DAMJUULAH SONIN 2013-3

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 1

¹15 (91) 2013 îíû 3 ñàð

2-ð í¿¿ðò

2-ð í¿¿ðò

2-ð í¿¿ðò

6-ð í¿¿ðò

7-ð í¿¿ðò

8-ð í¿¿ðò

12-ð í¿¿ðò

Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã òàñðàëòã¿é, íàéäâàðòàé äàìæóóëàõ íü áèäíèé ýðõýì çîðèëãî ìºí.

ÝÕß-íààñ ÎÕÓ-ààñ èìïîðòëîæ áàéãàà öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àäëûí äýýä õÿçãààðûã 250 ÌÂò õ¿ðòýë ºñãºõ òàëààð îðîñûí òàëòàé õýëýëöýý õèéõ øèéäâýð ãàðñíû äàãóó, 2013 îíû 3-ð ñàðûí 19-íä ÎÕÓ-ûí Ìîñêâà õîòíîî Ìîíãîëûí òàëààñ ÝÕß-íû Áîäëîãûí õýðýãæèëòèéã çîõèöóóëàõ ãàçðûí Ýð÷èì õ¿÷íèé õýëòñèéí äàðãà

Ä.×èìýääîðæ, ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí ã¿éöýòãýõ çàõèðàë Æ.Ðàâäàíäîðæ, ¯ÒÕ-èéí èíæåíåð Ñ.Ìàíäàõòºð íàð ÎÕÓ-ûí “ÔÑÊ ÅÝÑ”, “ÈÍÒÅÐ ÐÀÎ”, “ÑÎ ÅÝÑ”, “ÂÝÊ” êîìïàíèóäûí óäèðäëàãóóäòàé õýëýëöýýðò îðëîî.

¯ðãýëæëýë 2-ð í¿¿ðò Òàëóóä øààðäëàãàòàé òåõíèêèéí àðãà

“ÖÄ¯Ñ” ÒªÕÊ-èéí Òºëººëºí óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðëûã 2013 îíû 3 äóãààð ñàðûí 15-íû ºäðèéí 17:00 öàãò, “ÖÄ¯Ñ” ÕÊ-èéí õóðëûí òàíõèìä õèéâ.Õóðàëä ÒÓÇ-èéí äàðãà Ä.Äýëãýðöîãò, ãèø¿¿í Ä.×èìýääîðæ, Ð.Ìºíõòóÿà, Ç.Ìÿãìàðñ¿ðýí, Ì.Ãàíõóÿã, Ì.Áàòãýðýë, Ã.Äîðæ íàð îðîëöîæ, ãèø¿¿í Æ.Äîðæï¿ðýâ, Ä.Áÿìáàñ¿ðýí íàð õóðàëä õ¿ðýëöýí èðñýíã¿é. Õóðëûí èðö 77,7 õóâü.

¯ðãýëæëýë 2-ð í¿¿ðò

ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí Ñàíõ¿¿ ýäèéí çàñàã, òºëºâëºëòèéí õýëòñèéí àõëàõ íÿãòëàí áîäîã÷ Á.Ñîëîíãî Ìîíãîë óëñûí Åðºíõèéëºã÷èéí çàðëèãààð “Õºäºëìºðèéí õ¿íäýò ìåäàëü” õ¿ðòñýíä òàëàðõàæ, Äýëãýñýí õàäàã øèã õºõ òýíãýðòýý Äýýæ íàéðàã øèã ãýãýýí ¿éëñòýé Èõ õîòûíõîî ýëãýíä ýëãýýðýý ýíõ àìãàëàí, òºðëººðº ò¿âøèí ñàéõàí áàéæ àìæèëò á¿òýýëýýð æèã¿¿ðëýæ àæèë ¿éëñ òàíü àëòàíãàäàñ øèã ãÿëàëçàæ ÿâàõûí åðººë ºðãºå.

Êîìïàíèéí íèéò õàìò îëíîîñ

ÎÕÓ-ÀÀÑ ÍÈÉË¯¯ËÆ ÁÀÉÃÀÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÍÈÉ ×ÀÄËÛÍ ÄÝÝÄ ÕÝÌÆÝÝÃ ÍÝÌÝÃÄ¯¯ËÝÕ ÒÓÕÀÉ ÕÝËÝËÖÝÝÐ ÌÎÑÊÂÀ ÕÎÒÍÎÎ ÁÎËËÎÎ

Ã¿éöýòãýõ çàõèðàë Æ.Ðàâäàíäîðæ “ÈÍÒÅÐ ÐÀÎ ÅÝÑ” íèéãýìëýãèéí Õóäàëäààíû áëîêèéí øóóðõàé àæèëëàãàà, òåõíèê õàðèóöñàí õýëòñèéí äàðãà Êàðèìîâ Ó.À., “ÔÑÊ ÅÝÑ” íèéãýìëýãèéí Óäèðäàõ çºâëºëèéí îðëîã÷ äàðãà Ìîëüñêèé À.Â., “ÑÎ ÅÝÑ” íèéãýìëýãèéí Òåõíèê òåõíîëîãèéí øèíý÷ëýë õàðèóöñàí õýëòñèéí äàðãà Àõìåðîâ Á.È, “ÂÝÊ” íèéãýìëýãèéí Ãàäààä õóäàëäààíû çàõèðãààíû äàðãà Çàêàáëóê À.Â., ÝÕß-íû Ýð÷èì õ¿÷íèé õýëòñèéí äàðãà Ä. ×èìýääîðæ, ¯ÒÕ-èéí èíæåíåð Ñ.Ìàíäàõòºð íàðûí õàìò.

ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í, Ýð÷èì õ¿÷íèé ñàéä Ì.ÑÎÍÎÌÏÈËÒÝÉ ÿðèëöëàà.

-Çàñãèéí ãàçðààñ ýíý îíä ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàðò òîìîîõîí á¿òýýí áàéãóóëàëò õèéõýýð òºëºâëºæ áàéãàà. Ýíý àæèë õýäèéä ýõëýõ âý?-Öàãààí ñàð ºíãºðºõººð ìàíàé ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàð ºâëèéí èõ à÷ààëëàà äàâëàà ãýæ ¿çäýã. Óëìààð ýð÷èì õ¿÷íèé ¿éëäâýð¿¿äèéí èõ çàñâàðûí àæèë ýõýëíý. ¯¿íýýñ ãàäíà øèíý ýõ ¿¿ñâýð¿¿äèéã áàðèõ àñóóäàë ÿðüæ áàéíà. V öàõèëãààí ñòàíöûí á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëûã èðýõ äºðºâä¿ãýýð ñàðä ýõë¿¿ëýõýýð òºëºâëºæ áàéãàà. Ìºí ªìíºãîâü àéìàãò 300 ìÂò-ûí õ¿÷èí ÷àäàëòàé öàõèëãààí ñòàíö áàðèõ çýðãýýð òîìîîõîí á¿òýýí áàéãóóëàëò ºðíºíº.


ÒªËªªËªÍ ÓÄÈÐÄÀÕ ÇªÂËªËÈÉÍ ÝÝËÆÈÒ ÕÓÐÀË

ÁÀßÐ Õ¯ÐÃÝÅ

2013 îíû 2-ð ñàðûí 24-íººñ 3-ð ñàðûí 4-íèé õîîðîíä òýðã¿¿í äýä çàõèðàë áºãººä åðºíõèé èíæåíåð Ö.Æàðãàëñàéõàí,òºñëèéí èíæåíåð Ö.Áÿìáàòîãòîõ íàð íü ÁÍÕÀÓ-ûí Áýýæèí-Íàíæèí-Øåíüæàí-Ñóøó-Ðóãàî-Øàíõàé-Øåíüÿí õîòóóäàä áàéðëàäàã ñ¿¿ëèéí

¿åä ìîíãîëä Ýð÷èì õ¿÷íèé òîíîã òºõººðºìæ íèéë¿¿ëæ áàéãàà êîìïàíèóäûí ¿éë àæèëëàãààòàé ãàçàð äýýð íü òàíèëöëàà.Ýõëýýä Íàíæèí áîëîí Øåíüæàí õîòûí “Äàêî”ãðóïïûí Daqo new energy Co.LTD, Daqo electric Co.LTD, Daqo SiemensTransformer Co.LTD, Zhenjiang Siemens Busbar Trunking systems Co.LTD, Daqo transformer Co.LTD, Daqo Hich Voltage Switchgear Co,LTD, Daqo Cubicle Substaition Co.LTD, êîìïàíèóäûí ¿éë

àæèëëàãààòàé òàíèëöëàà. Äàêî ãðóïï íü çºâõºí Õÿòàäàä òºäèéã¿é äýëõèéí 20 óëñàä ¿éëäâýðëýëýý ÿâóóëæ áàéíà.


Ýäãýýð êîìïàíèóä íü ººð ººðèéí

ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-íèé òýðã¿¿í äýä çàõèðàë áºãººä åðºíõèé èíæåíåð ÁÍÕÀÓ-ä òîìèëîëòîîð àæèëëàëàà

550êÂûí áýëýí áîëñîí õóóðàé ñàëãóóðóóäòàé òàíèëöëàà.

ªíäºð á¿òýýëèéí óðàëäààíû ä¿í7 ñàðä ãàðíà

Êîìïàíèéí íèéò ñàëáàð õýñýã õàìò îëíû àæëûí á¿òýýìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ, øóãàì, òîíîãëîëûí òàñðàëòã¿é õýâèéí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã äýýøë¿¿ëýõ, ýäèéí àñàã ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí òóøààëààð áàòëàãäñàí “ªíäºð á¿òýýëèéí óðàëäààí”-ûã 2013 îíû 1-ð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ çàðëàñàí.Óã óðàëäààíä “Øèëäýã ñàëáàð”, “Øèëäýã õýëòýñ”, “Øèëäýã àæëûí áàéð äýä ñòàíö”, “Øèëäýã áðèãàä àæëûí õýñýã” øàëãàðàõ áºãººä òóñ êîìïàíèéí Óëààíáààòàð ñàëáàð, Òºâèéí á¿ñèéí ñàëáàð, Õàíãàéí á¿ñèéí ñàëáàð, Ç¿¿í-ªìíºä á¿ñèéí ñàëáàðóóä ñàð á¿ð õèéñýí àæëûíõàà òàéëàíã èð¿¿ëæ óðàëäààíä èäýâõòýé îðîëöîæ áàéíà.Óðàëäààíûã ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí Òýðã¿¿í äýä çàõèðàë áºãººä Åðºíõèé èííæåíåðýýð àõëóóëñàí àæëûí õýñýã ä¿ãíýí 2013 îíû 6-ð ñàðûí 25-íû ºäºð ä¿ãíýæ Çàñâàð çîõèöóóëàëòûí õýëòýñò òàíèëöóóëæ øèéäâýðëýíý.

ÍÁÕÍÕ – èéí àõëàõ ìýðãýæèëòýí Á.Áîëä

Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí ñàðûí

àÿí óëñûí õýìæýýíä ÿâàãäàæ áàéíà

ÝÐ×èì Õ¯×íèé êîìïÀíèóäûí

óäèÐäëÀÃóóäòÀé óóëçëÀÀ

ÀÞÓËÛÍ ÒÓÕÀÉ ÇÀÐËÀÍ ÌÝÄÝÝËÝË ÄÀÌÆÓÓËÀÕ

ÑÓÐÃÀËÒÛÍ ÄîÕèî

“ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ Ñ¯ËÆÝÝ” ÒªÕÊ-

ÈÉÍ ÀÆÈËÒÍÓÓÄÛÍ ¨Ñ Ç¯ÉÍ Ä¯ÐÝÌ

Ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàðûí ñòàòèñòèê

¿ç¿¿ëýëò¿¿ä

ÍÈÉÒÈÉÍ ÀËÁÀÍÄ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÕÓÂÈÉÍ ÀØÈÃ

ÑÎÍÈÐÕËÛÃ ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ, ÀØÈÃ ÑÎÍÈÐÕËÛÍ ÇªÐ×ËªªÑ ÓÐÜÄ×ÈËÀÍ ÑÝÐÃÈÉËÝÕ ÒÓÕÀÉ

Àðõàã ÿäàðãààíû õàì øèíæ

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð2


ÎÁÅÃ-ààñ çàðëàãäñàí àþóëûí òóõàé çàðëàí òóõàé çàðëàí ìýäýýëýë äàìæóóëàõ ñóðãàëòûí äîõèîãîîð 2013 îíû 03- ð ñàðûí 28- íû 16.00 öàãò ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí òºâ óäèðäëàãà, ÓÁ ñàëáàðûí íèéò àæèëòíóóä ñóðãàëòàä õàìðàãäëàà. Íèéò 72 õ¿í îðîëöîâ. Äîõèî ºãºãäñºíººñ 1-2 ìèíóòûí äàðàà êîìïàíèéí õàøààíä çààñàí ãàçàðò öóãëàðàëò çîõèîí áàéãóóëëàà. ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí Ãàìøãààñ õàìãààëàõ áýëýí áàéäëûí

òºëºâëºãººíèé äàãóó ýíý äîõèîãîîð ãàìøãààñ õàìãààëàõ àëáà, øòàá àæèëëàæ áîëçîøã¿é íºõöºë ¿¿ññýí ¿åèéí ðàïîðò ºãñºí. Íèéò öóãëàðàëòàä îðîëöñîí õ¿ì¿¿ñò àþóëûí ¿åä õýðõýí õàìãààëæ, àâðàõ òàëààð çààâàð÷ëàãà ºã÷, øèíý÷èëñýí òºëºâëºãººã òàíèëöóóëëàà..

ÄÕØÕ-èéí äàðãà Ä.Äàâààíÿì

ÀÞÓËÛÍ ÒÓÕÀÉ ÇÀÐËÀÍ ÌÝÄÝÝËÝË ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÑÓÐÃÀËÒÛÍ ÄîÕèî

Ò¿ð¿¿÷ íü 1-ð í¿¿ðò



õýìæýýí¿¿äèéã áîãèíî õóãàöààíä õýðýãæ¿¿ëæ ÷àäâàë 2013-2014 îíû ºâëèéí èõ à÷ààëàëûã äàâàõ ÎÕÓ-ñ Ìîíãîë óëñðóó íèéë¿¿ëæ áàéãàà öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ÷àäëûí äýýä õýìæýýã 250 ÌÂò õ¿ðãýõýýð óðüä÷èëñàí áàéäëààð òîõèðëîî.Îðîñûí òàë õî¸ð äîëîî õîíîãèéí õóãàöààíä áàãòààæ òåõíèêèéí äààëãàâàð áîëîâñðóóëàí áèäýíä ºã÷ óëìààð áàòàëãààæóóëàõ, Îðîñ – Ìîíãîëûí õàìòàðñàí òåõíèêèéí øèíý÷ëýë õèéõ ãðóïïûã áàéãóóëàí õàìòðàí àæèëëàõààð áîëîâ.Òóñ àéë÷ëàëààð ã¿éöýòãýõ çàõèðàë Æ.Ðàâäàíäîðæ ÎÕÓ-ûí òýðã¿¿ëýõ çýðãèéí öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèéí ¿éëäâýð “ÇÝÒÎ” ÕÊ, äàìæóóëàìæ ºíäºðòýé êàáåëü óòàñ, àãààðûí øóãàìûí äàìæóóëàã÷ óòàñ ¿éëäâýðëýã÷ Ôðàíöûí äýëõèéä àëäàðòàé

“NEXANS” êîðïîðàöèéí ñàëáàð áîëîõ “Íåêñàíñ Ðóñ” êîìïàíè ìºí Áåëàðóñèéí Ìèíñê õîòíîî “ÀÂÂ” êîìïàíèéí ñàëáàðûí óäèðäëàãóóäòàé óóëçàæ ãàðãàæ áóé á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äòýé íü òàíèëöàæ óëìààð òýä Ìîíãîëä õýðýãæèæ áóé ýð÷èì õ¿÷íèé øèíý÷ëýëèéí òºñºëä îðîëöîõ ñîíèðõîëòîé áàéãààãàà èëýðõèéëñýí þì. Èéìä öààøèä òåõíèê, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöàí õàìòûí àæèëëàãààãàà ºðãºæ¿¿ëýõ, õóäàëäàõ õóäàëäàí àâàõ ãýðýý áàéãóóëàõààð òîõèðîëöëîî. ÎÕÓ-ûí ýð÷èì õ¿÷íèé êîìïàíè, ¿éëäâýðëýã÷èäòýé õèéñýí óóëçàëòóóä íàéðñàã äîòíî õàðèëöàà, àæèë òºðëèéí ã¿í îéëãîëöîë äóíä ÿâàãäàâ.

¯ÒÕ-èéí èíæåíåð Ñ.Ìàíäàõòºð

2012 îíû íèéñëýëèéí áîëîí óëñûí òºñâèéí õºðºíãº îðóóëàëòààð õèéãäýæ, ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-íèé àøèãëàëòàíä èðýõ áàðèëãà áàéãóóëàìæèéã òåíäýð àâ÷ ã¿éöýòãýõýýð áîëñîí Ýð÷èì õ¿÷íèé êîìïàíèóäûí óäèðäëàãóóäòàé ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-íèé åðºíõèé èíæåíåð Ö.Æàðãàëñàéõàí, õîëáîãäîõ õýëòýñ àëáàäûí äàðãà íàð 3-ð ñàðûí 13 íä óóëçàëò çîõèîí áàéãóóëëàà. Óóëçàëòàíä çóðàã òºñâèéí áîëîí ã¿éöýòãýã÷ “ÝÕÁÓÒ”, Àëòàéòðåñò, Îéãîííóóð, Öàãààíõîðîë, Ýð÷èìèíæåíåðèíã, Äàðõàí-Ñýëýíãèéí ÖÒÑ, Áàÿñàëòºãñ, ÌÑS èíòåðíåéøíë, Ýð÷èì êîðïîðàöè, Øóãàì, Àðêàäè çýðýã íèéò 11 êîìïàíèéí 30 ãàðóé õ¿ì¿¿ñ, ìºí çàõèàëã÷èéã òºëººëæ ÝÕß-íû ÝÕÕÒ-ûí õýëòýñèéí äàðãà Ýíõòàéâàí, èíæåíåð Øèæèðáàò, Íèéñëýëèéí ÇÀÀ-

íû ÈÁÕ-í ìýðãýæèëòýí Ä.Ãàíçîðèã íàð îðîëöëîî. 2012 îíä óëñûí òºñâèéí õºðºíãº îðóóëàëòààð áîëîí áóñàä òºñëººð õèéãäñýí àæëûí ã¿éöýòãýëûí ÷àíàð, îëîëòòîé áîëîí äóòàãäàëòàé ç¿éë, öààøèä àíõààð÷ àæèëëàõ ÷èãëýëèéí òàëààð Òºñºë õºòºëáºðèéí èíæåíåð Ö.Áÿìáàòîãòîõ òîäîðõîé òàíèëöóóëëàà. Óóëçàëòûí çîðèëãî áîë çàõèàëàã÷, ã¿éöýòãýã÷, ¿éëäâýðëýã÷, àøèãëàã÷ íàðûí àæëûí óÿëäààã ñàéæðóóëæ, õàðèëöàí íýã îéëãîëòòîé áàéõ, õ¿íäðýëòýé àñóóäëóóäûã öàã õóãàöàà àëäàõã¿é õàðèëöàí øèéäâýðëýæ áàéõ òàëààð ÿðèëöëàà.Øèíý òîíîãëîëûã àøèãëàëòàíä õ¿ëýýí àâàõ æóðàì, øèíý ñòàíäàðòûã íýâòð¿¿ëýõ, øèíý äýä ñòàíöóóäàä ÓÑÎ-ã õýðýãëýõã¿é áàéõ, øèíý òîíîãëîëûí íèéë¿¿ëýëò, ñîíãîëòûí òàëààð, àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãààñ õÿíàëò òàâèõ òóõàé, ÐÕÀ-ûí áîëîí ñêàäà ñèñòåìèéí òàëààð íýýëòòýé ÿðèëöëàà.“Èõ òîéðîã ñõåì”-èéã ã¿éöýòãýã÷ êîìïàíèóäûí íýã õ¿íäðýë íü ãàçðûã ÷ºëººëºõ àñóóäàë èõýíõ ã¿éöýòãýã÷ íàðò õ¿íäðýë ó÷ðóóëæ áàéãààã ÿðüæ õîòûí çàõèðãààòàé õàìòðàí øèéäâýðëýõ òàëààð ÿðèãäëàà.

¯ÒÕ-èéí èíæåíåð Ö.Áÿìáàòîãòîõ

ÝÐ×èì Õ¯×íèé êîìïÀíèóäûí óäèÐäëÀÃóóäòÀé óóëçëÀÀ

Çàñãèéí ãàçðûí õóðàëäààíààð èðýõ ºâëèéí îðãèë à÷ààëëààñ ºìíº íèéñëýëèéí äóëààíû õàíãàìæèéã õýâèéí íàéäâàðòàé áîëãîõûí òóëä Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðãèéí íàéìäóãààð õîðîîíû íóòàã äýâñãýðò áàéðëàõ “ÓÑ-15” õàëààëòûí çóóõûã øèíý÷ëýí 300 ÌÂò õ¿÷èí ÷àäàëòàé äóëààíû ñòàíö áàðèõààð øèéäâýðëýëýý. Ìºí ýíý äóëààíû ñòàíöûã öààøèä “Àìãàëàí” äóëààíû ñòàíö ãýæ íýðëýõýýð áîëëîî. Ýíýõ¿¿ ñòàíöûã èðýõ äºðºâä¿ãýýð ñàðààñ áàðüæ ýõëýýä àðâàííýãä¿ãýýð ñàðä ýõíèé ýýëæèéã íü àøèãëàëòàä îðóóëíà. 2014 îíû õî¸ðäóãààð óëèðàëä á¿ðýí õ¿÷èí ÷àäëààð íü àæèëëóóëàõààð òºëºâëºæ áàéíà.Ìºí Çàñãèéí ãàçàð òîìîîõîí óóðõàéíóóäûí àìûã ò¿øèãëýí öàõèëãààí ñòàíö áàðèõ áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëýõýýð áîëñîí. Óóðõàéí àìàí äýýð òàâüñàí ñòàíöóóä çºâõºí óóðõàéí ºì÷ áîë÷èõã¿é. Ìàíàé ÿàì ýíý ñòàíöóóäûí áîäëîãûã áîëîâñðóóëíà. -V öàõèëãààí ñòàíö áàðèõ àñóóäàë ÿìàð øàòàíäàà ÿâæ áàéãàà âý?-Áàéðøëûí õóâüä íýëýýí ìàðãààíòàé áàéñàí. Óëìààð ýíý àñóóäëûã îíû ºìíº øèéäâýðëýæ ñòàíö áàðèõ ãàçðàà ñîíãîñîí. Îäîî Ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéí ÿàì ìàíàé ÿàìíû õàìòàðñàí àæëûí õýñýã àæèëëàæ áàéãàà. V öàõèëãààí ñòàíö áîë òîì á¿òýýí áàéãóóëàëò, òîì ãýðýý. Òèéì ó÷ðààñ ñýòãýëèéí õººðëººð øèéäýõ àñóóäàë áèø. Òèéì áîëîõîîð òåíäåðò îðîëöñîí êîíñîðöèóìóóäûí ¿íèéí ñàíàëûã äàõèæ àâñàí. Õàìãèéí áàãà ¿íèéí ñàíàë ºãñºí êîíñîðöèóìòàé ãýðýý áàéãóóëàõààð àæèëëàæ áàéãàà. Îéðûí õóãàöààíä ãýðýýíä ãàðûí ¿ñýã çóðæ òºëºâëºñíèé äàãóó äºðºâä¿ãýýð ñàð ãýõýä àæëàà ýõë¿¿ëíý. -Õàìãèéí áàãà ¿íèéí ñàíàë èð¿¿ëñýí êîíñîðöèóì íü õààíàõûíõ þì áý?-Ìàíàé “Íüþêîì”, ßïîíû “Ñîæèòö”,

Ñîëîíãîñûí “Ïîñêî Ýíåðæè” ãðóïïûí õàìòàðñàí êîíñîðöèóì. Ýíý êîíñîðöèóì íýã êÂò öàõèëãààíûã 63 òºãðºãººð íèéë¿¿ëíý ãýñýí ñàíàë òàâüñàí.-“Íüþêîì” êîìïàíè V öàõèëãààí ñòàíöûí òåíäåðò îðîëöîæ áàéãààãààñ ãàäíà Ñàëõèòûí õºíäèéä ñàëõèí öàõèëãààí ñòàíö áàðüæ áàéãàà. Ýíý ñòàíö íü õýäèéä àøèãëàëòàä îðîõ âý?-Ñàëõèòûí õºíäèéä áàðèãäàæ áàéãàà 50 ìÂò-ûí öàõèëãààí ñòàíö óã íü òºëºâëºãºº ¸ñîîð îíû ºìíº àøèãëàëòàä îðîõ áàéñàí. Ãýâ÷ öàã àãààðûí áàéäàë, òåõíèêèéí ñààòàë çýðýã àñóóäààñ áîëîîä õîéøèëñîí. Èðýõ òàâäóãààð ñàðä àøèãëàëòàä îðîõ áàéõ. -Ãóðàâäóãààð ñàðûí 1-íýýñ öàõèëãààíû ¿íý íýìýãäýíý ãýñýí ìýäýýëýë ãàð÷ áàéãàà. Ýíý ¿íýí ¿¿?-Ýð÷èì õ¿÷íèé ¿éëäâýð¿¿ä îíû ºìíº öàõèëãààí, äóëààíû ¿íý íýìýõ õ¿ñýëò èð¿¿ëñýí. ̄ ¿íèé äàãóó àæëûí õýñýã áàéãóóëæ ¿íý íýìýõ øààðäëàãà áàéíà óó, ¿ã¿é þ¿ ãýäãèéã ñóäàëæ áàéãàà. 2013 îíûã ýð÷èì õ¿÷íèé õýìíýëòèéí æèë áîëãîí çàðëàñàí. Åð íü äîòîîä íººö áîëîìæîî àøèãëàæ çàðäëàà áóóðóóëààä ýð÷èì õ¿÷íèé ¿íèéã íýìýõã¿é áàéõ áîëîëöîîòîé. Òèéìýýñ öàõèëãààíû ¿íèéã íýìýõã¿é áàéæ áîëîõ áàéõ. Ñàëáàðûí ñàéäûí õóâüä ýíý îíä öàõèëãààíû ¿íèéã íýìýõã¿é ãýñýí ãýñýí áàéð ñóóðüòàé áàéíà. -Îíû ºìíºõºí ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàð ñàÿõàí 90 æèëèéí îéãîî òýìäýãëýñýí. 100 æèëèéíõ íü îé òîõèîõ ¿åä ìàíàé óëñ ãàäààäàä ýð÷èì õ¿÷ èìïîðòëîõîî çîãñîîñîí áàéæ ÷àäàõ áîëîâ óó?-Èðýõ àðâàí æèëä ìàíàé óëñ ýð÷èì õ¿÷íèé õàðààò áàéäëààñ á¿ðýí ãàðíà ãýæ ¿çýæ áàéãàà. Áè ¿¿íèéã èòãýëòýé õýëæ ÷àäíà. Ìàíàé óëñ öàõèëãààí èìïîðòîëäîã áèø ýêñïîðòîëäîã óëñ áîëîõîä îéðõîí áàéãàà.

Energy.mn

ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í, Ýð÷èì õ¿÷íèé ñàéä Ì.ÑÎÍÎÌÏÈËÒÝÉ ÿðèëöëàà.

ÎÕÓ-ÀÀÑ ÍÈÉË¯¯ËÆ ÁÀÉÃÀÀ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÍÈÉ ×ÀÄËÛÍ ÄÝÝÄ ÕÝÌÆÝÝÃ ÍÝÌÝÃÄ¯¯ËÝÕ ÒÓÕÀÉ ÕÝËÝËÖÝÝÐ ÌÎÑÊÂÀ ÕÎÒÍÎÎ ÁÎËËÎÎ

Õóðëààñ ãàðñàí øèéäâýð.- ÖÄ¯Ñ” ÕÊ-èéí 2013 îíû çîðèëòîò ò¿âøèíãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéí áèåëýëòèéã “õàíãàëòòàé” ãýæ ä¿ãíýí, ã¿éöýòãýõ çàõèðàëòàé áàéãóóëñàí ãýðýýã íýã æèëýýð ñóíãàõûã äýìæñýí áàéíà.- “Öàõèëãààí äàìæóóëàõ ¿íäýñíèé ñ¿ëæýý” ÒªÕÊ-èéí 2013 îíû ýäèéí çàñãèéí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò, çîðèëòîò ò¿âøèí, õºðºíãº îðóóëàëò, èõ çàñâàð, òåõíèê çîõèîí áàéãóóëàëòûí àðãà õýìæýýíèé òºëºâëºãººã áàòëàâ.- Ãîâèéí á¿ñèéí ñàëáàð áàéãóóëàõ, îðîí òîî áàòëàõ àñóóäëûã äàðààãèéí õóðàëä îðóóëàõûã ¿¿ðýã áîëãîâ.- ÕÝÕ-èéí õóðëûí òîâûã 2013 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäºð õèéõýýð òîãòîæ, òîîëëîãûí êîìèññûí ãèø¿¿äèéã ÒÓÇ-èéí ãèø¿¿í

Ð.Ìºíõòóÿà, Ì.Áàòãýðýë, ß.Ìºíõòºð íàðûã á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëàõààð øèéäâýðëýâ- Õàðààò áóñ ãèø¿¿äèéã ñîíãîí øàëãàðóóëàõ ò¿ð õîðîîã Ð.Ìºíõòóÿà, Ä.×èìýääîðæ, Ì.Áàòãýðýë íàðûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëæ, ò¿ð õîðîîí äàðãààð Ð.Ìºíõòóÿà òîìèëîâ.- Õàðààò áóñ ãèø¿¿äèéã ñîíãîí øàëãàðóóëàõ, ä¿ãíýëò ãàðãàõ àæëûã ÒªÕ-íîîñ áàòëàãäñàí æóðìûí äàãóó ÿâóóëàõûã õîðîîíû äàðãàä äààëãàâ.- Öàõèëãààí äàìæóóëàõ ¿íäýñíèé ñ¿ëæýý ÒªÕÊ íü 2012 îíä óëñààñ 980 ñàÿ òºãðºãèéí òàòààñ àâ÷, 2,120.9 ñàÿ òºãðºãèéí àëäàãäàëòàé àæèëëàñàí òóë íîãäîë àøèã õóâðèàëàõ áîëîìæã¿é ãýæ øèéäâýðëýâ.

ÒªËªªËªÍ ÓÄÈÐÄÀÕ ÇªÂËªËÈÉÍ ÍÀÐÈÉÍ ÁÈ×ÃÈÉÍ ÄÀÐÃÀ ß.ÌªÍÕÒªÐ

Îëîí óëñûí õºäºëìºðèéí áàéãóóëëàãààñ ñàíàà÷ëàí æèë á¿ðèéí 4-ð ñàðûí 28-íûã “Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí äýëõèéí ºäºð” áîëãîí òýìäýãëýäýã óëàìæëàëòàé. Ýíý ºäðèéã òýìäýãëýæ áàéõààð Çàñãèéí ãàçðûí “Ò¿¿õýí ¿éë ÿâäëûí îé, òýìäýãëýëò ºäðèéã òýìäýãëýõ, ãàâúÿàò ¿éëñòíèéã àëäàðøóóëàõ, äóðñãàëûã ìºíõæ¿¿ëýõ æóðàì”-ä 2012 îíä ººð÷ëºëò îðæ, ÕÀÁÝÀ-í ñàðûí àÿíûã æèë á¿ðèéí 4-ð ñàðä óëàìæëàë áîëãîí çîõèîí áàéãóóëæ áàéõààð áîëñîí. Ýíý æèëèéí ÕÀÁÝÀ-í äýëõèéí ºäðèéã Îëîí óëñûí õºäºëìºðèéí áàéãóóëëàãààñ “Ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëüå” óðèàí äîð ºðí¿¿ëæ áàéíà.Ñàðûí àÿíû çîðèëãî íü ÕÀÁÝÀ-í õóóëèéí õýðýãæèëòèéã õàíãàõàä ÷èãëýæ áàéíà. ÕÀÁÝÀ-í ñàðûí àÿíûã óëñûí õýìæýýíä Õºäºëìºðèéí ÿàì, Ì¯Ý-èéí õîëáîî, ÌÀÎÝÍÕ çîõèîí áàéãóóëàõ áºãººä àéìàã, íèéñëýë, ä¿¿ðýãò Õºäºëìºðèéí

õýëòýñ õàðèóöàí àéìàã îðîí íóòãèéíõàà ÕÀÁÝÀ-í ñàëáàð õîðîî, Ìýðãýæëèéí ñóðãàëò ¿éëäâýðëýëèéí òºâ, Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí õýëòýñ áîëîí íèéãìèéí ò¿íøëýëèéí òàëóóäòàé õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà.ÕÀÁÝÀ-í òàëààðõ õóóëü, æóðàì, ä¿ðýì, ñòàíäàðòûã õýðýãæ¿¿ëýõ, õýðýãæèëòýíä õÿíàëò òàâèõ, îëîí íèéòýä ñóðòàë÷èëàõ àðãà õýìæýýã ñàðûí àÿíû ¿åýð ºðãºí çîõèîí áàéãóóëàõ íü ýð¿¿ë àþóëã¿é àæëûí áàéðûã áèé áîëãîõ, àæèëòàí õ¿í ¿éëäâýðëýëèéí îñîëä ºðòºõã¿é áàéõ, ìýðãýæëýýñ øàëòãààëñàí ºâ÷ëºëèéã áóóðóóëàõàä çîõèõ õóâü íýìðýý îðóóëàõ þì.ÕÀÁÝÀ-í àñóóäàë çºâõºí ýíý ñàðûí àÿíààð õÿçãààðëàãäàõã¿é áàéíãà øèíý÷ëýãäýæ, õýëáýð àãóóëãà íü ºðãºæèí õºäºëìºðèéí õ¿íèé àþóëã¿é áàéäëûí òºëºº ¿ðãýëæèëñýýð áàéõ áîëíî.

ÄÕØÕ

Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí ñàðûí àÿí óëñûí õýìæýýíä ÿâàãäàæ áàéíà

ÒªËªªËªÍ ÓÄÈÐÄÀÕ ÇªÂËªËÈÉÍ ÝÝËÆÈÒ ÕÓÐÀË

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 3


÷èãëýëýýðýý äýëõèéí øèëäýã òåõíîëîãèéã íýâòð¿¿ëæ ¿éë àæèëëãààãàà ÿâóóëæ áàéãàà áà øèíý á¿òýýãäõ¿¿í¿¿ä áîëîõ KYN28-12, KYN61-40,5 ñåðèéí 6-12êÂ-ûí 4000À, VCB- VD4,VCB-VG1, VCB-DQV âàêóóì òàñëóóðòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæóóä, ZF30-126 ìàðêèéí õèéí òóñãààðëàã÷òàé GIS-èéí êîìïàêò òîíîãëîëóóä, PA100,PA200,PA300 ñåðèéí IMPACC -SCADA ñèñòåìèéí òîíîãëîëóóä, Compact NS630-1600, Masterpact MT06-63, Masterpact MTE04-40 ñåðèéí íàì õ¿÷äýëèéí àâòîìàò óäèðäëàãàòàé òîíîãëîëóóä, S9-11, SZ-9-11, SH15, SFZ9-31500, HTSFPZ9 ìàðêèéí 6-110êÂ-ûí 0,63-63.000êÂà-ãèéí ÷àäàëòàé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðóóä, 10-35êÂ-ûí Ç5/0,4êÂ, 6-10/0,4êÂ-ûí õóóðàé õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðóóäûã îð÷èí ¿åèéí øèéäëýýð ¿éëäâýðëýæ áàéíà.Äàðàà íü Ðóãàî áîëîí Øàíõàé õîòóóäàä áàéðëàõ “Sieyuan” õîëäèíãèéí ýð÷èì õ¿÷íèé òîíîã òºõººðºìæèéí ¿éëäâýð¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààòàé òàíèëöñàí.” Sieyuan electric” ÕÕÊ íü àíõ 1967 îíä áàéãóóëàãäñàí Ðóãàîãèéí ºíäºð õ¿÷äýëèéí çàâîä äýýð 1993 îíä áàéãóóëàãäñàí áà îäîî “Sieyuan” õîëäèíãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä Ðóãàî,Øàíõàé õîòóóäàä áàéðëàõ 8 ¿éëäâýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà.

“Sieyuan” êîìïàíèéí óäèðäëàãóóäòàé óóëçàæ

áàéãàà íü

¯éëäâýðèéí ãîë á¿òýýãäõ¿¿í íü 550êÂ õ¿ðòýëõ Ýëåãàç òàñëóóðóóä, õóóðàé ñàëãóóðóóä, ã¿éäýë, õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðóóä, Ýëåãàçàí õºíäèéð¿¿ëýãòýé 550êÂ õ¿ðòýëõ õ¿÷äýëèéí õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ /GIS-ÕÕÁ-550êÂ/, 66êÂ õ¿ðòýëõ øóíòëýã÷ òîñîí áîëîí õóóðàé òðàíñôîðìàòîðóóä, ðåàêòîðóóä, 1000êÂ-ûí êîìïëåêòíûé êîíäåíñàòîðóóä, ÑÃÐÌ- ñòàòè÷åñêèé êîíäåíñàòîð ðåàêòèâíîé ìîùíîñòè, 550êÂ-ûí 1000ìÂÀ õ¿ðòýëõ ÷àäëûí õ¿÷íèé òðàíñôîðìàòîðóóä ¿éëäâýðëýæ áàéíà. Ýäãýýð òîíîãëîëûí àæèëëàõ òåìïåðàòóð íü -40-60°Ñ+45°Ñ, ñóóðèëóóëàõ ºíäºð íü 3000ì õ¿ðòýë àæèëëàõààð õèéãäñýí áàéíà.ÑÃÐÌ-ûã / SVC /õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí òåõíîëîãèîð ¿éëäâýðëýäýã þì áàéíà Õýâèéí õ¿÷äýë- 3-35êÂ, .Ãàðàëòûí ÷àäàë- 0,6- 100ÌÂàð, àæèëëàõ õóãàöàà 10ìñ, / Step response time <10ms /. “Sieyuan” õîëäèíã íü Íóì óíòðààã÷ îðîîìîã áîëîí øóíòëýã÷ òðàíñôîðìàòîð, ªíäºð õ¿÷äýëèéí òóðøèëòûí ðåçîíàíñûí òºõººðºìæººð äîòîîääîî 1-ðò, ºíäºð õ¿÷äýëèéí òàñëóóð, ã¿éäýë,õ¿÷äýëèéí Òðàíñôîðìàòîð, õ¿÷íèé êîíäåíñàòîð, òðàíñôîðìàòîðûí ìàñëûí õðîìàòîãðàôèéí îíëàéí õÿíàëòûí ñèñòåìýýðýý 3-ð áàéð áàéðàíä îðäîã þì áàéíà.Ñ¿¿ëèéí ¿åèéí 110,220êÂ-ûí /GIS/

õèéí òóñãààðëàã÷òàé Êîìïëåêòíûé õààëòòàé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæèéí / ZF28A(72,5kB-145kB ñåðèéí)/ ¿éëäâýðëýëýýð íèëýýä îëîëò îëæ áàéãàà áà õýðýãëýý ÷ èõñýõ õàíäëàãàòàé áàéãàà òóõàé ÿðüæ áàéëàà.Ýäãýýð á¿òýýãäõ¿¿íýý äýëõèéí 40 îðîíä ãàðãàäàã áà á¿òýýãäõ¿¿íèéõýý ÷àíàðûã Ãîëëàíäûí òóðøèëòûí “KEMA” ëàáîðàòîðûí ïðîòîêîëîîð áàòàëãààæóóëäàã. Äýëõèéí

10 îðîíä õóäàëäààíû òºëººëºã÷èéí ãàçðóóäòàé þì áàéíà. Æèëèéí áîðëóóëàëòûí îðëîãî 1 òýðáóì äîëëàð.Äàðàà íü Øèíüÿí õîòûí “ÒÂÅÀ” òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýðèéí ¿éë àæèëëàãààòàé òàíèëöñàí. “Shenyang Transformer Works” /STW/ íýðýýð 1938 îíû 3 ñàðä àíõ Õÿòàäàä òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýðëýëèéã ýõë¿¿ëñýí ò¿¿õòýé. 1952 îíä ÒÌ-5000/44-66 ìàðêèéí òðàíñôîðìàòîð, 1953 îíä 3 ôàçûí 110êÂ-ûí àãààðûí õºðãºëòòýé òîñîí òðàíñôîðìàòîðûã 1957îíä àíõíû 220êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîð, 1970 îíä SSP360ìÂà/330êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîð,1975 îíä VDJ2000/500êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîð ¿éëäâýðëýñýí áàéíà. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä óëñ îðíóóäûí çàõèàëãààð òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýæ áàéãàà áà 2006 îíû 9 ñàðä ÀÍÓ-ûí Los Angelest ODFPSF-533000/500êÂ-ûí íýã ôàçûí òðàíñôîðìàòîð, 2007 îíû 5 ñàðä SSP-H-780ìÂà/500êÂ-ûí ðåàêòîð, 2009 îíû 4 ñàðä ODFPS-700000/750GY-ûí òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýñýí áàéíà.ÒÂÅË íü 9 òîì ¿éëäâýðèéí ïàðêòàé, ýíý ¿éëäâýðèéí õºãæèëä íàìûí óäèðäëàãóóäààñ áîëîí óëñààñ èõýýõýí äýìæëýã ¿ç¿¿ëäýã. TBEA Shenyang íü ±800êÂ, ±660êÂ, ±500êÂ, ±330êÂ, ±220êÂ-ûí õ¿÷äýëèéí ò¿âøèíòýé ºíäºð õ¿÷äýëèéí òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷èéí á¿õ ñåðèéí òðàíñôîðìàòîðóóäûã ¿éëäâýðëýäýã öîðûí ãàíö ¿éëäâýðëýã÷ áà äýëõèéí çàõ çýýëèéí 60-ààñ èë¿¿ õóâèéã õàíãàäàã,Õÿòàäûí àòîìûí ÝÕ-íû õàìãèéí òîì òðàíñôîðìàòîðûí íèéë¿¿ëýã÷ þì.

¯éëäâýðëýëèéí åðºíõèé á¿òýöòýé òàíèëöàæ

áàéãàà íü

TBEA Shenyang íü òîãòìîë ã¿éäëèéí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýýíèé òºñëººð Õÿòàäûí õî¸ð ìàãèñòðàë ñ¿ëæýýíä çîðèóëàí äýëõèéí õýìæýýíä õàìãèéí ºíäºð õ¿÷äýëèéí áóþó ±800êÂ-ûí 35 êîì òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýýä áàéíà. Á¿õ á¿òýýãäýõ¿¿íèéã òóðøèëòàíä îðóóëæ àìæèëòòàé àøèãëàëòàíä îðóóëñàí. Ýäèéí çàñãèéí õóâüä ºíäºð õºãæñºí á¿ñ íóòãóóäàä ãàçàð íóòãûí õîìñäìîë áàéäëààñ ¿¿ññýí õ¿íäðýëèéã øèéäâýðëýõèéí òóëä 2005 îíä TBEA 17ì-èéí ºíäºðò èõ áèåýýñ äýýø áàéðëàñàí ººðèéí õºðãºëòòýé òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýñýí. Ýíý íü õîòûí õýðýãëýýíä ìàø áàãà äóó ÷èìýýòýé áàéõààð çîõèîí á¿òýýãäñýí. TBEA Shenyang Õÿòàäûí áàðóóí õîéä 750êÂ-ûí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýýíèé òºñºëä çîðèóëæ 500ÌÂÀ/750êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîð, “Gansu Province”-èéí Yongdeng äýä ñòàíöàä 700ÌÂÀ-èéí äýëõèéä õàìãèéí èõ ÷àäëûí 750êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýñýí.

Òðàíñôîðìàòîðûí îðóóëãûí ã¿éäëèéí

òðàíñôîðìàòîðûí îðîîìîãóóä.

2008 îíä TBEA Shenyang íü Õÿòàäûí Óëñûí Äàìæóóëàõ Ñ¿ëæýý Êîðïîðàöèéí 1000êÂ-ûí õýò ºíäºð õóâüñàõ õ¿÷äýëèéí òóðøèëòûí òºñëººð äýëõèéä õàìãèéí àíõíû 1000ÌÂÀ/1000êÂ-ûí òðàíñôîðìàòîðûã ¿éëäâýðëýñýí áºãººä îäîî àìæèëòòàé àæèëëàñààð áàéíà. TBEA-èéí õóâüñàõ ã¿éäëèéí ñ¿ëæýýíèé çóðàã òºñºë, ¿éëäâýðëýëèéí ÷àäàâõ íü äýëõèéí õàìãèéí ºíäºð ò¿âøèíä õ¿ðýýä áàéíà. Ðåàêòîð íü TBEA Shenyang-èéí ººð íýã òýðã¿¿ëýõ á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýã þì. Òóõàéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí îëîí æèëèéí ìýðãýæëèéí òóðøëàãà íü á¿òýýãäýõ¿¿íèé á¿òöèéã îíîâ÷òîé áîëãîõ, íàéäâàðòàé àæèëëàãààã äýýøë¿¿ëýõ áîëîí ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã íýìýãä¿¿ëýõ áîëîìæèéã îëãîäîã. ªíäºð õ¿÷äýëèéí îðóóëãûí ¿éëäâýðëýëèéí öåõ.

TBEA Shenyang-èéí ¿éëäâýðëýñýí 750êÂ-èéí îðóóëãóóä íü á¿õ òóðøèëòóóäûã äàâñàí áºãººä îäîîãîîð 1000êÂ-ûí îðóóëãûã ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé áîëñîí áà ¿éëäâýð íü 720,000 ì2 îð÷èì òàëáàéã ýçýëäýã.¯éëäâýðèéí öîãö òºëºâëºëò áîëîí ¿éë àæèëëàãààíû óðñãàë íü ºíºº ¿åä äýëõèé äýýðõ õàìãèéí ýõíèé àíõààðàõ ç¿éë þì. TBEA Shenyang íü æèëäýý 100,000ÌÂÀ-ã ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé áºãººä äýëõèé äýýðõ õàìãèéí äýýä Õóâüñàõ áîëîí ªíäºð òîãòìîë õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëûã ¿éëäâýðëýõ ÷àäàâõòàé. TBEA íü õàìãèéí õàòóó ÷àíä ñòàíäàðòóóä, îð÷èí ¿åèéí òóðøèëò, ¿éëäâýðëýë, äýëõèéí æèøèãò íèéöñýí ñèñòåìòýéãýýð äýëõèéí õàìãèéí îð÷èí ¿åèéí öîãö òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýðëýëèéí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëæ áàéíà. Òåõíîëîãèéí ñóäàëãàà, ñàéæðóóëàëòûí àñàð èõ

òóðøëàãàäàà ¿íäýñëýí TBEA õóâüñàõ áîëîí òîãòìîë õ¿÷äýëèéí òîíîãëîëä çîðèóëñàí á¿õ òºðëèéí òðàíñôîðìàòîðûã íèéë¿¿ëæ ÷àäíà. TBEA Shenyang Òðàíñôîðìàòîð Ãðóïï êîìïàíèéí Àâòîìàòæóóëàëòûí ñàëáàð íü 2011 îíû 6 ñàðä àëáàí ¸ñîîð áàéãóóëàãäñàí áºãººä ÝÕ-íèé àâòîìàòæóóëàëòòàé õîëáîîòîé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëèéí ÷èãëýëýýð àæèëëàäàã áà òðàíñôîðìàòîðûí îíëàéí õÿíàëòûí ñèñòåìýýð òðàíñôîðìàòîðûí äîòîðõ õèéí àãóóëàìæ, áÿöõàí öàõèëàëò, òîñíû îð÷íû òåìïåðàòóð, õèéí äàðàëò, õºðãºëòèéí ñèñòåìèéí õÿíàëò çýðýã ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã õÿíàæ áîëíî. Óãñðàëòûí öåõèéí íèéò òàëáàé íü 13446 ì2 áºãººä åðºíõèé ºðãºí íü 36ì, óðò íü 216ì, ºíäºð íü 32ì. Òóñ öåõ íü 800 òîííûã ºðãºõ õ¿÷èí ÷àäàë á¿õèé ¿éëäâýðëýëèéí 176 ¿íäñýí òîíîã òºõººðºìæººñ á¿ðääýã áºãººä á¿ðýí áèò¿¿ìæëýãäñýí, 10000 àãààðæóóëàëòûí áîëîí öýâýðëýãýýíèé òîíîãëîëóóäòàé. ªäºð òóòìûí òîîñ óíàëòûí õýìæýýã 10ìã/ì2-ààñ áàãà, öåõèéí õàðüöàíãóé ÷èéãøëèéã 40%-ñ áàãà, òåìïåðàòóðûã 15-20 õîîðîíä áàéëãàõààð òîõèðóóëäàã. Öåõèéí áàðèëãûí îð÷èíã ¿éëäâýðëýëèéí ýð¿¿ë àõóéä íèéöñýí ñòàíäàðòàä õ¿ðãýñýí.2 îðîîìãèéí öåõ òóñ á¿ðèéí ºðãºí íü 36ì, óðò íü 192ì, ºíäºð íü 18,2ì áºãººä 40 òîíûí (õàìãèéí èõ äààöòàé) 21 êîì õºíäëºí îðîîõ ìàøèíóóä, 25 òîíûí (õàìãèéí èõ äààöòàé) 10êîì áîñîî îðîîõ ìàøèí, 6-í êåðîñèíû óóðààð õàòààõ çóóõ, 400 òîíûí 2 êîì ç¿ðõýâ÷ øàõàã÷ áîëîí áóñàä òóñãàé òºõººðºìæ á¿õèé 75 òîííûí ºðãºõ õàìãèéí èõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé 93 êîì ¿íäñýí òîíîã òºõººðºìæòýé.Õýò ªÕ-èéí öåõ íü á¿òýýãäýõ¿¿íèé òóðøèëòûí ¿íäýñíèé õýìæýýíèé ëàáîðàòîðè áºãººä Õÿòàäûí òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýðëýëèéí ¿íäýñíèé èíæåíåðèíãèéí ëàáîðàòîðóóäûí ÷óõàë òóëãóóð íü þì. Ýíýõ¿¿ öåõèéí çóðàã òºñëèéã òóñ áàéãóóëëàãà õèéæ áàðüñàí áºãººä îþóíû ºì÷èéí ýðõèéí ïàòåíòòàé. Ò¿¿í÷ëýí äýëõèéí õàìãèéí äýýä ò¿âøíèé îëîí ìýðãýæëèéí àæëóóäûã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëñýí. TBEA Shenyang Òðàíñôîðìàòîð Ãðóïï êîìïàíè íü ººðèéí àæèëëàãñäûí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë ìýíä, àëáàí òóøààë äýâø¿¿ëýõ áîëîí íèéãìèéí õàìãààëàëä àíõààð÷, õ¿íèéã ýõýíä íü òàâüäàã. Ýíý íü ãðóïïûí óäèðäëàãûí áàã, àæèëëàãñäûí õîîîðîíäûí õàðèëöàí óÿëäààã áèé áîëãîñíîîð àæèëëàãñäûã ñóðãàõ, òýäýíä àíõààðàë òàâèõ, èäýâõèéã äýýøë¿¿ëýõ ñèñòåìèéã áèé áîëãîí òààòàé àæèëëàõ áîëîìæòîé îð÷íûã á¿ðä¿¿ëñýí áàéíà. ̄ ð ä¿í ñàéí áàéíà ãýäýã íü õýðýãëýã÷èéã èæ á¿ðýí ¿éë÷èëãýýãýýð õàíãàæ, á¿õ àæèëëàãñàä íü íýã çîðèëãûí òºëºº ¿ð á¿òýýëòýé àæèëëàäàã, ìýðãýæëèéí ¸ñ ç¿éã áèé áîëãîí äýýäëýñýí áàéãóóëëàãà áîëñîí ÿâäàë þì.

¯ÒÕ-èéí èíæåíåð Ö.Áÿìáàòîãòîõ

“Äàêî” ãðóïïûí äýä åðºíõèéëºã÷ Ge-Feiãèéí õàìò.

“TBEA Shenyang” êîìïàíèéí óäèðëàãóóäûí õàìò.


ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-íèé òýðã¿¿í äýä çàõèðàë áºãººä åðºíõèé èíæåíåð ÁÍÕÀÓ-ä òîìèëîëòîîð àæèëëàëàà

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð4


Íèéñëýëèéí çàñàã äàðãûí çàõèðàìæèéí äàãóó Òºâ áàéð îð÷ìûí 2,5 ãà ãàçàð, 17 äýä ñòàíöàä èõ öýâýðëýãýýã õèéñýí áà íèéò 230 àæèëòàí õàìðàãäñàí.Ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí À/28-ð òóøààëûí õ¿ðýýíä ñàëáàðûí õýìæýýíä á¿òýýìæèéã äýýøë¿¿ëýõ, àæëûí áàéðíû ñî¸ë-5Ñ õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí õýñãèéã òîìèëæ òóøààëààð áàòàëãààæóóëñàí.Õàí-Óóë ä¿¿ðãèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí íýãäëèéí çºâëºã÷ ýì÷ Á.Îäîíòóÿà ÕÄÕÂ-ûí õàëäâàðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñóðãàëòûã ÿâóóëñàí. Ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí òàìõèíû õÿíàëòûí òóõàé õóóëèéí À/28-ð òóøààëûã ¿íäýñëýí ãàðãàñàí ñàëáàðûí äàðãûí À/15-ð òóøààëûã õýðýãæ¿¿ëýõ õ¿ðýýíä ñàíàìæ 100 øèðõýãèéã õýâë¿¿ëýí 17 äýä ñòàíö, îôôèñèéí àæëûí áàéðóóäàä áàéðëóóëàí, õóóëèéí õÿíàëòûí òàëààð ìýäýýëýë õèéñýí.Àæëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàðèóöàã÷ íàðûã ñàëáàðûí äàðãûí òóøààëààð áàòàëãààæóóëñàí. Àæèë ã¿éöýòãýõ æóðìûã ìºðäºõ õ¿ðýýíä íàðÿä øèéäâýðýýð õèéãäýæ áàéãàà àæèëä àæëûí çóðàã àâàëò õèéæ õîëáîãäîõ ä¿ãíýëò ìýäýýëëèéã òåõíèêèéí øóóðõàé çºâëºãººíä òàíèëöóóëàí àæèëëàæ áàéíà. Òóóë äýä ñòàíöûí õóó÷èí áóóñàí 35êÂ-ûí òîñîí òàñëóóð, õóóðàé ñàëãóóðóóäûã àæ àõóéí õàøàà ðóó çººñºí.Àìãàëàí äýä ñòàíöûí êàáåëèéí êàíàëä óñ îðîõîîñ õàìãààëñàí äàëàí õèéñýí.Ãåî ä/ñ 10 êÂ ÐÏ-28À, Á ÒÒ-ò ÈÇÀ õèéñýí.Íàëàéõ ä/ñ Ò-1,2 10 êÂ ÒÒ, ÑÕÒÒ, ÕÒ-1,2, ÑÕÑ, ÄÕÒ-2 Ã/Õ-òàé òýðãýíöýð, Óóðõàé-À, Äóëààí-1, Øèëíèé ¿éëäâýð, Çàõ ÒÒ-ò èõ

çàñâàðûí àæèë õèéñýí.ÈÕÁ-4 ÀØ-109,112-í ØóÑ-ä ÈÇÀ, ÝÒ, ÃÒ, ÒîéÑ-ä ÓÇÀ, ÀØ-109-í “Â” ôàçàíä øèíýýð 110 êÂ-ûí ÕÒ ñóóðèëóóëàõ àæèë õèéñýí. ÈÕÁ-4 110êÂ-ûí ÀØ-109,110,111,112-ð øóãàìûí ØóÑ-ò èõ çàñâàðûí àæèë õèéí øààçàí õºíäèéð¿¿ëãèéã íýã á¿ð÷ëýí ñóãàëæ õóó÷èí òîñûã öýâýðëýí øèíýýð òîñîëãîî õèéâ. Ìºí êîíòàêòóóäûí öýâýðëýãýý òîõèðãîîã á¿ðýí õèéæ õóó÷èí áóäãèéã ç¿ëãýí øèíýýð ôàçûí ÿëãàà õèéí, õºíäëºí òðàâåðñóóäûí áóäãèéí àæèë ïðèâîäíû öýâýðëýãýý, òîõèðãîî õèéñýí.110/10/6êÂ-ûí ¯éëäâýð äýä ñòàíöûí ÑåêöÑ-1 ïðèâîäíû ãàçàðäóóëãûí õóòãàíû ÷èãë¿¿ëýã÷ øèðìèéã ñîëüñîí.ÀØ-109-ä 110 êÂ ÕÒ-ûí “Â” ôàçûí íàì òàëûí ÀÂ àâòîìàò òàâüñàí. 110/35/10êÂ-ûí Íàëàéõ äýä ñòàíöûí I-ð ñåêöèéí 10êÂ-ûí ÿ÷åéê №17,21, II-ð ñåêöèéí 10êÂ-ûí ÿ÷åéê № 4,6,26-ä óðñãàë çàñâàðûí àæèë õèéæ õàðëàñàí òîñûã ñîëüñîí. 110/10/10êÂ-ûí ¯éëäâýð äýä ñòàíö 10êÂ-ûí I-ð ñåêöèéí ÿ÷ №7,8,10,13-ò óðñãàë çàñâàðûí àæèë õèéñýí.ÀÓªÁÀ-ûí õ¿ðýýíä 35êÂ-ûí Öýâýðëýõ øóãàìûí Òóëãóóð №1-20, Õîëáîî À,Á øóãàìûí Ò№1-26-ä äýýä ¿çëýã õèéæ Ò№1-3 ôàçàä ÐÀÑ-øàõàõ Ò№7,9,11,17,22,23-ààñ øóâóóíû ¿¿ð áóóëãàæ, Ò№24,3,10 -1-ôàçíû 3 ø õàãàðõàé ýëìåíò ñîëèí, Ò№25,8,7,15,2 òóëãóóðûí øîðîîã òýãøèëæ ñóóðèéã èë ãàðãàâ.110 êÂ-ûí 111,112-ð øóãàìä ÀÓªÁÀ-ûí õ¿ðýýíä Òóëãóóð №1-26 äýýä ¿çëýã õèéæ Ò№18,19-ýýñ øóâóóíû ¿¿ð áóóëãàí Ò№26-ûí 1-ôàçàä 1ø õàãàðõàé ýëåìåíò ñîëüæ, ÈÕÁ-

3,4-ä 2-ø çàãðàäèòåëüä ÷àíãàëãàà õèéñýí.110 êÂ-ûí 109-ð øóãàìä ÀÓªÁÀ-ûí õ¿ðýýíä Òóëãóóð№1-60-ä äýýä ¿çëýã õèéæ Ò№ 7,16,24,51-ä õàãàðõàé ýëìåíò 5ø ñîëèõ, Ò№30-Óìàðä ñàëáàð Òóëãóóð№51,48-ýýñ øóâóóíû ¿¿ð áóóëãàõ, Ò№ 28,41,51,52,59-ä øëåéôíèé áîëòîí õîëáîîñ ÷àíãàëæ, Ò№60-ûí 1-ð ôàçíû øëåïåíä 240-ûí ÐÀÑ-øàõàí, ÈÕÁ-4-ûí Äîðíîä-2 äýä ñòàíöóóäàä 2ø çàãðàäèòåëüä ÷àíãàëãàà õèéâ.ÒÝÖ-4-ûí ÀÒ-1 òýæýýëèéí àâòîìàò ãýìòñýíèéã ñîëüæ øèíýýð õèéâ.110/10/10êÂ-ûí Óìàðä äýä ñòàíöûí 109,110-ð øóãàìä óðñãàë çàñâàðûí àæëààð êîíòàêòóóäûí áîëîí õºäëºõ ýä àíãèóäûí õóó÷èí òîñûã ñîëüæ öýâýðëýí øèíýýð òîõèðóóëãà õèéëýý.110/10/10êÂ-ûí Áàðóóí äýä ñòàíöûí Ò-1 òðàíñôîðìàòîðûí òîñíû ñîðüö àâ÷

õýìæèí, òîñûã õðîìîòîãðàôèéí øèíæèëãýýíä ºãºâ. 110/10/6êÂ-ûí Áàðóóí äýä ñòàíöûí 10êÂ-ûí ÒÏ-30À ÒÒ-ä ïðèâîäíû òîõèðãîî õèéæ, Ò-1-îðîëò-1-ûí âàêóóì òàñëóóðûí õîðèã õóãàðñàí ãýìòýëèéã óñòãàâ.110/10êÂ-ûí Óëààíõóàðàí äýä ñòàíöûí Ò-1òðàíñôîðìàòîðûí 10êÂ-ûí îðîëò-1-ûí ÿ÷åéêíû äýýä òàã áàéõã¿é áàéñíûã òàã õèéæ õýâèéí áîëãîâ.ÒÝÖ-4-ÓÁ, 203,204, ÒÝÖ-4-Äàðõàí 208, 110 êÂ-ûí 103,104,105,106107,108,109, ¯éëäâýð 118-ð øóãàìä ¿çëýã õèéõýä èëýðñýí ãýìòýëã¿é áàéâ.35êÂ-ûí ÖÄÀØ-ûí õàìãààëàëòûí çóðâàñò áàéãàà 660 àéë ºðõ, 124 ÀÀÍ-ä ìýäýãäýõ õóóäàñ òàðààñàí áàéíà.

Íèéò 17 äýä ñòàíöàä àâààðè ýñýðã¿¿öýõ äàñãàë ÿâàãäàæ øóóðõàé àæèëëàãààíû 124 àæèëòàí îðîëöñîí. Äîðíîä-2 äýä ñòàíöàä øèíýýð òàâèãäñàí 8 êîì ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîð àøèãëàëòûí øààðäëàãà õàíãàõã¿é ìåìáðàí ñºõºãäºõ ãýìòýë ãàð÷ áàéñàí àñóóäëûã ã¿éöýòãýã÷ “Öàãààí Õîðîë” êîìïàíèä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýí ñîëèóëñàí.Êîìïàíèéí åðºíõèé èíæåíåðèéí “Íàðÿä øèéäâýð”-èéí 1 ñàðûí àÿíû õ¿ðýýíä òºëºâëºãºº ãàðãàí áàòëóóëæ òàéëàí áè÷èæ àëáàí òîîòîîð õ¿ðã¿¿ëýí àæèëëàñàí.Íèéò 17 äýä ñòàíöàä õºäºëìºð õàìãààëëûí 3-ð øàòíû ¿çëýã øàëãàëò õèéãäýæ èëýðñýí çºð÷ëèéí ìºðººð ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãñºí.ÓÁÖÒÑ ÒªÕÊ-òàé 6/10/35 êÂ-ûí ãàðñàí øóãàìûí ÐÕÀ-èéí òàâèë òóëãàëòûí àæèë õèéãäñýí.Òàñðàëòûí ìºðººð Ä¯Ò ÕÕÊ-èéí ÐÕÀ-òàé õàìòðàí 109, 110-ð øóãàìûí ¿íäñýí áîëîí áýëòãýë õàìãààëàëòûã øàëãàæ ä¿ãíýëò ãàðãàñàí.ÈÕÁ-3, Óëààíáààòàð, Íàëàéõ äýä ñòàíöóóäûí ñýëãýí çàëãàëòûí ïðîãðàìì õèéæ äóóñãàñàí.Øóãàìûí áðèãàäûí ãèø¿¿ä Àâòîâûøêà-ã 25,5 ìåòðò -350êã à÷ààãààð 20 ìèíóòààð òóðøóóëàí øàëãàëàà.

ÇÀÀÀ-íû àõëàõ áºãººä ñóðãàëò õàðèóöñàí ìýðãýæèëòýí À.Íàñàíæàðãàë

ÓËààÍáààÒàð ÑàËáàð

ÒªâÈÉÍ á¯ÑÈÉÍ ÑàËáàð

Çàñâàðûí àæëààð:Çàñâàðûí èíæåíåð Õ.Íÿìáàÿð, ÐÕÀ-í èíæåíåð Á.Áàòíÿì íàðûí óäèðäëàãàí äîð 110/6 êÂ-ûí Òîñãîí, 110/6 êÂ-ûí Øàðûí ãîë äýä ñòàíöûí àíõäàã÷ áîëîí õî¸ðäîã÷ õýëõýýíèé òîíîãëîëûí ýýëæèò óðñãàë çàñâàðûí àæèë á¿ðýí õèéãäýæ Çàñâàðûí áîëîí ÐÕÕÒ-í àëáàíû äàðãà, àøèãëàëòûí èíæåíåð íàðûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé çàñâàð õ¿ëýýí àâàõ êîìèññ çàñâàðûí àæëûã õ¿ëýýí àâëàà. Ìºí 220/110/35 êÂ-ûí Äàðõàí äýä ñòàíöûí 220 êÂ-ûí ÒîéÒ-í òàñëóóð áîëîí ñàëãóóð, ¯éëäâýð À,Á ÖÄÀØ-í ØóÑ, ÒîéÑ, Ç¿¿íõàðàà Áàðóóíõàðàà äýä ñòàíöàä 110 êÂ-í 115-ð ÀØ-í ØóÑ-í ñàëãóóðóóäàä òóñ á¿ð óðñãàë çàñâàðûí àæèë õèéñýí.ÖÄÀØ-í õóâüä 220 êÂ-ûí ÑÄ-257, 258-ð ÀØ-í ñóì ñóóðèí, áîëîí õ¿÷íèé òýýâðèéí õºäºëãººíèé íÿãòðàë èõòýé ãàçàðò áàéðëàõ íèéò 149ø òóëãóóðò ÀÀÄ-èéí äàãóó “Á¿¿ àâèð ¿õýë” àíõààðóóëàõ ïëàêàò õèéæ áàéðëóóëñàí.110 êÂ-ûí ¯éëäâýð À.Á, 113-ð ÀØ-í òºâ çàì îãòëîëöñîí õýñãèéí äîîä ôàçûí äàìæóóëàõ óòñàíä 3ø îâîð õýìæèã÷ ºíäðèéí ïëàêàò õèéæ ñóóðèëóóëëàà.

Ýðã¿¿ë ¿çëýã: 220 êÂ-í ÑÄ-257, 258, 110 êÂ-ûí Ñ¿õáààòàð ÖÄÀØ-í íèéò óðòûí äàãóó ýýëæèò ýðã¿¿ë ¿çëýã õèéâ.¯çëýãýýð:• 110êÂ-ûí Ñ¿õáààòàð ÀØ-ûí Ò№ 110-

ä ãàçàðäëàãà òàñàðñàí, Ò№ 375-376 ïðîë¸òûí õàìãààëàëòûí çóðâàñò àéë áóóñàí, Ò№ 292-311-í ïðîë¸òîíä çóëçàãàí ìîä èõ õýìæýýãýýð óðãàñàí, Ò№ 107, 108, 239-í àÿíãûí òðîññûí ÷è÷ýðãýý íàìæààã÷ ã¿éñýí, Ò№239, 48-í À ôàç, Ò№134-í Ñ ôàçàä òóñ á¿ð 1ø ýëåìåíò õàãàðñàí, Ò№ 17 Ñ ôàçûí äàìæóóëàã÷ óòñàíä óòàñ òîõîãäñîí

• 220êÂ-ûí ÑÄ-257, 258-ð ÀØ-ûí Ò№ 581, 571 àÿíãûí òðîññûí ÷è÷ýðãýý íàìæààã÷ ã¿éñýí, Ò№ 575 Ñ ôàçûí äàìæóóëàã÷ óòàñíû ÷è÷ýðãýý íàìæààã÷ ã¿éñýí, Ò№ 541 À ôàç 1ø ýëåìåíò çýðýã ãýìòýë, çºð÷èë èëýðñýíã çàñâàðûí àæëûí òºëºâëºãººíä òóñãàæ îðóóëëàà.

Ãýìòýë çàñâàðëàõ àæëààð:• 110 êÂ-ûí 113-ð ÀØ-í Ò№25,27-í

Ñôàçàä òóñ á¿ð 1ø ÏÑ-70 ìàðêûí õºíäèéð¿¿ëýã÷ ýëåìåíò õàãàðñàíã ñîëèõ, Ò№10-11-í ïðîë¸òûí Â ôàçûí óòñàíä 1ø ñóäàë òàñàðñàíä ÐÀÑ øàõàõ çàñâàðûí àæèë õèéëýý.

• 110 êÂ-ûí ¯éëäâýð-À ÀØ-ûí Ò№3-í Ñôàç, ¯éëäâýð-Á ÀØ-í ÒÄÒ№23-í À ôàçûí äàìæóóëàã÷ óòñàíä òóñ á¿ð òîãòîîã÷, ÷è÷èðãýý íàìæààã÷èéí õîîðîíä ñóäàë òàñàðñàíã ÐÀÑ øàõàí çàñâàðëàëàà.

• Öàã àãààðûí òààëàìæã¿é íºõöºë, õ¿÷òýé ñàëõèíû óëìààñ Äàðõàí äýä ñòàíöàä 110 êÂ-ûí 113-ð ÀØ-í Â ôàçûí çàãðàäèòåëèéí äýýä õîëáîîñ äýýð î÷ ãàð÷ èñêðà õàÿæ áàéñàíûã ¿çëýãýýð èëð¿¿ëýí õîëáîã÷ õàâ÷ààðûí áîîëòîí õîëáîîñûã ñîëüæ ÷àíãàëàõ àæèë õèéãäñýí.

ÐÕÕÒ-í àëáàÄàðõàí äýä ñòàíöûí 220êÂ-ûí Òîéò-í

òàñëóóð, 110 êÂ-ûí ¯éëäâýð-À ÀØ-í óäèðäëàãà, õàìãààëàëò, äîõèîëëûí õýëõýýíä óðñãàë çàñâàðûí àæëûã ãðàôèêèéí äàãóó õèéæ ã¿éöýòãýñíýýñ ãàäíà, 110/35/6êÂ-ûí Áîðíóóð äýä ñòàíöûí 116-ð ÀØ-í ØÎÍ ãýìòñýí áàéñàí òóë õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðîîð ñîëüæ ÀÏÂ-í ñèíõðîí õÿíàëòûí õýëõýýã õýâèéí àæèëëàãààíä îðóóëëàà.Landis Gyr ìàðêûí óõààëàã òîîëóóðûã 220/110/35 êÂ-í Äàðõàí, 110êÂ-ûí ÄÒÝÖ ÕÕÁ, 110/6 êÂ-ûí Òîñãîí äýä ñòàíöóóäàä ñóóðèëóóëàõ àæèë ¿ðãýëæëýí õèéãäýæ áàéíà.- Õîëáîîíû õýìæ¿¿ðèéí B3-38, Ñ1-49,

Ï-321, ×Ç-3 áàãàæóóäàä ¿çëýã õýìæèëò òîõèðóóëãûí àæèë õèéëýý. Ìºí Äàðõàí-Åðºº Â×À-Ñ×, ÀÑÌ , Äàðõàí-Áóãàíò Â×À-Ñ×, ÀÑÌ Áóãàíò-Òîëãîéò ÀÑÌ çýðýã õîëáîîíû ïîñòóóäûí ¿çëýã õýìæèëò òîõèðóóëãûí àæèë õèéãäñýí.

- Ñàëáàðûí õýìæýýíä íèéò 18 êîìïüþòåðò øèíýýð âèðóñûí ïðîãðàììûã ñóóëãàæ õýâèéí àæèëëàãààã õàíãàæ àæèëëàæ áàéíà.

Ñóðãàëòûí òàëààð:3-ð ñàðä Øàðûí ãîë äýä ñòàíöûí àæèë÷äàä ÕÀÁÝÀ èíæåíåð Ë.Ìÿãìàðáàò, Àøèãëàëòûí èíæåíåð Í.Óóãàíáàÿð, ÐÕÀ-í èíæåíåð Á.Íàðàíáààòàð íàð, Õºòºë, Îðõîí äýä ñòàíöûí àæèë÷èäàä Àøèãëàëòûí àëáàíû äàðãà Æ.Ìºíõæàðãàë, Çàñâàðûí àëáàíû äàðãà Á.Ýíõ-Àìãàëàí, ÐÕÀ-í èíæåíåð Á.Íàðàíáààòàð íàð òóñ á¿ð äýä ñòàíöûí òîíîãëîëûí ÐÕÀ-í àæèëëàãàà, àøèãëàëò, øèíý÷ëýëò, Siemens-Sel õàìãààëàëòûí òóõàé, Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí õóóëü, ÝÕ-íèé øóãàì ñ¿ëæýýã õàìãààëàõ ä¿ðýì, Òåõíîëîãèéí çºð÷ë¿¿äèéã òàíèëöóóëàõ çýðýã ñýäâýýð ñóðãàë

ÿâóóëæýý. Ìºí 110/6 êÂ-ûí Òîñãîí äýä ñòàíöûí ýýëæèò óðñãàë çàñâàðûí àæëûí ¿åýð àøèãëàëòûí àëáàíû òºâèéí õýñãèéí íèéò 30 àæèëòàíä Àøèãëàëòûí àëáàíû äàðãà Æ.Ìºíõæàðãàë Òîñãîí äýä ñòàíöûí òîíîãëîëûí çàñâàð, àøèãëàëò, òýäãýýðèéí ýä àíãèóä ¿¿ðýã çîðèóëàëò, õàìãààëàëòûí òºðºë , àæèëëàãàà ñýäâýýð íèéò 8 öàãèéí àæëûí áàéðíû ñóðãàëò ÿâóóëëàà.

Áóñàä:Æèë á¿ð òîãòìîë àâ÷ õýðýãæ¿¿ëäýã àðãà õýìæýýíèé íýã íü àæèëòíûã ¿çëýãò õàìðóóëàí ýð¿¿ë ìýíäèéí ò¿âøèí òîãòîîõ ÿâäàë þì. 3-ð ñàðä òóñ ñàëáàðûí íèéò 176 àæèëòàíã ñ¿¿ëèéí ¿çéèí 3D, 4D ÝÕÎ îíîøëîãîîíû àïïàðàòààð ¿çëýã îíîøëîãîî õèéëãýí ä¿ãíýëò ãàðãóóëëàà.3-ð ñàðûí 29 íèé Áààñàí ãàðèãò ñàëáàðûí êîíòîð, õàøààíû îð÷èíä èõ öýâýðëýãýý õèéëýý. Öààøèä 7 õîíîã á¿ðèéí 5 äàõü ºäºð á¿õ íèéòèéí öýâýðëýãýýíèé ºäºð áîëãîí çàðëàëàà.Äàðõàí –Óóë àéìãèéí 15- ð áàãèéí õóòàã äýâñãýð, ¿éëäâýðèéí ðàéîíä 2013 îíû 03- ð ñàðûí 28- íû 16.00 öàãò Ãàìøãèéí àþóëûí çàðëàë ìýäýýëýë äàìæóóëàõ ñóðãàëòûí äîõèî ºãºãäºæ Òºâèéí á¿ñèéí ñàëáàðûí àæèë÷èä öóãëàðàëòûí òàëáàéä öóãëàðëàà.Öóãëàðàëòàíä íèéò 35 àæèëòàí õàìðàãäëàà.

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 5


ÕàÍãàÉÍ á¯ÑÈÉÍ ÑàËáàðÕàíãàéí á¿ñèéí ñàëáàð íü 03 äóãààð ñàðä 98290,24 ñàÿ.êÂò.öàã ÖÝÕ äàìæóóëàõààð òºëºâëºñºí áà 96813,369 ñàÿ.êâò.öàã áóþó 1,48 ñàÿ.êÂò.öàã ÖÝÕ –èéã äóòóó äàìæóóëæ, äàìæóóëàëòûí òºëºâëºãººã 98,5%-ààð áèåë¿¿ëñýí áàéíà. Ñóðãàëò á¿òýýìæèéí òàëààð àæèëòíóóäàä ñóðãàëò ÿâóóëàõ òºëºâëºãºº ãàðãàí áàòëóóëæ, õóâààðèéí äàãóó ÇÀÀ-í àëáàíû àæèëëòíóóäàä ñóðãàëò ÿâóóëëàà .Íèéò 21 õ¿í õàìðàãäñàí áàéíà. Ìºí ñàëáàðûí ñóðãàëòûí àæëûí òºëºâëºãººíèé äàãóó ÝÕÃ-ûí ñóðãàëòûí òºâèéí ìîíò¸ðûí ìýðãýæèë äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëòàíä Õàðõîðèíû õýñãèéí ìîíò¸ð Ä.Áàòìºíõ, ÝÕÈÑ-èéí çºâëºõ èíæåíåðèéí ñóðãàëòàíä Öýöýðëýã äýä ñòàíöûí àøèãëàëòûí èíæåíåð ×.Õ¿ðýëáààòàð, ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ- äýýð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí òóñãàé òîíîãëîëòîé àâòîìàøèíû æîëîî÷ íàðûí ñóðãàëòàíä Ñ.Áàòòºð, Ä.×óëóóíáààòàð, Ö.Àëòàíáàãàíà, Æ.Áàòìºíõ, Í.Íàðìàíäàõ, Ë.Àíõáàÿð íàð õàìðàãäàæ, øàëãàëò ºã÷, àæèëëàõ ýðõýý àâëàà. Äàãàëäàí ñóðàëöàõ ïðîãðàììûí äàãóó øàëãàëòàà àìæèëòòàé ºãñºí 5 ìîíò¸ðûí ìýðãýæëèéí çýðãèéã àõèóëñàí áàéíà. Õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìûí õýðýãæèëò, àæëûí öàã àøèãëàëòàíä áàéíãà õÿíàëò òàâüæ àæèëëàæ áàéíà. Àðõèâèéí áè÷èã áàðèìòûã ýìõëýí öýãöýëæ, àðõèâèéí õóóëèéí äàãóó ºðºº òàñàëãààíû ñòàíäàðòûã ìºðäºõ, ãýðýëò¿¿ëãèéã ñàéæðóóëàõ, áè÷èã áàðèìòûã àâðàõ ñõåìèéã øèíý÷ëýõ, áàéãóóëëàãûí áè÷èã õýðãèéí ñòàíäàðò øèíý÷ëýõ, áàðèìò áè÷ãèéã íÿãòëàí øàëãàõ á¿ðýëäýõ¿¿íèéã òîìèëîõ çýðýã àæëóóäûã õèéæ ã¿éöýòãýëýý. Ñàëáàðûí äàðãûí 2013 îíû 26 äóãààð òóøààëààð ñàëáàðûí àâòîòåõíèêèéí êîìèññûã 7 õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð áàòàëëàà.Øóãàì, òîíîãëîëûí ýðã¿¿ë, ¿çëýãèéí òàëààð: Ñàëáàðûí õàðúÿà øóãàìóóäàä áàòëàãäñàí ãðàôèêèéí äàãóó äàðààõü øóãàìóóäàä ýýëæèò ¿çëýãèéã õèéëýý. ¯¿íä:• 03 äóãààð ñàðûí 21-íèé ºäºð Áóëãàí-À, Á

øóãàìàíä• 03 äóãààð ñàðûí 26-íû ºäºð Õÿëãàíàò-À,

Á øóãàìàíä• 03 äóãààð ñàðûí 28-íààñ 29-íû ºäºð

Ìºðºíãèéí øóãàìûí №565-1058 äóãààð òóëãóóð õ¿ðòýë

• 03 äóãààð ñàðûí 28-íààñ 29-íû ºäºð Ìºðºíãèéí øóãàìûí №1-565 äóãààð òóëãóóð õ¿ðòýë

• 03 äóãààð ñàðûí 25–íààñ 26 –íû ºäºð

Àðâàéõýýðèéí øóãàìàíä ÈÒÀ-ûí ¿çëýã • 03 äóãààð ñàðûí 19-íººñ 20-íû ºäºð

Áàÿíõîíãîðûí øóãàìàíä ÈÒÀ-ûí ò¿¿âýð÷èëñýí ¿çëýãèéã õèéâ.

Äýä ñòàíöóóäûí àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéí õýìæèëòèéã 7 õîíîã á¿ð õèéæ, õýìæèëòýíä òîãòìîë õÿíàëò òàâüæ àæèëëàñíààñ ãàäíà òîãòìîë ã¿éäëèéí ùèò áîëîí ðåëå õàìãààëàëòûí áàéãóóëàìæ, òîíîãëîëä ýýëæèò /ºäºð, øºíèéí, çàñâàðûí àæèë÷äûí/ áîëîí ÈÒÀ-íû ¿çëýãèéã õóâààðèéí äàãóó, ºíäºð ¿åëçëýëèéí õîëáîîíû òºõººðºìæ¿¿äýä ãðàôèêò ¿çëýã ¿éë÷èëãýý, õýìæèëò òîõèðóóëãûã òîãòìîë õèéæ áàéíà. ¯çëýãýýð èëýðñýí ãýìòë¿¿äèéã òóõàé á¿ðä íü áîëîí ñàðûí àæëûí òºëºâëºãººíä òóñãàí àæèëëàæ áàéíà. Ñàëáàðûí õýìæýýíä ãýìòýë óñòãàëòààð äàðààõü àæëóóäûã õèéæ ã¿éöýòãýëýý. ¯¿íä:• 03 äóãààð ñàðûí 22-íû ºäðèéí 22 öàã 30

ìèíóòàíä Õàðõîðèí äýä ñòàíöûí 35êÂ-ûí ÕÒ-2-ûí 100Â-ûí ðóáèëüíèê íü ñóëàðñàí õºäºëãººíòýé áàéñíûã 22-íû ºäºð 23 öàã 30 ìèíóòàíä ÷àíãàëãàà ¿éë÷èëãýý õèéæ õýâèéí áîëãîâ.

Àøèãëàëòûí ò¿âøèí, íàéäâàðòàé àæèëëàãàà äýýøë¿¿ëýõ òàëààð:Ñàëáàðûí õàðúÿà 110 êÂ-ûí ÖÄÀØ-óóäààñ õàìãèéí èõ òàñðàëòòàé áàéãàà 110êÂ-ûí Õàðõîðèí-À,Á, áîëîí øèíýýð àøèãëàëòàíä îðñîí 110êÂ-ûí Ìºðºí-Òýëìýíèéí øóãàìûí òàñðàëòûí ñóäàëãààã îíû ýõíýýñ íýãòãýí ãàðãàæ, 3-ð ñàðûí 25-íû ºäºð êîìïàíèéí ØÇÀ-íä ÿâóóëàâ.3-ð ñàðûí 18-21-íèé ºäð¿¿äýä 110/35/10êÂ-ûí Ñàíñàð, Àðâàéõýýð, Áàÿíòýýã, Õàðõîðèí, Õèøèã-ªíäºð, 110/35/6êÂ-ûí Áàÿãíõîíãîð, 3 äóãààð ñàðûí 26-íû ºäºð 110/10êÂ-ûí Õÿëãàíàò äýä ñòàíöóóäàä ÕÕ-ûí III-ð øàòíû ¿çëýã õèéñíýýñ ãàäíà òîíîãëîëóóäûí çóðãèéã àâ÷ àðõèâëàõ àæëûã õèéëýý.Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí ÷èãëýëýýð õèéñýí àæèë:Ñàëáàðûí àëáà, õýñã¿¿ä ñàðûí äàâòàí çààâàð÷èëãààã òºëºâëºãººíèé äàãóó ÿâóóëæ, íèéò 131 õ¿í, ýýëæèò áóñ çààâàð÷èëãààíä 170 õ¿í õàìðàãäàæ, øèíýýð àæèëä îðñîí áîëîí äàäëàãà õèéõ íèéò 6 õ¿íä óðüä÷èëñàí çààâàð÷èëãààã ºãñºí áàéíà. ªäºð òóòìûí çààâàð÷èëãààã äàâõàðäñàí òîîãîîð íèéò 1005 õ¿íä ºã÷ àæèëëàñàí áàéíà.Ñàëáàðûí I óëèðëûí ÀÝÄ - ûã Áàÿíõîíãîð äýä ñòàíö äýýð *Ò-1 òðàíñôîðìàòîðûí ¿íäñýí õàìãààëàëò àæèëëàñàí ¿åä àâàõ àðãà õýìæýý*, ÃÝÄ-ûã *35 êÂ-ûí ÈÕÁ-ä ãàë ãàðñàí ¿åä àâàõ àðãà õýìæýý* ñýäâýýð òóñ

òóñ ÿâóóëæ, íèéò 10 õ¿í õàìðàãäñàí áºãººä äàñãàëûí ìºðººð õèéõ àæëûí òºëºâëºãººíä 4 íýðèéí àæëûã òóñãàëàà. Ñàëáàðûí õàðúÿà äýä ñòàíöóóä, àëáà, õýñýãò äàñãàëóóä òºëºâëºãººíèé äàãóó ÿâàãäàæ, ÀÝÄ-èéã 5 óäàà ÿâóóëæ 56 õ¿í, ÃÝÄ-èéã 6 óäàà ÿâóóëæ 78 õ¿í, ÎÝÄ-èéã 4 óäàà ÿâóóëæ 49 õ¿í õàìðàãäñàí áàéíà. Õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë, ýð¿¿ë àõóéí àíõàí øàòíû ¿çëýãèéã äàâõàðäñàí òîîãîîð 71 óäàà õèéæ, íèéò 47 çºð÷èë, II øàòíû ¿çëýãèéã 12 óäàà ÿâóóëæ íèéò 21 çºð÷èë III øàòíû ¿çëýãèéã 8 äýä ñòàíö, 3 àëáûã õàìðóóëàí õèéæ, 64 íýðèéí çºð÷ëèéã èëð¿¿ëýí óñòãóóëàõ àðãà õýìæýýã àâ÷ àæèëëàëàà. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû ãðóïï àõèõ øàëãàëòûã 4 àæèëòíààñ àâ÷, áèå äààí àæèëëàõ ýðõèéã îëãîæ, ñàëáàðûí äàðãûí òóøààëààð àæëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàðèóöàã÷ íàðûã òîìèëëîî. Ãàìøãààñ õàìãààëàõ óëñûí õÿíàëòûí áàéöààã÷èéí àëáàí ìýäýãäëèéí äàãóó ãàìøãèéí àþóëûí ¿åä áýëýí áàéäëûã õàíãàõ çîðèëãîîð 6 íýðèéí àæëóóäûã õèéæ, òàéëàíã ÿâóóëëàà. Äýä ñòàíöóóäûí íèéò 10 õàìãààëàõ õýðýãñëèéã òóðøèæ áàòàëãààæóóëàí, 28 õàìãààëàõ õýðýãñëýë, 1 àæëûí õóâöñûã øèíýýð îëãîñîí áàéíà. Õºäºëìºðèéí õýâèéí áóñ íºõöºëä àæèëëàäàã íèéò 18 àæèëòàíä õîð ñààðìàãæóóëàõ áîäèñûã îëãîñîí áàéíà. Ãàëûí àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿çëýã øàëãàëòûã 18 óäàà õèéæ, 11 õýñýã íýãæèéã õàìàð÷, 7 çºð÷ëèéã èëð¿¿ëýí óñòãàëàà. 5 ø ãàëûí õîðûã øèíýýð àâ÷ àæëûí áàéðàíä òàâèëàà. *Íàðÿä øèéäâýð * ñýäýâò ñàðûí àÿíû õ¿ðýýíä ìàíàé ñàëáàðààñ äàðààõ àæëóóäûã õèéæ ã¿éöýòãýëýý. ¯¿íä:1. Ñàëáàðûí õàðúÿà ÖÄÀØ, äýä ñòàíöóóäûí

òîíîã òºõººðºìæ¿¿äýä àæèë ã¿éöýòãýõ ¿åä àæëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàðèóöàã÷ íàðûã ñàëáàðûí äàðãûí 21 òîîò òóøààëààð øèíý÷ëýí òîìèëæ, òóøààëûã íàðÿä øèéäâýð áîëîí àøèãëàëòûí ÿâöàä õèéãäýõ àæëûí æàãñààëòûí õàìò àëáà, õýñýã, äýä ñòàíöóóäûí àæèëëàãñäàä òàíèëöóóëàí, àæëûí áàéðóóäàä õ¿ðã¿¿ëæ, ìºðäºæ àæèëëàõûã äààëãàëàà.

2. Ñàëáàðûí àëáà, õýñýã á¿ðò áîëîí àëáàí òóøàëòíóóäàä õºòëºõ õýðãèéí íýðñèéí æàãñààëòûã øèíý÷ëýí ãàðãàæ áàòàëãààæóóëàí, ìºðäºí àæèëëàæ áàéíà.Äýä ñòàíöóóä áîëîí àëáà, õýñã¿¿äýä õºòëºãäºæ áóé æóðíàë á¿ðòãýë¿¿äèéã äóãààðëàí, áèò¿¿ìæëýí, ¿íýí çºâ, öýâýð õºòëºõ àæëûã òîãòìîë õèéæ áàéíà.

3. Øóóðõàé àæèëëàãààíä õºòëºãäºæ áóé

æóðíàë á¿ðòãýë¿¿äèéí õºòëºëòèéí áàéäàëòàé ñàëáàðûí èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòíóóäûí òàíèëöàõ õóâààðèéã øèíý÷ëýí ãàðãàí áàòàëãààæóóëñàí áºãººä ìºðäºëòºíä òîãòìîë õÿíàëò áàéíà. Á¿õ æóðíàë á¿ðòãýë¿¿äýä òàíèëöñàí òóõàé òýìäýãëýë õºòëºõ òóñãàé õóóäàñ õèéæ, èëýðñýí çºð÷ëèéã òóõàé á¿ð óñòãàí àæèëëàæ áàéíà.

4. ÕÀÁÝÀ-í III øàòíû ¿çëýãèéã íàðÿä, øèéäâýðèéí ñèñòåìèéí õýðýãæèëòýä íèéò 9 äýä ñòàíö, 4 àëáà, 1 õýñýãò àÿíû õ¿ðýýíä õèéæ, íèéò 21 çºð÷èë èëð¿¿ëýí óñòãóóëàõ àðãà õýìæýýã àâ÷ àæèëëàëàà.

5. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû íàðÿäûí ìàÿãòûã ä¿ðýìä çààãäñíû äàãóó À4 öààñàí äýýð õýâëýí, õîðûí öààñ àøèãëàí áè÷èëòèéã õèéí àøèãëàæ áàéíà.

6. Àæëûí áàéðóóäàä áàéãàà àíõààðóóëàõ ïëàêàòóóäûí ºíãº ¿çýìæèéã ñýðãýýæ, ýíý òºðëèéí 25 ø ïëàêàò, òàìõèíû õÿíàëòûí òóõàé õóóëèéí äàãóó íèéò 50 ø ñàíàìæóóäûã í¿äýíä õàðàãäàõóéö ãàçðóóäàä øèíýýð áàéðëóóëëàà.

7. Äýä ñòàíöóóäûí øóóðõàé àæèëëàãààíû æóðíàëûí õºòëºëòºä ¿çëýã øàëãàëò õèéõýä, ìýäýýëýë îðõèãäóóëàõ, áóðóó áè÷èõ çýðýã çºð÷ë¿¿ä èëðýýã¿é áîëíî.

8. Íàðÿäûã çºâ áè÷èõ òàëààð òóøààëààð áàòëàãäñàí íàðÿä îëãîã÷, øèéäâýð ºãºã÷ íàðò ñóðãàëòûã ÿâóóëæ, õàðèëöàí ñàíàë áîäëîî ñîëèëöëîî.

9. Àÿíû õóãàöààíä íèéò 11 íýðèéí àæëûã àþóëã¿é àæèëëàãààíû íàðÿäààð, 55 àæëûã øèéäâýðýýð õèéæ ã¿éöýòãýñýí áàéíà.

10.Íàðÿä, øèéäâýðýýð àæèë ã¿éöýòãýõ ¿åä áðèãàäûí íèéò 123 ãèø¿¿äýä òóõàéëñàí çààâàð÷èëãààã õèéãäýõ àæèëòàé íü õîëáîãäóóëàí ºã÷ àæèëëàñàí áàéíà.

11.Àæëûí áàéðàíä àæèë ã¿éöýòãýõ áðèãàäûí ãèø¿¿ä àæëûí õóâöàñ, õàìãààëàõ äóóëãà çýðãèéã á¿ðýí, çºâ õýðýãëýæ õýâøýýä áàéíà. Àÿíû õóãàöààíä íèéò 17 ø õàìãààëàõ äóóëãûã øèíýýð òàâüæ îëãîëîî.

12.Ñàëáàðûí õýìæýýíä íèéò 23 òºðëèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâðóóäûã øèíý÷ëýí áîëîâñðóóëàõ àæèë õèéãäýæ áàéíà. Äýä ñòàíöóóäûí íèéò 12 ø ÐÕÀ-èéí òàâèëûí êàðòàíä çîõèõ ººð÷ëºëò¿¿äèéã õèéëýý.

ÕÀÁÝÀ ÈÍÆÅÍÅÐ, ÄÎÒÎÎÄ ÕßÍÀËÒÛÍ

ÀÆÈËÒÀÍ ¨.ÀÐÈÓÍÀÀ

Ç¯¯Í-ªÌÍªÄ á¯ÑÈÉÍ ÑàËáàð

Çàñâàðûí àæëûí ìýäýýÌàíàé ñàëáàð óðñãàë çàñâàðûí àæëààð ªíäºðõààí äýä ñòàíöûí ÎÏÓ, ÇÐÓ áîëîí Áàãàíóóð äýä ñòàíöûí ÈÕÁ, ×îéðûí êîíòîðûí ãýðýëò¿¿ëýã, Ñàéíøàíäûí 2 àâòîìàøèíûã îíîøëîãîîíä îðóóëæ, Õîò äýä ñòàíöûí 6 êÂ-ûí 4ø, Òºâ äýä ñòàíöûí 6 êÂ-ûí 3ø òîñîí òàñëóóðóóä çýðýã 15 àæèëä 245,4 ìÿíãàí òºãðºãíèé ìàòåðèàë çàðöóóëæ 908,9 ìÿíãàí òºãðºãíèé çàðäàë ãàðãàëàà.Áîð-ªíäºð äýä ñòàíöûí 110 êÂ-ûí ÃÒ-1-èéí Àô-ûí àïïàðàòíû çàæåì õóãàðñàí, Àéðàã äýä ñòàíöûí 35 êÂ-ûí ÕÒ-1-èéí Ñô øàòñàí, ×îéð äýä ñòàíöûí 35 êÂ-ûí Ð-1 À,Ñô-ûí ñàìïèí ðåçèí õàòñàí çýðýã 5 ãýìòýë óñòãàõ àæèë õèéñýí áîëîâ÷ ÄÊ-ààñ íèéë¿¿ëñýí ÇÍÎÌ-35 õ¿÷äýëèéí òðàíñôîðìàòîðûí ¿íý èðýýã¿éãýýñ ìýäýýíä òóñààã¿é áîëíî.

110/220 êÂ-ûí ÖÄÀØ-óóäàä ýýëæèò ¿çëýã 11 óäàà õèéæ øóãàìûí îãòëîëöîë äàâóóëãûí çóðàã áîëîí äýä ñòàíöûí òîíîãëîëûí çóðàã àâ÷ íýãòãýñýí. Øóãàìûí ¿çëýãýýð øóâóó ¿¿ð çàñàõ, òðîññ áîëîí äàìæóóëàã÷ äýýð ãàäíû áèåò òîõîãäîõ ãýìòýë íèéòëýãýýð èõñýæ áàéíà. Ìàíäàëãîâü 110 êÂ-ûí ÖÄÀØ-ûí 714-ð àíêåðò çîõèîìîë áîãèíî çàëãàà õèéæ ×îéð äýä ñòàíöûí ãýìòýëòýé öýã òîäîðõîéëîã÷ òºõººðºìæèéí àæèëëàãààã øàëãàñàí. 3-ð ñàðûí òàñëàëòûí ãðàôèêààð “MCS” ãðóïïûí òºñëèéí àæèë÷èä 2013-03-22-íû ºäºð ªìíºãîâèéã öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ òºñëèéí õ¿ðýýíèé àæëààð Ìàíäàëãîâü 110 êÂ-ûí ÖÄÀØ-ûí ª¯Õ òàâüæ ã¿éöýòãýñýí áºãººä óã òàñëàëòûã äàãóóëàí Ìàíäàëãîâü, Àéðàã, Áîð-ªíäºð, Ñàéíøàíä, Çàìûí-¯¿ä äýä ñòàíöóóäàä òîñòîé òîíîãëîëûí

áîõèðäîë öýâýðëýõ, 10 êÂ ñèñòåì øèíä ÷àíãàëãàà õèéõ, òàñëóóðûí ãóáêà ñîëèõ, Áîð-ªíäºð ×îéð äýä ñòàíöóóäûí ª¯Õ-íû çàãðàäèòåëü áîëîí ôèëüòðèéí ãàäàðäóóëãà òóõàéí òîíîãëîëä àæèë ã¿éöýòãýõýä ºíäºð õ¿÷äýëèéí íºëººëºëä îðæ áîëçîøã¿é íºõöºë á¿ðäñýí áàéñíûã õýâèéí áîëãîõ çýðýã àøèãëàëòûí ò¿âøèí äýýøë¿¿ëýõ 44 íýðèéí àæèë õèéñýí áàéíà.Ýíý ñàðä 4 àâòîìàøèíä óñíû ïîìï,

àêêóìëÿòîð çýðýã 328 ìÿíãàí òºãðºãíèé ñýëáýã ñîëüæ òàâèí ¿éë÷èëãýý õèéñýí.Ìàíàé ñàëáàð 3-ð ñàðä óðñãàë çàðäëààð íèéò 68 íýð òºðëèéí àæèë ¿éë÷èëãýýíä 754 ìÿíãàí òºãðºãíèé ìàòåðèàë ñýëáýã, 2,02 ñàÿ òºãðºãíèé øàòàõóóí, 885,5 ìÿíãàí òºãðºãíèé òîìèëîëò, 2,38 ñàÿ òºãðºãíèé õºäºëìºð çàðöóóëæ 6,04 ñàÿ òºãðºãíèé çàðäàë ãàðãàñàí áàéíàÝðõýì çî÷èäÑàëáàðûí ýìýãòýé÷¿¿äèéí çºâëºëººñ “Îëîí óëñûí ýìýãòýé÷¿¿äèéí ýðõèéã

õàìãààëàõ ºäºð”-èéã óãòàí Áàãàíóóð õýñýãò àæèëëàæ áàéãàà ýðýãòýé àæèëòíóóäûí ãýð á¿ëèéí 22 á¿ñã¿éã õ¿ëýýí àâ÷ áàéãóóëëàãà õàìò îëíûõîî ¿éë àæèëëàãààã ñóðòàë÷èëàõ àæëûã 2013 îíû 3-ð ñàðûí 3-íû ºäºð çîõèîí áàéãóóëàâ.Ìàíàé áàéãóóëëàãûí ¿íýò áàÿëàã áîëîõ àæèëòíóóäûí ìààíü àð ãýðèéíõýí áîë áèäíèé õàìãèéí îéðûí õàìòðàí ç¿òãýã÷èä òóë òýäýíäýý ñàëáàðûí äàðãà ìýíä÷èëãýý äýâø¿¿ëýí, àëáàäûí äàðãà íàð õýñýã íýãæèéíõýý ¿éë àæèëëàãàà áîëîí õàìò îëíîî òàíèëöóóëàí ºíãºðñºí îíä õèéæ á¿òýýñýí, ýíý îíä õèéæ á¿òýýõ àæëàà òàéëàãíàëàà.Õ¿íäýò çî÷äîä ñàëáàðûí âèäåî òàíèëöóóëãà, àæëûí áàéð, ñóðãàëòûí òàíõèì, òóðøèëòûí ºðºº, ýìýãòýé÷¿¿äèéí ºðºº, áÿëäàðæóóëàõ òàíõèì, çî÷èä áóóäàë, öàéíû ãàçàðòàé òàíèëöóóëñíû äàðàà õóðëûí òàíõèìä õ¿íäýòãýë ¿ç¿¿ëýí ñàëáàðûí ñ¿ëä äóóã çîõèîã÷ Þ.Öýíãýë ººðºº äóóëæ, õàìò îëíû ºìíººñ áàÿðûí ìýíä÷èëãýý


¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð6


äýâø¿¿ëýâ. Àëáà õýñã¿¿ä ººð ººðñäèéí àÿ äóóíû ìýíä÷èëãýý äýâø¿¿ëýõýä çàñâàðûí ìîíò¸ð Ö.Áàòäýìáýðýëèéí îõèí 5 íàñòàé Ìºíõíàðàí, ñàëáàðûí äàðãà Ä.Íÿìñ¿ðýíòýé õàìòðàí “Äàíãèíà” õýìýýõ áóðèàä äóóã öàíãèíóóëàí îëíû àíõààðëûã òàòàâ. Çî÷èä òºëººëºã÷äèéí ºìíººñ æîëîî÷ Ö.Áàòìºíõèéí õàíü Íàñàíòîãòîõ íºõºðòýéãºº õîðøèí àðäûí äóó äóóëàâ. Àçûí ñóãàëààã àäòàé äóó÷èí îõèí Ìºíõíàðàíãààð ñóãàëóóëàõàä æîëîî÷ Á.Àëòàíãýðýëèéí õàíü Óðàí÷èìýã àíõíû àçòàí áîëæ ¿ñ÷èíä, æèæ¿¿ð ñàíòåõíèê÷ À.Õ¿¿áèøèéí õàíü Äîëãîðñ¿ðýí ãîî ñàéõàíä, ìîíò¸ð Õ.Ýðäýíýáààòàðûí õàíü Áîëîðìàà ìàíþêóðò íýã óäàà ¿íýã¿é ¿éë÷ë¿¿ëýõ ýðõýýð øàãíóóëàâ.Çàñâàðûí õýñãèéí ìîíò¸ðóóä àãààðûí øóãàì äýýð òýðãýíöýðýýð ÿâàõ, òºìºð òóëãóóðò àâèðàõ, àâòûí õýñýã ÒÂ øàòòàé òýðãýýð ºðãºõ ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýí ÿìàð íºõöºëä þó õèéäãýý òîâ÷õîí ñîíèðõóóëæ, ýýëæèéí èíæåíåð Á.Ãàíáààòàð, õîëáîîíû èíæåíåð Ò.Ãàíáààòàð íàð Áàãàíóóð äýä ñòàíöûã òàíèëöóóëàâ. Ýðõýì çî÷èä Áàãàíóóð äýä ñòàíöûí ¿éë àæèëëàãààòàé òàíèëöñàíààð ýíý óäààãèéí óóëçàëò ºíäºðëºæ áàéãóóëëàãà õàìò îëíû òóõàé îëîí ñàéõàí ìýäýýëýëòýé áîëñíîî òàëàðõàí áàÿðòàéãààð áóöàöãààâ. Ìýðãýæëèéí øàëãàëò àâëàà Ñàëáàðûí ìýðãýæëèéí øàëãàëòûí êîìèññ öàã õóãàöàà õîæèõîîð õî¸ð õóâààãäàí åðºíõèé èíæåíåð Á.Ï¿ðýâñ¿ðýí, ÕÀÁÝÀ èíæåíåð Ä.Àíõáàÿð, æîëîî÷ Ýðäýíáààòàð íàð Äóíäãîâü Äîðíîãîâü Çàìûí-¯¿ä ÷èãëýëýýð, àøèãëàëòûí àëáàíû äàðãà

Ä.Ãàíáàò, çàñâàðûí àëáàíû äàðãà Í.Áààòàðõóÿã, æîëîî÷ À.Ìºíõòîãòîõ íàð ªíäºðõààí, Áàÿíìºíõ, Áîð-ªíäºð, Àéðàã, ×îéð ÷èãëýëýýð ãàð÷ 2013 îíû 2-ð ñàðûí 15-íààñ 21 õîîðîíä äýä ñòàíöóóäààð, 2-ð ñàðûí 23-25-íä Áàãàíóóðò àæèëëàí íèéò 128 õ¿íýýñ ýýëæèò, 3 õ¿íýýñ àíõíû øàëãàëò àâñàí. Ìàíäàëãîâü, Ñàéíøàíä, Çàìûí-¿¿ä, ªíäºðõààí, Áàÿíìºíõ, Áîð-ªíäºð, Àéðàã, ×îéð äýä ñòàíöóóäûí àæëûí áàéðàíä àøèãëàëò-çàñâàðûí ãóðàâäóãààð øàòíû ¿çëýã õèéæ 70 ø òîíîãëîëûí áîëîí àøèãëàëòûí çºð÷èë èëð¿¿ëýí çàñàõ øààðäëàãà òàâüñàí. ªíäºðõààí, Áàÿíìºíõ, Áîð-ªíäºð, Àéðàã, ×îéð, Ìàíäàëãîâü, Ñàéíøàíä, Çàìûí-¿¿ä äýä ñòàíöóóäûí àæëûí áàéðàíä õºäºëìºðèéí àþóëã¿é áàéäàë ýð¿¿ë àõóéí áîëîí ¯ÝÕ-íû õàìòàðñàí ¿çëýãèéã ãàëûí áàãàæ õýðýãñýë, äàñãàë çààâàð÷èëãàà, ñóðãàëò, øóóðõàé àæèëëàãààíû áè÷ëýã, æóðíàë áàðèìò õºòëºëò, àæëûí áàéðíû ýìõ öýãö ñýäâýýð õèéí 51 çºð÷èë èëð¿¿ëýí õóãàöààòàé ¿¿ðýã ºãñºí. ªíäºðõààí äýä ñòàíöûí 5 ñàíàë, Áîð-ªíäºðèéí 6 ñàíàë, Àéðàã äýä ñòàíöûí 11 ñàíàë, ×îéð äýä ñòàíöààñ èð¿¿ëñýí 7 ñàíàëûã ñàëáàðûí óäèðäëàãûí çºâëºëä òàíèëöóóëñàí.Ýíý æèëèéí ìýðãýæëèéí øàëãàëò øàëãóóëàã÷ íü õàìò îëíû ºìíº àñóóëòàà õàðèóëæ ñóðãàëò õýëáýðýýð ÿâàãäñàíààðàà óðüä æèë¿¿äýýñ îíöëîã áîëîâ.ÃÀÂÚßÀ ÄÀÃÀÑÀÍ Á¯ÒÝÝË2013 îíû 2-ð ñàðûí 1-íýýñ 8 õ¿ðòýëÀøèãëàëòûí àëáàí õàìò îëîí

èíæåíåð¿¿äèéí ºðººíèé ìîäîí øêàôíû õààëãàíä øèëýí öîíõ ãàðãàí, êîíòîðûí øàòíû õîíãèëä ñàëáàðûí ò¿¿õòýé õîëáîîòîé çóðàã áàéðëóóëàõ àæëûã õèéæ á¿òýýë÷ àÿíû äýâòýðèéã äàãàëäóóëàí “çóðàã ò¿¿õ ºã¿¿ëíý” ôîòî çóðãèéí àëüáîì íýýæ ÿâóóëàâ. Òºâ Õîò Áàãàíóóð ñòàíöûí 13 ÈÒÀ-íààñ ãàðãàñàí “Áàãàíóóð äýä ñòàíöûã öàõèì æóðíàëòàé áîëãîõ”, ”Adobe Director 11.5 ïðîãðàìì àøèãëàí òîíîãëîëûí àøèãëàëòûí ýëåêòðîí çààâàð õèéõ” çýðýã 17 ñàíàëûã äýâòýðò õàâñàðãàâ.2013 îíû 2-ð ñàðûí 8-íýýñ 15 õ¿ðòýëÇàñâàðûí àëáàíû õàìò îëîí “ÖÄ¯Ñ” ÒªÕÊ-íû ëîãî á¿õèé ýëåêòðîí öàã, àêêóìëÿòîð öýíýãëýã÷, òîñîí òàñëóóðûí øèëæèëòèéí ýñýðã¿¿öýë çýðýã çàëãàëò õýìæèã÷ ýëåêòðîí õýìæ¿¿ð, øèí áîëîí òºìºð õèéö õýâëýõ øàõàã÷ òºõººðºìæ, çººâðèéí ¿ëýýëãýí õàëààãóóð õèéí ñõåì çóðãèéã õàâñàðãàâ. Àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí ºã¿¿ëëýã áîëîí òºìºð áåòîí òóëãóóðûí öóóðàëòàíä õÿíàëò òàâèõ àðãà÷èëàë áîëîâñðóóëæ “Á¿òýýë äàãàõ áèäíèé ñàíàë”-ààð äàðàà ¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéõ áóþó áóñäûã æèøýý áîëãîí àøèãëàí õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé “õóðëûí òàíõèìä ÝÕÒÀ-óóä, ñóðãàëòûí òàíõèìä òîìú¸î áàéðëóóëàõ”, “çººâðèéí íîìûí ñàí”, “íºëººëëèéí õ¿÷äýë ìýäðýã÷ äóóò ãýðýë”, “àãààðûí øóãàìä äýýä ¿çëýã õèéõ íèñäýã êàìåð” çýðýã 20 ñàíàë äýâø¿¿ëýâ.2013 îíû 2-ð ñàðûí 15-íýýñ 22 õ¿ðòýëÐåëå õàìãààëàëò õàìæèëò òóðøèëòûí àëáàíû õàìò îëîí áàðèìò ¿äýã÷ òºõººðºìæ àæèëä îðóóëàí, ã¿éäëèéí òðàíñôîðìàòîðò

ã¿éäýë øàõàí õýìæèëò õèéõ òºõººðºìæ, êîíòîðûí ºðºº òàñàëãààíû íýãäñýí æàãñààëò ãàðãàí, õàìãààëàõ õýðýãñýë, òóðøèõ íîðì, ãàçàðäóóëàõ áàéãóóëàìæèéí ñàìáàðóóä õèéæ “0-36 Â ãàðãàõ òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâüñãóóð”, “ãýðýëòýé òîìðóóëàã÷ øèë”, “ìýäðýã÷òýé ãýðýëò¿¿ëýã áîëîí ôîòî äèîäîí óíòðààëãà” çýðýã 6 ñàíàëûã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õèéõýýð äýâø¿¿ëýâ.2013 îíû 2-ð ñàðûí 22-íýýñ 3-ð ñàðûí 1 õ¿ðòýë.ªíäºðõààí äýä ñòàíöûí õàìò îëîí àãààðûí øóãàìûí òîíîãëîëûí ñóðãàëòûí ¿ç¿¿ëýí õèéæ, Õýíòèé àéìãèéí öàõèëãààí õàíãàìæèéí ñõåìèéã íýãòãýí, 6 êÂ-ûí ÕÕÁ-ûí ÿ÷åéê á¿ðò 6/0,4 êÂ-ûí õàíãàìæèéí ñõåì áîëîí ãàëûí ñàìáàð ãàðöûí ñõåì øèíý÷èëæ, àíõíû òóñëàìæòàé õîëáîãäîëòîé ìàòåðèàëóóä öóãëóóëàí íîì áîëãîí ýìõýòãýí õýâëýæ ªíäºðõààí Áàÿíìºíõ ñòàíöóóäàä áàéðëóóëñàí.

Çàñâàðûí àëáàíû äàðãà Í.Áààòàðõóÿã


Ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàðûí ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëò¿¿äÖàõèëãààí äàìæóóëàëò, ò¿ãýýëòèéí àëäàãäàë /1997-2012 îí/

Òºâèéí á¿ñèéí òîìîîõîí êîìïàíèóäûí öàõèëãààí äàìæóóëàëò, ò¿ãýýëòèéí íèéò àëäàãäàë

(õóâèàð)

Áàðóóí á¿ñèéí öàõèëãààí äàìæóóëàëò, ò¿ãýýëòèéí àëäàãäàë (õóâèàð)

“ÄÎÐÍÎÄ Á¯ÑÈÉÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÍÈÉ ÑÈÑÒÅÌ” ÒªÕÊ-èéí öàõèëãààí ò¿ãýýëòèéí àëäàãäàë (õóâèàð)

“ÄÀËÀÍÇÀÄÃÀÄÛÍ ÄÓËÀÀÍÛ ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÑÒÀÍÖ” ÒªÕÊ-èéí öàõèëãààí ò¿ãýýëòèéí àëäàãäàë (õóâèàð)

Àëòàé-Óëèàñòàéí á¿ñèéí öàõèëãààí ò¿ãýýëòèéí àëäàãäàë (õóâèàð)

Òàéëáàð: Ãîâü-Àëòàé àéìãèéí “Åñºíáóëàã ýð÷èì õ¿÷”, Çàâõàí àéìãèéí “Óëèàñòàé ýð÷èì õ¿÷” ÕÕÊ íü øèíýýð áàéãóóëàãäñàí Àëòàé-Óëèàñòàé ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåì (ÀÓÝÕÑ)-èéí õ¿ðýýíä

¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. “Åñºíáóëàã ýð÷èì õ¿÷” ÕÕÊ íü 2010 îíîîñ çºâõºí öàõèëãààí ¿éëäâýðëýõ ¿éë àæèëëàãàà

ýðõëýõ áîëñîí.

Òàéëáàð: Ýíýõ¿¿ ìýäýýëëèéã Óíãàð óëñ äàõü Ýð÷èì õ¿÷íèé çîõèöóóëàã÷äûí á¿ñèéí íèéãýìëýã (Energy Regulators Regional Association) -ýýñ 2011 îíû ýõíèé õàãàñ æèëèéí áàéäëààð ãàðãàñàí ¿íý òàðèôûí ìýäýýëëýýñ àâàâ. * - Íýìýãäñýí ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûã îðóóëààã¿é áà 1 àì. äîëëàðûã 1300 òºãðºãººð òîîöîâ.

Ãàäààä îðíóóäûí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààíû ¿íèéã õàðüöóóëñàí ñóäàëãàà

Àçèéí çàðèì îðíóóäûí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààíû ¿íèéã õàðüöóóëñàí ñóäàëãàà

Òàéëáàð: * - Íýìýãäñýí ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûã îðóóëààã¿é áà 1 àì.äîëëàðûã 1300 òºãðºãººð òîîöîâ.

ªíäºð õºãæèëòýé çàðèì îðíóóäûí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààíû ¿íèéã õàðüöóóëñàí ñóäàëãàà

Òàéëáàð: Ýíýõ¿¿ ìýäýýëëèéã Îëîí óëñûí ýð÷èì õ¿÷íèé àãåíòëàãààñ 2011 îíû áàéäëààð ãàðãàñàí ñóäàëãààíààñ àâàâ.* - Íýìýãäñýí ºðòãèéí àëáàí òàòâàðûã îðóóëààã¿é áà 1 àì.äîëëàðûã 1300 òºãðºãººð òîîöîâ.

Ýð÷èì õ¿÷íèé çîõèöóóëàã÷äûí á¿ñèéí íèéãýìëýãèéí ãèø¿¿í îðíóóäûí õýðýãëýã÷äèéí öàõèëãààíû ¿íèéã õàðüöóóëñàí ñóäàëãàà

Õýðýãëýã÷ çºâõºí ººðèéí õýðýãöýýíäýý çîðèóëæ ººðºº ¿éëäâýðëýñýí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã ýíýõ¿¿ ãðàôèêò òóñãààã¿é áîëíî.

Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ¿éëäâýðëýë (2012 îí)

Ìîíãîë óëñûí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ¿éëäâýðëýë (2012 îí)

Äóëààíû ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýã÷äèéí òîî (2012 îí)

Öàõèëãààí, äóëààíû ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýã÷èä /2012 îí/

Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷ õýðýãëýã÷äèéí òîî (2012 îí)

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 7


1. ÍÈÉÒËÝÃ ¯ÍÄÝÑËÝË1.1 Öàõèëãààí Äàìæóóëàõ ¯íäýñíèé Ñ¿ëæýý

ÒªÕÊ (öààøèä “ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ” ãýõ)-èéí òºâ óäèðäëàãà, ñàëáàð, õýëòýñ, àëáà íýãæèéí íèéò àæèëòíóóä íü êîìïàíèéí òîäîðõîéëñîí çîðèëãî, çîðèëò, ÷èã ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ, íèéòýýð äàãàæ ìºðä¿¿ëýõýýð òîãòîîñîí õóóëü òîãòîîìæ, ä¿ðýì, æóðàì, íîðì, ñòàíäàðòûã õàíãàæ àæèëëàõäàà áàðèìòëàõ ¸ñ ç¿éí çàð÷èì, õýì õýìæýý, çàí ¿éëèéã òîãòîîí õýâø¿¿ëýõ, äàãàæ ìºðäºõ, ñàõèí áèåë¿¿ëýõ áîëîí ýíýõ¿¿ ä¿ðìýýð òîãòîîñîí õýì õýìæýýã çºð÷ñºí ýòãýýäýä õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ¸ñ ç¿éí çºð÷èëòýé õîëáîãäîí ¿¿ñýõ áóñàä õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí çîðèëãî îðøèíî.

1.2 ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíóóäûí ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéí ¿íäýñ íü Ìîíãîë Óëñûí Õºäºëìºðèéí òóõàé áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä õóóëèóäûí õýì õýìæýý, çàð÷èì, “Êîìïàíèéí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì” áàéíà.

1.3 ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí óäèðäëàãà áîëîí àæèëòíóóä íü ¸ñ ñóðòàõóóíû íèéòëýã øààðäëàãààñ ãàäíà ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä òîäîðõîéëñîí ¸ñ ç¿éí çàð÷èì, õýì õýìæýý, çàí ¿éëèéã ìºðäºæ, ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí áîëîí ººðèéí (õóâèéí, ìýðãýæëèéí) íýð õ¿íäèéã õàìãààëæ àæèëëàõ ¿¿ðýãòýé.

1.4 Êîìïàíèéí Ã¿éöýòãýõ çàõèðàë, ¨ñ ç¿éí Õîðîî, Íèéãìèéí áîäëîãî, õ¿íèé íººöèéí õýëòýñ íü ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéã äàãàæ ìºðä¿¿ëýí, áàéíãûí õÿíàëò, õàðèóöëàãûí òîãòîëöîîã äîòîîääîî á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàíà.

2. ÁÀÐÈÌÒËÀÕ ÇÀÐ×ÈÌ1.1 ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíóóä íü ºäºð òóòìûí

¿éë àæèëëàãààíäàà õóóëü äýýäëýõ çàð÷ìààñ ãàäíà ¸ñ ç¿éí äàðààõ çàð÷ìûã áàðèìòàëæ àæèëëàíà. ¯¿íä:

• Õóóëèéãäýýäëýæ,õýðýãæ¿¿ëýõ,• Øóäàðãàáàéõ,• Õàðèóöëàãàòàéáàéõ,• Ýðõýëñýíàæëààìýðãýæëèéíºíäºðò¿âøèíä

ã¿éöýòãýõ,• ÖÄ¯ÑÒªÕÊ-èéííýðõ¿íäèéãºíäºðòºðãºõ.1.2 Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 2.1-ò çààñàí çàð÷ìûí

õ¿ðýýíä áàéãóóëëàãûí çîðèëãî, çîðèëò, ÷èã ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëæ, àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý äîð äóðäñàí ç¿éëñèéã ýðõýìëýí äýýäýëíý. ¯¿íä:

À. Õóóëèéã äýýäëýæ, õýðýãæ¿¿ëýõ çàð÷ìûí õ¿ðýýíä: êîìïàíèéí áîäëîãî, øèéäâýðèéã áîëîâñðóóëàõ, çîðèëãî, çîðèëò, ÷èã ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîí ºäºð òóòìûí á¿õèé ë ¿éë àæèëëàãààíä ¯íäñýí õóóëü, áóñàä õóóëèéã ÿìàãò äýýäëýí ñàõèõ;

Á. Øóäàðãà áàéõ: õ¿ëýýñýí ¿¿ðýãòýý ¿íýí÷ áàéæ, íèéòèéí àøèã ñîíèðõîëä çàõèðàãäàí àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëä àâòàõã¿é áàéõ, õóóëü áóñ, øóäàðãà áóñ ÿâäàëòàé ýâëýðøã¿é áàéæ, áóñäûã ìàíëàéëàõ, çºâèéã ýðõýìëýí äýýäëýæ, àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý óëñ ¿íäýñòíèé (íèéòèéí) áîëîí êîìïàíèéí ýðõ àøãèéã ÿìàãò òýðã¿¿íä òàâüæ, øóäàðãà áóñ áàéäàëòàé ¿ë ýâëýðýí, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ çàéëñõèéõ,

Â. Õàðèóöëàãàòàé áàéõ: òóõàéí àæëûí áàéðíû øààðäëàãûã á¿ðýí õàíãàæ, àæèë ¿¿ðýã, óäèðäëàãààñ ºãñºí ¿¿ðýã äààëãàâðûã áèåë¿¿ëáýë çîõèõ õóãàöààíä íü ã¿éöýòãýõèéí òºëºº àâ÷ õýðýãæ¿¿ëáýë çîõèõ á¿õèé ë àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýí, ÷àíàðûí øààðäëàãà õàíãàñàí ã¿éöýòãýë, ¿ð ä¿íä õ¿ðäýã, õ¿ðýõèéí òºëºº ººðèéãºº á¿õ òàëààð äàé÷ëàí àæèëëàæ, ººðòºº áîëîí áóñäàä çàð÷èì÷ øààðäëàãà òàâüæ, õèéñýí àæëûí ã¿éöýòãýë, ¿ð ä¿íãèéí òºëºº á¿ðýí õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ, àæèë ìýðãýæèëäýý õ¿íäýòãýëòýé õàíäàõ, áóñàä àæèëòàí áîëîí áàéãóóëëàãà, èðãýí á¿ðòýé àäèë òýãø, àëàã÷ëàëã¿é õàðüöàí áàéãóóëëàãûí õºãæèëä ººðèéí õóâü íýìðèéã îðóóëàõ,

Ã. Ýðõýëñýí àæëàà ìýðãýæëèéí ºíäºð ò¿âøèíä ã¿éöýòãýõ: òóõàéí àñóóäëûã ¿íäýñëýëòýé, ¿íýí çºâ, áîäèò ìýäýýëýëä òóëãóóðëàí ñóäëàæ, óëìààð ñàíàë, òàíèëöóóëãà, ä¿ãíýëò áîëîâñðóóëàõ, àæèë ¿¿ðãýý øóäàðãààð ã¿éöýòãýõ, àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä øààðäëàãàòàé ººðèéí ìýäëýã ÷àäâàðûã áàéíãà äýýøë¿¿ëýõýä àíõààðàõ,

Ä. ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí íýð õ¿íäèéã ºíäºðò ºðãºõ: ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíû ¿éë àæèëëàãàà, çàí áàéäàë íü ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-ä èòãýõ îëîí íèéòèéí èòãýëèéã áàòàòãàí áýõæ¿¿ëýõýä ÷èãëýõ.

3. ¨Ñ Ç¯ÉÍ ÕÝÌ ÕÝÌÆÝÝÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíóóä íü àæèë, ¿¿ðãýý

ã¿éöýòãýõäýý ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéí 2.1-ä çààñàí ¸ñ ç¿éí çàð÷ìûí õ¿ðýýíä äàðààõ ¸ñ ç¿éí íýì õýìæýýã äàãàæ ìºðäºíº. ¯¿íä:

1.1 Õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëºº, õóóëü ̧ ñíû ýðõ àøãèéã

õ¿íäýòãýí ¿çýõ,1.2 ¯íäñýí õóóëü, áóñàä õóóëü òîãòîîìæ, ýðõ

ç¿éí àêò, áàéãóóëëàãûí õýìæýýíä äàãàæ ìºðäºæ áàéãàà ñî¸ë, äýã æóðàì, ä¿ðýì, çààâðûã ÷àíä áàðèìòëàõ,

1.3 Êîìïàíèéí áîëîí ººðèéí íýð õ¿íä, àìæèëòûí òºëºº õàìò îëîí, õóâü õ¿íèé íýð òºð, ýð¿¿ë ìýíä, õàìò îëíû ýâ íýãäëèéã äýýäëýõ,

1.4 Êîìïàíèéí ýðõ àøãèéã ýí òýðã¿¿íä òàâüæ, èäýâõ ç¿òãýë ãàðãàí õàìò îëíûõîî àæèë ¿éëñò èë¿¿ èõ õóâü íýìýð îðóóëàõûã ýðõýìëýæ, ¿¿ðýã õàðèóöëàãàà ÿìàãò óõàìñàðëàí, ýðõýëñýí àæëàà ìýðãýæëèéí ºíäºð ò¿âøèíä õàðèóöëàãàòàé ã¿éöýòãýõ,

1.5 Õàðüÿà äýýä øàòíû àëáàí òóøààëòíûã áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ, àñóóäàë øèéäâýðëýõ, øèéäâýð ãàðãàõàä íü õóóëüä íèéöñýí, áîäèò áàðèìò íîòîëãîîíä òóëãóóðëàñàí, ¿íäýñëýë á¿õèé, ¿íýí çºâ ìýäýýëýë, ìýðãýøëèéí çºâëºãººãººð õàíãàõ,

1.6 Õóóëü çºð÷ñºí, àëáàí òóøààëûí áàéäëàà óðâóóëàí àøèãëàñàí áîëîí ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã çºð÷ñºí àëèâàà ¿éëäýëòýé ýâëýðøã¿é áàéæ, ýíý òóõàé ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ìýäýýëýõ,

1.7 Àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ áàéõäàà òºð, áàéãóóëëàãà, õóâü õ¿íèé õóóëèàð õàìãààëàãäñàí íóóöûã çàäðóóëàõã¿é áàéæ, õóâèéí áîëîí áóñäûí àøèã ñîíèðõëûí òºëºº àøèãëàõ, àëáàí ̧ ñíû àëèâàà ìýäýýëëèéã ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòíû çºâøººðºëã¿éãýýð òàðààõã¿é áàéõ,

1.8 Àæèë òºðºëòýé õîëáîãäîëòîé ìýäýýëëèéã íóóí äàðàãäóóëàõ, ýñâýë áóðóó ìýäýýëëýõ, óäèðäëàãààñ øèéäâýð ãàðãàõàä ñààä ó÷ðóóëàõ, öàã àëäàãäóóëàõ, ò¿¿í÷ëýí òýäãýýð ìýäýýëëýý õóâèéí ñîíèðõëûí ¿¿äíýýñ áîëîí áóñäûí íýð õ¿íäýä õàëäàõ, àéëãàí ñ¿ðä¿¿ëýõ õýðýãñýë áîëãîí àøèãëàõûã õîðèãëîíî,

1.9 Õàìò îëîí, çî÷äûí äóíä áàéõäàà óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí, àæèëòíóóäòàé àëáàí áóñ õàðüöàà òîãòîîõã¿é áàéõ,

1.10 Àæèëòàí íü àæëûí áàéðàí äýýð áóñäûã õýë àìààð äîðîìæëîõ, îð ¿íäýñëýëã¿é ç¿éëýýð ã¿æèðäýæ ã¿òãýõ, ýëäýâ á¿ä¿¿ëýã çàí àâèð ãàðãàí òàíõàéð÷, îð÷íû àìãàëàí òàéâàí áàéäëûã àëäàãäóóëàõûã õîðèãëîíî,

1.11 Áóñàäòàé ÿìàãò ýâñýã, õ¿íäýòãýëòýé, ñî¸ë÷ áîëîâñîí õàðèëöàæ, áèå áèåýíäýý ¿ëãýð äóóðèàë, àíõààðàë õàëàìæòàé õàíäàíà,

1.12 Àæèëòíóóä íü êîìïàíèéí íýðèéí ºìíººñ àæèëëàæ áàéãààãàà ÿìàãò ñàíàæ áàéãóóëëàãà, èðãýäèéí ýðõ àøãèéã õóóëèéí äàãóó ýðõýìëýí äýýäëýæ, õàðèëöààíû ºíäºð ñî¸ëòîé, õ¿íäýòãýëòýé õàíäàõ,

1.13 Èðãýä, îëîí íèéòòýé õàðèëöàõäàà òýäíèéã àëáàí òóøààë, àëäàð õ¿íä, ¿íäýñ óãñàà, õýë ñî¸ë, àðüñ ºíãº, íàñ õ¿éñ, íèéãìèéí ãàðàë, õºðºíãº ÷èíýý, øàøèí ø¿òëýã, ¿çýë áîäîë, áîëîâñðîë, òóðøëàãà ìýäëýã, ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë áîëîí õóâèéí øàëòãààíààð ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõã¿éãýýð àäèë òýãø õàíäàõ,

1.14 Òàíèë òàë, íàéç íºõºä, ãýð á¿ë, òºðºë ñàäàíãèéí õ¿ì¿¿ñ, òýäíèé àøèã ñîíèðõîëòîé õîëáîîòîé àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãàõ, óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí áîëîí àëáàíû íýð áàðèõ çýðãýýð àëáàí òóøààë, ýðõ ìýäëýý õóóëü áóñààð àøèãëàõûã öýýðëýõ,

1.15 Áóñäûí àæëûí ºðººíä çºâøººðºëã¿é îðîõ, áóñäûí ç¿éëèéã çºâøººðºëã¿é àâàõ, àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä íü ñààä ó÷ðóóëàõã¿é áàéõ,

1.16 Áóñàä àëáàí õààã÷èéí ¿éë àæèëëàãààíä õóóëü áóñààð íºëººëºõ, ñààä áîëîõ, õóóëü áóñ ¿éëäýë õèéõèéã øààðäàõ, ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõèéã õîðèãëîõ,

1.17 Àæèëòàí íü Ìîíãîë Óëñûí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæóóä áîëîí êîìïàíèéí õýìæýýíä äàãàæ ìºðäºãäºõ ä¿ðýì, æóðàì, íîðì, ñòàíäàðò, òóñãàé çºâøººðºëèéí íºõöºë, øààðäëàãûã õàíãàõ, òåõíîëîãèéí ãîðèìûí äàãóó îñîë àþóëã¿é, òåõíèêèéí ºíäºð ò¿âøèíä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëíà,

1.18 Õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ÷èã ¿¿ðãèéíõýý äàãóó áàéãóóëëàãà, èðãýäýä ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõäýý õ¿íä ñóðòàë, ÷èðýãäýëã¿éãýýð àñóóäëûã íü øóóðõàé øèéäâýðëýæ, çîõèõ õàðèóã ºã÷ àæèëëàõ,

1.19 Õºäºëìºðèéí õóóëü, áàéãóóëëàãûí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàìä çààñíû äàãóó àæëûí öàãèéã á¿ðýí, ¿ð á¿òýýëòýé àøèãëàõ,

1.20 Àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòûí äàãóó ã¿éöýòãýñýí àæëûí õàðèóöëàãàà á¿ðýí õ¿ëýýõ,

1.21 ¯¿ðýã äààëãàâàð, òºëºâëºãººò àæëûã òîãòîîñîí öàã õóãàöààíä íü ÷àíàðòàé ã¿éöýòãýæ, ýöñèéí ¿ð ä¿íã õàíãàæ àæèëëàõ,

1.22 Çàõèðàõ, çàõèðàãäàõ ¸ñíû çàð÷ìûã áàðèìòàëæ, òîäîðõîé àñóóäëààð ººð ñàíàëòàé áàéñàí ÷ óäèðäëàãààñ ãàðãàñàí õóóëüä íèéöñýí øèéäâýð, ºãñºí ¿¿ðýã äààëãàâðûã öàã òóõàéä íü áèåë¿¿ëýõ,

1.23 ªºðèéí áóðóóòàé ¿éë àæèëëàãààíààñ àëäàà

ãàðñàí òîõèîëäîëä ãýì áóðóóãàà øóäàðãààð õ¿ëýýæ, äàõèí äàâòàõã¿é áàéõ,

1.24 Àæëûí áàéðàíä àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ áàéõäàà êîìïàíèéí ëîãî á¿õèé, áàòëàãäñàí ä¿ðýìò õóâöàñûã áàéíãà ºìñºæ áàéõ,

1.25 ¯íäñýí àæëààñàà ãàäóóð õóóëèàð çºâøººðñíººñ áóñàä àæèë ¿¿ðýã ýðõëýõã¿é áàéõ,

1.26 Êîìïàíèéí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðìûã ÷àíä áàðèìòëàí àæèëëàõûí çýðýãöýý àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ áàéõäàà àæëûí áàéðàíä áîëîí àæëûí öàãààð, àëáàí òîìèëîëòîîð ÿâàà ¿åäýý ñîãòóóðóóëàõ áîëîí ìàíñóóðóóëàõ ç¿éë õýðýãëýõ, ýñâýë ñîãòóóðóóëàõ óíäàà õýðýãëýñýí ¿åäýý àæëûí áàéðàíä íýâòðýõ, êîìïàíèéí àæëûí áàéð, ò¿¿íèé ãàäíà îð÷èíä, õîðèãëîñîí áóñàä ãàçàðò óòààò òàìõè òàòàõûã õàòóó õîðèãëîíî,

1.27 Êîìïàíèéí ºì÷ õºðºíãº, òåõíèê õýðýãñýë, ýä ç¿éëñ, àëáàí õýðýãöýýíèé ìýäýý, ìàòåðèàë, ìýäýýëëèéí ñàíã àëáàíû áóñ çîðèóëàëòààð àøèãëàõûã õîðèãëîíî,

1.28 Àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý áóñäûí ñºðºã íºëººíä àâòàõ, õóâüäàà ìàòåðèàëëàã áîëîí áóñàä àøèã õîíæîî îëîõ çîðèëãîîð àëáàí òóøààëûí áàéäàë, áîëîìæîî àøèãëàõ, õýí íýãýíä õóóëü áóñ øààðäëàãà òóëãàõûã õîðèãëîíî,

1.29 Õàðààò áóñ áàéæ ãàäíûí íºëººíä àâòàõã¿é áàéõ, àëèâàà àñóóäàëä øóäàðãà áóñ áàéäàë ãàðãàõ, õóóð÷ ìýõëýõã¿é áàéõ, àæèëäàà õ¿íäýòãýëòýé õàíäàíà,

1.30 Àæèëòàí íü àæëûí áàéðíû ýìõ öýãö, ñîíîð ñýðýìæèéã áàéíãà äýýøë¿¿ëæ, ººðèéí õàðèóöñàí ýä ç¿éëñèéã á¿ðýí õàðèóöàæ, áóñäàä àøèãëóóëàõ íºõöºë áîëîìæèéã îëãîõã¿é áàéõûí çýðýãöýý õýâëýìýë õóóäàñ, òàìãà òýìäýã, àëáàí áè÷èã áàðèìòûã õóóðàì÷ààð õýðýãëýõ, õóóëü áóñààð ¿éëäýõèéã õîðèãëîíî,

1.31 Êîìïàíèéí íýð õ¿íäèéã èëýðõèéëýõ õýâëýìýë õóóäàñ, äàðäàñ, òàìãà òýìäãèéã ýðõ õýìæýýíýýñ äàâñàí áîëîí õóâèéí ¿éë àæèëëàãààíä àøèãëàõã¿é áàéõ,

1.32 Ýçýìøñýí ìýäëýã ìýðãýæëýý äýýøë¿¿ëæ ººðèéãºº õºãæ¿¿ëýõýä àíõààðàõ, ñóðãóóëü, äàìæàà, êóðñ, ñåìèíàðò îðîëöîõäîî çîõèõ æóðìûí äàãóó òàíèëöóóëàí àëáàí ¸ñîîð øèéäâýðë¿¿ëýõ,

1.33 Àæëûí áàéðàíä àëáàí òóøààëàà óðâóóëàí àøèãëàæ, áóñäàä áýëãèéí äàðàìò ó÷ðóóëàõûã õîðèãëîíî,

1.34 Áóñäàä íýð õî÷ ºãºõ, ýòãýýä áàéäëààð õîøèãíîæ ìàðçàãàíàñàí ¿éëäëýýð áóñäûí ýðõ ÷ºëºº íýð õ¿íäýä õàëäàõûã öýýðëýõ.

4. ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-ÈÉÍ ÀÆÈËÒÍÛ ÁÈÅÝ ÀÂ× ßÂÀÕ ÇÀÍ ¯ÉË

1.1 Àæèëòàí õàðèëöàí áèåíýý, õàìò îëíîî áîëîí áóñäûã õ¿íäýòãýæ, ººð õîîðîíäîî íºõºðñºã, øóäàðãà, õàìòà÷, àæèë õýðýã÷ õàðèëöààòàé áàéíà.

1.2 Àëáàí õýðýãöýýíèé çîðèóëàëòòàé òåëåôîí óòàñíû äóóäëàãàíä õàðèó ºãºõäºº áàéãóóëëàãà, àëáà, õýëòýñ, íýãæèéí íýð, àëáàí òóøààë, ººðèéí íýðèéã õýëæ áàéíà.

1.3 Õàìò îëíû äóíä ýëäýâ õîâ æèâ, õýð¿¿ë ìàðãààí ¿¿ñãýõ, íýð òºð, àëáàí òóøààë õººöºëäñºí ¿éëäýë ãàðãàõûã öýýðëýíý.

1.4 Àæëûí öàãààð àæëûí áàéðàà îðõèæ ÿâàõã¿é áàéõ, çàéëøã¿é òîõèîëäîëä ãàçàð, õýëòýñ, àëáà, ñàëáàðûí óäèðäëàãààñ “Êîìïàíèéí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì”-ä çààñíû äàãóó çºâøººðºë àâíà.

1.5 Àæëûí áàéðàíä äàðààõ ç¿éëèéã õîðèãëîíî. ¯¿íä:

1.5.1 Àæëûí öàãààð áººíººð íèéëæ, õóâèéí ÿðèà äýëãýõ, àëáàí õýðýãöýýíèé òåëåôîí óòñààð õóâèéí àñóóäëûã óäààí õóãàöààãààð ÿðèõ,

1.5.2 Àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ áàéõäàà áóþó àæëûí áàéðàíäàà ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, ìàíñóóðóóëàõ áîäèñ õýðýãëýõ, èéì áàéäàëòàé èðýõ,

1.5.3 Êîìïàíèéí àæëûí áàéð, ò¿¿íèé ãàäíà îð÷èíä, õîðèãëîñîí áóñàä ãàçàðò óòààò òàìõè òàòàõ,

1.5.4 Á¿ä¿¿ëýã çàí àâèð ãàðãàõ, ºíäºð ÷àíãà äóóãààð ìàðãàëäàõ, õýðýëäýõ, áóñàäòàé ç¿é áóñààð õàðüöàõ,

1.5.5 Õºãæèì ÷àíãààð òàâèõ,1.5.6 Áóñäûí ýä ç¿éëèéã õóëãàéëàõ, ýâäýõ, ñ¿éòãýõ,

çºâøººðºëã¿é àâ÷ àøèãëàõ,1.5.7 Àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýñíèéõýý òºëºº õóóëü

áóñ àðãààð íýã ñàðûí öàëèíãààñ äýýø ¿íý á¿õèé ìºíãºí õºðºíãº, ýä ç¿éë, áýëýã äóðñãàë, øàãíàë óðàìøóóëàë àâàõ,

1.5.8 Àæèëòíóóäûí ¿éë àæèëëàãààíä õóóëü áóñààð íºëººëºõ, íºëººëºõèéã îðîëäîõ, õ¿ñýëò òàâèõ, ñààä áîëîõ, õóóëü áóñ ¿éëäýë õèéõèéã øààðäàõ, ¿¿ðýã äààëãàâàð ºãºõèéã õîðèãëîíî.

1.6 ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí óäèðäàõ àæèëòàí íü ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä çààñàí ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã ñàõèí áèåë¿¿ëýõýýñ ãàäíà äàðààõ çàð÷ìûã ìºðäºæ

àæèëëàõ ¿¿ðýãòýé. ¯¿íä:1.6.1 Àæèëòíûã ã¿éöýòãýñýí àæëûí ¿ð ä¿íãýýð íü

øóäàðãààð ¿íýëæ ä¿ãíýõ, óðàìøóóëàõ,1.6.2 Áóñàä àæèëòíûã ìàíëàéëàõ,1.6.3 Àæèëòàíòàé õîëáîîòîé àëèâàà àñóóäëûã õîâ

æèâ, öóó ÿðèàíä ¿íäýñëýí øèéäâýðëýõã¿é áàéõ.

5. ¨Ñ Ç¯ÉÍ ÕÝÌ ÕÝÌÆÝÝÍÄ ÒÀÂÈÕ ÕßÍÀËÒ, Õ¯ËÝÝËÃÝÕ ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ

1.1 Êîìïàíèéí àæèëëàãñäûí ¸ñ ç¿éí áàéäàëä êîìïàíèéí äîòîîäûí õÿíàëòûí ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé ¨ñ ç¿éí õîðîî õÿíàëò òàâèíà.

1.2 Àæèëòíóóäûí ¸ñ ç¿éí çºð÷ëèéã õÿíàí ¿çýæ, ä¿ãíýëò ãàðãàõ ¿¿ðýã á¿õèé ¸ñ ç¿éí õîðîîíû àæèëëàõ æóðìûã Ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí òóøààëààð áàòàëíà.

1.3 Àæèëòíû ¸ñ ç¿éí çºð÷èë ãàðãàñàí òóõàé ìýäýýëýë, ò¿¿íèéã øàëãàæ òîãòîîõòîé õîëáîãäñîí áàðèìò ìàòåðèàë íü áàéãóóëëàãûí íóóöàä õàìààðíà.

1.4 Ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéã çºð÷ñºí àæèëòíûã êîìïàíèéí ¸ñ ç¿éí õîðîîíû õóðëààð õýëýëöýæ êîìïàíèéí “Êîìïàíèéí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì”, “¨ñ ç¿éí æóðàì”, áîëîí áóñàä õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó øèéäâýðëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë ø¿¿õýýð øèéäâýðë¿¿íý.

1.5 ¨ñ ç¿éí çºð÷èë ãýæ õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæ, ýíý ä¿ðìýýð òîãòîîñîí àæèëòíóóäûí ¸ñ ç¿éí õýì õýìæýýã ñàíààòàé áóþó ñàíàìñàðã¿éãýýð çºð÷ñºí ¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿éã õýëíý.

1.6 Àæèëòíóóäûí ãàðãàñàí ¸ñ ç¿éí çºð÷ëèéã äýýä áàéãóóëëàãûí áîëîí äîòîîäûí õÿíàëò øàëãàëòûí àêò, àæèëòíóóä, èðãýä, áàéãóóëëàãûí èð¿¿ëñýí ºðãºäºë, ìýäýýëëèéí äàãóó øàëãàæ, ¨ñ ç¿éí õîðîîíû õóðëààð õýëýëöýí ä¿ãíýëòýý Çàõèðëûí çºâëºëèéí õóðëààð îðóóëæ øèéäâýðëýíý.

1.7 ¨ñ ç¿éí õîðîî íü îðîí òîîíû áóñ áàéõ áà äàðãà, íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà, ãèø¿¿äýýñ á¿ðäýíý.

1.8 ¨ñ ç¿éí õîðîîíû á¿ðýëäýõ¿¿íä õàìò îëíû äóíä íýð õ¿íäòýé, ÿìàð íýãýí àøèã ñîíèðõîëûí çºð÷èëã¿é àæèëòíû òºëººëëèéã îðóóëñàí áàéíà.

1.9 ¨ñ ç¿éí õîðîîíû á¿ðýëäýõ¿¿íèéã Ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí òóøààëààð òîìèëíî.

1.10 Ýíýõ¿¿ ä¿ðýìä çààñàí ¸ñ ç¿éí çºð÷èë ãàðãàñàí íü òóõàéí àæèëòàíä Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõîëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõîëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü, Àâëèãûí ýñðýã õóóëü, Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü, Êîìïàíèéí õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàìä çààñàí ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëàõ ¿íäýñëýë áîëíî.

1.11 Àæèëòíóóä íü ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéã ¿éë àæèëëàãààíäàà áàðèìòëàí àæèëëàõàà èëýðõèéëæ ãàðûí ¿ñýã çóðàõ áà ýíý áàðèìòûã òóõàéí àæèëòíû õóâèéí õýðýãò õàäãàëíà.

6. ÁÓÑÀÄ1.1 Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëü áîëîí áóñàä õóóëü

òîãòîîìæ, ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí “Õºäºëìºðèéí äîòîîä æóðàì”, ò¿¿íä íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí ýðõ ç¿éí áóñàä àêò áîëîí ýíý ä¿ðìýýð òîãòîîñîí õýì õýìæýýã çºð÷ñºí ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíû ¿éëäýë, ýñ ¿éëäýõ¿é íü ò¿¿íä ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëàõ ¿íäýñëýë áîëíî.

1.2 Àæèëòíû ¸ñ ç¿éí çºð÷ëèéí øèíæ áàéäàë, õîð óðøèã, íèéãýìä áîëîí áàéãóóëëàãàä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûí õýìæýý, àíõ áóþó äàâòàí ¿éëäñýí çýðãèéã õàðãàëçàí Õºäºëìºðèéí òóõàé õóóëèéí 131 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí ñàõèëãûí øèéòãýëèéí àëü íýãèéã íîãäóóëàõ øèéäâýð ãàðãàíà.

1.3 Ñàõèëãûí øèéòãýë íîãäóóëñàí òóõàé òóøààëûã òóõàéí àæèëòíû õóâèéí õýðýãò õàâñàðãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë õàìò îëîíä ìýäýýëíý.

1.4 ¨ñ ç¿éí çºð÷èë íü ãýìò õýðãèéí áîëîí àâëèãûí øèíæòýé áîë õàðüÿàëëûí äàãóó øàëãóóëàõààð õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëíý.

1.5 Àæèëòàí íü ººðò íîãäóóëñàí ñàõèëãûí øèéòãýëèéã ýñ çºâøººðâºë ø¿¿õýä ãîìäëîî ãàðãàæ áîëíî.

1.6 ÖÄ¯Ñ ÒªÕÊ-èéí àæèëòíû òàëààðõè àëèâàà íèéòëýë, ìýäýýëýë ¿íäýñëýëã¿é áîë òóõàéí àæèëòàí ýñõ¿ë ýðõ àøãèéã íü õàìãààëàõ ¿¿ðýã á¿õèé ýòãýýä ø¿¿õýä õàíäàæ, íýð òºð, àëäàð õ¿íä, àæèë õýðãèéí íýð õ¿íäèéã íü ñýðãýýëãýõ, ýäèéí áóñ ãýì õîðûã õóóëüä çààñàí àðãà, æóðìààð àðèëãóóëàõûã øààðäàõ ýðõòýé.

Êîìïàíèé ¸ñ ç¿éí õîðîî

“ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ Ñ¯ËÆÝÝ” ÒªÕÊ-ÈÉÍ ÀÆÈËÒÍÓÓÄÛÍ ¨Ñ Ç¯ÉÍ Ä¯ÐÝÌ

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð8


ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

2012 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 19-íèé ºäºð

Òºðèéí îðäîí, Óëààíáààòàð õîò

ÍÈÉÒÈÉÍ ÀËÁÀÍÄ ÍÈÉÒÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÕÓÂÈÉÍ ÀØÈÃ ÑÎÍÈÐÕËÛÃ ÇÎÕÈÖÓÓËÀÕ,

ÀØÈÃ ÑÎÍÈÐÕËÛÍ ÇªÐ×ËªªÑ ÓÐÜÄ×ÈËÀÍ ÑÝÐÃÈÉËÝÕ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃÍÈÉÒËÝÃ ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóóëèéí çîðèëò1.1. Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü íèéòèéí àëáàí

òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõîë áîëîí õóóëèàð õ¿ëýýñýí àëáàí ¿¿ðýã õîîðîíäûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëèéã çîõèöóóëàõ, õÿíàõ çàìààð íèéòèéí àëáàíû ¿éë àæèëëàãààã íèéòèéí àøèã ñîíèðõîëä íèéö¿¿ëýõ íºõöºëèéã áàòàëãààæóóëæ òºðèéí àëáàíû èë òîä, èòãýë äààõ áàéäëûã õàíãàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë.Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàíñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ

2.1. Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëèéíÍýãä¿ãýýð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí òºðèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿íäñýí çàð÷ìûã õàíãàõ çîðèëò á¿õèé Òºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëü, Àâëèãûí ýñðýã õóóëü, ýíý õóóëü áîëîí ýäãýýð õóóëüòàé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

2.2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº.

3 äóãààð ç¿éë.Õóóëèéí íýð òîìü¸îíû òîäîðõîéëîëò

3.1. Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõ íýð òîìü¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

3.1.1. “íèéòèéí àøèã ñîíèðõîë” ãýæ íèéòèéí àëáàí òóøààëòàí Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü, áóñàä õóóëèàð îëãîãäñîí á¿ðýí ýðõýý õóâèéí àøèã ñîíèðõëîîñîî àíãèä òýãø, øóäàðãààð õýðýãæ¿¿ëíý ãýõ îëîí íèéòèéí èòãýëèéã;

3.1.2. “õóâèéí àøèã ñîíèðõîë” ãýæ íèéòèéí àëáàí òóøààëòàí àëáàíû á¿ðýí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõýä ººðºº áîëîí ò¿¿íòýé õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí ç¿ãýýñ íºëººëæ áîëîõóéö ýäèéí áîëîí ýäèéí áóñ àøèã ñîíèðõëûã;

3.1.3. “àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë” ãýæ íèéòèéí àëáàí òóøààëòàí àëáàíû á¿ðýí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ ¿åä ò¿¿íèé õóâèéí àøèã ñîíèðõîë íèéòèéí àøèã ñîíèðõîëòîé çºð÷èëäºõ áîëîí àëáàí ¿¿ðãýý òýãø, øóäàðãààð õýðýãæ¿¿ëýõýä õàðøààð íºëººëæ áîëîõóéö íºõöºë áàéäëûã;

3.1.4. “íèéòèéí àëáàí òóøààëòàí” ãýæ ýíý õóóëèéí 4.1-ä çààñàí ýòãýýäèéã;

3.1.5. “õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä” ãýæ òóõàéí íèéòèéí àëáàí òóøààëòíû ýöýã, ýõ, òºðñºí àõ, ýã÷, ä¿¿, ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í, õàìòðàí àìüäðàã÷, ýõíýð /íºõºð/-èéí ýöýã, ýõ, òºðñºí àõ, ýã÷, ä¿¿, áóñàä íýãäìýë ñîíèðõîëòîé ýòãýýäèéã;

3.1.6. “íýãäìýë ñîíèðõîëòîé ýòãýýä” ãýæ òóõàéí íèéòèéí àëáàí òóøààëòàíòàé àøãèéí òºëºº ¿éë àæèëëàãààãààð õîëáîîòîé õóâü õ¿í, õóóëèéí ýòãýýäèéã;

3.1.7. “àøãèéí òºëºº ¿éë àæèëëàãàà” ãýæ êîìïàíè, íºõºðëºë, õóâèàðàà ýðõëýõ àæ àõóé çýðýã àæ àõóé, õóäàëäàà, çýýë, ñàíõ¿¿ãèéí á¿õ òºðëèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã;

3.1.8. “õàíäèâ” ãýæ íèéòèéí àëáàí òóøààëòàíä òîäîðõîé çîðèóëàëòààð, ¿íý òºëáºðã¿é, ýñõ¿ë íèéòýä ñàíàë áîëãîæ áàéãàà õºíãºëºëòººñ èë¿¿ õºíãºëºëòòýé ¿íýýð ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð, ýä õºðºíãº øèëæ¿¿ëýõ áîëîí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõèéã;

3.1.9. “áýëýã” ãýæ íèéòèéí àëáàí òóøààëòàíä ¿íý òºëáºðã¿é ýä õºðºíãº ºãºõ, ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ áîëîí ýðõ øèëæ¿¿ëýõ, ¿¿ðãýýñ ÷ºëººëºõ, íèéòèéí àëáàí òóøààëòàíòàé õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí òóñûí òóëä ýðõýýñ òàòãàëçàõ çýðýã áóñàä õýëáýðèéí ñàíõ¿¿ãèéí ¿ð àøãèéã;

3.1.10. “á¿òýýë÷ àæèë” ãýæ òºëáºð, îðëîãî îëæ áàéãàà ñýòã¿¿ë ç¿é, óòãà çîõèîëûí áîëîí óðëàãèéí á¿òýýëèéã.

4 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóóëèéí ¿éë÷ëýëä õàìààðàõ ýòãýýä

4.1. Äîð äóðäñàí ýòãýýä ýíý õóóëèéí ¿éë÷ëýëä õàìààðíà:

4.1.1. òºðèéí óëñ òºðèéí, çàõèðãààíû, òóñãàé àëáàíû óäèðäàõ áîëîí ã¿éöýòãýõ àëáàí òóøààëòàí;

4.1.2. òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé àëáàíû óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí;

4.1.3. òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò, òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èéí îðîëöîîòîé õóóëèéí ýòãýýäèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí;

4.1.4. õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó, ýñõ¿ë óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñâººñ ñàíõ¿¿æèëò àâ÷ òºðèéí òîäîðõîé ÷èã ¿¿ðãèéã ò¿ð áóþó áàéíãà ã¿éöýòãýæ áàéãàà òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí;

4.1.5. ýíý õóóëèéí 23.1-ä çààñàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ àëáàí òóøààëûí æàãñààëòàä îðñîí àëáàí òóøààëòàí.

4.2. Ýíý õóóëèéí 4.1-ä çààñíààñ áóñàä òºðèéí àëáàí õààã÷èéí àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé õîëáîãäñîí àñóóäëûã ýíý õóóëèéã áàðèìòëàí øèéäâýðëýæ áîëíî.

5 äóãààð ç¿éë.Õóóëèéí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý5.1. Íèéòèéí àëáàí òóøààëòàí /öààøèä

“àëáàí òóøààëòàí” ãýõ/-ä òàâèãäàõ õîðèãëîëò, õÿçãààðëàëò, ¸ñ ç¿éí øààðäëàãûí ¿íäýñëýë, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý, àëáàí òóøààëòàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí áàéäëàà ìýä¿¿ëýõ áîëîí ò¿¿íèéã øàëãàõ àæèëëàãàà, íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãûã ýíý õóóëèàð çîõèöóóëíà.

6 äóãààð ç¿éë.¯éë àæèëëàãààíû çàð÷èì6.1. Àëáàí òóøààëòàí íü õóóëü äýýäëýõ

çàð÷èìä çàõèðàãäàí, àëáàí ¿¿ðãýý èðãýäèéí èòãýë õ¿ëýýõ¿éö, òýãø, øóäàðãà, õàðèóöëàãàòàéãààð ã¿éöýòãýæ, àëáàíû ¸ñ ç¿éã ñàõèíà.

6.2. Àëáàí òóøààëòàí íü õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí á¿ðýí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõýä õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý.

6.3. Àëáàí òóøààëòàí àëáàíû á¿ðýí ýðõýý õóâèéí áîëîí ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí õóâèéí çîðèëãîä àøèãëàõã¿é áºãººä àëáàí ¿¿ðýãò íü íºëººëºõ¿éö àëèâàà õàðèëöààíààñ àíãèä áàéíà.

6.4. Àëáàí òóøààëòàí èðãýíèé áîëîí õóóëèéí ýòãýýäèéí ç¿ãýýñ òàâüñàí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü çºð÷èëäºõ õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí àñóóäàë áîëîí çàí áàéäëûã òýâ÷èæ, àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý íèéòèéí àøèã ñîíèðõëûã õóâèéí áîëîí òóñãàé àøèã ñîíèðõëîîñ èë¿¿ä ¿çíý.

6.5. Àëáàí òóøààëòàí àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëä îðæ áîëîõ íºõöºë áàéäëûã ìýäýãäýõ, ò¿¿íýýñ òàòãàëçàõ çàìààð óðüä÷èëàí ñýðãèéëíý.

ÕÎ¨ÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ ÀØÈÃ ÑÎÍÈÐÕËÛÍ ÇªÐ×ËªªÑ ÓÐÜÄ×ÈËÀÍ

ÑÝÐÃÈÉËÝÕ7 äóãààð ç¿éë.Àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ

óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òàëààð òºðèéí áàéãóóëëàãûí õ¿ëýýõ íèéòëýã ¿¿ðýã

7.1. Òºðèéí áàéãóóëëàãûí áàéðëàæ áàéãàà áàéðàíä ò¿¿íèé ¿éë÷èëãýýã ýðõýëäãýýñ áóñàä àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áàéðëàõûã õîðèãëîíî.

7.2. Òºðèéí áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãà àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð äàðààõ àðãà õýìæýýã àâàõ ¿¿ðýãòýé:

7.2.1. àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¸ñ ç¿éí ä¿ðìèéã òîãòîîæ, ìºðä¿¿ëýõ;

7.2.2. õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýäãýý èëýðõèéëñýí ìýäýãäëèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó àâàõ, á¿ðòãýõ, õÿíàí øàëãàõ;

7.2.3. àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëèéí òàëààðõ ìýäýýëýë õ¿ëýýí àâàõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, ìýäýýëýë, ìýäýãäëèéí äàãóó øàëãàõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ;

7.2.4. àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ññýí, ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é àëáàí òóøààëòàíä õóóëüä çààñàí ýðõ ìýäëýý õýðýãæ¿¿ëýõèéã çºâøººðºõã¿é áàéõ;

7.2.5. àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ññýí, ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é àëáàí òóøààëòàíä àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ò¿¿íèéã àðèëãàõ òàëààð áè÷ãýýð çºâëºìæ ºãºõ;

7.2.6. ýíý õóóëü áîëîí Çàñãèéí ãàçðààñ áàòàëñàí æóðìààð çºâøººðñºí òîõèîëäîëä ººðèéí óäèðäëàãàä áàéãàà àëáàí òóøààëòàí äàâõàð àæèë ýðõëýõ áîëîìæòîé ýñýõèéã øèéäâýðëýõ.

7.3. Ýíý õóóëèéí 7.2.2, 7.2.3-ò çààñàí øàëãàëòûí ÿâöàä àâëèãûí øèíæòýé çºð÷èë èëýðñýí áîë Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàðò øèëæ¿¿ëýí øàëãóóëíà.

8 äóãààð ç¿éë.Àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëèéã ìýäýãäýõ, òàéëáàðëàõ

8.1. Ýíý õóóëèéí 23.8-ä çààñàí æóðàìä çààñíû äàãóó àëáàí òóøààëòàí çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ, óäèðäàõ, õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ãýðýý áàéãóóëàõ, ýäãýýðèéã õýëýëöýõ, áýëòãýõ, îðîëöîõûí ºìíº òóñ á¿ð àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýäãýý èëýðõèéëñýí ìýäýãäýë ãàðãàíà.

8.2. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ññýí, ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é íºõöºëä àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýýñ òàòãàëçàæ, ýíý òóõàé ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä áè÷ãýýð ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé.

8.3. Àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë á¿õèé íºõöºë áàéäëûí òàëààð ìýäýæ áàéãàà áóñàä ýòãýýä ýíý òóõàé õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ìýäýýëæ áîëíî.

8.4. Àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëèéí òàëààð ìýäýãäýë, ìýäýýëýë õ¿ëýýí àâñàí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí òóõàéí àëáàí ¿¿ðãèéã ººð àëáàí òóøààëòíààð ã¿éöýòã¿¿ëýõ ýñýõ øèéäâýðèéã íýí äàðóé áè÷ãýýð ãàðãàíà.

8.5. Äàðààõ òîõèîëäîëä àëáàí òóøààëòíûã àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõèéã çºâøººð÷ áîëíî:

8.5.1. òóõàéí áàéãóóëëàãûí íýãæ, ýñõ¿ë òóõàéí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèä òóõàéí àëáàí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýõ ººð àëáàí òóøààëòàí áàéõã¿é, äýýä øàòíû áàéãóóëëàãààñ ººð àëáàí òóøààëòàí òîìèëîí àæèëëóóëàõ áîëîìæã¿é;

8.5.2. òóõàéí àëáàí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýõýä ìýðãýæëèéí ºíäºð ìýäëýã, óð ÷àäâàð øààðäàãäàõ áà çºâõºí, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé ãýäãýý èëýðõèéëñýí ìýäýãäýë ãàðãàñàí àëáàí òóøààëòàí ýíý øààðäëàãûã õàíãàæ áàéãàà.

8.6. Àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé ãýæ îéëãîãäîõóéö íºõöºë áàéäàë ¿¿ñâýë òóõàéí àëáàí òóøààëòàí óã íºõöºë áàéäàëä áè÷ãýýð òàéëáàð õèéæ, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä

õ¿ðã¿¿ëíý.8.7. Ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí

òóõàéí àëáàí òóøààëòíû ãàðãàñàí ýíý õóóëèéí 8.6-ä çààñàí òàéëáàð áîëîí àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýäãýý èëýðõèéëñýí ìýäýãäýë, õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýãò ¿íäýñëýí ýíý õóóëèéí 8.4-ò çààñíû äàãóó øèéäâýð ãàðãàõ áºãººä øèéäâýð ãàðãààã¿é áîë àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýæ ¿çñýíä òîîöíî.

8.8. Àëáàí òóøààëòíû ýíý õóóëèéí 8.1-ä çààñàí àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýäãýý èëýðõèéëñýí ìýäýãäýë áîëîí ýíý õóóëèéí 8.6-ä çààñàí òàéëáàð íýýëòòýé áàéíà.

9 ä¿ãýýð ç¿éë.Àëáàí ¿¿ðýãò õºíäëºíãººñ íºëººëºõ áàéäëûã ìýäýãäýõ

9.1. Àëáàí òóøààëòàí á¿ðýí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõýä íºëººëñºí àëèâàà äàðàìò, øàõàëò, çîõèìæã¿é íºëººëëèéí òàëààð ººðèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí, ýñõ¿ë ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä, õóóëèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýõýýð áîë Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàðò íýí äàðóé ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé.

9.2. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäóóëàí àëèâàà ýòãýýä áýëýã, ¿éë÷èëãýý, àøèãòàé íºõöºë áàéäëûã ñàíàë áîëãîñîí òîõèîëäîëä äàðààõ àðãà õýìæýýã àâíà:

9.2.1. ñàíàëààñ òàòãàëçàõ;9.2.2. ñàíàë òàâüñàí ýòãýýäèéã òîäîðõîéëîõ;9.2.3. òîäîðõîé íºõöºë áàéäëûí óëìààñ

áýëãèéã ýðã¿¿ëýí ºãºõ áîëîìæã¿é áîë áýëãèéã õàäãàëàõ áà ýíý òóõàé ººðèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä íýí äàðóé ìýäýãäýõ;

9.2.4. áîëîìæòîé áîë òóõàéí ¿éë ÿâäëûí ãýð÷èéã òýìäýãëýõ;

9.2.5. áîëñîí íºõöºë áàéäëûí òàëààðõ ìýäýãäëýý áîëîìæèò õóãàöààíû äîòîð ººðèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä áè÷ãýýð õ¿ðã¿¿ëýõ;

9.2.6. õàðèóöëàãà õ¿ëýýõýýð çºð÷èë èëýðñýí òîõèîëäîëä ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ìýäýãäýõ.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ ÀËÁÀÍ ÒÓØÀÀËÒÀÍÄ ÒÀÂÈÃÄÀÕ

ÕÎÐÈÃËÎËÒ, ÕßÇÃÀÀÐËÀËÒ10 äóãààð ç¿éë.Àëáàíû ìýäýýëëèéã

àøèãëàõòàé õîëáîãäñîí õîðèãëîëò10.1. Àëáàí òóøààëòàí á¿ðýí ýðõèéíõýý äàãóó

îëæ àâñàí ìýäýýëëèéã õóóëü áóñààð çàäðóóëàõ, àëáàí ¿¿ðýãò íü õàìààðàëã¿é áàéäëààð àøèãëàõûã õîðèãëîíî.

11 ä¿ãýýð ç¿éë.Àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõòýé õîëáîãäñîíõîðèãëîëò, õÿçãààðëàëò

11.1. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý ººðèéí áîëîí ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã õºíäñºí çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ, óäèðäàõ, õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ãýðýý áàéãóóëàõ, ýäãýýðèéã õýëýëöýõ, áýëòãýõ, îðîëöîõ çýðýã ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

11.2. Àëáàí òóøààëòàí ººðèéí íýãäìýë ñîíèðõîëòîé ýòãýýäòýé àøãèéí òºëºº ¿éë àæèëëàãààòàé õàðèëöààã äóóñãàâàð áîëãîñíîîñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä òóõàéí ýòãýýäòýé õîëáîãäîõ çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ, óäèðäàõ, õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ãýðýý áàéãóóëàõ çýðýã ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

11.3. Àëáàí òóøààëòàí òóõàéí àëáàí òóøààëä ñîíãîãäîõ, òîìèëîãäîõîîñîî ºìíº àæ àõóéí íýãæèéí óäèðäàõ, ã¿éöýòãýõ, õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í áàéñàí áîë íèéòèéí àëáàíä îðñîí, ýñõ¿ë òóõàéí àæ àõóéí íýãæòýé èðãýíèé ýðõ ç¿éí àëèâàà õàðèëöààã äóóñãàâàð áîëãîñíîîñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä òóõàéí àæ àõóéí íýãæèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäîõ çàõèðãààíû àêò ãàðãàõûã õîðèãëîíî.

11.4. Ýíý õóóëèéí 11.3-ò çààñàí çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ õÿçãààðëàëò íü òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷ äàâàìãàéëñàí õóóëèéí ýòãýýäèéí óäèðäàõ, ã¿éöýòãýõ, õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í áàéñàí àëáàí òóøààëòàíä õàìààðàõã¿é.

12 äóãààð ç¿éë.Øèéäâýð ãàðãàõàä íºëººëºõèéã õîðèãëîõ

12.1. Àëáàí òóøààëòàí ººðèéí áîëîí ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí õóâèéí àøèã ñîíèðõîëä íèéö¿¿ëýí çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ, óäèðäàõ, õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ìºí ýäãýýðò áýëòãýõýä ººðèéí àëáàí òóøààëûí áàéäëàà àøèãëàí àëèâàà õýëáýðýýð õºíäëºíãººñ íºëººëºõèéã õîðèãëîíî.

13 äóãààð ç¿éë.Ñóðòàë÷èëãààòàé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

13.1. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðýãò íü õàìààðàõààñ áóñàä òîõèîëäîëä àëèâàà çàð ñóðòàë÷èëãààíä àëáàíû íýð õ¿íä, àëáàí òóøààëûí áàéäëàà àøèãëàí îðîëöîõûã õîðèãëîíî.

13.2. Ýíý õóóëèéí 13.1-ä çààñàí õÿçãààðëàëò íü Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿íèé áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé íèéãýìä òóñòàé ¿éë àæèëëàãààíû ñóðòàë÷èëãààíä îðîëöîõîä õàìààðàõã¿é.

14 ä¿ãýýð ç¿éë.Òºëººëºëòýé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

14.1. Àëáàí òóøààëòàí íèéòèéí àëáûã ººðèéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ºìíº òºëººëºõèéã õîðèãëîíî.

14.2. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü øóóä áà øóóä áóñààð õîëáîãäîõ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã áóñàä ýòãýýäèéí ºìíº òºëººëºõèéã õîðèãëîíî.

14.3. Àëáàí òóøààëòàí äàðààõ òîõèîëäîëä

èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ºìíº íèéòèéí àëáûã òºëººëæ áîëîõã¿é:

14.3.1. ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí ºìíº;

14.3.2. ººðºº áîëîí ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íü àøèã õ¿ðòäýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ºìíº;

14.3.3. àëáàí òóøààëòàí, ò¿¿íòýé õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íü óäèðäëàãà, õÿíàëò, çàõèðãààíû àæèë ýðõýëäýã àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ºìíº.

15 äóãààð ç¿éë.Òºëáºð àâàõòàé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

15.1. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýñíèé òºëºº àëèâàà òºëáºð àâàõûã õîðèãëîíî.

15.2. Õóóëü òîãòîîìæîîð áîëîí Çàñãèéí ãàçàð, îðîí íóòãèéí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí øèéäâýðýýð òºëáºð àâàõààð òîãòîîñîí áîë íýìýëò òºëáºð àâàõûã õîðèãëîíî.

16 äóãààð ç¿éë.Áýëýã àâàõòàé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

16.1. Àëáàí òóøààëòàí àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõòýé õîëáîãäóóëàí áóñäààñ áýëýã øóóä áóþó øóóä áóñààð àâàõûã õîðèãëîíî.

16.2. Ýíý õóóëèéí 16.1-ä çààñàí õîðèãëîëòîä àëáàí òóøààëòàíä àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäîëã¿é ºãñºí áýëýã áîëîí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäóóëàí äèïëîìàò æóðìààð ºãñºí áýëýã õàìààðàõã¿é.

16.3. Àëáàí òóøààëòàí äèïëîìàò æóðìààð áýëýã àâàõ, òàéëàãíàõ, çàðöóóëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

16.4. Ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿í áîëîí òºðºë, ñàäàíãèéí õ¿íýýñ áóñàä ýòãýýäýýñ àâñàí íýã óäààãèéí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, õºëñ òóõàéí àëáàí òóøààëòíû íýã ñàðûí öàëèíòàé òýíöýõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí, ýñõ¿ë íýã ýõ ñóðâàëæààñ íýã æèëèéí òóðøèä õ¿ëýýí àâñàí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, õºëñ òóõàéí àëáàí òóøààëòíû ãóðâàí ñàðûí öàëèíòàé òýíöýõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä óã àëáàí òóøààëòàí ýíý òóõàé ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàíä 30 õîíîãèéí äîòîð áè÷ãýýð ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé.

16.5. Àëáàí òóøààëòíû àâñàí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, õºëñ òóõàéí àëáàí òóøààëòíû çóðãààí ñàðûí öàëèíãèéí õýìæýýíýýñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä ò¿¿íèéã òºðèéí ºì÷èä øèëæ¿¿ëíý.

16.6. Àëáàí òóøààëòàí çóðãààí ñàðûí öàëèíãèéí õýìæýýíýýñ èë¿¿ ãàðñàí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, õºëñíèé çºð¿¿ã ººðºº òºëæ òóõàéí áýëýã, ¿éë÷èëãýýã õ¿ëýýí àâ÷ áîëíî.

16.7. Àëáàí òóøààëòàí áýëýã àâàõààñ ºìíºõ õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä áýëýã ºãºã÷ ýòãýýäòýé õîëáîãäîõ çàõèðãààíû àêò, óäèðäëàãà, õÿíàëò, øàëãàëò, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ãýðýý áàéãóóëàõ çýðýã àëáàí ¿¿ðýã õýðýãæ¿¿ëñýí áîë ò¿¿íèéã òóõàéí áýëýã ºãºã÷ ýòãýýäýýñ àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõòýé õîëáîãäóóëàí áýëýã àâñàíä òîîöíî.

16.8. Ýíý õóóëèéí 16.4-ò çààñàí ýòãýýäýýñ áýëýã àâñàí áîë àëáàí òóøààëòàí òóõàéí ýòãýýäòýé õîëáîãäîõ çàõèðãààíû àêò ãàðãàõ, óäèðäàõ, õÿíàõ, øàëãàõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ, ãýðýý áàéãóóëàõ çýðýã àëáàí ¿¿ðãèéã õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä ã¿éöýòãýõã¿é.

16.9. Òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýäèéí òºðä íîãäîõ õóâèéã ýçýìøèã÷èéí òºëººëºã÷ àëáàí òóøààëòàí íü òóõàéí õóóëèéí ýòãýýäýä àæèëëàõ õóãàöààíäàà, ò¿¿í÷ëýí àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ äóóññàíààñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä òóõàéí õóóëèéí ýòãýýä, ò¿¿íèé óäèðäëàãûí ãèø¿¿äýýñ áýëýã àâàõûã õîðèãëîíî.

16.10. Àëáàí òóøààëòíû òºðèéí ºì÷ëºëä øèëæ¿¿ëñýí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý, õºëñèéã ¿íýëýõ, õàäãàëàõ, çàðöóóëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

16.11. Ìºíãºí ä¿íãýýð èëýðõèéëýãäýõ øàãíàëûã ýíý õóóëèéí 16.1-16.10-ò çààñàí æóðìààð çîõèöóóëíà.

17 äóãààð ç¿éë.Õàíäèâ àâàõòàé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

17.1. Àëáàí òóøààëòàí, òºðèéí áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà íèéòèéí õýðýãöýýíä çîðèóëàí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýýñ áýëýã, áóñàä ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàëöààã àâàõ, õ¿ñýõèéã õîðèãëîíî.

17.2. Àëáàí òóøààëòàí, òºðèéí áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäîëã¿é ãóðàâäàã÷ ýòãýýäýýñ ¿ç¿¿ëæ áàéãàà íèéòèéí àëáàíû õýðýãöýýíä, àæèëòíû ñóðãàëò, ¿éë àæèëëàãààíû çîõèîí áàéãóóëàëò, òåõíèêèéí äýìæëýã çýðýã àëáàí òóøààëòíûã àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëä îðóóëàõã¿é õàíäèâ, áóñàä ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàëöààã ýíý õóóëèéí 17.1-ä çààñàí õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõã¿é áîë àâ÷ áîëíî.

17.3. Àëáàí òóøààëòàí õàíäèâ, ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàëöààã àâàõûí ºìíº ººðèéí óäèðäëàãà, ýñõ¿ë ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ çºâøººðºë àâñàí áàéíà.

17.4. Ýíý õóóëèéí 17.2-ò çààñàí õàíäèâ, ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàëöàà àâñàí àëáàí òóøààëòàí, òºðèéí áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä õàíäèâëàã÷òàé õîëáîîòîé àëèâàà øèéäâýð ãàðãàõûã õîðèãëîíî.

17.5. Àëáàí òóøààëòàí äàðààõ òîõèîëäîëä áèå÷ëýí, ýñõ¿ë áóñàä ýòãýýäýýð çóó÷ëóóëàí õàíäèâ õ¿ñýõ, õàíäèâ öóãëóóëàõàä îðîëöîõ, õ¿ëýýí àâàõûã õîðèãëîíî:

17.5.1. õ¿íä ºâ÷íèéã ýì÷ëýõýä øààðäëàãàòàéãààñ áóñàä òîõèîëäîëä ººðòºº áóþó ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýäèéí õýðýãöýýíä;

Õóóëü ýðÕ ç¯éí áóëàí

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 9


17.5.2. ººðºº áîëîí ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íü àøèã õóâààëöäàã èðãýí áîëîí õóóëèéí ýòãýýäèéí õýðýãöýýíä;

17.5.3. ººðòýé íü õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íü óäèðäëàãà, õÿíàëò, çàõèðãààíû àëáàíä íü àæèëëàäàã õóóëèéí ýòãýýäèéí õýðýãöýýíä.

18 äóãààð ç¿éë.Äàâõàð àæèë ýðõëýõòýé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëò

18.1. Àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèàð çºâøººðñíººñ ººð àæèë, àëáàí òóøààë äàâõàð ýðõëýõèéã õîðèãëîíî.

18.2. Óëñûí Èõ Õóðëûí áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í äàðààõ àæèë, àëáàí òóøààëûã äàâõàð ýðõýëæ áîëíî:

18.2.1. õóóëü áîëîí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð çºâøººðñºí àæèë;

18.2.2. íèéòýä òóñòàé ¿éë àæèëëàãààíä ÷èãëýñýí àæèë;

18.2.3. áàãøëàõ, ýðäýì øèíæèëãýýíèé áîëîí á¿òýýë÷ àæèë;

18.2.4. õóóëüä çààñàí áîë ººð ººðèéí ÷èã ¿¿ðãèéí äàãóó Óëñûí Èõ Õóðëûí áîëîí Çàñãèéí ãàçðûí àëáàí òóøààë;

18.2.5. õóóëü òîãòîîìæîîð çºâøººðñºí îëîí óëñûí áàéãóóëëàãà äàõü àëáàí òóøààë.

18.3. ¯íäñýí õóóëèéí öýöèéí ãèø¿¿í, á¿õ øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷, ïðîêóðîð, ìºðäºõ àëáàíû àëáàí òóøààëòàí ñàëáàðûí õóóëüä òóñãàéëàí çààñíààñ áóñàä àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõèéã õîðèãëîíî.

18.4. Çýâñýãò õ¿÷íèé àëáàí òóøààëòàí ººðèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòíû áè÷ãýýð ºãñºí çºâøººðëèéí ¿íäñýí äýýð õºäºëìºðèéí áîëîí àæèë ã¿éöýòãýõ ãýðýýãýýð àæèë ã¿éöýòãýæ, ýðõ ýäýëæ áîëíî.

18.5. Ýíý õóóëèéí 18.2-18.4-ò çààñíààñ áóñàä àëáàí òóøààëòàí äàðààõ àæëûã äàâõàð ýðõýëæ áîëíî.

18.5.1. õóóëü òîãòîîìæ, îëîí óëñûí ãýðýýãýýð áîëîí Çàñãèéí ãàçðààñ áàòàëñàí æóðìààð çºâøººðñºí àæèë;

18.5.2. áàãøëàõ, ýðäýì øèíæèëãýýíèé áîëîí á¿òýýë÷ àæèë;

18.5.3. àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ñýõýýðã¿é áîë ººðèéí óäèðäàõ àëáàí òóøààëòàí, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí áè÷ãýýð ºãñºí çºâøººðëèéí ¿íäñýí äýýð áóñàä àëáà, ãýðýýíèé àæèë, ¿¿ðýã.

18.6. Òàòâàðûí àëáàíä àæèë, ¿éë÷èëãýý õóâèàðàà ýðõýëæ áàéãàà ãýæ á¿ðòã¿¿ëñýí, æèëèéí îðëîãî íü 10 ñàÿ òºãðºãººñ õýòðýõã¿é, ýñõ¿ë çºâõºí ºðõèéí õýðýãöýýíèé òºìñ, õ¿íñíèé íîãîîíû òàðèàëàí áîëîí îéí àæ àõóé, çºãèé, çàãàñ, àìüòàí ¿ðæ¿¿ëýã, àÿëàë, áóñàä ñóðãàëòûí ¿éë àæèëëàãààíààñ îðëîãî îëäîã áîë àëáàí òóøààëòàí ¿¿íèéãýý äàâõàð ýðõýëæ áîëíî.

18.7. Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé àëáàí òóøààëûã õàâñàð÷ áàéãàà áîë Óëñûí Èõ Õóðëààñ áàéãóóëàãäàõ õÿíàëò øàëãàëòûí àæëûí õýñãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä îðîõûã, ò¿¿í÷ëýí õÿíàëò øàëãàëòûí àæëûí õýñýã áàéãóóëàõààð ñàíàà÷ëàõ, ñàíàë îðóóëàõûã õîðèãëîíî.

19 ä¿ãýýð ç¿éë.Äàâõàð àæèë ýðõëýõòýé õîëáîãäñîí õÿçãààðëàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ æóðàì

19.1. Àëáàí òóøààëòàí íèéòèéí àëáàíä îðîõ ¿åä õóóëèàð çºâøººðººã¿é ººð àæèë, ¿¿ðýã, ãýðýý ã¿éöýòãýæ, ýðõ ýäýëæ áàéãàà áîë ýíý òóõàé äýýä øàòíû àëáàí òóøààëòàíä áè÷ãýýð òàíèëöóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

19.2. Ýíý õóóëèéí 19.1-ä çààñàí òàíèëöóóëãà õ¿ëýýí àâñàí àëáàí òóøààëòàí àæëûí áàéðíû øààðäëàãûã õàðãàëçàí 30 õîíîãèéí äîòîð äàâõàð ýðõýëæ áîëîõã¿é àëáà, àæèë, ¿¿ðãýýñ ÷ºëººëºãäºõ, ãýðýý áîëîí ýðõèéã öóöëàõ ýñýõ òóõàé øèéäâýð ãàðãàæ õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòàíä áè÷ãýýð ìýäýãäýíý.

20 äóãààð ç¿éë.Àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýõòýé õîëáîãäñîí õîðèãëîëò

20.1. Àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 18.6-ä çààñíààñ áóñàä àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãàà ãàðäàí ýðõëýõ áîëîí àæ àõóéí íýãæèéí óäèðäàõ á¿òöýä àæèëëàõûã õîðèãëîíî.

20.2. Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷, Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í, Åðºíõèé ñàéä, Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í, äýä ñàéä, ¯íäñýí õóóëèéí öýöèéí ãèø¿¿í, Óëñûí äýýä ø¿¿õèéí Åðºíõèé ø¿¿ã÷, ø¿¿ã÷, Óëñûí åðºíõèé ïðîêóðîð, Óëñûí Èõ Õóðëûí Òàìãûí ãàçðûí Åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà, Çàñãèéí ãàçðûí Õýðýã ýðõëýõ ãàçðûí äàðãà, Öàãäààãèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãà, Òàãíóóëèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãà, Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèé Àóäèòîð, Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçðûí äàðãà, äýä äàðãà, Çýâñýãò õ¿÷íèé æàíæèí øòàáûí äàðãà, Òºðèéí ñàíãèéí ãàçðûí äàðãà, òýäãýýðòýé õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä íýýëòòýé òåíäåð øàëãàðóóëàëòààð øèéäâýðëýñíýýñ áóñàä òîõèîëäîëä òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí õýðýãöýýíä áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàã÷, òºðèéí ñàíõ¿¿ãèéí íººö á¿ðä¿¿ëýã÷, òºðººñ áàòàëãàà ãàðãàñàí çýýë õ¿ðòýã÷ àæ àõóéí íýãæèéí õóâü, õºðºíãº ýçýìøèã÷, õàìòðàã÷, ýñõ¿ë ýäãýýðèéã áèåë¿¿ëæ áàéãàà õóâèàðàà àæ àõóé ýðõëýã÷ áàéæ áîëîõã¿é.

20.3. Ýíý õóóëèéí 20.2-ò çààñàí àëáàí òóøààëòàí, ò¿¿íòýé õàìààðàë á¿õèé ýòãýýä ýíý ç¿éëä çààñàí ¿¿ðãèéã íèéòèéí àëáàíààñ ÷ºëººëºãäñºíèé äàðàà õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä ìºí áèåë¿¿ëíý.

20.4. Òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýäèéí óäèðäëàãà, õÿíàëò, çàõèðãààíä àæèëëàäàã àëáàí òóøààëòàí òóõàéí õóóëèéí ýòãýýäýä íèéë¿¿ëýõ òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí õýðýãöýýíèé áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ çàõèàëãûí íèéë¿¿ëýã÷ýýñ àøèã àâàõûã õîðèãëîíî.

20.5. Àëáàí òóøààëòàí íèéòèéí àëáàíààñ ÷ºëººëºãäñºíººñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ áàéõ õóãàöààíäàà òºðèéí áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ, óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí íººöèéí õóâààðèëàëò, óäèðäàõ, õÿíàõ, õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ çýðýã àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãàæ áàéñàí àæ àõóéí íýãæèéí õóâü, õºðºíãº ýçýìøèã÷, õàìòðàã÷ áîëîõ, òóñ àæ àõóéí íýãæýýñ õºðºíãº øèëæ¿¿ëæ àâàõûã õîðèãëîíî.

21 ä¿ãýýð ç¿éë.Àëáàí òóøààëààñ ÷ºëººëºãäñºíèé äàðààõ õÿçãààðëàëò

21.1. Àëáàí òóøààëòàí íü àëáàí ¿¿ðãýýñ ÷ºëººëºãäñºíººñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ñ÷ áîëîõ äàðààõ ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî:

21.1.1. óðüä ã¿éöýòãýæ áàéñàí àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîîòîé áàéñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä àæèëëàõ;

21.1.2. óðüä àæèëëàæ áàéñàí áàéãóóëëàãàòàé ãýðýý, êîíòðàêò áàéãóóëàõ, òóõàéí áàéãóóëëàãààñ îëãîäîã çºâøººðëèéã õ¿ñýõ;

21.1.3. óðüä àæèëëàæ áàéñàí áàéãóóëëàãûí ºìíº àëèâàà õóâü õ¿í, õóóëèéí ýòãýýäèéã òºëººëºõ.

21.2. Ýíý õóóëèéí 21.1.2-ò çààñàí õÿçãààðëàëò íü òóõàéí ýòãýýä àëáàí òóøààëä ñîíãîãäîæ, òîìèëîãäîõîîñ ºìíº áàéãóóëàãäñàí áóþó ñóíãàãäñàí ãýðýý, êîíòðàêò, ò¿¿í÷ëýí íýýëòòýé òåíäåð øàëãàðóóëàëòûí äàãóó áàéãóóëàãäñàí, ýñõ¿ë æèëä äîëîîí ñàÿ òºãðºãººñ áàãà ¿íèéí ä¿í á¿õèé ãýðýý, êîíòðàêòàä õàìààðàõã¿é.

21.3. Àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñàí õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ ýòãýýäòýé àëáàíû ÷èã ¿¿ðãèéí äàãóó õàðèëöàà òîãòîîõûã õîðèãëîíî.

21.4. Àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñàí õÿçãààðëàëò çºð÷èãäºæ áàéãàà òàëààð ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàíä íýí äàðóé ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé.

22 äóãààð ç¿éë.Áóñàä îðëîãûí õÿçãààðëàëò22.1. Àëáàí òóøààëòàí ººðèéí àëáàí ¿¿ðãèéí

äàãóó àâàõ öàëèí õºëñíººñ ãàäíà ýíý õóóëü, áóñàä õóóëèàð õîðèãëîîã¿é áóñàä àæèë, àëáà, ãýðýýíèé óðàìøóóëàë, ìºí õóóëèàð õîðèãëîîã¿é àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû îðëîãî îëæ áîëíî.

22.2. Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé àëáàí ¿¿ðãèéã õàâñðàí ã¿éöýòãýæ áàéãàà áîë Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé öàëèí àâíà.

22.3. Àëáàí òóøààëòàí òºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýäýä ºì÷ëºã÷èéí òºëººëºã÷èéí àæèë, ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ áàéõäàà áîëîí àæèë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýý áîëüñíîîñ õîéø õî¸ð æèëèéí õóãàöààíä äàðààõ ¿éë àæèëëàãààã õîðèãëîíî:

22.3.1. øóóä, ýñõ¿ë ãóðàâäàã÷ ýòãýýäèéí çóó÷ëàëààð àæèë, ¿¿ðýãòýé íü õîëáîîã¿é ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð çýðýã àëèâàà ¿ð àøèã õ¿ëýýí àâàõ;

22.3.2. õîëáîãäîõ òºðèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýä áîëîí ò¿¿íèé óäèðäëàãà, çàõèðãààíû ãèø¿¿íýýñ áýëýã àâàõ;

22.3.3. õîëáîãäîõ òºðèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýäèéí õóâüöàà, ¿íýò öààñ, õºðºíãº îëæ àâàõ;

22.3.4. õîëáîãäîõ òºðèéí ºì÷èò õóóëèéí ýòãýýäýä ººð àëáàí òóøààë ýðõëýõ.

ÄªÐªÂÄ¯ÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ ÕÓÂÈÉÍ ÀØÈÃ ÑÎÍÈÐÕËÛÍ ÌÝÄ¯¯ËÝÃ23 äóãààð ç¿éë.Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí

ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ23.1. Ýíý õóóëèéí 4.1-ä çààñàí íèéòèéí

àëáà õàøèæ áàéãàà áîëîí òýäãýýð àëáàíä òîìèëîãäîõîîð íýð äýâøñýí ýòãýýä /öààøèä “ìýä¿¿ëýã ãàðãàã÷” ãýõ/ õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ áºãººä øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîî Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçðûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ àëáàí òóøààëûí æàãñààëòûã áàòàëíà.

23.2. Ìýä¿¿ëýã ãàðãàã÷ õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãýý ººðºº ¿íýí çºâ ãàðãàõ ¿¿ðýãòýé.

23.3. Àëáàí òóøààëòàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãýý òóõàéí àëáàí òóøààëä ñîíãîãäñîí áóþó òîìèëîãäñîí ºäðººñ õîéø 30 õîíîãèéí äîòîð, öààøèä òóõàéí àëáàí òóøààëûã õàøèæ áàéãàà õóãàöààíäàà æèë á¿ðèéí 02 äóãààð ñàðûí 15-íû äîòîð øèíý÷ëýí ãàðãàæ, ýíý õóóëèéí 24 ä¿ãýýð ç¿éëä çààñàí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ºãºõ ¿¿ðýãòýé.

23.4. Àëáàí òóøààëòàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíã¿éãýýð ýíý õóóëèéí 23.3-ò çààñàí õóãàöààíààñ õîæèìäóóëæ ãàðãàñàí áîë óã ìýä¿¿ëãèéã ãàðãàæ ºãººã¿éä òîîöíî.

23.5. Íèéòèéí àëáàíä òîìèëîãäîõîîð íýð äýâøñýí ýòãýýäèéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí óðüä÷èëñàí ìýä¿¿ëãèéã òîìèëîõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õ¿ëýýí àâ÷ Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàðò õ¿ðã¿¿ëíý.

23.6. Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð íèéòèéí àëáàíä òîìèëîãäîõîîð íýð äýâøñýí ýòãýýäèéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí óðüä÷èëñàí ìýä¿¿ëãèéã àæëûí 10 ºäºðò áàãòààí õÿíàí ¿çýýä òóõàéí àëáàí ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ñýõ ýñýõ òàëààð òîìèëîõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ìýäýãäýíý.

23.7. Íèéòèéí àëáàíä òîìèëîãäîõîîð íýð äýâøñýí ýòãýýä òóõàéí àëáàí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýõýä èëò àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èë ¿¿ñ÷ áîëîõ íü òîãòîîãäñîí áîë ò¿¿íèéã òóõàéí àëáàíä òîìèëîõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí òîìèëîõîîñ òàòãàëçàõ ¿¿ðýãòýé.

23.8. Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëã¿é ãýäãýý èëýðõèéëñýí

ìýäýãäëèéí ìàÿãò, ò¿¿íèéã á¿ðòãýõ, õÿíàí øàëãàõ, õàäãàëàõ æóðìûã Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîî áàòàëíà.

24 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã á¿ðòãýõ, õàäãàëàõ

24.1. Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã äàðààõ áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí õóóëüä çààñàí õóãàöààíä á¿ðòãýæ, õàäãàëíà:

24.1.1. Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷, Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í, Åðºíõèé ñàéä, Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í, ò¿¿í÷ëýí Óëñûí Èõ Õóðàë, Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷, Çàñãèéí ãàçðààñ òîìèëîãääîã àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð;

24.1.2. Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçðûí óäèðäàõ áîëîí ã¿éöýòãýõ àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîî;

24.1.3. ¯íäñýí õóóëèéí öýöèéí ãèø¿¿í áîëîí á¿õ øàòíû ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷èéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã Ø¿¿õèéí åðºíõèé çºâëºë;

24.1.4. àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Òºëººëºã÷äèéí Õóðëûí òºëººëºã÷èéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã òóõàéí øàòíû èðãýäèéí Òºëººëºã÷äèéí Õóðëûí àæëûí àëáà;

24.1.5. ýíý õóóëèéí 24.1.2-24.1.4-ò çààñíààñ áóñàä àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã ò¿¿íèéã òîìèëñîí, ýñõ¿ë óäèðäàõ ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí.

24.2. Ýíý õóóëèéí 24.1.4–24.1.5-ä çààñàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã á¿ðòãýõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëèéí 23.3-ò çààñàí õóãàöààíä õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã àâ÷ äóóññàíààñ õîéø 14 õîíîãèéí äîòîð õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ æóðìûí áèåëýëòèéí òàëààðõ òàéëàíã, õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàñàí ýòãýýäèéí íýðñèéí õàìò Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàðò èð¿¿ëíý.

24.3. Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã æèë á¿ðèéí 4 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû äîòîð Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîîíä ãàðãàæ ºãíº.

25 äóãààð ç¿éë.Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã íýýëòòýé áàéëãàõ

25.1. Àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã íýýëòòýé áàéíà.

25.2. Ýíý õóóëèéí 24.1-ä çààñàí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí èðãýäèéã àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýãòýé ñààäã¿é òàíèëöàõ áîëîìæîîð õàíãàõ ¿¿ðýãòýé.

25.3. Àëáàí òóøààëòíààñ õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã õýðõýí áºãëºõ òàëààð áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä õàíäàæ ãàðãàñàí çàõèäàë, õ¿ñýëò, àñóóëò, òýäãýýðò ºãñºí õàðèóëò, çºâëºãºº íü õóâü õ¿íèé íóóöàä õàìààðàõ áºãººä ò¿¿íòýé õîëáîãäîõ àñóóäëûã Õóâü õ¿íèé íóóöûí òóõàé õóóëèàðçîõèöóóëíà.

26 äóãààð ç¿éë.Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã õÿíàí øàëãàõ

26.1. Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð ýíý õóóëèéí 24.1.2-ò çààñíààñ áóñàä õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéí á¿ðä¿¿ëýëòýä õÿíàëò òàâüæ, ä¿í øèíæèëãýý õèéíý.

26.2. Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿íèé õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã èðãýíèé ºðãºäºë, ãîìäîëä ¿íäýñëýí Óëñûí Èõ Õóðëûí ¨ñ ç¿éí äýä õîðîî øàëãàíà.

26.3. Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿íèé àëáàí òóøààëûã õàâñàð÷ áàéãàà áîë õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ, õÿíàæ, øàëãóóëàõ àñóóäëûã ýíý õóóëèéí 24.1.1-ä çààñàí æóðìààð çîõèöóóëíà.

26.4. Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð ºðãºäºë, ìýäýýëëèéí ìºðººð, ýñõ¿ë òºëºâëºãººò õÿíàëòààð øàëãàëò ÿâóóëæ áîëíî.

26.5. Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿íýýñ áóñàä àëáàí òóøààëòàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãýý õóãàöààíä íü ãàðãàæ ºãººã¿é, ýñõ¿ë á¿ðýí ã¿éöýä ãàðãààã¿é áîë Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð òóõàéí ìýä¿¿ëýã ãàðãàã÷èéí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã øàëãàíà.

26.6. Õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã á¿ðòãýõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí òóõàéí ìýä¿¿ëýã çàñâàðã¿é, á¿ðýí ã¿éöýä áºãëºãäñºí, õóãàöààíäàà ºãñºí ýñýõýä õÿíàëò òàâüæ, ìýä¿¿ëãèéã çîõèõ æóðìûí äàãóó ãàðãàæ ºãºõèéã øààðäàõ, õóóëü çºð÷ñºí ãýæ ¿çýõ ¿íäýñëýë áàéâàë á¿ðýí ýðõèéíõýý õ¿ðýýíä õÿíàí øàëãàõ áóþó àâëèãûí øèíæòýé çºð÷èë èëýðâýë Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàðò øèëæ¿¿ëýí øàëãóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

26.7. Ýíý õóóëèéí 24.1.2-ò çààñàí àëáàí òóøààëòíû õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîî øàëãàíà.

26.8. Ìýä¿¿ëýã ãàðãàã÷ õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãýý áîäèòîé, ¿íýí çºâ òàéëáàðëàõ ¿¿ðýãòýé.

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÕÓÓËÈÉÍ ÕÝÐÝÃÆÈËÒÈÉÃ ÕßÍÀÕ27 äóãààð ç¿éë.Íèéòèéí àëáàíû ¸ñ ç¿éí

ä¿ðýì27.1. Àëáàí òóøààëòàí ººðèéí ìýðãýæèë,

ñàëáàð, áàéãóóëëàãàä äàãàí ìºðäºæ áàéãàà ¸ñ ç¿éí ä¿ðýìä ¿éë àæèëëàãààãàà íèéö¿¿ëýí àæèëëàíà.

27.2. Àëáàí òóøààëòàí ººðèéí ¿éë àæèëëàãààíû øóäàðãà, òºâèéã ñàõèñàí áàéäàëäàà ¸ñ ç¿éí øàëòãààíààð ýðãýëçýý òºðâºë àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýýñ, ýñõ¿ë äàâõàð àæèë, àëáàí òóøààë ýðõëýõýýñ òàòãàëçàõ ¿¿ðýãòýé.

28 äóãààð ç¿éë.Õóóëèéí õýðýãæèëòýä õÿíàëò òàâèõ ýòãýýä

28.1. Ýíý õóóëèéã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà,

àëáàí òóøààëòàí õýðõýí äàãàæ ìºðäºæ áàéãààä äàðààõ áàéãóóëëàãà õÿíàëò òàâèíà:

28.1.1. íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõ òàëààðõ Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð, Ø¿¿õèéí åðºíõèé çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààã Óëñûí Èõ Õóðëûí Õóóëü ç¿éí áàéíãûí õîðîî;

28.1.2. ýíý õóóëèéí 28.1.1-ä çààñíààñ áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû ¿éë àæèëëàãààã Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð.

29 ä¿ãýýð ç¿éë.Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûãçîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èäõ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

29.1. Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë ø¿¿ã÷ äàðààõ çàõèðãààíû õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý:

29.1.1. ýíý õóóëèéí 7.3, 8.3, 19.2, 25.2, 26.6-ä çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é áàéãóóëëàãûí ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòíûã íýã ñàðûí õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã íýãýýñ òàâ äàõèí íýìýãä¿¿ëñýíòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãººð òîðãîõ;

29.1.2. ýíý õóóëèéí 16 äóãààð ç¿éë, 22.3-ò çààñàí õîðèãëîëò, õÿçãààðëàëòûã çºð÷ñºí ýòãýýäýýð õóóëü áóñààð õ¿ëýýí àâñàí áýëýã, ¿éë÷èëãýýíèé ¿íý õºëñèéã òºë¿¿ëæ, íýã ñàðûí õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã íýãýýñ òàâ äàõèí íýìýãä¿¿ëñýíòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãººð òîðãîõ, õóóëü áóñààð îðñîí àëáàí òóøààëààñ ÷ºëººëºõ;

29.1.3. ýíý õóóëèéí 20.2, 20.3, 20.5, 21.1-ä çààñàí õîðèãëîëò, õÿçãààðëàëòûã çºð÷ñºí ýòãýýäèéã íýã ñàðûí õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã íýãýýñ òàâ äàõèí íýìýãä¿¿ëñýíòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãººð òîðãîõ, áàéãóóëñàí ãýðýý, êîíòðàêò, àâñàí çºâøººðëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ;

29.1.4. õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã á¿ðòãýõ, õÿíàëò òàâèõ ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é, ýñõ¿ë õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ãèéã ýíý õóóëèéí 24.2-ò çààñàí õóãàöààíä èð¿¿ëýýã¿é ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòíûã íýã ñàðûí õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä õýìæýýã íýãýýñ òàâ äàõèí íýìýãä¿¿ëñýíòýé òýíöýõ õýìæýýíèé òºãðºãººð òîðãîõ.

29.2. Íèéòèéí àëáàíä íèéòèéí áîëîí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûã çîõèöóóëàõ, àøèã ñîíèðõëûí çºð÷ëººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë ýðõ á¿õèé àëáàí òóøààëòàí äàðààõ ñàõèëãûí øèéòãýë õ¿ëýýëãýíý:

29.2.1. õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã ýíý õóóëèéí 23.3-ò çààñàí õóãàöààíààñ õîæèìäóóëæ ãàðãàñàí íü õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíòàé áîë ñàíóóëàõ;

29.2.2. ýíý õóóëèéí 13 äóãààð ç¿éëä çààñàí õÿçãààðëàëòûã çºð÷ñºí, ýíý õóóëèéí 8.1, 9.1, 19.1, 21.3, 21.4-ò çààñàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é, õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã ýíý õóóëèéí 23.3-ò çààñàí õóãàöààíààñ óäàà äàðàà õîæèìäóóëæ ãàðãàñàí áîë àëáàí òóøààëûí öàëèíãèéí õýìæýýã ãóðâàí ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð 30 õóâèàð áóóðóóëàõ;

29.2.3. ýíý õóóëèéí 10, 14, 17, 18 äóãààð ç¿éë, 20.1, 20.4-ò çààñíûã çºð÷ñºí, ýíý õóóëèéí 9.2-ò çààñàí àðãà õýìæýýã àâààã¿é, ýíý õóóëèéí 21.1-ä çààñàí õÿçãààðëàëòàä õàìààðàõ ýòãýýäòýé ãýðýý, êîíòðàêò áàéãóóëñàí, çºâøººðºë îëãîñîí, ýíý õóóëèéí 23.7-ä çààñíûã çºð÷èæ èëòýä àøèã ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé ýòãýýäèéã àëáàí òóøààëä òîìèëñîí, õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã õóäàë ìýä¿¿ëñýí, ýíý õóóëèéí 29.2.2-ò çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ çºð÷ëèéã óäàà äàðàà ãàðãàñàí áîë àëáàí òóøààëûã íü áóóðóóëàõ;

29.2.4. ýíý õóóëèéí 11, 12, 15, 16 äóãààð ç¿éëä çààñíûã çºð÷ñºí, ýíý õóóëèéí 23 äóãààð ç¿éëä çààñàí õóâèéí àøèã ñîíèðõëûí ìýä¿¿ëãèéã ãàðãàæ ºãººã¿é, ýíý õóóëèéí 29.2.3-ò çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ çºð÷ëèéã óäàà äàðàà ãàðãàñàí áîë íèéòèéí àëáàíààñ õàëàõ.

29.3. Ø¿¿ã÷ýýñ çàõèðãààíû õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýñýí íü òóõàéí àëáàí òóøààëòàíä ñàõèëãûí øèéòãýë õ¿ëýýëãýõèéã õÿçãààðëàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

29.4. Ýíý õóóëèéí 29.2-ò çààñàí ñàõèëãûí øèéòãýë õ¿ëýýñýí àëáàí òóøààëòàí ººðò íîãäóóëñàí øèéòãýëèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã õîëáîãäîõ ýòãýýä áîëîí íèéòýä ººðèéí çàðäëààð õ¿ðãýíý.

29.5. Àëáàí òóøààëòàí ººðò íîãäóóëñàí ñàõèëãûí øèéòãýëèéí òàëààðõ ìýäýýëëèéã õîëáîãäîõ ýòãýýä áîëîí íèéòýä ººðèéí çàðäëààð õ¿ðãýõ àðãà õýìæýýíèé æóðìûã Àâëèãàòàé òýìöýõ ãàçàð áàòàëíà.

30 äóãààð ç¿éë.Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ

30.1. Ýíý õóóëèéã 2012 îíû 5 äóãààð ñàðûí 1-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº. /Ýíý õýñýãò 2012 îíû 3 äóãààð ñàðûí 9-íèé ºäðèéí õóóëèàð ººð÷ëºëò îðóóëñàí./

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ä.ÄÝÌÁÝÐÝË

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð10


Ýíý òºñºëä ßïîí óëñûí ç¿ãýýñ 5 áàéãóóëëàãà îðîëöîæ áàéíà. ¯¿íä:1. Environmental Resources Manage-

ment EMR Japan Ltd-òºñëèéã åðºíõèé óäèðäëàãààð õàíãàõ

2. HITACHI-òàëáàé äýýð õèéõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

3. Sumitomo Mitsui Banking Corporation – òºñëèéí ñàíõ¿¿æèëòèéí àñóóäëûã çîõèöóóëàõ

4. J-Power Systems Ltd- àëäàãäàë áàãàòàé öàõèëãààí äàìæóóëàã÷èéã íýâòð¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

5. Suuri-Keikaku-äîòîîä õàðèëöàà õîëáîî, ìýäýýëëèéã õàðèóöàõ

Òåõíèê-ýäèéí çàñãèéí ¿íäýñëýëèéã áîëîâñðóóëàõàä Ìîíãîë òàëààñ äàðààõ áàéãóóëëàãà õàìòàð÷ îðîëöñîí. ¯¿íä:1. Ìîíãîëûí Ýð÷èì õ¿÷íèé ßàì2. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ ¿íäýñíèé ñ¿ëæýý

ÒªÕÊßïîíû òàëààñ Öàõèëãààí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýý áîëîí Öàõèëãààí ñòàíö ãýñýí õî¸ð áàéãóóëëàãûã ¿ð àøèãòàé áîëãîõ òåõíîëîãèéã òàíèëöóóëñàí. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ ñ¿ëæýýíèé õóâüä óðüä÷èëñàí áàéäëààð ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íãýýñ Òàâàíòîëãîé-Îþóòîëãîéí ÖÄÀØ-ä äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé äàìæóóëàã÷èéã õýðýãæ¿¿ëýõ àñóóäëûã îíöãîéëîí àâ÷ ¿çýæ áàéãàà. Ìºí ñóäàëãààíû àæëûí ¿ð ä¿íä ßïîíû òàëààñ Ìîíãîëûí òàëä õî¸ð àñóóäëûã ñàíàë áîëãîæ áàéíà. ¯¿íä:1. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìàíäàà

äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé ýíýõ¿¿ äýâøèëòýò òåõíîëîãèéã õýðýãëýõ

2. Ýäãýýð òåõíîëîãèéã òåõíèêèéí áîäëîãîäîî òóñãàõ.

Ñàíõ¿¿æèëòèéí õóâüä ßïîíû çàñãèéí ãàçðûí çýýëèéã àøèãëàõ áîëîìæòîé. Äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé äàìæóóëàã÷èéã öààøèä Óëààíáààòàð-Ìàíäàëãîâèéí 220 êÂ-ûí ÖÄÀØ-ä àøèãëàõ òºñëèéã ìºí ñóäàëæ áàéíà.1. HITACHI êîìïàíèéí äýä á¿òöèéí ìåíåæìåíòèéí õýëòñèéí àõëàõ èíæåíåð Òàêàøè Àéõàðà òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàëòûí òàëààð òàíèëöóóëãà õèéñýí. Òàíèëöóóëãàíä äàðààõ àñóóäëóóäûã äóðüäñàí. ¯¿íä:Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìàíä êîðîíæèëòèéí áîëîí õàëàëòûí àëäàãäàë áàéõã¿é ó÷ðààñ êàáåëü øóãàìûã àøèãëàõ áîëîìæòîé ìºí õóóðìàã ýñýðã¿¿öëýýñ ¿¿ñýõ õ¿÷äýëèéí àëäàãäàë, ñèñòåìèéí òîãòâîðæèëòèéí àñóóäàë áàéõã¿é ó÷ðààñ ìàø óðò çàéíä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëàõ áîëîìæòîé þì. Õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìàíä øóãàìààð óðñàæ áàéãàà ã¿éäëýýñ õóóðìàã ã¿éäýë, áîäèò ã¿éäýë, öýíýãæèëòèéí ã¿éäëèéí àëäàãäëóóä ìºí øóãàìûí õàëàëòûí àëäàãäàë ãàðäàã. Õàðèí òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìàíä çºâõºí òîãòìîë, ã¿éäëèéí àëäàãäàë áîëîí õóâèðãàã÷ òºõººðºìæèéí àëäàãäàë áàéäàã. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí óðò òîäîðõîé çàéíààñ õýòýðñýí íºõöºëä õóâüñàõ øóãàìûí àëäàãäàë òîãòìîë øóãàìûí àëäàãäëààñ õýòýðäýã.Òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàëòûí àëäàãäëûí òîîöîîÒîîöîîíû àíõíû íºõöºë: Øóãàìûí íýð: Óëààíáààòàð-ÌàíäàëãîâüØóãàìûí òºãñãºëä õ¿ðãýõ ÷àäàë: 250 ÌÂò áºãººä ÷àäëûí êîýôôèöèåíò 0,9Äàìæóóëàõ øóãàìûí òîî: Õóâüñàõ øóãàìàíä-2 ôàç * 2 õýëõýý = 6 óòàñÒîãòìîë øóãàìàíä – ¯íäñýí øóãàìûí 3 óòàñ+ áóöàõ õýëõýýíèé 3 óòàñ = 6 óòàñÒîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí òºðºë – Øóãàì îðëóóëàõ òºðºëÒîîöîîíû ïàðàìåòð:- Òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìàíä:- Õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí

äàìæóóëàã÷òàé àäèëõàí- Òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìàíä õýðýãëýãääýã

òóñãàé äàìæóóëàã÷- Øóãàìûí óðò: - 260 êì

- Øóãàìûí óðòûã èõýñãýõ

Òîîöîî-1:• Øóãàìûíóðò260êìáàéõíºõöºëä:- Õóâüñàõ áîëîí òîãòìîë øóãàìàíä èæèë

äàìæóóëàã÷ õýðýãëýñýí íºõöºëä õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 48,223 ÌÂò.öàã áàéõàä òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 78,681 ÌÂò.öàã áàéíà. Çºð¿¿ íü òîãìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäàë íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëààñ 30,458 ÌÂò.öàã-ààð èë¿¿ áàéíà.

- Õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìàíä óëàìæëàëò óòñûã, òîãòìîë øóãàìàíä òîãòìîë ã¿éäýëä õýðýãëýäýã òóñãàé çîõèóëàëòûí óòñûã íü õýðýãëýæ òîîöîîã õèéõýä õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 48,223 ÌÂò.öàã áàéõàä òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 47,817 ÌÂò.öàã áàéíà. Çºð¿¿ íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäàë íü òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëààñ 406 ÌÂò.öàã-ààð èë¿¿ áàéíà. Ãýõäýý àëäàãäëûí çºð¿¿ ìàø áàãà áàéíà.

• Øóãàìûíóðò600êì- Õóâüñàõ áîëîí òîãòìîë øóãàìàíä èæèë

äàìæóóëàã÷ õýðýãëýñýí íºõöºëä õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 158,581 ÌÂò.öàã áàéõàä òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 156,300 ÌÂò.öàã áàéíà. Çºð¿¿ íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäàë íü òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëààñ 2,281 ÌÂò.öàã-ààð èë¿¿ áàéíà. Ãýõäýý àëäàãäëûí çºð¿¿ ìàø áàãà áàéíà.

- Õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìàíä óëàìæëàëò óòñûã, òîãòìîë øóãàìàíä òîãòìîë ã¿éäýëä õýðýãëýäýã òóñãàé çîõèóëàëòûí óòñûã íü õýðýãëýæ òîîöîîã õèéõýä õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 158,581 ÌÂò.öàã áàéõàä òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 85,073 ÌÂò.öàã áàéíà. Çºð¿¿ íü õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäàë íü òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëààñ 73,508 ÌÂò.öàã-ààð èë¿¿ áàéíà. Ýíäýýñ õàðàõàä òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûã õîë çàéíä öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã äàìæóóëàõàä àëäàãäàë áàãàòàé, àøèãòàé áàéíà.

Òîîöîî-2:Õóâüñàõ ã¿éäëèéí øóãàìûí õ¿÷äýëèéã 440 êÂ, òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí õ¿÷äýëèéã 500 êÂ áàéõààð áîäîæ, òîîöîîã õèéå.• Øóãàìûíóðò260êìáàéõíºõöºëä440êÂ-

ûí õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 11,916 ÌÂò.öàã áàéíà. Õàðèí 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 23,265 ÌÂò.öàã áóþó òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäàë íü õóâüñàõààñ 11,349 ÌÂò.öàã-ààð èõ áàéíà.

• Øóãàìûíóðò360êìáàéõíºõöºëä440êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé õóâüñàõ øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 25,445 ÌÂò.öàã áóþó 260 êì áàéñíààñ áàðàã õî¸ð äàõèí èõñýæ áàéõàä 500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí æèëèéí àëäàãäàë 24,7795 ÌÂò.öàã áóþó 260 êì áàéõòàé áàðàã àäèëõàí áàéíà. Ýíäýýñ õýðýâ õ¿÷äýëèéí õýìæýý èõ áàéâàë áîãèíî çàéíä òîãòìîë øóãàìûí àëäàãäàë áàãà áîëäîã áàéíà ãýñýí ä¿ãíýëòèéã õèéæ áîëîõîîð áàéíà.

Èéíõ¿¿ òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûã äàðààõ õî¸ð òîõèîëäîëä õýðýãëýâýë àëäàãäàë áàãà áàéõààð áàéíà. ¯¿íä:• Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷èéã õîë çàéíä

äàìæóóëàõ íºõöºëä• Øóãàìûíõ¿÷äýëèéíõýìæýýèõýñâýëÒóõàéëáàë 400 êÂ-ûí õóâüñàõ ã¿éäëèéí

øóãàìûã àøèãëàõûí îðîíä 500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûã àøèãëàñàí òîõèîëäîëä àëäàãäàë áàãà áàéõààð äýýðõ òîîöîîíîîñ õàðàãäàæ áàéíà.

2. J-Power êîìïàíèéí ºíäºð õ¿÷äýëèéí øóãàìûí õýëòñèéí àõëàõ èíæåíåð Òàêàþêè Íàãàé äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé

äàìæóóëàã÷èéí òàëààð òàíèëöóóëãà õèéñýí. Òàíèëöóóëãàíä äàðààõ àñóóäëóóäûã äóðüäñàí. ¯¿íä:Öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñíû äèàìåòð áîëîí æèíã ººð÷ëºõã¿éãýýð çºâõºí ýñýðã¿¿öëèéã ººð÷èëñíººð öàõèëãààí äàìæóóëàõ ÷àäâàð

áîëîí àëäàãäëûã áàãàñãàõ àðãà áàéäàã. ̄ ¿íä:1. Íýãä¿ãýýð õóâèëáàð: Äàìæóóëàã÷èéí

äîòîð òàëûí äóãóé õýëáýðòýé óòñûã äºðâºëæèí õýëáýðòýé áîëãîõ. Ýíý òîõèîëäîëä ãîëä áàéãàà õýñãèéí òàòàõ õ¿÷èéã ñàéæðóóëæ, õºíãºí öàãààí á¿ðõ¿¿ëòýé áîëãîäîã. Àëäàãäàë 15%-èàð áàãàñàõ áîëîìæòîé. Äàìæóóëàã÷èéí æèí áîëîí äèàìåòð ººð÷ëºãäºõã¿é ó÷ðààñ

îäîî áàéãàà øóãàìûí óòñûã ñîëèõîä òóëãóóðûí àëõàìûã ººð÷ëºõã¿é áàéõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Òàòàëòûí õ¿÷íèé õýìæýýã 1770 ÌÏà áîëæ ºññºí. Çýâðýëòýíä òýñâýðòýé.

2. Õî¸ðäóãààð õóâèëáàð: Äàìæóóëàã÷èéí äîòîðõ áîëîí ãàäíàõ óòûã á¿ãäèéã

äºðâºëæèí õýëáýðòýé áîëãîõ. Àëäàãäàë 25%-èàð áàãàñàõ áîëîìæòîé. Äàìæóóëàã÷èéí æèí èõýñäýã ó÷ðààñ îäîî áàéãàà øóãàìûí óòñûã ýíý äàìæóóëàã÷ààð ñîëèõîä òóëãóóðûí àëõàìûã ººð÷ëºõ øààðäëàãàòàé áîëäîã. Äóëààí òýñâýðëýõ ÷àäâàð ñàéòàé. 150 ãðàäóñò òýñâýðëýõ ÷àäâàðòàé þì.

Çóðàã 7. Äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé óòàñíû åðºíõèé á¿òýö

Çóðàã 8. Äàìæóóëàõ ÷àäâàð ºíäºðòýé, àëäàãäàë áàãàòàé óòàñíû õî¸ð òºðºë

Õî¸ð. ßïîíû äýâøèëòýò

ßïîí óëñàä àæèëëàñàí íü

Çóðàã 5. Õóâüñàõ áîëîõ òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëûí òîîöîîíû õàðüöóóëàëò /Øóãàìûí óðòààñ õàìààðñàí òîîöîî/

Çóðàã 6. Õóâüñàõ áîëîõ òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí àëäàãäëûí òîîöîîíû õàðüöóóëàëò /Øóãàìûí õ¿÷äýëèéí ò¿âøèíãýýñ õàìààðñàí òîîöîî/

Ò¿ð¿¿÷ íü ºìíºõ äóãààðò

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð 11


òåõíîëîãè á¿õèé ¿éëäâýð¿¿äòýé òàíèëöñàí íü

1. Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé àøèãëàëòûí Óõààëàã ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñýí “OMIKA” ¿éëäâýðHITACHI êîìïàíèéí ¿éëäâýðèéí õîòîä áàéðëàõ OMIKA ¿éëäâýð íü öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé õàìãèéí ¿ð àøèãòàé, îíîâ÷òîé õýðýãëýýã çîõèöóóëàõ, óäèðäàõ, õÿíàõ ýð÷èì õ¿÷íèé ìåíåæìåíòèéí óõààëàã SCADA ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñýí áàéíà. Ýíý ñèñòåì íü “Peak shift” áóþó ¿éëäâýðëýëòèéí ïðîöåññèéí öàãèéí õóâààðèéí çîõèöóóëàëòûã õèéæ, îðãèë à÷ààëëûã øèëæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ, øºíèéí öàãààð àêêóìóëÿòîðûí áàòàðåéã öýíýãëýæ áàéãààä, îðãèë à÷ààëëûã ýíý áàòàðåéíýýñ õàíãàõ “Peak cut” áîäëîãî õýðýãæ¿¿ëýõ, óõààëàã òîîëóóðûí òóñëàìæòàéãààð ¿éëäâýðèéí öåõ á¿ðèéí õýðýãëýýã õÿíàõ, õîîðîíä íü óÿëäóóëàõ, çºâøººðºãäºõ õýìæýýíýýñ õýòýðñýí òîõèîëäîëä äîõèîëîë ºãºõ, øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä, àãààðæóóëàã÷ ãýõ ìýò ¿éëäâýðèéí ïðîöåññò îíöãîé íºëºº ¿ç¿¿ëýõã¿é öàõèëãààí õýðýãëýã÷èéã àâòîìàòààð òàñëàõ, ýðã¿¿ëýí çàëãàõ ãýõ ìýòýýð ¿éëäâýðèéí öàõèëãààíû õýðýãëýýã õàìãèéí õÿìä òàðèôòàé öàãóóäàä æèãä áàéëãàæ, ýð÷èì õ¿÷íèé ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøèãòàé ãîðèìûã õýðýãæ¿¿ëäýã þì áàéíà. Ýíý ñèñòåìèéã íýâòð¿¿ëñíýýð òóñ ¿éëäâýð íü 2010 îíû áàéäëààð îðãèë à÷ààëëûã 23%-èàð áóóðóóëñàí òîîöîî ãàðñàí áàéíà.2. Óêèøèìà 13 ÌÂò-ûí íàðíû çàéí ¿éëäâýð ßïîí óëñûí ýð÷èì õ¿÷íèé àðâàí êîìïàíèéí íýã áîëîõ Tokyo Electric Power êîìïàíè íü 2011 îíû 12 ñàðä 13 ÌÂò-ûí íàðíû çàéí ñòàíöûã àøèãëàëòàíä îðóóëæ, ñèñòåìòýé çýðýãöýý çàëãàñàí áàéíà. Òóñ ñòàíö íü 230,000 ì2 òàëáàéä áàéðëàõ áºãººä ºäðèéí 6-ààñ 18 öàãèéí õîîðîíä ñèñòåìä 2-11 ÌÂò õ¿ðòýë öàõèëãààíûã ºãäºã áàéíà. Õàðèí øºíèéí öàãóóäàä ¿éëäâýðëýëò õèéäýãã¿é þì áàéíà. ¯¿ëýðõýã, áîðîîòîé ºäºðò ¿éëäâýðëýëò íü õýëáýëçýæ, æèãä áóñ áîëäîã, ìàø èõ áîðîî, ¿¿ëòýé ºäºð áîë áàðàã ¿éëäâýðëýëò õèéäýãã¿é þì áàéíà. Õàìãèéí èõ ¿éëäâýðëýëòèéã 4 ñàðä õèéñýí áºãººä 18 ñàÿ.êÂò.öàã ¿éëäâýðëýñýí, õàìãèéí áàãà ¿éëäâýðëýëò íü 8 ñàðä áºãººä 4,8 ñàÿ.êÂò.öàã ¿éëäâýðëýñýí áàéíà. Æèëèéí õóãàöààíä 168 ñàÿ.êÂò.öàã ¿éëäâýðëýñýí áàéíà.Óêèøèìà 13 ÌÂò-ûí íàðíû çàéí ¿éëäâýðèéí õàðàãäàõ áàéäàë

Óêèøèìà 13 ÌÂò-ûí íàðûí çàéí ¿éëäâýðèéí öàõèëãààíû ¿éëäâýðëýëòèéí áàéäàë

Óêèøèìà 13 ÌÂò-ûí íàðíû çàéí

¿éëäâýðèéí öàõèëãààíû ¿éëäâýðëýëòèéí

õîíãèéí ãðàôèê. À-íàðòàé ºäðèéíõýâèéí ¿éëäâýðëýëò, Á-¿¿ëýðõýã ºäðèéí ¿éëäâýðëýëò

3. Knioku òîãìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷ äýä ñòàíö, óñàí äîîãóóðõ êàáåëü500 êÂ-ûí õ¿÷äýëòýé, 2500 ÌÂÀ ÷àäàëòàé Êèíîêó õóâèðãàã÷ äýä ñòàíöòàé òàíèëöëàà. Êèíîêó äýä ñòàíöààñ ãàðñàí øóãàì íü ýõëýýä 50,9 êì àãààðûí øóãàìààð ÿâààä öààø 46,9 êì äàëàé äîîãóóð êàáåëü øóãàìààð ÿâààä äàðààãèéí õóâèðãàã÷ Àíàí äýä ñòàíö äýýð î÷äîã.Òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷ äýä ñòàíö, øóãàìûí á¿òöèéí ñõåì

500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí 50,9 êì ¿íäñýí øóãàìàíä TACSR810mm2x4, áóöàõ øóãàìàíä TACSR610mm2x2 äàìæóóëàã÷èéã õýðýãëýñýí áàéíà.

500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìàíä õýðýãëýñýí èçîëÿòîðûí õýìæýýñ

500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìàíä õýðýãëýñýí òóëãóóðûí õýìæýýñ

Äàëàé äîîãóóðõ òîãòìîë ã¿éäëèéí 500 êÂ-ûí êàáåëü íü 46,5 êì, äàëàéí 75ì –èéí ã¿íä áàéðëàñàí áàéíà.

Äàëàé äîîãóóðõ 500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí øóãàìûí á¿òýö

Äàëàé äîîãóóðõ 500 êÂ-ûí òîãòìîë ã¿éäëèéí

øóãàìàíä õýðýãëýñýí êàáåëü

Ìºí ýäãýýðýýñ ãàäíà J-Power-èéí óòàñíû ¿éëäâýð, HITACHI-èéí òðàíñôîðìàòîðûí ¿éëäâýð, Õèòà÷èíàêà öàõèëãààí ñòàíö, Àíåãàñàêà öàõèëãààí ñòàíö, Êîê¿á¿ ¿éëäâýð, Õèòà÷è ¿éëäâýð, Òî¸îðó ¿éëäâýð, Ñîã¸î íýðòýé HITACHI êîìïàíèéí ¿éëäâýðëýëòèéí ò¿¿õèéí ìóçåéòýé òàíèëöëàà.

Òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷ äýä ñòàíöàä àøèãëàæ áàéãàà òèðèñòîðûí òºõººðºìæèéí á¿ä¿¿â÷.

Knioku òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷

äýä ñòàíöûí òàíèëöóóëãûí

ºðººíä

HITACHI êîìïàíèéí

¿éëäâýðèéí ò¿¿õèéí ìóçåéã ¿çñýíèé äàðàà

HITACHI êîìïàíèéí

¿éëäâýðèéí õ¿ì¿¿ñòýé óóëçàæ

áàéãàà íü

Knioku òîãòìîë ã¿éäëèéí õóâèðãàã÷

äýä ñòàíöàä ñóóðèëàãäñàí HI-

TACHI êîìïàíèéí ¿éëäâýðëýñýí

òðàíñôîðìàòîð

¹ 15 (91) 2013 îíû 3 ñàð12

Àðõàã ÿäàðãààíû õàì øèíæChronic fatigue syndrome / Ìèàëãè÷åñêèé ýíöåôàëèò, Ñèíäðîì õðîíè÷åñêîé óñòàëîñòèØèíæ òýìäýã• Áàéíãà ÿäðàõ• Áàéí áàéí õîîëîé ºâäºõ• Áàãà çýðýã õàëóóðàõ• Òóíãàëàãèéí áóë÷èðõàé òîìðîõ (õ¿ç¿¿,

ñóãà)• Òîëãîé ºâäºõ• Áóë÷èí, ¿åýð ºâäºõ• Ãýäýñ ýâã¿éðõýõ, ãýäýñ öî÷ðîëûí

õàìøèíæ èëðýõ• Ñýòãýë ñàíààíû äèñòðåññò îðîõ• Íîéðã¿éäýõ• Àíõààðàë òºâëºðºõ ÷àäâàð àëäàãäàõ, îé

òîãòîîëò áóóðàõÅðºíõèé îéëãîëòÀðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæ (ÀßÕ) íü 6 ñàðààñ óäààí õóãàöààãààð ÿäðàõ øèíæ èëýðñíèé äàðààãààð òàíèí ìýäýõ¿éí ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàõ áàéäëààð èëýðäýã. Øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é õýäèé ÷ çàðèì ìýðãýæèëòýí ÝÁÂ-èéí àðõàã õàëäâàðûí óëìààñ ¿¿ñäýã ãýæ ¿çäýã. Îëîí òºðëèéí, õîîðîíäîî õîëáîîã¿é õàëäâàðò ºâ÷í¿¿äýýð ºâ÷èëñíèé äàðàà õ¿íèé áèå óäààí õóãàöààãààð ñóëüäàæ, ýíý ¿åä òàíèí ìýäýõ¿éí ººð÷ëºëò¿¿ä íýìæ èëýðâýë ¿¿íèéã ÀßÕ ãýæ íýðëýäýã.ÀßÕ íü àðõàã ÝÁÂ-èéí õàëäâàð, àðõàã ìîíîíóêëåîç òºñò õàìøèíæòýé àäèë óòãàòàé áèø.ÀßÕ-èéã óðüä ºìíº ýíöåôàëîìèàëãè ãýæ íýðëýäýã áàéæýý. Ó÷èð íü ýíý ºâ÷íèé ¿åä ýíöåôàëèò (òàíèí ìýäýõ¿éí ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàë)-èéí øèíæ, àðàã ÿñíû áóë÷èíãèéí (àðõàã ÿäàðãàà) øèíæ¿¿ä õàìò èëýðäýã. Òàíèí ìýäýõ¿éí ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäëûí øèíæ¿¿ä èëðýýã¿é òîõèîëäîëä ¿¿íèéã ÀßÕ ãýæ àâ÷ ¿çýõã¿é.Ýíýõ¿¿ õàìøèíæ íü ýìýãòýé÷¿¿äýä èë¿¿, çàëóó, äóíä íàñíû íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí äóíä ò¿ãýýìýë òîõèîëääîã.Õàëäâàðò ºâ÷íèé öî÷ìîã ¿åä ÿäàð÷, ñóëüäàõ øèíæ èëýðäýã ÷ ºâ÷èí ýäãýðýõýä ÿäàðãàà àðèëñàí áàéäàã. Õàðèí ÀßÕ-òýé ºâ÷òí¿¿äèéí õóâüä õàëäâàðò ºâ÷íèé õóðö ¿åä èëýð÷ áàéñàí ÿäàðãàà àðèëàõã¿é, 6 ñàðààñ äýýø õóãàöààãààð ¿ðãýëæèëñýýð áàéäàã.ÀßÕ-òýé õ¿ì¿¿ñ óäààí õóãàöààíä ÿäàð÷, òàíèí ìýäýõ¿éí ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí áàéäàã òóë ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààãàà ã¿éöýòãýæ ÷àäàõàà áîëüäîã. Èíãýñíýýð ñýòãýë ãóòðàëä àâòàæ ýõýëäýã. Ìºí áîãèíî õóãàöààíû îé òîãòîîëò àëäàãäàæ, õýâèéí ÿðüæ áàéõäàà òîäîðõîé ¿ãèéã îëæ, õýëýõ ÷àäâàðã¿é áîëñîí áàéäàã. Þìûã îéëãîõ ÷àäâàð, õºäºëãººíèé õèéãýýä õýë ÿðèàíû õóðä, øàëòãààíûã èëð¿¿ëýõ, îþóíû ÷àäâàðóóä áàãà çýðýã ººð÷ëºãäñºí áàéäàã. Óðüä ºìíº õýâèéí ã¿éöýòãýäýã áàéñàí ¿éëäë¿¿äýý ã¿éöýòãýñíèé äàðàà èõýýð ÿäàð÷, ìºí óäààí õóãàöààíä óíòàæ àìàðñàí ÷ áèå ìàõáîä íü ñýðãýñýí ìýäðýìæ òºðäºãã¿é.Àðõàã Ýïøòåéí-Áàðð Âèðóñûí õàëäâàðÝÁÂ íü ãåðïåñèéí á¿ëãèéí âèðóñûí íýã áºãººä ýíý á¿ëýãò Herpes simplex I áóþó II òºðºë, Varicella Zoster âèðóñ, öèòîìåãàëîâèðóñ, ïñåóäîðàáèåñ âèðóñ õàìààðàãääàã. Ýäãýýð âèðóñóóäûí íèéòëýã íýã øèíæ ÷àíàð íü õàëäâàðëàñíûõàà äàðàà àìüäðàëûí òóðøèä äàõèñàí õàëäâàðûã ¿¿ñãýäýã. Ýíýõ¿¿ äàõèñàí õàëäâàð íü äàðõëàà õýâèéí áàéõ ¿åä èäýâõèæèõã¿é áºãººä äàðõëàà äàðàíãóéëàãäñàí ¿åä èäýâõèæèæ, âèðóñûí ðåïëèêàöè, òàðõàëò íýìýãääýã. Ýíý íü ÄÎÕ-òîé, õàâäàðòàé, ýìèéí íºëººò äàðõëàà äàðàíãóéëàãäñàí õ¿ì¿¿ñò Ãåðïåñ

âèðóñûí õàëäâàðûí èëðýëýýñ õàðàãääàã.ÝÁÂ-èéí õàëäâàð õ¿íä áàéíãà îðøèæ áàéäàã. Íàñàíä õ¿ðýõ ¿åèéí ýõýíä áàðàã á¿õ õ¿íèé öóñàíä ÝÁÂ-èéí ýñðýãáèå èëýð÷ áàéäàã. Õ¿¿õýä íàñàíä àíõäàã÷ õàëäâàð òîõèîëäîõ ¿åä ÿìàð íýãýí øèíæ òýìäýã èëýðäýãã¿é. Õàðèí àíõäàã÷ õàëäâàð ºñâºð íàñ, íàñàíä õ¿ðýõ ¿åèéí ýõýíä èëýðñýí áîë õàëäâàðò ìîíîíóêëåàçûí ýìíýëç¿éí øèíæ íèéò õàëäâàðûí 50%-ä òîõèîëääîã.1940-1950-ààä îíû ¿åä ìîíîíóêëåàç òºñò õàìøèíæ äàõèëòòàéãààð, óäààí õóãàöààãààð èëýð÷ áàéñàí òóõàé èëòãýë¿¿äýä äóðüäñàí áàéäàã ÷ àðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæèéí òóõàé õýâëýëä áè÷èãäýæ ýõëýýã¿é áàéæýý. Ýíý íü 1980-ààä îíû äóíäóóð áè÷èãäýæ ýõýëñýí áàéäàã. Ýíý õàìøèíæèéí ¿åä èëýðäýã øèíæ òýìäã¿¿äòýé ºâ÷òºí¿¿äèéí íèëýýä õóâüä ÝÁÂ-èéí ýñðýãáèå ñèéâýíä èõýññýí áàéäàã.ÝÁÂ-èéí õàëäâàð íü:• ÝÁÂ áîëîí ãåðïåñèéí áóñàä á¿ëãèéí

âèðóñóóä íü íàñàí òóðøèéí äàëä õàëäâàðûã ¿¿ñãýäýã.

• Ýçýí áèåèéí äàðõëàà òîãòîëöîî õàëäâàðûã õÿíàëòàíäàà áàéëãàæ áàéäàã.

• Äàðõëàà ñóëðàõ ¿åä, ÿëàíãóÿà ýñèéí äàðõëàà ñóëðàõ ¿åä âèðóñ äàõèí èäýâõèæèæ, äàõèñàí õàëäâàðûã ¿¿ñãýäýã.

• Õàëäâàð íü äàíãààðàà äàðõëààã äàðàíãóéëæ ÷àäàõ áºãººä ººð ºâ÷èí ¿¿ñýõýä õ¿ðãýæ áîëíî.

• Äàðõëààíû ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí øèíæýýð èëýðäýã îëîí ºâ÷íèé ¿åä ÝÁÂ-èéí ýñðýã áèåèéí õýìæýý èõýññýí áàéäàã.

• Ãåðïåñèéí á¿ëãèéí áîëîí óëààí áóðõàíû âèðóñûí ýñðýãáèåèéí ò¿âøèí àðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæòýé ýñâýë ìîíîíóêëåàç òºñò õàìøèíæòýé ºâ÷òºí¿¿äýä èõýññýí áàéäàã.

ÖèòîìåãàëîâèðóñÖèòîìåãàëîâèðóñûí õàëäâàð íü ÝÁÂ-õîëáîîò õàëäâàðóóäòýé òºñòýé øèíæýýð èëýðäýã. Äýë¿¿ òîìðîõ, ýëãýíä íºëººëºõ, õýâèéí áóñ ëèìôîöèò¿¿ä íü ýíý âèðóñûí õàëäâàðûí ¿åèéí íîöòîé øèíæ¿¿ä þì. Õýäèéãýýð ýíý íü íàñòàé õ¿ì¿¿ñèéã ãîë÷ëîí õàìàðäàã ÷, 20-30 íàñíûõàíä òîõèîëäâîë õîîëîé ºâäºõ, õîîëîéíû òóíãàëàãèéí çàíãèëàà òîìðîõ çýðýã øèíæ¿¿ä èëýðäýãã¿é. Ìýäðýìòãèé áàéäàëÄàðõëààíû òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ íü ýçýí áèåèéí òýñâýðò ÷àíàðûã ñàéæðóóëàõàä õàìãèéí ÷óõàë ¿¿ðýãòýé áºãººä ºâ÷íèéã ýäãýýõýä ÷ ãýñýí à÷ òóñòàé áàéäàã. Àðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæ íü óäààí õóãàöààãààð õýâèéí áàéäàë íü àëäàãäàæ, äàðàíãóéëàãäñàí äàðõëààíû áàéäëààñ ¿¿äýëòýé áºãººä ñýòãýö-ñýòãýë õºäëºëººñ àâõóóëààä ôèçèîëîãè-áèîõèìèéí àëü ÷ ò¿âøèíä øèíæ òýìäýã èëýðäýã.Çàðèì ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä ÀßÕ-òýé ºâ÷òí¿¿äýä íàòóðàë êèëëåð ýñèéí òîî, èäýâõè áóóðñàí áàéõàä çàðèì ñóäàëãààíä ººð÷ëºëò èëðýýã¿é áàéäàã. Áóñàä ñóäàëãààíóóä Ò-ýñèéí èäýâõèæëûí ìàðêåð, õàðøèë, äàðõëàà òîãòîëöîîíû ºâ÷í¿¿ä çýðãèéã ñóäàëñàí áîëîâ÷ íýãäñýí ä¿ãíýëòýíä õ¿ð÷ ÷àäàõã¿é áàéãàà.ÌººãºíöºðòºëòÊàíäèäà ìººãºíöðèéí òºðë¿¿ä íü ãýäýñíèé çàìä áàéíãà îðøäîã áà òýäíèé óðãàëò íü ãýäýñíèé áóñàä áàêòåðóóä áîëîí äàðõëààíû òîãòîëöîîãîîð õÿíàãäàæ áàéäàã. Ýíýõ¿¿ òýíöâýð àëäàãäàõàä (àíòèáèîòèê õýðýãëýõ, äàðõëàà äàðàíãóéëàõ ýì¿¿ä õýðýãëýõ, õèìè ýì÷èëãýý, öèòîìåãàëîâèðóñ, ÝÁÂ-èéí õàëäâàð, ÄÎÕ áîëîí áóñàä ºâ÷í¿¿ä) êàíäèäàãèéí ïðîëèôåðàöè ýð÷èìæäýã. Êàíäèäà ìººãºíöºð íü àíòèãåí-ýñðýã òºðºã÷ øèíæ ÷àíàðòàé áºãººä ò¿¿íèé çàäðàëûí á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä íü äàðõëàà òîãòîëöîîíä òîãòìîë ñààä ó÷ðóóëæ áàéäàã.Àðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæèéí ¿åèéí äàðõëàà äàðàíãóéëàãäàëÀðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæ íü äàðõëàà

óäààí õóãàöààíä áóóðñàí áîëîí àëäàãäñíûã èëýðõèéëýõ øèíæ òýìäýã áºãººä ¿ð ä¿íä íü ýçýí áèåèéí ýñýðã¿¿öýë ñóëàð÷, àìèí ÷óõàë ýíåðãè¿ä àëäàãääàã. Ýíý ¿åä ÝÁÂ-èéí ýñðýã áèåèéã øèíæëýõ íü ýçýí áèåèéí åðºíõèé ýñýðã¿¿öýë, äàðõëààíû ¿éë àæèëëàãààã õýìæèõýä ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé áàéõ ìàãàäëàëòàé. Ýñðýã áèåèéí õýìæýý ñàð æèëýýð èõ õýìæýýòýéãýýð èëðýõ íü èë¿¿ õ¿íä, äàðõëàà òîãòîëöîîíû ºâ÷í¿¿ä áàéãààã õàðóóëäàã.ÎíîøëîãîîØàëòãààí íü îäîîã õ¿ðòýë òîäîðõîé áóñ áàéãàà ó÷ðààñ áóñàä ºâ÷í¿¿äèéã ¿ã¿éñãýæ, ÿäàðãàà 6 ñàðààñ äýýø õóãàöààíä ¿ðãýëæèëæ, òàíèí ìýäýõ¿éí ººð÷ëºëò èëýðñýí áîë ÀßÕ ãýñýí îíîøèéã òàâüäàã.Öóñàíä ÝÁÂ-èéí ýñðýã áèåèéí õýìæýý èõ áàéõ íü îíîøèéã áàòàòãàõ ñàéí àðãà áîëäîã áàéõ ìàãàäëàëòàé. ÝÁÂ-èéí ýñðýã áèåèéí õýìæýý èõñýõ íü óðüä ºìíº ÝÁÂ-èéí õàëäâàð àâñíûã èëòãýõ áîëîõîîñ îäîî ¿¿ññýí àðõàã ÿäàðãààíû áàéäëûã èëýðõèéëýõã¿é.Ëàáîðàòîðûí øèíæèëãýý íü 2 ¿íäñýí ÷èãëýëòýé áàéäàã. Íýã íü àðõàã ÿäàðãààã ¿¿ñãýæ áàéãàà áóñàä øàëòãààíûã îíîøëîõ, íºãºº íü ÀßÕ-èéí îíîøèéã èëòãýõ øèíæèëãýýí¿¿äèéã õèéõ þì.ªðíèéí àíàãààõ óõààíû ýì÷èëãýýÀßÕ íü èõýíõ òîõèîëäîëä âèðóñûí õàëäâàðûí øàëòãààíòàé áàéäàã òóë òîãòñîí ýì÷èëãýý áàéäàãã¿é. ÀßÕ-èéí ¿åä âèðóñûí ýñðýã ýì¿¿äèéã õýðýãëýñýí áîëîâ÷ ¿ð ä¿íã¿é áàéæýý. Ñóäàëãààíóóäààð ñòåðîéä, ýëýãíèé ýêñòðàêò, õåëàòæóóëàõ ýì÷èëãýý, ñóäñààð òàðèõ àìèíäýì, Â12 àìèíäýì ýì÷èëãýý, àìèíäýì, ýðäñèéí íýìýëò, ñýòãýë ãóòðàëûí ýñðýã ýì¿¿ä çýðýã áóñàä ýìèéí áîäèñóóä á¿ãä ¿ð ä¿íã¿é áàéæýý.Áàéãàëèéí àíàãààõ óõààíû ýì÷èëãýýÀðõàã ÿäàðãààíû õàìøèíæèéí ýì÷èëãýý íü áèåèéí åðºíõèé áàéäàë áîëîí äàðõëàà ñàéæðóóëàõàä, ÝÁÂ áîëîí áóñàä âèðóñûã äàõèí èäýâõèæèõýýñ ñýðãèéëýõýä ÷èãëýãääýã.Äýýðõ çàð÷èì íü õîðã¿éæ¿¿ëýõ, äýìæèõ ýì÷èëãýý, ýçýí áèåèéí äàðõëààã èäýâõèæ¿¿ëýõ ýì÷èëãýý ãýñýí 3 ¿íäñýí ¿éë àæèëëàãààíä ¿íäýñëýãäñýí áàéäàã.Õîðã¿éæ¿¿ëýõÝíýõ¿¿ çàð÷èì íü ãàäààä õîðóóä (õèìèéí áîäèñ, ýìèéí áîäèñ, õ¿íñíèé õîðóóä, õ¿íñíèé õàðøèë)-àä õîðäîõîîñ ñýðãèéëæ, äîòîð õîðóóä (ãýäýñíèé õîðóóä, Candida albi-cans, áóñàä ýìãýã òºðºã÷èä, ÷ºëººò ðàäèêàë, õ¿íä ìåòàëëóóä)-ààñ áèå ìàõáîäèéã öýâýðëýõýä ÷èãëýãääýã. ßëãàðóóëàõ ýðõòí¿¿äèéí (ãýäýñ, ýëýã, öºñíèé çàì, áººð, òóíãàëàã, ðåòèêóë ýíäîòåëèéí òîãòîëöîî, óóøèã, àðüñ) ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëæ, äýìæèæ, íºõºí òºëæ¿¿ëýõ çàìààð õîðã¿éæ¿¿ëýõ íü õàìãèéí òîõèðîìæòîé. ÝÁÂ-òýé õîëáîîòîé ýìãýãèéã ñýæèãëýæ áàéãàà ¿åä ýëýã, òóíãàëàãèéí òîãòîëöîîã õîðã¿éæ¿¿ëýõ íü íýí ÷óõàë. Ó÷èð íü ýäãýýð ýìãýãèéí ¿åèéí èëðýë¿¿ä (òóíãàëàãèéí çàíãèëààíû òîìðîë, ýëýã, äýë¿¿íèé òîìðîë, ýëýãíèé ¿ðýâñýë, øàðëàëò, Áóðêèòòèéí ëèìôîìà) íü öóñ, òóíãàëàãèéí òîãòîëöîîòîé õîëáîîòîé áàéäàã. ¯ðýâñëèéí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ, õýâèéí ¿éë àæèëëàãàà, ãàäàãøëàëò, ÿëãàðóóëàëòûã äýìæèõ, èäýâõèæ¿¿ëýõ íü õàìãèéí ÷óõàë.

¯éë÷èëãýý Õ¿÷èí ç¿éëËèïîòðîïèê (ýëýãíèé ººõèéã õàéëóóëàõ)

Ìåòèîíèí (õîëèí, èíîçèòîë)

Öºñíèé íèéëýãæèë, óðñãàëûã äýìæèõ

ÊàðíèòèíCheledonium majusChionanthus virginicusCurcuma longaCynara scolymusHydrastis CanadensisTaraxacum officinalis

Ýëýã õàìãààëàõ Silybum marianumÊàòåõèí

¯ðýâñëèéí ýñðýã Silybum marianumScutellaria baicalensis

Ýëýãíèé ýñèéã íºõºí òºëæ¿¿ëýõ

Silybum marianumCynara scolymusGlycyrrhiza glabraÝëýãíèé ýêñòðàêòóóä

Êóïôôåðèéí ýñèéã èäýâõèæ¿¿ëýõ

Echinacea angustifoliaBaptisia tinctoria

Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààã ñàéæðóóëàõÖºñíèé íèéëýãæèë, ÿëãàðëûã èäýâõèæ¿¿ëýõ íü ýëãèéã õîðã¿éæ¿¿ëýõ óëàìæëàëò àðãà þì. Áóñàä àðãà õýìæýýí¿¿äýä ýëýãíèé ýñèéã ¿ðýâñýë, ÷ºëººò ðàäèêàëûí ãýìòëýýñ õàìãààëàõ, ýëýãíèé ýñèéí íºõºí òºëæèëòèéã ñàéæðóóëàõ, ýëýãíèé ìàêðîôàã (Êóïôôåðèéí ýñ)-èéã èäýâõèæ¿¿ëýõ çýðýã îðíî.Äýë¿¿, òóíãàëàãèéí òîãòîëöîîÒóíãàëàãèéí óðñãàë, äýë¿¿ áîëîí òóíãàëàãèéí ýäèéí öóñàí õàíãàìæ, ëèìôîöèòèéí èäýâõèæèë çýðãèéã ñàéæðóóëàõ çàìààð ýäãýýð ýä¿¿äèéã öýâýðëýäýã. Òóíãàëàãèéí óðñãàëûã ñàéæðóóëàõ áîëîí òóíãàëàãèéí çîãñîíãèøèëîîñ ñýðãèéëýõýä äàðààõ àðãóóäûã õýðýãëýíý. ¯¿íä:• Áóë÷èíãèéí ¿éë àæèëëàãàà áóþó äàñãàë,

ñóíãàëò õèéõ• Ìº÷äèéã ºðãºõ• Ìàññàæ (ÿëàíãóÿà ëèìôàòèê ìàññàæ-

ëèìôèéí óðñãàë ñàéæðóóëàõ) õèéõ• Õàëóóí, õ¿éòýí ãèäðîòåðàïè (óñàí

ýì÷èëãýý) õèéõ çýðýã îðíî.Äýë¿¿íèé öóñàí õàíãàìæèéã áåðáåðèí àëêàëîéä àãóóëäàã barberry (Berberis vul-garis), Îðåãîí óñàí ¿çýì (Berberis aquafoli-um), goldenseal (Hydrastis canadensis) çýðýã óðãàìëûã õýðýãëýæ õèéäýã. Öóñàí õàíãàìæ ñàéæðàõàä äýë¿¿íýýñ äàðõëàà ñàéæðóóëàõ áîäèñóóäûí ÿëãàðëûã ýð÷èìæäýã.Äàðõëàà äýìæèõÄàðõëààíû ¿éë àæèëëàãààã õýâèéí áàéëãàõûí òóëä õóâü õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë ñàéí áàéõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä ÷àíàðòàé, ñàéí õîîë èäýõ (ýñëýã, íèéëìýë í¿¿ðñ-óñààð áàÿëàã, ººõ-òîñ áàãàòàé, óóðàã äóíäàæ õýìæýýãýýð àãóóëñàí áàéãàëèéí ãàðàëòàé, á¿õýë ¿ðèéí, àìüä õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿ä), ºäºðò 8-10 àÿãà óñ (öýâýðø¿¿ëñýí óñ áàéõ íü ñàéí) óóõ, ñóóðü àìèíäýì-ýðäñèéí íýìýëò áýëäìýë (àìàðõàí øèìýãäýõ õýëáýðèéí, áèîëîãèéí ãàðàëòàé, áè÷èë ýðäñèéã õàíãàëòòàé õýìæýýãýýð àãóóëñàí), ºäºð á¿ð 30 ìèíóò àýðîáèê áîëîí 15-30 ìèíóòûí èäýâõèã¿é ñóíãàëòûí äàñãàëûí õºòºëáºð (òýñâýð áîëîí íºõöºë áàéäëààñ õàìààðààä ººð÷èëæ áîëíî), ºäºð á¿ð ã¿íçãèé àìüñãàë àâàõ, òàéâøðóóëàõ äàñãàëóóä õèéõ, ºäºð á¿ð áÿñàëãàë, çàëáèðàë ¿éëäýõ, ãýð á¿ëèéíõýí, íàéçóóäòàéãàà òîãëîæ, õºãæèëäºõ öàã ãàðãàõ, ºäºðò 6-8 öàã óíòàæ áàéõ çýðýã àðãà õýìæýýí¿¿ä îðíî.Äàðõëàà òîãòîëöîîã õýä õýäýí õ¿íñíèé íýìýëò, óðãàìëûí õ¿÷èí ç¿éëñèéã õýðýãëýæ ñàéæðóóëæ áîëíî. Äàðõëàà òîãòîëöîîíû ýñèéí õàìãààëàõ òîãòîëöîî (ÿëàíãóÿà Ò-ëèìôîöèò, èíòåðôåðîí, ìàêðîôàã, íàòóðàë êèëëåð ýñ) íü âèðóñ, ìººãºíöºð, õàâäðûí ýñðýã ¿éë÷èëäýã òóë äàðõëààíû ýíýõ¿¿ õýñãèéã èäýâõèæ¿¿ëýõ íü ãîë çîðèëãî þì. Ýñèéí äàðõëààíû ãàæèã íü ÝÁÂ-õîëáîîò ýìãýã¿¿äèéí ¿åä îëîíòàà òîõèîëääîã.Íàñòàé õ¿ì¿¿ñò ýñ õîëáîîò äàðõëàà òîãòîëöîîíû õºãøðºëòòýé õîëáîîòîé ººð÷ëºëòèéã õ¿íñíèé íýìýëò õýðýãëýí çàñàõ áîëîìæòîé þì. Õºãøèí õ¿ì¿¿ñò ýñèéí äàðõëààíû õàðèó óðâàë áóóðñàíòàé õîëáîîòîéãîîð ÝÁÂ-èéí ýñðýã áèåèéí õýìæýý èõýññýí áàéäàã.

www.emch.mn

ýð¯¯ë ìýíä

Óëààíáààòàð-210136 Õàí-Óóë ä¿¿ðýã×èíãèñèéí ºðãºí ÷ºëºº-45

Óòàñ: 976-99998422 976-99082824Ôàêñ: 976-11343287

Äóãààðûã õÿíàñàí: Ä.Îäìàà, ß.ÌºíõòºðÄóãààðûã ýðõýëñýí: Ã.Ñ¿õáààòàðÑàíàë, õ¿ñýëò àâàõ öàõèì õàÿã: [email protected]

¯íýã¿é òàðààãäàíà.

Documents

DAMJUULAH SONIN 2013-3