Dasar Pendidikan British Di Tanah Melayu

8/12/2019 Dasar Pendidikan British Di Tanah Melayu

1/20

DASAR PENDIDIKAN BRITISH DI TANAH MELAYU

Sejarah telah membuktikan bahawa sistem pendidikan sekarang ini merupakan

warisan daripada sistem pendidikan zaman pemerintahan British. Amalan dan dasar

pendidikan British yang telah mengongkong selama lebih daripada satu abad didapati sukardiubah corak dan strukturnya, iaitu seakan-akan sudah sebati atau telah menjadi norma

masyarakat negara ini.

Kerajaan British pada awalnya boleh dikatakan tidak berhasrat untuk memajukan

bidang pendidikan semasa ia memerintah Tanah Melayu. Ramai pegawai Inggeris

berpendapat bahawa pendidikan, khususnya untuk kaum Melayu tidak mendatangkan

faedah tetapi sebaliknya akan menimbulkan kesedaran pada golongan yang terdididk untuk

menentang kerajaan British. Walau bagaimanapun atas desakan pembesar-pembesar

Melayu iaitu sultan-sultan di Negeri-negeri Melayu Bersekutu, pihak pemerintahan British

merasakan ada baiknya memberi pendidikan setakat pendidikan rendah untuk orang

Melayu. Orientasi dan motif politik pihak British yang ingin bertapak di Tanah Melayu

menyebabkan mereka tidak mahu mencampuri urusan meningkatkan taraf hidup dan

pemikiran masyarakat Melayu. Pengalaman di India telah menyedarkan bahawa dengan

memberikan pendidikan kepada masyarakat peribumi akan menyedarkan mereka untuk

menentang pihak penjajah.

Inisiatif tentang pendidikan di Tanah Melayu bukan diambil berat oleh kerajaan

British, tetapi ianya dibiayai oleh pertubuhan agama dan kumpulan bebas. Pertubuhan-

pertubuhan Kristian adalah bertanggungjawab bagi penubuhan pelbagai sekolah pengantar

Inggeris yang terbaik di Tanah Melayu. Yang pertama antaranya telah ditubuhkan oleh

Dr.R.S.Hutchings, Paderi Aglican di Pulau Pinang dalam tahun 1816 dan diberi nama

Penang Free School kerana ia terbuka kepada kanak-kanak semua kaum dan yuran tidak

dikenakan kepada ibubapa yang tidak mampu. Sebahagian besar perbelanjaan sekolah

tersebut telah dibiayai oleh orang ramai dan derma yang besar dari Syarikat Hindia Timor.

Sepertimana yang kita telah ketahui bahawa dasar pemerintahan British di Tanah

Melayu ialah pecah dan perintah. Dengan itu, sikap seperti ini telah menyebabkan empat

lagi sistem persekolahan wujud, selain daripada sekolah agama. Sistem persekolahan

tersebut ialah sekolah vernakular Melayu, sekolah vernakular Cina, sekolah vernakular

Tamil dan sekolah Inggeris. Selain daripada itu juga tidak terdapat satu dasar pelajaran

kebangsaan pada masa itu. Sikap kedaerahan atau kenegerian yang diwarisi setiap kaum

juga mendorong sistem persekolahan yang berlainan. Sekolah vernakular bermakna

sekolah yang menggunakan bahasa ibunda sebagai bahasa penghantar dalam pengajaran

dan pembelajaran.


2/20

Oleh kerana kerajaan British tidak ada suatu dasar pelajaran yang sejajar dengan

tujuan dan matlamat tetap, sekolah-sekolah berbilang bahasa dapat berkembang mengikut

kehendak-kehendak kumpulan etnik pada masa itu. Oleh itu wujudlah lima jenis

persekolahan ini dalam sistem pendidikan dalam zaman pemerintahan British iaitu sekolah

vernakular Melayu, sekolah vernakular Cina, sekolah vernakular Tamil, sekolah Inggeris dan

sekolah agama atau madrasah. Kewujudan vernakularisme dalam sistem pendidikan

pemerintahan Inggeris adalah dipengaruhi oleh faktor politik, ekonomi, sosiobudaya dan

agama.

SISTEM PENDIDIKAN VERNAKULAR

Secara amnya, tidak terdapat sistem pendidikan kebangsaan di Tanah Melayu

semasa penjajahan British. Dasar British yang kurang memberi perhatian kepada bidang

pendidikan telah mewujudkan sistem pendidikan vernakular. Sistem Pendidikan Vernakular

bermaksud sistem pendidikan yang berasaskan bahasa ibunda masing-masing sebagai

bahasa pengantar. Pendidikan Vernakular gagal memupuk perpaduan kaum di Tanah

Melayu kerana mereka terpisah diantara satu sama lain. Empat aliran sekolah yang berbeza

telah wujud semasa penjajahan British iaitu Melayu, Cina, Tamil dan Inggeris.

Sistem pendidikan berbentuk vernakular dihasilkan dengan mengekalkan setiap

kaum dengan identiti bahasa dan negara asal mereka. Sejarah membuktikan perkembangan

untuk orang Melayu disekat dan dibantutukan oleh strategi kolonial British bagi mengelakkan

pembentukan kesedaran kebangsaaan. Perkembangan yang berlaku menyebabkan British

terpaksa menyediakan sistem pendidikan berbeza kepada tiga kaum tersebut. Penyediaan

pendidikan bukanlah untuk membentuk masyarakat englightened tetapi bagi mengesahkan

alasan-alasan kehadiran British ke Timur adalah untuk mentamadunkan masyarakatnya.

Oleh yang demikian, British telah mewujudkan satu sistem pendidikan yang berbentuk

vernakular bagi merealisasikan impian mereka.

Tujuan utama adalah untuk membantutkan dasar perkembangan pendidikan dantamadun orang Melayu. Ia juga dilakukan bagi memudahkan pengaliran keluar segala hasil

kekayaan negeri-negeri Melayu ke Britain tanpa melalui proses audit atau soal jawab

daripada pemilik asal yang merujuk kepada orang Melayu. Sekatan pendidikan turut

dikenakan terhadap orang India yang menetap di ladang-ladang bagi mengekalkan status

mereka sebagai anak lalang. Orang India yang tingal di bandar-bandar seperti Pulau

Pinang dan Melaka seperti juga orang Melayu telah di beri peluang untuk memasuki sekolah

Inggeris. Keadaan ini telah mendirikan dua buah sekolah di bawah pimpinan pendidikan

kolonial British iaitu Penang Free School dan Malacca Free School bagi melahirkan

segelintir loyal servant kepada pemerintah British. Orang Cina pula mempunyaisistem


3/20

pendidikan tersendiri yang dibiayai oleh pedagangpedagang dan pelombong Cina.

Ternyata orang Cina mempunyai sistem pendidikan yang jauh lebih maju daripada

pendidikan orang Melayu dan India.

Isu pendidikan vernakular perlu difahami kerana melalui pendidikan inilahterbentuknya polarisasi kaum. Polarisasi ini pula terusmenerus menyalurkan British

dengan sumber manusia tanpa sebarang tentangan dan kesulitan dalam kerangka

pengkhususan kerja masingmasing. Jika diteliti, pendidikan vernakular pra-merdeka ini

jugalah yang menjadi asas kepada pembentukan sistem pendidikan moden di negara kita

sehingga kini. Walau bagaimanapun, terdapat kesan negatifnya, iaitu menyebabkan

orientasi terhadap negara ibunda masing-masing. Sekolah yang memberi kebebasan

wujudnya sekolah-sekolah Cina dan India, telah menyebabkan masyarakat negara ini tidak

menuju kepada perpaduan kaum, dan ini disedari bercangah dengan kepentingan terhadap

perpaduan.

SEKOLAH-SEKOLAH YANG DITUBUHKAN PADA ZAMAN KOLONIAL

Terdapat empat buah sekolah Vernakular ditubuhkan pada zaman kolonial.

1. SEKOLAH VERNAKULAR MELAYU

Sebelum penjajahan British, kanak-kanak Melayu mendapat pendidikan di surau,

masjid dan sekolah pondok. Kokurikulumnya ialah membaca dan memahami al-Quran,

mempelajari bahasa Arab, hukum-hukum agama, serta kemahiran membaca, menulis dan

mengira. Sistem Pendidikan pondok atau madrasah menyediakan pendidikan yang lebih

teratur. Ciri-ciri pendidikan pondok adalah lebih memberikan penekanan terhadap ajaran

agama. Pelajar yang lulus sekolah pondok bakal berkhidmat sebagai guru agama yang

bakal memberikan khidmat kepada masyarakat. Tempoh pengajian di sekolah pondok

memakan masa yang terlalu lama iaitu sehingga sepuluh tahun.

Sekolah Madrasah pula mempunyai ciri-ciri tersendiri, yang mana mata pelajaran

yang diajar berdasarkan sukatan yang telah ditetapkan. Tahap pendidikan ini dilaksanakan

secara kelas mengikut tahap,peningkatan darjah berlaku secara automatik. Tahap pengajian

sekolah ini terbahagi kepada tiga iaitu tahap permulaan, tahap pertengahan dan tahap

pengkhususan. Guru besar atau Mudlir adalah orang yang bertanggungjawab dalam

mengawasi dan menguasai perjalanan sekolah Madrasah. Namun begitu terdapat satu

lembaga dan jawatan kuasa yang membantu dalam menyelia perjalanan sekolah ini.

Semasa pentadbiran British, Sekolah Melayu didirikan bagi memberikan pendidikan

sekular kepada anak-anak petani dan nelayan. Sekolah sekular ini bermaksud pendidikan

yang berkaitan dengan ilmu keduniaan. Di sekolah ini anak-anak Melayu diajar menulis,


4/20

membaca dan mengira serta sedikit ilmu Geografi, seni pertukangan dan perkebunan.

Sekolah Sekular Melayu hanya memberikan pendidikan rendah sehingga darjah enam

sahaja. Sekolah sekular Melayu pertama dibina adalah di negeri-negeri selat, iaitu Sekolah

Melayu Gelugo dan Sekolah Melayu Bayan Lepas di Pulau Pinang. Sekolah-sekolah sekular

Melayu kemudiannya dibuka di Seberang Prai, Melaka dan kemudiannya dibuka di negeri-

negeri Melayu yang lain.

Sekolah-sekolah sekular yang didirikan khas untuk orang Melayu kurang mendapat

sambutan walaupun percuma. Kehadiran pelajar yang tidak menggalakkan ini adalah

disebabkan syak wasangka ibu bapa Melayu tentang sekolah yang didirikan oleh orang

asing ini. Mereka tidak percayakan orang asing dapat memberi pendidikan terbaik terhadap

anak mereka selain ajaran agama. Tiadanya pengajaran al-Quran juga merupakan faktor

kepada kurangnya sambutan kepada sekolah sekular ini. Disamping itu kekurangan

sambutan kepada sekolah ini juga didorong oleh amalan budaya orang Melayu sendiri,

dimana tenaga anak-anak Melayu diperlukan untuk mengerjakan sawah, menolong keluarga

ke laut dan juga di rumah bagi anak-anak orang Melayu yang perempuan.

Lokasi sekolah sekular ini yang jauh dari petempatan atau perkampungan Melayu

juga antara faktor kenapa sekolah ini kurang mendapat sambutan. Orang Melayu tidak

mampu untuk membiayai tambang perjalanan ke sekolah sekular ini berikutan taraf ekonomi

keluaga yang rendah. Selain itu kebanyakan anak-anak Melayu khuatir meninggalkan rumah

kerana yang perempuan sangat terikat dengan budaya dan adat orang Melayu tradisi yang

menghalang anak-anak perempuan untuk melangkah jauh meninggalkan rumah. Keadaan

ini berkait rapat dengan tentangan daripada golongan konservatif iaitu golongan yang

berpegang kuat pada asas amalan tradisi Melayu.

Pada tahun1905, Kolej Melayu Kuala Kangsar (Malay college Kuala Kangsar)

ditubuhkan khas bagi anak-anak golongan bangsawan Melayu yang menjadi alat

pentadbiran British. Ianya berasaskan sistem pendidikan terbaik di Britain. Pada tahun 1910,

mereka yang telah lulus darjah tujuh di kolej tersebut diserapkan ke dalam perkhidmatan

pentadbiran Melayu. Pada tahun 1930, golongan ini dilantik untuk menjawat jawatan rendahdalam Perkhidmatan Awam Tanah Melayu (MCS). Lulusan kolej ini diharap menjadi

penyokong setia British. Atas desakan untuk memenuhi kekurangan besar dalam bilangan

guru, R.O Winstedt selaku penolong Pengarah Pelajaran telah dipertanggungjawabkan

untuk mentadbir sekolah-sekolah vernakular Melayu. Beliau telah mencadangkan

penubuhan sebuah maktab bagi melatih guru-guru Melayu di Tanjung Malim, Perak. Dengan

ini, lahirlah Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI) pada tahun 1922.

Sungguh pun penubuhan MPSI dikatakan satu peritiwa bersejarah dalam pendidikan

Melayu, namun bidang pelajarannya masih sempit. Kerajaan British masih tetap dengan

dasar mengekalkan status quo orang Melayu. Dasar yang dipegang oleh pentadbir British


5/20

adalah semata-mata untuk mengeluarkan petani dan nelayan Melayu yang tahu menulis dan

membaca. Menurut Tan Din Eing, perhatian yang lebih berat diberikan supaya orang

melayu yang keluar dari kampung-kampungnya mendapat pekerjaan.

Pendidikan Vernakular Melayu adalah rendah mutunya. Tumpuan diberi hanya

kepada asas seperti membaca, menulis, dan mempelajari asas kira-kira. Antara tahun 1914-

1940, tidak terdapat sekolah menengah aliran Melayu di Tanah Melayu. Perkembangan

sekolah hanya terhad kepada sekolah rendah sahaja. Unsur dualisme dalam pendidikan

vernakular Melayu sangat jelas. Bagi rakyat biasa, tujuan pendidikan Melayu adalah hanya

menjadikan mereka petani dan nelayan yang lebih baik daripada ibu bapa mereka.

Unsur dualisme adalah bertujuan untuk mengekalkan satatus quo masyarakat

Melayu iaitu terus membiarkan orang Melayu terus taksub dengan cara pendidikan mereka

dan tanpa melihat kemajuan masyarakat lain yang berada di sekeliling mereka. Dengan ini

orang Melayu tidak akan bangkit menentang kekuasaan Britisah di tanah air mereka. Ini

bermaksud British ingin terus membiarkan orang Melayu terus di belenggu kemiskinan dan

pemikirian kolot mereka itu. British juga ingin mengekalkan orang Melayu supaya terus

tinggal di perkampungan nelayan atau di kawasan pedalaman dengan mengusahakan

sawah padi. Penubuhan sekolah vernakular Melayu ini juga bertujuan untuk mengekalkan

kesetiaan dan jalinan persahabatan antara pegawai kerajaan British dengan golongan elit

Melayu, iaitu golongan raja dan pembesar-pembesar Melayu supaya terus memberikan

kerjasama dengan mereka.

2. SEKOLAH VERNAKULAR CINA

Pendidikan Cina di Tanah Melayu sehingga abad ke-20 adalah berasaskan

pengetahuan klasik Confucius. Sekolah-sekolah Cina menekankan kaedah pembelajaran

secara menghafal, mendeklamasi teks Confucius atau klasik Cina tanpa memahami

maknanya. Penggunaan sempoa (alat mengira) adalah penting. Terdapat tiga jenis sekolah

Cina pada zaman kolonial.Sekolah yang pertama iaitu yang dikendalikan oleh jawatan kuasa peringkat daerah,

persatuan, keluarga Cina di Bandar atau di daerah tertentu. Sekolah yang kedua iaitu

ditubuhkan oleh orang perseorangan atau beberapa orang guru dalam satu jawatan kuasa

yang terdiri daripada penaja atau dermawan. Sekolah yang ketiga pula yang dijalankan oleh

guru yang mengambil upah dari anak-anak murid mereka.

Sekolah Cina menggunakan dialek masing-masing sebagai bahasa pengantar. Guru,

sukatan mata pelajaran dan buku dibawa dari China. Sekolah Cina menyediakan pendidikan

rendah selama enam tahun. Terdapat sekolah Cina yang menyediakan pendidikan sehingga


6/20

tahap senior Middle iaitu pelajaran menengah atas tiga atau sekolah Tinggi. Bagi mereka

yang hendak melanjutkan pelajaran, mereka harus pergi ke negara China.

Langkah untuk mengawal sekolah Cina bermula apabila sekolah ini digunakan oleh

parti Kuomintang (KMT) dan Parti Komunis China (PKC) sebagai pusat dakyah. Sekolah

Cina di Tanah Melayu pada tahun 1920-an menjadi medan pertarungan antara dua ideologi

politik yang bertentangan ini. Pada tahun1920, kerajaan telah meluluskan enakmen

pendaftaran sekolah untuk mengawal sekolah-sekolah Cina. Menurut enakmen ini, semua

sekolah yang didirikan mesti didaftarkan. Enakmen ini memberi kuasa kepada pengarah

pelajaran untuk menutup sekolah yang tidak mengikut syarat pengurusan, sukatan

pelajaran, dan peraturan kesihatan yang ditetapkan oleh British. Namun, perlaksanaan

enakmen ini kurang berjaya.

British kemudiannya terpaksa mengambil tindakan yang lebih tegas pada tahun

1929. Antara tindakan itu adalah menghapuskan semua unsur Eropah yang terdapat dalam

buku teks sekolah vernakular Cina. Guru-guru yang lahir di negara Cina tidak dibenarkan

lagi masuk ke Tanah Melayu. Pegawai-pegawai kerajaan dilantik untuk mengawal sekolah-

sekolah Vernakular Cina ini. Selain itu, peruntukan kerajaan juga diberikan kepada sekolah-

sekolah ini supaya dapat menyekat pengembangan ideologi komunis.

Pada keseluruhannya, tiada permintaan yang luas bagi pendidikan Cina pada tahap

yang lebih tinggi kerana pendidikan Cina tidak membawa ke arah kemajuan sosial dan

ekonomi. MenurutAndaya,..seperti hal dengan pendidikan India di Tanah Melayu,

sekolah-sekolah pengantar Cina tidak memberikan persediaan supaya seseorang individu

boleh naik meningkat di bawah pemerintahan kolonial British.

3. SEKOLAH VERNAKULAR TAMIL

Semasa zaman pendidikan British kita melihat bahawa ,British tidak mengambil berat

tentang pendidikan orang India. Pendidikan Tamil adalah secara formal di Tanah Melayu

dan dimulakan oleh orang perseorangan dan pertubuhaan masyarakat India. Dalam

perkembangan sekolah India kita dapat menilai dan melihat bahawa sekolah Vernakular

Tamil dipengaruhi oleh perkembagan ekonomi di Tanah Melayu . British telah mengarahkan

supaya Orang India berhijrah secara beramai-ramai untuk bekerja di Tanah Melayu sebagai

pekerja di ladang kopi,ladang tebu, ladang kelapa dan ladang getah . Dalam masa yang

sama juga masyarakat India telah membina sekolah-sekolah Tamil dan sekolahsekolah ini

telah didirikan di kawasan ladang di Seberang Prai , Pulau Pinang dan Johor.

Dapat dilihat bahawa sekolah-sekolah India yang di bina pada waktu itu, hanya

sekolahsekolah ladang dan bermutu rendah dan menghadapi pelbagai masalah seperti

kekurangan kemudahan di dalam sekolah seperti alat-alat untuk mengajar , dan juga


7/20

bilangan guru yang betul-betul berkelayakan . Lazimnya sekolah-sekolah adalah terdiri

daripada Kangai , Penyelia ladang , ataupun buruh-buruh yang yang secara kebetulan

diketahui tahu membaca dan menulis akan diambil secara langsung menjadi guru di sekolah

India pada masa itu.

Dari segi bahasa pengantar yang digunakan pula , di sekolah India telah

menggunakan pelbagai rumpun bahasa dari India seperti bahasa Telegu, Malayalam,

Punjabi atau bahasa Hindi. Hal ini menunjukkan bahawa sukatan pelajaran yang digunakan

pada masa itu, adalah yang berunsur keindahan. Pada tahun 1962 , British telah

memperkenalkan sebuah undang-undang buruh yang mewajibkan pengusaha ladang

supaya menyedikan sekolah dan guru untuk anak-anak pekerjanya. Keadaan ini secara

langsung telah menyebabkan bilangan sekolah Tamil bertambah bagaikan cendawan

selepas hujan di setiap kawasan ladang di Tanah Melayu.Walau bagaimanapun, terdapat

juga sekolah Tamil yang didirikan di kawasan bandar seperti sekolah Thamboosamy Pillai

dan sekolah Vivekananda di Bandar Kuala Lumpur.

Kesimpulannya, dapat kita renungkan bersama bahawa campur tangan kerajaan

pada masa ituterhadap sekolah Tamil adalah paling minimum kerana banyak dikuasai olehGabenor British yangmemerintah sesuatu kawasan atau daerah Tanah Melayu, apa yang dikatakan adalah muktamad dantidak boleh dibantah. Matlamat kerajaan pada masa itu jugahanya ingin mewujudkan tenaga buruhIndia untuk kepentingan Tanah Melayu dan hanyaberpuas hati melihat orang India hanya mempunyaipengetahuan asas seperti dalam bidangpertanian , dan dalam bidang kemahiran sahaja. Kerajaanpada masa itu melihat kewujudansekolah Tamil pada peringkat tinggi difikirkan tidak perlu dan tidakpenting kepada masadepan masyarakat Tamil. Hal ini telah membawa kesan luka di jiwa masyarakat India padamasa itu kerana hanya golongan India yang kaya sahaja mampu menghantar anak merekake sekolah Inggeris yang lengkap dan mencukupi dari pelbagai kelengkapan. Natijahnya,

kita melihat bahawa ini telah membawa kepada jurang perbezaan antara orang India yang

berpendidikan Inggeris dan bejaya menceburkan diri dengan kerjaya yang bagus

berbanding dengan orang India yang miskin dan terpaksa hidup kekal menjadi buruh dikawasan ladang dan pelabuhan sahaja.

4. SEKOLAH VERNAKULAR INGGERIS

Sekolah Inggeris menyediakan pelajaran bagi semua kaum di Tanah Melayu.

Sekolah-sekolah ini diusahakan oleh mubaligh Kristian dan badan-badan awam. Tujuan

kerajaan mengadakan sekolah Inggeris adalah supaya penduduk tahu membaca, menulis

dan mengira. Walau bagaimanapun, pentadbiran British memerlukan ramai kerani dan

pegawai rendah tempatan yang mempunyai kemahiran berbahasa Inggeris. Sekolah


8/20

Inggeris yang pertama di dirikan di Negeri-Negeri Selat digelar Sekolah Free. Sekolah ini

digelar sedemikian kerana terbuka untuk semua kaum. Sekolah Inggeris yang pertama di

Tanah Melayu adalah Penang Free School yang ditubuhkan pada tahun 1816. Tujuan

penubuhan sekolah itu adalah untuk melahirkan golongan pegawai yang cerdik, tekun dan

jujur.

Sekolah Inggeris dibahagikan kepada sekolah perempuan dan sekolah lelaki. Kelas

yang lebih tinggi akan diajar kemahiran pertukangan kayu, membuat kasut dan pakaian.

Sekolah Inggeris yang lain adalah Malacca School Free (1826) dan Singapore Free School

(1834). Terdapat sekolah Inggeris kerajaan di Negeri-negeri Melayu yang menawarkan

pelajaran percuma kepada anak-anak lelaki golongan pembesar. Pegawai British seperti

Frank Swettenham, Hugh Clifford dan Martin Lister menganggap bahawa apabila pelajaran

percuma diberikan, para pembesar akan lebih mudah bekerjasama.

Pada tahun 1889, William Maxwell, residen Selangor telah melantik Rev. Frank

Haines sebagai guru Bahasa Inggeris kepada anak-anak raja di Selangor. Sebuah kelas

bahasa Inggeris dimulakan pada tahun 1890 di sekolah Melayu di Kuala Lumpur tetepi

sambutannya amat dingin. Sekolah Inggeris didirikan akibat desakan orang ramai ialah

Victoria Intstution, Kuala Lumpur. Sekolah ini ditubuhkan pada 1893 bersempena perayaan

Jubli Intan pemerintahan Ratu Victoria. Rayuan bagi memberi derma kepada tabung sekolah

tersebut disambut baik. Jumlah murid pada peringkat awal adalah 150 orang kanak-kanak

lelaki. Pada tahun 1925, sekolah ini dijadikan sekolah kerajaan dan kemudian dipindahkan

ke Bukit Petaling pada tahun 1929.

Terdapat sekolah Inggeris yang ditubuhkan oleh badan mubaligh Kristian seperti

Pertubuhan Mubaligh London, Methodist Amerika, Gereja Anglikan dan Gereja Roman

Katolik. Sekolah-sekolah ini berkembang apabila mendapat bantuan dari kerajaan British.

Sumbangan penting sekolah mubaligh adalah kejayaan memberikan pelajaran kepada

anak-anak perenpuan. Mereka berjaya meyakinkan ibu bapa untuk menghantar anak

perempuan mereka ke sekolah. Pada akhir tahun 1974, tedapat kira-kira 33 buah Mubaligh

untuk kanak-kanak perempuan.Antara sekolah mubaligh bagi kanak-kanak perempuan ialah sekolah Perempuam

Methodist Senior, Kuala Lumpur. Sekolah ini diserahkan kepada mubalight Methodist

Amerika masalah kewangan dan kesukaran untuk mendapatkan tenaga pengajar. Terdapat

juga sekolah-sekolah mubaligh untuk kanak-kanak lelaki seperti sekolah lelaki Katholik di

Pulau Pinang dan St. John Institution di Kuala Lumpur. Mata pelajaran adalah nahu

Inggeris, Sejarah dan Geografi diajar dalam tahun tiga. Mata pelajaran sejarah diajar

berdasarkan sejarah Rom atau Britain. Sekolah perempuan Inggeris memberi penekanan

kepada kelas jahitan, memasak dan muzik.


9/20

Setelah biasiswa-biasiswa Negeri (1863), Biasiswa Queen (1885), dan sijil

Cambridge (1891) diperkenalkan, barulah sekolah Inggeris mempunyai sukatan pelajaran

yang seragam. Sekolah Inggeris kemudian dimajukan menjadi sekolah rendah dan sekolah

menengah. Sekolah rendah menyediakan pelajaran selama tujuh tahun iaitu darjah rendah,

satu dan darjah rendah serta diikuti darjah satu hingga lima. Sekolah Menengah pula

menyediakan pelajaran selama 4 tahun, iaitu darjah enam hingga kelas Sijil Persekolahan.

Murid-murid dalam darjah lima boleh mengambil peperiksaan khas, iaitu Sijil Junior

Cambridge.

Mata pelajaran utama yang diajar ialah bahasa Inggeris, Sejarah, Kesusasteraan

Inggeris, Matematik Permulaan, Ilmu Kesihatan dan Ilmu Alam. Mata pelajaran lain turut

ditawarkan tetapi bergantung kepada kemudahan yang terdapat di sekolah tersebut.

Misalnya, Raffles Institution telah memulakan kelas Sains mulai tahun 1929. Kelas Sains

diadakan pada hari Sabtu dan waktu petang untuk murid dari sekolah yang lain. Contohnya

Sekolah Tinggi Bukit Martajam akan pergi ke Penang Free School pada setiap hari sabtu

untuk menghadiri kelas Sains. Sukatan Pelajaran di sekolah Inggeris berasaskan

berdasarkan sukatan pelajaran sekolah menengah di England. Murid dari sekolah Inggeris

mempelajari Sejarah dan Geografi British serta Kesusasteraan Inggeris yang tidak berkaitan

dengan orang Asia.

KESAN SISTEM PENDIDIKAN BRITISH

Berdasarkan kenyataan yang telah diterangkan berkaitan sejarah pendidikan di

Tanah Melayu, dapat dibuat kesimpulan bahawa pendidikan pada zaman dahulu amat

mengambil berat aspek mengagungkan tanah air sendiri. Contohnya pendidikan Cina yang

berorientasikan negara asal mereka iaitu China, manakala pendidikan India pula berasaskan

negara India. Selain itu, pendidikan zaman dahulu juga menitikberatkan aspek

kecenderungan terhadap agama, seperti kewujudan sekolah-sekolah pondok untuk

mengajar Al-Quran dan hal-hal berkaitan dunia akhirat. Selepas kemasukan kurikulumberasaskan British, maka berlakulah rombakan terhadap sistem pendidikan asal yang

diamalkan sebelum ini. Walau bagaimanapun, masih lagi terdapat beberapa kelemahan

dalam sistem pendidikan yang dianjurkan oleh British. Maka, wujudlah beberapa laporan

yang bertujuan untuk memperbaiki sistem pendidikan British ini seperti Laporan Fenn-Wu

1951, Ordinan Pelajaran, Dasar Pelajaran Kebangsaan dan Laporan Razak 1956.

1. KESAN DARI ASPEK FALSAFAH PENDIDIKAN

Falsafah berasal daripada perkataan Yunani Tua iaitu Philosophia yang bermaksud

cinta kepada ilmu pengetahuan atau hikmah. Falsafah pendidikan negara mempunyai


10/20

perbezaan yang jelas sebelum dan selepas kemerdekaan. Sebelum kemerdekaan falsafah

pendidikan kita lebih bercorak tradisional. Hal ini disebabkan masyarakat lebih

mementingkan kecerdasan dan kemahiran untuk meneruskan hidup dengan bekerja yang

bersesuaian dengan kemahiran yang dimiliki. Falsafah pendidikan masyarakat tradisional

lebih cenderung kepada aspek-aspek kerohanian, akhlak dan moral. Hal dibuktikan

berdasarkan penubuhan sekolah-sekolah pondok dan madrasah yang memberi pengajaran

dan pembelajaran seperti membaca al-Quran dan tajwid, Tafsir al-Quran, Hadis, Fiqah dan

Tauhid (Awang Had Salleh, 1980).

Pada zaman penjajahan falsafah pendidikan lebih tertumpu kepada menjaga

kepentingan British di Tanah Melayu. Era ini telah memaparkan pendidikan yang

diperkenalkan oleh penjajah telah melebarkan jurang pendidikan, perpaduan dan integrasi

antara kaum. Sistem ini mengakibatkan masyarakat Melayu terus berada di Kampung, Cina

menguasai bandar dan India akan bermastautin di ladang-ladang. Pendidikan yang

diperkenalkan adalah bertujuan untuk mengelakkan peningkatan taraf hidup masyarakat

pribumi. Pihak penjajah memperkenalkan pendidikan bebas untuk mengelakkan berlakunya

penentangan dalam masyarakat pribumi.

2. KESAN DARI ASPEK DASAR PENDIDIKAN

Dasar membawa maksud bahagian yang terpenting, asas atau pokok sesuatu

perkara (Kamus Dewan Edisi Ketiga, 2002). Dasar pendidikan di negara kita mempunyai

perbandingan yang ketara antara sebelum dan selepas merdeka. Pada era penjajahan,

pihak kolonial Inggeris telah memperkenalkan dasar pendidikannya tersendiri. Antaranya

ialah dasar penyekatan yang bersifat menghalang kemajuan orang Melayu. Pihak Inggeris

lebih cenderung untuk memastikan masyarakat Melayu kekal sebagai petani, nelayan dan

memuliakan kerja buruh (Awang Had Salleh, 1974). Menurut Sufean Hussin (1996) dasar

sekatan ini bertujuan untuk mengongkong dan membendung pemikiran tradisional serta

primitif atau kekampungan orang-orang Melayu. Hal ini menyebabkan pembelajaran di

sekolah vernakular Melayu adalah sekadar membasmi buta huruf pada tahap minimum.

Kesan langsung dari dasar ini mewujudkan satu fenomena status dalam pendidikan yang

menyebabkan golongan yang mampu akan mendapatkan pendidikan dan masyarakat

bawahan terus disisihkan kerana dasar yang diperkenalkan tidak menyedarkan masyarakat

tentang kepentingan pendidikan.

3. KESAN DARI ASPEK PEMBENTUKAN PERPADUAN

Perpaduan merupakan elemen penting dalam pembentukan sebuah masyarakat

yang pelbagai kaum di Malaysia. Jika diperhatikan perbandingan yang jelas wujud dalam


11/20

sistem pendidikan sebelum dan selepas kemerdekaan dalam pembentukan perpaduan etnik

yang pelbagai iaitu Melayu, Cina dan India. Masyarakat majmuk di negara ini mampu

merencatkan perpaduan jika tidak ditangani dengan betul dan berhemah. Menurut Sanusi

Osman (1985) masalah sebenar yang kita hadapi bukan berpunca daripada berbagai

kumpulan etnik yang ada di negara ini, tetapi yang lebih penting ialah perasaan perkauman

dalam kalangan rakyat di negara ini terlalu dibesar-besarkan.

Sejarah telah membuktikan sebelum mencapai kemerdekaan perpaduan sukar

dicapai kerana dasar pendidikan penjajah yang berbeza untuk setiap kaum di Malaysia pada

ketika itu. Setiap bangsa dibahagikan kepada kurikulum pendidikan yang berbeza. Melayu

diajarkan teknik penternakan dan pertanian di samping membaca, mengira dan menulis.

Kaum Cina mengambil sistem kurikulum dan guru dari negara China manakala kaum India,

kurikulum mereka berdasarkan Kod Buruh. Pendidikan bersifat bebas yang diperkenalkan

oleh British menyebabkan perpaduan sukar dicapai. Dasar pecah dan perintah yang

diperkenalkan oleh British juga melebarkan lagi jurang perpaduan antara masyarakat dan

akhirnya membawa kepada tradegi hitam dalam sejarah negara iaitu rusuhan kaum 13 Mei

1969.

4. KESAN DARI ASPEK PEMBANGUNAN MODAL INSAN

Pembangunaan modal insan merupakan salah satu matlamat utama dalam

pendidikan. Menurut Becker (1987), modal insan ialah yang berkaitan dengan pengetahuan,

maklumat, idea-idea, kemahiran dan tahap kesihatan yang dimiliki oleh individu dalam

menjalankan tugas dan tanggungjawab. Persoalannya, sejauh manakah pendidikan

sebelum dan selepas kemerdekaan memberi implikasi terhadap pembangunan modal

insan? Pada peringkat awal, sistem pendidikan di negara kita hanya berteraskan pendidikan

oleh ibu bapa dan ahli keluarga. Sistem ini berdasarkan konsep warisan. Ibu bapa akan

mengajar segala kemahiran yang dimiliki kepada anak-anak. Oleh itu, modal insan yang

dilahirkan hanya mempunyai kemahiran yang diberikan oleh ibu bapa mereka. Masyarakat

tradisional ini juga menerapkan pendidikan agama dan menghantar anak-anak mereka ke

sekolah pondok dan madrasah. Kesedaran ini selaras dengan firman Allah yang bermaksud:

Sebenarnya mereka yang menaruh bimbang dan takut (melanggar perintah) Allah dari

kalangan hamba-hambaNya hanyalah orang-orang yang berilmu. (Surah Fatir, 28)

Pendidikan semasa era penjajahan dilihat kurang signifikan dalam membangunkan

modal insan. Hal ini disebabkan hala tuju dan falsafah pendidikan Inggeris tidak memberi

peluang kepada masyarakat Melayu khususnya untuk mengembangkan bakat dan

kebolehan. Selain itu, jenis pendidikan yang bersifat bebas menyebabkan terdapat


12/20

perbezaan jurang dalam pendidikan yang akhirnya membantutkan pembangunan modal

insan.

5. KESAN DARI ASPEK MEMBASMI KEMISKINAN

Pendidikan merupakan langkah yang proaktif bagi meningkatkan taraf hidup dan

membolehkan individu keluar dari kepompong kemiskinan. Hal ini dibuktikan melalui Duke

(1985), Coombs dan Manzoor (1974) yang mengatakan bahawa cara yang terbaik bagi

menyerang dan membasmi kemiskinan ialah melalui pendidikan dan latihan. Walau

bagaimanapun, pembangunan insan di negara kita memperlihatkan perbandingan yang

jelas dari aspek membasmi kemiskinan antara sebelum dan selepas kemerdekaan.

Pada era masyarakat tradisional falsafah pendidikan yang diterapkan tidak mampu

untuk membasmi kemiskinan kerana sistem pendidikan pada masa itu yang bersifat warisan

iaitu anak-anak akan mewarisi pekerjaan ibu bapa. Walau bagaimanapun, kehadiran

pengajian agama Islam telah membuka minda masyarakat Tanah Melayu pada masa itu

tentang peri pentingnya pendidikan seterusnya melonjakkan pembangunan insan maju

selangkah ke hadapan. Namun kekangan yang dihadapi ialah sebelum abad ke-20 masih

tiada sistem dan organisasi pendidikan berbentuk formal dan sistematik di negeri-negeri

Tanah Melayu.

Perubahan sistem pendidikan yang diperkenalkan oleh penjajah semakinmemburukkan keadaan kerana falsafah pendidikannya lebih bersifat bebas. Masyarakat

Melayu khususnya masih dihimpit kemiskinan kerana sistem pendidikan penjajah yang tidak

memberi peluang kepada masyarakat Melayu untuk menonjolkan bakat.

Menurut Sufean Hussin (1996) kegagalan pendidikan untuk berfungsi bagi

membasmi kemiskinan pada era penjajahan disebabkan kurang kesedaran masyarakat

Melayu ketika itu perihal kepentingan celik huruf dan pendidikan disebabkan oleh dasar

pendidikan penjajah. Selain itu, tiada sistem pengangkutan yang baik dan kesempitan

pemikiran orang Melayu ketika itu menyatakan bahawa hala tuju sekolah-sekolah kerajaan

adalah untuk menyebarkan ideologi sekular yang bertentangan dengan ajaran Islam telah

menghambat perkembangan pendidikan.

KESAN SISTEM PENDIDIKAN KOLONIAL TERHADAP HUBUNGAN ETNIK

Semua sekolah yang ditubuhkan pada zaman kolonial adalah mencerminkan kuasa,

keperluankeperluan dan kehendak-kehendak pendidikan penjajah. Walaupun pendidikan

pada waktu


13/20

tersebut memang suatu kepentingan tetapi sekolah-sekolah yang direka adalah bagi

memenuhi keperluan penjajah. Pentadbir-pentadbir sedar bahawa tujuan pendidikan

penjajah adalah untuk melatih kerani-kerani yang akan menjadi kakitangan rendah di dalam

perkhimatan awam.

Bagi pertubuhan-pertubuhan mubaligh pula, matlamat yang paling penting sekali

ialah perkembangan agama Kristian di Tanah Melayu, dan Pulau Borneo. Penekanan para

mubaligh ini adalah tentang ajaran berpandukan bible. Disebabkan orang Melayu telah

mengenali Islam terlebih dahulu maka pendidikan atau ajaran agama kristaian dalam

kalangan masyarakat pada masa tersebut tidak mempunyai input atau persetujuan orang

Melayu, serta kaum-kaum lain pada waktu tersebut. Maka ini telah merenggangkan

hubungan persefahaman antara kaum Melayu dengan kaum lain khususnya

kaum Cina dan India.

1. SATU AGEN PEMBEKUAN

Sebab sistem pendidikan kolonial ini memberikan kesan negatif kepada hubungan

etnik kerana beberapa sebab yang telah dikenalpasti iaitu satu agen pembekuan

pembekuan yang mengongkong pertumbuhan idea masyarakat untuk mengetahui sesuatu

ilmu. Kesan negatifnya pula dapat dilihat dari dari pelbagai sudut iaitu dari segi politik,

undang-undang, pendidikan, ekonomi, pemikiran dan lain-lain. Semasa zaman

pemerintahan British, masyarakat Tanah Melayu terpinggir dari arus pembangunanekonomi, politik dan sosial serta ketinggalan dalam arus pendidikan.

General W.H Treacher, merupakan salah seorang yang bertanggungjawab ke atas

sistem pemerintahan kolonial di Tanah Melayu dulu dan dia pernah mengatakan Orang

Melayu telah diberikan segala-galanya seperti dari segi keselamatan, sistem perhubungan,

perkhimatan, kesihatan ,pelajaran, undang-undang corak pentadbiran bahasa dan

Kebudayaan dan aspek psikologi rakyat peribumi. Namun ini adalah tidak benar seperti

yang diwar-warkan mereka. Mereka telah mengongkong pergerakan dan pemikiran orang

Melayu melalui menyekat dan menghadkan pendidikan mereka. British hanya ingin orang

Melayu pandai membaca dan menulis serta mempelajari asas pertanian supaya mereka

boleh menjadi nelayan dan petani yang lebih baik dari ibu bapa mereka. Keadaan ini

menyebabkan orang Melayu tidak akan terkeluar dari kepompong pemikiran mereka dan

terus tunduk kepada British.

Tegasnya disini semasa pemerintahan British tidak ada sistem pendidikan yang

sistematik pada masa itu. Pada masa ini tiga kaum terbesar Tanah Melayu iaitu Melayu,

Cina dan India ada sistem pendidikan yang tersendiri. Orang India dan Cina berkiblatkan

negara asal mereka. Bagi sekolah Vernakular Cina, buku, sukatan pelajaran dan guru yang


14/20

mengajar di bawa khas dari Tanah Besar China. Hal ini menyebabkan proses asimilasi

kaum sukar berlaku dan hidup mengikut ras dan kelompok masing-masing. Dari ini telah

wujud masyarakat majmuk di Malaysia berikutan dasar pecah dan perintah British. British

tidak mahu kejadian yang sama seperti di India berlaku di Tanah Melayu.

Menyorot kejadian itu, semasa pendudukan British di India, British telah

memperkenalkan satu sistem pendidikan yang sama kepada masyarakat India. Sistem

pendidikan yang diperkenalkan merangkumi pendidikan rendah, menengah dan peringkat

tinggi iaitu universiti. Kesan daripada pengenalan sistem ini menyebabkan masyarakat

tempatan India yang berpendidikan Inggeris telah bangkit menentang pemerintahan British

di India. Dalam kontek ini, pendidikan yang sepatutnya berfungsi sebagai alat perubahan

adalah tidak relevan apabila ia dikaitkan dengan dasar pendidikan kolonial terhadap

orang-orang Melayu. Sebaliknya, kurikulum yang disediakan adalah sebagai satu usaha

yang secara tidak langsung bertujuan membekukan orang-orang Melayu dengan cara

mengekalkan mereka dalam likungan kekampungan, jauh dari cabaran aktiviti-aktiviti

ekonomi moden. Maka jelaslah ini menimbulkan masalah kerana kurang persefahaman

antara etnik kerana jarak hubungan antara kaum-kaum telah direnggangkan oleh British.

2. SATU ZAMAN PENYISIHAN (KONSEP SEGREGSI)

Sistem pendidikan telah dikenal pasti sebagai zaman penyisihan kerana telah

mewujudkan sekolah yang pelbagai aliran. Hal ini menimbulkan kesan negatif pada

pendidikan kolonial kerana dilihat dari aspek sosial adalah kewujudan masyarakat majmuk

di Malaysia. Pengenalan sistem pendidikan berasaskan bahasa ibunda masing-masing

sebagai bahasa pengantar menyebabkan masyarakat di Tanah Melayu terpisah antara satu

sama lain. Dalam keadaan seumpama ini menyebabkan perpaduan kaum sangat sukar

dipupuk kerana tidak ada satu bahasa yang dapat dijadikan bahasa rasmi yang boleh

menyatukan semua masyarakat ketika ini. Jadi boleh dikatakan penduduk di Tanah Melayu

saling tidak memahami bahasa antara satu sama lain. Untuk memupuk perpaduan kaum

satu bahasa harus ditetapkan sebagai bahasa perpaduan dan bahasa komunikasi sertaharus difahami semua lapisan masyarakatnya. Keadaan ini disebabkan semua kaum di

Tanah Melayu masing-masing taksub dengan bahasa ibunda sendiri yang mana orang Cina

dengan bahasa Cina, orang India dengan bahasa Tamil, Malayam, Telegu, Hindi dan

sebagainya.

Manakala orang Melayu tegar dengan bahasa Melayu dan terceruk tinggal di

kampung-kampung sebagai nelayan ataupun petani yang mengerjakan sawah padi. British

sengaja membiarkan keadaan ini supaya mereka senang memerintah dan mengaut

kekayaan di Tanah Melayu dengan sewenangwenangnya. Sementara itu rakyat peribumi

dibiarkan


15/20

merempat dan ditindas di negeri sendiri. Dasar pemerintahan seumpama ini dikenali

sebagai dasar pecah dan perintah.

Dasar pendidikan kolonial menyebabkan pengenalan kaum berasaskan tempat

tinggal. Keadaan ini menyebabkan jurang perbezaan antara kaum amat ketara. Interaksi

kaum pada masa ini amat lemah. Masyarakat di Tanah Melayu pada zaman ini hanya

terceruk dalam lingkaran mereka sahaja dan tidak ambil peduli hal hidup masyarakat lain di

sekelilingnya. Apa yang menyedihkan adalah sikap imigran yang tinggal di Tanah Melayu

yang langsung tidak menunjukan rasa kecintaan mereka pada tanah tempat mereka

berlindung. Contohnya imigran Cina hanya mengambil tahu tentang perkembangan di

Tanah Besar China sama ada isu semasa mahupun pergolakan politik. Oleh itu, sekolah-

sekolah Vernakular Cina di Tanah Melayu menjadi tempat penyebaran ideologi parti

Komintang dan Parti Komunis China pada tahun1920-an. Begitu juga dengan masyarakat

India, mereka langsung tidak mengambil tahu tentang Tanah Melayu. Perhatian mereka

hanya kepada negara India. Pengenalan kaum berasaskan tempat tinggal amat ketara pada

masa ini, orang Cina lazimnya di bandar-bandar atau lombong, orang India di kawasan estet

dan ladang kopi manakala orang Melayu tinggal di kawasan pedalaman iaitu kampung dan

juga kawasan pinggir pantai.

Dasar pendidikan kolonial menyebabkan pengkelasan masyarakat mengikut

pekerjaan. Kebanyakan sekolah Vernakular ini tidak mempunyai sukatan mata pelajaran

yang betul dan hanya memberikan pendidikan di peringkat asas sahaja. Contohnya

Vernakular Melayu, iaitu Sekolah Bayan Lepas di Pulau Pinang dan Sekolah Melayu

Gelugor hanya memberikan pendidikan rendah sehingga darjah enam sahaja. Anak-anak

Melayu sekolah ini hanya diajar menulis, membaca, mengira, sedikit ilmu Geografi, seni

pertukangan seperti pertukangan kayu dan perkebunan. Pendidikan Vernakular Melayu ini

amat rendah mutunya. Mata pelajaran Geografi yang diajar adalah Geografi British yang

tidak ada kena-mengena dengan orang Melayu. Anak-anak Melayu yang belajar di sekolah

ini diajar asas pelayaran dan pertanian supaya mereka boleh menjadi nelayan dan petani

yang lebih baik daripada ibu bapa mereka.

Pendidikan zaman kolonial menyebabkan wujudnya sekolah yang berasaskan

bahasa ibunda masingmasing. Walaupun sudah lama merdeka, sistem pendidikan negara

kita masih dicengkam oleh bibit perpecahan dan pengasingan dengan wujudnya sekolah

berasaskan kepada kepentingan budaya etnik dan bertunjangkan kepada negara-negara

asal kaum pendatang khususnya dari Benua India dan Tanah Besar Cina.Tidak kurang

pentingnya pengaruh budaya daripada Timur Tengah dan Arab juga membawa bibit

perpecahan di kalangan masyarakat Melayu dengan wujudnya aliran pendidikan Arab


16/20

di samping dua aliran lain iaitu Melayu dan Inggeris. Pendidikan dan persekolahan

menanamkan ideologi politik dan ideologi sosial yang berbeza yang menjadikan masalah

perpecahan begitu meruncing.

Sistem pendidikan kolonial terutamanya sekolah Vernakular Inggeris

menguntungkan kaum bukan Melayu dan golongan ini menikmati lebih banyak peluang

perubahan dan kemajuan dalam sistem kolonial yang masih tebal pengaruh dan

kewibawaannya pada pra-Merdeka.

Sebab sistem pendidikan kolonial memberi kesan negatif kepada hubungan etnik

kerana telah menyebabkan berlakunya mobiliti sosial melalui pencapaian kejayaan,

pendidikan, pekerjaan, dan seterusnya kedudukan dalam masyarakat. Hal ini akan

menyebabkan wujud konflik dengan dasar keseluruhan penjajahan Inggeris, iaitu

memelihara keaslian masyarakat Melayu. Dua sistem pendidikan yang bertentangan dari

segi fungsi dapat dapat dijalankan seiringan. Pertama mewujudkan sistem pendidikan

Melayu dalam bahasa Melayu yang membekukan masyarakatnya, dan keduanya

menyisihkan masyakat Melayu daripada terlibat secara yang bermakna dalam satu sistem

pelajaran lain dan dalam bahasa lain yang diiktiraf mempunyai nilai ekonomi dan politik, iaitu

sistem persekolahan Inggeris.

3. MENIMBULKAN KRISIS BAHASA

Krisis bahasa akibat daripada sistem pendiddikal ikan zaman kolonial berlaku kerana

satu perubahan dasar yang dibuat pada zaman pemerintahan Inggeris iaitu kewujudan

sekolah vernerkular yang mesti menggunakan bahasa ibunda masing-masing. Kesan ini

kepada masyarakat Melayu ialah menjadikan bahasa Melayu yang sudah mula diketepikan

akibat daripada proses penjajahan serta pengaruhpengaruh yang meresap ke negara ini

telah menyebabkan bahasa Inggeris pula menjadi bahasa pengantar di semua sekolah. Hal

ini menyebabkan bahasa asal kaum Melayu, kaum Cina, dan Kaum Tamil terpakasa

diketepikan sebagai bahasa pengantar di sekolah vernakular masing-masing. Perubahan-

perubahan ini telah menimbulkan reaksi yang berbeza-beza daripada masyarakat yangpelbagai bangsa dan bahasa.

Timbul juga penentang-penentang dasar pelajaran kebangsaan boleh dikenal pasti

daripada tiga kumpulan dan boleh dikenali melalui latar belakang pendidikan yang telah

mereka terima daripada zaman kolonial. Pandangan mereka terhadap dasar pelajaran

kebangsaan juga berbeza-beza berdasarkan minat, keperluan dan kepentingan masing-

masing. Mereka yang terdiri daripada yang berpendidikan Inggeris pula mahukan bahasa

Inggeris dikekalkan pula kedudukannya di sekolah-sekolah. Dari mereka yang

berlatarbelakangkan pendidikan Cina pula mahukan semua bahasa yang terdapat di negara

ini diiktiraf sama dengan kedudukannya. Akan tetapi orang-orang Melayu melihat kedudukan


17/20

bahasa Melayu melalui satu perspektif yang berlainan. Maka kita dapat melihat dengan jelas

bahawa memang wujud krisis bahasa akibat daripada sistem pendidikan kolonial.

4. MENYEBABKAN BAHASA DAN BUDAYA MELAYU TERANCAM

Perkembangan baru dalam bidang politik telah mempertajamkan pemikiran

pemimpin orang Melayu tentang masalah pelajaran. Hal ini, bukan setakat orang melayu

sahaja bahkan terhadap masalah perkauman , terutamanya dalam kalangan orang-orang

Cina, telah mulai disedari amat membahayakan keamanan dalam negara. Sistem

pendidikan kolonial yang memberikan kebebasan kepada wujudnya sekolah-sekolah Cina

dan india, yang seluruhnya mempunyai orientasi ke negara ibunda masing-masing tanpa

merujuk kepada negara ini. Natijahnya, kaum Cina dan kaum India dilihat amat menekankan

konsep etnosentrierisme pada masa tersebut.

Kesan negatif lain sistem pendidikan kolonial, sistem peperiksaan yang telah

dilaksanakan di semua sekolah Melayu. Tidak semua orang mendapat peluang yang sama

dalam menghadapi peperiksaan. Sesetengah sekolah mempunyai kemudahan, guru-guru,

dan lain-lain yang lebih baik. Ini menjadi (head stort ) permulaan awal kepada mereka .

Kegaglan mereka dalam peperiksaan menyukarakan mereka mendapat pekerjaan dalam

perkhidmatan awam. Walau bagaimanapun, kegagalan mereka bukan disebabkan

kekurangan kemudahan tetapi disebabkan oleh sikap ibu bapa individu itu sendiri yang

memang mempunyai sikap anti-penjajah masa waktu tersebut. Jadi peluang yang sama bagi

mobiliti tidak akan diperoleh bagi mereka yang gagal dalam peperiksaan yang dilaksanakan

oleh pentadbir British pada zaman kolonial. Perkara ini kerap kali timbul di kalangan pelajar

di luar bandar yang mempunyai sekolah yang serba kekurangan. Dengan itu wujud

perasaan tidak puas hati dalam kalangan orang Melayu kerana dilema kegagalan dalam

peperiksaaan. Hal ini menjejaskan hubungan etnik kerana pelajar yang tinggal di bandar

seperti pelajar Cina dan India akan lulus keran mempunyai kemudahan yang serba lengkap.

5. MEWUJUDKAN PELBAGAI JENIS SEKOLAH YANG MEMISAHKAN KAUMPada zaman penjajahan Inggeris berbagai jenis sekolah yang telah diwujudkan

seperti sekolah Melayu, sekolah Agama, sekolah Cina, dan sekolah Tamil telah menjadi

pemisah yang besar kepada hubungan etnik di Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak. Hal ini

kerana setiap sekolah tersebut khusus untuk kaum tertentu sahaja. Beliau menegaskan

yang situasi begini merupakan penyebab utama kanak-kanak Melayu, Cina, dan India sukar

bergaul antara satu dengan yang lain. Tanpa pergaulan dan persefahaman, perpaduan

kaum tidak mungkin akan tercapai jika sistem pendidikan kolonial ini terus dikekalkan.

Ketiga-tiga kaum iaitu orang Melayu, Cina dan India hanya berkesempatan bergaul jika

mereka belajar di sekolah Inggeris yang terdapat di bandar-bandar sahaja. Walau


18/20

bagaimanapun sekolah ini hanyalah lebih kepada orang Cina dan india sahaja dan

mengenetepikan peluang bagi anak-anak orang Melayu yang tinggal di desa.

Sekolah begini juga tidak ada dasar tentang bahasa peengantar yang tunggal.

Sekolah Inggeris menggunakan bahasa Inggeris, sekolah Melayu menggunakan bahasa

Melayu, sekolah Agama menggunakan bahasa Arab di samping bahasa Melayu, sekolah

Cina pula menggunakan bahasa Cina dan sekolah Tamil menggunakan bahasa Tamil.

Natijahnya, telah mewujudkan kompenankompenan masyarakat yang berasingantapi

berdampingan.Tambahan juga kemunculankota-kota kolonialini yang menerapkan

kepentingan sesuatu kaum tertentu.

Disebabkan setiap jenis sekolah khusus untuk kaum tertentu, maka sekolah-sekolah

itu terpisah di antara satu dengan yang lain. Mengikut kedudukan geografinya serta taburan

penduduk kita dapat mengetahui yang kebanyakannya sekolah Melayu telah ditubuhkan di

desa kerana adalah dasar British untuk mengekalkan orang Melayu di kampung kerana

orang Inggeris mengangang oarang Melayu pemalas dan tidak mahu melakukan kerja.

Sekolah Cina pula terdapat di kawasan perlombongan, perniagaan dan perindustrian keran

sebilangan besar orang Cina bergiat di bidangbidang tersebut pada zaman kolonial.

Manakala sekolah Tamil pula terdapat di kawasan ladang getah kerana penoreh getah

merupakan pekerjaan utama mereka apabila mereka sampai di Tanah melayu.

Kurikulum bagi kelima-lima jenis sekolah ini adalah berbeza dan tidak sehala.

Masing-masing mempunyai kurikulum yang tersendiri. Sekolah Inggeris mengikut corak

kurikulum dan sukatan pelajaran dan sukatan pelajaran serta buku-buku teks yang

digunakan oleh kanak-kanak di England. Sekolah Melayu menitikberatkan kemahiran

membaca, menulis dan mengira selain diajar pertukangan tangan tradisi. Sekolah Cina dan

India mengikut corak kurikulum yang ada di Negara China dan India, bahkan untuk sekolah

Cina, guru-guru juga didatangkan dari negara asal mereka. Sekolah agama dan madrasah

pula menggunakan bahan bacaan dan buku teks serta sukatan pelajaran yang

diubahsuaikan daripada amalan di sekolah Timur Tengah dan diajar oleh guru-guru yang

terlatih di Tanah Arab. Hubungan etnik pada zaman kolonial semakin hari semakin menjadirenggang sehinggalah akhirnya menyebabkan berlakunya peristiwa berdarah pada 13 Mei

1963.

Pendidikan terus menjadi alat penting dalam penerusan budaya sesebuah

masyarakat. Walau bagaimana majunya sesuatu bangsa itu, tanpa dasar pelajaran yang

dirancang akan membawa kepada pelbagai kepincangan. Dasar pelajaran harus di pelihara

dan diperhalusi, serta setiap perubahan memerlukan kajian dan pendapat ramai.

Namun, pelajaran tidak dapat lari dari mewarisi tradisi sesebuah negara khususnya

dari segi sejarah budaya. Sesungguhnya, kesan dari pendidikan kolonial memberi pengaruh

besar tehadap sistempendidikan di Malaysia. Bagaimanapun, pada masa kini, masyarakat


19/20

Melayu di Malaysia berminatuntuk menghantar anak - anak mereka ke sekolah agamadicampur dengan akademik agar perolehperkembangan ilmu yang seimbang. Hakikatnya,kita tidak boleh menafikan bahawa sistempendidikan di Malaysia pada masa kinisebenarnya menerima pengaruh dari sistem pendidikankolonial Inggeris. Apa yang pasti,pembentukan dasar pendidikan sememangnya memainkan perananyang sangat pentingkerana pendidikan merupakan fundamental dalam membentuk generasi barusupaya sedarbagaimana membina masyarakat yang bertamadun dan tidak dibawah arahan penjajah.

Sekolah-sekolah yang didirikan oleh penjajah adalah hanya sebagai penyebar

budaya nilai-nilai asing. Kita dapat melihat bahawa pada zaman kolonial kanak-kanak di

sekolah diajar dengan menggunakan kurikulum yang serupa dengan yang di England.

Malahan juga, buku-buku yang digunakan untuk mengajar adalah serupa dengan yang di

England. Dapat dikenal pasti juga yang kewujudan pertembungan budaya Barat dengan

budaya Timur. Sekolah Inggeris jika diteliti juga telah menjadi satu institusi asing dalam

ertikata perkara-perkara yang diajar tidak mempunyai relevan atau kaitan dengan

masyarakat atau kebudayaan orang-orang tanah Melayu yang dijajah.

Pemeritahan kolonial tidak ada minat untuk membangunkan rakyat dan menyatukan

etnik yang pelbagai kaum pada waktu tersebut melalui pendidikan. Bagi penjajah Inggeris

pada zaman terebut persefahaman dan perpaduan tidak dianggap penting untuk dipupuk

menerusi pendidikan. Oleh sebab itu, British mengabaikan soal penggunaan satu bahasa

pengantar, kurikulum yang sama, pentadbiran yang terancang dan penubuhan satu sistem

sekolah yang tunggal yang dapat mendidik dan dapat menyatukan anak-anak dari semua

keturunan. Maka dapatlah disimpulkan sekali lagi disini bahawa terdapat benyak kesan

negatif wujud disebabkan sistem pendidikan kolonial yang diperkenalkan oleh British pada

zaman penjajahan.


20/20

Documents

Dasar Pendidikan British Di Tanah Melayu