Diabetik ketoasidoz ve hiperosmolar koma

Yrd.Doç.Dr.İlhan KORKMAZ

Diyabetik ketoasidoz( DKA),Diyabetik ketoasidoz( DKA),

İİnsülin yetersizliğinsülin yetersizliğine bağlı ketozise sekonder ne bağlı ketozise sekonder

gelişen asidoz tablosu olarak tanımlanabilinir.gelişen asidoz tablosu olarak tanımlanabilinir.

Özellikle tip-I DM komplikasyonu olarak Özellikle tip-I DM komplikasyonu olarak

gözüken hayat tehdit edici bir durumdur.gözüken hayat tehdit edici bir durumdur.

DKA insülin eksikliği ve karşıt DKA insülin eksikliği ve karşıt

hormonların artışı sonucu hormonların artışı sonucu

gelişen metobolik kontrolün gelişen metobolik kontrolün

bozulmasına bağlı yaşamı tehdit bozulmasına bağlı yaşamı tehdit

eden acil bir durumdureden acil bir durumdur..

Patofizyoloji Patofizyoloji

Açlık içindeki hücreler kan şekerinden Açlık içindeki hücreler kan şekerinden faydalanamazlar ve karşıt faydalanamazlar ve karşıt hormonların etkisi ile kan şekerinde hormonların etkisi ile kan şekerinde daha da artış olacak ve yağlar ile daha da artış olacak ve yağlar ile proteinlerin yıkımı sonucunda ketozis proteinlerin yıkımı sonucunda ketozis gözükecektir.gözükecektir.

İnsülinin etkileri İnsülinin etkileri İNSÜLİN İNSÜLİN

KaraciğerdeKaraciğerde glikojenglikojen depolardepolar

Kas hücrelerindeKas hücrelerinde amino asit amino asit alımını arttırıralımını arttırır

Yağ hücrelerinde serbestYağ hücrelerinde serbest

yağ asitleri ile gliserolü yağ asitleri ile gliserolü

bağlıyarak trigliserit yapımını bağlıyarak trigliserit yapımını arttırırarttırır

Karşıt hormonlarKarşıt hormonlar

GlukagonGlukagonKortizolKortizolBüyüme hormonuBüyüme hormonuKatekolaminler Katekolaminler

Karşıt hormon etkileriKarşıt hormon etkileri

Karaciğerde glikojenKaraciğerde glikojen

yıkımını arttırır,kan yıkımını arttırır,kan glukoz düzeyini glukoz düzeyini yükseltirleryükseltirler

Trigliseritleri serbest yağ asidiTrigliseritleri serbest yağ asidi ve gliserole çevirirlerve gliserole çevirirler

Kanda artan gliserol ve Kanda artan gliserol ve aminoasit düzeyleri kan şekerini aminoasit düzeyleri kan şekerini daha da arttırırlardaha da arttırırlar

İnsülin eksikliği sonucunda İnsülin eksikliği sonucunda karbohidrat metabolizması karbohidrat metabolizması

HİPERGLİSEMİHİPERGLİSEMİ

glikozüriglikozüri

osmotik diürezosmotik diürez

Na,K,Cl,PO4,CaNa,K,Cl,PO4,Ca,Mg ve N kaybı,Mg ve N kaybı

prerenal azotemi prerenal azotemi azalmış böbrek kan akımıazalmış böbrek kan akımı

artan hiperglisemiartan hiperglisemi

hücre içi dehidratasyonhücre içi dehidratasyon

bilinç bilinç değişikliklerideğişiklikleri

volume kaybı ve volume kaybı ve

hemokonsantrasyonhemokonsantrasyon

metabolik alkalozmetabolik alkaloz

şok metabolik şok metabolik asidozasidoz

Lipid ve protein Lipid ve protein metabolizması metabolizması LİPOLİZİSLİPOLİZİS

SERBEST YAĞ ASİTLERİ VE SERBEST YAĞ ASİTLERİ VE

GLİSEROL KANA VERİLİRGLİSEROL KANA VERİLİR

FFA KARACİĞERE FFA KARACİĞERE TAŞINIRTAŞINIR

KARACİĞER MİTOKONDRİSİNDEKARACİĞER MİTOKONDRİSİNDE YAĞ ASİTLERİYAĞ ASİTLERİ

karnitin transferazkarnitin transferaz

ββ-oksidasyon-oksidasyon

KETOASİTLERKETOASİTLER

BULANTI-KUSMA BULANTI-KUSMA KETONURİKETONURİ METABOLİK ASİDOZMETABOLİK ASİDOZ

TAKİPNETAKİPNE

VOLUM KAYBI VE ŞOKVOLUM KAYBI VE ŞOK

Protein metabolizması Protein metabolizması

Protein yıkımıProtein yıkımı

KAS YIKIMI ARTARKAS YIKIMI ARTAR

Böbrekte Böbrekte

ŞOK prostaglandin I2 ve ŞOK prostaglandin I2 ve E2E2

K ATILIMI ARTAR CL TUTULUMU ARTARK ATILIMI ARTAR CL TUTULUMU ARTAR

HİPERKLOREMİK METABOLİK ASİDOZHİPERKLOREMİK METABOLİK ASİDOZ

RENİN ANGİOTENSİN ALDOSTERONRENİN ANGİOTENSİN ALDOSTERON

klinik bulgular klinik bulgular Poliüri polidipsiPoliüri polidipsi Asidoz sonrasında takipneAsidoz sonrasında takipne Bulantı kusma karın ağrısıBulantı kusma karın ağrısı HalsizlikHalsizlik Kilo kaybıKilo kaybı Bilinç değişikliği serum osmalaritesi>340Bilinç değişikliği serum osmalaritesi>340 Taşikardi ortostatik hipotansiyonTaşikardi ortostatik hipotansiyon Kussmaul solunumu: solunumun derinliği ve hızı Kussmaul solunumu: solunumun derinliği ve hızı

artmıştırartmıştır Karın ağrısı:gastrik dilatasyon,ileus veya Karın ağrısı:gastrik dilatasyon,ileus veya

pankreatite bağlı olarak görülebilir.pankreatite bağlı olarak görülebilir.

Laboratuar bulguları Laboratuar bulguları

HiperglisemiHiperglisemiΒΒ-hidroksibütirat,asetikasit ve aseton -hidroksibütirat,asetikasit ve aseton

gibi ketoasitlerde artma. Sadece gibi ketoasitlerde artma. Sadece asetikasit idrarda tesbit edilebilir .asetikasit idrarda tesbit edilebilir .

Artmış anyon gap Na-(Cı+HCO3)Artmış anyon gap Na-(Cı+HCO3)Genellikle metabolik asidoz görülür fakat Genellikle metabolik asidoz görülür fakat

bulantı,kusma veya diüretik kullanıyorsa bulantı,kusma veya diüretik kullanıyorsa metabolik alkaloz görülür.metabolik alkaloz görülür.

Lökositoz Lökositoz Amilaz yüksekliğiAmilaz yüksekliğiCpk ve karaciğer enzim yüksekliğiCpk ve karaciğer enzim yüksekliği

TANITANI

KŞ>250mg/dlKŞ>250mg/dlPh<7.30Ph<7.30KetonemiKetonemiHCO düzeyi 15meq/LHCO düzeyi 15meq/L

TEDAVİTEDAVİ

Sıvı tedavisi:30dk 1lt sfSıvı tedavisi:30dk 1lt sf 30dk-2saat 1lt sf30dk-2saat 1lt sf 2-6h 2lt SF2-6h 2lt SF 6-12h 2lt SF6-12h 2lt SF Kan şekeri 250mg/dl civarına gelirse Kan şekeri 250mg/dl civarına gelirse

%5dextroz eklenir%5dextroz eklenir

İnsülin tedavisiİnsülin tedavisi

Yükleme dozu0.1-0.2U/kg kristalize Yükleme dozu0.1-0.2U/kg kristalize insülininsülin

0.1U/kg/saat infüzyon dozu cam 0.1U/kg/saat infüzyon dozu cam maileri içinde verilmelidir.maileri içinde verilmelidir.

Etkisi 20-30 dk içinde başlar.Etkisi 20-30 dk içinde başlar. İnsülin tedavisine ketonemi ve anyon İnsülin tedavisine ketonemi ve anyon

gap düzelinceye kadar devam edilir.gap düzelinceye kadar devam edilir.

Potasyum tedavisiPotasyum tedavisi

Amaç kan K düzeyini 4-5meq/lt Amaç kan K düzeyini 4-5meq/lt aralığında tutmaktır aralığında tutmaktır

Kan K düzeyi <3.5 meq/l 40 Kan K düzeyi <3.5 meq/l 40 meq/hmeq/h

3.5-5.5 meq/l 20 3.5-5.5 meq/l 20 meq/h meq/h

>5.5meqlt verme>5.5meqlt verme

Hiperkalemide EKG bulgularıHiperkalemide EKG bulguları

T sivriliğiT sivriliğiUzamış PR mesafesiUzamış PR mesafesiP dalgasının kaybolmasıP dalgasının kaybolmasıGenişlemiş QRSGenişlemiş QRS