Upload
tien-xuan
View
76
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 1
www.enviro.netfirms.com
CHƯƠNG 8 Haáp phuï
(adsorption)
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 2
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ - hấp thụ ???
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 3
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ
Adsorptive
Adsorbate
Chaát haáp phuï raén
Release
Uptake
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 4
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ - AdsorptionKhái niệm:
Hấp phụ là sự lôi cuốn các phân tử khí, hơi(adsorbate) bởi bề mặt chất rắn (adsorbent).
Ứng dụng phương pháp hấp phụ để làm sạch khí cóhàm lượng tạp chất khí và hơi nhỏ.
Trong công nghiệp thường tiến hành quá trình hấpphụ để làm sạch và sấy khô không khí, tách các hỗnhợp khí hay hơi thành từng cấu tử, tiến hành quátrình xúc tác dị thể trên bề mặt phân chia pha.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 5
www.enviro.netfirms.com
Phân loạiHấp phụ vật lý:
Đặc điểm:
Lực hấp phụ là lực Van der Waals là hiện tượngtương tác thuận nghịch của các lực hút giữa cácphân tử của chất rắn và của chất bị hấp phụ.
Quá trình hấp phụ là quá trình thuận nghịchhoàn toàn.
Nhiệt toả ra không đáng kể.
Có thể hấp phụ nhiều lớp hay một lớp.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 6
www.enviro.netfirms.com
Phân loạiHấp phụ hóa học: (hay hấp phụ hoạt hóa)
Là kết quả của sự tương tác hóa học giữa chất rắnvà chất bị hấp phụ.
Nhiệt phát trong hấp phụ hóa học thường lớn cỡnhiệt phản ứng.
Quá trình thường là không thuận nghịch.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 7
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ vật lý Hấp phụ hoá học
Lực Van de Waal liên kết hóa họcLớp hấp phụ Đa lớp Đơn lớp
Nhiệt hấp phụ Thấp (10-40 kJ/mol) Cao ( >40 kJ/mol)Độ chọn lọc Thấp cao
Nhiệt độ Thấp cao
Hấp phụ trao đổi (Exchange)
l Có đặc tính hút bằng tĩnh điện
l Là quá trình trao đổi ion
l Ion tích điện cao bị hút > ion hoá trị thấp hơn (ion hoá trị 1).
l Ion kích thước nhỏ bị hút nhiều hơn
Haáp phuï treân beà maët raén
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 8
www.enviro.netfirms.com
Chú ý:
Trong thực tế, các loại hấp phụ có thể xảy ra đồng thời tuỳ theo điều kiện thực hiệnquá trình mà hấp phụ loại này có thể chiếmưu thế hơn loại kia.
Hấp phụ - Adsorption
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 9
www.enviro.netfirms.com
Cơ chếQuá trình hấp phụ được thực hiện bằng cách cho tiếpxúc hai pha không hòa tan pha rắn (chất hấp phụ) vớipha khí. Chất bị hấp phụ sẽ đi từ pha khí đến pha rắncho đến khi nồng độ của dung chất phân bố giữa haipha đạt cân bằng.
Về nguyên tắc các kĩ thuật đã được sử dụng để thựchiện quá trình tiếp xúc giữa hai pha không hòa tan đềucó thể thực hiện được cho quá trình hấp phụ.
Khuếch tán ngoài
Hấp phụ trên bề mặt
Khuếch tán trong
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 10
www.enviro.netfirms.com
Ứng dụng – xử lý khíTrong kỹ thuật xử lý ô nhiễm không khí, phương pháphấp phụ được dùng để thu hồi và sử dụng lại hơi củacác chất hữu cơ, khử mùi thải ra của các nhà máy sảnxuất thực phẩm, thuộc da, nhuộm, chế biến khí tựnhiên, côn nghệ tổng hợp hữu cơ.
Đặc biệt ưu việt:
Chất khó cháy hay không cháy được.
Chất có giá trị cao cần thu hồi.
Chất có nồng độ thấp trong khí thải mà các quátrình khác không áp dụng được.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 11
www.enviro.netfirms.com
Ứng dụng – xử lý khíỞ điều kiện bình thường khi hấp phụ khí tronghỗn hợp với không khí, không khí không bị hấpphụ.
Hấp phụ khí và hơi trong hỗn hợp không khí đơn giản hơn nhiều so với hấp phụ chất tan trong dungmôi.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 12
www.enviro.netfirms.com
Ưu điểm – nhược điểmƯu điểm:
Hiệu quả caoDễ vận hànhKhông cần xử lý khí thảiXử lí nhiều chấtThu hồi chất quý
Nhược điểm:Chi phí vận hành caoCần tái sinh vật liệu hấp phụBị ảnh hưởng bởi các chất hữu cơ khác
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 13
www.enviro.netfirms.com
Chất hấp phụVật liệu dùng làm chất hấp phụ là các vật liệu xốp với bềmặt riêng lớn, được tạo thành do tổng hợp nhân tạo hoăcdo tự nhiên.
Vật liệu hấp phụ có độ rỗng lớn do nhiều mao quản li tinằm bên trong khối vật liệu
Yêu cầu đối với chất hấp phụ
Khả năng hấp phụ cao
Phạm vi áp dụng rộng
Có độ bền cơ học cần thiết
Có khả năng hoàn nguyên dễ dàng
Giá thành rẻPDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 14
www.enviro.netfirms.com
Chất hấp phụTrong đa số trường hợp, chất hấp phụ (chất rắn) phải liên kết thuận nghịch với các cấu tử chất hấpphụ để có thể tái sử dụng chất hấp phụ.
Phân làm 3 nhóm chính:
Vật liệu không phân cực
Vật liệu có cực
Vật liệu mà trên bề mặt của chúng xảy ra quátrình hấp phụ hóa học và quá trình đó làm thay đổi cấu trúc của phân tử khí.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 15
www.enviro.netfirms.com
Chất hấp phụKích thước lỗ rỗng (đường kính mao quản) đóngvai trò quan trọng làm cho vật liệu hấp phụ có tínhchất chọn lọc.
Các chất hấp phụ công nghiệp phổ biến
Than hoạt tính
Silicagen
Nhôm
Zeolites
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 16
www.enviro.netfirms.com
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 17
www.enviro.netfirms.com
Micropores < 2nm (or 20A): mao dẫn nhỏ
Mesopores 2-50nm (or 20-500A)
Macropores >50 nm (or 500A): ống dẫn/khehở
Đối với từng loại chất bị hấp phụ, lỗ rỗngcủa chất hấp phụ ảnh hưởng một cách linhđộng và có thể gây ra giải hấp không hoàntoàn
Chất hấp phụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 18
www.enviro.netfirms.com
Vật liệu xốp - Porous Materials
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 19
www.enviro.netfirms.com
Than hoạt tínhLà một chất gồm chủ yếu là nguyên tố carbon ởdạng vô định hình (bột), một phần nữa có dạng tinhthể vụn grafit.
Than hoạt tính có diện tích bề mặt ngoài rất lớn, nếutính ra đơn vị khối lượng thì là từ 500 đến 2500 m2/g
Than hoạt tính có thể tích lỗ xốp vào khoảng 0.24 –0.48 cm3/g.
Nhược điểm cơ bản của than hoạt tính là kém bền cơhọc và dễ cháy.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 20
www.enviro.netfirms.com
Bề mặt riêng rất lớn của than hoạt tính là hệ quảcủa cấu trúc xơ rỗng mà chủ yếu là do thừa hưởngtừ nguyên liệu hữu cơ xuất xứ, qua quá trình sấy ởnhiệt độ cao, trong điều kiện thiếu khí.
Phần lớn các vết rỗng - nứt vi mạch, đều có tínhhấp thụ rất mạnh và chúng đóng vai trò các rãnhchuyển tải (kẽ nối).
Than hoạt tính
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 21
www.enviro.netfirms.com
Các dạng than hoạt tính – phân loại theokích thước
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 22
www.enviro.netfirms.com
Than hoạt tính dạng hạt và dạng bột(GAC – PAC)
5 – 50600 – 900μmKích thước hạt
1.3 – 1.41.0 – 1.5kg/LTỉ trọng hạt
360 – 740400 – 500kg/m3Tỉ trọng thể tích
800 -1800700 – 1300m2/gTổng diện tích bề mặt
PACGACĐơn vịThông số
GAC: granular activated carbonPAC: powdered activated carbon
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 23
www.enviro.netfirms.com
ZeolitesLà các nhóm silic, chứa các oxit kim loại kiềm và kiềmthổ. Công thức hóa học tổng quát của zeolit là Me2/nO. Al2O3.xSiO2.7H2O.
Zeolit có khả năng hấp phụ hơi các hợp chấtphân cực và các chất có nối đôi trong phân cực, ngoài ra zeolit còn có khả năng lớn hấp thụ hơinước.
Zeolit giữ được hoạt tính cao ở nhiệt độ tươngđối lớn (150- 250oC).
Thể tích lỗ xốp nhỏ à lượng chứa chất hấp phụít hơn so với các chất hấp hấp phụ khác.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 24
www.enviro.netfirms.com
Zeolites
http://www-2.cs.cmu.edu/~adg/images/minerals/tsilicates/clinop.jpggmelinite
clinoptilolite
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 25
www.enviro.netfirms.com
Zeolite-4A, Na12[Al12Si12O48]
Silicon framework A portion of the aluminosilicate network
http://www.molecules.org/otherinorganic_C.html
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 26
www.enviro.netfirms.com
Zeolites
http://chemmac1.usc.edu/bruno/zeodat/MFI.html
5A
12
Modernite
Pore size5 A
Pore size8 A
Pore size 3-8 A
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 27
www.enviro.netfirms.com
SilicagenLà oxit Silic vô định hình ngậm nước (SiO2.n H2O).
Thể tích lỗ xốp của các silicagen khoảng 0.3 – 1.2 cm3/g. Diện tích bề mặt 300 – 750 m2/g
Ứng dụng: hấp phụ chất phân cực, các hơi và khí dễngưng tụ.
Ái lực mạnh với hơi nước à silicagen ứng dụng đểsấy khô các môi trường khí khác nhau. Silicagenkhông cháy, có nhiệt độ tái sinh thấp (100 – 2000C ) và đủ độ bền cơ học.
Bị phá hủy bởi các giọt ẩm.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 28
www.enviro.netfirms.com
ZeolitZeolit
Zeolit, than hoạt tínhZeolit
Silic, alumina, zeolitZeolitZeolitZeolit
Silicagen...
Phân riêng pha khíParaffin / isoparaffi, chất thơmN2/O2
CO, CH4, N2, NH3 / H2
H2O/etanolLàm sạch dòng khíH2O khí cracking, khí thiên thiên, không khíCO2 / C2H2, khí thiên nhiên ....Hợp chất lưu huỳnh / khí thiên nhiên H2 …SO2 / khí thảiMùi / không khí
Chất hấp phụCác quá trình phân riêng
Quá trình phân riêng bằng hấp phụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 29
www.enviro.netfirms.com
Quá trình phân riêng bằng hấp phụ
Không hịêu quảbằng ZMS khi
tách các vết H2O trong dòng khí
Năng suất caohơn rây phân
tử zeolit(ZMS)
Làm khôdòng khí, đôikhi làm táchhidrocacbontừ dòng khí
Chất hấp phụháo nước
năng suất caoSilicagel
Không công dụngnào khác ngoài
phân riêng khôngkhí
Chất hấp phụduy nhất hấp
phụ O2
Sản xuất N2từ không khí
Phân riêngtrên cơ sởkhuếch tánkhác nhautrong hạt
Rây phân tửcarbon (CMC)
Khó tái sinh nếubị đóng cặn, cóthể bắt cháy khi
tái sinh
Giá rẻ nhấtdùng trong xử
lý ô nhiễmmôi trường
Tách các chấtô nhiễm cógốc hữu cơ
Bề mặt kịnước hấp phụcác chất hữu
cơ trong nướcvà không khí
Than hoạt tính
Nhược điểmƯu điểmỨng dụngĐặt tínhChất hấp phụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 30
www.enviro.netfirms.com
Quá trình phân riêng bằng hấp phụ
Mắc hơn than hoạt tính
Có thể đốtbỏ dễ hơnthan hoạt
tính
Tách cácchất hữu cơtừ dòng khí
Bề mặt kịnước, đặctrưng hấp
phụ tương tựthan hoạt
tính
silicalite
Năng suất thấphơn các loạichất hấp phụ
khác.
Phân riêngdựa trênphân cựchình học
Khử nước, phân riêngkhông khí
Bề mặt hútnước, phâncực, rãnhđều đặn
Rây phân tửzeolit (ZMS)
Không hiệu quảbằng ZMS khi
tách các vếtnước trongdòng khí
Năng suấtcao hơn
ZMS
Làm khôkhông khí
Năng suấtcao, chất hấp
phụ háonước
Alimina hoạttính
Nhược điểmƯu điểmỨng dụngĐặt tínhChất hấpphụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 31
www.enviro.netfirms.com
Quá trình phân riêng bằng hấp phụ
Tỉ lệ tách thấphơn các chấthấp phụ khác
Không cầntái sinh
Tách cácchất hữu cơkhỏi dòng
khí
Bùn hoạthoá trên chất
mang xốpChất hấp phụ
sinh học
Kinh tế khi táchít hơn
100kg/ngày chất bị hấp phụ
Tốt khi táchcác vết chất
gây ô nhiễm
Tách H2S, SO2 có nồng
độ thấptrong dòng
khí
Bề mặt phảnứng lựa chọn
với cấu tửcủa dòng khí
Chất hấp phụkhông thuận
nghịch
Mắc hơn than hoạt tính nhiều
Không gặpvấn đề nhưthan hoạt
tính
Tách cácchất hữu cơtừ dòng khí
Thường làcopolymer của stryren/
divinylbenzen
Chất hấp phụcao phân tử
Nhược điểmƯu điểmỨng dụngĐặt tínhChất hấpphụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 32
www.enviro.netfirms.com
Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình hấp phụ
Ảnh hưởng của môi trường
Ảnh hưởng của bản chất chất hấp phụ
Tính chất của chất bị hấp phụ
Ảnh hưởng của thời gian, nhiệt độ, áp suất, độ ẩm
Khi nhiệt độ tăng lên, khả năng khuếch tán vậtchất giảm xuống dẫn đến giảm sự hấp phụ
Áp suất càng cao, khả năng hấp phụ càng tốt.
Độ ẩm càng thấp, khả năng hấp phụ càng tốt.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 33
www.enviro.netfirms.com
Phương pháp tái sinhCần thiết phải tái sinh chất hấp phụ để thu hồi cấu tử hấp phụ và phục hồi khả năng hấp phụ của chất hấp phụ.
Chi phí tái sinh chiếm từ 40 – 70% tổng chi phí của quá trình làm sạch khí.
Các phương pháp tái sinh:
Gia tăng nhiệt độ
Hút cấu tử bằng chất hấp phụ khác mạnh hơn
Giảm áp suất
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 34
www.enviro.netfirms.com
Phương pháp tái sinhNhả hấp phụ bằng nhiệt độ được thực hiện bằng cách nung chất hấp phụ bão hoà đến nhiệt độ xác định bằng tiếp xúc trực tiếp với hơi nước, không khí hoặc khí trơ nóng, hoặc làm nóng qua thành với dòng khí trơ thổi qua.
Các tác nhân dùng tách các chất khí, và hơi ra khỏi chất hấp phụ:
Dùng hơi nước bão hoà hoặc hơi nước quá nhiệt.
Dùng hơi của các chất hữu cơ.
Dùng khí trơ.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 35
www.enviro.netfirms.com
Quá trình giả hấp là quá trình đảo ngược của hấp phụ
Tốc độ nhả phụ thuộc vào:
Chất hấp phụ
Tính chất lý hoá của chất bị hấp phụ.
Nhiệt độ tái sinh có ảnh hưởng lớn hơn đến hiệu quả của quá trình nhả hấp so với áp suất.
à Khi tái sinh chất hấp phụ nên thực hiện ở áp suất bằng áp suất lúc hấp phụ.
Phương pháp tái sinh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 36
www.enviro.netfirms.com
Phương pháp tái sinhNhả hấp phụ bằng cách giảm áp suất thực hiện theo hai phương án:
Giảm áp suất nếu quá trình hấp phụ diễn ra ởáp suất dư.
Tạo chân không nếu giai đoạn hấp phụ được thực hiện ở áp suất thường.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 37
www.enviro.netfirms.com
Phương pháp tái sinhTrong các thiết bị công nghiệp thì chất hấp phụ được tái sinh bằng cách thổi hơi nước quá nhiệt
Ưu điểm:Đơn giản, ít tốn kém, hiệu quả cao
Ở nhiệt độ cao 1000C hơi có thể giải thoát hầu hết chất ô nhiễm đã hấp phụ trong pha rắn.
Có thể thu hồi được chất bị hấp phụ trong pha hơi.
Hơi nước có entanpi cao hơn nhiều so với không khí nóng à nhiệt độ vật liệu hấp phụ nâng cao nhanh
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 38
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ hơi dung môi:Thu hồi hơi dung môi vừa có ý nghĩa sinh thái do lượng thất thoát hơi dung môi hàng năm vào khoảng600 – 800 ngàn tấn.
Hơi dung môi chủ yếu rò rỉ từ quá trình bảo quản, vậnchuyển và sử dụng.
Sử dụng các chất hấp phụ có lỗ xốp mịn: than hoạttính, silicagen, keo nhôm, zeolit, thủy tinh lỗ xốp…
Ứng dụng xử lý
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 39
www.enviro.netfirms.com
Ứng dụng xử lý NO đạt hiệu quả thấp do tính trơ của NO à thành oxít có số oxi hóa lớn hơn.
NOx hấp thụ mạnh bởi than hoạt tính, khi tiếp xúc vớiNOx than có thể cháy hoặc nổ.
Than có độ bền cơ học thấp
Khi phục hồi NOxà NO
Khả năng hấp phụ silicangen thấp hơn than hoạt tínhnhưng bền cơ học, không cháyà sử dụng rộng rãi hơn.
Nồng độ còn lại trong khí thải còn 0,005%.
Hấp phụ NOx
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 40
www.enviro.netfirms.com
NOx có thể được hấp phụ bằng than bùn có tính kiềm trongthiết bị tầng sôi.
Hỗn hợp khí chứa 0,1 – 2,0%NOx, thời gian tiếp xúc pha1,6 – 3s à hiệu quả xử lý 96 – 99%.
Xử lý khí thải từ xưởng sản xuất axit sunfuric: 0,3 – 0,4% NOx, 0,3%SO2 và 0,3g/m3 sương H2SO4, lưu lượng60.000m3/h.
Lượng than bùn 25 – 35 kg than bùn khô/1000m3 khí.
Thiết bị mỗi năm thu hồi 2.520 tấn NOx, 3.200 tấnSO2, 95 tấn H2SO4, bùn nitơ chứa 15 – 25% nitrat vàsunphat amoni.
Hấp phụ NOx
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 41
www.enviro.netfirms.com
Chất hấp phụ sử dụng là: đá vôi, dolomit(CaCO3.MgCO3) hoặc vôi.
Để tăng hoạt tính của chất hấp phụ hóa học thêm vàomột số mối vô cơ hay oxit mangan.
Phương pháp oxit mangan đã được sử dụng trongthực tế
Khi nồng độ SO2 trong khí thải 0,15% (thể tích) phương pháp oxit mangan cho hiệu quả 90%.
Hấp phụ SOx
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 42
www.enviro.netfirms.com
Xử lý halogen và các hợp chấtXử lý khí flo:
Nồng độ các hợp chất flo trong khí thải côngnghiệp dao động lớn.
Cho phép giảm nồng độ hợp chất flo xuống đến10 – 50mg/m3. Để đạt được yêu cầu xử lý cao hơndùng phương pháp hấp phụ.
Chất hấp phụ dùng là đá vôi, keo nhôm, florua, nefelin xienit.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 43
www.enviro.netfirms.com
Xử lý halogen và các hợp chấtXử lý HF:
Vật liệu hấp phụ:đá vôi
Ở nhiệt độ > 3500C, t = 7,6s, trên bề mặt đá vôi xảy raphản ứng với HF à CaF2.
Xử lý khí với nồng độ HF 0,58% (thể tích) có thể đạt hiệuquả 95%, nồng độ còn lại 0,028%
Xử lý clo và clorua hydro:
Khí clo được hấp phụ bởi các chất rắn hữu cơ: lignin, lignin sunfomat canxi
Hấp phụ clorua hydro dùng oxit sắt, clorua oxit đồng tronghỗn hợp với oxit magiê, sunphat và photphat đồng, chì, cadmi.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 44
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ chất hữu cơ chứa lưu huỳnhXử lý H2S:
Vật liệu hấp phụ: hydroxit sắt, than hoạt tính, zeolit…
Hấp phụ H2S bằng hydroxit sắt:
2Fe(OH)3 + 3H2S à Fe2S3 + 6H2O
Fe2S3 + 1,5O2 + 3H2O à 2Fe(OH)3 + 3S
Chất hấp phụ được điều chế từ bùn lầy hoặc phế thảisản xuất Al2O3 từ quặng boxit có độ ẩm 50 – 55%, chứa 45 – 48%Fe2O3
Khi nồng độ khí thải 20 – 25g/m3 giảm nồng độ H2S xuống còn 0,02g/m3.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 45
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ H2SHấp phụ H2S bằng than hoạt tính:
Than hoạt tính hấp phụ mạnh, H2S còn bị oxi hóabởi oxi trong khí thải khi có than làm xúc tác.
H2S + 0,5O2à S +H2O
Trong than diễn ra phản ứng xúc tác chuyển hóaH2S:
H2S + 2O2à H2SO4
Lượng lưu huỳnh được chứa trong than hoạt tính là200 – 520kg/m3.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 46
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ H2SHấp phụ H2S zeolit (NaA, CaA, NaX):
NaX có khả năng hấp phụ H2S lớn nhất.
Trong thành phần hỗn hợp khí có chứa oxi, xảy raphản ứng oxi hóa H2S thành S à giảm hoạt tính chấthấp phụ.
Nhả hấp bằng hơi nước thổi bằng khí sạch ở nhiệt độtừ 300 – 3500C.
Giá thành vật liệu khá cao.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 47
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ hợp chất hữu cơ lưu huỳnh
Trong khí thải công nghiệp: cacbon disunfua (CS2), cacbon oxit sunfua (COS), thiofin (C4H4S), mercaptan (RSH), rượu thioete (R-S-R) thấp.
Chất hấp phụ hóa học: oxit kẽm, sắt, đồng và một sốkim loại khác.
Nhiệt độ làm sạch 200 – 4000C
Chất hấp phụ than hoạt tính, zeolit hấp phụ mạnhthiofin, CS2, hấp phụ yếu COS và disunfua.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 48
www.enviro.netfirms.com
Xử lý hơi thủy ngânNguồn gốc phát sinh: khí thải nhà máy luyện kimmàu, nhiệt năng, hóa công nghiệp…
Thủy ngân và các hợp chất tồn tại trong khí thải ởdạng hơi hoặc aerosol.
Vật liệu hấp phụ: than hoạt tính
Không khí có oxi và hơi nước xảy ra phản ứng oxihóa mãnh liệt SO2à H2SO4
SO2 + H2O + 0,5O2à H2SO4
Axit tạo thành liên kết với hơi thủy ngânà HgSO4
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 49
www.enviro.netfirms.com
Điểm khác biệt:
Tạp chất có nồng độ thấp
Nhiệm vụ tái sử dụng chất hấp phụ không đặt ra.
Xử lý một thể tích khí lớn ở áp suất khí quyển à trởlực thiết bị xử lý thấpà Sử dụng lớp vật liệu hấp phụmỏng.
Thường sử dụng than hoạt tính để khử mùi.
Thỏa mãn yêu cầu:
Khả năng hấp phụ lớn
Trở lực nhỏ
Xử lý mùi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 50
www.enviro.netfirms.com
Các điều kiện kĩ thuật đối với than hoạt tính trong hệthống xử lý mùi được trình bày dưới đây:
Hoạt tính theo CCl4, % 50
Độ giữ CCl4, % 30
Khối lượng riêng biểu kiến 0,04
Độ cứng (thử nghiệm trong máy nghiền bi), % 80
Kích thước hạt (mm) 5-14
Xử lý mùi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 51
www.enviro.netfirms.com
Mô hình tính toánMô hình hấp phụ
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình haápphuï:
n Tính chaát cuûa chaát bò haáp phuï
n Tính chaát vaät lieäu haáp phuï
n Tính chaát pha khí (pH, nhieät ñoä)
n Töông taùc khi coù nhieàu chaát bò haáp phuï
DDöïöïaa treântreân ñöñöôôøøngng caâncaân babaèèngng hahaáápp phuphuïï((duduøø khokhoùù ññaaïïtt ññeeáánn ññieieààuu kiekieäänn caâncaân babaèèngng))
ÑöÑöôôøøngng ññaaúúngng nhienhieäätt hahaáápp phuphuïï moâmoâ tataûûmomoááii quanquan heheää gigiööõaõa: :
chachaáátt bòbò hahaáápp phuphuïï treântreân chachaáátt hahaáápp phuphuïïvavaøø nonoààngng ññooää caâncaân babaèèngng treântreân chachaáátt hahaáápp
phuphuïï
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 52
www.enviro.netfirms.com
Lực hấp phụ - Adsorptive Forces
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 53
www.enviro.netfirms.com
Phân loại thiết bị hấp phụHấp phụ tĩnh:
Pha khí được cho chuyển động qua tầng hạt chất hấp phụ cố định
Chất hấp phụ có chiều cao từ 0,3 – 1,2 m trên tấm đỡ có đục lỗ.
Dòng khí nhập liệu được thổi từ trên xuống.
Phương thức làm việc:
l Phương thức bốn giai đoạn: hấp phụ, nhả hấp, sấy, làm lạnh (nồng độ cao)
l Phương thức ba giai đoạn: hấp phụ, nhả hấp, làm lạnh. (nồng độtrung bình và nhỏ)
l Phương thức hai giai đoạn: hấp phụ, nhả hấp.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 54
www.enviro.netfirms.com
Hấp phụ tĩnh
l Thiết bị tầng cố định có loại thẳng đứng, loại nằm ngang, loại hình vành khăn.
l Thiết bị hấp phụ hạt tầng mỏng tĩnh
l Thiết bị hấp phụ hạt, tĩnh, dày
Nhược điểm hấp phụ tĩnh:
l Vùng bão hòa không đồng đều mà xảy ra theo lớp.
l Phần đã bão hòa vẫn chiếm chỗ và làm hao năng lượng.
l Lãng phí vật liệu khi thay thế
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 55
www.enviro.netfirms.com
Thiết bị có lớp vật liệu chuyển động
Thiết bị hấp phụ tầng sôi
Dòng khí thổi qua lớp vật liệu hấp phụ làm lớp vật liệu hấp phụ chuyển động và sau đó rơi xuống làm quá trình hấp phụ xảy ra đồng đều.
Thiết bị hấp phụ tầng xoay
Vật liệu hấp phụ nằm trong một cơ cấu xoay được và quá trình xoay chuyển làm quá trình hấp phụ xảy ra đều đặn ở các lớp khác nhau.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 56
www.enviro.netfirms.com
Gas Purification
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 57
www.enviro.netfirms.com
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 58
www.enviro.netfirms.com
Mycock et al., 1995
Hệ thốnglớp vật liệuquay
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 59
www.enviro.netfirms.com
Hệ thốnglớp vật liệu
tầng sôi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 60
www.enviro.netfirms.com
Xử lý mùi
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 61
www.enviro.netfirms.com
Decentralized Multiple Hearth Regeneration Facility
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 62
www.enviro.netfirms.com
Thiết bị hấp phụ
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 63
www.enviro.netfirms.com
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com
Thạc sỹ Lâm Vĩnh Sơn 64
www.enviro.netfirms.com
Thiết bị hấp phụYêu cầu đề ra khi thiết kế lựa chọn thiết bị hấp phụ:
Đảm bảo thời gian chu kỳ làm việc (hấp phụ) thích hợp
Có xử lý sơ bộ đối với khí thải để loại bỏ các chất khôngthể hấp phụ được
Xử lý làm giảm bớt nồng độ ban đầu của chất cần khửtrong khí thải để bảo vệ lớp vật liệu hấp phụ không bịquá tải
Phân phối dòng khí đi qua lớp vật liệu hấp phụ một cáchđều đặn.
Đảm bảo khả năng thay thế mới hoặc hoàn nguyên vậtliệu hấp phụ sau khi đạt trạng thái bão hòa.
PDF created with FinePrint pdfFactory Pro trial version http://www.fineprint.com