Czytanie ze zrozumieniem

Par Jocelyne GIASSON

Roz. 11 : Słownictwo i czytanie ze zrozumieniem

Słownictwo

Stwierdzenia:

-dziecko w wieku 9-12 lat przyswaja ok. 300-5000 nowych słów rocznie

-dziecko w wieku 10-14 lat przyswaja ok. 750-8250 nowych słów rocznie

Źródła słownictwa:

-różne media

-rozmowy z dorosłymi i rówieśnikami

-a przede wszystkim czytanie

czytanie przez ucznia, w małym stopniu przez nauczyciela

par année

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

• Nauczanie słownictwa "pośrednie", dokonujące się podczas lektury indywidualnej

służyło stworzeniu lub zwiększeniu motywacji ucznia do zaangażowania w czytanie indywidualne w klasie lub poza nią.

Działanie pedagogiczne

Akwizycja słownictwa przez młodego czytelnika zachodzi stopniowo, podczas lektury indywidualnej

im więcej słów napotyka czytający, tym więcej może ich zrozumiec. Dzieje się to etapami i poprzez lekturę wielu tekstów.

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Dwa sposoby pośredniego nauczania słownictwa:

1.1 Analiza morfologiczna: odwoływanie się do struktury słowa (podstawa, prefiks, sufiks) w celu odnalezienia jego sensu.

Stąd właśnie wypływa zasadność wprowadzania, począwszy od 4 roku nauki, kilku zajęć na temat budowy morfologicznej słowa. Ma to pomóc uczniom w analizowaniu nowych wyrazów.

- należy uczyć tylko sufiksów najczęściej spotykanych,

- należy wyjaśnić uczniom, jak mogą posługiwać się morfologią słowa w celu analizy nowych słów.

Dwa

warunki

d’où

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

1.2.. Odwołanie się do kontekstu.

Trzy typy relacji między nowym słowem i jego kontekstem

Brak wspólnego punktu między nowym słowem i jego kontekstem-> nie można wywnioskować sensu słowa.

Nowe słowo zawiera się w kontekście-> ustalenie sensu jest proste.

Częściowa styczność nowego słowa i kontekstu->wnioskowanie o sensie słowa jest możliwe przynajmniej w pewnej mierze.

Nekromancja pozwoliła Rasputinowi na kierowanie królestwem.

Przykłady: znaczenie nekromancja?

Nekromancja, inaczej uprawianie czarów, była niegdyś karana.

Nekromancja pozwoliła Merlinowi na kierowanie królestwem (o ile czytający wie, że Merlin był czarnoksiężnikiem).

x y

yx

x y

Schematy

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Nie zawsze kontekst pozwala( po jednym zetknięciu ze słowem) odkryć znaczenie słowa.

Stąd właśnie konieczność czytania wielu zróżnicowanych tekstów

Pozwala to poznać liczne konteksty i funkcjonujące w nich nowe słowa.

->Należy motywować uczniów do wydłużenia czasu poświęconego na lekturę indywidualną= jest to bowiem działanie bezpośrednio rozwijające słownictwo ucznia.

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

2. Nauczenie uczniów samodzielności w przyswajaniu słownictwa.

Chodzi o nauczenie uczniów posługiwania się kontekstem:

- ukierunkowane ćwiczenia - wykonywanie zadań specjalnie przewidzianych do pracy z kontekstem

-pokonywanie dużej trudności, jaką jest zdolność zastosowania umiejętności posługiwania się kontekstem w bieżących lekturach.

Jak działać?

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Nieznane słowo

2.1. Schemat integracji wskazówek

"Należy uczyć uczniów zestawiać pewne czynniki, mogące pomóc w odkrywaniu sensu nowego słowa" (str.206).

Przyjrzenie się samemu słowu

Przyjrzenie się temu, co otacza słowo

Morfologia (afiksy, podstawy derywacyjne)

Wiedza osobista na temat słowa (to, co uczeń już wie o tym słowie)

Wydarzenia i ogólna atmosfera części tekstu, w której pojawia się to słowo

Zdanie lub wyrażenie, w którym jest słowo

Schemat:

Opis etapów znajduje się na stronie 207.

Zasada:

a

b

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

2.2. Pogłębienie pojęcia definicji

Definicja w trzech odsłonach:

- kategoria

- właściwości lub charakterystyka pojęcia

- przykłady

Jak postępować? (str.209-11)

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

3. Systematyczne nauczanie słownictwa

3 zadania

nauczyciela

Wybrać słowa do nauczenia

Określić, do jakiej kategorii należą te słowa

Wybrać odpowiednią technikę nauczania

Konieczność lektury indywidualnej wiąże się z zapewnieniem dużego zakresu słownictwa, z którym ma się spotkać uczeń. Równocześnie istnieje konieczność zastosowania specjalnych strategii, aby zapewnić uczniom dogłębne nauczanie słownictwa.

1 2

3

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Należy wybierać jedynie słowa naprawdę ważne dla uczniów (w danym tekście lub na tle innych tekstów).

Należy również upewnić się, czy kontekst jest wystarczająco jasny, aby uczeń mógł określić znaczenie słowa.

Należy wreszcie ustalić, do jakiego stopnia słowo będzie opracowywane (możliwe są różne poziomy nauczania znaczenia słowa: str.212).

Wybranie słów

do nauczenia

1

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Identyfikacja

rodzaju

słownictwa

2Dwa typy nowego słownictwa:

- słowo nieznane, lecz jego koncept jest już znany

-słowo i koncept nie są znane

"drabina trudności i złożoności prowadzi od zapamiętania nowej realizacji konceptu słowa aż do nauczenia się zupełnie nowego konceptu" (str.213).

Istnieją trzy drogi w nauczaniu nowego konceptu:

Aby obejrzeć szczegóły(kliknij tutaj)

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

Wybór

strategii

naucznia

3

Niepełne strategie

(często stosowane w szkole podstawowej)

Podawanie synonimu lub definicji słowa: strategia ta jest interesująca tylko w niektórych prostych przypadkach, słownik jest bowiem najmniej skutecznym narzędziem uczenia się nowych słow.

Umieszczenie słowa w zdaniu (często ustnie przed czytaniem) i proszenie uczniów o znalezienie sensu słowa przy pomocy kontekstu. Strategia ta jest interesująca tylko wtedy, kiedy kontekst jest bardzo jasny.

LUB

Działania pedagogiczne, służące przyswojeniu słownictwa

Strategie minimalne : podanie synonimu lub definicji słowa

umieszczenie słowa w kontekście

i

Strategie sugerowane: 3 kroki ku skutecznemu nauczeniu słownictwa

Funkcjonalne użycie słowa

Integracja

Powtarzanie

zaktywizowanie ucznia od momentu poznania nowego słowa i poprowadzenie go ku interpretacji tegoż słowa.

połączenie nowych słów z wiedzą już posiadaną (zobacz 4 ścieżki na następnej stronie).

prezentacja słowa w wielu kontekstach, w

celu wyrobienia automatycznego

rozpoznawania słowa.

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

4 ścieżki ku integracji nowych słów z wiadomościami

wcześniej posiadanymi:

Układy

klasyczne (str.218)Układy oparte na

eliminacji (str. 218 -9)

Matryce

semantyczne (str.220-1)

Układy według

skojarzeń

dwu słów (str.219-220)

Działania pedagogiczne służące przyswojeniu słownictwa

A zatem, aby poszerzyć słownictwo, należy praktykować lekturę indywidualną.

Idealnym rozwiązaniem byłoby zwiększenie czasu przeznaczonego przez ucznia na czytanie.

Tak