długotrwalebezrobotnych

Napływ bezrobotnych odstycznia do czerwca 2014 r.

Liczba osób bezrobotnychna koniec czerwca 2014 r

36

Porównując liczbę wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłoszonych do

tutejszego Urzędu w pierwszym półroczu 2013 r. do liczby wolnych miejsc zgłoszonych

w pierwszym półroczu 2014 r. należy stwierdzić, że zwiększyła się ona aż o 147. Dane te

prezentuje wykres 19.

Wykres 19. Oferty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i miejsca aktywizacji zawodowej w I

półroczu 2013 r. i 2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

W ogólnej liczbie 2.124 zgłoszonych wolnych miejsc pracy 1.323 (62,29%) stanowiły oferty

zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Natomiast 801 zgłoszonych ofert dotyczyło miejsc

aktywizacji zawodowej.

Poniższy wykres prezentuje jak kształtowała się liczba zgłoszonych do tutejszego Urzędu

ofert zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej oraz miejsc aktywizacji zawodowej

w poszczególnych miesiącach pierwszej połowy bieżącego roku.

Z zaprezentowanych danych wynika, że z miesiąca na miesiąc liczba zgłaszanych

w pierwszym półroczu 2014 r. ofert zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej systematycznie rosła.

Największą liczbę zgłoszonych ofert odnotowano w miesiącu czerwcu (335 ofert). Możemy

również zauważyć wzrost ilości miejsc aktywizacji zawodowej w miesiącach luty i marzec.

Dotyczy to zwłaszcza staży i jest związane z terminami naboru wniosków na tę formę wsparcia.

1900

1950

2000

2050

2100

2150

I półrocze 2013r. I półrocze 2014r.

1977

2124

37

Wykres 20. Oferty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i miejsca aktywizacji zawodowej

zgłoszone w PUP Sosnowiec w poszczególnych miesiącach pierwszej połowy 2014 r.


Jak wynika z poniższego wykresu aż 658 osób bezrobotnych w pierwszej połowie 2014 r.

skierowano do odbywania stażu. Na przełomie ostatnich lat staż stał się najpopularniejszą formą

aktywizacji wśród osób bezrobotnych. Organizacja tej formy wsparcia przynosi obopólną korzyść.

Osoba bezrobotna ma szanse na zdobycie nowych doświadczeń zawodowych i nabycie

praktycznych umiejętności do pracy, a pracodawca otrzymuje świadczenie pracy bez ponoszenia

kosztów oraz ma możliwość sprawdzenia stażysty pod kątem jego ewentualnego, późniejszego

zatrudnienia.

Wykres 21. Subsydiowane formy zatrudnienia oraz staże w I połowie 2014 r.


0

50

100

150

200

250

300

350

styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec

128

160

222

245 280

335

100

268 244

29

55 81

Oferty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej Miejsca aktywizacji zawodowej

0

200

400

600

800

Staże Przyznaniebezrobotnemujednorazowych

środków napodjęcie

działalnościgospodarczej

Prace społecznieużyteczne

Praceinterwencyjne

Refundacjekosztów

wyposażenia lubdoposażenia

stanowiska pracy

658

53 50 43 36

38

Analiza ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Sosnowcu w pierwszym

półroczu 2014 r. pozwoliła na stworzenie rankingu 15 zawodów, na które odnotowano największe

zapotrzebowanie wśród pracodawców.

Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu

Oferty pracy

zgłoszone w

I połowie 2014 r.

1 411004 Technik prac biurowych 256

2 522301 Sprzedawca 123

3 821111 Monter sprzętu gospodarstwa domowego 100

4 515303 Robotnik gospodarczy 82

5 931301 Robotnik budowlany 70

6 541307 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 57

7 821990 Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie

indziej niesklasyfikowani 57

8 711601 Brukarz 56

9 524902 Doradca klienta 49

10 911207 Sprzątaczka biurowa 48

11 524404 Telemarketer 44

12 514101 Fryzjer 41

13 523002 Kasjer handlowy 37

14 512001 Kucharz 34

15 432103 Magazynier 33

Tabela 8. Ranking 15 zawodów, na które odnotowano największe zapotrzebowanie w I połowie

2014r. (Źródło: opracowanie własne).

Z powyższego zestawienia wynika, że w pierwszym półroczu 2014 r., podobnie jak

w analogicznym okresie roku ubiegłego, lokalni pracodawcy najczęściej poszukiwali

pracowników w zawodzie: technik prac biurowych, sprzedawca, monter sprzętu gospodarstwa

domowego.

Należy jednak zaznaczyć, że przeważającą część ofert pracy w tych zawodach stanowiły

miejsca pracy subsydiowanej m. in prace społecznie - użyteczne oraz prace interwencyjne. Wśród

256 zgłoszonych ofert pracy dla techników prac biurowych oferty subsydiowane stanowiły aż 234

(w tym 222 staże). Oznacza to, że ofert pracy niesubsydiowanych w tym zawodzie zgłoszono

jedynie 22. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku sprzedawców. Ze 123 ofert pracy dla

sprzedawców oferty subsydiowane stanowiło 84 (w tym 61 staży).

Lokalni pracodawcy często zgłaszali również oferty pracy dla robotników gospodarczych.

Prawie wszystkie z nich stanowiły miejsca pracy subsydiowanej. Oferty niesubsydiowane

stanowiły jedynie 10, spośród wszystkich 82.

39

Natomiast wszystkie 100 ofert pracy dla monterów sprzętu gospodarstwa domowego to

oferty niesubsydiowane.

Sporo ofert wpłynęło również dla nieuwzględnionych w tabeli kierowców operatorów

wózków jezdniowych (32) i murarzy (31).

Poniższa tabela prezentuje zestawienie liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych

w pierwszej połowie 2014 r. reprezentujących dany zawód z liczbą zgłoszonych w tym zawodzie

ofert pracy.

Lp. Nazwa zawodu

Liczba osób

bezrobotnych

na koniec

czerwca 2014 r.

Oferty pracy

zgłoszone

w I połowie 2014 r.

1 Technik prac biurowych 184 256

2 Sprzedawca 881 123

3 Monter sprzętu gospodarstwa domowego 7 100

4 Robotnik gospodarczy 41 82

5 Robotnik budowlany 195 70

6 Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 13 57

7 Pozostali pracownicy przy pracach prostych

gdzie indziej niesklasyfikowani 3 57

8 Brukarz 6 56

9 Doradca klienta 22 49

10 Sprzątaczka biurowa 105 48

11 Telemarketer 13 44

12 Fryzjer 73 41

13 Kasjer handlowy 43 37

14 Kucharz 140 34

15 Magazynier 182 33

Tabela 9. Liczba osób bezrobotnych wg zawodów i zgłoszone w tych zawodach oferty pracy

w I połowie 2014r. (Źródło: opracowanie własne).

Należy zauważyć, że na koniec czerwca 2014 r. w rejestrze osób bezrobotnych w zawodzie

sprzedawca figurowało o 758 osób więcej niż liczba zgłoszonych w tym zawodzie ofert pracy.

Podobnie kształtuje się sytuacja w przypadku zawodu robotnika budowlanego, sprzątaczki

biurowej, kucharza i magazyniera. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w tych zawodach

znacznie przewyższała liczbę zgłoszonych wolnych miejsc pracy. Np. na 33 zgłoszone wolne

miejsca pracy dla magazynierów przypadało aż 182 bezrobotnych zarejestrowanych w tym

zawodzie.

40

Odwrotnie kształtowała się sytuacja w przypadku zawodu montera sprzętu gospodarstwa

domowego, gdzie na 100 ofert pracy przypadało zaledwie 7 osób bezrobotnych oraz w zawodach

brukarz i pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani.

Warto wskazać, że zawody, takie jak: robotnik budowlany, sprzedawca, czy też kucharz,

co roku określane są, jako najczęściej poszukiwane zawody na lokalnym rynku pracy. Pomimo,

że liczba osób bezrobotnych w tych zawodach przewyższa liczbę zgłaszanych ofert pracy,

to właśnie osoby posiadające te zawody miały największe szanse na podjęcie zatrudnienia.

Dane z tabeli 9 prezentuje w sposób graficzny poniższy wykres.

Wykres 22. Liczba osób bezrobotnych i liczba ofert pracy w danym zawodzie w okresie od

01.01.2014 r. do 30.06.2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

0 200 400 600 800 1000

Technik prac biurowych

Sprzedawca

Monter sprzętu gospodarstwadomowego

Robotnik gospodarczy

Robotnik budowlany

Pracownik ochrony fizycznej bezlicencji

Pozostali pracownicy przypracach prostych

Brukarz

Doradca klienta

Sprzątaczka biurowa

Telemarketer

Fryzjer

Kasjer handlowy

Kucharz

Magazynier

Liczba bezrobotnych

Liczba ofert pracy

41

1.5.PRZEWIDYWANE KIERUNKI ROZWOJU POWIATU

Scenariusze rozwoju sosnowieckiego rynku pracy w perspektywie najbliższych

dwunastu miesięcy:

I. Scenariusz pozytywny

Scenariusz ten opiera się głównie na założeniu wzrostu liczby przedsiębiorstw

w Sosnowcu, a co za tym idzie utworzenie nowych miejsc pracy. Istotny jest także wzrost

produktywności, który możliwy jest między innymi poprzez implementację nowoczesnych

rozwiązań zarówno technologicznych, jak i innowacyjnych metod zarządzania przedsiębiorstwem.

Jest to scenariusz prawdopodobny do wystąpienia zwłaszcza w obliczu kreacji innowacyjnych

warunków dla rozwoju. Począwszy od koncepcji nowoczesnego modelu edukacyjnego,

rewitalizację terenów pokopalnianych i budowę nowoczesnego parku naukowo -

technologicznego i atrakcyjne oferty dla zagranicznych inwestorów ( jak np. budowa nowoczesnej

cieci logistycznej). Ponadto aktywna postawa sosnowieckiego Urzędu Pracy w zakresie budowy

relacji z przedsiębiorcami ma szanse przynieść zamierzone rezultaty.

II. Scenariusz umiarkowany

Cechą charakterystyczną w tym wariancie jest ustabilizowanie gospodarki zarówno

w zakresie kondycji finansowej przedsiębiorstw i nawiązanie trwałych relacji ze wszystkimi

interesariuszami – w tym z Powiatowym Urzędem Pracy. Współpraca z PUP zapewnia

w pewnym stopniu płynność zatrudnienia w firmach poprzez możliwość ciągłego dopływu kadry.

III. Scenariusz negatywny

Scenariusz negatywny może wystąpić wówczas gdy pogłębiające się bezrobocie

i negatywne nastawienie przedsiębiorców do młodych osób doprowadzi do kolejnej fali

masowych emigracji. W obliczu tak dużego bezrobocia wśród młodych osób alarmujący jest także

malejący poziom wskaźnika opłacanych składek na ubezpieczenie, co oznacza, że młodzi ludzie

są nie tylko bez pracy, ale póki co bez szans na emeryturę. Widać to w statystykach otwartych

funduszy emerytalnych, do których przystępuje coraz mniej młodych, którzy pracują na czarno,

za granicą, na umowach śmieciowych lub nie wykazują aktywności zawodowej.

42

2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO-ZAWODOWE LOKALNEGO RYNKU PRACY

JAKO PODSTAWA DO PLANOWANIA SZKOLEŃ, STAŻY

I PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO DOROSŁYCH

Konkurencyjność gospodarki jest podstawą rozwoju regionu. Pożądanym trendem jest

wzrost zdolności do eksportu, przyciąganie i chłonność inwestycji, innowacji i technologii.

Konkurencyjność gospodarki regionu może być osiągnięta poprzez wzrost innowacyjności, co

w praktyce oznacza rozwój i implementację nowych działalności, nowych przedsiębiorstw, branż,

produktów, czy usług.

W perspektywie analizy wartości zasobów bliższego i dalszego otoczenia powiatu

sosnowieckiego należy zwrócić szczególna uwagę na potencjał województwa śląskiego, które

może być postrzegane jako światowy przykład gospodarki zrównoważonego rozwoju. Obok

unowocześniania tradycyjnych sektorów – węglowy, stalowy czy koksowniczy kreowane są

przyszłościowe sektory gospodarki wykorzystujące najnowsze technologie, wpisujące się

w wąskie specjalizacje regionu. Region dysponuje wieloma możliwościami pozwalającymi na

rozwój działalności zaawansowanych technologicznie, które związane są z kulturą przemysłową,

wykwalifikowanymi kadrami oraz zapleczem edukacyjnym i naukowo-badawczym wyższych

uczelni i instytutów naukowych. Dodatkowym atutem są międzynarodowe kontakty środowisk

akademickich i gospodarczych.

Ważne jest także wspieranie procesów innowacyjnych, szczególnie w sektorze małych

i średnich przedsiębiorstw. Firmy te są nośnikami innowacyjnych rozwiązań oraz kreatorami

nowych miejsc pracy. Pożądanym działaniem jest zatem tworzenie nowoczesnej tkanki

przedsiębiorczości, w tym centrów transferu technologii i rozwijanie współpracy sektora B+R

z przedsiębiorstwami wraz z systemem pomocy w zakresie przygotowania dokumentacji

i patentowania wynalazków19

.

Konkurencyjność i przedsiębiorczość tworzy kapitał intelektualny danego regionu, dlatego

tak ważny jest wzrost poziomu świadomości, przedsiębiorczości i praktycznej, potrzebnej na

rynku wiedzy.

Kapitał ludzki to zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia i energii witalnej zawarty

w danym społeczeństwie czy narodzie20

, który jest efektem inwestycji nie tylko w oświatę

i wykształcenie, lecz również innych inwestycji oddziałujących na poprawę cech jakościowych

19

Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 – 2020. 20

Czyżewski A.B., Góralczyk-Modzelewska M., Saganowska E., Wojciechowska M., Regionalne zróżnicowanie

kapitału ludzkiego w Polsce. Studia i Prace: Z Prac Zakładu Badań Statystyczno-Ekonomicznych, ZBSE GUS

i PAN, Warszawa 2001, s. 6.

43

zasobów ludzkich, tj. inwestycji w zdrowie, ochronę środowiska, w kulturę21

. W odniesieniu do

przedsiębiorstw kapitał ludzki jest pojmowany jako połączona wiedza, umiejętności,

innowacyjność i zdolność poszczególnych pracowników przedsiębiorstwa do sprawnego

wykonywania zadań22

.

Współcześnie kapitał ludzki jest uważany za znaczący warunek i przesłankę wzrostu

gospodarczego, postępu technicznego oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Kluczowe

znaczenie odgrywają przy tym te zasoby ludzkie, które ze względu na posiadane wykształcenie

zajmują się pracą twórczą, rozwojem, upowszechnianiem i zastosowaniem wiedzy

naukowo-technicznej. Zasoby bowiem, same z siebie nie są produkcyjne, lecz tym, co je

uaktywnia są kompetencje. Kompetencje to zbiór wiedzy, uzdolnień, stylów działania, osobowość,

wyznawanych zasad, zainteresowań i innych cech, które używane i rozwijanie w procesie pracy

prowadzą do osiągania rezultatów zgodnych ze strategicznymi zamierzeniami przedsiębiorstw23

.

W procesie wzrostu jakości zasobów ludzkich istotną rolę pełnią kompetencje, które składają się

z trzech wymiarów:

– zawodowego, czyli umiejętności człowieka do korzystania z kapitału strukturalnego

przedsiębiorstwa;

– społecznego, czyli zdolność do współpracy z ludźmi podczas tworzenia wartości

przedsiębiorstwa;

– handlowego, czyli talent do współpracy z ludźmi podczas tworzenia wartości

przedsiębiorstwa.

Kompetencje posiadane przez pracownika zwiększają jego produktywność

i konkurencyjność na rynku, podnoszą poziom zatrudnienia dzięki rozwojowi wykwalifikowanej

i zdolnej do adaptacji siły roboczej, a także tworzą klimat dla innowacyjności w świecie

zdominowanym przez globalną konkurencję. Jakość kapitału ludzkiego i posiadanych przez niego

kompetencji nabiera szczególnego znaczenia dla przedsiębiorstw i gospodarek krajów

rozwiniętych w wyniku postępującego procesu globalizacji, wymuszającego ciągłe

przystosowywanie się do nowych realiów i powodującego zaostrzenie się konkurencji pomiędzy

przedsiębiorstwami i układami terytorialnymi. W tej, zmiennej i chaotycznej, rzeczywistości

odnaleźć mogą się jednie społeczności reprezentujące wysoką jakość kapitału ludzkiego, a zatem

posiadające wiedzę technologiczną i tzw. minimum informacyjne, które są fundamentem postępu

naukowo-technicznego i innowacji. Oznacza to, że o kształcie przedsiębiorstwa, gospodarki czy

21

Kożuch B., Inwestowanie w kapitał ludzki a rozwój gospodarki, [w:] VII Kongres Ekonomistów Polskich, t. IV,

przedsiębiorczość i konkurencyjność, (red.) Kotowicz-Jawor J., Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001, s. 252. 22

Edvinsson L., Kapitał intelektualny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 17. 23

Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami – teoria i praktyka, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006, s. 18-19.

44

regionu, a także o wypracowaniu przez nie przewagi konkurencyjnej, decydują ludzie je tworzący,

poprzez wykorzystanie posiadanej wiedzy, umiejętności i zdolności adaptacyjnych.24

Kluczowe

znaczenie ma także poziom wykształcenia wśród osób, którym dedykowane są wolne miejsca

pracy. Z licznych badań w tej tematyce wynika, iż system edukacji jest niedostosowany do

potrzeb rynku pracy, co powoduje, że choć poziom bezrobocia rośnie, brakuje fachowców

w wielu branżach. Zauważalnym problemem rynku pracy jest brak kadry technicznej.

Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią obecnie największy potencjał rozwoju

regionów pragnących osiągnąć konkurencyjność na tle innych regionów kraju i Europy. Ponadto

indywidualna przedsiębiorczość dzięki swojej znaczącej przewadze w gospodarce oraz większej

elastyczności stanowi poniekąd antidotum na rosnący poziom bezrobocia. Sektor małych

i średnich przedsiębiorstw kształtują tożsamość regionów i jednocześnie wskazuje kierunki

rozwoju gospodarki. Fundamentalnym zagadnieniem w tym aspekcie jest zdolność do

synergicznego rozwoju regionów i znajdujących się w nim przedsiębiorstw sektora MŚP

kształtujących postać jakości życia w tych regionach, co z kolei determinuje atrakcyjność lokalną.

Istotne jest także nawiązanie trwałej i aktywnej współpracy Powiatowych Urzędów Pracy właśnie

z przedsiębiorcami sektora MSP i kreowanie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości wobec

wszystkich interesariuszy. Jednym z kierunków działań instytucji wpływających na poziom

przedsiębiorczości w regionie powinna być spójna polityka oparta na koncepcji inteligentnych

specjalizacji regionu. W tym celu regiony powinny wykazywać swoje mocne i słabe strony oraz

rozwijać swą specjalizację – ze szczególnym naciskiem na innowacje. Kierunek wyboru

specjalizacji zależy od samych regionów, w zależności od posiadanych zasobów i kluczowych

priorytetów.

24

A. Jabłoński, M. Jabłoński „Efektywność przedsiębiorstw sektora MŚP a wzrost konkurencyjności regionów.

Dobre praktyki w przedsiębiorstwach z subregionu Zagłębia Dąbrowskiego”, Katowice 2012, s. 49.

45

2.1. METODOLOGIA BADAWCZA ZASTOSOWANA W BADANIU ANKIETOWYM

PRACODAWCÓW I OSÓB BEZROBOTNYCH

W niniejszym rozdziale zostaną omówione wyniki uzyskane w wyniku badania

ankietowego przeprowadzonego wśród sosnowieckich przedsiębiorców oraz osób bezrobotnych

przez firmę OTTIMA – plus Sp. z o.o.. Wspomniane badania zostały przeprowadzone

w miesiącach maj - czerwiec 2014 r. na zlecenie tut. Urzędu.

Informacje na temat założonych celów badawczych uzyskano dzięki zastosowaniu dwóch

różnych metod badawczych ilościowych i jakościowych. Z głównych założeń badań ilościowych

wynika, że istotą jest wyjaśnienie poprzez dokonywanie pomiaru badanych zjawisk, faktów czy

procesów społecznych. Wyniki tych badań poddawane są analizom matematyczno –

statystycznym, umożliwiającym ustalenie przyczyn występowania zjawisk oraz związków

zależności miedzy badanymi zjawiskami, celem wykrycia zasad i prawidłowości a także postaw

odnoszących się do funkcjonowania istniejącej rzeczywistości. 25

Należy jednak mieć na uwadze,

iż mimo, że badania ilościowe dostarczają wiele cennych informacji mają one jednak wady;

mianowicie określają wyłącznie dane mierzalne, nie uwzględniając motywów, które kryją się za

zachowaniem badanej jednostki.

Charakter przyjętej metodologii w procesie badawczym ma charakter poznawczy

i empiryczny, co oznacza iż jego celem jest wzbogacenie stanu wiedzy danej dyscypliny

o nowe ogólne prawa i tendencje. Na podstawie przeprowadzonych badań formułowane są

wnioski, które mogą być aplikowane do praktyki w celu poprawy efektywności jej działania26

.

Przyjęty zakres prac badawczych obejmował przeprowadzenie badania metodą jakościową -

analiza źródeł wtórnych (desk – research) oraz metodą ilościową – wywiady kwestionariuszowe

przez telefon, wspomagane komputerowo- metodą CATI. Badaniem objęci zostali przedsiębiorcy

prowadzący swoją działalność na terenie Powiatu Sosnowieckiego oraz osoby bezrobotne,

zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy. Dla każdej z tych grup została opracowana

odrębna ankieta (załączniki). W badaniu zastosowano metodę doboru próby

o charakterze losowo – warstwowym.

Diagram metodologii badawczej obrazuje poniższy rysunek.

25

Tamże , s.160. 26

Lachiewicz S., Nogalski B. „Osiągnięcia i perspektywy nauk o zarządzaniu”, Wydawnictwo Oficyna, Warszawa

2010, s.99.

46

Rysunek 2. Metodologia badawcza

(Źródło: Opracowanie własne)

BADANIE I ANALIZA LOKALNEGO

RYNKU PRACY POWIATU

SOSNOWIECKIEGO

Analiza desk - research Badania ilościowe metodą CATI

- analiza danych źródłowych,

- wnioski z analizy danych

źródłowych

- dobór próby badawczej,

-opracowanie narzędzi

badawczych,

- organizacja procesu badawczego,

- przeprowadzenie badania

z osobami bezrobotnymi

i z przedsiębiorcami,

- agregacja i synteza danych,

- opracowanie wniosków

z badania

Raport

„Analiza lokalnego rynku pracy

w powiecie sosnowieckim”

- analiza sytuacji gospodarczej

w powiecie,

- analiza sytuacji demograficznej

w powiecie

- analiza sytuacji edukacyjnej

powiatu,

- analiza i struktura lokalnego

rynku pracy,

- struktura osób bezrobotnych

biorących udział w badaniu,

- charakterystyka i potrzeby

kwalifikacyjne osób bezrobotnych,

- struktura przedsiębiorców

biorących udział w badaniu,

- plany zatrudnieniowe

i potrzeby zawodowe

przedsiębiorców.

Raport

„Diagnoza zapotrzebowania na

kwalifikacje i umiejętności na

sosnowieckim rynku pracy”

Opracowanie raportów z przeprowadzonych badań

-diagnoza zapotrzebowania

przedsiębiorców na kwalifikacje

i zawody,

-plany zatrudnieniowe

przedsiębiorców,

- polityka zatrudnieniowa

w sosnowieckich firmach,

- aktywność na rynku pracy,

aktywność edukacyjna i plany

zawodowe osób bezrobotnych.

47

Pobieranie próby ze zbiorowości generalnej (populacji) – schemat losowania.

Schematem losowania nazywa się konkretny i spójny z punktu widzenia formalnego

i merytorycznego sposób postępowania przy doborze próby z danej zbiorowości generalnej, który

zapewnia spełnienie warunku losowości.

Jan Steczkowski definiu je, że próba losowa ma miejsce wtedy, gdy przyjęte kryterium

doboru jednostek jest niezależne od badań zmiennych i gdy każda jednostka zbiorowości

generalnej ma różne od zera prawdopodobieństwo pojawienia się w próbie27

.

W ramach realizacji procesu badawczego przy pobieraniu próby ze zbiorowości generalnej

zastosowano losowanie z ograniczoną randomizacją, która wynikała z zastosowaniu w badaniu

warstwowania. Próbę warstwową otrzymuje się w efekcie podziału zbiorowości generalnej na

podzbiory zwane warstwami, a następnie przeprowadzenie losowania bez zwracania w obrębie

każdej z nich, oddzielnie i niezależnie od innych warstw28

.

Ostateczną grupę badawczą do badania otrzymano w wyniku zsumowania wszystkich

jednostek wylosowanych w każdej z warstw.

Na potrzeby badania przyjęto, iż na początku maja29

2014 Powiatowym Urzędzie Pracy

zarejestrowanych było 11 836 osób. Dla porównania na koniec maja 2013 zarejestrowanych

osób było 12 348, czyli o 512 więcej. Populację osób bezrobotnych dobierano w oparciu

o następujące warstwy:

a. wiek: 18-24 , 25-34, 35-44, 45-54, 55-59, powyżej 60 lat

b. wykształcenie: brak, podstawowe, gimnazjalne; zasadnicze zawodowe, średnie

ogólnokształcące, średnie zawodowe, średnie zawodowe 4 - letnie,

policealne/pomaturalne, wyższe.

Do badania wylosowano 5 % populacji z każdej warstwy.

W zakresie przedsiębiorców przyjęto, iż w I kwartale 2014 zarejestrowanych

w Powiecie Sosnowieckim było 23 641 firmy, czyli o 185 firm mniej, niż w tym samym

okresie w roku 2013r. Do badania przyjęto próbkę 3% całej zbiorowości generalnej (populacji),

uwzględniając następujące warstwy:

a. forma własności firmy: prywatna; publiczna

b. sekcja działalności firmy wg. PKD

c. liczba zatrudnionych pracowników: 1-9, 10-49, 50- 249, powyżej 250.

27

J. Steczkowski, Reprezentacyjne badania jakości wyrobów, Kontrola odbiorcza, Drukarnia Wydawnictwa

PLATAN, Kraków 1993, s. 22 28


PLATAN, Kraków 1993, s. 147 29

Dane PUP z dn. 09.05.23014

48

Stratyfikacja zbiorowości generalnej (populacji) miała na celu wyodrębnienie grup

jednostek bardziej wewnętrznie jednorodnych. Z tego względu przy losowaniu zastosowany został

dobór probabilistyczny - losowanie bez zwracania do zbiorowości generalnej, tak aby każde

przedsiębiorstwo (w przypadku badania przedsiębiorców) i każda osoba (w przypadku badania

bezrobotnych) mogła zostać wylosowana do badania tylko jeden raz. Ryszard Zasępa zdefiniował

dwa warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby dobór losowy miał charakter probabilistyczny:

a. w zbiorze wszystkich możliwych wyników n-elementowych prób zwanym przestrzenią

prób losowych można określić dla każdej z nich prawdopodobieństwo realizacji;

b. każda jednostka zbiorowości ma różne od zera, znane prawdopodobieństwo znalezienia się

w próbie30

.

Dobór próby losowy bez zwracania dla określonej w badaniu populacji generalnej

zapewnia spełnienie obu kryteriów. Losowanie warstwowe jest chętnie stosowane w badaniach

reprezentacyjnych. O ile bowiem choć jedna warstwa pod względem wartości danej

charakterystyki różni się od całej zbiorowości generalnej, to szacunki parametrów

są efektywniejsze31

. Stąd uwzględnienie przy doborze prób wszystkich charakterystycznych części

zbiorowości generalnej powoduje, że uzyskuje się większą efektywność niż miałoby to miejsce

w losowaniu nieograniczonym (bez warstwowania)

Sposób realizacji badania.

Badanie z osobami bezrobotnymi było realizowane na terenie Powiatowego Urzędu Pracy.

Wszystkie osoby zgłaszające się do pośredników pracy i doradców zawodowych poproszone były

o wypełnienie ankiety. Dobór miejsca oraz czasu zagwarantował udział

w badaniu wszystkich grup bezrobotnych. Dzięki anonimowości badania każdy respondent mógł

w sposób nieskrępowany wyrazić swoją opinie.

Zostały opracowane dwa kwestionariusze pytań (z osobami bezrobotnymi

i przedsiębiorcami), których tematyka obejmowała zagadnienia z obu obszarów.

30

R. Zasępa, Metoda Reprezentacyjna, Wydawnictwo PWE, Warszawa 1972, s.17 31


PLATAN, Kraków 1993, s. 148

49

2.1.1. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO – ZAWODOWE PRACODAWCÓW

ZIDENTYFIKOWANE W WYNIKU BADANIA ANKIETOWEGO

Potrzeby kwalifikacyjno – zawodowe strony popytowej i podażowej na lokalnym rynku

pracy zostały zanalizowane na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego. Dotyczyło ono

m.in. planów zatrudnieniowych pracodawców, z uwzględnieniem poszukiwanych zawodów

i specjalności.

Na koniec I kwartału 2014r. w systemie REGON zarejestrowanych było 23 641firm.

W oparciu o przyjętą metodologię badawczą w projekcie wzięło udział 3% spośród wszystkich

zarejestrowanych firm, co daje liczbę 710 przedsiębiorstw. W badaniu wzięło udział 65% firm

z sektora mikroprzedsiębiorstw. Na tym etapie należy zaznaczyć, iż zespól badawczy przyjął

założenie, iż w badaniu wezmą udział także firmy będące jednoosobową działalnością, pod

warunkiem iż właściciel ma plany zatrudnieniowe. Firm zatrudniających do 50 osób było 24%

natomiast średnich firm, zatrudniających do 249 osób było 8%. Sosnowieckich przedsiębiorstw

zatrudniających powyżej 250 osób było 3% ogółu badanych. Strukturę udziału firm według

wielkości podmiotu obrazuje poniższy wykres.

Wykres 23. Struktura firm biorących udział w badaniu wg. wielkości podmiotu (2013 r.)

(Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

63%

26%

8%

3%

mikro małe srednie duze

50

Wykres 24. Struktura firm biorących udział w badaniu wg. wielkości podmiotu (2014 r.)


Do badania planowano wylosować 3% populacji z każdej warstwy. Podczas wprowadzania

wyników badań monitorowano alokację próby w warstwach w taki sposób, aby wariancja była

możliwie najmniejsza. Wariancja przyjmuje najmniejsze wartości w przypadku, gdy liczba

wylosowanych jednostek z poszczególnych warstw będzie proporcjonalna do liczby wszystkich

występujących w poszczególnych warstwach, na które została podzielona zbiorowość generalna

oraz do odchylenia średniego badanego zmiennej występującej w warstwach. Zgodnie ze

schematem Neymana, aby próba była najbardziej optymalna spełniony misi być warunek.

n

N

Nn

h

hh

hhh

1

Przyjęte zostały następujące oznaczenia:

Nh (h=1,…, 1) – liczebność h-tej warstwy w zbiorowości generalnej,

N = 1

h

Nh – liczebność ogólna zbiorowości generalnej,

Nh (h=1,.., 1) – liczebność próby w h-tej warstwie,

- odchylenie standardowe w h-tej warstwie.32

32


PLATAN, Kraków 1993, s. 147

65%

24%

8%

3%

mikro małe srednie duze

51

Stały monitoring podczas realizacji badania wskazał konieczność zmiany alokacji próby

w warstwach w stosunku do planowanych 3% w każdej warstwie. Wynikało to z bardzo dużej

wariancji w warstwie drugiej, trzeciej i czwartej. Po zastosowaniu analizy zgodnie ze schematem

Naymana zaproponowano następujący podział firm do warstw.

Mikroprzedsiębiorstwa

(warstwa I)

Małe

przedsiębiorstwa

(warstwa II)

Średnie

przedsiębiorstwa

(warstwa III)

Duże

przedsiębiorstwa

(warstwa IV)

459 175 57 19

Tabela 10. Struktura badanych przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu


Biorąc pod uwagę strukturę własności firm zdecydowaną przewagę stanowią firmy

prywatne 94% (93%/2013r.), resztę stanowią przedsiębiorstwa publiczne 6% (7%/2013r.)

Wykres 25. Struktura firm wg. PKD (2014 r.)

(Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania)

0 50 100 150 200 250 300

A rolnictwo

B górnictwo i wydobywanie

C przetwórstwo przemysłowe

D wytwarzanie i zaopatrywanie w energię

E dostawa wody, gospod.ściekami'

F budownictwo

G handel hurt.i det.naprawa pojazdów

H transport i gospodarka magazyn.

I zakwaterowanie i gastronomia

J informacja i koumikacja

K finanse, ubezpieczenia

L nieruchomości

M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna

N administracja, działalność wspierająca

O administr.publiczna

P edukacja

Q opieka zdrowotna, pomoc społeczna

R kultura, rozrywka, rekreacja

S i T pozostała dział.usługowa, gospodarstwa…

52

A B C D E F G H I J

5 2 124 14 5 69 265 33 11 11

K L M N O P Q R S i T

25 6 58 44 1 24 9 3 1

Tabela 11. Zestawienie firm biorących udział w badaniu wg. sekcji PKD


Sosnowiecka gospodarka charakteryzuje się dużym rozproszeniem sektorów.

Dominującym jest handel hurtowy i detaliczny przetwórstwo przemysłowe, , a także działalność

usługowa (głownie profesjonalna i naukowa). Sosnowiec jest słabo rozwinięty pod względem

rozwoju przemysłu, brakuje w mieście dużych przemysłowych zakładów pracy.

Charakterystyczne jest utracenie industrialnego charakteru na rzecz rozwoju sektora usługowego.

Analiza pod kątem preferencji i planów zatrudnieniowych pozwola określić jak będzie

kształtował się rynek pracy w powiecie, czy nastąpi wzrost zatrudnienia, czy dalszy wzrost

bezrobocia. Podczas badania poproszono respondentów, by określili, czy obecnie planują

zatrudniać pracowników, a jak w ciągu w najbliższych 12 miesięcy. Zdecydowana większość

pracodawców na chwilę obecną nie planuje zmian w strukturach zatrudnieniowych firmy (78%),

pracowników w najbliższym czasie planuje zatrudnić 22% badanych. Zapotrzebowanie na

pracowników wśród pracodawców roku 2013 i 2014 obrazują wykresy nr 26 i 27.

Wykres 26. Aktualne zapotrzebowanie na pracowników (2013 r.)


tak

23%

nie

75%

nie umiem się

określić

2%

53

Wykres 27. Aktualne zapotrzebowanie na pracowników (2014r.)


Podobnie sytuacja wygląda w dalszej perspektywie czasu. Zaledwie 9% (24%/2013r.)

przedsiębiorców w ciągu najbliższych 12 miesięcy planuje zatrudnić nowych pracowników,

natomiast aż 85% (75%/2013r.) nie ma takich planów. 6% (1% /2013r.) ogółu badanych nie

potrafiło określić swoich planów. Plany zatrudnieniowe sosnowieckich przedsiębiorców

na najbliższe 12 miesięcy odpowiednio w roku 2013 i 2014 ukazują wykresy nr 28 i 29.

Wykres 28. Plany zatrudnieniowe na najbliższe 12 miesięcy (2013 r.)


tak

22%

nie

78%

nie wie

0%

tak

24%

nie

75%

nie umiem się

określić

1%

54

Wykres 29. Plany zatrudnieniowe na najbliższe 12 miesięcy (2014 r.)


Przedsiębiorcy, którzy będą chcieli zatrudnić nowych pracowników w 2014 roku

uzależniają ten fakt w głównej mierze od wzrostu popytu na oferowane towary i usługi, w tym

zakresie, względem badania z ubiegłego roku nie zmieniły się priorytety. Ponad jedna czwarta

sosnowieckich firm planuje w najbliższym czasie rozwój firmy, i jej rozbudowę, to będzie miało

znaczący wpływ na wzrost zatrudnienia. W tegorocznym badaniu nie pojawiły się inne powody

zmierzające do zmiany poziomu zatrudnienia. Determinanty zatrudniania nowych pracowników

w 2013 i 2014 roku zamieszczone są na poniższych wykresach.

Wykres 30. Determinanty zatrudnienia nowych pracowników (2013 r.)


tak

9%

nie

85%

nie umiem się

określić

6%

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

wzrósł popyt na oferowane towary i usługi

rozbudowa firmy

rozwój technologii

odejscia pracowników na renty i emerytury

55

Wykres 31. Determinanty zatrudnienia nowych pracowników (2014r.)


Wśród preferowanych zawodów, w których sosnowieccy przedsiębiorcy chcieliby

w najbliższym czasie zatrudnić nowych pracowników zdecydowanie dominują stanowiska

związane z administracją biura (w ubiegłym roku największe zapotrzebowanie było na stanowisko

handlowca). Wzrost zapotrzebowania na pracowników zajmujących się prowadzeniem biura,

działalnością administracyjną i menadżerską znajduje swoje odzwierciedlenie we wzroście udziału

firm z sektora usług profesjonalnych. Rynek jest już nasycony działalnością typowo handlową

i wraz z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy coraz większe zapotrzebowanie pojawia się na

usługi profesjonalne. Jest to obszar, w którym głównie prace mogą znaleźć kobiety, natomiast

pozostałe zawody poszukiwane przez pracodawców są to zawody bardziej męskie

tzn. spawacz (8), kierowca(9), elektryk/ elektromonter (8). Zawody poszukiwane przez

pracodawców wyodrębnione podczas badania ankietowego przedstawia tabela nr 12.

0 20 40 60 80 100 120 140 160

wzrósł popyt na oferowane towary i usługi

rozbudowa firmy

rozwój technologii

odejscia pracowników na renty/emerytury

zwolnienia

brak wykwalifikowanej kadry

56

Lp. Kod zawodu Nazwa Zawodu Liczba

oferowanych

miejsc pracy

2013

Liczba

oferowanych

miejsc pracy

2014

Dodatkowe

informacje o

preferowanych

umiejętnościach

kwalifikacjach

1. 341503 Handlowiec 71 5 Doświadczenie,

zaangażowanie,

dyspozycyjność,

mobilność,

kreatywność

2. 723310 Mechanik, Monter

Urządzeń

26 3 Uprawnienia do

wykonywania

zawodu,

doświadczenie

3. 741103/741207 Elektryk /

Elektromonter

23 8 Kwalifikacje,

uprawnienia do

wykonywania

zawodu,

doświadczenie

(w niektórych

przypadkach

znajomość j.

niemieckiego)

4. 522301 Sprzedawca / Kasjer 19 6 Doświadczenie,

umiejętności

5. 712612 Monter Instalacji

Wod-Kan,

18 - Uprawnienia,

doświadczenie

6. 711202/713102 Murarz, Malarz 14 3 Umiejętności,

kwalifikacje,

doświadczenie

7. 711605 Toromistrz 10 - Kwalifikacje

zawodowe

8. 811105 Operator Koparko -

Ładowarki

9 2 Uprawnienia (kurs na

operatora koparko-

ładowarki),

doświadczenie,

odpowiedzialność

9. 741201 Elektromechanik 9 1 Doświadczenie,

kwalifikacje

10. 722204 Ślusarz 8 5 Doświadczenie

11. 833203 Kierowca Samochodu

Ciężarowego

8 9 Umiejętności,

kwalifikacje (prawo

jazdy kat. C),

dyspozycyjność

12. 331301 Księgowa 8 3 Wykształcenie

wyższe (lub średnie

ekonomiczne),

doświadczenie,

odpowiedzialność

13. 722307 Operator Obrabiarek

Skrawających

6 2 Doświadczenie,

uprawnienia,

kwalifikacje

14. 751201 Cukiernik 6 1 Umiejętności,

doświadczenie

57

15. 432103 Magazynier 6 1 Doświadczenie,

odpowiedzialność,

uprawnienia (dot.

obsługi wózka

widłowego)

16. 214109 Kontrola Jakości 6 - wykształcenie

kierunkowe,

kwalifikacje,

17. 911207 Sprzątaczka 6 1 brak

18. 721207 Spawacz 6 8 Umiejętności,

uprawnienia, (często

znajomość języka

niemieckiego)

19. 411004 Pracownik Biurowy

(technik prac

biurowych),

Telemarketer, Doradca

Klienta

6 7 Kwalifikacje,

doświadczenie,

zaangażowanie,

odpowiedzialność,

obsługa urządzeń

biurowych,

komunikatywność

20. 723103 Mechanik

Samochodowy

5 - Kwalifikacje

21. 753303/ 753105 Krawcowa/Szwaczka 5 - Umiejętności,

doświadczenie

22. 731102 Mechanik automatyki

przemysłowej

5 - Kwalifikacje,

uprawnienia do

wykonywania zwodu,

umiejętności

23. 721306 Blacharz Lakiernik

(samochodowy)

5 2 Umiejętności

24. 751204 Piekarz 4 5 Doświadczenie,

umiejętności

25. 3 311501 Diagnosta

Samochodowy

4 2 Doświadczenie,

wiedza,

odpowiedzialność

26. 962906 Dozorca (woźny) 4 - brak

27. 752205 Stolarz 4 - Umiejętności,

kwalifikacje

28. 513101 Kelner 4 - Dyspozycyjność

(praca w weekendy),

doświadczenie,

wysoko kultura

osobista

29. 512001 Kucharz 4 4 Umiejętności, min. 2

lata staż pracy

30. 351203 Informatyk 3 2 Wykształcenie

kierunkowe

31. 811101 Górnik 3 1 Wykształcenie,

doświadczenie, dobry

stan zdrowia

32. 514202 Kosmetyczka

(w branży także

dystrybutor

kosmetyków-

3 - Znajomość branży,

odpowiedzialność,

mobilność

58

przeds.handlowy)

33. 541308 Pracownik Ochrony 3 3 Uprawnienia,

dyspozycyjność

34. 333105 Spedytor 3 - Absolwent logistyki,

znajomość języków

obcych,

odpowiedzialność

35. 334101

Kierownik Biura 3 11 Wykształcenie

kierunkowe

(administracja),

doświadczenie

36. 233008 Nauczyciel j.

angielskiego

1 - Wykształcenie

kierunkowe

37. 264310 Nauczyciel j.

Migowego

1 - Wykształcenie

kierunkowe

38. 511301 Obsługa Ruchu

Turystycznego; Pilot

Wycieczek

Zagranicznych

1 - Wykształcenie

kierunkowe,

znajomość języków

obcych,

dyspozycyjność.

39. 222101 Pielęgniarka 1 Wykształcenie

kierunkowe,

doświadczenie

40. 732201 Drukarz 1 doświadczenie

41. 332101 Agent

Ubezpieczeniowy

1 Wykształcenie

średnie,

doświadczenie

42. 216604 Grafik 1 Umiejętności,

kreatywność

43. 332302 Koordynator Materiału

(Na Budowę)/

zaopatrzeniowiec

1 Odpowiedzialność,

wykształcenie

kierunkowe

(budowlane)

Tabela 12. Poszukiwane przez pracodawców zawody i kwalifikacje


Po drugiej stronie dynamiki zmian na lokalnym rynku pracy znajduje się perspektywa

zwolnień. Z przeprowadzonego badania można przyjąć pozytywną prognozę na najbliższy czas

w tym zakresie, gdyż aż 99% (96%/2013r.) pracodawców nie zadeklarowało w badaniu

planowanych zwolnień. W zestawieniu z wynikami z w ubiegłego roku nastąpiła poprawa .

Stanowi to nie tylko o pewności zatrudnienia, ale także o stabilnej, mimo ciężkiej sytuacji

na rynku, pozycji większości sosnowieckich firm. Te firmy, w których w najbliższym czasie

dojdzie do redukcji zatrudnień uzależniają decyzje głównie od złej sytuacji finansowej

(4 wskazania) oraz spadku popytu na oferowane usługi i towary (2 wskazania). Dokładne

wyszczególnienie powodów planowanych zwolnień na podstawie danych z badań

przeprowadzonych w 2013 i 2014 roku przedstawiają wykresy 32 i 33.

59

Wykres 32. Powody zwolnień pracowników ( 2013 r.)


Wykres 33. Powody zwolnień pracowników (2014 r.)


spadek popytu na

towary, usługi

39%

zła sytuacja

finansowa firmy

22%

brak kompetencji

pracowników

22%

restrukturyzacja

firmy

17%

spadek popytu na

towary, usługi

33%

zła sytuacja

finansowa firmy

67%

60

Jak wynika z przeprowadzonego badania zwolnienia będą dotyczyły zawodów:

Górnik – 1 osoba

Pracownik biurowy/ administracja biurowa (tu: rozumiana jako kadra menadżerska)– 2

osoby

Kasjer walutowy – 1 osoba

Robotnik magazynowy-16 osób

Porównanie liczby planowanych do zwolnienia pracowników w roku 2013 i 2014 przedstawia

poniższa tabela.

Lp. Kod zawodu Zawód Liczba

pracowników

(2013r.)

Liczba

pracowników

(2014r.)

1. 811101 Górnik 20 1

2. 234190 Nauczyciel szkolny 20 -

3. 711605 Pracownik torowy 15 -

4. 432103 Pracownik hurtowni 11 -

5. 522301 Sprzedawca 6 -

6. 711606 Pracownik drogowy 5 -

7. 541308 Pracownik ochrony mienia 4 -

8. 751204/751201 Piekarz, cukiernik 3 -

9. 412001 Pracownik biurowy 3 1

10. 411090 Administracja biurowa 2 1

11. 421104 Kasjer walutowy 2 1

12. 833203 Kierowca kat. C 2 -

13. 311408 Elektronik 1 -

14. 241306 Specjalista ds. finansów 1 -

15. 333401 Agent nieruchomości 1 -

16. 933304 Robotnik magazynowy - 16

Tabela 13. Liczba pracowników oraz zawody których będą dotyczyć zwolnienia


Odnosząc się do kategorii wielkości przedsiębiorstw zwolnienia będą dotyczyć

4 mikroprzedsiębiorstw, 1 średniej i 1 dużej firmy. W analizie badania z ubiegłego roku widać

zdecydowaną poprawę, ustabilizowanie i wzmocnienie kondycji sosnowieckich firm. Co jest

pozytywnych zjawiskiem w perspektywie zmniejszenia bezrobocia powiecie.

61

Wykres 34. Wykaz przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu, w których planowane są zwolnienia

w ciągu najbliższych 12 miesięcy (2013r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Wykres 35. Wykaz przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu, w których planowane są zwolnienia

w ciągu najbliższych 12 miesięcy (2014r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

mikro

47%

małe

27%

średnie

23%

duże

3%

mikro

67% małe

0%

średnie

16%

duże

17%

62

W kwestii branż przedsiębiorstw, największa rotacja dotyczyć będzie firm z sekcji C

(wg. klasyfikacji PKD, tj. przetwórstwo przemysłowe) -3 wskazania, sekcji G (wg. klasyfikacji

PKD, handel hurt.i det.naprawa pojazdów)- 2 wskazania oraz sekcji B (wg. klasyfikacji PKD,

tj. górnictwo i wydobywanie)- 1 wskazanie. W ubiegłym roku rotacja dotyczyła głownie sekcji

F (wg. klasyfikacji PKD, tj. budownictwo) oraz sekcji C i G).

Poziom przygotowania pracowników do wykonywanych zadań ma bardzo duże znaczenie.

Przedsiębiorcy zapytani co jest istotne przy zatrudnianiu pracowników przede wszystkim zwracali

uwagę na wyszkolenie (w ubiegłym roku na pierwszym miejscu były umiejętności -39%/2013r),

następnie umiejętności i doświadczenie, i na samym końcu, tak jak w ubiegłym roku

wykształcenie. Determinanty zatrudnienia w 2013 i 2014 roku ilustrują wykresy nr 36 i 37.

Wykres 36. Determinanty zatrudnienia (2013r.)


Wykres 37. Determinanty zatrudnienia (2014r.)


wykształcenie wyszkolenie umiejętności doświadczenie

203

442

562

222

wykształcenie wyszkolenie umiejętności doświadczenie

70

639

559

90

63

Istotnym elementem aktywizacji zawodowej i przeciwdziałaniu bezrobociu w regionie jest

współpraca przedsiębiorców z Powiatowym Urzędem Pracy. Zaledwie 34% badanych

przedsiębiorców zadeklarowało, iż współpracuje z PUP. W ubiegłym roku współczynnik ten

wynosił 59%.

Ponad 66% firm biorących udział w badaniu nie współpracuje z Urzędem Pracy

(59%/2013r.). Firmy głównie współpracują w zakresie pośrednictwa pracy (60%) oraz organizacji

staży33% (24%/2013r.). Forma wsparcia, z której najrzadziej pracodawcy korzystają to szkolenia

i prace interwencyjne.

Z kolei firmy, które nie współpracują z Powiatowym Urzędem Pracy za główny powód

podają głównie brak takiej potrzeby. Przedsiębiorcy nie podejmują także współpracy

z PUP gdyż sami poszukują pracowników lub nie są współpracowali w przeszłości, ale nie byli

zadowoleni.

Poniżej przedstawione zostały wyniki badań ankietowych w zakresie współpracy

przedsiębiorców ich preferencji i prognoz współpracy zatrudnia w zakresie:

a) Przyjmowania pracowników na staż

b) Przyjmowanie pracowników na praktyczną naukę zawodu.

c) Przyjmowania pracowników na przyuczenie do pracy dorosłych.

Podczas przeprowadzanego badania 18% - o 20% mniej niż w ubiegłym roku

(38%/2013r.) ogółu badanych respondentów zadeklarowało chęć nawiązania współpracy z osobą

bezrobotną w ramach stażu. Jest to stosunkowo niewielki odsetek firm, biorąc pod uwagę korzyści

jakie tego typu forma może przynieść dla pracodawcy. Dwie firmy na chwile obecną nie planują,

ale też nie wykluczają takiej możliwości, natomiast zdecydowana większość 82% (60%/2013r.)

badanych nie bierze pod uwagę współpracy ze stażystami, najczęściej z tego powodu, iż w ogóle

nie podejmują współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy. Plany sosnowieckich przedsiębiorców

dotyczące przyjęcia osób bezrobotnych na staż w roku 2013 i 2014 uwzględnione są na wykresach

nr 38 i 39.

64

Wykres 38. Plany przedsiębiorców względem przyjęcia osób bezrobotnych na staż w najbliższych 12

miesiącach (2013r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Wykres 39. Plany przedsiębiorców względem przyjęcia osób bezrobotnych na staż w najbliższych 12


W tegorocznym badaniu zdecydowana większość respondentów wykazała

zapotrzebowanie i chęć przyjęcia osoby na staż w zawodzie związanym z inżynierią jakości

(31 wskazań). Zdecydowanie zdewaluował się natomiast popyt na zawody związane z obsługą

biura, które w ubiegłym roku miały najwięcej wskazań. Przedsiębiorcy nawiążą współpracę

również z osobami, które miałyby zajmować się handlem (obsługa kas) oraz z monterami

urządzeń. Poniższa tabela zawiera zestawienie zawodów, w których lokalni przedsiębiorcy planują

przyjąć stażystów wraz z liczbą wskazań planowanych wolnych miejsc stażowych w roku 2013

oraz 2014.

tak

36%

nie

60%

nie wiem

4%

18%

82%

0%

tak nie nie wiem

65

Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba

oferowanych

miejsc pracy

2013

Liczba

oferowanych

miejsc pracy

2014

Dodatkowe

informacje o

preferowanych

umiejętnościach

kwalifikacjach

741103/741101

741201/311408

elektryk / elektromonter/

elektromechanik/

elektronik

31 2 zaangażowanie,

wiedza techniczna

522301 sprzedawca / kasjer 25 7 znajomość branży,

zaangażowanie

711204/713101 pracownik budowy (w tym

malarz, tynkarz)

22 2 Kwalifikacje do

wyk.zawodu,

umiejętności,

zaangażowanie

331301 księgowa / kadry-płace 18 2 wykształcenie

kierunkowe

(księgowość,

kadry/płace, ZZL),

odpowiedzialność

811105 operator sprzętu koparko –

ładowarki

13 2 kwalifikacje,

wiedza kierunkowa

i uprawnienia do

obsł.maszyn

odpowiedzialność

234190/531104 nauczyciel / pomoc

nauczyciela/ opiekunka do

dzieci

10 1 (w tym roku

wskazywano

pomoc

nauczyciela

w przedszkolu)

wykształcenie

pedagogiczne

214109 inżynier/ technik jakości 8 31 kwalifikacje,

wiedza z zakresu

jakości,

doświadczenie

753303 krawcowa/szwaczka/krajac

z odzieży

8 2 Kwalifikacje,

umiejętności,

dyspozycyjność.

723310 Mechanik - monter maszyn

i urządzeń

7 6 kwalifikacje,

wykształcenie

kierunkowe

723103 mechanik samochodowy 7 3 wyksztalcenie

techniczne

721207 spawacz 7 1 kwalifikacje

721306 blacharz/ lakiernik

samochodowy

6 - kwalifikacje,

wiedza techniczna

432103 magazynier 6 5 wiedza,

odpowiedzialność,

logistyk

722307 Operator obrabiarek

skrawających

6 - kwalifikacje,

umiejętności i

kwalifikacje do

obsł. sprzętu.

351203 informatyk 5 - Wiedza,

doświadczenie.

712612/712601 monter instalacji wod-kan, 4 3 kwalifikacje,

66

/ hydraulik wiedza techniczna

752205 stolarz 4 1 kwalifikacje,

umiejętności,

zdolności manualne

722204 ślusarz 4 1 kwalifikacje

228105 technik farmacji 4 2 wykształcenie

kierunkowe

541308 dozorca, ochrona mienia 3 - zaangażowanie,

odpowiedzialność

343203 florysta 3 - umiejętności,

kreatywność,

zdolności manualne

513101 kelner 3 - kwalifikacje,

dyspozycyjność

751201 cukiernik 3 - kwalifikacje

cukiernicze

222101 pielęgniarka 3 kwalifikacje

751204 piekarz 3 - kwalifikacje

722313 tokarz 2 - kwalifikacje,

wykształcenie

techniczne

kierunkowe

511301 obsługa ruchu

turystycznego; pilot

wycieczek zagranicznych

2 - kwalifikacje, języki

obce,

dyspozycyjność

332101 agent ubezpieczeniowy 2 - brak

216604 grafik 2 - umiejętności

833203 kierowca 2 (kat. B+C) 1 (kat. C) kwalifikacje,

komunikatywność

814104 wulkanizator 1 2 wiedza,

umiejętności

Tabela 14. Wykaz oferowanych przez pracodawców staży według zawodów


Analizując wyniki badania dotyczącego współpracy przedsiębiorców w zakresie

przyjmowania osób bezrobotnych na praktyczną naukę zawodu można zauważyć, że w 2014

roku nastąpił zdecydowany spadek zainteresowania przedsiębiorców podjęciem współpracy w

zakresie przyjmowania pracowników na praktyczną naukę zawodu. Tylko 13 firm wyraziło

zainteresowanie taką formą współpracy. Głównie są to firmy z sekcji G i M (wg. PKD). Wyraziły

one zainteresowanie przyjęciem osób w zawodzie: kucharz/kelner, pomoc nauczyciela, księgowa,

pracownik ds.jakości, geodeta, informatyk, sprzedawca, mechanik, kosmetolog. Powyższe dane

przedstawiono na wykresach nr 40 i 41.

67

Wykres 40. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na praktyczną naukę

zawodu (2013 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Wykres 41. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na praktyczną naukę

zawodu (2014 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Dokładny wykaz oferowanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych w formie

praktycznej nauki zawodu jest zilustrowany w tabeli nr 15, która zawiera również porównanie

danych z tego zakresu z rokiem 2013.

tak

15%

nie

83%

nie wiem

2%

2%

98%

tak nie

68

Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba

oferowanych

miejsc PNZ

2013r.

Liczba

oferowanych

miejsc PNZ

2014r.

Dodatkowe informacje

o preferowanych

umiejętnościach

kwalifikacjach.

723310 Mechanik - monter

maszyn i urządzeń

17 - uprawnienia,

doświadczenie

751201 Cukiernik 14 - brak

522301 Sprzedawca / kasjer 8 1 doświadczenie,

umiejętności

722204 Ślusarz 7 - umiejętności,

odpowiedzialność

411004 Pracownik biurowy

(technik prac

biurowych),

telemarketer, doradca

klienta

6 - kwalifikacje,

doświadczenie,

zaangażowanie,

odpowiedzialność,

komunikatywność,

obsługa urządzeń

biurowych

723103 Mechanik

samochodowy

6 1 kwalifikacje,

doświadczenie

741103/741207 Elektryk / elektromonter 5 - kwalifikacje,

uprawnienia,

doświadczenie

(w niektórych

przypadkach znajomość

j. niemieckiego)

234190 Nauczyciel 5 2 (pomoc

nauczyciela w

przedszkolu)

wykształcenie

kierunkowe,

doświadczenie

311408 Elektronik 5 - wykształcenie

kierunkowe

532102 Kucharz /kelner 5 2 umiejętności,

753303 Krawcowa/szwaczka 5 - umiejętności,

doświadczenie

751204 Piekarz 4 - doświadczenie,

umiejętności

816027 Wypalacz kawy 4 - doświadczenie,

odpowiedzialność

752205 Stolarz 4 - zdolności manualne,

odpowiedzialność

432103 Magazynier 3 - doświadczenie,

odpowiedzialność,

uprawnienia (dot.

obsługi wózka

widłowego)

522305 Handlowiec 3 - doświadczenie,

zaangażowanie,

dyspozycyjność,

mobilność, kreatywność

333105 Dyspozytor/spedytor 3 1 absolwent logistyki

712601 Hydraulik 3 - kwalifikacje,

doświadczenie

712612 Monter instalacji wod-

kan,

3 - uprawnienia,

doświadczenie

69

331301 Księgowa 3 1 wykształcenie wyższe

(lub średnie

ekonomiczne),

doświadczenie,

odpowiedzialność

513202 Barman 2 - doświadczenie,

dyspozycyjność

933304 Robotnik magazynowy 2 - odpowiedzialność,

kwalifikacje

711202/713102 Murarz, malarz 2 - umiejętności,

kwalifikacje,

doświadczenie

332101 Agent ubezpieczeniowy 2 - wykształcenie średnie,

doświadczenie

214109 Pracownik bhp

/pracownik ds.jakości

2 1 wykształcenie

kierunkowe,

doświadczeni

511301 Obsługa ruchu

turystycznego; pilot

wycieczek

zagranicznych

1 - wykształcenie,

dyspozycyjność, j. obce

721207 Spawacz 1 - umiejętności,

uprawnienia,

351203 Informatyk 1 1 wykształcenie

kierunkowe

541308 Dozorca 1 - brak

343203 Floryści 1 - umiejętności

721306 Blacharz 1 - umiejętności

753202 Krojczy odzieży 1 - kwalifikacje

531104 Opiekunka dziecięca

(domowa)

1 - kwalifikacje,

doświadczenie

742117 Serwisant sprzętu

komputerowego

1 - doświadczenie

732201 Drukarz 1 - doświadczenie

833203 Kierowca kat. C 1 umiejętności,

dyspozycyjność

228903 Kosmetolog - 1 Wykształcenie

kierunkowe, praktyka,

min. roczne

doświadczenie,

311104 Geodeta - 1 Wyższe wyksztalcenie,

doświadczenie

Tabela 15. Wykaz oferowanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych w formie praktycznej

nauki zawodu (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Biorąc pod uwagę wyniki badania dotyczącego współpracy przedsiębiorców w zakresie

przyjmowania osób bezrobotnych na przyuczenie do pracy można zauważyć, że w roku 2014

zaledwie 4 firmy tj.1 % (4%/2013r.), które wzięły udział w badaniu, są zainteresowane

przyjęciem osoby bezrobotnej w ramach tej formy przygotowania zawodowego dorosłych.

Natomiast zdecydowana większość – 99% (94%/2013r.) respondentów nie planuje przyjąć osoby

70

bezrobotnej do przyuczenia. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na

przyuczenie do pracy w 2013 i 2014 roku obrazują wykresy nr 42 oraz 43.

Wykres 42. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na przyuczenie do

pracy dorosłych (2013 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Wykres 43. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na przyuczenie do

pracy dorosłych (2014 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Te firmy, które zamierzają podjąć taką formę współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy

głównie są zainteresowane utworzeniem miejsc pracy na stanowiskach: malarz, mechanik

samochodowy, robotnik magazynowy, sprzedawca. Porównanie liczby oferowanych miejsc

przygotowania zawodowego dorosłych w formie przyuczenia do pracy przedstawia tabela nr 16.

tak

4%

nie

94%

nie wiem

2%

1%

99%

tak nie

71

Kod

zawodu

Nazwa zawodu Liczba

oferowanych

miejsc PDP 2013r.

Liczba

oferowanych

miejsc PDP 2014r.

Dodatkowe informacje

o preferowanych

umiejętnościach

kwalifikacjach

411004 Pracownik biurowy 6 - Wykształcenie kierunkowe,

odpowiedzialność

722204 Ślusarz 4 - Doświadczenie,

odpowiedzialność

522301 Sprzedawca 4 1 Znajomość rynku i

produktów,

komunikatywność

722313 Tokarz 3 - Wykształcenie kierunkowe,

wiedza techniczna,

odpowiedzialność

816027 Wypalacz kawy 3 - Doświadczenie

723310 Mechanik - monter

maszyn i urządzeń

3 - Uprawnienia,

doświadczenie,

odpowiedzialność

933304 Robotnik

magazynowy

2 1 Zdolności manualne

741101 Elektromonter

instalacji

elektrycznych

2 - Zaangażowanie,

umiejętności, uprawnienia

723103 Mechanik

samochodowy

2 1 Doświadczenie,

751201 Cukiernik 2 - Zaangażowanie,

umiejętności

721207 Spawacz 1 - Uprawnienia, kwalifikacje

741103 Elektryk 1 - Zaangażowanie,

umiejętności, uprawnienia

712601 Hydraulik 1 - Kwalifikacje, umiejętności

751204 Piekarz 1 - Doświadczenie,

doświadczenie

712303 Tynkarz 1 - Umiejętności, doświadczenie

713102 Malarz 1 1 Umiejętności, doświadczenie

72

753105 Krawcowa 1 - Umiejętności, doświadczenie

333105 Spedytor 1 - Wiedza kierunkowa,

zaangażowanie

752205 Stolarz 1 - Umiejętności, doświadczenie

511301 Pracownik obsługi

ruchu

turystycznego

1 - Wykształcenie kierunkowe,

dyspozycyjność

Tabela16. Wykaz oferowanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych w formie przyuczenia

do pracy dorosłych (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

73

2.1.2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO – ZAWODOWE BEZROBOTNYCH

ZIDENTYFIKOWANE W WYNIKU BADANIA ANKIETOWEGO

Jak wskazano w rozdziale 2.1. na potrzeby badania przyjęto, iż na początku maja 2014

w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było 11 836 osób. Populację osób bezrobotnych

dobierano w oparciu o następujące warstwy:

a. wiek: 18-24 , 25-34, 35-44, 45-54, 55-59, powyżej 60 lat

b. wykształcenie: brak /niepełne podstawowe; podstawowe; gimnazjalne; zasadnicze

zawodowe, średnie ogólnokształcące, średnie zawodowe; średnie zawodowe4-letnie;

pomaturalne/policealne; wyższe.

Do badania wylosowano 5 % populacji z każdej warstwy. Podczas przeprowadzania badań

monitorowano alokację próby w warstwach w taki sposób, aby wariancja była możliwie

najmniejsza. Wariancja przyjmuje najmniejsze wartości w przypadku, gdy liczba wylosowanych

jednostek z poszczególnych warstw będzie proporcjonalna do liczby wszystkich jednostek

występujących w poszczególnych warstwach, na które została podzielona zbiorowość generalna

oraz do odchylenia średniego badanej zmiennej występującej w warstwach. Zgodnie ze

schematem Neymana aby próba była optymalna spełniony misi być warunek

n

N

Nn

h

hh

hhh

1

Przyjęte zostały następujące oznaczenia:

Nh (h=1,…, 1) – liczebność h-tej warstwy w zbiorowości generalnej,

N = 1

h

Nh – liczebność ogólna zbiorowości generalnej,

Nh (h=1,.., 1) – liczebność próby w h-tej warstwie,

- odchylenie standardowe w h-tej warstwie33

.

Stały monitoring podczas realizacji badania pozwolił na określenie alokacji próby

w warstwach w sposób najbardziej optymalny i gwarantujący najniższa wariancje. W wyniku

zastosowania powyższej koncepcji w projekcie wzięło udział 594 osoby bezrobotne. Strukturę

podziału respondentów ze względu na wiek, płeć oraz wyksztalcenie przedstawiają poniższa

tabela oraz wykresy. Jako czynnik determinujący dobór próby zastosowano wiek osób

zarejestrowanych. Statystyka omawianego badania przedstawiona jest w tabeli nr 16.

33


PLATAN, Kraków 1993, s. 147.

74

Liczba osób

zarejestrowanych

w PUP na dzień

09.05.2014

5%

populacji

Liczba

uzyskanych

ankiet

Wiek

18 - 24 1250 62,5 63

25 - 34 3363 168,15 169

35 - 44 2739 136,95 137

45- 54 2268 113,4 114

55 -59 1539 76,95 77

60+ 677 33,85 34

Razem 11 836 594

Płeć

Kobieta 6 115 305,75 322

Mężczyzna 5721 286,05 272

Razem 11 836 594

Wykształcenie

Brak lub niepełne

podstawowe

24 1,2 7

Podstawowe 2398 119,9 180

Gimnazjalne 523 26,15 36

Zasadnicze zawodowe 3134 156,7 153

Średnie ogólnokształcące 1259 62,95 123

Średnie zawodowe 1969 98,45 59

Średnie zawodowe 4-letnie 409 20,45 14

Pomaturalne/policealne 518 25,9 4

Wyższe 1604 80,2 18

Razem 11 836 594

Tabela 17. Statystyka badawcza

(Źródło: Opracowanie własne).

W badaniu wzięło udział, o 50 kobiet więcej niż mężczyzn (w roku ubiegłym było 81

kobiet więcej). Kobiet, z którymi zostały przeprowadzone wywiady było 322 (352/2013r.)

(54% ogółu), natomiast mężczyzn 272 (271/2013r), co stanowi 46% całej grupy respondentów.

Strukturę osób biorących udział w badaniu w roku 2013 i 2014 ze względu na płeć przedstawiają

wykresy nr 43 i 44.

75

Wykres 44. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na płeć (2013 r.)


Wykres 45. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na płeć (2014 r.)


W roku 2014 struktura wiekowa badanej populacji niewiele różniła się od struktury

z roku 2013. Zmniejszyła się grupa w wieku 18-24, co jest pozytywnym aspektem. Należy jednak

tutaj zwrócić uwagę , iż moment zbierania danych różnił się niemal o miesiąc względem roku

ubiegłego. Co oznacza, że młodzi ludzie, którzy kończyli szkoły nie zdążyli się jeszcze

zarejestrować. Najliczniejszą grupą respondentów biorących udział w badaniu były osoby

w wieku 25-34 - 28 %, podobnie jak w roku ubiegłym (30% /2013r.) oraz 35-44 - 23%

(21%/2013r.). Niewiele mniej, bo 19% stanowiły osoby w wieku 45-54 lat. (tak samo jak w

2013r). w porównaniu do ubiegłego roku o 2% zwiększyła się grupa osób w wieku powyżej 60 lat.

kobiety

57%

mężczyźni

43%

kobiety

54%

mężczyźni

46%

76

Strukturę wiekową osób biorących udział w badaniu w 2013 oraz 2014 roku przedstawiają

poniższe wykresy.

Wykres 46. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wiek. (2013 r.)


Wykres 47. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wiek. (2014r.)


18-24

14%

25-34

30%

35-44

21%

45-54

19%

55-59

12%

powyżej 60

4%

18-24

11%

25-34

28%

35-44

23%

45-54

19%

55-59

13%

powyżej 60

6%

77

Wciąż zauważalne są problemy bezrobotnej młodzieży- grupy wiekowej najbardziej

produktywnej. Młode osoby kończą szkołę i chcąc się usamodzielnić w dzisiejszych czasach mają

bardzo utrudniony start. Niestety młode pokolenie jest źle postrzegane na rynku pracy.

Pracodawcy głównie skarżą się na ich postawę – często roszczeniową – brak zaangażowania

w realizację powierzonych zadań, brak kreatywności i odpowiedzialności i poczucia

identyfikowania się z firmą. To z kolei wywołuje u młodych, niedoświadczonych na rynku pracy

osób obniżenie poczucia własnej wartości, co dodatkowo jeszcze zmniejsza szasnę na

zatrudnienie. Ponadto pracodawcy w dużej mierze kładą nacisk na doświadczenie, którego

młodych absolwentom brakuje. Stąd też w ramach subsydiowanych firm zatrudnienia, jakie

oferuje Urząd Pracy najczęściej wybierane są staże.

Badani przedsiębiorcy uważają, iż absolwentom najbardziej na rynku pracy brakuje

specjalistycznych umiejętności oraz wiedzy o kulturze organizacji. Należy zwrócić uwagę na fakt,

iż są to elementy, które można łatwo uzupełnić. Zmieniło się natomiast podejście

w porównaniu do roku ubiegłego, kiedy to badani przedsiębiorcy najbardziej skarżyli się na brak

doświadczenia i kompetencji u młodych osób. Wykres 48 przedstawia w formie liczbowej

wskazania pracodawców.

Wykres 48. Czego brakuje absolwentom wchodzącym na rynek pracy? (2014 r.)


wiedzy ogólnej

wiedzy kierunkowej

specjalistycznych umiejętności

wiedzy o kulturze organizacji

umiejętności komunikacyjnych

kompetencji

doświadczenia

zaangażowania

8

133

452

334

220

163

58

13

78

Spośród osób, które wzięły udział w badaniu największą grupę stanowiły osoby

z wykształceniem podstawowym (30% badanych) to wzrost o 0,1% względem roku ubiegłego.

Mimo, iż w roku 2013 wykształcenie podstawowe i gimnazjalne było badane łącznie, to i tak

w tym roku wystąpił znaczny wzrost. Druga co do liczebności grupa to osoby z wykształceniem

zasadniczym zawodowym (tak jak w ubiegłym roku) oraz średnim ogólnokształcącym. Ogromny

postęp nastąpił wśród osób z wykształceniem wyższym tj. spadek o 40 osób . Wśród osób

z wykształceniem kierunkowym (techniczne, zawodowe bądź wyższe) zdecydowana przewagę

stanowiły osoby z zawodem mechanika – tak samo jak w ubiegłym roku. Spora grupa to także

osoby po szkole ekonomicznej i gastronomicznej. Szczegółowe dane obrazuje wykres nr 49.

Wykres 49. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wykształcenie (2014 r.)


7

180

36

153

123

59

14 4

18

79

Poniżej przedstawione zostały wyniki badań ankietowych dotyczące postaw oraz potrzeb

szkoleniowych osób bezrobotnych. Dane przedstawione są w 3 częściach:

a) w perspektywie aktywności edukacyjnej,

b) barier tej aktywności, oraz

c) preferencji szkoleniowych osób ankietowanych.

Przeprowadzone badanie ankietowe pozwoliło na określenie form aktywizacji jakimi

osoby te są zainteresowane. W porównaniu z rokiem 2013 nastąpił bardzo duży wzrost

zainteresowania uczestnictwem w szkoleniach. 238 osób zadeklarowało chęć uczestnictwa w tej

formie aktywizacji (w tym zajęcia Klubu Pracy) (65 os./2013r.). Następnie osoby bezrobotne

są zainteresowane stażami i pracami społecznie użytecznymi. Najmniejsze zainteresowanie budzi

poradnictwo zawodowe oraz prace interwencyjne. Szczegółowe wskazania bezrobotnych ilustrują

wykresy nr 50 i 51.

Wykres 50. Udział osób bezrobotnych w formach aktywizacji zawodowej (2013 r.)


Wykres 51. Odsetek osób korzystających z form aktywizacji zawodowej w PUP (2014 r.)


staże

prace interwencyjne

poradnictwo zawodowe

dotacje na uruchomienie własnej działalności

szkolenia

prace społecznie użyteczne

roboty publiczne

żadne

33

18

56

16

65

13

6

416

staże

prace interwencyjne

poradnictwo zawodowe

dotacje na uruchomienie własnej działalności

szkolenia

prace społecznie użyteczne

roboty publiczne

żadne

97

29

27

38

238

84

77

57

80

Zdecydowana większość respondentów nie korzystała ze szkoleń w ciągu ostatnich 12

miesięcy. Zaledwie 4 % badanych (mniej o 2% niż w roku ubiegłym) uczestniczyło w tej formie

aktywizacji zawodowej w ciągu ostatnich 12 m-cy. Osoby, które uczestniczyły

w szkoleniach w większości nie zgłaszały żadnych problemów związanych z dostępem do nich.

Pozytywnie oceniły zorganizowanie i prowadzenie szkoleń finansowanych przez tut. Urząd.

Proponowane kursy spełniły ich oczekiwania i potrzeby edukacyjne.

Wykres 52. Odsetek osób korzystających ze szkoleń w ciągu ostatnich 12 miesięcy (2013 r.)


Wykres 53. Odsetek osób korzystających ze szkoleń w ciągu ostatnich 12 miesięcy (2014 r.)


Zgodnie ze wskazaniami w badaniu ankietowym główne powody, dla których osoby

bezrobotne nie korzystały ze szkoleń w ciągu ostatnich 12 m-cy, to brak ofert, lub brak informacji

ze strony Powiatowego Urzędu Pracy. Jednakże na tym etapie analizy należy zwrócić uwagę,

iż bardzo często postawa osób bezrobotnych w poszukiwaniu form aktywizacji ma znamiona

biernej.

tak

6%

nie

94%

tak

4%

nie

96%

81

Wykres 54. Powody dla których osoby bezrobotne nie korzystały ze szkoleń (2013 r.)


Wykres 55. Powody dla których osoby bezrobotne nie korzystały ze szkoleń (2014 r.)


Większość osób ankietowanych (74%) zadeklarowała chęć udziału w szkoleniach w ciągu

najbliższych 12 miesięcy. Natomiast respondenci, którzy nie planują uczestniczyć w szkoleniach

finansowanych przez tut. Urząd - 26% badanych w 2014 roku (23% /2013 r.) za główny powód

podawały brak takiej potrzeby bądź aspiracji. 11% badanych uważa że szkolenia i tak nie

przynoszą żadnego efektu, nie podnoszą kwalifikacji, ani szans na zdobycie pracy, a są jedynie

141

258

38

15

131

nie zostałem(am) poinformowany(a)

nie było ofert

nie spełniłem(am) kryteriów formalnych

niepozyskanie wystarczającej liczby punktów

podczas ubiegania się o szkolenie

inne

155

291

19

3

131

25

0 50 100 150 200 250 300 350

nie zostałem(am) poinformowany(a)

nie było ofert

nie spełniłem(am) kryteriów formalnych

niepozyskanie wystarczającej liczby punktów

podczas ubiegania się o szkolenie

inne

uczestniczyli

82

stratą czasu. Uszczegółowienie powodów dla których osoby bezrobotne nie chcą brać udziału

w szkoleniach obrazuje wykres nr 57.

Wykres 56. Powody dla których osoby bezrobotne nie chcą brać udziału w szkoleniach (2014 r.)


Osoby bezrobotne podczas badania zostały poproszone o wskazanie zakresu szkolenia,

które chciałyby podjąć. Zestawienie wskazanych szkoleń pogrupowanych w określone zawody

z podziałem na rok 2013 i 2014 zawiera poniższa tabela.

Nazwa zawodu Liczba zgłoszeń

2013

Liczba zgłoszeń

2014

Handlowiec, sprzedawca ( w tym obsł.kasy) 83 47

Robotnik budowlany 51 35

Informatyka, obsługa komputera, grafika 41 30

Pozostali magazynierzy i pokrewni (tu- obsługa

wózka widłowego)

36 18

Operatorzy maszyn 20 12

Nauka języka obcego 20 9 (głównie

niemiecki)

Kierowca (kurs prawa jazdy) 23 16(głównie kat.C)

Piekarz

Kucharz

Kelner

19 21

Księgowy 18 9

Ślusarz, spawacz 18 28

Bukieciarz 14 16

Kadrowa 12 5

Fryzjer 12 25

58

13 8 9

33

0

10

20

30

40

50

60

70

brak takiej

potrzeby, aspiracji,

pomysłu na siebie,

ofert

strata czasu,

szkolenia nic nie

dają

obowiązki domowe plany zawodowe zły stan zdrowia,

wiek

83

Opiekun osób starszych, dzieci 11 20

Magazynier 11 12

Kosmetyczka (w tym manicurzystka ) 9 15

Elektromonter/elektryk 7 10

Mechanik samochodowy 6 9

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych

Monter sieci wod.-kan.

5 9

Pedagog 4 -

Pracownik biurowy/manager/zarzadzanie/marketing 3 33

Agent celny 1 -

Agent nieruchomości 1 -

Cieśla 1 -

Krawiectwo 3

Ochroniarz - 4

Sprzątanie - 8

Tabela 18. Preferencje szkoleniowe osób bezrobotnych


Najczęściej wskazywane przez osoby bezrobotne kierunki szkoleń związane są

z handlem i sprzedażą w tym obsługą kasy fiskalnej. Równie dużym zainteresowaniem cieszą się

szkolenia z zakresu budowlanego oraz informatyki, obsługi komputera i grafiki. Istnieje także

duże zapotrzebowanie na szkolenia z zakresu spawania oraz z zakresu prac biurowych

w tym marketing, zarzadzanie i negocjacje.

Podczas badania zapytano również osoby bezrobotne o ich aktywność w zakresie udziału

w stażach. Zdecydowana większość badanych nie brała udziału w stażach, tylko 7 % badanych

odbyła staż w 2014 roku. Najczęściej osoby skierowane odbywały staż w zakresie wykonywania

prac biurowych lub sprzedaży. Większość osób była zadowolona ze stażu (64%) badanych.

Spośród osób, które odbyły staż 36% jest zdania, iż nie wpłynęło to w żadnym stopniu na

podniesienie ich kwalifikacji i przygotowania do pracy. Tylko 10 osobom po odbytym stażu

pracodawca zaproponował zatrudnienie.

84

2.2. POTRZEBY KWALIFIKACYJNO - ZAWODOWE PRACODAWCÓW

I BEZROBOTNYCH WYNIKAJĄCE Z ANALIZY DANYCH ZASTANYCH

Analizując potrzeby kwalifikacyjno – zawodowe lokalnych pracodawców należy

uwzględnić między innymi liczbę i strukturę zawodową ofert pracy zgłaszanych do Powiatowego

Urzędu Pracy w Sosnowcu. Należy przy tym zwrócić uwagę, że nie odzwierciedlają one pełnego

obrazu lokalnego rynku pracy, wraz z dostępnymi na nim innymi ofertami np. prasowymi czy

pojawiającymi się w Internecie. Pomimo tego analiza ofert pracy jakimi dysponował tutejszy

Urząd w omawianym okresie czasu pozwala na sformułowanie pewnych wniosków.

Jak wykazano w rozdziale 1.4.3. niniejszego opracowania w okresie I półrocza 2014 r.

liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłoszonych do PUP w Sosnowcu

wynosiła 2.124. Poniższa tabela prezentuje zawody i specjalności, których dotyczyła największa

liczba tych ofert.34

L.p. Symbol

zawodu

/specjalności

Nazwa zawodu /

specjalności

Liczba wolnych miejsc

pracy

i miejsc aktywizacji

zawodowej

Zarejestrowani

bezrobotni

w okresie

sprawozdawczym

1. 411004 Technik prac biurowych 256 184

2. 522301 Sprzedawca 123 881

3. 821111 Monter sprzętu

gospodarstwa domowego

100 7

4. 515303 Robotnik gospodarczy 82 41

5. 931301 Robotnik budowlany 70 195

6. 541307 Pracownik ochrony

fizycznej bez licencji

57 13

7. 711601 Brukarz 56 6

8. 524902 Doradca klienta 49 22

9. 911207 Sprzątaczka biurowa 48 105

10. 524404 Telemarketer 44 13

11. 514101 Fryzjer 41 73

12. 523002 Kasjer handlowy 37 43

13. 512001 Kucharz 34 140

14. 432103 Magazynier 33 182

15. 834401 Kierowca operator wózków

jezdniowych

32 15

16. 711202 Murarz 31 179

17. 441290 Pozostali listonosze

i pokrewni

25 0

18. 243106 Specjalista do spraw

marketingu i handlu

18 46

19. 331301 Księgowy 18 55

34

Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności za 1

półrocze roku 2014, Załącznik 3 do sprawozdania MPiPS – 01, Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu

85

20. 722204 Ślusarz 18 263


reklamy

17 8

22. 741103 Elektryk 16 6

23. 431101 Asystent do spraw

księgowości

15 23

24. 721204 Spawacz metodą MAG 15 2

25. 721205 Spawacz metodą MIG 15 0

26. 234201 Nauczyciel przedszkola 14 12

27. 241202 Doradca finansowy 14 3

28. 522302 Sprzedawca w branży

mięsnej

14 2

29. 332203 Przedstawiciel handlowy 13 54

30. 351203 Technik informatyk 13 43

31. 522305 Technik handlowiec 13 73

32. 941201 Pomoc kuchenna 13 32

33. 933304 Robotnik magazynowy 12 1


sprzedaży

11 14

35. 713102 Malarz budowlany 11 55

36. 723103 Mechanik pojazdów

samochodowych

11 59

37. 723105 Mechanik samochodów

osobowych

11 50

38. 741201 Elektromechanik 11 12

39. 833202 Kierowca ciągnika

siodłowego

11 0

40. 911290 Pozostałe pomoce i

sprzątaczki biurowe,

hotelowe i podobne

11 13

41. 932101 Pakowacz 11 37

42. 514202 Kosmetyczka 10 13

43. 611303 Ogrodnik 10 8

44. 721302 Blacharz budowlany 10 1

45. 751104 Rozbieracz-wykrawacz 10 7

46. 821103 Monter kotłów i armatury

kotłowej

10 1

47. 831209 Rewident taboru

kolejowego

10 1

48. 832203 Kierowca samochodu

osobowego

10 59

49. 833101 Kierowca autobusu 10 11

Tabela 19. Rozkład ofert pracy zgłoszonych do PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r. oraz osób

bezrobotnych zarejestrowanych w tym samym okresie w tut. Urzędzie uporządkowany według

zawodów i specjalności (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Załącznika nr 3 do

sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01; Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej

według zawodów i specjalności za I półrocze 2014 r.; Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu).

86

Analizując powyższe zestawienie należy uwzględnić nie tylko liczbę wolnych miejsc pracy

i aktywizacji zawodowej w danym zawodzie / specjalności, ale również odpowiadającą im liczbę

zarejestrowanych bezrobotnych. Największe zapotrzebowanie dotyczy tych zawodów,

w przypadku których liczba zgłaszanych ofert przewyższa liczbę zarejestrowanych bezrobotnych

posiadających stosowne kwalifikacje. Największe zapotrzebowanie dotyczy następujących

zawodów i specjalności (w nawiasie podano różnicę pomiędzy liczbą ofert pracy, a liczbą

bezrobotnych stanowiącą rzeczywistą liczbę ofert pracy/aktywizacji zawodowej): monter sprzętu

gospodarstwa domowego (93), technik prac biurowych (72), brukarz (50), pracownik ochrony

fizycznej bez licencji (44), robotnik gospodarczy (41), telemarketer (31), doradca klienta (27),

pozostali listonosze i pokrewni (25), kierowca operator wózków jezdniowych (17), Spawacz

metodą MIG (15), Spawacz metodą MAG (13), Sprzedawca w branży mięsnej (12), Doradca

finansowy (11), Robotnik magazynowy (11), Kierowca ciągnika siodłowego (11), Elektryk (10),

Specjalista do spraw reklamy (9), Blacharz budowlany (9), Monter kotłów i armatury kotłowej

(9), Rewident taboru kolejowego (9).

Potrzeby kwalifikacyjno – zawodowe bezrobotnych obrazuje natomiast liczba złożonych

w Powiatowym Urzędzie Pracy w Sosnowcu wniosków o skierowanie na szkolenia w trybie

indywidualnym z uwzględnieniem najczęściej powtarzających się zawodów i specjalności.

W poniższej tabeli ujęto w/w szkolenia, na które tutejszy Urząd skierował osoby bezrobotne

w terminie do 30 września 2014 roku.

Lp. Nazwa szkolenia

Liczba bezrobotnych

skierowanych

na szkolenie

1. Licencja maszynisty 52

2. Prawo jazdy kat. C 22

3. Prawo jazdy kat. D 18

4. Prawo jazdy lat. CE i kwalifikacja wstępna przyspieszona 13

5. Kwalifikacja wstępna przyspieszona po kat. D 12

6. Pracownik biurowy z elementami płac i księgowości 8

7. Profesjonalna obsługa biura i sekretariatu 8

8. Malarz - tynkarz 6

9. Kwalifikacja wstępna przyspieszona po kat. C 4

10. Operator koparko – ładowarki wszystkie typy klasa III 4

11. Motorniczy tramwaju 4

12. Pracownik biurowy z obsługą klienta 4

13. Serwisant sprzętu komputerowego 4

14. Kosmetyka ze stylizacją paznokci i przedłużaniem rzęs 3

15. Obsługa i programowanie obrabiarek sterowanych numerycznie CNC 3

16. Masaż o profilu rozszerzonym 2

17. Pakiet kosmetyczny 2

18. Sprzedawca - kasjer 2

19. Prawo jazdy kat. CE 2

20. Prawo jazdy kat. B 1

87

21. Prawo jazdy kat. CE i szkolenie okresowe kierowców 1

22. Szkolenie okresowe kierowców 1

23. Spawanie blach i rur spoinami pachwinowymi metodą MAG 135 1

24. Spawanie blach i rur spoinami pachwinowymi metodą MAG oraz

spawanie blach i rur elektrodą otuloną spoiny pachwinowe MMA

1

25. Spawanie metodą TIG 141, 5 i 8 grupa materiałowa z certyfikatem IS

i TUV

1

26. Spawanie blach i rur spoinami pachwinowymi metodą TIG i MAG 1

27. Spawanie podstawowe metodą MAG 135 – stal czarna, stal

nierdzewna oraz metodą MIG 131 - aluminium

1

28. Spawanie metodą MAG – moduł I i II – stal czarna i stal nierdzewna 1

29. Spawanie blach i rur spoinami pachwinowymi metodą 135, 111, 136

oraz przepalacz gazowy

1

30. Spawanie podstawowe metodą TIG 141 i MAG 135 1

31. Spawanie elektrodą otuloną oraz przecinanie stali palnikiem

gazowym

1

32. Fryzjerstwo 1

33. Kurs fryzjerski 1

34. Zintegrowany kurs kosmetyczny 1

35. Ekspert kosmetyki profesjonalnej 1

36. Zarządzanie i prowadzenie księgowości w firmie z wykorzystaniem

programu ERP Optima

1

37. Kurs księgowości od podstaw do samodzielnego księgowego 1

38. Home staging i home staging biznes 1

39. Szkoła Profesjonalnego Coachingu 1

40. Obsługa żurawi wieżowych górno i dolnoobrotowych bez

ograniczenia udźwigu – kategoria IŻ

1

41. Obsługa suwnicy z poziomu roboczego 1

42. Instalacje gazowe wewnętrzne G3-E, G3-D 1

43. Palacz CO 1

44. Szkolenie do prac na drzewach z pilarką spalinową 1

45. Elektromechanika i mechanika samochodowa z serwisem

klimatyzacji

1

46. Magazynier z obsługą wózków widłowych 1

47. Techniki wykończenia wnętrz 1

48. Florystyka – układanie bukietów, wiązanek, wieńców 1

49. Telemarketing i telefoniczna obsługa klienta 1

50. Przedstawiciel handlowy 1

51. Barista I i II stopnia z elementami latte art 1

Tabela 20. Potrzeby kwalifikacyjno – zawodowe bezrobotnych zarejestrowanych w PUP

w Sosnowcu (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z PUP).

Jak wynika z powyższego zestawienia najwięcej osób bezrobotnych ubiegało się

o skierowanie na szkolenie z zakresu licencji maszynisty. Należy przy tym zwrócić uwagę,

że wszystkie z tych osób miały gwarancje pracy od przyszłych pracodawców, tj. firm z branży

transportu kolejowego. Dużo bezrobotnych ubiegało się również o szkolenia pozwalające uzyskać

uprawnienia do pracy w charakterze kierowców samochodów ciężarowych i autobusów (tj. prawo

jazdy kat. C, CE, D i kwalifikacja wstępna przyspieszona lub szkolenie okresowe kierowców).

88

Dużym zainteresowaniem cieszyły się również szkolenia dla pracowników biurowych (Pracownik

biurowy z elementami płac i księgowości, Profesjonalna obsługa biura i sekretariatu, Pracownik biurowy

z obsługą klienta) oraz z branży kosmetycznej i fryzjerskiej (Kosmetyka ze stylizacją paznokci

i przedłużaniem rzęs, Pakiet kosmetyczny, Zintegrowany kurs kosmetyczny, Ekspert kosmetyki

profesjonalnej, Fryzjerstwo/Kurs fryzjerski). Sporo osób bezrobotnych ubiegało się ponadto o szkolenia

z zakresu spawania różnymi metodami, w oparciu o gwarancje zatrudnienia od przyszłych pracodawców.

89


WYNIKAJĄCE Z ANALIZY DANYCH ZASTANYCH

W niniejszym rozdziale poddane zostały analizie dane zastane w postaci różnicy pomiędzy

ofertami pracy/aktywizacji zawodowej (w tym staży i PZD) zgłoszonymi do Powiatowego Urzędu

Pracy w Sosnowcu w I półroczu 2014 r. a liczbą bezrobotnych zarejestrowanych w tut. Urzędzie.

Różnica ta stanowi rzeczywistą liczbę wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej. Uzyskana

w ten sposób rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej została porównana

z liczbą zgłoszeń osób bezrobotnych zainteresowanych szkoleniami w toku indywidualnym

i grupowym, których tematyka jest tożsama lub zbieżna z wolnymi miejscami pracy/aktywizacji

zawodowej wskazanymi przez pracodawców.

W poniższej tabeli przyjmuje się, że liczba osób skierowanych na szkolenie w toku

indywidualnym, to liczba osób, która złożyła odpowiedni wniosek oraz została skierowana na

szkolenie w toku indywidualnym w okresie pomiędzy 01.01.2014 r. a 30.09.2014 r.. Natomiast

liczba osób skierowanych na szkolenia w toku grupowym to liczba osób skierowanych

na szkolenia grupowe w ubiegłym roku kalendarzowym. Tabela uwzględnia dodatkowo liczbę

osób zainteresowanych szkoleniami w toku grupowym, które złożyły kartę kandydata deklarując

chęć uczestnictwa w takim szkoleniu.

Lp. Symbol

zawodu

/specjalności

Nazwa zawodu /

specjalności

Rzeczywista liczba

wolnych miejsc pracy

i miejsc aktywizacji

zawodowej

Nazwa szkolenia Liczba osób

skierowanych

na szkolenie

w toku

indywidualnym

Liczba osób

skierowanych

na szkolenia

w toku

grupowym

Liczba kart

kandydata

złożona

przez osoby

bezrobotne

1. 821111

Monter sprzętu

gospodarstwa

domowego

93 - - - -

2. 411004 Technik prac

biurowych

72 Pracownik biurowy

z elementami płac

i księgowości

8 - -

Profesjonalna obsługa biura

i sekretariatu

8 - -

Pracownik biurowy

z obsługą klienta

4 - -

Język angielski – kurs

przygotowujący do

egzaminu telc English B2

- 24 77

3. 711601 Brukarz 50 - - - -



44 Pracownik dozoru mienia

z obsługą monitoringu

- 20 77

5. 515303 Robotnik gospodarczy 41 - - - -

6. 524404 Telemarketer 31 Telemarketing

i telefoniczna obsługa

klienta

1 -

-

Przedstawiciel handlowy 1 - -

7. 524902 Doradca klienta 27 Doradca klienta - 15 28


i pokrewni

25 - - - -

91

9. 834401 Kierowca operator

wózków jezdniowych

17 Magazynier z obsługą

wózków widłowych

1 - -

10. 721205 Spawacz metodą MIG 15 - - - -

11. 721204 Spawacz metodą

MAG

13 Spawanie blach i rur

spoinami pachwinowymi

metoda MAG 135

1 - -

Spawanie blach i rur


metodą MAG oraz

spawanie blach i rur

elektrodą otuloną spoiny

pachwinowe MMA

1 - -



metodą TIG i MAG

1 - -

Spawanie podstawowe

metodą MAG 135-stal

czrna, stal nierdzewna, oraz

metoda MIG 131-

aluminum

1 - -

Spawanie metodą MAG-

moduł I i II – stal czarna i

stal nierdzewna

1 - -



metodą 135, 111,136 oraz

przepalacz gazowy

1 - -

Spawanie podstawowe

metodą TIG 141 i MAG

135

1 - -


mięsnej

12 Sprzedawca - kasjer 2 30 129

92

13. 241202 Doradca finansowy 11 Doradca finansowy - 15 33

14. 933304 Robotnik magazynowy 11 - - - -


siodłowego

11 Prawo jazdy kat. C+E 2 -

-

Prawo jazdy kat. C+E

i kwalifikacja wstępna

przyspieszona

13 -

-


i szkolenie okresowe

kierowców

1 - -

Szkolenie okresowe

kierowców

1 20 23

16. 741103 Elektryk 10 Uprawnienia SEP do 1 kV i

powyżej z pomiarami w

zakresie eksploatacji i

dozoru

- 30 70

17. 243107 Specjalista ds. reklamy 9 - - - -

18. 721302 Blacharz budowlany 9 - - - -

19. 821103 Monter kotłów i

armatury kotłowej

9 - - - -


kolejowego

9 - - - -

21. 831104 Maszynista pojazdu

trakcyjnego

1 Licencja maszynisty 52 26 34

22. 833101 Kierowca autobusu -1 Prawo jazdy kat. D 18 - -

Kwalifikacja wstępna

przyspieszona po kat. D

12 - -

23. 742117 Serwisant sprzętu

komputerowego

-1 Serwisant sprzętu

komputerowego

4 - -

24. 722308 Operator obrabiarek

strowanych

numerycznie

-2 Obsługa i programowanie

obrabiarek sterowanych

numerycznie CNC

3 - -

93

Operator maszyn CNC

z obsługą tokarki i frezarki

- 30 96

25. 325402 Technik masażysta -2 Masaż o profilu

rozszerzonym

2 - -

26. 514202 Kosmetyczka -3 Kosmetyka ze stylizacją

paznokci i przedłużaniem

rzęs

3 - -

Pakiet kosmetyczny 2 - -

Zintegrowany kurs

kosmetyczny

1 - -

Ekspert kosmetyki

profesjonalnej

1 - -

27. 242108 Specjalista ds.

logistyki

-4 Zarządzanie procesami

logistycznymi w

przedsiębiorstwie

- 10 18

28. 834204 Operator sprzętu

ciężkiego

-4 Operator koparko-

ładowarki wszystkie typy

kl. III

4 - -

29. 833103 Motorniczy tramwaju -7 Motorniczy tramwaju 4 - -

30. 351203 Technik informatyk -30 Obsługa programu

AutoCAD

- 10 28

31. 514101 Fryzjer -32 Fryzjerstwo 1 - -

Kurs fryzjerski 1 - -

32. 331301 Księgowy -37 Zarządzanie i prowadzenie

księgowości w firmie z

wykorzystaniem programu

ERP Optima

1 30 67

Kurs księgowości od

podstaw do samodzielnego

księgowego

1 - -

33. 713102 Malarz budowlany -44 Malarz, tynkarz 6 - -

34. 911207 Sprzątaczka -57 Pracownik serwisu - 20 46

94

sprzątającego

Tabela 21. Porównanie rzeczywistej liczby wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej zgłoszonych do PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r.

z liczbą osób bezrobotnych, zarejestrowanych w tożsamym okresie w tut. Urzędzie, zainteresowanych szkoleniami uporządkowany według zawodów

i specjalności (Źródło: opracowanie własne).

Porównując liczbę osób bezrobotnych skierowanych na szkolenia w toku indywidualnym

oraz grupowym, a także liczbę osób zainteresowanych szkoleniami w toku grupowym z rzeczywistą

liczbą wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej można wyciągnąć następujące wnioski:

Do tut. Urzędu w ciągu I półrocza 2014 r. wpłynęły oferty pracy mi.in. dla monterów

sprzętu gospodarstwa domowego (93 oferty), brukarzy (50 ofert), robotników

gospodarczych (41 ofert), pozostałych listonoszy i pokrewnych (25 ofert), robotników

magazynowych (11 ofert). Jest to grupa zawodów o wysokiej rzeczywistej liczbie wolnych

miejsc pracy. Ze względu na prosty charakter prac wykonywanych w tych zawodach Urząd

nie może zaproponować szkoleń z w/w zakresów. Jednocześnie są to niepopularne zawody

wśród osób bezrobotnych.

W ubiegłym roku kalendarzowym na szkolenia o tematyce biurowej zostały skierowane 44

osoby, z tego większość to jest 24 uczestniczyły w kursie w toku grupowym z zakresu

języka angielskiego. Zainteresowanie tym szkoleniem było bardzo duże gdyż 77 osób

złożyło kartę kandydata. Porównując te dane z rzeczywistą liczbą wolnych miejsc

pracy/aktywizacji zawodowej równą 72 można zauważyć, że zainteresowanie to jest

uzasadnione i odzwierciedla faktyczne zapotrzebowanie na pracowników biurowych.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że jest to w dużej mierze zapotrzebowanie na stażystów.

Liczba osób bezrobotnych skierowanych na szkolenie pracownik dozoru mienia (20 osób)

jest dwukrotnie niższa od rzeczywistej liczby ofert pracy/aktywizacji zawodowej (44

oferty). Jednocześnie warto zaznaczyć, że zainteresowanie szkoleniem o tej tematyce było

bardzo duże (77 złożonych kart kandydata).

Porównywalna jest liczba osób zainteresowanych wykonywaniem zawodu telemarketera

i szkoleniami z tym zawodem związanymi (30 osób) z rzeczywistą liczbą wolnych miejsc

pracy/aktywizacji zawodowej (26 ofert). Aczkolwiek pracownicy tut. Urzędu mieli

trudności z wyłonieniem 20 uczestników szkolenia z tego zakresu w toku grupowym.

Wysoką rzeczywistą liczbą wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej charakteryzują

się następujące zawody: telemarketer (32), doradca klienta (27) i doradca finansowy (11).

W związku z tym, że zakres obowiązków w tych zawodach jest zbieżny można je

analizować łącznie. Biorąc powyższe pod uwagę, można stwierdzić, że liczba osób

zainteresowanych i skierowanych na szkolenia z tego zakresu stanowi zaledwie połowę

zapotrzebowania pracodawców.

Rzeczywista liczba wolnych miejscy pracy i aktywizacji zawodowej dla kierowców

operatorów wózków jezdniowych stanowi 17. Natomiast tylko 1 osoba została skierowana

na szkolenie indywidualne tego typu. Jednocześnie należy zauważyć, że uprawnienia do

96

obsługi wózków jezdniowych posiadają osoby zarejestrowane również w innych zawodach,

m.in. w zawodzie magazyniera, dla którego rzeczywista liczba ofert pracy jest równa

„-149”.

Dane ukazują deficyt na rynku pracy pracowników wykonujących zawód spawacza metodą

MIG (15 ofert) oraz MAG (13). Deficyt ten może być spowodowany tym, że większość

rejestrujących się w PUP osób bezrobotnych podaje zawód spawacz, nie ograniczając się do

tylko jednej metody spawania. Tut. Urząd od kilku lat kieruje na szkolenia z zakresu

spawalnictwa w toku indywidualnym. W analizowanym okresie na szkolenia z tego zakresu

skierowanie uzyskało 9 osób.

W ubiegłym roku kalendarzowym 32 osoby zostały skierowane na szkolenie pn.

„Sprzedawca-kasjer”. Zainteresowanie wspomnianym szkoleniem było największe spośród

omawianych - 129 osób złożyło kartę kandydata. Tymczasem jedynym zawodem

deficytowym jest sprzedawca w branży mięsnej. Dla porównania rzeczywista liczba miejsc

pracy i aktywizacji zawodowej w zawodzie sprzedawcy równa się „-758”. Tutejszy Urząd

zaproponował szkolenie z tego zakresu na podstawie analizy ofert pracy dostępnych na

rynku zewnętrznym oraz w odpowiedzi na zgłoszone zapotrzebowanie osób bezrobotnych

planujących uruchomienie własnej działalności gospodarczej w branży handlowej.

Liczba osób skierowanych na szkolenia pozwalające uzyskać uprawnienia do kierowania

ciągnikiem siodłowym równoważy rzeczywistą ilość ofert pracy i miejsc aktywizacji

zawodowej z tego zakresu. Z tym, że wszystkie osoby skierowane na omawiane szkolenia

uczystniczyły w nich w trybie indywidualnym i dysponowały gwarancją pracy od

przyszłego pracodawcy. Jedynym kursem grupowym dla kierowców posiadających prawo

jazdy C lub C+E było szkolenie okresowe kierowców. Liczba osób zainteresowanych (23)

praktycznie jest równa liczbie osób skierowanych na w/w szkolenie (20).

Dużym zainteresowaniem cieszyło się szkolenie grupowe pn. „Uprawnienia SEP do 1 kV

i powyżej z pomiarami w zakresie eksploatacji i dozoru” - 70 kandydatów na kurs i 30

osób skierowanych. Podczas gdy rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji

zawodowej dla elektryków wynosi 10. Zgodnie z tymi danymi na rynku pracy uwidacznia

się nadwyżka osób posiadających uprawnienia elektryczne.

Na rynku pracy brakuje specjalistów ds. reklamy, blacharzy budowlanych, monterów

kotłów i armatury kotłowej oraz rewidentów taboru kolejowego (po 9 ofert).

Tut. Urząd w roku 2014 skierował na szkolenie pn.”Licencja maszynisty” łącznie 78 osób,

w tym 52 w trybie indywidualnymi i 26 w trybie grupowy. Wszystkie osoby posiadały

gwarancję zatrudmnienia z firm zajmujących się transportem kolejowym.

97

Rzeczywista liczba ofert pracy/ miejsc atywizacji dla kierowców autobusu jest niższa od

liczby osób skierowanych na szkolenia pozwalające uzyskać powyższe uprawnienia. Fakt

ten można wytłumaczyć posiadaniem przez skierowane osoby bezrobotne gwarancji pracy.

Na rynku pracy nie ma zapotrzebowania na pracowników wykonujących zawód

kosmetyczki (1 oferta). Natomiast na kursy z tego zakresu skierowano 5 osób – wszystkie

jednak w oparciu o gwarancję pracy.

Liczba osób przeszkolonych w charakterze operatora maszyn CNC, specjalisty ds. logistyki,

obsługi programu AutoCAD, prowadzenie księgowości z wykorzystaniem programu ERP

Optima oraz pracownika serwisu sprzątającego znacznie przewyższa rzeczywistą liczbę

wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej. Realizując powyższe szkolenie tutejszy

Urząd wziął pod uwagę oferty pracy dostępne na rynku zewnętrznym.

Na pozostałe zawody wskazane w tabeli nr 16 i tabeli nr 15 (pozycje nr 37-44, 46-47 oraz

50) nie ma zapotrzebowania wśród pracodawców zgłaszających wolne miejsca pracy/

aktywizacji zawodowej do tut. Urzędu. Wszystkie osoby skierowane na szkolenia

w zakresie omawianych zawodów posiadały gwarancję zatrudnienia.

Ponadto PUP w Sosnowcu w ubiegłym roku kalendarzowym zaproponował szkolenia w toku

grupowym dla osób, które planują uruchomić własną działalność gospodarczą. Było one

adresowane do bezrobotnych składających wnioski o przyznanie środków na uruchomienie firmy.

98

2.4. KIERUNKI PLANOWANYCH SZKOLEŃ, STAŻY I PRZYGOTOWANIA

ZAWODOWEGO DOROSŁYCH WYNIKAJĄCE Z BADAŃ ANKIETOWYCH

Planowane przez tutejszy Urząd kierunki szkoleń, staży i przygotowania zawodowego

powinny uwzględniać potrzeby osób uprawnionych do każdej z tych form wsparcia, jednak

z uwzględnieniem potrzeb i planów zatrudnieniowych lokalnych pracodawców. Tabela nr 22

przedstawia szczegółowy wykaz wskazań pracodawców i osób bezrobotnych w tym zakresie.

Zestawiono w niej zawody i specjalności poszukiwane przez pracodawców z oferowanymi przez

nich miejscami stażowymi. Nastepnie prównano te dane ze wskazaniami osób bezrobotnych,

dotyczącymi kierunków szkoleń, które chcieliby ukończyć mając na uwadze podniesienie swoich

kwalifikacji i zwiększenie szans na rynku pracy (tabela 23). Zharmonizowanie potrzeb obu tych

grup, tj. pracodawców i osób bezrobotnych poszukujących pracy, stanowi istotny czynnik mający

wpływ na skuteczność oferowanych przez tutejszy Urząd form wsparcia.

Lp.

Kod zawodu Nazwa zawodu / specjalności Liczba oferowanych

miejsc pracy

Liczba

oferowanych

miejsc staży

1. 341503/522301 handlowiec, sprzedawca / kasjer 11 7

2. 723310 monter urządzeń 3 0

3. 741103/741207/

741201

elektryk /

elektromonter/elektromechanik

9 2

4. 811105 operator koparko-ładowarki 2 2

5. 711202/713102/

931301

murarz/ malarz/pomocniczy

robotnik budowlany

3 2

6. 721207 spawacz 8 1

7. 722204 ślusarz 5 1

8. 833203 kierowca kat. C 9 1

9. 331301 księgowa 3 2

10. 722307 operator obrabiarek 2 0

11. 751201 cukiernik 1 0

12. 432103 magazynier 1 5

13. 911207 sprzątaczka 1 0

14. 411004/411090 pracownik biurowy, telemarketer,

doradca klienta

7 0

15. 721306 blacharz lakiernik 2 0

16. 751204

piekarz 5 0

17. 532102 kucharz 4

18. 351203 informatyk (grafika, obsługa

komputera)

2 0

19. 811101 górnik 1 0

20. 541308 pracownik ochrony 3 0

99

21. 334101 kierownik biura 11 0

22. 234190 pomoc nauczyciela 0 1

23. 214109 specjalista kontroli jakości 0

31

24. 511301 szwaczka ręczna 0 2

25. 723310 mechanik monter maszyn

i urządzeń

0 6

26. 723103 mechanik samochodowy 0 3

27. 712612/712601 monter instalacji wod-

kan/hydraulik

0 3

28. 752205 stolarz 0 1

29. 228105 technik farmacji 0 2

30. 814104 wulkanizator 0 2

Tabela 22. Zawody i kwalifikacje wskazywane w badaniach ankietowych przez sosnowieckich

pracodawców i bezrobotnych zarejestrowanych w PUP (Źródło: Opracowanie własne na podstawie

danych z badania).

Nazwa zawodu Liczba zgłoszeń

2013

Liczba zgłoszeń

2014

Handlowiec, sprzedawca ( w tym obsł.kasy) 83 47

Robotnik budowlany 51 35

Informatyka, obsługa komputera, grafika 41 30

Pozostali magazynierzy i pokrewni (tu- obsługa

wózka widłowego)

36 18

Operatorzy maszyn 20 12

Nauka języka obcego 20 9 (głównie

niemiecki)

Kierowca (kurs prawa jazdy) 23 16(głównie kat.C)

Piekarz

Kucharz

Kelner

19 21

Księgowy 18 9

Ślusarz, spawacz 18 28

Bukieciarz 14 16

Kadrowa 12 5

Fryzjer 12 25

Opiekun osób starszych, dzieci 11 20

Magazynier 11 12

Kosmetyczka (w tym manicurzystka ) 9 15

Elektromonter/elektryk 7 10

Mechanik samochodowy 6 9

100

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych

Monter sieci wod.-kan.

5 9

Pedagog 4 -

Pracownik biurowy/manager/zarzadzanie/marketing 3 33

Agent celny 1 -

Agent nieruchomości 1 -

Cieśla 1 -

Krawiectwo 3

Ochroniarz - 4

Sprzątanie - 8

Tabela 23. Zawody i kwalifikacje wskazywane w badaniach ankietowych przez bezrobotnych

zarejestrowanych w PUP (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

Omawiane badanie ankietowe wykazało, że większość pracodawców w najbliższym czasie

planuje zatrudnienie pracowników na stanowiskach związanych z branżą handlową, tj. handlowca,

sprzedawcy lub kasjera (11 wskazań). Spora jest również liczba oferowanych przez pracodawców

miejsc staży w tych zawodach (7 wskazań). Preferencje te są zgodne ze wskazaniami osób

bezrobotnych, którzy również najbardziej zainteresowani są szkoleniami związanymi z handlem

i sprzedażą (z uwzględnieniem obsługi kasy fiskalnej) – 47 wskazań. Chęć podniesienia

kwalifikacji przez klientów urzędu znacznie przewyższa możliwości zatrudnieniowe pracodawców.

Wśród poszukiwanych zawodów pracodawcy często wskazywali także te z branży

elektrycznej, takie jak: elektryk, elektromonter, elektromechanik (9 wskazań). Oferowali natomiast

tylko 2 miejsca stażowe. Podobnie osoby bezrobotne wskazywały kierunki szkoleń związane z tą

branżą (10 wskazań). Wskazania te prawie się równoważyły.

Ponadto pracodawcy wyrażali chęć zatrudnienia spawaczy (8 wskazań). Natomiast o wiele

więcej było wskazań ( 28) dotyczących chęci szkolenia się w tym zawodzie. Oferowane było tylko

1 miejce stażowe.

Spora liczba oferowanych miejsc pracy dotyczyła również takich zawodów jak: pracownik

biurowy/ doradca klienta/ telemarketer (7 wskazań) czy kierownik biura (11 wskazań). Pracodawcy

w badaniu nie wyrazili chęci przyjęcia osób bezrobotnych na staż związany z obsługą biura.

Natomiast osoby bezrobotne zgłosiły duże zapotrzebowanie na szkolenia z branży biurowej,

dotyczące m.in. zarządzania, marketingu czy informatyki (w tym obsługi komputera) – 30 wskazań.

Zainteresowanie szkoleniami o tej tematyce jest większe niż liczba ofert ptacy na stanowiskach

związanych z obsługą biura.

Wzrost zapotrzebowania na pracowników zajmujących się prowadzeniem biura,

działalnością administracyjną i menadżerską znajduje swoje odzwierciedlenie we wzroście udziału

101

firm z sektora usług profesjonalnych. Rynek jest już nasycony działalnością typowo handlową

i wraz z rozwojem gospodarki opartej na wiedzy coraz większe zapotrzebowanie pojawia się na

usługi profesjonalne.

Pracodawcy z lokalnego rynku pracy poszukiwali również kierowców kat. C (9 wskazań).

Podobnie klienci tut. Urzędu głównie zaiteresowani są zdobycim uprawnień na kat. C prawa jazdy

(16 wskazań).

W zakresie realizacji staży przedsiębiorcy zainteresowani są głównie osobami

wykonującymi pracę specjalistów kontroli jakości (aż 31 wskazań).

Dużym zainteresowaniem osób bezrobotnych cieszą się ponadto szkolenia z zakresu

budowlanego (35 wskazań), magazyniera z obsługą wózka widłowego (30 wskazań). Często

wskazywane były również: języki obce (głównie język niemiecki), szkolenia z branży

gastronomicznej (piekarz, kucharz, kelner) oraz szkolenia z zakresu kosmetyki. Te wskazania osób

bezrobotnych nie znajdują jednak potwierdzenia w zapotrzebowaniu jakie wykazywali

w badaniu ankietowym lokalni pracodawcy.

W roku 2014 nastąpił zdecydowany spadek zainteresowania przedsiębiorców podjęciem

współpracy w zakresie przyjmowania pracowników na praktyczną naukę zawodu. Tylko 13 firm

wyraziło zainteresowanie taką formą współpracy. Głównie są to firmy z sekcji G i M (wg. PKD)

i wyraziły zainteresowanie przyjęciem osób w zawodzie: kucharz/kelner, pomoc nauczyciela,

księgowa, pracownik ds.jakości, geodeta, informatyk, sprzedawca, mechanik, kosmetolog.

Zaledwie 4 firmy tj.1 % (4%/2013r.) które wzięły udział w badaniu są zainteresowane

przyjęciem pracownika w ramach przyuczenia do pracy dorosłych. Natomiast zdecydowana

większość – 99% (94%/2013r.) respondentów nie planuje zatrudnić osoby bezrobotnej do

przyuczenia. Te firmy, które zamierzają podjąć taką formę współpracy z Powiatowym Urzędem

Pracy głównie są zainteresowane obsadzeniem na stanowiskach: malarz, mechanik samochodowy,

robotnik magazynowy, sprzedawca.

102

2.5. RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA POTRZEB ZE WZGLĘDU NA ŹRÓDŁO DANYCH

Rozdział ten opisuje różnice i podobieństwa pomiędzy danymi zastanymi (pierwotnymi)

a danymi pochodzącymi z badania ankietowego. W celu lepszego zobrazowania wspomnianych

różnic i podobieństw sporządzono tabelę nr 24. Pierwsza część tabeli reprezentuje dane pierwotne

wyrażające się w rzeczywistej liczbie wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej obejmującej

oferty złożone w tut. Urzędzie w I półroczu 2014 r., natomiast druga część tabeli przedstawia

wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród pracodawców, w miesiącach maj-czerwiec

2014 r. na zlecenie Urzędu. Wskazani pracodawcy podali liczbę pracowników planowanych do

przyjęcia do pracy na staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych.

Zestawione w tabeli nazwy zawodów/specjalności w wielu przypadkach nie są identyczne,

gdyż pracodawcy podczas badania ankietowego dysponowali pełną dowolnością w podawaniu

nazw tychże zawodów. W sporządzonym zestawieniu podjęto jednak próbę usystematyzowania

zebranych informacji.

Lp. Symbol

zawodu

/specjalności

Nazwa zawodu /

specjalności

Rzeczywista liczba

wolnych miejsc

pracy i miejsc

aktywizacji

zawodowej

Symbol zawodu

/specjalności

Nazwa zawodu / specjalności Liczba oferowanych

przez pracodawców

miejsc pracy, staży

i PZD w badaniu

ankietowym

1. 821111

Monter sprzętu

gospodarstwa domowego

93 723310 Mechanik – monter maszyn i

urządzeń

9

2. 411004 Technik prac biurowych 72 411004

524404

524902

334101

Pracownik biurowy (technik

prac biurowych)

Telemarketer

Doradca klienta

Kierownik biura

18

524404 Telemarketer 31

524902 Doradca klienta 27

3. 711601 Brukarz 50 - - -



44 541308 Pracownik ochrony 3

5. 515303 Robotnik gospodarczy 41 - - -


i pokrewni

25 - - -

7. 834401 Kierowca operator wózków

jezdniowych

17 432103 Magazynier 1

8. 721205 Spawacz metodą MIG 15 721207

722204

Spawacz

Ślusarz

13

721204 Spawacz metodą MAG 13


mięsnej

12 522301 Sprzedawca-kasjer/ Handlowiec 20

10. 241202 Doradca finansowy 11 - - -

104

11. 933304 Robotnik magazynowy 11

933304 Robotnik magazynowy 1


siodłowego

11 833203

Kierowca samochodu

ciężarowego

10

13. 741103 Elektryk 10 741103

741101

741201

311408

Elektryk

Elektromonter

Elektromechanik

Elektronik

11

14. 243107 Specjalista ds. reklamy 9 - - -

15. 721302 Blacharz budowlany 9 - - -

16. 821103 Monter kotłów i armatury

kotłowej

9 - - -


kolejowego

9 - - -

18. 214109 Specjalista kontroli jakości -2 214109 Specjalista kontroli jakości 31

19. 722308 Operator obrabiarek

strowanych numerycznie

-2 722307 Operator obrabiarek

skrawających

2

20. 514202 Kosmetyczka -3 228903

Kosmetolog 1

21. 242108 Specjalista ds. logistyki -4 432103

33105

Magazynier

Dyspozytor/spedytor

6

22. 834204 Operator sprzętu ciężkiego -4 811105 Operator koparko-ładowarki 4

23. 351203 Technik informatyk -30 351203 Technik informatyk 3

24. 331301 Księgowy -37 331301 Księgowy 6

25. 751204 Piekarz -38 751204 Piekarz 5

105

26. 713102 Malarz budowlany

-44 711202

713102

Murarz

Malarz

6

27. 723103 Mechanik pojzadów

samochodowych

-48 723103 Mechanik pojzadów

samochodowych

5

28. 911207 Sprzątaczka -57 911207 Sprzątaczka 1

29. 512001 Kucharz -106 512001 Kucharz 4

Tabela 24. Porównanie rzeczywistej liczby wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej zgłoszonych do PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r.

z liczbą ofert pracy, staży i przygotowania zawodowego dorosłych zgłoszonych przez pracodawców podczas badania ankietowego uporządkowany

według zawodów i specjalności.


Z danych przedstawionych w tabeli można wyciągnąć następujące wnioski:

Rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej w zawodzie monter

sprzętu gospodarstwa domowego (93 oferty) prawie dziesięciokrotnie przewyższa liczbę

planowanych miejsc pracy, staży i PZD zgłoszonych przez pracodawców w trakcie

badania ankietowego w zawodzie mechanik-monter maszyn i urządzeń (9 ofert).

Rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej w zawodach

związanych z obsługą biura, klienta i telemarketingiem wynosi 130 podczas gdy liczba

oferowanych miejsc pracy, staży i PZD w badaniu ankietowym równa się 18.

Pomimo wysokiej rzeczywistej liczby wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej

pracodawcy w badaniu ankietowym nie wykazali zapotrzebowania na następujące zawody:

brukarz, robotnik gospodarczy, pozostali listonosze i pokrewni, doradca finansowy,

specjalista ds. reklamy, blacharz budowlany, monter kotłów i armatury kotłowej, rewident

taboru kolejowego.

Zawody,w których liczba ofert pracy/aktywizacji zawodowej dostępna w tut. Urzędzie jest

znacznie wyższa niż liczba wskazań pracodawców zgłoszona w trakcie badania

ankietowego to: pracownik ochrony fizycznej bez licencji (44 / 3 oferty), kierowca

operator wózków jezdniowych (17 / 1 oferta), spawacz metodą MIG i MAG (28 / 13 ofert),

robotnik magazynowy (11 / 1 oferta).

Badanie ankietowe wykazało duże zapotrzebowanie na handlowców, sprzedawców

i kasjerów (20 ofert). Z ofert pozostających w dyspozycji Urzędu wynika jedynie

zapotrzebowanie na sprzedawców w branży mięsnej w liczbie 12.

Porównywalna jest liczba ofert zgłoszonych w zawodach kierowca ciągnika siodłowego

i elektryka i wynosi odpowiednio 11 do 10 ofert oraz 10 do 11 ofert.

Pracodawcy wyrazili zainteresowanie przyjęciem na staż aż 31 specjalistów kontroli

jakości. Podczas gdy rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej

w tym zawodzie równa się „-2”.

Pracodawcy w badaniu ankietowym zgłaszają planowane zatrudnienie pracowników

w następujących zawodach: magazynier, dyspozytor/spedytor (6 ofert), księgowy (6 ofert),

murarz, malarz (6 ofert), piekarz (5 ofert), mechanik pojazdów samochodowych (5 ofert),

operator koparko-ładowarki (4 oferty), kucharz (4 oferty), technik informatyk (3 oferty),

operator obrabiarek skrawających (2 oferty), kosmetolog (1 oferta), sprzątaczka (1 oferta).

107

Ponadto w celu wskazania różnic i podobieństw pomiędzy wynikami uzyskanymi ze

źródeł pierwotnych i badania ankietowego należy przeanalizować szkolenia realizowane przez

PUP Sosnowiec oraz plany szkoleniowe osób bezrobotnych zarejestrowanych w tutejszym

Urzędzie. Zestawienie takie przedstawiono w tabeli nr 20. Podobnie, jak w przypadku powyższej

analizy danych zastanych nazwy poszczególnych szkoleń nie zawsze są identyczne. Wynika to

z faktu, że osoby bezrobotne podczas badania ankietowego mogły w dowolny sposób formułować

nazwy kursów, które chciałyby ukończyć.

Lp. Nazwa szkolenia

realizowanego przez PUP

Liczba osób

skierowanych

na szkolenie

w toku

indywidualnym

Liczba osób

skierowanych na

szkolenia

w toku grupowym

Liczba kart

kandydata

złożona przez

osoby

bezrobotne

Nazwa szkolenia

wskazana w badaniu

ankietowym

Liczba osób

bezrobotnych

deklarujących

chęć

uczestnictwa

w szkoleniu

1. Pracownik biurowy

z elementami płac

i księgowości

8 - - Kadrowa 5

2. Profesjonalna obsługa biura i

sekretariatu

8 - - Pracownik biurowy,

manager, zarządzanie,

marketing

33

3. Pracownik biurowy

z obsługą klienta

4 - -

4. Język angielski – kurs

przygotowujący do

egzaminu telc English B2

- 24 77 Nauka języka obcego

(głównie język niemiecki)

9

5. Pracownik dozoru mienia

z obsługą monitoringu

- 20 77 Ochroniarz 4

6. Telemarketing

i telefoniczna obsługa klienta

1 -

-

- -

7. Przedstawiciel handlowy 1 - - - -

8. Doradca klienta - 15 28 - -

9. Magazynier z obsługą

wózków widłowych

1 - - Magazynier ( w tym

obsługa wózka widłowego)

30

10. Spawanie blach i rur


metoda MAG 135

1 - - Ślusarz, spawacz 28



1 - -

109

metodą MAG oraz spawanie

blach i rur elektrodą otuloną

spoiny pachwinowe MMA



metodą TIG i MAG

1 - -

13. Spawanie podstawowe

metodą MAG 135-stal czrna,

stal nierdzewna, oraz metoda

MIG 131-aluminum

1 - -

14. Spawanie metodą MAG-

moduł I i II – stal czarna i

stal nierdzewna

1 - -



metodą 135, 111,136 oraz

przepalacz gazowy

1 - -

16. Spawanie podstawowe

metodą TIG 141 i MAG 135

1 - -

17. Sprzedawca - kasjer 2 30 129 Handlowiec, sprzedawca

(w tym obsługa kasy

fiskalnej)

47

18. Doradca finansowy - 15 33 - -

19. Prawo jazdy kat. C+E 2 - -

Kierowca (głównie z kat. C

prawa jazdy)

16


i kwalifikacja wstępna

przyspieszona

13 -

-


i szkolenie okresowe

kierowców

1 - -

110

Szkolenie okresowe

kierowców

1 20 23

Prawo jazdy kat. D 18 - -

Kwalifikacja wstępna

przyspieszona po kat. D

12 - -

20. Uprawnienia SEP do 1 kV i

powyżej z pomiarami w

zakresie eksploatacji i

dozoru

- 30 70 Elektromonter, elektryk 10

21. Licencja maszynisty 52 26 34 - -

22. Serwisant sprzętu

komputerowego

4 - - - -

23. Obsługa i programowanie

obrabiarek sterowanych

numerycznie CNC

3 - - Operator maszyn CNC 12

Operator maszyn CNC

z obsługą tokarki i frezarki

- 30 96

24. Masaż o profilu

rozszerzonym

2 - - - -

25. Kosmetyka ze stylizacją

paznokci i przedłużaniem

rzęs

3 - - Kosmetyczka

15

26. Pakiet kosmetyczny 2 - -

27. Zintegrowany kurs

kosmetyczny

1 - -

28. Ekspert kosmetyki

profesjonalnej

1 - -

29. Zarządzanie procesami

logistycznymi w

przedsiębiorstwie

- 10 18 - -

30. Operator koparko-ładowarki

wszystkie typy kl. III

4 - - - -

111

31. Motorniczy tramwaju 4 - - - -

32. Kurs księgowości od

podstaw do samodzielnego

księgowego

1 - - Księgowy 9

Zarządzanie i prowadzenie

księgowości w firmie z

wykorzystaniem programu

ERP Optima

1 30 67

33. Obsługa programu

AutoCAD

- 10 28 Informatyka, obsługa

komputera, grafika

30

34. Fryzjerstwo 1 - - Fryzjer 25

35. Kurs fryzjerski 1 - -

36. Malarz, tynkarz 6 - - Robotnik budowlany 35

37. Pracownik serwisu

sprzątającego

- 20 46 Sprzątanie 8

38. - - - - Piekarz, kucharz, kelner 21

39. Florystyka – układanie

bukietów, wiązanek,

wieńców

1 - - Bukieciarz 16

40. - - - - Opiekun osób starszych,

dzieci

20

41. Elektromechanika i

mechanika samochodowa z

serwisem klimatyzacji

1 - - Mechanik samochodowy 9

42. - - - - Monter instalacji i urządzeń

sanitarnych, monter sieci

wod-kan

9

43. - - - - Krawiectwo 3

Tabela 25. Zestawienie szkoleń zrealizowanych w PUP Sosnowcu z planami szkoleniowymi osób bezrobotnych (kolorową czcionką zostały wyróżnione

szkolenia zrealizowane w toku grupowym) (Źródło: opracowanie własne).

Sporządzone powyżej zestawienie pozwala na usystematyzowanie zebranych informacji

oraz wyciągnięcie następujących wniosków:

Tutejszy Urząd na szkolenia związane z obsługą biura i klienta skierował w trybie

indywidualnym 20 osób bezrobotnych, podczas gdy liczba osób, które wskazały

tą tematykę szkoleń w badaniu ankietowym wynosiła aż 38.

W 2014 roku 24 osoby zostały skierowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu,

na szkolenie w toku grupowym związane z nauką języka obcego (j. angielski), również

zainteresowanie w/w kursem było znaczne (77 złożonych kart kandydata). Natomiast

w trakcie badania ankietowego zarejestrowane osoby bezrobotne wskazywały na chęć

uczestnictwa w szkoleniu związanym z nauka języka niemieckiego.

Podobnie wysokim zainteresowaniem ze strony klientów Urzędu Pracy cieszyły się

szkolenia rezlizowane w toku grupowym pn.: „Pracownik dozoru mienia z obsługą

monitoringu”, „Sprzedawca-kasjer”, „Uprawnienia SEP…”, „Operator maszyn CNC…”,

„Zarządzenie i prowadzenie księgowości w firmie…”, „Pracownik serwisu sprzątającego”,

„Obsługa programu AutoCAD”. W badaniu ankietowym osoby zarejestrowane równie

często wskazywały wspomniane szkolenia.

W badaniu ankietowym bezrobotni nie wykazywali zainteresowania następującymi

szkoleniami, które były zrealizowane przez tut. Urząd w toku grupowym: „Doradca

klienta”, „Doradca finansowy”, „Licencja maszynisty”, „Zarządzanie procesami

logistycznymi w przedsiębiorstwie”. Jednak należy zaznaczyć, że liczba kart kandydata na

powyższe szkolenia przewyższała liczbę miejsc na szkoleniach.

W badaniu ankietowym najwięcej bezrobotnych, wskazywało chęć ukończenia

następujących szkoleń pn: „Robotnik budowlany” (35 osób), „Magazynier z obsługą

wózka widłowego” (30 osób), „Ślusarz, spawacz” (28 osób), „Fryzjer” (25 osób),

„Piekarz” i „Kucharz-kelner” (21 osób), „Opiekun osób starszych i dzieci” (20 osób),

„Bukieciarz” (16 osób), „Kosmetyczka” (15 osób), „Mechanik samochodowy” (9 osób),

„ Monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter sieci wod-kan” (9 osób). Powiatowy

Urząd Pracy w Sosnowcu nie realizował w ubiegłym roku szkoleń z tego zakresu w trybie

grupowym. Natomiast na niektóre ze wskazanych szkoleń (spawanie, kosmetyka,

magazynier) skierowano osoby bezrobotne, które uzasadniły celowość podjęcia takiego

kursu.

113

Szkoleniami, które cieszyły się dużym zainteresowaniem bezrobotnych były kursy prawa

jazdy kat. C, C+E, D wraz z kwalifikacją wstępną lub szkoleniem okresowym kierowców

(łącznie 47 osób skierowanych w trybie indywidualnym). W badaniu ankietowym

16 osób wskazało chęć uczestnictwa w kursie prawa jazdy (głównie kat. C). Należy

zaznaczyć, że tut. Urząd skierował również 20 osób na szkolenie okresowe kierowców

w toku grupowym.

Dodatkowo w 2014 roku kilka osób bezrobotnych zostało skierowanych na szkolenia

niezbędne do podjęcia pracy w charakterze telemarketera, przedstawiciela handlowego,

serwisanta sprzętu komputerowego, masażysty, operatora koparko-ładowarki

i motorniczego tramwaju. W badaniu ankietowym bezrobotni nie deklarowali chęci

uczestnictwa w takich szkoleniach.

114

3. PLANOWANA OFERTA EDUKACYJNA POWIATOWEGO URZĘDU PRACY

W SOSNOWCU NA 2015 ROK

W niniejszym rozdziale podjęto próbę wskazania kierunków aktywizacji zawodowej

planowanych przez tut. Urząd na rok 2015. Analizy dokonano biorąc pod uwagę ogólną liczbę

ofert pracy, stanowiącą sumę rzeczywistych ofert pracy/aktywizacji zawodowej i planów

zatrudnieniowych lokalnych pracodawców. Wnioskowanie dotyczące sytuacji społeczno –

gospodarczej powiatu sosnowieckiego oraz potrzeb kwalifikacyjno – zawodowych lokalnego

rynku pracy w oparciu o dane zastane i wyniki badania ankietowego wykazało, że zawodami,

w których należy kształcić osoby bezrobotne są:

zawody związane z obsługą biura. Rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/aktywizacji

zawodowej dla pracowników biurowych wynosi 72. Jednocześnie należy zaznaczyć, że

jest to w dużej mierze zapotrzebownie na stażystów. Jednak niezmiennie od kilku lat

osoby bezrobotne wykazują zainteresowanie szkoleniami z branży biurowej (30 wskazań

w badaniu ankietowym). Biorąc pod uwagę specyfikę pracy na stanowiskach biurowych

w różnych firmach oraz potrzeby rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem ofert

z wolnego rynku pracy, ten kierunek kształcenia można rekomendować do realizacji

w formie staży. Ewentualne szkolenia z tej branży powinny wyróżniać osobę bezrobotną

na rynku pracy wyposażając ją w szczególną wiedzę i umiejętności (kompleksowa

znajomość obsługi komutera, w tym np. programów graficznych, kadrowo-płacowych;

wiedza z zakresu zarządzania i marketingu oraz znajomość języków obcych).

zawody związane z szeroko pojętą sprzedażą np. handlowiec, kasjer-sprzedawca,

telemarketer, doradca klienta, doradca finansowy. Biorąc pod uwagę zawód sprzedawcy,

rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/ aktywizacji zawodowej równa się „-758”.

Oznacza to, że tut. Urząd nie posiada wystarczającej ilości miejsc pracy dla osób

pozostających w rejestrze. Jedynym zawodem, w którym występuje deficyt pracowników

jest sprzedawca w branży mięsnej. Jest to najprawdopodobniej spowodowane tym,

że klienci Urzędu podczas rejestracji podają zawód sprzedawca – nie precyzując w jakiej

branży. Jednak pracodawcy w badaniu ankietowym wykazali planowane zatrudnienie

pracowników na stanowiskach związanych z branżą handlową. Preferencje te zostały

odzwierciedlone we wskazaniach osób bezrobotnych badaniu ankietowym oraz podczas

naboru na szkolenia grupowe realizowane przez tut. Urząd. Najwyższą rzeczywistą liczbą

wolnych miejc pracy/aktywizacji zawodowej charakteryzują się następujące zawody

115

z branży handlowej: telemarketer, dordca klienta i doradca finansowy. Wskazuje to na

większe zapotrzebowanie na rynku pracy na pracowników sprzedających usługi. Biorąc

powyższe pod uwagę należy zarekomendować interdyscyplinarne kierunki kształcenia

nowoczesnego handlowca.

zawody związane z ochroną mienia np. pracownik dozoru mienia. Zawód ten

charakteryzuje wysoka rzeczywista liczba ofert pracy/aktywizacji zawodowej jakimi

dysponował tut. Urząd w ubiegłym roku (44 oferty). Kilku pracodawców wskazało

również zapotrzebowanie na pracowników ochrony w badaniu ankietowym. W związku

z tym, że w ubiegłym roku tylko 20 osób zostało skierowanych na szkolenie z tego zakresu

należy zarekomendować ten kierunek kształcenia.

zawód spawacz, o czym świadczy rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy/ aktywizacji

zawodowej (28), a także liczba wskazań pracodawców w badaniu ankietowym (8) oraz

liczba osób deklarujących chęć uczestnictwa w szkoleniach z tego zakresu (28). Ponadto

tut. Urząd do 30.09.2014 r. roku skierował w toku indywidualnym na podstawie

odpowiedniego uzasadnienia celowości podjęcia szkolenia 9 osób bezrobotnych na kursy

spawalnicze obejmujące różne metody. Deficyt dotyczył głównie spawaczy metodą MIG

i MAG, co może być spowodowane tym, że większość rejestrujących się w PUP osób

bezrobotnych podaje zawód spawacz, nie ograniczając się tylko do jednej metody

spawania. Biorąc pod uwagę różnorodność uprawnień spawalniczych, posiadanych przez

osoby bezrobotne oraz specyficzne wymagania pracodawców, tut. Urząd proponuje

realizację takich szkoleń w toku indywidualnym.

zawód kierowcy ciągnika siodłowego (kat. C +E),. Liczba osób skierowanych na szkolenia

pozwalające uzyskac uprawnienia do kierowania ciągnikiem siodłowym równoważy

rzeczywistą ilość ofert pracy/miejsc aktywizacji zawodowej z tego zakresu. Jak wykazało

badanie ankietowe pracodawcy z lokalnego rynku pracy poszukują głównie kierowców

z prawem jazdy kat. C. Szkolenia z tego zakresu cieszą się także dużym zainteresowanie

osób bezrobotnych. Biorąc pod uwagę fakt, że uzyskanie uprawnień kierowcy kat. C+E

wymaga ukończenia kilku szkoleń tut. Urząd rekomenduje do realizacji szkolenia tego

typu nadal tylko w trybie indywidualnym.

zawód kierowcy autobusu (kat. D). Rzeczywista liczba ofert pracy/miejsc aktywizacji

zawodowej dla kierowców autobusu jest niższa od liczby osób skierowanych na szkolenia

pozwalające uzyskać powyższe uprawnienia. Mimo tego, że lokalni pracodawcy nie

wskazywali w badaniu rynku na chęć zatrudnienia kierowców kat. D rekomendujemy ten

116

kierunek kształcenia uwzględniając odpowiednio uzasadnione wnioski osób bezrobotnych

(szkolenia w trybie indywidualnym).

zawód elektryk/elektromonter/elektromechanik. W roku 2014 Powiatowy Urząd Pracy

w Sosnowcu odpowiadając na ówczesne zapotrzebowanie rynku pracy (120 ofert

pracy/aktywizacji w 2013 r.) przeszkolił 30 osób w zakresie uprawnień

elektroenergetycznych. W porówaniu do roku 2013 zapotrzebowanie na osoby posiadające

ten zawód zmniejszyło się do 10 rzeczywistych ofert pracy/ aktywizacji. Biorąc pod

uwagę, że kilku pracodawców w badaniu ankietowym wskazało chęć zatrudnienia

elektryków rekomendujemy ten kierunek kształcenia w ramach szkoleń indywidualnych.

zawód maszynista pojazdów trakcyjnych. W ubiegłym roku kalendarzowym tut. Urząd

skierował na szkolenie pn. „Licencja maszynisty” 78 osób bezrobotnych, które miały

zapewnione zatrudnienie na podstawie porozumień zawartych pomiędzy PUP Sosnowiec

a firmami zajmującymi się trasportem kolejowym. Biorąc pod uwagę, że tutejszy Urząd

nie dysponuje ofertami pracy dla maszynistów, a badanie ankietowe wśród pracodawców

nie wykazało zapotrzebowania na takich pracowników, rekomendujemy ten kierunek

kształcenia do realizacji w oparciu o trójstronne umowy szkoleniowe.

Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu nie rekomenduje kształcenia w następujących zawodach:

Magazynier z umiejętnością obsługi wózka widłowego. Rzeczywista liczba wolnych

miejsc pracy/aktywizacji zawodowej dla kierowców operatorów wózków jezdniowych

wynosi 17. Jednocześnie należy zauważyć, że uprawnienia do obsługi wózków

jezdniowych posiadają osoby zarejestrowane również w innych zawodach np. w zawodzie

magazyniera dla którego rzeczywista liczba ofert pracy/ aktywizacji wynosi

„-149”. Z wyżej przytoczonych danych wynika, że nie należy kształcić osób bezrobotnych

w tym kierunku.

Monter urządzeń, w tym sprzętu gospodarstwa domowego. Analiza danych wykazała, że

rzeczywista liczba ofert pracy/ aktywizacji zawodowej w tym charakterze równa jest 93.

Biorąc pod uwagę to, że praca w charakterze montera jest pracą prostą i może być

wykonywana przez osobę bez jakichkolwiek kwalifikacji zawodowych, oferty z tego

zakresu są przedstawiane bezrobotnym zarejestrowanym w innych zawodach lub bez

wyuczonego zawodu. Dlatego też nie ma konieczności kształcenia w tej specjalności.

Brukarz/ robotnik gospodarczy/ pozostali listonosze i pokrewni/robotnik magazynowy.

W omawianym okresie czasu PUP Sosnowiec dysponował odpowiednio 50/41/25/11

rzeczywistymi ofertami pracy/aktywizacji zawodowej w tym zakresie. Podobnie jak

117

w przypadku zawodu montera urządzeń o takie oferty pracy mogą ubiegać się osoby

posiadające różne kwalifikacje. W związku z powyższym nie ma potrzeby kształcenia

bezrobotnych w tym zakresie.

Sprzątaczka. W ubiegłym roku kalendarzowym tut. Urząd skierował na szkolenie

pn.”Pracownik serwisu sprzątającego” 20 osób bezrobotnych. W związku tym, że

rzeczywista liczba miejsc pracy/ aktywizacji zawodowej w tym zawodzie wynosi

„-57”, nie ma potrzeby realizowania kursów z tego zakresu w bieżącym roku

kalendarzowym.

Malarz budowlany. Rzeczywista liczba miejsc pracy/ aktywizacji zawodowej w tym

zawodzie jest równa „- 44”. W 2014 roku PUP Sosnowiec skierował na szkolenie pn.

„Malarz, tynkarz” w toku indywidualnym 6 osób bezrobotnych. Porównując liczbę ofert

pracy z liczbą zarejestrowanych bezrobotnych i absolwentów szkolenia nie należy

kształcić osób bezrobotnych w tym kierunku.

Księgowy. W 2014 r. w omawianym okresie PUP w Sosnowcu skierował 32 osoby na

szkolenia z tego zakresu, w tym 30 w trybie grupowym na szkolenie pn.”Zarządzanie

i prowadzenie księgowości w firmie z wykorzystaniem programu Optima”. Szkolenie to

dodatkowo wyposażyło uczestników w umiejętność obsługi specjalistycznego programu

księgowego. Zestawiając liczbę absolwentów szkoleń i rzeczywistą liczbę miejsc pracy

w tym zawodzie ( „- 37”) nie ma konieczności kierowania na tego typu szkolenia.

Planując ofertę edukacyjną na dany rok kalendarzowy poza rzeczywistą liczbą miejsc

pracy/aktywizacji zawodowej, należy kierować się znajomością ogólnych tendencji panujących

na lokalnym rynku pracy oraz kwalifikacjami i wykształceniem posiadanym przez osoby

bezrobotne. W związku z powyższym w 2015 r. dodatkowo rekomendujemy zorganizowanie

przygotowania zawodowego dorosłych w formie praktycznej nauki zawodu, dla osób

z wykształceniem podstawowym/ gimnazjalnym/ średnim, w zawodzie mechanik samochodowy,

kosmetyczka, fryzjer, kucharz lub kelner. Forma ta umożliwia uzyskanie tytułu czeladnika i jest

doskonała dla osób nieposiadających zawodu wyuczonego i doświadczenia zawodowego.

Biorąc pod uwagę bardzo duże zainteresowanie zawodami związanymi z obsługą biura/

klienta ważne jest wprowadzenie szkoleń rozwijających dodatkowe umiejętności z tego zakresu,

dzięki którym osoby bezrobotne będą mogły wyróżnić się na rynku pracy. Szkolenia takie

powinny być skierowane dla osób z wykształceniem przynajmniej średnim, posiadających co

najmniej podstawową umiejętność obsługi komputera. Ponadto rekomenduje się zorganizowanie

staży w tym zawodzie.

118

Konstruując ofertę edukacyjną należy również zwrócić uwagę na stawiany przez

pracodawców wymóg znajomości języka obcego. Niskie kwalifikacje językowe stanowią często

barierę w podjęciu zatrudnienia. Biegła znajomość języka angielskiego przestała być wyróżnikiem

i atutem kandydata, a stała się jednym z podstawowych kryteriów kwalifikacji do pracy. 35

Ponadto nie należy zapominać o językach krajów ościennych, z którymi Polska prowadzi

wymianę handlową na poziomie regionalnym. Ze względu na fakt, iż stanowi ona znaczące źródło

przychodu wielu firm operujących w województwie śląskim, firmy te stale poszukują

pracowników, dzięki którym łatwiejsze będzie budowanie relacji biznesowych. Stąd mnóstwo

ofert, między innymi w obsłudze klienta, sprzedaży, marketingu i reklamie, gdzie wymogiem

podstawowym, oprócz znajomości języka anielskiego, jest znajomość języka

niemieckiego,czeskiego, słowackiego, węgierskiego czy litewskiego.36

Mając na względzie zapotrzebowanie zgłaszane przez lokalnych przedsiębiorców

i konieczność zdobywania doświadczenia zawodowego przez osoby bezrobotne, poleca się także

staże w zawodzie sprzedawcy/kasjera, jak również w zawodach wymagających umiejętności

technicznych, czyli elektryk, elektromonter, elektromechanik, inżynier (technik jakości)

i magazynier.

Opracowały: Katarzyna Różycka-Zelman, Tatiana Folczyńska

35

Źródło: http://finanse.wp.pl/kat,18453,title,Pracodawcy-cenia-znajomosc-jezyka-

obcego,wid,15862801,wiadomosc.html (dostęp: 26.01.2015 r.) 36

Źródło: http://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/inne/140089,Znajomosc-jezykow-obcych-a-szanse-na-rynku-

pracy.html (dostęp: 26.01.2015 r.)

http://finanse.wp.pl/kat,18453,title,Pracodawcy-cenia-znajomosc-jezyka-obcego,wid,15862801,wiadomosc.html

http://finanse.wp.pl/kat,18453,title,Pracodawcy-cenia-znajomosc-jezyka-obcego,wid,15862801,wiadomosc.html

http://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/inne/140089,Znajomosc-jezykow-obcych-a-szanse-na-rynku-pracy.html

http://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/inne/140089,Znajomosc-jezykow-obcych-a-szanse-na-rynku-pracy.html

119

SPIS RYSUNKÓW

L.p. Nazwa Nr

strony

1. Mapa miasta Sosnowca 4

2. Metodologia badawcza 46

SPIS WYKRESÓW

L.p. Nazwa Nr

strony

1. Liczba mieszkańców w Sosnowcu w latach 2009-2014


5

2. Struktura podziału mieszkańców Sosnowca ze względu na płeć


6

3. Prognoza demograficzna dla miasta Sosnowca na lata 2015 – 2035


7

4. Struktura wieku mieszkańców Sosnowca na dzień 30.06.2014 r.


7

5. Struktura wieku mieszkańców Sosnowca ze względu na wiek przedprodukcyjny, produkcyjny

i poprodukcyjny na dzień 30.06.2014 r.


8

6. Liczba zarejestrowanych przedsiębiorstw w Sosnowcu w latach 2009-2014


12

7. Struktura liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Sosnowcu wg liczby

zatrudnionych pracowników (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

13

8. Struktura firm wg PKD w roku 2013


17

9. Struktura zmian wg PKD w latach 2012-2013

(Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane z GUS na 31.12.2012 r. i 31.12.2013 r.).

18

10. Badanie potrzeb szkoleniowych przez placówki edukacyjne

(Źródło: „Badania i analizy kierunków zmian sektora MSP subregionu Zagłębia

Dąbrowskiego w kontekście rynku pracy”- raport cząstkowy, s.98).

21

11. Współczynnik aktywności zawodowej w województwie śląskim według wieku


25

12. Pracujący w województwie śląskim w II kwartale 2014 r. według wieku


26

13. Pracujący w województwie śląskim w II kwartale 2014 r. według wykształcenia

(w tysiącach) (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

27

14. Pracujący w województwie śląskim według płci i wybranych sekcji PKD w II kwartale

2014 r. (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

28

15. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. płci (stan na dzień 30.09.2014 r.)

(Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01,


30

16. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. wykształcenia (stan na dzień

30.09.2014r.) (Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy

MPiPS – 01, Powiatowy Urząd Pracy w Sosnowcu)

31

17. Struktura osób zarejestrowanych w PUP w Sosnowcu wg. wieku (stan na 30.09.2014 r.)

(Źródło: opracowanie własne według danych ze Sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01,


32

18. Klasyfikacja 15 zawodów według największej liczby osób zarejestrowanych

na dzień 30.06.2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

35

19. Oferty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i miejsca aktywizacji zawodowej w I półroczu

2013 r. i 2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

36

120

20. Oferty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone

w PUP Sosnowiec w poszczególnych miesiącach pierwszej połowy 2014 r.


37

21. Subsydiowane formy zatrudnienia oraz staże w I połowie 2014 r.


37

22. Liczba osób bezrobotnych i liczba ofert pracy w danym zawodzie w okresie od 01.01.2014 r.

do 30.06.2014 r. (Źródło: opracowanie własne).

40

23. Struktura firm biorących udział w badaniu wg. wielkości podmiotu (2013 r.)


49

24. Struktura firm biorących udział w badaniu wg. wielkości podmiotu (2014 r.)


50

25. Struktura firm wg. PKD (2014 r.)

(Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania)

51

26. Aktualne zapotrzebowanie na pracowników (2013 r.)


52

27. Aktualne zapotrzebowanie na pracowników (2014r.)


53

28. Plany zatrudnieniowe na najbliższe 12 miesięcy (2013 r.)


53

29. Plany zatrudnieniowe na najbliższe 12 miesięcy (2014 r.)


54

30. Determinanty zatrudnienia nowych pracowników (2013 r.)


54

31. Determinanty zatrudnienia nowych pracowników (2014r.)


55

32. Powody zwolnień pracowników ( 2013 r.)


59

33. Powody zwolnień pracowników (2014 r.)


59

34. Wykaz przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu, w których planowane są zwolnienia

w ciągu najbliższych 12 miesięcy (2013r.)


61

35. Wykaz przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu, w których planowane są zwolnienia

w ciągu najbliższych 12 miesięcy (2014r.)


61

36. Determinanty zatrudnienia (2013r.)


62

37. Determinanty zatrudnienia (2014r.)


62

38. Plany przedsiębiorców względem przyjęcia osób bezrobotnych na staż w najbliższych 12


64

39. Plany przedsiębiorców względem przyjęcia osób bezrobotnych na staż w najbliższych 12


64

40. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na praktyczną naukę zawodu

(2013 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

67

41. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na praktyczną naukę zawodu

(2014 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

67

42. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na przyuczenie do pracy

dorosłych (2013 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

70

43. Zainteresowanie przedsiębiorców przyjęciem osób bezrobotnych na przyuczenie do pracy

dorosłych (2014 r.) (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

70

44. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na płeć (2013 r.)


75

45. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na płeć (2014 r.)


75

46. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wiek. (2013 r.)


76

121

47. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wiek. (2014r.)


76

48. Czego brakuje absolwentom wchodzącym na rynek pracy? (2014 r.)


77

49. Struktura osób biorących udział w badaniu z podziałem na wykształcenie (2014 r.)


78

50. Udział osób bezrobotnych w formach aktywizacji zawodowej (2013 r.)


79

51. Odsetek osób korzystających z form aktywizacji zawodowej w PUP (2014 r.)


79

52. Odsetek osób korzystających ze szkoleń w ciągu ostatnich 12 miesięcy (2013 r.)


80

53. Odsetek osób korzystających ze szkoleń w ciągu ostatnich 12 miesięcy (2014 r.)


80

54. Powody dla których osoby bezrobotne nie korzystały ze szkoleń (2013 r.)


81

55. Powody dla których osoby bezrobotne nie korzystały ze szkoleń (2014 r.)


81

56. Powody dla których osoby bezrobotne nie chcą brać udziału w szkoleniach (2014 r.)


82

SPIS TABEL

L.p. Nazwa Nr

strony

1. Liczba ludności Sosnowca w latach 2009 -2014


5

2. Poziom przyrostu naturalnego w latach 2008 – 2014


6

3. Tabela 3. Struktura podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w Sosnowcu

w latach 2009-2014 (Źródło: Opracowanie własne w oparciu o dane GUS).

13

4. Liczba firm zrejestrowanych w REGON latach 2001-2014


14

5. Udział procentowy sekcji PKD w sosnowieckiej gospodarce (zestawienie danych za rok 2012-

2013) (Źródło: opracowanie własne w oparciu o dane z GUS na 31.12.2012 r. i 31.12.2013 r.).

17

6. Liczebność grup zawodowych w województwie śląskim w I i II kwartale 2014 r. oraz

w II kwartale 2013 r. (Źródło: Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim

w II kwartale 2014 r.. Urząd Statystyczny w Katowicach, wrzesień 2014 r., str. 13).

29

7. Liczba osób bezrobotnych wg zawodów w I połowie 2014r.


34

8. Ranking 15 zawodów, na które odnotowano największe zapotrzebowanie w I połowie 2014r.


38

9. Liczba osób bezrobotnych wg zawodów i zgłoszone w tych zawodach oferty pracy

w I połowie 2014r. (Źródło: opracowanie własne).

39

10. Struktura badanych przedsiębiorstw wg. wielkości podmiotu


51

11.

Zestawienie firm biorących udział w badaniu wg. sekcji PKD


52

12. Poszukiwane przez pracodawców zawody i kwalifikacje


58

13. Liczba pracowników oraz zawody których będą dotyczyć zwolnienia


60

14. Wykaz oferowanych przez pracodawców staży według zawodów


66

15. Wykaz oferowanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych w formie praktycznej

nauki zawodu (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

69

122

16. Wykaz oferowanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych w formie przyuczenia do

pracy dorosłych (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

72

17. Statystyka badawcza

(Źródło: Opracowanie własne).

74

18. Preferencje szkoleniowe osób bezrobotnych


83

19. Rozkład ofert pracy zgłoszonych do PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r. oraz osób

bezrobotnych zarejestrowanych w tym samym okresie w tut. Urzędzie uporządkowany według

zawodów i specjalności (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Załącznika nr 3

do sprawozdania o rynku pracy MPiPS – 01; Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i

aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności za I półrocze 2014 r.; Powiatowy

Urząd Pracy w Sosnowcu).

85

20. Potrzeby kwalifikacyjno – zawodowe bezrobotnych zarejestrowanych w PUP

w Sosnowcu (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z PUP).

87

21. Porównanie rzeczywistej liczby wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej zgłoszonych do

PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r. z liczbą osób bezrobotnych, zarejestrowanych

w tożsamym okresie w tut. Urzędzie, zainteresowanych szkoleniami uporządkowany według

zawodów i specjalności (Źródło: opracowanie własne).

94

22. Zawody i kwalifikacje wskazywane w badaniach ankietowych przez sosnowieckich

pracodawców i bezrobotnych zarejestrowanych w PUP


99

23. Zawody i kwalifikacje wskazywane w badaniach ankietowych przez bezrobotnych

zarejestrowanych w PUP (Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z badania).

100

24. Porównanie rzeczywistej liczby wolnych miejsc pracy/aktywizacji zawodowej zgłoszonych do

PUP w Sosnowcu w I półroczu 2014 r. z liczbą ofert pracy, staży i przygotowania

zawodowego dorosłych zgłoszonych przez pracodawców podczas badania ankietowego

uporządkowany według zawodów i specjalności.


105

25. Zestawienie szkoleń zrealizowanych w PUP Sosnowcu z planami szkoleniowymi osób

bezrobotnych (kolorową czcionką zostały wyróżnione szkolenia zrealizowane w toku

grupowym) (Źródło: opracowanie własne).

111

Documents

DIAGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ZAWODY I ...3 WPROWADZENIE Niniejsza diagnoza zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności na sosnowieckim rynku pracy opracowana została w oparciu