12
1 Chapter 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบสารสนเทศ ความสาคัญของสารสนเทศ ในปัจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศมีผลกระทบอย่างกว้างขวางในสาขาต่าง ๆ ในระดับบุคคลและองค์กร ทาให้มีการนาระบบสารสนเทศมาประยุกต์ใช้ทางานในสาขาวิชาชีพต่าง ๆ เช่น ธุรกิจ กฎหมาย วิทยาศาสตร์ การศึกษา การแพทย์ สาธารณสุข วิศวกรรมศาสตร์ และงานบริการสั งคมต่าง ๆ สาหรับองค์กรที่สามารถ จัดการกับสารสนเทศได้ดีภายใต้การเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ย่อมจะดาเนินงานได้อย่างมีประสิทธิ ภาพ ประสิทธิผล ทาให้มีความได้เปรียบในการแข่งขันและช่วยให้เกิดความพอใจในการทางานมากขึนอันจะนาพา องค์กรสู่วัตถุประสงค์ที่ตั้งไวความหมายของข้อมูล (Data) และ สารสนเทศ (Information) ข้อมูล (Data) หมายถึง ข้อเท็จจริงต่าง ๆที่มีอยู่ในธรรมชาติเป็นกลุ่มสัญลักษณ์แทนปริมาณหรือการ กระทาต่าง ๆที่ยังไม่ผ่านการประมวลผล ข้อมูลอาจจะอยู่ในรูปตัวเลข ตัวหนังสือหรืออาจจะกล่าวได้ว่า ข้อมูล เป็นวัตถุดิบของสารสนเทศ สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลข้อมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไว้อย่าง เป็นระบบ โดยผลลัพธ์ที่ได้สามารถนาไปประอบการทางาน หรือสนับสนุนการตัดสินใจของผู้บริหาร ซึ่งเรา สามารถกล่าวได้ ว่า สารสนเทศเป็นข้อมูลที่มีความหมายและตรงตามความต้องการของผู้บริหาร เช่น ยอดงบ ดุล รายงานสรุปผลการดาเนินงาน หรือประมาณการรายได้เป็นต้น ประการสาคัญสารสนเทศถูกนามาช่วยใน การตัดสินใจในกิจกรรมการบริหารด้านต่าง ๆ เช่นการเงิน การตลาด การผลิต หรือการจัดการ เป็นต้น ซึ่งทา ให้ผู้บริหารสามารถแก้ไขปัญหา หรือทางเลือกในการดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพขึ้น (ศรีเพ็ญ วงษ์เขียว : 2543 อ้างถึงใน ชุมพล ศฤงคารศิริ , 2540 : 180 ) ยกตัวอย่างเช่น คอมพิวเตอร์แบบพกพาตามขนาดและประสิทธิภาพที่ต้องการราคาเครื่องละ 86,000 บาท คือ สิ่งที่เรียกว่า ข้อมูลดิบ ถ้าเรานาข้อมูลนี้มาบอกกับพนักงานบัญชีขององค์กรหรือผู้บริหารระดับสูง ขององค์กร ข้อมูลนี้ไม่ใช่สารสนเทศสาหรับพวกเขา ทั้ง ๆ ที่ข้อมูลเป็นความจริงแต่ผู้ใช้ไม่ได้ใช้ข้อมูลในการ ตัดสินใจทางธุรกิจ ข้อมูลนี้จึงเป็นข้อมูลที่ไม่มีสาระสาคัญ แต่ถ้านาข้อมูลเดียวกันไปแจ้งผู้จัดการฝ่ายจัดซื้อ ทีเพิ่งได้รับอนุมัติงบประมาณให้จัดซื้อเครื่องคอมพิวเตอร์ ซึ่งมีขนาดและประสิทธิภาพตามที่ระบุ ข้อมูล เกี่ยวกับราคาข้างต้น จะกลายเป็น สารสนเทศ สาหรับผู้จัดการฝ่ายจัดซื้อทันที ดังนั้น สารสนเทศทุกตัว จะต้องเป็นข้อมูลที่ถูกจัดเก็บอย่างครบถ้วนมาก่อน แต่ข้อมูลนั้นจะกลายเป็นสารสนเทศหรือไม่ ขึ้นอยู่กับผู้ใช้ ข้อมูลนั้น ระบบสารสนเทศที่ดีต้องสามารถจัดเก็บได้อย่างครบถ้วน สามารถแปรสภาพข้อมูลหรือกลั่นกรอง ข้อมูลที่เก็บรวบรวมมาได้ ให้กลายเป็นสารสนเทศที่มีสาระสาคัญแก่ผู้ใช้แต่ละคนในการตัดสินใจทางธุรกิจ (พลพธู และ กัญนิภัทธิ, 2557)

(Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

  • Upload
    others

  • View
    12

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

1

Chapter 1 ความรเบองตนเกยวกบระบบสารสนเทศ

ความส าคญของสารสนเทศ ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศมผลกระทบอยางกวางขวางในสาขาตาง ๆ ในระดบบคคลและองคกร ท าใหมการน าระบบสารสนเทศมาประยกตใชท างานในสาขาวชาชพตาง ๆ เชน ธรกจ กฎหมาย วทยาศาสตร การศกษา การแพทย สาธารณสข วศวกรรมศาสตร และงานบรการส งคมตาง ๆ ส าหรบองคกรทสามารถจดการกบสารสนเทศไดดภายใตการเปลยนแปลงดงกลาว ยอมจะด าเนนงานไดอยางมประสทธ ภาพ ประสทธผล ท าใหมความไดเปรยบในการแขงขนและชวยใหเกดความพอใจในการท างานมากข นอนจะน าพาองคกรสวตถประสงคทตงไว

ความหมายของขอมล (Data) และ สารสนเทศ (Information) ขอมล (Data) หมายถง ขอเทจจรงตาง ๆทมอยในธรรมชาตเปนกลมสญลกษณแทนปรมาณหรอการ

กระท าตาง ๆทยงไมผานการประมวลผล ขอมลอาจจะอยในรปตวเลข ตวหนงสอหรออาจจะกลาวไดวา ขอมลเปนวตถดบของสารสนเทศ

สารสนเทศ (Information) หมายถง ผลลพธทเกดจากการประมวลผลขอมลดบทถกจดเกบไวอยางเปนระบบ โดยผลลพธทไดสามารถน าไปประอบการท างาน หรอสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร ซงเราสามารถกลาวได วา สารสนเทศเปนขอมลทมความหมายและตรงตามความตองการของผบรหาร เชน ยอดงบดล รายงานสรปผลการด าเนนงาน หรอประมาณการรายไดเปนตน ประการส าคญสารสนเทศถกน ามาชวยในการตดสนใจในกจกรรมการบรหารดานตาง ๆ เชนการเงน การตลาด การผลต หรอการจดการ เปนตน ซงท าใหผบรหารสามารถแกไขปญหา หรอทางเลอกในการด าเนนงานอยางมประสทธภาพขน (ศรเพญ วงษเขยว : 2543 อางถงใน ชมพล ศฤงคารศร, 2540 : 180 )

ยกตวอยางเชน คอมพวเตอรแบบพกพาตามขนาดและประสทธภาพทตองการราคาเครองละ 86,000 บาท คอ สงทเรยกวา ขอมลดบ ถาเราน าขอมลนมาบอกกบพนกงานบญชขององคกรหรอผบรหารระดบสงขององคกร ขอมลนไมใชสารสนเทศส าหรบพวกเขา ทง ๆ ทขอมลเปนความจรงแตผใชไมไดใชขอมลในการตดสนใจทางธรกจ ขอมลนจงเปนขอมลทไมมสาระส าคญ แตถาน าขอมลเดยวกนไปแจงผจดการฝายจดซอ ทเพงไดรบอนมตงบประมาณใหจดซอเครองคอมพวเตอร ซงมขนาดและประสทธภาพตามทระบ ขอมลเกยวกบราคาขางตน จะกลายเปน สารสนเทศ ส าหรบผจดการฝายจดซอทนท ดงนน สารสนเทศทกตวจะตองเปนขอมลทถกจดเกบอยางครบถวนมากอน แตขอมลนนจะกลายเปนสารสนเทศหรอไม ขนอยกบผใชขอมลนน ระบบสารสนเทศทดตองสามารถจดเกบไดอยางครบถวน สามารถแปรสภาพขอมลหรอกลนกรองขอมลทเกบรวบรวมมาได ใหกลายเปนสารสนเทศทมสาระส าคญแกผใชแตละคนในการตดสนใจทางธรกจ (พลพธ และ กญนภทธ , 2557)

Page 2: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

2

ผจดการฝายจดซอคอมพวเตอร ไดตดสนใจสงซอเครองคอมพวเตอรจากบรษทหนงไปแลว จงไดรบขอมลเกยวกบราคาของคอมพวเตอร ขอมลนนอาจมสาระส าคญเมอวานน แตในวนนขอมลเดยวกนไมมสาระส าคญแลว เพราะผจดการทราบขอมลชาไป ระบบขอมลทดจะตองมความสามารถในการกลนกรองขอมลดบทมอยมากมายในกจการ เพอใหไดสงท เรยกวา ขอมลทมสาระส าคญ และเหมาะสมกบการใชงานของผใช ไดแก ผบรหารในระดบและหนวยงานตาง ๆ (พลพธ และ กญนภทธ , 2557)

ขอมลดบส าหรบผใชคนหนงอาจเปนขอมลทมสาระส าคญ แตส าหรบผใชอกคนหนงขอมลเดยวกน อาจเปนขอมลทไ มมสาระส าคญ เพราะเขาไมสามารถใชขอมลนนในการตดสนใจทางธรกจของเขาได สารสนเทศทกตวตองเคยเปนขอมลดบมากอน หมายถง ตองถกจดเกบเขาสระบบกอนทจะถกกลนกรองหรอประมวลผลใหกลายเปนสารสนเทศไดตอไป (พลพธ และ กญนภทธ , 2557) คณลกษณะของสารสนเทศ

พลพธ และกญนภทธ (2557) สารสนเทศทดหรอมประสทธภาพจะตองประกอบดวยลกษณะ ดงตอไปน

1. มสาระส าคญ (relevant) 2. เชอถอได (reliable) 3. ครบถวน (complete) 4. ทนเวลาตอการตดสนใจ (timely) 5. เขาใจงาย (simple format) 6. ตรวจทานได (verifiable) 7. คมทน (cost effective)

ค าวา มสาระส าคญและทนตอเหตการณไดถกกลาวถงไปแลว ค าวา เชอถอได ครบถวน เขาใจงาย ตรวจทานได และ คมทน มค าอธบายทตอเนองกน เชอถอได หมายความวามเอกสารสนบสนนความถกตองของขอมลนน เชน การเสนอราคา เอกสารเกยวกบความมนคงของบรษททขายเครองคอมพวเตอร มรายละเอยดของขนาดและประสทธภาพ (specification) ของสนคาทชดเจน ดงนน ขอมลจงเชอถอได นอกจากน บรษททเสนอขายคอมพวเตอรอาจมขอเสนอวาถาซอ 5 เครองขนไป จะไ ดรบสวนลดอก 5% หรอไดรบของแถมเพมเตม หรอผจดการฝายจดซออาจตองการขอมลเกยวกบราคา ขนาด และประสทธภาพของเครองคอมพวเตอรจากกจการอน เพอใชในการเปรยบเทยบอกสก 3 บรษท เพอความ ครบถวน ของสารสนเทศทจะน ามาใชในการตดสนใจเลอกซอคอมพวเตอรครงน แตความ ครบถวน ตองใชเวลา ผจดการฝายจดซอจงตองรจกก าหนดความพอด ถวงดลระหวางคณลกษณะของสารสนเทศการรอเกบขอมลใหครบถวน 100% อาจไมทนตอการน ามาใชตดสนใจ หรออาจตองเสยคาใชจายทสงเกนประโยชนทจะไดรบจากข อมลนน ขอมลนนกจะเปนขอมลทไมคมกบทนทเสยไปเพอใหไดขอมลนนมา นอกจากน ขอมลท

Page 3: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

3

รวบรวมมาตองถกน าเสนอในรปแบบทงายตอความเขาใจ ยกตวอยางเชน การใชกราฟ แผนภมรปวงกลม (pie chart) แผนภมแทง (bar chart) ในการน าเสนอขอมลแทนตารางหรอขอความมกท าใหเขาใจไดงายกวาและเรวกวา เปนตน

Information System คออะไร เปนระบบสารสนเทศทน าองคประกอบตางๆ มาท างานรวมกนเพอรวบรวมขอมล ประมวลผลขอมล บนทก จดเกบ ซงเกดจากการรวมกนระหวางกระบวนการท างาน คน ขอมล และเทคโนโลยสารสนเทศ โดยทกๆ สวนท างานสมพนธกน เพอ น าเสนอสารสนเทศ มาสนบสนนการปฏบตงานและบรหารงานขององคกร โดยใหขอมลและขาวสาร มวตถประสงคของระบบชดเจน เพอบรรลเปาหมายขององคกรทเหมอนกน และสามารถวเคราะหใหเหนสภาพขององคกร

หนาทหลกของระบบสารสนเทศ องคกร คอ ระบบงานขนาดใหญทประกอบดวยสวนประกอบ (Component) ทท างานรวมกน เพอใหบรรลวตถประสงคเดยวกน ระบบสารสนเทศ คอ ระบบงานทประกอบดวยสวนประกอบส าคญ 5 สวน ไดแก

องคประกอบของระบบสารสนเทศ Software – โปรแกรมคอมพวเตอรทชวยใหฮารดแวรท างานกบ ฐานขอมล (Database) ใหจดระบบของแฟมขอมลซงจะเกบขอมลทเกยวของไวดวยกน Data – ขอมล Procedures – คอ กระบวน จะประกอบดวย นโยบาย กลยทธ วธการ และกฎระเบยบตาง ๆ ในการใชระบบสารสนเทศ People - คน ถอเปนองคประกอบทส าคญทสดในระบบสารสนเทศ ซงจะประกอบบคคลทเกยวของในระบบสารสนเทศ เชน ผออกแบบ ผพฒนาระบบ และผใชระบบ เปนตน

Information technology infrastructure - โครงสรางเทคโนโลยสารสนเทศ รวมถงอปกรณคอมพวเตอรทงหมด (พลพธ และ กญนภทธ , 2557)

Procedures People

Information technology infrastructure

Software

Data

Page 4: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

4

สวนประกอบทง 5 สวนนจะท างานรวมกน เพอใหระบบสารสนเทศสามารถประกอบกจกรรมหลก

ซงเปนหนาทของระบบสารสนเทศ ดงน หนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช

พลพธ และ กญนภทธ (2557) ระบบสารสนเทศทางการบญชประกอบดวย บคลากร ขนตอนงาน และเทคโนโลยสารสนเทศหนาทหลกของระบบสารสนเทศทางการบญช ไดแก

1. การเกบรวบรวมและจดเกบ (gathering and storing) ขอมลเกยวกบเหตการณตาง ๆ ทเกยวของกบองคกร เมอเกดเหตการณทางธรกจขนกบ

องคกร ระบบสารสนเทศจะตองสามารถเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบเหตการณนน ๆ ทรพยากรทจะตองใช บคคลหรอพนกงานทเกยวของ เพอใหผ บรหารพนกงาน หรอผทสนใจภายนอกองคกรทราบวาเกดเหตการณอะไรขนบาง ขอมลถกจดเกบอยางมระเบยบตามกฎเกณฑและมาตรฐานตาง ๆ เพอใหสามารถน าขอมลออกมาใชอยางสะดวก

2. การแปรสภาพ (Manipulating) การแปรสภาพ คอการน าขอมลนน ๆ มาสรปผล จดหมวดหม คดค านวณ เชน คดค านวณ

เพอหายอดรวม (totaling) หรอน ามาเปรยบเทยบ ในขนตอนของการแปรสภาพขอมลใหกลายเปนสารสนเทศนน ตองท าความเขาใจเกยวกบระดบสารสนเทศในองคกรดวย

3. การควบคมระบบ (system control) ระบบสารสนเทศทดจะตองมระบบการควบคมใหขอมลคงคณลกษณะของขอมลทด การจด

วางระบบการควบคมภายในเพอความปลอดภย และแผนการรบมอกบสถานการณอนเสยงตอความปลอดภยของขอมล เปนสงส าคญตอระบบสารสนเทศขององคกร นอกจากน ระบบงานยงตองมการควบ คมการน าขอมลเขา (input control) การควบคมการประมวลผล (processing control) การควบคมขอมลออก (output control) และการควบคมการเขาถงขอมลในฐานขอมล (access control)

Page 5: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

5

แผนภาพ แสดงหนาทของระบบสารสนเทศ ความสมพนธระหวางสารสนเทศกบผบรหาร

แผนภาพ พระมดของสารสนเทศระดบตาง ๆ ในองคกร

Page 6: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

6

ลกษณะสารสนเทศ ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง ผบรหารระดบลาง แหลงของสารสนเทศ ขอมลภายนอกองคกร ทงภายในและภายนอก ขอมลภายในองคกร ผลกระทบทมตอองคกร

ทวทงองคกร ผลกระทบแคบลง ผลกระทบในวงแคบทสด

ระดบความละเอยดของสารสนเทศทแสดงผล

ไมคอยละเอยด ลงรายละเอยดพอสมควร - รายงานการขายแยก

ตามเขตการขาย ประเภทสนคา

- รายงานการขายเปรยบเทยบกบตวเลขทประมาณการไว

ลงรายละเอยดมาก - พนกงานขายแตละ

คนมยอดขายเทาไร - รายงานการขายเรยง

ตามเลขท

ระดบความทนสมย ขอมลตองทนสมยมาก เพอการตดสนใจ

ขอมลมทงทนสมยและตามการปฏบตงาน

ไมตองทนสมยใชเปนหลกฐานของรายการคาทเกดขน

ระดบความแมนย า ไมตองแมนย ามาก แตรวดเรว

ไมตองแมนย า และบางขอมลตองแมนย า

มความแมนย าสง เพราะตองบนทกตามรายการทเกดขนจรง

ตาราง แสดงความสมพนธระหวางสารสนเทศกบผบรหาร ระบบสารสนเทศทางธรกจ (Business Information System)

สมาล เมองไพศาล (2531, อางถงใน ศรเพญ วงษเขยว , 2543:5) ระบบสารสนเทศ (Information

system) ตามความหมายโดยทวไประบบสารสนเทศกคอ กระบวนการผลตรปแบบหนงเชนเดยวกบ

กระบวนการผลตสนคา ซงสงทสงเขากระบวนการผลตสนคา คอ วตถดบ โดยมกระบวนการผลตทจะแปลง

สภาพเปนสนคาส าเรจรปเพอน าไปใชประโยชนตอไป ในขณะทสงทสงเขาระบบสารสนเทศ คอ ขอมล ม

กระบวนการผลต คอ การประมวลผลขอมลทจะแปลงสภาพขอมลมาเปน สารสนเทศ

แผนภาพ แสดงถงกระบวนการของสารสนเทศ

ขอมล (Data)

การประมวลผล (Processing)

สารสนเทศ (Information)

Page 7: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

7

ระบบสารสนเทศทกลาวขางตน การประมวลผลขอมลอาจจะท าดวยมอ หรออาจจะท าโดย

คอมพวเตอรกได ซงถาเปนการน าคอมพวเตอรเขามาประยกตใชระบบสารสนเทศดงกลาว ประกอบดวยสวน

ตาง ๆ ดงน

1. ฮารดแวร (Hardware) คอ อปกรณคอมพวเตอร เชน จอภาพ คยบอรด หนวยประมวลผลกลาง และ เครองพมพ

2. ซอฟแวร (Software) คอ ชดค าสงใหคอมพวเตอรท างาน 3. บคลากรคอมพวเตอร (Peopleware) บคคลทมความรดานคอมพวเตอรและมหนาทดแล

รบผดชอบในดานการประมวลโดยคอมพวเตอร บคลากรคอมพวเตอรเปนองคประกอบทส าคญมากอยางหนงของระบบสารสนเทศ โดยทนอกจากตองมความรทางดานคอมพวเตอรเปนอยางด และควรมความรเกยวกบระบบบรหารงานของกจการดวย เพอจะไดพฒนาระบบสารสนเทศใหสอดคลองกบความตองการของผบรหารได

4. ขนตอนการปฏบตงาน (Procedure) การก าหนดขนตอนในการปฏบตงานไวเปนสงจ าเปนส าหรบระบบสารสนเทศ ทงนเพอใหผทมสวนเกยวของมความเขาใจตรงกน ในการปฏบตงาน ขนตอนดงกลาวอาจจะจดท าไวเปนคมอเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานตอไป

5. ฐานขอมล (Database) ตามทไดกลาวมาแลววา สงน าเขาของระบบสารสนเทศ คอ ขอมล เพอจะท าการผลตเปนผลผลต คอ สารสนเทศ ขอมลหรอสารสนเทศทผานกระบวนการผลตแลว จะจดเกบอยในแฟมขอมล เพอใหขอมลทเกบไวนนสามารถทจะใชงานในหนวยงานโดยทวไปขององค กร จงมการออกแบบการเกบขอมลใหมการเชอมโยงแฟมขอมลถงกน สามารถทจะดงขอมลทเกยวของจากแฟมขอมลอนมาใชไดดวย

ในการท างานเกยวกบบญชการเงนดวยคอมพวเตอร ถอไดวาเปนการท างานแบบประมวลผลเชงรายการคอมพวเตอร มหนาทรวบรวมรายการข นตนจากทกระบบงานของหนวยงานแนวกวาง เรมตงแตระบบขายและพมพบล ระบบบญชลกหน ระบบบญชซอและระบบบญชเจาหน ระบบบญชสนคาคงคลง ระบบบญชเงนเดอน และระบบบญชแยกประเภท เมอรายการผานจากการบนทกมาท าการค านวณ แยกหมวดหม จดเรยงขอม ล และบนทกขอมลไวในฐานเดยวกน เพอออกงบการเงน ไดแก งบแสดงฐานะการเงน งบก าไรขาดทนเบดเสรจ งบกระแสเงนสด และงบประมาณอน ๆ เพอน าเสนอตอผถอหนและหนวยงานราชการ เชน กรมสรรพากร กรมทะเบยนการคา โดยท าการสรปขอมล และจดพมพรายงานตา ง ๆ ทเกยวของ

พลพธ และกญนภทธ (2557) องคกรตาง ๆ ตองการสารสนเทศเพอเหตผลหลก 2 ประการ ไดแก

เพอใชสารสนเทศในการแกปญหาและเพอจะสามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพมากขน การเกบรวบรวมสารสนเทศทเหมาะสมครบถวน และการปรบปรงสารสนเทศอ ยางสม าเสมอเพอใหสารสนเทศนนถกตอง

Page 8: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

8

ทนสมย สามารถน ามาใชในการแกปญหาขององคกรไดด และผบรหารสามารถใชสารสนเทศนนในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ ท าใหองคกรมงไปสจดมงหมายได ซงเปนสงส าคญในโลกธรกจ

การใชสารสนเทศเพอแกปญหา เชน กจการไมสามารถจดสงสนคาใหลกคาไดภายในระยะเวลาทก าหนด ผบรหารจะตองใชสารสนเทศเพอจะหาสาเหตของปญหาและจะไดสามารถแกไขไดถกตอง การใชสารสนเทศเพอแกปญหาเปนการใชสารสนเทศในลกษณะของการ ตงรบ คอ รอใหปญหาเกดแลวจงแกไข เชน พนกงานบญชจะตองคดคาคอมมชชนใหพนกงานขายแตละคนทกสนงวดบญช งานนมกลาชาและมความผดพลาดเสมอ องคกรแกปญหานโดยตดตงระบบการคดคาคอมมชชนจากยอดขายโดยอตโนมต ดวยโปรแกรมส าเรจรปทเชอมระบบเงนเดอนและคาแรงของพนกงานขายกบระบบการสงขายทกครงทเกดการขาย ขอมลจะถกสงผานจากระบบขายเขาสโปรแกรมการคดคาคอมมชชนของพนกงานขาย และสรปผลออกมาเปนรายงานประจ างวดบญช

การใชสารสนเทศในระดบเพอแกปญหานไมเพยงพอเสยแลวในปจจบน การจะด ารงอยและสามารถเปนผน าในธรกจได จ าเปน จะตองด าเนนธรกจของตนในลกษณะ รก มากกวา ตงรบ การใชสารสนเทศในลกษณะของการ รก จะท าใหเราสามารถมองเหนโอกาสทางธรกจ ซงจะท าใหเกดความไดเปรยบเหนอคแขง

ขนตอนงานของระบบสารสนเทศ พลพธ และกญนภทธ (2557) ระบบสารสนเทศประกอบดวยขนตอนงานหลก 4 ขนตอน คอ

ขอมลเขา (input) การประมวลผล (processing) ขอมลออก (output) และการเกบรกษาขอมล (storage)

1. ขอมลเขา (Input) ขอมลเกดจาก รายการคา (Transaction) หรอเหตการณทางธรกจ (Business event) เชน

รายการซอ รายการขาย รายการคาเหลานอาจถกบนทกลงในเอกสารเบองตน เชน ใบสงซอ ใบสงขาย ใบเสรจรบเงน หรออาจบนทกลงในโปรแกรมประยกต หรอการใชอปกรณน าเขา เชน เครองบนทกเงนสด (cash register) หรอ เครองบนทก ณ จดขาย (Point of sale – POS)

2. การประมวลผล (Processing) การประมวลผลหลกทเกดขนในระบบบญช คอ การประมวลผลเพอหายอดรวมททนสมยของ

ขอมลในแฟม เชน แฟมหลกสนคาคงเหลอแสดงยอดบญชของสนคาคงเหลอ แตชน ระหวางงวดบญชหนง ๆ เกดรายการคาทจะท าให สนคาคงคลงเพมขน หรอลดลง เชน สงซอสนคาเพม หรอเบกสนคาออกจากคลงสนคาเพอเขาสกระบวนการผลต ดงนนแฟมหลกสนคาคงเหลอ จงตองมการประมวลผลเพอปรบยอดใหแสดงยอดของบญชททนสมยอยเสมอ

Page 9: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

9

3. ขอมลออก (Output) ขอมลออกของระบบสารสนเทศอาจถกน าเสนอในรปแบบตาง ๆ เชน บนหนาจอคอมพวเตอร

เปนรายงานบนกระดาษ (Hardcopy) หรออาจเปนเสยง วดโอ หรอถกเกบในสออเลกทรอนกส ซงสามารถโอนยายไปใชงานในภายหนาได

4. การเกบรกษาขอมล (Storage) คอมพวเตอรสามารถเกบรกษาขอมลจ า นวนมหาศาลไวในหนวยขอมลชวคราวภายในเครอง

คอมพวเตอร (Primary storage) หนวยเกบขอมลภายนอก (external storage device) จานบนทกขอมลแบบแขง (hard disk)

ดงแผนภาพ แสดงขนตอนของงานระบบสารสนเทศ

แผนภาพ แสดงขนตอนของงานระบบสารสนเทศ

การจ าแนกระบบสารสนเทศ

พลพธ และกญนภทธ (2557) ระบบสารสนเทศอาจถกจ าแนกไดหลายวธ วธทนยมไดแก การจ าแนกระบบสารสนเทศตามระดบความซบซอนของระบบงาน และการจ าแนกระบบสารสนเทศตามลกษณะงานหรอหนาทงาน

ระบบสารสนเทศจ าแนกตามระดบความซบซอนของระบบงาน ไดดงตอไปน

Page 10: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

10

แผนภาพ แสดงการจ าแนกระบบสารสนเทศตามระดบความซบซอนของระบบงาน

1. ระบบสารสนเทศแบบประมวลรายการ (TPS) เปนระบบสารสนเทศทเกยวกบการบนทกและประมวลขอมลทเกดจากธรกรรม หรอการปฏบตงานประจ าวน หรองานขนพนฐานขององค การ เชน การซอขายสนคา การบนทกจ านวนวสดคงคลง และเมอใดทมการท าธรกรรมหรอปฏบตงานในลกษณะดงกลาวขอมลทเกยวของจะเกดขนทนท เชน ทกครงทมการขายสนคา ขอมลทเกดขน คอ ชอลกคา ประเภทของลกคา จ านวนและราคาสนคาทขายไป รวมทงว ธการช าระเงนของลกคา รวมทงเปนระบบทสนบสนนการท างานของพนกงานระดบปฏบตการมากกวา 1 คนขนไป ทงนยงชวยในการออกรายงานหรอเอกสารทางธรกจทเปนพนฐานประจ าวนทวไป เชน การออกใบเสรจ การออกใบสงซอ และจะเปนขอมลพนฐานอนส าคญทจะถกเรยกใชกบระบบ MIS DSS หรอ EIS

2. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS) เปนระบบสารสนเทศทถกออกแบบเพอชวยสนบสนนการใหสารสนเทศทจ าเปนตอการวางแผน การควบคม หรอการตดสนใจประจ าวนส าหรบผบรหารระดบลาง (operational management level) ซงระบบจะเชอมโยงขอมลทมอยในระบบประมวลผลรายการเขาดวยกน เพอประมวลและสรางสารสนเทศทเหมาะสมและจ าเปนตอการบรหารงาน เนองจากการตดสนใจท าอยภายใตกรอบงานทชดเจน ท าเปนประจ าวน ผลลพธ (output ) ทไดรบจะเปนในรปแบบของรายงานทมลกษณะทคอนขางแนนอน

3. ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ (DSS) เปนระบบสารสนเทศทถกออกแบบเพอชวยในการตดสนใจในการท างานของ ผบรหารระดบกลาง โดยจะชวยสนบสนนการตดสนใจ ซงมลกษณะโครงสรางทไมชดเจน ซงถอไดวาไมไดใชเพอการตดสนใจแบบประจ าวน เพราะรปแบบของขอมล

TPS – Transaction Processing System

MIS – Management Information System

DSS – Decision Support System

EIS – Executive Information System

ES – Expert System

GIS – Geographic Information System

Page 11: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

11

(Input) หรอ รายงาน(Output) สามารถถกก าหนดไดเองจากผใช โดยน าขอมลมาจากหลายแหลงมาชวยในการน าเสนอและมลกษณะยดหยนตามตองการ ทงนผใชสามารถเลอกขอมลเทาทตองการมาใชในการวเคราะห ดงนนระบบจงมเครองมอทเอออ านวยใหผใชสรางโมเดลแบบจ าลอง (Model) การตดสนใจไดเอง

4. ระบบสารสนเทศส าหรบผบรหาร (EIS) เปนระบบสารสนเทศทออกแบบมาเพอชวยสรปขอมลในดานตาง ๆ ขององคกร เหมาะส าหรบใชในการตดสนใจของ ผบรหารระดบสง ซงมกจะเกยวของกบการตดสนใจกบเรองทมความส าคญตอองคกรหรอทศทางการด าเนนงานขององคกร โดยขอมลทใชจะเปนขอมลทสรปรวบยอด เพอใหสามารถเขาถงสารสนเทศและรายงานตาง ๆ เปนไปอยางรวดเรว มกนยมน าเสนอในรปแบบกราฟฟค(Graphic) ทงนขอมลทน ามาใชมทงในองคกร และนอกองคกร มการเรยกดขอมลยอนหลงหลายป

5. ระบบผเชยวชาญ (Expert System – ES) เปนระบบทใชความเชยวชาญ (expertise) ในการตดสนใจของผบรหาร ปจจบนนระบบสารสนเทศสามารถรวมโปรแกรมทประกอบดวยความเชยวชาญของมนษยไดแลว ซงระบบสารสนเทศนเกดจากความพยายามของมนษยทจะวางแผนการตดสนใจในลกษณะทเรยกวาไมมรปแบบทแนนอน คอ การตดสนใจทไมมแบบแผนหรอขนตอนทแนนอน เปนการตดสนใจทเกยวของกบตวแปรเปน จ านวนมาก และในสภาวะธรกจทแปร เปลยนเสมอ ไมมความแนนอน การตดสนใจทมประสทธภาพจะตองมาจากผบรหาร ทมความเชยวชาญ มประสบการณ ES เปนระบบสารสนเทศทพยายามจะน าความร (Knowledge) และประสบการณ (Experience) ของผเชยวชาญเหลานมาเขยนไวเปนชดค าสง เพอจะไดสามารถน ามาใชอก โดยการรวมขอเทจจรง (fact) จากผเชยวชาญ และความสมพนธระหวางขอเทจจรงนน ๆ

6. ระบบสารสนเทศทเชอมโยงสารสนเทศกบสถานท (Geographic Information System – GIS) ในกรณทการตดสนใจใด ๆ เกยวของกบแผนท GIS สามารถเชอมตอสารสนเทศเขากบสถานทตาง ๆ บนแผนทได เชน การแสดงยอดขายแบงตามจงหวด ภาค หรอ ประเทศ ผบรหารสามารถรบรขอมลจากแผนทและเขาใจสถานการณไดอยางรวดเรว ขอมลตาง ๆ ทปรากฏบนแผนท เชน จ านวนประชากร จ านวนพนกงานขาย หรอ รานคาปลก ตวแทนจ าหนาย เสนทางขนสงสนคา เปนตน GIS มกถกใชในการด าเนนธรกจประจ าวนในการวางแผนและตดสนใจ ปจจบน GIS ถกใชมากบนเวบ (Web) เชน ชวยในการหาสถานท ทตองการจะไป หรอวางแผนการเดนทางทองเท ยว เปนตน (พลพธ และกญนภทธ, 2557) การบญชและระบบสารสนเทศทางการบญช

ค าถามชวนคด นกบญชควรจะตองมความรความเขาใจและประสบการณดานเทคโนโลยในระดบใด

Page 12: (Data) (Information) - PSRUelearning.psru.ac.th/courses/297/AIS chapter1.pdf · สารสนเทศ (Information) หมายถึง ผลลัพธ์ที่เกิดจากการประมวลผลขอมูลดิบที่ถูกจัดเก็บไวอยาง

12

พลพธ และกญนภทธ (2557) AECC – Accounting Education Change Commission ซงเปนหนวยงานภายใตการก ากบดแลของ AAA – American Accounting Association ไดก าหนดรายละเอยดขององคความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศทจ าเปนส าหรบนกบญชในการประกอบวชาชพตามบทบาททตางกน คอ ในฐานะ ผใช ผประเมน และผพฒนาระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศทางการบญช เปนสวนประกอบรากฐานทส าคญของระบบสารสนเทศขององคกร และระบบสารสนเทศในปจจบนไมสามารถถกแยกออกจากเทคโนโลยสารสนเทศได การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบองคกรเปนสงส าคญยง ไ มวาจะเปนการวางนโยบายและวตถประสงคดาน IS/IT ทสอดคลองกบวตถประสงคขององคกร การเลอกโปรแกรมการใชงาน การก าหนด สถาปตยกรรม และโครงสราง IT ตลอดจนการตดสนใจเรองงบประมาณ สงทท าไดยากยงไมใชวธการใชเครองมอ หรอเทคโนโลยเหลาน แตเปนขนตอนของการรจกใชใหสอดคลอง และกลมกลนกบแนวทางการด าเนนธรกจขององคกรไดมากทสด แหลงอางอง พลพธ ปยวรรณ และกญนภทธ นธโรจนธนท. (2557). ระบบสารสนเทศทางการบญช.พมพครงท 3. กรงเทพฯ : วทยพฒน. สมาล เมองไพศาล, การจดการระบบขอมล, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามค าแหง, 2531, หนา 5.