1

DC DEVRELER

Ohm Yasası: RIV ⋅=Bu denklem yarı iletkenler hariç birçok malzeme için geçerlidir.

Bir iletkenden elektrik akımı geçtiği taktirde, atomlar arasında serbest elektronlar (yükler) dolaşmaya başlar. İletkenin akımı sınırlamak için gösterdiği tepkiye direnç adı verilir.

2

DC DEVRELER

OHM yasası: Uygulanan 1V’luk bir gerilim iletkenden 1A’lik bir akımın geçmesine sebep oluyorsa, bu durumda iletkenin direnci 1Ω olacaktır.

ALR ρ

=ρ, malzemenin öz direnci, ohm-mm2/m L, malzemenin uzunluğu, metre A, malzemenin kesit alanı, mm2

ρ, uygulanan sıcaklık sonucu metallerde artar, karbon, silikon, vb. malzemelerde azalır. Gerilim ve akımla orantılı değişim gösterir. (yarıiletkenler)

3

DC Devre Prensipleri Devre Terimleri: Eleman: Direnç (genel olaral empedans) Nokta: ideal iletken üzerinde bağlantı yapılan bölge Düğüm: 3 yada daha fazla akım taşıyan elemanın bağlı bulunduğu bölge Dal: 2 düğümü bağlayan elemanlar İç döngü: Bir dal ile bölünmemiş devre döngüsü

4

DC Devre Prensipleri EMF elektronik devreye enerji verir ve dirençler bu enerjiyi ısıya dönüştürerek tüketir. (elektronların rastlantısal hareketi) Tüm devre elemanlarının direnci sıfırdan farklıdır (süper iletkenler hariç) Değişken dirençler dairesel yada düzlemsel hareket sonucunda istenilen direnç değerinin elde edilmesini sağlarlar.

5

Önemli Terimler

§  Direnç: Ω, kΩ, MΩ, GΩ §  Çıkış gücü: Direncin üzerinde harcanan güç miktarı §  Tolerans: Gerçek değerden izin verilen ölçüde maksimum

sapma oranı §  Sıcaklık sabiti: Direnç değerinde sıcaklığa bağlı olan

değişim (ppm) §  Gürültü performansı: Fiziksel veya elektriksel etkenler

karşısından direncin üzerinde meydana gelen gürültü gerilimi

§  Stabilite: Yüzde (%) cinsinden belirli bir zaman aralığında direncin değerinde meydana gelen değişim.

6

Direnç çeşitleri

§  Tel sargı dirençler: Ø  Direnç teli yalıtkanın üzerine

sarılır. Ø  İletken: Tungsten veya

manganin Ø  Yalıtkan: Porselen, seramik,

kağıt Ø  Düşük direnç - Yüksek akım!! Ø  5W – 100W güç Ø  1Ω – 10kΩ direnç değeri Ø  Doğru, hassas ve kesin

direnç

7

Direnç çeşitleri

§  Karbon alaşımlı dirençler:

Ø  İletken: Karbon veya grafit karışımı

Ø  Yalıtkan: Plastik Ø  1Ω – 20MΩ direnç değeri Ø  ¼W – 2W

8

Direnç çeşitleri

§  Film dirençler: Ø  İletken: Karbon veya metal film Ø  Yalıtkan: Plastik Ø  Yalıtkanın etrafına spiral şeklinde film sarılır Ø  Kesin direnç değeri

9

Direnç çeşitleri

§  Seramik dirençler: Ø  İletken: Seramik üzerine

karbon kılıf yapıştırılır Ø  Isıya duyarlıdır Ø  Baskılı dervrelerde kullanılır Ø  Karalı ve kesin direnç değeri

10

DC Devre Prensipleri

DC devrelerde güç: VIdtdqVP ==

Birim: watt, W 2IRP = (Direncin harcadığı güç)

Seri direnç:

( )IRRIRIRVAB 2121 +=+=

21 RRReq +=

11

DC Devre Prensipleri

Paralel Direnç:

ABAB VRRRRV

RRIII

21

21

2121

11 +=⎟⎟

⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛+=+=

21

21

RRRRReq +

=

12

DC Devre Prensipleri

Paralel veya seri eşdeğer devrelerin kullanılmasıyla yapılan sadeleştirme:

13

DC Devre Prensipleri Gerilim/Akım Bölücü:

21 RRVI+

=22 RIV =

VRR

RV21

22 +=

IRRRRV

21

21

+=

IRR

RI21

12 +=

14