12
#319 (378) 9-16 ivnisi 2015 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri E-mail: [email protected] tjsdywjmj!jt!lj!bs!bsjt-!spn!nfhsvmbe!mbqbsblpcfo-!bsbnfe!jtbb-!spn!ebobsDfonb!rbsUwfmfcnb!bs!wjdjU!nfhsvmj!fob`!blblj!Tboj[f gazeTSi “saqarTvelo da msoflio” _ daibeWda 2014 wels _ Tqven saxelmwifo xelisuflebis sistemaSi momavali prezidentis rolis Sesaxeb axali xedviT gamoxvediT da ganacxadeT, rom prezidenti unda davavaldebuloT, dakavdes qarTul- afxazuri, qarTul-osuri da rusul- qarTuli urTierTobebis aRdgenis problemiT. Cvenma gazeTma mxari dauWira Tqvens ideas, gamokiTxa uamravi eqsperti da bevri maTgani daeTanxma sakiTxis amgvarad dasmas, Tumca am Se- Tavazebas xelisuflebisgan reagireba ar mohyolia. rogor fiqrobT, ratom? _ Tu xelisuflebas sWirdeba nomi- naluri prezidenti, romelic ofi- cialuri vizitebiT evropasa da amerikas ewveva da kulturul Ro- nisZiebebSi miiRebs monawileobas, maSin reaqciis arqona Cems SeTavazebaze gasagebia. aseT Tanamdebobas Cveulebriv «sinekuras» uwodeben: adamiani zis xalxis kiserze, iyenebs yvela privi- legias, sargeblobs sayovelTao pa- tiviscemiT, xolo saqmianobis konkre- tul Sedegebs mas aravin sTxovs. saqarTveloSi aseT Tanamdebobaze pre- tendenti bevria da maTgan nawilma ukve waradgina Tavisi Tavi, magram, Tu am Tanamdebobas sasicocxlod mniSvnelovani problemebis mogvarebaze pasuxismgeblobiT davtvirTavT da davadgenT, rom erT-or weliwadSi prezidentma unda waradginos Tavisi saqmianobis konkretuli Sedegebi, maSin am postis dakavebis msurvelTa ricxvi mkveTrad Semcirdeba. me vTvli, rom qarTvel ers ar gaaCnia survili da fufuneba, rom ZviradRirebuli maR- alCinosani usaqmuri Seinaxos. vTvli, rom es maRali rangis posti aucile- blad konkretuli amocanebis, miznebis misaRwevad unda iqnas gamoyenebuli. SevardnaZe-saakaSvilis mmarTvelobis periodSi ruseTTan, afxazebTan, osebTan urTierTobebis sferoSi araviTari pozitiuri nabiji ar gadadgmula. politikis am mimarTulebiT muSaobdnen yvelaze arakompetenturi Cinovnikebi, romlebic partniorebTan aranairi av- toritetiT ar sargeblobdnen. orive xelisufali am problemebis gadawyvetis mimarT Tavis absolutur gulgrilobas iCenda. saakaSvilma ki agvistos avantiuriT problema srul CixSi Seiyvana. axal xelisuflebas, romelzec arc sisxlia da arc danaSauli miuZRvis, aqvs mcire Sansi, gamoiyvanos Seqmnili viTareba Cixidan. amisTvis saWiroa premier-ministris politikuri neba, prezidentis Sesabamisi funqciebiT datvirTva da am postze rusuli, osuri da afxazuri mxareebisTvis misaRebi adamianis arCeva. es aucilebelia qarTveli erisa da qarTuli saxelmwifoebriobis Senar- Cunebisa da ganviTarebisaTvis. es au- cilebelia imisTvisac, rom ivaniSvilma eris ndoba SeinarCunos. saqme isaa, rom ekonomikaSi swrafi warmatebebi ver moxdeba, miRwevaTa Sedareba jer- jerobiT am xelisuflebis sasarge- blod ver iqneba, sulier-zneobriv sferoSic, rogorc ukve visaubreT, se- riozuli Zvrebis imedi ar unda gvqon- des; xmauriani sasamarTlo procesebis meSveobiT SesaZlebelia xelisuflebis reitingis SenarCuneba, magram didi xniT _ ara. amitom axalma xelisu- flebam ndobis SesanarCuneblad pozi- tiur Sedegebs unda miaRwios im mi- marTulebiT, romelSic wina xelisu- flebam sruli kraxi ganicada. es mi- marTulebaa ruseTTan, afxazebTan da osebTan urTierTobebi. _ gamoiTqva mosazreba, rom prezi- dentad eTnikuri afxazi agverCia. biZina ivaniSvilma ganacxada, rom man ganixila es winadadeba. rogoria Tqveni azri? _ is faqti, rom es winadadeba seri- ozulad ganixileboda qveynis xelmZR- vanelobis mier, migviTiTebs, rom xelisuflebas saerTod ar esmis re- aluri situacia rogorc afxazeTSi, ise qarTul-afxazur urTierTobebSi. pirvel rigSi, afxazis prezidentad arCeva mxolod imitom, rom igi afxazia, damamcirebelia rogorc am adamian- isTvis, ise qarTuli sazogadoe- bisTvisac. meorec, afxazi, romelic dRes gaxdeba saqarTvelos prezidenti, dakargavs yvela kontaqts afxazur sazogadoebasTan, gaxdeba afxazeTSi miuRebeli figura. saqarTvelos prezidenti qarTveli unda iyos, magram qarTveli, romelic sargeblobs rogorc qarTuli sazo- gadoebis, ise afxazebisa da osebis ndobiT. _ afxazur problemasTan dakavSirebiT sainteresoa Tqveni azri TbilisSi arsebuli afxazeTis umaR- lesi sabWosa da ministrTa sabWos mniSvnelobis Sesaxeb. SeuZliaT Tu ara maT raime rolis Sesruleba qar- Tul-afxazuri urTierTobebis nor- malizebaSi? _ ra Tqma unda, ara. veranair dadebiT rols isini ver iTamaSeben im mizeziT, rom afxazuri mxare maT araviTar SemTxvevaSi ar daelaparakeba. da aramx- olod imitom, rom bevr maTgans afx- azeTSi momxdar sisxlian tragediaSi brali miuZRvis. saqarTveloSi aris xalxi, romelsac aqvs kargi piradi kontaqtebi afxazur sazogadoebasTan, afxazeTSi avtoritetiTa da ndobiT sargeblobs, magram, Tu romelime maT- gani daikavebs oficialur Tanamdebobas afxazeTis struqturebSi TbilisSi, maSinve yvela kontaqti masTan gawydeba. es realobaa da igi unda gaviTval- iswinoT. saerTod ki, ra Tqma unda, am struqturebs momavali ar gaaCnia. _ sruliad saqarTvelos kaTolikos- patriarqisa da msoflio patriarqis Sexvedris Semdeg qarTuli eklesiis warmomadgenlebma ganacxades, rom uaxloes momavalSi Sedgeba ilia meo- res viziti afxazeTSi. ramdenad re- aluria es? _ es ararealuria, araviTari viziti ar iqneba. samwuxarod, Cveni eklesia, iseve, rogorc saxelmwifo xelisu- fleba, yovelTvis igvianebs Tavisi ini- ciativebiT, riTac problemas CixSi aqcevs. aseTi viziti sxva meTodebiTa da sxva xalxis daxmarebiT unda momzaddes. da am mimarTulebiT muSaoba ara konstantinopolis patriarqTan, aramed afxazuri sazogadoebis SigniT unda xdebodes. _ vin unda imuSaos? axali xelisu- flebis sakadro politika didad ar gansxvavdeba «nacionalebis» politik- isgan, ris gamoc sazogadoebaSi SeimC- neva ukiduresi ukmayofileba rogorc saparlamento umravlesobis, ise mTavro- bis Semadgenlobis xarisxiT... _ diax, bolo 20 wlis manZilze iqm- neba STabeWdileba, rom saqarTveloSi ar arian Wkviani, erudirebuli, erovnuli suliT gamsWvaluli pro- fesionalebi. ramdenime wlis win ruseTis erT-erTma xelmZRvanelma miTxra: vicnobdi da vicnob bevr uaR- resad ganaTlebul, warmosadeg qarTvels _ rogorc sufTa inteleq- tualebs, ise organizator- praqtikosebs; miTxari erTi, visgan yal- ibdeba qveynis politikuri elita, Tqveni umaRlesi Cinovnikebis korpusi, sad pouloben aseT gonebaSezRudul da uferul xalxs? me vupasuxe, rom, jer erTi, maT Soris cotaa qarTveli, da meore, maT pouloben da awinaureben amerikeli kuratorebi, qarTveli xalxis azrs da survils am saqmeSi aranairad ar iTvaliswineben. amasTan erTad, unda vaRiaroT, rom garkveuli progresi mainc aris: Tu adre gvrcxvenoda sa- jaro pirebis 95 procentis gamo, dRes am grZnobas 60-70 procentis mimarT ganvicdiT. vnaxoT, SeiZleba droTa manZilze situacia ukeTesi gaxdes. unda vaRiaroT, rom sazogadoebis molodini Zalian gadaWarbebulia. ers unda Tvisobrivi cvlilebebi yvelafer- Si, upirveles yovlisa, sakadro poli- tikaSi, da igi ukve iviwyebs, rogori xalxi iyo xelmZRvanelobaSi sul cota xnis win. prezidenti waradgenda morig 23–25 wlis biWs an gogonas saministros an uwyebis xelmZRvanelis postze, ityoda, rom es «gamocdili», «Zalian Zlieri profesionalia», am uwyebis TanamSromlebi mas taSs ukravdnen, sazogadoeba ki dumda. gaixseneT, rom Tbiliselebs merad WiaberaSvili dauniSnes da qalaqis sazogadoeba mas «batonobiT» mimar- Tavda; Tavdacvis ministrad kez- eraSvili muSaobda da generlebi mas smenaze edgnen. gaixseneT sxva min- istrebi, gubernatorebi, merebi da mi- aqcieT yuradReba: es iseTi adamianebi arian, romlebic, dakargaven Tu ara Tanamdebobas, araraobad iqcevian. maT ar gaaCniaT arc Sesaferisi pirovnuli Tvisebebi, arc sazogadoebaSi sakmao avtoriteti saimisod, rom Tanamdebobis dakargvis Semdeg darCnen pativsacem pirovnebad qveyanaSi an qalaqSi. maT es kargad esmodaT, amitomac erTgulad emsaxurebodnen patrons da paralelu- rad cdilobdnen, daegrovebinaT piradi kapitali xelisuflebidan wasvlis Semdeg uzrunvelad cxovrebisTvis. zog xelisufals xels aZlevs aseTi, sruliad masze damokidebuli xalxi, magram es xelisuflebas avtoritets ar hmatebs da bolosdabolos reJimis kraxiT mTavrdeba. _ iqmneba STabeWdileba, rom biZina ivaniSili kadrebis SerCevis aseTive principiT xelmZRvanelobs... _ SesaZloa, magram mainc mdgomareoba gaumjobesda. magaliTad, adre me ver vuyurebdi televizors: mrcxvenoda, rodesac xelisuflebis warmomadgen- lebi gamodiodnen. dResac xSirad miC- ndeba uxerxulobis grZnoba, magram, mcire gamonaklisis garda, ar mawuxebs mwvave sircxvilis gancda. _ da vinaa es mcire gamonaklisi? _ magaliTad, sagareo saqmeTa min- istri. da saqme is araa, rom igi arc erTi parametriT ar Seesabameba sadReisod esoden mniSvnelovan Tanamdebobas. gavige, rogor ganacxada man, rom misTvis stalini da hitleri erTnairi borotebaa. aseTma uvicobam, aseTma cinizmma, azrovnebis aseTma da- balma donem, ubralod, gamaogna! man aramxolod istoriis da adamianuri moralis sakiTxebSi sruli umecreba gamoavlina, aramed sakuTar xalxs, gansakuTrebiT ufrosi Taobis warmo- madgenlebs, yvelaze damsaxurebul Taobas _ didi samamulo omis veter- anebs Seuracxyofa miayena. normalur saxelmwifoSi aseTi Tavxeduri gancx- adebis Semdeg ministri Tavis postze aRar darCeboda. misi adgili ara mTavrobaSi, aramed im maimunebs Sorisaa, romlebic gorSi stalinis dacemuli Zeglis fonze pozirebdnen. saocaria, rom es guram fanjikiZis qaliSvilia. me vicnobdi mamamiss, maxsovs, rogor modioda xolme daviT CxikviSvilTan da mohqonda axali, sadRac aRmoCenili masalebi stalinze, romlebic am udidesi pirovnebis genialurobas amt- kicebda. me ar velodi misi qaliSvil- isgan aseT uzrdelobas, ukulturobasa da primitivizms. _ erT-erTi yvelaze mwvave problema, romelic qarTul sazogadoebas awuxebs, ucxoelebze miwebis gayidvaa. arsebobs mosazreba, rom gayidvis masStabebi ukve Tavad Cveni eris arse- bobas emuqreba. _ es swori mosazrebaa. Tu gaxsovT, yovelTvis gamovdiodi miwaze kerZo sakuTrebis SemoRebis winaaRmdeg, momyav- da magaliTebi rigi qveynebisa, rom- lebic am maxeSi gaebnen, varwmunebdi sazogadoebas, rom gapartaxebul qveyanaSi kerZo sakuTrebaSi gadacemuli miwa gaxdeba Raribi glex- isTvis erTaderTi, magram mkvdari kap- itali da is aucileblad Seecdeba mis gayidvas, xolo yidvas SeZleben mxolod ucxoelebi. Cemi oponentebi acxadebdnen, rom es aris «yvela civi- lizebuli saxelmwifos praqtika» da, «Tu Cven evropaSi gvinda», unda viyoT aseTive civilizebulebi. mTavari, ra Tqma unda, isaa, rom es iyo saerTa- Soriso savaluto fondis moTxovna da mis mier daqiravebuli saqarTvelos mTavrobis wevrebi da sazogado moR- vaweebi arwmunebdnen ers, rom es Zalian swori gadawyvetilebaa, romelic qveynis soflis meurneobas «sabWoTa Cixidan» gamoiyvans. es asfaltze gazrdili «eqspertebi» arwmunebdnen sazogadoe- bas, rom, Tu kolmeurneobebsa da sab- WoTa meurneobebs gaauqmebdnen da miwas glexebs kerZo sakuTrebaSi daurigebd- nen, maSin madlieri da gaxarebuli glexoba gamorCeuli enTuziazmiT daa- muSavebda mas, mosavlianoba aTmagad gaizrdeboda da yvela iqneboda bed- nieri da kmayofili. sainteresoa, rom Tavad glexebi sxva azrisani iyvnen, ma- gram «eqspertebi» amas maTi «CamorCe- nilobiTa» da «sabWoTa mentalitetiT» xsnidnen. maxsovs telereportaJi kax- eTidan, romelSic Jurnalistma hkiTxa moxuc glexs, ras gaakeTebda igi, rode- sac miwas sakuTrebaSi miiRebda. man daRonebulma Sexeda mas da upasuxa: «gavyidi, Svilo, Tu vinme iyidis. riT an rogor davamuSaveb?». Cvens «civi- lizebul» eqspertebs ar esmodaT, rom Tavad miwa glexisTvis aranair Rire- bulebas ar warmoadgens. Rirebulebas warmoadgens mosavali da misi real- izaciis SesaZlebloba. xolo raTa mi- iRo mosavali, miwa unda daamuSavo, amisTvis saWiroa Sesabamisi teqnika, sawvavi, sasuqi da a. S. Tu es yvelaferi glexs ar gaaCnia, maSin miwac ar sWird- eba da igi ecdeba mis gayidvas; xolo mciremiwiani saqarTvelos pirobebSi es niSnavs, rom droTa ganmavlobaSi Cveni eri dakargavs sakuTar miwaze uflebas. aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo eri dRevandeli Taoba rodia

`!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

#319 (378) 9-16 ivnisi 2015 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri

E-mail: [email protected]

“tjsdywjmj!jt!lj!bs!bsjt-!spn!nfhsvmbe!mbqbsblpcfo-!bsbnfe!jtbb-!spn!ebobsDfonb!rbsUwfmfcnb!bs!wjdjU!nfhsvmj!fob” `!blblj!Tboj[f

gazeTSi “saqarTvelo da

msoflio” _ daibeWda 2014 wels

_ Tqven saxelmwifo xelisuflebissistemaSi momavali prezidentis rolisSesaxeb axali xedviT gamoxvediT daganacxadeT, rom prezidenti undadavavaldebuloT, dakavdes qarTul-afxazuri, qarTul-osuri da rusul-qarTuli urTierTobebis aRdgenisproblemiT. Cvenma gazeTma mxaridauWira Tqvens ideas, gamokiTxa uamravieqsperti da bevri maTgani daeTanxmasakiTxis amgvarad dasmas, Tumca am Se-Tavazebas xelisuflebisgan reagirebaar mohyolia. rogor fiqrobT, ratom?

_ Tu xelisuflebas sWirdeba nomi-naluri prezidenti, romelic ofi-cialuri vizitebiT evropasa daamerikas ewveva da kulturul Ro-nisZiebebSi miiRebs monawileobas, maSinreaqciis arqona Cems SeTavazebazegasagebia. aseT Tanamdebobas Cveulebriv«sinekuras» uwodeben: adamiani zisxalxis kiserze, iyenebs yvela privi-legias, sargeblobs sayovelTao pa-tiviscemiT, xolo saqmianobis konkre-tul Sedegebs mas aravin sTxovs.saqarTveloSi aseT Tanamdebobaze pre-tendenti bevria da maTgan nawilmaukve waradgina Tavisi Tavi, magram, Tuam Tanamdebobas sasicocxlodmniSvnelovani problemebis mogvarebazepasuxismgeblobiT davtvirTavT dadavadgenT, rom erT-or weliwadSiprezidentma unda waradginos Tavisisaqmianobis konkretuli Sedegebi, maSinam postis dakavebis msurvelTa ricxvimkveTrad Semcirdeba. me vTvli, romqarTvel ers ar gaaCnia survili dafufuneba, rom ZviradRirebuli maR-alCinosani usaqmuri Seinaxos. vTvli,rom es maRali rangis posti aucile-blad konkretuli amocanebis, miznebismisaRwevad unda iqnas gamoyenebuli.SevardnaZe-saakaSvilis mmarTvelobisperiodSi ruseTTan, afxazebTan, osebTanurTierTobebis sferoSi araviTaripozitiuri nabiji ar gadadgmula.politikis am mimarTulebiT muSaobdnenyvelaze arakompetenturi Cinovnikebi,romlebic partniorebTan aranairi av-toritetiT ar sargeblobdnen. orivexelisufali am problemebisgadawyvetis mimarT Tavis absoluturgulgrilobas iCenda. saakaSvilma kiagvistos avantiuriT problema srulCixSi Seiyvana. axal xelisuflebas,romelzec arc sisxlia da arcdanaSauli miuZRvis, aqvs mcire Sansi,gamoiyvanos Seqmnili viTareba Cixidan.amisTvis saWiroa premier-ministrispolitikuri neba, prezidentisSesabamisi funqciebiT datvirTva daam postze rusuli, osuri da afxazurimxareebisTvis misaRebi adamianis arCeva.es aucilebelia qarTveli erisa daqarTuli saxelmwifoebriobis Senar-Cunebisa da ganviTarebisaTvis. es au-cilebelia imisTvisac, rom ivaniSvilmaeris ndoba SeinarCunos. saqme isaa,rom ekonomikaSi swrafi warmatebebiver moxdeba, miRwevaTa Sedareba jer-jerobiT am xelisuflebis sasarge-blod ver iqneba, sulier-zneobrivsferoSic, rogorc ukve visaubreT, se-riozuli Zvrebis imedi ar unda gvqon-des; xmauriani sasamarTlo procesebismeSveobiT SesaZlebelia xelisuflebisreitingis SenarCuneba, magram didixniT _ ara. amitom axalma xelisu-flebam ndobis SesanarCuneblad pozi-tiur Sedegebs unda miaRwios im mi-

marTulebiT, romelSic wina xelisu-flebam sruli kraxi ganicada. es mi-marTulebaa ruseTTan, afxazebTan daosebTan urTierTobebi.

_ gamoiTqva mosazreba, rom prezi-dentad eTnikuri afxazi agverCia. biZinaivaniSvilma ganacxada, rom man ganixilaes winadadeba. rogoria Tqveni azri?

_ is faqti, rom es winadadeba seri-ozulad ganixileboda qveynis xelmZR-vanelobis mier, migviTiTebs, romxelisuflebas saerTod ar esmis re-aluri situacia rogorc afxazeTSi,ise qarTul-afxazur urTierTobebSi.pirvel rigSi, afxazis prezidentadarCeva mxolod imitom, rom igi afxazia,damamcirebelia rogorc am adamian-isTvis, ise qarTuli sazogadoe-bisTvisac. meorec, afxazi, romelicdRes gaxdeba saqarTvelos prezidenti,dakargavs yvela kontaqts afxazursazogadoebasTan, gaxdeba afxazeTSimiuRebeli figura.

saqarTvelos prezidenti qarTveliunda iyos, magram qarTveli, romelicsargeblobs rogorc qarTuli sazo-gadoebis, ise afxazebisa da osebisndobiT.

_ afxazur problemasTandakavSirebiT sainteresoa Tqveni azriTbilisSi arsebuli afxazeTis umaR-lesi sabWosa da ministrTa sabWosmniSvnelobis Sesaxeb. SeuZliaT Tuara maT raime rolis Sesruleba qar-Tul-afxazuri urTierTobebis nor-malizebaSi?

_ ra Tqma unda, ara. veranair dadebiTrols isini ver iTamaSeben im mizeziT,rom afxazuri mxare maT araviTarSemTxvevaSi ar daelaparakeba. da aramx-olod imitom, rom bevr maTgans afx-azeTSi momxdar sisxlian tragediaSibrali miuZRvis. saqarTveloSi arisxalxi, romelsac aqvs kargi piradikontaqtebi afxazur sazogadoebasTan,afxazeTSi avtoritetiTa da ndobiTsargeblobs, magram, Tu romelime maT-gani daikavebs oficialur TanamdebobasafxazeTis struqturebSi TbilisSi,maSinve yvela kontaqti masTan gawydeba.es realobaa da igi unda gaviTval-iswinoT. saerTod ki, ra Tqma unda, amstruqturebs momavali ar gaaCnia.

_ sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqisa da msoflio patriarqisSexvedris Semdeg qarTuli eklesiiswarmomadgenlebma ganacxades, romuaxloes momavalSi Sedgeba ilia meo-res viziti afxazeTSi. ramdenad re-aluria es?

_ es ararealuria, araviTari vizitiar iqneba. samwuxarod, Cveni eklesia,iseve, rogorc saxelmwifo xelisu-fleba, yovelTvis igvianebs Tavisi ini-ciativebiT, riTac problemas CixSiaqcevs. aseTi viziti sxva meTodebiTada sxva xalxis daxmarebiT undamomzaddes. da am mimarTulebiT muSaobaara konstantinopolis patriarqTan,aramed afxazuri sazogadoebis SigniTunda xdebodes.

_ vin unda imuSaos? axali xelisu-flebis sakadro politika didad argansxvavdeba «nacionalebis» politik-isgan, ris gamoc sazogadoebaSi SeimC-neva ukiduresi ukmayofileba rogorcsaparlamento umravlesobis, ise mTavro-bis Semadgenlobis xarisxiT...

_ diax, bolo 20 wlis manZilze iqm-neba STabeWdileba, rom saqarTveloSiar arian Wkviani, erudirebuli,erovnuli suliT gamsWvaluli pro-fesionalebi. ramdenime wlis win

ruseTis erT-erTma xelmZRvanelmamiTxra: vicnobdi da vicnob bevr uaR-resad ganaTlebul, warmosadegqarTvels _ rogorc sufTa inteleq-tualebs, ise organizator-praqtikosebs; miTxari erTi, visgan yal-ibdeba qveynis politikuri elita, TqveniumaRlesi Cinovnikebis korpusi, sadpouloben aseT gonebaSezRudul dauferul xalxs? me vupasuxe, rom, jererTi, maT Soris cotaa qarTveli, dameore, maT pouloben da awinaurebenamerikeli kuratorebi, qarTveli xalxisazrs da survils am saqmeSi aranairadar iTvaliswineben. amasTan erTad, undavaRiaroT, rom garkveuli progresimainc aris: Tu adre gvrcxvenoda sa-jaro pirebis 95 procentis gamo, dResam grZnobas 60-70 procentis mimarTganvicdiT. vnaxoT, SeiZleba droTamanZilze situacia ukeTesi gaxdes.

unda vaRiaroT, rom sazogadoebismolodini Zalian gadaWarbebulia. ersunda Tvisobrivi cvlilebebi yvelafer-Si, upirveles yovlisa, sakadro poli-tikaSi, da igi ukve iviwyebs, rogorixalxi iyo xelmZRvanelobaSi sulcota xnis win. prezidenti waradgendamorig 23–25 wlis biWs an gogonassaministros an uwyebis xelmZRvanelispostze, ityoda, rom es «gamocdili»,«Zalian Zlieri profesionalia», amuwyebis TanamSromlebi mas taSsukravdnen, sazogadoeba ki dumda.gaixseneT, rom Tbiliselebs meradWiaberaSvili dauniSnes da qalaqissazogadoeba mas «batonobiT» mimar-Tavda; Tavdacvis ministrad kez-eraSvili muSaobda da generlebi massmenaze edgnen. gaixseneT sxva min-istrebi, gubernatorebi, merebi da mi-aqcieT yuradReba: es iseTi adamianebiarian, romlebic, dakargaven Tu araTanamdebobas, araraobad iqcevian. maTar gaaCniaT arc Sesaferisi pirovnuliTvisebebi, arc sazogadoebaSi sakmaoavtoriteti saimisod, rom Tanamdebobisdakargvis Semdeg darCnen pativsacempirovnebad qveyanaSi an qalaqSi. maTes kargad esmodaT, amitomac erTgulademsaxurebodnen patrons da paralelu-rad cdilobdnen, daegrovebinaT piradikapitali xelisuflebidan wasvlisSemdeg uzrunvelad cxovrebisTvis.zog xelisufals xels aZlevs aseTi,sruliad masze damokidebuli xalxi,magram es xelisuflebas avtoritetsar hmatebs da bolosdabolos reJimiskraxiT mTavrdeba.

_ iqmneba STabeWdileba, rom biZinaivaniSili kadrebis SerCevis aseTiveprincipiT xelmZRvanelobs...

_ SesaZloa, magram mainc mdgomareobagaumjobesda. magaliTad, adre me vervuyurebdi televizors: mrcxvenoda,rodesac xelisuflebis warmomadgen-lebi gamodiodnen. dResac xSirad miC-ndeba uxerxulobis grZnoba, magram,mcire gamonaklisis garda, ar mawuxebsmwvave sircxvilis gancda.

_ da vinaa es mcire gamonaklisi?_ magaliTad, sagareo saqmeTa min-

istri. da saqme is araa, rom igi arcerTi parametriT ar SeesabamebasadReisod esoden mniSvnelovanTanamdebobas. gavige, rogor ganacxadaman, rom misTvis stalini da hitlerierTnairi borotebaa. aseTma uvicobam,aseTma cinizmma, azrovnebis aseTma da-balma donem, ubralod, gamaogna! manaramxolod istoriis da adamianurimoralis sakiTxebSi sruli umecrebagamoavlina, aramed sakuTar xalxs,

gansakuTrebiT ufrosi Taobis warmo-madgenlebs, yvelaze damsaxurebulTaobas _ didi samamulo omis veter-anebs Seuracxyofa miayena. normalursaxelmwifoSi aseTi Tavxeduri gancx-adebis Semdeg ministri Tavis postzeaRar darCeboda. misi adgili aramTavrobaSi, aramed im maimunebs Sorisaa,romlebic gorSi stalinis dacemuliZeglis fonze pozirebdnen. saocaria,rom es guram fanjikiZis qaliSvilia.me vicnobdi mamamiss, maxsovs, rogormodioda xolme daviT CxikviSvilTanda mohqonda axali, sadRac aRmoCenilimasalebi stalinze, romlebic amudidesi pirovnebis genialurobas amt-kicebda. me ar velodi misi qaliSvil-isgan aseT uzrdelobas, ukulturobasada primitivizms.

_ erT-erTi yvelaze mwvave problema,romelic qarTul sazogadoebasawuxebs, ucxoelebze miwebis gayidvaa.arsebobs mosazreba, rom gayidvismasStabebi ukve Tavad Cveni eris arse-bobas emuqreba.

_ es swori mosazrebaa. Tu gaxsovT,yovelTvis gamovdiodi miwaze kerZosakuTrebis SemoRebis winaaRmdeg, momyav-da magaliTebi rigi qveynebisa, rom-lebic am maxeSi gaebnen, varwmunebdisazogadoebas, rom gapartaxebulqveyanaSi kerZo sakuTrebaSigadacemuli miwa gaxdeba Raribi glex-isTvis erTaderTi, magram mkvdari kap-itali da is aucileblad Seecdebamis gayidvas, xolo yidvas SeZlebenmxolod ucxoelebi. Cemi oponentebiacxadebdnen, rom es aris «yvela civi-lizebuli saxelmwifos praqtika» da,«Tu Cven evropaSi gvinda», unda viyoTaseTive civilizebulebi. mTavari, raTqma unda, isaa, rom es iyo saerTa-Soriso savaluto fondis moTxovnada mis mier daqiravebuli saqarTvelosmTavrobis wevrebi da sazogado moR-vaweebi arwmunebdnen ers, rom es Zalianswori gadawyvetilebaa, romelic qveynissoflis meurneobas «sabWoTa Cixidan»gamoiyvans. es asfaltze gazrdili«eqspertebi» arwmunebdnen sazogadoe-bas, rom, Tu kolmeurneobebsa da sab-WoTa meurneobebs gaauqmebdnen da miwasglexebs kerZo sakuTrebaSi daurigebd-nen, maSin madlieri da gaxarebuliglexoba gamorCeuli enTuziazmiT daa-muSavebda mas, mosavlianoba aTmagadgaizrdeboda da yvela iqneboda bed-nieri da kmayofili. sainteresoa, romTavad glexebi sxva azrisani iyvnen, ma-gram «eqspertebi» amas maTi «CamorCe-nilobiTa» da «sabWoTa mentalitetiT»xsnidnen. maxsovs telereportaJi kax-eTidan, romelSic Jurnalistma hkiTxamoxuc glexs, ras gaakeTebda igi, rode-sac miwas sakuTrebaSi miiRebda. mandaRonebulma Sexeda mas da upasuxa:«gavyidi, Svilo, Tu vinme iyidis. riTan rogor davamuSaveb?». Cvens «civi-lizebul» eqspertebs ar esmodaT, romTavad miwa glexisTvis aranair Rire-bulebas ar warmoadgens. Rirebulebaswarmoadgens mosavali da misi real-izaciis SesaZlebloba. xolo raTa mi-iRo mosavali, miwa unda daamuSavo,amisTvis saWiroa Sesabamisi teqnika,sawvavi, sasuqi da a. S. Tu es yvelaferiglexs ar gaaCnia, maSin miwac ar sWird-eba da igi ecdeba mis gayidvas; xolomciremiwiani saqarTvelos pirobebSies niSnavs, rom droTa ganmavlobaSiCveni eri dakargavs sakuTar miwazeuflebas.

aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo eri dRevandeli Taoba rodia

Page 2: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori2 9-16 ivnisi 2015

recenzia igor kekelias sadisertacio naSromze `samegrelosa (odiSis) da afxazeTis istoriuli geografia vaxuSti bagrationis naazrevSi da Tanamedrove istoriografia~

meoTxe Tavis mesame qveTavSi (`tex-uris xeoba~, gv. 115-171) disertantivaxuStis mier dasaxelebul dalokalizebul, iSviaTi gamonaklisissaxiT ki etimologiamocemul topon-imebs erqva: texuri, isula//isuleTi,Sxefi, unagiras mTa, senaki, cixegoji,salipartiano... vaxuSti Tvlis, romtexuris saxelwodeba motivirebuliamdinaris xasiaTiT _ Cqari, SemmusravidinebiT. i. kekeliac irwmuneba, romtexuri datexil-daklaknil kalapotsan mtexavs, mlewavs niSnavs. Cven imazrze varT, rom texuris amgvari gan-marteba gamowveulia ramdenime bgerisdamTxveviT, rasac mecnierebaSi crux-alxuri etimologia ewodeba. texuri(< texs) qarTuli warmoebisaa, radgantex- fuZes megrulSi Seesatyvisebatax-, rac mogvcemda forma taxirs.

vaxuStis erT-erTi mTavari debulebaaseTia: `sazRvari odiSisa ars cx-eniswyali da xazi isuleTamde~. i. kek-lias azriT, rogorc Cans, odiSis erTinawili, kerZod, rionispireTi, vakeimereTis SemadgenlobaSi iyo (gv. 117).amasTanave, soflis saxelwodebad,Cveulebriv, gamoiyeneba `isula~, xolo`isuleTi~, vaxuStis garda, rogorcdisertanti aRniSnavs, mxolodmosaxleobis aRweris (1886 w.) masaleb-Sia dadasturebuli. vaxuStis `aRwera~asaxelebs da warmogvidgens naqalaqevs,anu cixegojs. i. kekelia askvnis,vaxuStis Sexeduleba cixegojis adg-ilmdebareobaze dasabuTebulianaqalaqevSi warmoebuli arqeologiurigaTxrebiT, ramac daadastura, rom cix-egoji marTlac quji erisTavis epoqaSiaigo, rogorc es daadastura 1976 wlisarqeologiurma eqspediciam (gv. 121).qarTvel mecnierTa daskvniT, lamber-tisa Tu giuldenStedtis cnobebiTaccixegoji axlandeli naqalaqevia (gv.122).

XIX s-is oficialur wyaroebSi ampunqts xan naqalaqevi ewodeba, xanac _noqalaqevi. arqeopolisi (qarT. `Zvelicixe~) bizantiur wyaroebSi VI s-dandasturdeba. qarTulSi na- winaviTare-bis saxelebs warmoqmnis, xolo misimegruli Sesatyvisia no-. maSasadame,noqalaqevi SeiZleba CaiTvalosTavdapir vel da gramatikulad gamar-Tul formad, xolo na- Sua saukuneebSiaris damkvidrebuli no-s nacvlad.amas didZali leqsikuri masala adas-turebs. vaxuStis mtkicebiT, unagirasmTa salipartianos dasavleTi sazR-varia. unagi ras qedi abaSa-texuriswyalgamyofia, magram naqalaqevis SemdeggrZeldeba texuris marjv. mxares. i.kekelia xazgasmiT aRniSnavs, rom dasax-elebuli obieqtebi cxeniswylis auzSiasagulvebeli. kerZod, swored xunwisnajixu unda iyos saistorio wyaroebisonogurisi (gv. 126). Sdr. sxva mosazreba:onogurisi abedaTis cixea. disertantiumarTebulod Tvlis yvela sxvamosazrebas onogurisis adgilmdebare-obasTan dakavSirebiT, radganac, agaTiasqolastikosis cnobiTac onogurisiarqeopolisis midamoebSia. meore mxriv,qveda xunwis patara cixe mxolodXVI-XVII ss_Si Cans agebuli (gv. 128).disertantis daskvna bolos aseT saxesiRebs: `vaxuSti cdeba, roca wers, romunagiras mTa texuris ̀ dasavlis kidur-sa rionidam warmosdevs~, sinamdvileSies mTa iwyeba TeklaTSi, miuyveba tex-uris marjv. napirs da naqalaqevidanukve am mdinaris marcx. mxares grZelde-ba (gv. 129). rac Seexeba salipartianos,igi ufro vrcel teritorias moicavda,vidre es vaxuStis Txzulebasa darukazea mocemuli,” _ askvnis igorkekelia (gv. 130).

sadisertacio naSromis meoTxe TavismeoTxe qveTavs ewodeba `foTi dapaliastomi~ (gv. 131-137). am ori obieqtislokalizacia vaxuStisTan sworadaamocemuli. disertanti mravali sais-torio wyarosa da Tanamedrove mkvle-varTa naazrevze dayrdnobiT mokled,magram srulad gadmoscems foTi-paliastomis istoriasa da etimolo-gias.

meoTxe Tavis mexuTe qveTavi eZRvneba

xobiswylis xeobas (gv. 137-149). xo-biswyalTan dakavSirebiT disertantiwers: `xobiswyali saTaves iRebs sof.muxurSi, z.d. 2326 m-ze, egrisis qedissamxreT kalTaze~ (gv. 137). am lokali -zaciis pirveli nawili erTgvari gauge-brobaa, radganac sof. muxuridan xo-biswylis saTavemde sakmao manZilia.Sdr. qse-s swori informacia, rom xo-biswyals `saTave aqvs egrisis qedissamxr. ferdobze~.

vaxuStis erT-erTi uzustobaa `xo-biswylis~ saxeldeba `xorgiswyliT~.formulireba aseTia: `foTis CrdiloTkerZ Sesdis zRvas xorgiswyali. moiRosaxeli dabis xorgisagan zRvis kidesazeda Senisa~. ra Tqma unda, aq respo-dentiseuli Secdomaa. saistoriowyaroebSi mdinare aRiniSneba rogorcxobi da xofi. amasTanave lambertiwers: `adgilis saxeli xofi mdinaresmiuRia~, xolo xorga (pirveli dameore) esazRvreba xobs samxreTidan.saerTod ki, warsulSi, xandazmulTagadmocemiT, xorga ewodeboda vrcelteritorias xobsa da xobiswylisSesarTavTan mdebare yulevs Sua. xorgapirvelad dasaxelebulia lambertismier 1654 wels Sedgenil samegrelosrukaze da agreTve e.w. laTinurenovanrukazec.

rac Seexeba vaxuStis cnobas, romxorgaSi afxazTa kaTolikosis sasaxlearsebobda, dasturdeba XVII-XVIIIsaukuneebSi Sedgenil mraval `Sewir-ulebis wignsa~ Tu sigelSi.

xobiswylis auzTan saerTo araferiaqvs sofel Waqvinjs, romelicWaniswylis marjv. napirze mdebareobs(am uzustobas yuradReba T. beraZemacmiaqcia). aRniSnul punqts vaxuSti sam-jer asaxelebs mxolod da mxolodWaqviTis formiT. erT-erT wyalobiswignSi dasturdeba saxelwodebaWaqviSi. megruli leqsikonis avtoris_ al. qobalias _ ganmartebiT, WaqvinjiniSnavs Wis fskers, rac sinamdvilesar Seesabameba, radgan megrulSi WisaRsaniSnavad gamoiyeneba leqsema inWada ara Wa. i. kekelia, eyrdnoba ra al.qobalias ganmartebas, rom WanurimegrulSi konusis formis viwroTavianida farTo Ziriani qvabia, gamoTqvams va-rauds: Waqvinji metaforuli toponimiada aRniSnavs Cadablebul-Cavardniladgils (gv. 142).

xeTa sofelia urTis mTis Ziras.igi pirvelad moixsenieba 1616-1621 wleb-Si Sedgenil davTarSi. vaxuStiseulilokalizacia zustia, magram oikonimissaxeldebis motivaciasTan dakavSirebiTazri jer aravis gamouTqvams.

vaxuStis cnobiT, xobSi aris gumba-Tiani eklesia. i. kekelia guldasmiTdahkvirvebia pastelis Canaxatebis al-bomSi erT-erT suraTs, romelic aR-niSnulia rogorc `xobis ganTqmulieklesia~. naxatSi marTlac gumbaTianieklesiaa. sinamdviles SeesabamebavaxuStis cnoba xobis eklesiaSiRvTism Soblis perangis arsebobisSesaxeb. es perangi XVII s-Si antioqiispatriarqsac unaxavs. rogorc saisto-rio wyaroebSia aRniSnuli, kvarTimarTlac CamoutaniaT konstantinopo-lidan VIII s-Si... saerTod, xobi, xofimraval saistorio wyaroSia dadas-turebuli. i. kekelia CamoTvlis yvelaam wyaros (gv. 146-149). aqve unda aRvniS-noT, rom istoriuli xobi dRevandeliq. xobisagan 2-3 km-iTaa daSorebuli.

sadisertacio naSromis meoTxe Tavismeeqvse qveTavi eZRvneba ori uZvelesidasaxlebuli punqtis _ caiSisa dazugdidis _ lokalizacias, etimolo-giasa da istorias (gv. 149-157).

vaxuStis cnoba, rom Caisi WaniswylisauzSia, uzustobaa. sinamdvileSi igimdebareobs zugdididan 5-6 km-ze, jumis(enguris marcx. Senakadi) orive mxares.XIII s-is saistorio wyaroebSi moixse-nieba caiSis RvTismSobeli da caiSeliepiskoposi (caiSis saepiskoposo egris-lazeTis erT-erTi pirveli saepiskopo -soa. igi daarsebuli unda iyos VII s-ze adre. magram caiSis etimologiasTandakavSirebul varaudebs igor kekeliaratomRac ar exeba).

zugdidi dadianTa rezidenciad iqcaXVII s-Si, levan II dadianis mTavrobisperiodSi. amave saukunes ekuTvnis zug-didis sasaxlis moxsenieba arqanjelolambertisa da judiCe milanelis mier.amave periodSi kastels dauxatavszugdidis sasaxlis suraTi. am sasaxlesmoixsenieben agreTve Jak fransua gamba,germaneli mogzauri vagneri, giulden-Stedti, ruseTis elCebi da sxv. vaxuStiki arc axsenebs zugdidis macxovrissaxelobis taZars, romelsac mkvle-varebi XIII-XIV ss. an XV s-iTaTariReben. varianti zubdidi saisto-rio wyaroebSi gvxvdeba XVIII s-dan. i.kekelia dawvrilebiT gadmoscems sais-torio wyaroTa monacemebs zugdidisada zubdidis Sesaxeb, gansakuTrebiTki _ saxelwodebis etimolo giaze.

am sakiTxs TiTqmis ocamde qarTvelida araqarTveli mkvlevari Sehxebia,dawyebuli diubua de monpereTi... Zir-iTadi daskvna aseTia: zurgdidi >zugdidi. saerTod, zuga, zugu, zurgasamegreloSi mravalgan gvxvdeba ro-gorc mcire borcvis, SemaRlebis sax-elwodeba. i. kekeliac askvnis, romzuga borcvis, SemaRlebis, miwazvinulisaRmniSvneli sityvaa (gv. 156). zurgdidiTavdapirve lad im borcvis saxeli iyo,sadac dRes macxovris eklesia dgas.Semdgom ki momxdara saxelwodebismetonimia, anu farTo mimdebare vakisaRmniSvnel saxelwodebad qceula. gan-sxvavebul etimologiebTandakavSirebiT davasaxe lebT or avtors.niko mari Tvlida, rom zug- igivea, racsug-, xolo es sug- momdinareobs skvi-Turi skuT, skviT, sguT formidan; haniki varaudobda, rom arabuli sityvazug- aRniSnavs bazars da, maSasadame,zugdidi niSnavs did bazars (gv. 155).

sadisertacio naSromis meoTxe TavismeSvide qveTavs ewodeba `Waniswylisxeoba~. Waniswyali erTvis xobiswyalsmarjv. mxridan dRevandeli q. xobisCrd-iT, 2 km-ze. vaxuStis `aRweraSi~amasTan dakavSirebiT ori uzustobaa:Wanis wyali erTvis zRvas xofSi, xoloes xofi SavizRvispira dasaxlebulipunqtia. vaxuSti imasac aRniSnavs, rom`WelenjixSi~ `zis episkoposi, mwyemsiWanis mdinarisa da dadis mdinarisSorisis adgilTa, kavkasidam zRuamde~(Waniswylis adgilobrivi variantiawenwyari, xolo walenjixisa _ wen-dixa).

`walenjixis~ etimologiis pirvelicda ekuTvnis arqanjelo lambertis:`Wanis wyalTan modis savaWrod Tavisipatara navebiT da Cerdeba erTi mezo-beli xalxi, romelsac hqvia Wani~; i.yifSiZe: walenjixis adgilobrivi vari-antia `wendixa~, sadac `wen- SeiZlebaCavTvaloT Wanur ekvivalentad.maSasadame, wendixa niSnavs ̀ Wanis cixes~(miwas); s. janaSia: walenjixa < Walen-jixa `Walis cixe~; arn. Ciqobava: walen-jixa `qvemo cixe~. disertantis msjelo-bidan SeiZleba vivaraudoT, rom igiiziarebs Sexedulebas, romlis mixed-viTac `wenwyari~ niSnavs Wanis wyals,xolo wendixa Wanis miwaa.

qveTavSi `enguris xeoba~ (gv. 162-174)vaxuSti darwmunebuli wers: `eguri,wodebuli dabis gamo~, magram dabaeguri arc erT rukaze ara aqvs aR-niSnuli. disertanti am sakiTxTandakavSirebiTac mimoixilavs saistoriowyaroebsa da mecnierTa gamokvlevebs,magram ar Sehxebia erT aseT etimolo-gias: FingGri > inguri (gGr-is erT-erTi mniSvneloba aseTia: `xaWosgadawurvis Semdeg darCe nili Srati~:viTom enguris wyali am Srats hgavda).vaxuStis mtkicebiT, Turqebs ruxiscixe daungreviaT da misi qviT anakliiscixe auSenebiaT. amasTan dakavSirebiTdisertanti aRniSnavs: aris Tu araswori vaxuStis cnoba, rom rusebmaanaklia aages ruxis cixis qvebiT.`aTeuli kilometriT daSorebulanakliamde riyis qvebis gadazidva gau-marTlebeli iqneboda~ (gv. 171). anakliadatanilia kastelis rukazec. erT-erTi italieli 1615 wels dawerilwerilSi am punqts heraklead moixse-niebs. sxva evropelis werilSi gvxvdeba

anakliac da arkamac. arqanjelo lam-berti asaxelebs anaklias da aRniSnavs,rom misi Zveli saxelia heraklea.sxva mravali evropeli mogzauricaxsenebs am toponims. yovelive esSeswavlili da mokled, magram sruladaris warmodgenili sadiertacio naS-romSi. bolodroindeli etimologiaekuTvnis g. bedoSvils: anakliasTurqebma uwodes `ianikale~, e.i. axalicixe, romelmac Semdeg mogvca formaanaklia, i. kekelia am mosazrebas mis-aRebad Tvlis.

feodaluri erTeuli saafacio,vaxuStis mixedviT, mdebareobs egrisisqedsa da ruxs Sua. Cemi azriT, `saafa-cio~ kalmis Secdomaa, swori formaasaafaqio – engursa da Waniswyals Suamdebare safeodalo. mas CrdiloeTiTesazRvreba mTisZira qalaqi jvari,samxreTiT – zugdidis r-nis sof. Wkad-uaSi. es swori varaudi gamoTqmuliaqvs T. beraZes. magram gasakviria, romigi gamoTqvams sxva varaudsac: `saafa-cio~ SesaZlebelia damaxinjebulisaqoCaqiZo iyos~. diser tanti varau-dobs, rom vaxuStiseuli saafacio, Sesa-Zloa, realurad arsebobda engurismarjv. mxares, galis raionis sof.nabakevis Temis SemogarenSi da gvsayve-durobs, rom `samurzayanos geografiulsaxelwodebaTa~ nusxaSi vaxuStiseuli`saafacio~ da broseseuli `saxofacio~,samwuxarod, ar dastur deba~ (gv. 174).saqme isaa, rom samurzayanos,samegrelosa da raWis geografiulsaxelwodebaTa leqsikonebSi, Cveule-briv, is masalaa Setanili, rac TviTonCaviwereT.

igor kekelias sadisertacio naS-romis bolo (mexuTe) Tavi afxaz mkvl-evarTa mier principul sadao sakiTxs_ afxazeTis istoriul geografiasSeexeba (Tavi V, ̀ Tanamedrove afxazeTisistoriuli geografia hidronimul dateritoriul danayofTa mixedviT~: gv.175-252). qveTavebia: 1. afxazeTis sazRvre-bi; 2. `dadiswylisa~ da `egriswylis~xeobebi; 3. moqvisa da kodoris xeobebi;4. kodor-anakofiis SuamdinareTi; 5.sakuTriv afxazeTi; 6. jiqeTi; 7. afx-azeTis `alaneTi~; 8. vaxuSti bagrationida Tanamedrove afxazeTis zogierTitoponimis istoria-etimologiis sak-iTxebi).

rogorc istoriografiaSi cnobilia,mTeli afxazeTi odiSSi Sedioda.dRevandeli afxazeTi ki sam terito-riul erTeuls moicavs: aZvibJa `or-wyalSua~, abJua `Sua sofeli~ (igivesaafxazo) da samurzayano (abJuasa dawalenjixa-zugdidis raionebissazRvrebs Sua).

disertanti aRniSnavs: `odiS-afx-azeTis sasazRvro mijnad mdinare en-guris qvemo dineba dadginda~ (gv. 175).ramdenad sworia amgvari mtkicebuleba,Tuki zugdidis raionis sofeli xurCa(kokis Temi) da ganarjiis muxuri(sofeli da Temis centri) engurismarjv. napirasaa ganlagebuli, xolowalenjixis raionisa da galis raionissazRvaria mTa oxaCque da mdinareokalmaxis zemo weli.

samecniero literaturaSi garkveu-lia termin `afxazeTis~ mniSvnelobani:

sakuTriv afxazeTi (eTnonim `afx-azis~ samyofeli).

mTeli dasavleTi saqarTvelo (X s.damlevidan).

erTiani saqarTvelos samefo-sam-Tavroebad daqucmacebamde ucxo wyaro-Ta mixedviT afxazeTSi igulisxmebamTeli saqarTvelo, xolo `afxazi~ewodeba saqarTvelos yvela mkvidrs(arabul, sparsul, somxur da berZnulwerilobiT wyaroebSi).

patiko cxadaia,filologiis mecnierebaTa

doqtori, profesori, Tsu qarTulienis institutTan arsebuli

qarTveluri onomastikis s/k centrisxelmZRvaneli

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

Page 3: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori 39-16 ivnisi 2015

saqarTveloSi bolo xans ganviTare-buli movlenebis gamo bevri poli-tikosi, politologi Tu rigiTi mo-qalaqea SeSfoTebuli: didi samamuloomis gamarjvebidan 70-e wlisTavze 9maiss ucnobi jariskacis saflavzemisuli veteranebi Seuracxyves; en-di-aim kvleva Cagvitara da 31% evraziulikavSiris momxre aRmoCnda, ramac adami-anebi erTmaneTTan daapirispira. imisTqmac ki gabedes, es 31% qveynidan wa-videso... am dava-kamaTSi rigaSi “aR-mosavleT partniorobis” samitmacmogviswro da Cveni xelisuflebis war-momadgenlebi iqidan “svistokebiT”xelSi dagvibrundnen... “qarTveli eriaseTi Seuracxyofis Rirsi ar aris”, _ganacxada Zalian gulnatkenma saqarTve-los centraluri komitetis yofilmapirvelma mdivanma jumber patiaSvilma,romelsac qveyanaSi mimdinare proce-sebze vesaubreT:

_ saqarTvelo umZimes mdgomareoba-Sia, magram ratomRac amaze arc eqsper-tebi laparakoben, arc politikosebida arc partiebis liderebi... ar minda,ifiqroT, TiTqos romelime maTganisnaTqvami rames Secvlis, magram saTqmeliunda iTqvas da gamosavalic erTadunda veZeboT. wesia aseTi _ jer undaaRiaro, Tqva, rac gWirs, da meregamosavali moZebno.

_ ras gulisxmobT, batono jumber,sad da ra sferoSi gviWirs?

_ yvela sferoSi da yvela dargSigviWirs. gvinda, yvelaferi ise gavake-ToT, rogorc dasavleTSia. arada, iqxalxi uamravi problemis winaSe dgas,me ki ar minda, rom Cemi qveynismosaxleobac msgavsi problemebiswinaSe aRmoCndes. me arc evropuliTavisufleba minda! Tavisufleba arniSnavs imas, akeTo is, rac mogesurveba.adamianebs yvelafris keTebis uflebaar aqvT. ar SeiZleba, uari Tqva ojaxze,tradiciaze, wes-Cveulebaze. saxelmwifoar Sendeba ojaxis gareSe. saxelmwifoojaxia. Tu qveyana ojaxur tradiciazeuars ityvis da eris gamravlebaze arizrunebs, ufros-umcrosobas ardaicavs, saxelmwifod ver Sedgeba.

am yvelafers imitom vambob, romdavinaxoT, ra mZimea Cveni mdgomareoba.viRacis uxilavi xeli zustad iqgvirtyams, sadac Cveni welSi gadatexamartivia.

SexedeT im kvlevebis Sedegebs, rom-lebsac saqarTveloSi amerikuli in-stitutebi atareben. SeiZleba, Cemi cx-ovreba avago imaze, ras gamomicxadebsucxoeli? da Semdeg _ mTeli dReyvela satelevizio arxze vismende amkvlevis arafrismomcem analizs?

ra icis gadamTielma qarTvelisbuneba, ra SekiTxvebs usvamen xalxs?Cadian saqarTvelos yvela kuTxeSi daekiTxebian, ra undaT da ra aris um-Tavresi qarTveli kacisTvis?

saqarTveloSi yvela kuTxes Tavisitradicia aqvs da yvela ojaxis siw-mindezea damyarebuli.

ramdenime weliwadia, arc erT kvl-

evaSi aRar Cans, ras fiqrobs xalxidakarguli teritoriebis Taobaze. afx-azeTi da samaCablo daviwyebas eZleva.am yvelafers ki afxazebic da osebicxedaven da, rogor fiqrobT, aseT viTare-baSi endomebaT CvenTan cxovreba? arada,afxazebTan laparaki dResac SeiZleba,Cven erTni varT.

vis endomeba CvenTan urTierToba?!SexedeT, ra xdeba qveyanaSi: soflismeurneobis dasaxmareblad fuligamoiyo; glexma garkveuli Tanxa kiaiRo, magram manqana iyida, TbilisSirom Camovides da “itaqsaos”. soflismeurneobisadmi agdebuli damokide-buleba qveyanas mZimed daawva.

kargia, Cveni xelisuflebis warmo-madgenlebi sazRvargareT rom dadian,magram vurCev, qarTuli soflebi Se-moiaron, maT problemebs gaecnon. iseki ara, aqtivs rom Seyrian da ela-parakebian, ara, kardakar iaron.

fabrika-qarxnebi gaiyida, samagieroki araferi gakeTebula. sawarmoebsvaSenebTo, _ amboben. as kacs romdaasaqmeb, is sawarmo ar aris. Cvenspolitikosebs hgoniaT, rom kapitalizmingrevaa, kapitalizmi Senebac aris, Cvenki mxolod vangrevT. sabWoTa kavSiridaiSala, saqarTvelo ki daingra.

_ ras fiqrobT, rigis samitis Sedege-bze? vizebis liberalizaciaze uarigviTxres...

_ am Temaze rodesac vsaubrob, au-cileblad unda Sevexo qarTul dias-poras. sabWoTa periodSi moskovSi 20aTasi qarTveli cxovrobda. Zalianmcirericxovani diaspora gvyavdasafrangeTSi da sul es iyo. axla nax-eT, ramdenia da sad aRar arianqarTvelebi. zogierTs es uxaria, arada,sasixarulo araferia _ is qarTvelebiaq dambruneblebi aRar arian; qveyanaSi,sadac cxovrebis aranairi piroba araris, aravin dabrundeba.

Cveni politikosebi am dReebSirigaSi idgnen da vizebis liberal-izacias elodnen... minda, maT vuTxra _qarTveli eri amis Rirsi ar aris, ersaseTi Seuracxyofa ar daumsaxurebia.Tavxedobasac aqvs sazRvari! iqneb ik-iTxon, xalxs ra surs da pativi scenmis azrs.

gaixseneT, ra moxda 9 maiss, gamar-jvebis dRes, gamarjvebis, romelsac300 aTasze meti qarTveli Seewira.Cvenma mTavrobam rogor aRniSna esdRe. arada, am dRis avtori qarTveligaxldaT. 1945 wels gamarjvebis aR-lumze qarTvelebi udides pativSi iyv-nen, 70-e wlisTavze ki saqarTvelozeimSi ar monawileobda; Sesabamisadmoiqcnen rusebic _ arc staliniaxsenes da arc is qarTvelebi, romlebicstalins gverdiT edgnen.

Cven imdeni adamiani SevwireT didsamamulo oms, stalinis faqtoricromc ar iyos, isedac unda vamayobdeTqarTvelobiT, magram ase ar xdeba. CvenTu ar davafasebT Cvensas, sxva ar dag-vafasebs. ruseTSi arian Zalebi, rom-lebsac qarTvelebis kargad yofna su-

lac ar uxariaT. es Cveulebrivi movle-na ar aris. Tu procesebi imave mimar-TulebiT wavida, teritoriulimTlianobis aRdgenas ver movaxerxebT.damisaxelon, romeli qveyana gvpirdebateritoriis aRdgenas.

_ amerikuli institutebis mierCatarebul kvlevebSi dakarguli ter-itoriebis problema ratom aRar Cans?mizanmimarTulad cdiloben, dagvavi-wyon?

_ rasakvirvelia, swored es mizaniaqvT. Taobebi izrdebian, romlebsacafxazeTi ar unaxavT da Cven arcvaswavliT am kuTxis fassa damniSvnelobas.

teritoriuli mTlianoba ruseTTanurTierTobis gareSe ar aRdgeba, magrampirdapiri kontaqti afxazebsa da os-ebTan aucilebelia. amas sul vambobda gameoreba arasodes mombezrdeba.

dRes vinc ityvis, rom 2008 wlisagvistos omi saakaSvilma daiwyo, mtradmiiCneven. omi saakaSvilma daiwyo, imsistemam daiwyo, romelsac saakaSviliemorCileboda. mas zurgi rom ar hqon-oda, oms ver daiwyebda. is adamianebi,romlebic Tavis droze am sakiTxzesajarod saubrobdnen, daiviwyes, imitom,rom aravis surs, yvelafers Tavisisaxeli daerqvas da ruseTTan urTier-Tobebi daTbes.

_ Cveni politikosebi gabedaven, afx-azeTsa da oseTze uari TqvanevrokavSiris wevrobis safasurad?

_ RmerTma nu qnas! is, vinc afxazeTsada samaCabloze uaris Tqmas gabedavs,qveynis mteri iqneba, magram, am mimar-TulebiT rom araferi keTdeba, ukveniSnavs afxazeTsa da samaCablozeuaris Tqmas. ucxoelebi TavisikvlevebiT niadags sinjaven...

Cven, qarTvelebs, mxolod afxazeTisada samaCablos problema ar gvaqvs,uamravi teritoriaa iseTi, romlebsac,SesaZloa, safrTxe daemuqros. naxeT,ra xdeba aWaraSi.

_ evrokavSirTan savaWro urTier-Tobaze rom saubroben, ra gvaqvsevropaSi gasatani da riT SeiZleba,ucxoelebi movizidoT?

_ pirveli mizezi imisa, rom gasataniaraferi gvaqvs, sizarmacea. Sroma argvinda, magram romc viSromoT, evropasaqarTvelosTvis bazari ver gaxdeba.ra moigo baltiispireTma? _ araferi.baltiispireTi rZis produqtebiT iyoganTqmuli, magram evropaSi ver gaaqvT,is niSa dakavebuli daxvdaT da aqamdearaferi icvleba. arada, baltiispireTiTavis droze rZis produqtebiT sab-WoTa kavSirs amaragebda.

saqarTveloSi mcxovrebma adamianmajer is unda Seqmnas, rac TviTonsWirdeba. Zalian mwydeba guli, romsaqarTvelom ver gamonaxa gza, romli-Tac unda iaros.

_ TvliT Tu ara, batono jumber,rom saswrafod unda gadaixedos Cvenipolitikuri kursi?

_ aucileblad da Tanac _saswrafod. Tu xalxis azris gageba

surT da kvlevebs eyrdnobian, CavidnensamxreT saqarTveloSi, Sida qarTlSi,aWaraSi, svaneTSi da gaigeben, realuradras fiqrobs saqarTvelo. ratomRaceSiniaT evraziuli kavSiris xseneba.Tu Cemi qveynis teritoriulmTlianobas evraziuli kavSiri aRad-gens, me minda evraziul kavSirSiSesvla.

uvizo reJims viTxovT, rad gvindaevropaSi uvizo reJimi? qveyana sular dagvecleba?

ruseTTan keTilmezobluri urTier-Toba Cveni qveynisTvis aucilebelia.di plomatiuri urTierToba undaaRdges. yvela qveyana sakuTari in-teresebidan gamomdinare dgams nabi-jebs, Cven ki interesebi ar gagvaCnia.amerikelebic ki mixvdnen, rom maT mierCatarebulma operaciebma kraxi gani-cada da ruseTis prezidentTan Sexve-dra moiTxoves.

ra xdeboda ramdenime dRis winaTCvens dedaqalaqSi lgbt-ebisgamosvlasTan dakavSirebiT, es xomevraziul kavSirSi ar moxdeba?!erovnebas aravin wagvarTmevs, evropaki sakuTar Tavs ukve aRar hgavs.

ratom ar aRiareben qarTveli poli-tikosebi, rom amerika saqarTvelosruseTis winaaRmdeg iyenebs da sxvainteresi ar aqvs.

erTaderTi kaci, romelic simarTleslaparakobs aqac da ruseTSic, arisaleqsandre WaWia. moskovSi saukeTesogamosvla hqonda, dabeWdeT im gamosvlisteqsti. is uWkvianesi adamiania. erT-erT gadacemaSi ruseTis wamyvani poli-tikosebi gaaCuma. did samamulo omzeiyo saubari. man pirdapir ganacxada,Tavi gagvanebeT, bodiSs nugvaxdevinebTo. mere werdnen, WaWia afx-azeTidan ariso da amaSi raRac cudisdanaxva undodaT. diax, aleqsandreWaWia afxazeTidan aris da unikaluriwarsuli aqvs, saukeTeso, namdvili,tradiciuli ojaxis warmomadgenelia.gadaxedeT mis politikur prognozebs,yvela axda, yvela gamarTlda.

msoflioSi ramdenime marTlmadide-beli eria. unda vecadoT, erTmorwmuneerebTan vimegobroT. istorikosebs, min-da, vkiTxo: rogor xsnian Tamar mefisrusze gaTxovebas? imxanad ruseTi, ro-gorc saxelmwifo, ar arsebobda, Cvenki oqros xanis ulamazesi qalbatoniruss mivaTxoveT. ar fiqroben, romCvenma winaprebma amiT politikurinabiji gadadges?

evropaSi siaruli kargia, magram gav-iTvaliswinoT, rom TviTon evropelebididi siamovnebiT midian evraziulkavSirSi.

minda, yvelas vTxovo, erTmaneTs nuSeuracxvyofT imis gamo, rom viRacasevraziul kavSirSi unda da viRacas _evrokavSirSi. Cvenma qveyanam imdeniram gadaitana, amaze Cxubis da amisgamo siZulvilis dro aRar aris.

esaubra eka nasyidaSvili

jumber patiaSvili: Tu Cemi qveynis teritoriul mTlianobasevraziuli kavSiri aRadgens, me minda evraziul kavSirSi Sesvla!

irlandiaSi erTsqesianTa qorwinebis dakanoneba vatikanelmakardinalma kacobriobis marcxad Seafasa

2015 wlis 23 maiss, irlandiaSi erT-sqesianTa qorwinebis Taobaze refer-endumi Catarda, romlis Sedegebis sa-fuZvelze, gadawyda, rom qveyanaSi dResmomqmedi konstitucia Seicvleba daerTsqesianTa qorwineba dasaSvebigaxdeba.

sainformacio saagento BBC-is miergavrcelebuli Setyobinebebis Sedegad,am gulisamrev gadawyvetilebas ir-landielTa 62-ma procentma dauWiramxari. es “tradiciebis erTguli”qveyana jerjerobiT erTaderTia, sadacmsgavsi sakanonmdeblo cvlileba far-To referendumis gziT miiRes. ir-landiis jandacvis ministrma laovaradkarma, romelmac irlandiisxelisuflebaSi pirvelma ganacxada“amayad”, rom pirwavardnili geia, ref-erendumis Sedegebi “socialur rev-

olucias” Seadara. sainteresoa, romaRniSnuli referendumi irlandiaSihomoseqsualizmis dekriminalizaciidan22 wlis Semdeg gaimarTa. momxdarsvetikanic gamoexmaura, rogorc vatika-nis saxelmwifo mdivanma, kardinalmapietro parolinma ganacxada, irlandi-aSi erTsqesianTa qorwinebebis dakanone-ba samarcxvino movlenaa da kacobri-obis didi marcxia.

“Zalian samwuxaroa, rom aseTigadawyvetileba miiRes. eklesiam mTeliZalisxmeva unda mimarTos imisaken, romes mosazreba gaavrcelos _ amSemTxvevaSi Cven ara mxolod qris-tianuli principebis, aramed kacobri-obis damarcxebis Taobaze undavsaubrobdeT”, _ ganacxada presasTansabrisas kardinalma pietro parolin-im.

rogorc xedavT, evropaSi jerjero-biT erTaderTi naTeli wertili vatika-nia, romelic kategoriulad ewinaaR-mdegeba erTsqesianTa qorwinebis mani-akalur tendenciebs. evropuli sazo-gadoeba ki kisramdea Cafluligaryvnilebis morevSi. magram yvelaevropul saxelmwifoze amas mainc verityvi. magaliTad, polonelebma amaswinaT qveynis prezidentad airCiescnobili politikosi anjei duda,romelic erTsqesianTa qorwinebis kat-egoriuli winaaRmdegia. magram, ubedure-bis arsi mdgomareobs imaSi, rom “erTimercxlis WikWiki” gazafxuls vermoiyvans...

me ar vici, ramdeni xani gauZlebenpolonelebi “gahomoseqsualebuli”

evropis dawolas da SeinarCunebenqriatianul poziciebs, magram

danamdvilebiT is vici, rom tradiciebisjer kidev pativismcemeli saqarTveloar unda aRmoCndes am gadagvrebulTaSoris, sadac avtoritetebs sakuTariukanaliT movaWre vaWaraZeebi, beso-ke-soebi da sxva religiurad Tu bi-ologiurad gadagvarebulebi warmoad-genen!

r. SalamberiZe

Page 4: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori4 9-16 ivnisi 2015

anbanuri WeSmaritebaa _ moswavleyvelaze meti intensiurobiT swavlobsmxolod im sagnebs, romlebsac igiumaRles saswavlebelSi pirvel gamoc-dad abarebs. Semdeg intensiuroba Tan-daTan klebulobs da yvelaze naklebiintensiurobiT swavlobs im sagans,romelsac yvelaze bolos abarebs. Tuam TvalsazrisiT ganvixilavT axalsagamocdo models, yvelaferi ukuRmadaris Secvlili. pirveli-sami savalde-bulo sagani aris sruliad miuRebeli.maT nacvlad unda bardebodes pirveli-sami maprofilebeli sagani, xolomeoTxe sagnad dRes arsebuli samisavaldebulo sagnidan mxolod qar-Tuli ena da literatura.

mainc ra aris es axali sagamocdomodeli? es araa gamocda, aramed arisgamocda-modeli. 1990 wlidan 2005wlamde Cvens qveyanaSi umaRlesisaswavlebeli iyo ugamocdod Car-icxvis, meqrTameobis, korufciis, biznesiserTaderTi wyaro. masSi monawileobasiRebda yvela, dawyebuli rigiTi adami-anebidan _ xelisuflebis CaTvliT.2005 wlidan axalma gamocda-modelmayvelaferi „moawesriga“. meqrTameoba,korufcia da biznesi xelisuflebasdauqvemdebara. xelisufleba imdenadmoixibla adgilobrivi uwyinari biz-nesiT, rom axlac brWyalebiT ebRauWebaumaRlesis gadarCenis gzas. ai, raswers Sefasebisa da gamocdebiserovnuli centris direqtori qalba-toni maia miminoSvili, 2014 wlis 8 oq-tombris gazeT „axali ganaTleba“-Si:„erovnuli gamocdebis modeli-sax-elmwifosa da sazogadoebis dakveTa,Tu umaRlesi saswavleblis gadarCenisgza“.

avtorma saTaurSive Cado erTgvarifandi, roca axali sagamocdo modelida saxelmwifos dakveTa, sazogadoebisdakveTas miaba. maSin, roca axali

gamocda-modeli da saxelmwifos dakve-Ta diametralurad gansxvavdeba sazo-gadoebis dakveTisagan. pirvelis dakve-Taa droebiTi ekonomikuri mogeba, sru-liad moumzadebeli abiturientebis,gaiolebuli an ugamocdod Caricxvada amiT umaRlesis gadarCenis gza.sazogadoebis dakveTaa sruliadmomzadebuli abiturientebis Caricxva,ganswavluli studenti-diplomiani ax-algazrda da ara, droebiTiekonomikuri mogeba; es modeli gulisx-mobs ara gaiolebul Caricxvas dastudentTa raodenobis xarjze umaR-lesis gadarCenis gzas.

„ubralod, Cven Tu gadavxedavT sta-tistikas, dawyebuli 2005 wlidan 2014wlis CaTvliT, Zalian gaizarda umaR-lesi saswavleblis raodenoba, rom-lebmac gaiares akreditacia“. wersqalbatoni qalbatoni maia miminoSvili.

ukontrolobis periodSi, yovel mi-tovebul SenobaSi ixsneboda umaRlesisaswavlebeli. droebiTi ekonomikurimogebisaTvis da gadarCenis mizniT, maTaniWebdnen akreditacias. Sesabamisad,maTma ricxvma katastroful zRvarsmiaRwia. Tu wels damamTavrebeli kla-sis yvela moswavle aiRebs atestatsda yvela Tu Cairicxa, maSin SeiZlebaSeivsos sakonkurso adgilebis ricxvi.

„magaliTad, wels 35.000-mde abituri-enti gvyavda da sakonkurso adgilebisraodenoba 45.000 aWarbebda, anu, yvelaabiturienti rom Caricxuliyo 10.000adgili, umaRles saswavleblebs mainccarieli rCeboda“.

es sityvebi naTqvamia yovelgvariaRSfoTebisa da sasowarkveTis gareSe.es aris qveynis inteleqtualuri katas-trofa, mSoblebis motyueba da maTiekonomikuri gaRatakeba.

werili kidev erTxel exmianeba sa-TaurSive Cadebul fands:

„Tu umaRlesi saswavlebeli mzadaasruliad moumzadebeli abiturientebimiiRos, amasTanave aiRebs pasuxismge-blobas, rom aswavlos da amis dastursiRebs ganaTlebis saministrosgan, raazri aqvs Cveni mxridan xelis SeSlas.am Temebze bevrs vsaubrobT, magramwingadadgmuli nabiji, jerjerobiT,samwuxarod, ar Cans.“

Tu winadadebas pirdapir aRviqvamT,maSin mocemuli winadadeba abzacidanabzacamde mxolod da mxolod gulisamrevia. umaRlesi saswavleblebismzadyofna _ sruliad moumzadebeli18-19 wlis, beci abiturienti miiRos

da misgan ganswavluli studenti,diplomiani axalgazrda gamoiyvanos,sruli absurdia. aseTi ram, ganaTlebisistorias ar axsovs. gavixsenoT erTigamonaklisi: oci wlis „aylayuda“mixeil lomonosovi, romelic dawyebiTklasSi dasves, Tavidanve daawyebinesswavla da gaxda ganswavluli adami-ani.

werilis avtori orazrovnadsaubrobs, umaRlesi saswavleblebismzadyofnaze: „sruliad moumzadebeliabiturientebi miiRos, amasTanave, aiRebspasuxismgeblobas, rom aswavlos daamis dasturs iRebs ganaTlebis samin-istrosgan“.

es yvelaferi xdeba dRes. umaRlesisaswavleblebi iReben sruliadmoumzadebel abiturientebs daaswavlian. dasturs ki aZlevsganaTlebis saministro. araferia naTq-vami „ras aswavlian“ da „ras iReben“.amaze Tavad faqtebi metyveleben:

faqti 1. ras aswavlian? amaze pro-fesor-maswavleblebi, riskis fasad, ma-gram mainc Riad acxadeben, rom xelaxlauwevT saskolo programebis gavla.

faqti 2. ras iReben? ucodinar, ara-profesional specialistebs. amazeumaRlesi saswavleblebi gvamcnoben,rom erT-erT yvelaze prestiJul,saqarTvelos agrarul universitetsavtorizacia Seuwyvites. erT-erTmizezad, 600-ze meti studentis gar-icxva dasaxelda. universitetis ad-vokatma scada am gadawyvetilebisaxsna: garicxul studentebs 6 da metsaganSi ar hqondaT gamocda Cabarebu-li.

sicxadisaTvis umjobesia gavakeToTSedareba. ukidegano, yofil sabWoTasivrceSi yvela umaRles saswavlebel-Si, erTad ar garicxula amdeni stu-denti, romelTac 6 da met saganSihqonodaT davalianeba.

mimdinare saswavlo wlis zafxulSi,premier-ministrma asobiT studentigaagzavna saswavleblad sazRvargareT.studentebTan Sexvedraze siamayiTganacxada, rom procesi ar Sewydebada momavali wlidan aTasobiT stu-dents gaagzavnis sazRvargareTsaswavleblad.

procesi pirdapir mianiSnebs Cvenistudentebis ucodinrobaze. gvaqvsqveyana, sadac imdeni universitetia,rom sakonkurso adgilebis raodenobametia, vidre abiturienti. Tanac iseTisaxelis mqone universitetebi, rogor-

icaa _ „qarTul-amerikuli“, „qarTul-evropuli“, „Savi zRvis auzis saerTa-Soriso universiteti“ da a.S. CvenTan

studentebi saswavleblad msoflios

yvela kuTxidan unda modiodnen da

Tu erTeulebi modian, mxolod imitom,

rom maT qveynebSi swavlis safasuri

gacilebiT maRalia....“am Temebze bevrs vsaubrobT, magram

wingadadgmuli nabiji, jerjerobiT arCans“ _ werilis am nawilis sapasuxod,

ministri brZanebs, rom momavali wlidan

SeiZleba davamkvidroT ugamocdod

Caricxva. samzadissac Seudgnen, wels

saatestato testebi gacilebiT

gamartivebulia da plus yovlisSemZle

kompiuteris daxmareba. aqedan ki Sei-

Zleba davaskvnaT, rom saatestato da

misaRebi gamocdebi miiRebs formalur

xasiaTs; gameordeba 2012 wlis SemTxve-

va. formaluri an ugamocdod Caricxva

sruliad sakmarisia, rom mimdinare

wlis seqtembridan skolebSi mswrafl

Camoyalibdes ucodinrobis sindromi.

am sindroms aqvs imis yvelaze meti

SesaZlebloba, rom abiturientTa rao-

denobam arnaxul raodenobas miaRwios.

wels ukve miaRwia _ 40.000-mde abi-

turientia daregistrirebuli. stan-

dartizirebuli testireba maT gar-

daqmnis arnaxuli raodenobis studen-

tebad.

aseTia umaRlesi saswavleblis

gadarCenis „martivi“ da „genialuri“

gza.

dRes xelisuflebas aqvs oradori

arCevani. pirveli _ Tu xelisufleba

amjobinebs droebiT ekonomikur mogebas

da daadgeba umaRlesi saswavleblis

gadarCenis gzas, abiturientTa gaiole-

bul an ugamocdod Caricxvis gzas,

maSin man xeli unda aiRos saskolo

da saunivesiteto ganaTlebaze; moemza-

dos qveynis inteleqtualuri katas-

trofisaTvis. meore _ Tu xelisufleba

Seecdeba gadaarCinos saskolo da

sauniversiteto ganaTleba, maSin man

xeli unda aiRos droebiT ekonomikur

mogebaze da umaRlesi saswavleblis

gadarCenis gzaze; SeuZlia gaiziaros

fineTis gamocdileba, romelmac uari

uTxra axal sagamocdo models da

masTan dakavSirebul yvela mankier

mxareebs.

demur kuxaleiSvili,zugdidi, Cxoriis sajaro skolisfizika-maTematikis maswavlebeli

fsiqologiuri etiudebi

Cveni dRevandeli nomris stu-maria zugdidis raionis sofelCxorias sajaro skolis me-8 klasismoswavle, 14 wlis oTo mildiani

gogonagogonav gnaxe lamazi, fexSiSvela da nazi megobrobiT dagiZaxe, Sen ki guli gamibzaremisalmeba damizraxe.

wvimis Zalasoflis bavSvi var ubralo glexi,wvimas sofelSi mohyveba mexi.

wvimas aseve mohyveba elvarogorc siyvaruls Zlieri Relva.

aboboqrdeba wvimaSi zRva da,gadaaSavebs Rrubeli zecas.

elva anaTebs rogorc lamparimisgan naTdeba mTaca da baric.

siyvarulis molodinisiyvarulis molodini aris metad

mZime fenomeni, radgan am molodinSi

SeumCnevlad gadian dReebi da Rameebi.siyvarulis molodini dardsa da

mwuxarebas amravlebs. Cven ki maincmoTminebiT veliT...

ver gagimxelme verasodes gagimxel, rom miyvarxar

sicocxlis fasad. gulSi ki sisxliduRs. Cems siyvaruls Sen maSin gaigeb,

roca es sisxli gadaduRdeba, da Tuwamomcda rame zedmeti, gTxov, mapatie,

nu gewyineba.

megobarimegobari gogona gaviCine. saocrad

lamazi iyo da faqizi guli hqonda.siyvarulis gancda uceb dameufla,

misgan ki mxolod sicives vgrZnobdi.midioda dro, Cems gulSi enTo qaTqaTasanTeli, siyvaruli Zlierdeboda,Rvivdeboda _ mudam masTan yofna min-doda. dResac asea _ vocnebob, romdavinaxo misi lamazi Tvalebi, TundacsizmarSi, rac erTnairad Jruantelismomgvrelia CemTvis.

samSoblosaqarTvelos siyvaruli yvela pa-

triots abrmavebs, imis iqiT verafersvxedavT. samSoblos gasaWiri Cvenitkivilia. Cven unda davicvaT CvenisamSoblo, romelsac lamis yvelganhyavs mteri Casafrebuli. mxolod sam-Soblos keTildReoba Tu gagvaxarebs.

dedis siyvarulidedav, Seni siyvaruli Cems gulSi

arasodes ganeldeba. Cven mudam erTad

viqnebiT _ amqveyniur saqarTveloSi.arasodes migatoveb, iseve, rogorc Senar mimatoveb arasdros! Sen xom er-TaderTi xar, romelsac badali arahyavs dedamiwis zurgze.

sikeTesikeTe da siyvaruli didi niWia. mx-

olod brZenma icis, Tu raoden didiasiyvarulisa da sikeTis madli. RmerTiarasodes cdeba keTili da moyvaruliadamianis SecnobaSi, radgan es niWiswored RvTis mieraa boZebuli.

xexeo, xeo, maRalo, lamazo da moCur-

Culev. menatreba xolme Sens CrdilSidasveneba, radgan Seni siCume ufromravlismTqmelia, vidre zogierTis mierxmamaRla naTqvami.

uTqmeli damrCauamravi ram SeiZleba darCes adamians

uTqmeli, magram iqneb swored amaSia“sibrZne siCumisa”?!

oTo mildiani

opsDj!efcjvuboujt!usjcvob

axali sagamocdo modeli _ umaRlesi saswavleblebis gadarCenis gzahb{fU “jmpsjt” tuvnsfcj tbnfhsfmpebo

Page 5: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori 59-16 ivnisi 2015

poeziis kuTxevariaciebi gaministrebul

politikosze

colqmruli tandemixalxs rom uSvelon, radgan

miTia,

Tinac is aris, rac daviTia.

„poli“ da politikaukve gabrwyinda „poli“ Tikosi;

ministrad gaxda politikosi!

Sevnatri kakas

xiddamSlelsfiqri, romelic dabada sofel

qarqosaanidan adamianis morig

gatacebasTan dakavSirebiT kaka-

beTelTa rZlis, qveynis Tavdacvis

ministris, qalbaton Tina xi-

daSelis gancxadebam.

qarqosaanSi vin vis mtraddarCa da, xval ra moxdeba,dagvimesije ministrma,radgan qveyana oxrdeba.– kvlavac mogvtaces kacio, –brZane da mSvidad ganagrZe: _ ver davsjiT, mas vinc taciobs,ufro agviklebs xval da zeg.maxsovs, lencofa akafeT,qveyanas azanzarebdiT,axla ra mogdiT kakabelT,ratom dums soflis zarebi?agurisa da minis mtvradvinc samaCablo aqcia, Sens dasmas qveynis ministrad rad Tvlis Sous msgavs aqciad?da skami rad gixariaqalbaton Tina xidaSels, –Cailuri vinc dalia,Tu ver gcnobs

kakas xiddamSlels?!

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@saTrevelebi oTxTa

Temaze

TaRliTuri kvanZiaxla mxolod ara kaci, –myinvaric da aragacic,

kiTxuloben: 4 „naci“

Rdins nuTu kvlav gadagvaclis?

Jami dadga Zalze baci,

pasuxisTvis fiqrs ar gvaclis:es TaRliTi 4 „naci“,

am TamaSiT, netav, ras cvlis?

gveli ubeSiarc qarTvelma, arc somexma,

arc qurTma, arc iezidma,

masonebis fulis Zalam qveynis codva radgan zida,

saakaanT mixos banda

raRas unda miezida?

siZulvilis gvels ubeSi

sxva maTebr vin gamozrdida?

aleqsandre Sengelia

1952 wlis 14 oqtombers sabWoTakavSiris komunisturi partiis me-19yrilobis daskvniT sxdomaze, prezidiu-mis bolo rigidan centraluri tri-bunisken kaci gaemarTa. aTasobiT Tvaliakvirdeboda mis gamoCenas tribunaze,Tu rogor gamoiyureboda kremlis bi-nadari, romelsac, es-es aris, saubariunda daewyo.

mcireodeni pauzis Semdeg “Ze kacisam”Tvali moavlo Tavis “mrevls” da dar-bazic gamoerkva. sunTqvaSekrulma xalx-ma ixuvla aRtacebuli SeZaxilebiT.taSi da ovaciebi, iatakze fexebis bra-guni ar wydeboda. aRtacebulTa xmistalRa iseTi Zlieri iyo, rom Senobiskonstruqciul nawils safrTxe Seeqmna.damangreveli talRa, araTu mcirdeboda,TandaTan Zlierdeboda. beladis xelismoZraoba ver akavebda xalxis emociebs.xalxis eqstazi naxevar saaTze metxansgagrZelda. stalinma mikrofoni gais-wora da darbazic gairinda, TiTqosmkvdrebis qalaqad gadaiqca. dinji,daguduli xmiT gaisma warmoTqmulimravalgzis mosmenili sityva: “amxan-agebo!”.

Tormeti wuTis ganmavlobaSi iRvre-boda yrilobaTa sasaxleSi sibrZne dasiyvaruli, cxaddeboda dedamiwaze mcx-ovrebi xalxebis erovnul-ganmaTavisu-flebeli moZraobis diadi programa.stalinma daanaxva da auxsna xalxebs,rogor unda aiRon burJuaziis mier ta-laxSi gadagdebuli erovnulidamoukideblobis droSa da rogorgauZRvnen masebs Tavisuflebisa dadamoukideblobisaTvis brZolis gzaze.

“Tormeti wuTis ganmavlobaSi yrilo-bis delegatebma TerTmetjer Sea-wyvetines TavianT belads sityva taSiTada ovaciebiT” (yrilobis monawilis _mixeil cixisTavis monaTxrobidan. _gr. oniani).

barak obamas ki Tavisi suleluri

gamosvlisas senatSi janmrTelobiskanonproeqtze, romelic arc ganxor-cielebula, 86-jer gaumarTes ovacia(komentari TqvenTvis momindvia _ gr.oniani).

batono aleqsandre, internetSi vnaxeTqveni gamosvlis videoCanaweri “pak-lonnaia goraze” gamarTul forumze.pirveli STabeWdileba iseTi didi iyo,rom azrovnebis unari davkarge _ mist-ikur samyaroSi aRmovCndi. TiTqos 67wlis winaT naTqvami sityvebi galaqtiki-dan ukan moabrunes da axla yurSiCamesmis _ SinaarsiT, xmiT, diqciiT, sun-TqviTa da sidinjiT. ukan vabrunebkadrebs da daJinebiT vuyureb da vusmen.es is aris... ara, es is ar aris. aris Tuar aris?! var Tu ara saRi da vazrovnebTu ara sworad _ ai, amas varkvevdi daTvali videoklipis bolos arsebulCanawerze gameqca. ori saaTis winaTdadebul masalas ukve 600-ze meti ko-mentari hqonda. vkiTxulobdi da cremlsver vimagrebdi. nuTu kidev gaCndaqveyanaze kaci, romelsac xalxi stalinsadarebs?! 600 adamianidan, romlebmac ko-mentari datoves, 47-s uSualod stalinsagonebs Tqveni gamosvla da amiT bed-nieria. 115 respondentze mets aseTi Se-faseba aqvs: “molodec, gruzin”!

batono aleqsandre, vamayob TqveniqarTvelobiT, Tqveni codniTa da gambe-daobiT, romliTac miuaxlovdiTmsoflio politikis absolutur Cempi-ons, saerTaSoriso orTabrZolebisdamsaxurebul ostats _ gorel iosebjuRaSvils. Tqven ukve valdebuli xarT,aiRoT xelSi jvari da xmali _ ibr-ZoloT RmerTisa da xalxis saxeliT“saSineli samsjavrodan” qveynis dasaxs-nelad. Tqven arwivis kvercxidan gamo-Cekili xarT, myinvarwverze ki yvav-yorani dabudebula.

Tqveni gamosvliT qarTulma “juRam”kvlav gakvesa naperwkali, mgoni, kvlav

iWedeba da ileseba qarTuli foladi,nuTu dadgeba dro SeZaxilisa:“qarTvelo, xeli xmals ikar”.

“nurc gvenaxos,myinvarwversmtris maxvili wvdebodesda arwivTa nabudarsyvav-yorani jijgnides”.mivmarTav qarTul diasporas: Tu ar

gindaT, iqceT saqarTvelos damaqcevarimenSevikuri mTavrobis adgilmonacvled,gaerTiandiT aleqsandre WaWias garSemoda SeqmeniT saqarTvelos amerikisganxsnis erToblivi komiteti. Tqven gaqvTsakmarisze meti inteleqti da finansebi,romliTac SesaZlebelia, SeqmnaT re-aluri Sansi saqarTvelos damoukide-blobisa, romelic dakavSirebuli iqnebaqristianul samyarosTan da ufrore _erTmorwmune rus xalxTan, romelTanacmravalsaukunovani TanacxovrebagvakavSirebs.

Cven, qarTvelebi, yovelTvis viyaviTrusuli politikis mwvervalebTan CvenswiaRSi aRzrdili gamoCenili adami-anebiT: staliniT, ivanoviT, lavroviT,SevardnaZiT, primakoviT, lavrenti be-riaTi da sxva mravaliT.

Cven, qarTvel xalxsa da politikosebs,romlebsac cxovreba patara qveyanaSigvixdeba, SemoWerili gvaqvs ucxouridazvervisa da agenturis marwuxebi, argvaqvs Tavdacvisa da winaaRmdegobisgawevis araviTari saSualeba. amitomimedis Tvali Tqvenken gvaqvs mopyrobilida, Tu Tqven ar xarT TavkerZa da viwropiradul interesebSi Caketili, kideverTxel gTxovT: dagvibruneT kavkasionisqedidan gatacebuli amirani, SeaCereTsazRvargareT qarTveli biWebis gaTx-oveba, aRadgineT moraluri kodeqsi qar-Tul ojaxSi!

marTalia, me Tqven ver gxedavT, magram“me vxedav mzes”.

pativiscemiT,

grigol oniani

Sjb!xfsjmj!cbupo!bmfrtboesf!XbXjbt

laSa amirejibi: „saakas ar sZinavs! fxizlad unda viyoT,respebis aRorZineba nacebis dabrunebas niSnavs!

qveyanaSi Seqmnil situacize, biZinaivaniSvilisa da “nacionalebis”urTierTobaze „iverions“ sakuTarmosazrebebs uziarebs laSa amirejibi:

„politikuri nabijebi gadadgmulia,analizis dro dadga. am analizs didicodna ar unda, dakvirvebaa saWiro,amitom Cems mosazrebebs gagiziarebT.

aSS-s elCis, b-ni norlandis, qmede-bebiT Cveul qarTul politikurareulobas wertili daesva. respebsCaabares jari, ekologia, Serigebisa dasamoqalaqo, anu zaqareiSvili. daiT-valeT axla, Wkvianuri moqceviT, ramdenxmas wamoiRebs aqedan respublikuripartia. is, rom xidaSeli baletkebiTada naTxovari qurTukiT jariskacebismwkvrivs elaparakeboda, SesaniSnavimizezi iqneba momavali piarisTvis.gaivlis cota xani, gaerkveva xidaSelisituaciaSi da moZebnis Cacmis vari-antsac, momarTvis teqstsac da xmis tem-brsac.

respebi didi saqmis mkeTeblebi ararian, magram piarSi maT saakaSvili Tugautoldeba. ramdenad davukavSiroT escvlilebebi b-ni norlandis akviatebas?davakvirdeT, amerikelebis nabijebs ambolo ori wlis ganmavlobaSi. maTipirveli moTxovna _ kohabitaciaa, racpolitikuri niSniT devnas aacilebdanacebs. gemaxsovrebaT, rom ivaniSvilmapauza aiRo, aqcenti gadaitanaekonomikur da yofiT problemebze.aSkarad dros igebda, radgan uviciprokuratura TiTidan gamowovilibraldebebiT bobola nacebs daeria. aiam dros ki, Ria TamaSidan gasvla didipolitikuri Secdoma iyo. mTavrobaSidarCenilebs zogs codna, zogsgamocdileba, zogsac patiosneba ar eyo.qveynis marTvis magivrad kinklaoba, pro-centomania da “xaliava” purmarilebidascxes. nacionalebmac ar daayovnesamaTi “waqezeba” da miviReT is, racmiviReT: lari daeca, fasebi gaizarda,

xalxi aboboqrda. amasobaSi elCs vadaewureba da aseT mdgomareobaSi qveyanasver gadaabarebda Semcvlels. viszeunda daedo fsoni, Tu ocnebam “Cais-vara”? alasanias gundma ki ara saqmianioponireba, aramed politikuri kin-klaoba daiwyo?

SeCveuli Wiri sjobia SeuCvevelso!ukve vxedavT saakaSvils kievSi, baqosaTu rigis samitze. gaacocxles momakv-davi suli, magram jerjerobiT respebisTvalTvalis qveS. axla xom daijerebT,rom usufaSvil-xidaSelis tandemikievSi saakaSvils Sexvda. Zneli mis-axvedri arc is iqneba, raze moila-parakes.

xidaSelis daniSvnis Semdeg,amerikelebma ekonomikuri mdgomareobisgamosworeba daiwyes. amitom lariskurssac myisierad mixedes. bevrisTvisucnobia, rom dolarSi yvela gadar-icxva amerikis bankebis gavliT xor-cieldeba. informacia kerZo bankebissavaluto gadaricxvebis Taobaze, rasacerovnuli banki ar flobs,amerikelebisTvis cnobilia. rogorfiqrobT, tyuilad daiwyebda kalaZe“saqarTvelos” da „Ti-bi-si“ bankebzelaparaks? aba hkiTxeT specialistebs,arsebobs Tu ara valutis aseTi tempiTgamyarebis raime ekonomikuri maga-liTebi? norladma daalaga situaciada “sufTa sindisiT” datovebs qveyanas.magram rCeba erTi ram, rac ara mxolodme, aramed mTel saqarTvelos awuxebs: amyvelaferSi ra adgili miuCines biZinaivaniSvils?

nabiji, romelic biZinam gadadga darespebis aRorZinebas Seudga,garkveulma politikurma da ara mx-olod politikurma viTarebam gamoi-wvia. dRes rogorc arasdros igiumZimes mdgomareobaSia, radgan didiwnexis qveS imyofeba. dasavleTis“kaprizis” ar Sesrulebis SemTxvevaSi,savaraudod, mas aiZuleben daTmos bevri

ram. SesaZloa qveynidanac wasvlamouwios... gaaCnia ra SemoTavazeba eqnebamas da ras daTanxmdeda igi.SeuiaraRebeli TvaliTac ki Cans, romivaniSvilis roli axal politikurscenarSi ar unda iyos gawerili. Cveni“strategiuli partniorebi” gamalebiTcdiloben ivaniSvilis politikurivelidan gawevas, rasac Tan mohyveba mi-sive xeliTa da surviliT moyvaniliuniaTo da cbieri xelisufleba. is neb-siT, Tu uneblieT b-n biZinas sawinaaR-mdegod, zogjer sabotaJis donezec,moqmedebs. axla dadga gansacdelis dReqarTvelebisTvis: an mxarSi unda amoud-geT imas, vinc uzarmazari riskis fasadqveyana ixsna nacebis 10-wliani jojox-eTisgan, an morCilad mivyveT nacional-bolSevikur dinebas da neo-liberalurpranWvis apologetebs mivabaroT CveniSvilebi. respebis ukontrolo ga-Zlierebidan erTi nabiji rCeba nacebisreinkarnaciamde. anu 2016 wlisarCevnebze SesaZloa parlamentSi vix-iloT ramodenime politikuri da-jgufeba “2%”-ni respublikelebisTaosnobiT. amitom mosafiqrebelia CvenigadarCenis erTiani gegma. pirvel rigSimavans unda gavagebinoT, rom xalxi imiTki ar aris ganawyenebuli, romivaniSvilma ver SesZlo yvela saqarTve-los moqalaqisTvis TiTo milioniefeSqaSa da yvela saarCevno dapirebisSeesruleba, aramed imiT, rom idiotebsda uwignurebs Caabara Cveni qveyanasamarTavad. nawyenebi varT imiTac, rommis mier mama-sisxlad mopovebul gamar-jvebas wixliT jegavs fulze daxarbe-buli ujiSo pirutyvi.

bolos minda erTi ambavi SegaxsenoT.man, erTma kacma, saakaSvilis sisxlianreJims dausva wertili! saakas ar sZi-navs! fxizlad unda viyoT, respebisaRorZineba nacebis dabrunebas niSnavs!davumtkicoT mavans, rom Cvens gareSeCven beds veravin gadawyvets!!!

Page 6: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori6 9-16 ivnisi 2015

`pativi ec deda enas Sensa... daiswavlide maT da Zma enaTa misTa

da keTil geyos Sen~n. mari

raki semi, qami da iafeti noesSvilebi arian, semitur, qamitur daiafetur enebs Soris, maTi asakis mxrivdidi gansxvaveba ar unda iyos, magram,ufro sayuradReboa Semdegi garemoeba:miTi noes kidobnis (maSasadame,msoflio warRvnis) Sesaxeb, kacobrio-bis istoriasTan mimarTebaSi arc Tuise didi xniT adrindelia, vinaidan,mecnierebi atlantidis daRupvas 10.000wlis winandel faqtad miiCneven; enisasaki ki, dedamiwaze, am ukanaskneldromde 1 milioni wliT ganisazRvre-boda.

am mosazrebaSi didi koreqtivi Sei-tana im faqtma, rom dRevandelisaqarTvelos teritoriaze, kerZod, dman-isis raionSi napovni pirvelyofiliadamianebis _ zezvas da mzias (rogorcmaT ingliselma mecnierebma pirobiTadSearqves), aseve sxvaTa (SemdgomSi aR-moCenilTa) asaki ganisazRvra 1 mil-ioni 800 aTasi wliT.

amis mixedviT, dRevandeli saqarTve-los miwa-wyalze pirvelyofil adami-anebs ucxovriaT daaxloebiT 2 milioniwlis winaTac ki (vinaidan zezva damzia maincdamainc adami da eva ariqnebodnen).

adre, sxvagan aRgviniSnavs da aqacgavimeorebT, rom amJamad dedamiwazearsebuli 5.445 enidan, adamis naSiers`adamians~ eZaxian qarTul-qarTvelurenebSi, romelTa asaki, filogenezuriTvalsazrisiT, rogorc vxedavT,daaxloebiT 2 milion wels iTvlis.

amjerad, sakiTxTan dakavSirebiT,saWiroa, aqve movuxmoT Semdeg friadsaintereso cnobebs:

`didi berZeni filosofosi platoni(V s. Zv. w.) werda, rom uZveles droSiiyo qveyana atlantida, romelic glob-aluri katastrofis dros ganadgurdada iberebi (baskebi) am kunZulzegadarCenili xalxebi ariano~ (r. eris-Tavi, Jurn. `aia~, 2000, 9, 14).

cnobili berZeni swavluli straboni(I s. Zv. s. _ I s. ax. w.), romelic misiveTqmiT kolxi dedis Svili iyo, gad-mogvcems, rom `alfabeti maias tomsmiRebuli aqvs atlantidaze mcxovrebida gadarCenili kolxi xalxisagan~-o.

maias tomi, rogorc cnobilia, cx-ovrobda centralur amerikaSi, Taname-drove meqsikis teritoriaze da flob-da garkveul kulturas. swored maTigaangariSebis mixedviT moelodnen,garkveuli SiSiT, msoflios mecnierebida xalxebi, rom dedamiwasdaupirispireboda erTi didi kosmosurisxeuli da SesaZloa dajaxeboda kidecmas, rac katastrofas gamoiwvevda.daniSnul dros dedamiwas marTlacdaupirispirda ciuri sxeuli, magram,sabednierod, daaxloebiT erTi milionikilometris siSoreze Cauqrola dadedamiwa mosalodnel katastrofasgadaurCa (es sxvaTa Soris).

amrigad, yovelgvari zedmeti ko-mentarebis gareSe cxadia, rom Semd-gomSi kolxebad wodebul xalxsdedamiwaze jer gidev 10.000 wlis winanu msoflio warRvnamde didi xniTadre ucxovria da Seuqmnia sakuTaridamwerloba da kultura.

maSasadame, enaTmecnierebaSi aqamdedamkvidrebuli mosazreba, Tanamedroveenebis asakis daaxloebiT 10.000 wliTxolo qarTveluri enebis asakis 4-5aTasi wliT gansazRvris Sesaxeb, arSeesabameba sinamdviles.

sxva rom ara iyos ra, qarTvelurienebis, da, kerZod kolxuri enis asakis4.000 wliT gansazRvrazeE laparakicki uxerxulia marto im faqtis gamo,rom Tanamedrove quTaisi (quTeSi),3500-qlovani qalaqia, da, rom uwindeliqalaqi aia, quTaia jer kidev 3.500wlis win iyo dedaqalaqi ZirZvelikolxeTis da amitomac igi iuneskosmier Setanilia msoflios ZeglTadacvis siaSi (quTeSi igivea, rac quTa-si, quTaia-si quTa-is-i; quTa, quTaia,quTari odiTgandeli kolxuri, megruli

saxelebia). amitomac vuwodeT, Cven, megrul enas

adamJamieri anu adamis droindeli ena(filogenezuri TvalsazrisiT) ena, igiveadamis ena (ix. m. ZaZamia, c. ZaZamia, `WeS-marideba da mxolod WeSmariteba~,Tbilisi, gamomc. `universali~, saTau-rqveS: `mokled megruli enis,qarTveluri enebis, zogadad anu saer-Tod enis da sxvadasxva enis asakisada genetikuri kavSirurTierTobisSesaxeb~, gv. 76-145). .

amitomac CavTvaleT (pirobiTad), romiafeturi ena sworadac pirvelqmnilienaa dedamiwaze, xolo megruli enasworxazobrivi gagrZelebaa iafeturienisa, imdenad, ramdenadac iafeturienis uSualo gagrZelebaa iveriuli(iberiuli) ena, SemdgomSi, _ kolxuriena.

rac amjerad CvenTvis yvelaze sain-teresoa, megruli, lazuri (Wanuri), sva-nuri da sakuTriv qarTuli enebi war-moadgenen sworedac iafetur enebs.ese igi, qarTuli (sakuTriv qarTulianu qarTluri) enac iseTive iafeturienaa, rogorc megruli, lazuri (Wanuri)da svanuri enebi, oRond, sxvadasxvadros da sxvadsxva dialeqturisawyisidan (iafeturi enisa) warmoSo-bili enebi.

maSasadame, araviTari qarTvelurienebi bunebaSi ar arsebobdnen, aramedarsebobdnen da dRemde arseboben iafe-turi enebi.

sworedac es iafeturi ena iwodeba,pirobiTad, enaTmecnierebaSi, protoqar-Tul enad, igive preqarTul enad anuwinareqarTul enad.

yovelive zemoaRniSnuli Tu aRuniS-navi Sejamebulad da mokled rom vTq-vaT, faqtebi imis Sesaxeb, rom: 1)saqarTvelos miwa-wyalze, kerZod, dman-isis teritoriazea napovni ConCxebipirvelyofili adamianebisa (da araneindertalelebisa, piTekantrofebisda misTanebisa), romelTac ingliselmamecnierebma pirobiTad zezva da mziauwodes da romelTa asaki daaxloebiT,1 milion 800.000 wliT ganisazRvra(adamiani ki, rogorc enaTmecnierebaaRiarebs, _ es aris metyveli, moazrovneda gonieri arseba); 2) adamisa da evasnaSierebs `adamiani~ sworedac qar-Tul-qarTvelur enebSi ewodebaT, 3)erT-erTi qarTveluri (aseTad wode-buli) enis _ megrulis leqsikamoicavs kolosalur, diax fantastikursimdidres, _ iTvlis 1,4 miliardzemet sityvas paraleluri, iSviaTadxmarebadi da potenciurad SesaZlebeliformebiTurT, saidanac, savaraudod,Tanamedrove megrulSi met-naklebisixSiriT xmarebadia, anda SeiZlebaxmarebul iqnas 500 milioni (Tu arameti) sityva,) megruli enis mTeli amleqsikis 99, 2 procenti xmabaZviTiwarmomavlobisaa, _ safuZvliandeba 1868pirvelqmnili xmabaZviTi ZiriseuliTanxmovnuri formisagan da miRebuliaamaTi afiqsacia- gramatizaciiT (ix.Cveni octomeuli da mravalaTas-tomeuli, romelTa kompiuteruli ver-siebi inaxeba Cvens, _ igive, saqarTvelosmecnierebaTa akademia `aia~-s, _ bib-lioTekaSi da dainteresebul pirsnebismier dros SeuZlia naxos), gvaZlevssrul uflebas ganvacxadoT, rommegruli ena misi genetikuri (filo-genezuri) warmomavlobis Tval-sazrisiT, warmoadgens adamJamier enasanu adamis droindel enas, igive, adamisenas.

amjerad, mokled Semdeg faqtzec:adre iyvnen da dResac arian calkeuliavtorebi, romlebic ayeneben sakiTxsimis Sesaxeb, rom umjobesia, andamizanSewonilia, magaliTad, megrul enaserqvas iberiuli ena, an kidev, saqarTve-los erqvas iberia da a. S. amgvarTagamo, rogorc cnobilia, Tavis drozeak. SaniZe Seecada saqarTvelosTvisgamoenaxa iseTi saxelwodeba, romelSicasaxuli iqneboda qarTulica da kolx-uric, magram man es ver SeZlo. esgasakviri arc aris.

roca sakiTxi ama Tu im enas,gansakuTrebiT, umwerlobo enas exeba,misdami arsebuli damokidebulebis

mixedviT, Cveulebriv, mtvivneuliviTareba vlindeba. am mxriv gamon-akliss megruli, svanuri da lazurienebic ar warmoadgenen. amitomac amenebis dacvis miswrafeba maTi mflo-beli xalxebis mxriv dasaZraxi, miTumetes, miuRebeli rodia, magram arcwindauxedavi moTxovnebis wamoyenebaamisaRebi.

enis sakiTxi Zalian delikaturisakiTxia da misdami daufiqrebeli dasaziano Sedegis momtani midgomauTuod dauSvebelia.

ena cocxali organizmia. igi ibadeba,viTardeba da kvdeba kidec. vin icis,aqamde ramdeni enaa gamqrali miwispirisagan. Sors rom ar wavideT, me-19saukunis meore naxevridan gaqra, laT-inuri ena. mas axla mxolod afTiaqebSiiyeneben. me-20 saukuneSi iqca mkvdarenad ubixuri ena.

rogorc Jurnal-gazeTebSi weren, 21-e saukunis bolosaTvis dedamiwazedarCeba mxolod msoflios enebis 10procenti, danarCeni ki gaqreba.

`globalizaciis nakli is aris, romigi mTlianad an TiTqmis mTlianadspobs yovelgvar erovnuls~ (pol a.samuelsoni, viliam d. nordhausi, _ no-belis premiis laureatebi, aSS., maTivewignidan `ekonomika~, Tb., 2000).

aseT viTarebaSi, cxadia, pirvel rigSigaqroba moelis mcirericxovani xalxe-bis enebs, kerZod, udamwerlobo enebs.

amitomac arsebobs saerTaSoriso (m.S. evrosabWos) kanonebi, romlebicicaven am enebs. am kanonebis mixedviTyovel xalxs aqvs ufleba, ilaparakosda weros sakuTar enaze, da, Cveulebriv,es asec xdeba. ase, magaliTad, espaneTSiliteratura arsebobs 6 enaze, maTSoris, baskur enaze, magram maTi av-torebi, rogorc wesi, iwodebian espanelmwerlebad. asevea safrangeTSic dasxvaganac. CineTSi, saerTo Cinur enasTanerTad, arsebobs mravali Cinuri ena;Aaq,xSirad, mezobeli soflebis xalxebisenebi erTmaneTisTvis gaugebaria.

istoriulad ase xdeboda: monaTesaveenebidan dawinaurdeboda xolme erT-erTi maTgani da iqceoda saerTo sax-elmwifo, saeklesio da samwerloboenad. es ase xdeboda, msgavsad imisa,Zmebs Soris rom erT-erTs uwevdaxolme mefoba, rac sruliad ar niSnavdaimas, rom mas danarCeni Zmebi undadaexoca.

amitomac, dedamiwaze dReisaTvis ar-sebul 200-mde saxelmwifoSi, praqtiku-lad, arsebobs 5.445 ena.

marTalia, rig qveynebSi saxelmwifoenad aRiarebulia ramdenime ena, magram,msoflioSi imdeni saxelmwifo ena dasaxelmwifo rom arsebobdes, ramdenienac aris dedamiwaze, advili war-mosadgenia, Tu ra qaoss eqneboda adg-ili.

cxadia, ama Tu im enis matarebelixalxis miswrafebac da moTxovnac, romlaparakobdes da werdes sakuTar enaze,saTakilo, miT umetes, miuRebeli rodia.aseTi ram sruliadac ar niSnavs sepa-ratistul Sexedulebasa da qmedebas,rogoradac, mas, samwuxarod, fsevdopa-trioti adamianebi ganzrax afasebenTavianTi qvena grZnobebis karnaxiT.

rogorc enaTmecniereba gvaswavlis,didi ena anu dedaena did mdinaresahgavs: rogorc didi mdinare ikvebebada izrdeba SenakadebiT da daSrebianra isini Sreba didi mdinarec, didiena sazrdoobs da viTardeba monaTesaveenebiTa da dialeqtebiT da gaqrebianra eseni, wydeba ganviTareba didi enisada kvdeba isic.

am realobis Seucnobloba da gauT-valiswinebloba sruli ugunureba,boroteba da eris Segnebuli Rala-tia.

ena, romelzedac araferi iwereba,romelic arsad iswavleba da mxolodSin salaparakodRa (isic kanti-kuntad)gamoiyeneba, ganwirulia dasaRupavad.aseTebs warmoadgenen dRevandelimegruli, svanuri da lazuri enebi.cxadia, maTi gaqroba miwis pirisagan,avtomaturad gamoiwvevs saerToqar-Tuli enis dakninebas da gaqrobas.amitomac, camde marTali arian isini,

vinc moiTxoven megruli, svanuri daWanuri enebis swavlebis SemoRebasskolebis Tundac erT romelime klasSida maTi swavlebis aRdgenas umaRlesisaswavleblebis filologiis fakul-tetebze, rac 1999 wlidan Sewyvetiliqna.

raki sityvam moitana, aqve davZenT:uTuod miutevebeli Secdoma iyorusuli enis swavlebis SewyvetasaqarTvelos skolebSi, da, aseve undaSefasdes qarTulis swavlebis mosa-lodneli Sewyveta afxazeTis skolebSi,rasac amaswinandeli satelevizio in-formaciis mixedviT seqtembris Tvidanizraxaven iqauri mesveurebi.

dasasruls, yovelive zemoaRniSnul-idan gamomdinare SeiZleba gavakeToTSemdegi mokle daskvenebic:

1. enaTmecnierebis mier pirobiTadsaxeldebuli protoqarTuli ena (igivepreqarTuli anu winareqarTuli ena),praqtikulad, sxva araferia Tu aradaiafeturi ena _ pirvelqmnili enadedamiwaze;

2. iafeturi ena _ es aris adam-Jamieri anu adamisdroindeli ena, igiveadamis ena;

3. Tanamedrove megruli, lazuri(Wanuri), svanuri da qarTuli (sakuTrivqarTuli) metyvelebani warmoadgeneniafetur enebs;

4. pirvelqmnili iafeturi enidan,misi erT-erTi dialeqtidan uSoreulesepoqaSi warmoSobilia iberiuli (||iveri-uli), SemdgomSi kolxurad wodebuli,ena; meore dialeqtidan ki, SedarebiTgvian, warmoSobilia qarTluri (qar-Tebis) ena, SemdgomSi wodebuli qarTul(sakuTriv qarTul) enad;

5. megruli, lazuri anu Wanuri,svanuri da qarTuli (sakuTriv qar-Tuli) enebi warmoadgenen sworedacenebs da ara dialeqtebs anu kiloebs,miT umetes qarTuli enis dialeqtebs,radac maTi damtkiceba zogierTebssurT;

6. megruli, lazuri (Wanuri) daqarTuli (sakuTriv qarTuli)enebisTvis qarTveluri enebi Serqmeu-lia gvian, iafetur tomTagan sakuTrivqarTul (qarTlur) tomTa mier poli-tikuri saWeTmpyrobelobis damkvid-rebis periodidan. aqedanvea warmoSo-bili pirobiTi saxelwodebani:`qarTveli~ (zedmiwevniT, _ ̀ qarTleli~),`qarTveluri tomebi~, `saqarTvelo~;

7. iafeturi enis uSualogagrZelebas (igive iafetur enas) war-moadgens iberiuli (||iveriuli) ena,igive kolxuri (SemdgomSi aseTad wode-buli) ena, am ukanasknelad, egreT sax-eldebuli megruli ena, rogorc pir-dapiri sworxazobrivi gagrZelebaiafeturi enisa;

8. kolxuri (igive, megrul-lazurianu zanuri) enidan, mogvianebiT, miRe-bulia megruli da lazuri (Wanuri)enebi.

9. Tanamedrove megruli ena, praqtiku-lad, warmoadgens pirvelqmnili iafe-turi enis, SemdgomSi iberiuli da bo-los kolxuri enis uSualo gagrZele-bas, anu, genetikuri (filogenezuri)warmomavlobis TvalsazrisiT is war-moadgens iafetur enas.

10. qarTveluri enebi, _ am saxel-wodebis pirdapiri mniSvnelobiT, _arasodes arsebulan, aramed arsebobdada arseboben iafeturi enebi.

11. aRniSnuli garemoebani ar war-moadgens imis aucileblobas, romSecvlil iqnas saukuneebis manZilzearsebuli da tradiciuladdamkvidrebuli, qarTul-qarTvelurisaRmniSvneli zemoT motanili da sxvasaxelwodebani, igive, _ cnebebi anuterminebi;

12. amasTan, roca sakiTxi exebamegrul enas, _ rogorc iafeturienidan sworxazobrivad momdinare enas,_ SeiZleba iTqvas da daiweros:`megruli (kolxuri, iveriuli, iafeturi)ena~.

mamanti ZaZamia,profesori, akademikosi

iafeturi Tu qarTveluri, anu ratom gaxda saeWvo qarTvelurienebis arseboba da marTlac arseboben Tu ara isini

Page 7: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori 79-16 ivnisi 2015

(anu, rogor alamazeben Turqebi saku-

Tar istorias da rogor vamaxinjebT

qarTvelebi sakuTar istorias)

TavSive unda gavafrTxilo pa-tivcemuli mikiTxveli, rom xazgasmiTar miyvars serialebi, romlebic mx-olod komerciul datvirTvas atarebenda. aqedan gamomdinare, maTSi ugulve-belyofilia realuri socialuriwiaRsvlebi, morali, zneoba, adamianissulieri sifaqize da misi formirebisprocesTa zogadsakacobrio niuansebi,samagierod, nebismier am serials re-frenad gasdevs lamis daujerebeli,uniWo zRaprad warmoCenili moulod-nelobebi, yovelgvar azrobriobas mok-lebuli epataJuri scenebi da inces-tamde misuli seqsualuri pasaJebi...

erTi sityviT, aRniSnuli serialebiTvalSisacemad mdare literaturuliTu mxatvruli produqciaa da igigankuTvnilia mciremcodne (bodiSsmovixdi am kategoriis adamianebiswinaSe, magram Cemi mizania aRniSnulikinoproduqciis uferulobis warmoCenada ara vinmes Seuracxyofa), mxolodsensaciebsa da iaffasian Souebs daxar-bebuli auditoriisaTvis. magram, Cvendagasaocrad, am serialebSic gamoerevaxolme namuSevari, romelmac SeiZlebadaainteresos istoriis moyvarulisazogadoeba. kerod, am werilSi saubarimeqneba Turqul mravalseriian (300 se-riaze meti) mxatvrul-dokumenturfilmze “didebuli saukune”, romelmacmxolod imitom damainteresa, rom masSiSua saukuneebis TurqeTis sulTanis,mematianeTa mier “sjulmdeblad” da“brwyinvaled” saxeldebuli suleimanmeoris (1520-1566 ww.) cxovrebisa damisi gardacvalebis Semdgomi periodisTurqeTis sazogadoebrivi, politikurida samxedro cxovrebaa asaxuli.

sulTan suleiman meoris mmarTvelo-bis periodi marTlac “didebul” JamadSeiZleba iqnes miCneuli otomanTa“uZleveli” imperiisaTvis, radgan maTar ikmares 1456 wels qristianobis“meore romad” miCneuli konstanti-nepolis aReba, evropas Seuties daerTmaneTis miyolebiT aiRes albaneTi,saberZneTi, serbeTi, bosnia, bulgareTi,rumineTi, avstria...

otomanTa flotma ramdenjerme dama-jereblad gaimarjva qristianul sax-elmwifoTa koaliciis gaerTianebulflotze da xmelTaSua zRva lamissakuTar tbad gaixada...

saqme ise warimarTa, rom droisambavi gaxldaT otomanTa mier romis,safrangeTis, germaniis da sxva evropulsaxelmwifoTa dapyroba. magram, qris-tianuli samyaros sasikeTod saqme sx-vagvarad warimarTa da sulTansuleimanis gardacvalebis SemdegotomanTa imperiam maleve dahkargadapyrobili teritoriebi da msofliosuZlieresi samxedro-politikuri cen-tris poziciebi.

rac Seexeba sulTan suleiman meores,filmSi igi gamoyvanilia niWier sax-elmwifo da samxedro-politikur moR-vawed da Svilebis mkacrad aRmzrdelsamarTlian, gulmowyale da didebulmamad, romlisTvisac upirveles amo-canas otomanTa imperiis Zliereba war-moadgenda. yvelaferSi veTanxmebiTfilmis Semqmnelebs, garda suleimanisgulmowyaleobisa da samarTlianobisa,radgan am sakiTxze msoflios cnobilistorikosebs sruliad gansxvavebulimosazreba gaaCniaT!

magaliTad SegviZlia moviyvanoT ger-maniis imperator ferdinandis elCisoJie gizelen busbekis, aseve osmaleTiswarsulze momuSave Suasaukuneebis ger-maneli istorikosebis hamer-purkstalisda cinkeizenis Canawerebi, romlebic aramxolod dawvrilebiT aRweren sulTansuleiman meoris saimperatoro karisbrwyinvalebas, aramed mis saSinel ojax-ur tragediasac, ramac sisxlSi amoTx-vara suleimanis saimperatoro mosasxami.1553 wels man sikvdiliT dasaja udavodniWieri umrwmesi Svili mustafa damisi mcirewlovani Svili (4 wlis asak-isa), rac, filmSi, suleimanis cols, war-moSobiT besarabieli mRvdlis Svilsroqselanas (hiuremi) da didveziradaRzevebul mejinibeTuxuces rustemfaSas braldebaT. sinamdvileSi ki sul-Tan suleimans mudam eSinoda taxtisdakargvisa, risi SenarCunebisTvisac masarad miaCnda sakuTari Svilebisa daSvilisSvilebis sicocxlec ki.

ar gaxlavT es istoriis SelamazebisTvalSisacemi faqti?

saxelganTqmuli istorikosi hel-molti Tavis “kacobriobis istoriaSi”aqveynebs busbekis Canawerebs, sadacmoTxrobilia, rom suleimanis Svilma,dabadebiT kuzianma, magram Wkvianma ji-hangirma mustafas kubosTan moiklaTavi ulmobeli mamis Tvalwin. filmSiki jihangiri dardisagan kvdeba, riTacreJisorebs suleimanis sisastike ukanaplanze gadahyavT.

helmolti seriozul eWvs gamoTq-vams, rom hiuremi (rogorc aRvniSneT,Turqebis mier gatacebamde besarabielimRvdlis Svili iyo, gamorCeuli gaxl-daT rogorc ulamazesi da ucbieresiqali, romelmac, samefo karze gaCaRe-buli intrigebis wyalobiT, lamiskabaze gamoiba suleimani) dasavleTissamyaros agentia da igi Segnebulad“miugdes” suleimans, raTa mis SemdegosmaleTis imperiis taxtze WkvianimmarTvelebi ar aRmoCeniliyvnen. amitom,istorikosi helmolti seriozuladeWvobs, rom mehmedi mowamles sworedmisi biologiuri dedis hiuremisboroti nebiT, raTa taxtisaken gzagakafvoda unebisyofo da loT selims,romelic hiuremma aseve Zlier qalze_ veneciel sesiliaze daaqorwina,romelic iseve Tavis Wkuaze atri-alebda ukve gasulTnebul selims, ro-gorc hiuremi _ suleimans.

swored aman gamoiwvia is, rom erTdros bizantiis damamxobeli da kon-stantinepolis amRebi osmaleTi, amsusti mmarTvelis xelSi, TandaTan da-sustda da male lamis daSlis piradmivida. vimeoreb _ amitom gamoTqvamenseriozul eWvs imdroindeli Tu Semde-gi periodis mematianeebi, rom hiuremispecialurad iyo miCenili sul-TanisaTvis, raTa mis Semdeg moZliere-bul osmaleTis taxtze yovlisSemZlesulTani ar damjdariyo, romelicdasasrulamde miiyvanda suleimanmeoris mier wamowyebul imdroindelisamyaros sruliad gaTurqebis process!

Tu es asea, maSin qristiaul samyarosmadlobis meti ra unda gveTqmodes hi-uremis mimarT.

filmSi ki yvelaferi yirazea dayeneb-uli _ mehmedis mowamvla suleimanispirvel cols, mustafas dedas _ mahide-vrans braldeba, suleimani ki saSinladganicdis umrwmesi Svilis mustafastragikul aRsasruls!

mokled, filmis mixedviT, yvela ammoxdar tragediaTa mizezi SemTxveviTiintrigebia _ realuri damnaSave, tiranida sisxlismsmeli suleiman meore kiarafer SuaSia!

ar gaxlavT es istoriis SelamazebisTvalSisacemi faqti?

aqve isic unda aRvniSno, rom Tval-Sisacemia Cveni matianis uzustobac.kerZod, sulganaTlebul levansanikiZis “uqarqaSo xmlebsa” da sxvaqarTul istoriul wyaroebSi suleimanmeore suleiman pirveladaa moxsenebu-li, maTi sulTnobis Jams ki lamiserTi saukune aSorebs erTmaneTs.

filmSi aseve mxolod gakvriTaanaTqvami imdroindel osmaleTSifexmokidebul barbarosul tradiciaze,romelic saxelmwifos kanonad aqciajer kidev sulTanma murad pirvelma.osmaleTis taxtze asul sulTans undadaexoca Tavisi Zmebi, raTa taxtismflobels konkurenti aRar darCenoda,romelTa Soris gaCaRebul brZolasacSeiZleba imperiis gaxleCva mohyoloda.saxelmwifos interesebidan gamomd-inare, es SeiZleba optimaluric kiiyos, magram ramdenad misaRebia igiadamianuri TvalsazrisiT? gana sworedamitom ar dasaja sikvdiliT suleiman-ma mustafasTan erTad misi oTxi wlisSvilic, romelic dakacebis SemdgomSeiZleboda taxtze asul sulTansmohkideboda mtrad?!

gana amitom ar moakvlevina osmaleTistaxtze asulma selimma sparseTSigaqceuli misi umcrosi Zma baiazeTida misi oTxi mcirewlovani bavSvi?

gana amitom am amoxoca suleimanisSemdeg taxtze asuli sulTan selimmeoris Svilma murad mesamem TavisixuTi Zma, osman meorem ki Zma sakuTarixeliT daaxrCo. aseve Zmebis sisxlSiaqvs xelebi gasvrili osmaleTis sul-Tan murad meoTxes. am saqmeSi ki “reko-rdi” aSkarad ekuTvnis sulTan muradmesamis Svils muhamed mesames, romelmactaxtze asvlisTanave sakuTar 19 Zmassazorveli xarebiviT daaWra yelebida sruliadac ar ugrZvnia sindisisqenjna.

Turqebis mier gadaRebul filmSiam amazrzeni tradiciis Taobaze mx-olod miniSnebiTaa saubari, maSin, rocaqarTvelebma Zmis mkvlelobis erTader-Ti SemTxveva ar vapatieT ufliswulkonstantines da filmic ki mivuZRveniTmis avkacobas.

ufro metic, “mwerlebad” da “is-torikosebad” wodebuli sisxl-mowamluli vaiqarTveli araraobebiuapelaciod miZvrebian wmindanebadaRiarebuli qarTveli mefeebis sulierlabirinTebSi da sakuTari garyvnilisulierebis WrilSi ganixilaven maTmoRvaweobas. ase aRmoCnda zogierTiamoraluri aramzada “mematiane” TviTwminda Tamar mefis buduarSic ki! cu-dia, rom istoriis damabinZurebel amg-var yiamyralebs kanoni ar sjis!

amrigad, Turqebi didis mondomebiTalamazeben sakuTar istorias da didsaxelmwifo moRvaweebad warmogvidgenenCvenulebriv mkvlelebsa da medroveebs!

Cven ki, ratomRac, sruliad gaukuR-marTebuli damokidebuleba gvaqvssaqarTvelos ulamazesi warsulis mi-marT, zogierT istorikoss ki Cveniwarsulis Semryvneli aSkaradaraqarTveli leonti mrovelis miernaCxreki sibinZureebi urCevnia giorgimerCulesa vaxuSti batoniSvilis miermowodebul utyuar cnobebs. magali-Tad, ramdenime wlis win, me da daviTqobaliam, qalbaton nazi qobalias fi-nansuri mxardaWeriT istoriis insti-tutis biblioTekaSi moviZieT yve-lasagan (bevrisagan _ Segnebulad)miviwyebuli da borotTa xelisaganganadgurebas gadarCenili, jer kidevmeoce saukunis gariJraJze gamocemuliwigni ivane javaxiSvilisa _ “qarTveleris istoria”, romelic aTas ekzem-plarad gamoveciT. am wignSi sulmnaTimecnieri faqtobriv masalebze dayrd-nobiT amtkicebs, rom qarTuli kul-tura da civilizacia kolxeTis sam-yaroSi iRebs saTaves. roca es wignixelSi Cauvarda cnobil istorikosqalbatons (me, rogorc xelovnebaTm-codne, mis vinaobas ar vakonkretebmisi Zmis, cnobili qarTveli kinore-Jisoris xsovnis xaTriT _ r.j.),guliswyromiT uTqvams: _ saidangamoTxares es wigni am jalaRaniam daqobaliam, Cven javaxiSvilis yvela naw-eri moviZieT da mis mravaltomeulSiSevitaneTo!

ai, ase vepyrobiT Cven sakuTar isto-rias da mere gvikvirs, Tu ratom gve-davebian Cveni marTlac barbarosi

mezoblebi saqarTvelos umdidresi is-toriis ganuyofel nawils!

Turqebisagan gansxvavebiT, nu Se-valamazebT Cvens warsuls (romelsacSelamazeba namdvilad ar sWirdeba),magram imas mainc nu davkargavT, racgvqonda.

nuTu es elementaruli WeSmaritebaver unda SevimecnoT?

“istoriis Selamazebas” piruTvnelimematianeebi “istoriis damaxinjebad”miiCneven, raSic dRes badali ara hyavTswored im Turqebsa da somxebs, rom-lebic yovelTvis Ria Tu farulmtrobas atarebdnen guliT lamaziqarTveli eris mimarT. swored Cvenixorcieli da sulieri silamazis“damsaxureba” gaxldaT is, rom Turqebsnebismieri masStaburi Semosevisa Tubandituri Tavdasxmebisas miznad hqon-daT ara imdenad qarTvelebis xel-erTpirad amoJleta, aramed maTidatyveveba da stambolSi monebad wasx-ma, raTa miT mudmivad ganeaxlebinaTsisxlis aRrevis gamo gaujiSoebulisakuTari geni. gana amis dasturi argaxlavT TurqebisaTvis genetikuraduvargisi da gamouyenebeli im somxebisgenocidi, romlebic istoriuladyovelTvis qarTvelebze nakleb winaaR-mdegobas uwevdnen e.w. “Turqul sin-droms” da Cvenze bevrad naklebadamwarebdnen musulmanebs?

gana es ar gaxlavT sakmarisi amomwu-ravi istoriuli daskvnebis gasakeTe-blad? magram, qarTuli istoriografiadanaSaulebrivad sdums amaze, rismizezadac me swored qarTul “mosomxoelementTa” Zalisxmevas miviCnev!

simarTle erTia am qveyanaze da masTvali unda gausworon im eris Svileb-ma, romelTac xelewifebaT sakuTariistoriis “galamazeba” sxva erebiswarsulis xarjze. aseTebad ki me dResTurqebsa da im somxebs miviCnev, rom-lebic sruliad usafuZvlod da uz-neod gvedavebian qarTul eklesiebs...

amitom, SeadareT erTmaneTs “didebulsaukuned” monaTluli Turquli isto-riul-politikuri mxatvruli ajaf-sandali da sulmnaTi konstantine gam-saxurdias natifi xeliT, lamis sity-vaZunwad Seqmnili “dodstatis mar-jvena”, romelSic piruTvnelad, xaz-gasmuli keTilsindisierebiTaa aRwer-ili saqarTvelos uiRblo mefisa daaseve uiRblo didostatis mowameobriviyofa.

eris kulturas ki misi keTilsin-disiereba gansazRvravs da araxelovnurad Sekowiwebul-SeTiTxnili“silamaze”.

arsebobs bibliuri wyevla “Seni armogaxmaros RmerTmao”!

ratomRac mgonia, rom es sityvebiswored qarTvelebzea zedgamoWrili,romelTac vera da ver gamogviyenebiasakuTari mdidari istoria, maSin, rocaigive somxebi Tu azerbaijanelebi(sxva eris Svilebic) warmatebiTiyeneben Cvens istorias da miT ila-mazeben sakuTar uRimRamo warsuls.

uiliam Seqspiri Tavis nawarmoeb“otelo”-Si ambobs: “gaqurdulad arSeiZleba CaiTvalos adamiani, romelicver SeamCnevs, rom mas raime mopares”.

amitomac ar SeiZleba Cven CaviT-valoT gaqurdulebad, imitom, romCvenive sibecisa Tu gularxeinobisgamo ver vamCnevT, rom borotimezoblebi xan garejis monasters gv-paraven, xan alaverdis taZars, xanlazistansa da tao-klarjeTs, xan xaWa-purs, xan “saferavs” xan “xvanWkaras”,xan ki “Cakrulos” da “mravalJamiers”...

rac Seexeba Turqebs, isini gulmod-gined alamazeben sakuTar maxinj is-torias, Cvengan gansxvavebiT, radganCven, piriqiT, Cvens lamaz istorias va-maxinjebT!

amaze mets verafers getyviT!Rrma pativiscemiTa da didi

mwuxarebiT,

roland jalaRania,“aia”-s da “fazisi”-s akademiebis

namdvili wevri

jtupsjjt!hbnsvefcvmj!tbslf

Page 8: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori8 9-16 ivnisi 2015

29 maiss, megruli enis dRes, qalaq

walenjixaSi, masStaburad aRiniSna

Zvelkolxuri enis sworupovar mkvle-

varad da enaTmecnierebis dargSi um-

niSvnelovanesi aRmoCenebis avtorad

aRiarebuli mecnieris, saqarTvelos mec-

nierebaTa akademia „aia“-s sapatio prezi-

dentis, profesor mamanti besarionis Ze

ZaZamias dabadebidan 75 wlisTavi.

kinoTeatris darbazSi walenjixis

sazogadoebasTan erTad Sekrebilni

iyvnen sapatio stumrebi dedaqalaqidan

da samegrelos mezobeli raionebidan.

natifi gemovnebiT gaformebul sce-

naze, simetriulad ganlagebul magide-

bze ewyo iubilaris didi formatis

tomeulebi da axali sqeli wignebi,

romelTa Sesaxeb uTuod informire-

bulni arian „iloris“ mkiTxvelebi.

Sekrebili xalxis pativiscemisa da

siyvarulis gamomxatveli ovaciebis

TanxlebiT, saxelovani mecnieri Tanaav-

tor SvilTan, amJamad akademia „aia“-s

moqmed prezident cira ZaZamiasTan

erTad, „kuCxi bedineris“ JReradi

hangebiT garemosili avida scenaze da

iubilarisaTvis gankuTvnili savarZel-

Si dabrZanda.

tribuna momxsenebels, cnobil sazo-

gado moRvawes, saqarTvelos parlamen-

tis ori mowvevis yofil wevrs, walen-

jixel valeri Wanturias daeTmo.

momxsenebelma mimoixila iubilaris

cxovrebiseuli gza da aRniSna, rom

mamanti ZaZamia skolis periodidanve

iyo gamorCeuli swavliTa da organi-

zatoruli niWiT, man warmatebebs Tavi-

danve miaRwia ise, rom zurgis qars ar

dauberavs da xelis wamkvrelic ara

hyolia, sakuTari iniciativianobiT gax-

da axalgazrdobis Tavkaci, Semdeg ki

_ partiuli da sameurneo xelmZR-

vaneli; ukompromiso bunebis gamo

gamoscada Znelbedoba, represiebi da

Seviwroeba, magram samarTliani gzidan

ar gadauxvevia, roca bediTi arCevanis

periodi daudga, damxobili erovnul

xelisuflebas dauWira mxari, mere

megobarTa wrisTvisac moulodnelad

masSi ifeTqa mkvlevaris niWierebam da

yovelgvari jebiri gaangria... dRes

Znelia ar aRfrTovande misi ni-

WierebiT, mizandasaxulobiTa da Se-

upovrobiT. rac man gaakeTa, marTlac

titanuri Sromaa da Tundac yvelas

mier axla ver dafasdes saTanadod,

momavali uTuod aRazevebs... ase gvjera

da gvwams, rom asec iqneba!

scenaze erTmaneTs cvlidnen

gamomsvlelebi: mwerali Tamaz fifia,

saxalxo moZraoba „samegrelos“ zug-

didis organizaciis xelmZRvaneli

zurab kvaracxelia, Tanaskoleli ineza

goginava, iubilaris meuRle eleonora

mebonia-ZaZamia, walenjixis mTavari bib-

lioTekis gamge nunu Sanava, region-

aluri gazeTis „egrisis macnes“ redaq-

tori naTia jguSia, “fazisis” akademiis

wevri foTidan vagner mxeiZe, erovnuli

moZraobis veterani abaSidan vaxtang

kekelia, akademia „aia“-s viceprezidenti

aleko Todua, afxazeTis warmomad-

geneli galidan, poeti nugzar Samugia,

cnobili mwerali, almanax „aia“-s

mTavari redaqtori giorgi siWinava,

sazogadoeba „zugdidelis“ warmomad-

geneli vaJa fifia, iubilaris mSobli-

uri soflis, eweris saSualo skolis

pedagogi mTvarisa fifia, biznesmeni,

samegreloSi cnobili simRerebis av-

tori lado kvaracxelia, walenjixaSi

gamomavali literaturuli gazeTis

„nojixuris“ redaqtori valeri ZaZamia,

„engurhesis“ TanamSromeli, akademia

„aia“-s namdvili wevri nugzar sarTania,

walenjixeli pedagogi mzia ubilava,

samegrelos warsulze saintereso

gamokvlevebis avtori, walenjixeli

revaz morgoSia, walenjixeli edem Rv-

injilia.

momxseneblisa da gamomsvlelTa

sityvebSic aRiniSna, rogorc enaTmec-

nierebis dargis specialistebis, aseve

sxvaTa Sefasebebi da gamonaTqvamebi

iubilarisa da misi Tanaavtorebis naS-

romebis Sesaxeb.

iubilars gadaeca samaxsovro

saCuqrebi: abaSis raionis saxeliT

konstantine gamsaxurdias portreti

da erovnuli droSa, afxazeTis warmo-

madgenlisagan ki _ galis raionuli

gazeTis specialuri nomeri, sadac

masze vrceli statiaa gamoqveynebuli.

ramdenime gamomsvlelma sakuTari

leqsebi miuZRvna iubilars.

gamomsvlelTa mier gaJRerda

winadadebebi, rom qalaq zugdidSi

gaixsnas mamanti ZaZamias varskvlavi

megrul enaze misi didi amagis aR-

saniSnavad da Seiqmnas fondi mamanti

ZaZamiasa da mis TanaavtorTa saenaT-

mecniero naSromebis gamosacemad.

damswre sazogadoebas miesalma da

mamas saiubileo TariRi miuloca

akademia „aia“-s prezidentma cira ZaZa-

miam, romelmac gansakuTrebuli mad-

lierebiT aRniSna, rom swored mama

iyo misi damkvalianebeli mecnierebaSi

da Tanaavtorebs swored man Seg-

vaswavlao mizanmimarTuli kvalifi-

ciuri saqmianoba.

wakiTxuli iqna mravalricxovani

molocvebi saqarTvelos sxvadasxva

kuTxidan.

dasasruls, iubilarma SekrebilT

madloba gadauxada gamoCenili didi

yuradRebis gamo da gansakuTrebuli

madliereba gamoxata walenjixis mu-

nicipalitetis TanamSromlebisadmi,

romelTa ZalisxmeviTac SesaZlebeli

gaxda iubiles sanaqebod organizeba

da Catareba, aRniSna, rom akademia „aia“

kvlavac SemoqmedebiTi gegmebiT aris

daxunZluli.

iubiles refrenad gasdevda walen-

jixelTa cnobili ansamblis „bedin-

eras“ gunduri simRerebi, aseve saamurad

erTveboda poetebis rinos kvaracx-

elias, mimoza canavas, zurab cxondias,

melenti fifias mamanti ZaZamiasadmi

miZRvnili leqsebi, romlebsac STambe-

Wdavad kiTxulobda andria canava.

yovelive amisi scenari da kompozici-

uri gadawyveta ekuTvnis walenjixis

municipalitetis saxelovnebo-sagan-

manaTlebo centris dieqtors Tamar

kvaracxelias, romelic gamocdili diq-

toris xelovnebiT uZRveboda ramdenime

saaTs gagrZelebul msvlelobas.

„mravalJamieriT“ iubiles damTavre-

bisTanave, gazeT „iloris“ saxeliT

vTxoveT baton mamantis gamoexata saku-

Tari STabeWdilebebi.

mamanti ZaZamia: pirdapir unda mo-

gaxsenoT, rom saiubileo saRamom sasi-

amovno viTarebaSi Caiara. rogorc

momxsenebelma, ise sityvebiT gamosuleb-

ma gamoavlines aSkarad keTilgan-

wyobili, aRfrTovanebuli damokide-

buleba Cemi da Tanaavtorebis naS-

romebis umTavresi Sedegis mimarT, rac

megruli enis leqsikis yovelmxrivi

kvleva-Ziebis safuZvelze, enis war-

moSobis sakiTxis warmoCeniT gamoixata,

rogorc Cems gamosvlaSic ganvacxade,

Cvens mier miRweul yvela warmatebas

mivawer megrul enas. iubiles

msvlelobaSi TvalnaTlivi gaxda, rom

enis warmoSobis WeSmariti safuZvlebis

codna aucilebelia sazogadoebisaTvis

da aramxolod enaTmecnierebisTvis,

filologiebisaTvis. aseve erTsulov-

nad gamoixata, rom aucilebelia

megruli da sxva qarTveluri enebis

dacva, vinaidan uamisod gadaSeneba

moelis Cvens saTayvanebel saerTo qar-

Tul enas.

minda visargeblo SemTxveviT da

uRrmesi madloba gamovxato Jurnal-

gazeTebis redaqciebisadmi, mravalricx-

ovani individualuri milocvebisa da

keTilmsurvelebisadmi, rac gamoqveynda

werilobiT, anda gamoixata satelefono

saubrebiT, saiubileo RonisZiebebis

wina Tu momdevno dReebSic.

es RonisZieba, me da Cems Tanaavtorebs

gvavalebs kvlavac mklavmouRlelad

Sromas, sibejiTes da mizanswrafvas.

igi gvamxnevebs da gangvawyobs momavali

aqtiuri SemoqmedebiTi saqmianobisaTvis,

enis fenomenisaTvis damaxasiaTebeli

amouwuravi monacemebis kvlav da kvlav

gamomzeurebis TvalsazrisiT.Tamaz fifia

megruli enis sworupovari mkvlevaris iubile

ukrainaSi amoqmeddaoTxi kanoni „komunisturida nacisturi reJimebisdagmobis Sesaxeb“, rom-lebic, kerZod, krZalavssabWoTa simbolikis pro-pagandas.

aprilSi ukrainis par-lamentma miiRo kanonebi„ukrainaSi komunisturida nacional-socialis-turi (nacisturi) total-itaruli reJimebisdagmobisa da maTi simbo-likis propagandis akrZa-lvis Sesaxeb“, „1917-1991wlebis komunisturi to-talitaruli reJimebissarepresio organoebisarqivebze wvdomis

Sesaxeb“, „1939-1945 wlebis

meore msoflio omSi na-

cizmze gamarjvebis ukv-

davyofis Sesaxeb“ da

„meoce saukuneSi ukrainis

damoukideblobisaTvis me-

brZolTa xsovnis

samarTlebrivi statusis

Sesaxeb“.es dokumentebi

krZalavs sabWoTa simbo-

likas, gmobs komunistur

reJims, asajaroebs sab-

WoTa specsamsaxurebis ar-

qivebs da damouki-

deblobisaTvis mebrZole-

bad aRiarebs ukrainis

meamboxeTa armiasa (upa)

da rig sxva organiza-

ciebs.radam miiRo kanonebis

paketi „ukrainis dekomu-

nizaciis Sesaxeb“, ro-

gorc amas winaswar

ganWvretdnen ukraineli

eqspertebi. prezidentma

petro poroSenkom am

kanonebs xeli ar moawera

maisis dResaswaulebamde,

raTa ar daeSva situaciis

gamwvaveba da SesaZlo Se-

takebebi demonstraciebze.

saqinformi

ukrainaSi dekomunizaciisSesaxeb kanonebi amoqmedda!

_ ria novostisiriis islamuri saxelmwifos teroristulidajgufeba “ISIS”-i sistematurad aqveynebs qristianiasirielebis wamebisa da daxocvis Semzarav kadrebs.kadrebSi Cans, Tu rogor awameben umweo bavSvebsda rogor xocaven patarebs.

ramdenad jdeba es islamuri religiis debule-bebSi da ra SeiZleba iyos gamosavali, _ amaze ko-mentari saqarTvelos muslimTa mufts, beglar qa-maSiZes vTxoveT:

_ islami yovelgvar mkvlelobas gmobs da imiT,rac siriaSi xdeba, islams ar unda miadges Crdili,radgan islami ar qadagebs mkvlelobas da adamianisSeuracxyofas. islami aris urTierTsiyvaruli.

_ TumcaRa qristianTa mkvleloba swored is-lamis saxeliT xdeba...

_ SesaZloa, pirovnebebi akeTeben amas imitom,rom islams Seuracxyofa miayenon da vinc amasislamis saxeliT akeTebs, maT RmerTi aucilebladdasjis. erT magaliTs getyviT Cveni sarwmunoebidan:rac ar unda urwmuno yofiliyo adamiani, Suamavalimas wyevliTac ar dawyevlida, piriqiT, maszegansakuTrebiT ilocebda, rom WeSmaritebis gzasdadgomoda. ai, esaa namdvili islami da aqedangamomdinare, islami rogor iqneba mkvleli?!

_ ratom ar gmoben WeSmariti muslimebi amfaqts?

_ Cven elementarulad imis saSualeba undagvqondes, rom romelime gadacemaSi gamovideT daCven mrevls da mTel kacobriobas erTxel dasamudamod davudasturoT, rom islami ar arismkvleli.

_ anu Tqven ambobT, rom ar gaqvT gancxadebisgakeTebis saSualeba da imitom ver avrcelebTTqvens Sexedulebas?

_ diax, Cven unda mogveces saSualeba, rom Cveni

Sexeduleba mivitanoT xalxamde da vuTxraTmosaxleobas, rom islami gmobs yovelgvar Zal-adobas da Tu axla adamiani sakuTari azriT mo-qmedebs, es ar unda mieweros islams.

_ SegiZliaT Cveni interviu gamoiyenoT gancx-adebis gasakeTeblad.

_ is, rac dRes xdeba, esaa islamofobia. yvelafersakeTeben imisTvis, rom islami SeaZulon sxva aRm-sareblobis adamianebs.

_ musulmani sasuliero pirebi Tu msjelobTam problemis gadaWris gzebze?

_ ra Tqma unda, amaze Cven gvaqvs Sexvedrebi. ma-galiTad, 18 aprils baTumSi gaimarTa konferencia,sadac am sakiTxs SevexeT. samomavlod Tu RmerTmamomca Zala, me kidev vapireb didi konferenciisCatarebas da minda moviwvio msoflios religiuriwarmomadgenlebi da maTTan erTad vimsjeloT amproblemis gadaWris gzebze.

_ ramdenime qarTveli axalgazrda wavida siriaSisabrZolvelad. maTi es nabiji ramdenad sworiiyo?

_ me maT mivmarTav, rom ar gaakeTon is, rac arcreligias da arc qveyanas ar Seefereba. am prob-lemis gadaWris erT-erTi saSualeba iqneba is,rom momavalSi saxelmwifos daxmarebiT Cven vgeg-mavT Camoyalibdes tradiciuli islamis skolebi,institutebi, universitetebi da Cven Cvens morwmunemrevls vaswavloT, Tu ras niSnavs WeSmariti mah-madianoba.

_ batono beglar, xom ar apirebT sxvadasxvaqveynis muslimi liderebi siriaSi Casvlas daISIS-s warmomadgenlebTan Sexvedras?

_ ara, amaze jer ar gvqonia saubari da momavalSi,Tqveni Sexsenebis Semdeg, SeiZleba amazec vimuSaoT.

lado gogolaZe

qristianTa xocva-wameba da islami: sruliad saqarTvelosmuslimTa muftis eqskluziuri interviu

Page 9: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori 99-16 ivnisi 2015

2015 wlis maisis meore naxevris Tema,isev goga xaCiZis, paliko kublaSvilis,zurab jafariZis da giorgi melaZismier “nacionaluri moZraobis” datovebagaxldaT. mxolod axlaxan gaxdanaTeli, Tu ram gamoiwvia oTxeulises gadawyvetileba, rasac qvemoT avxs-niT.

zogadad ki, 2012 wlis oqtombrissaparlamento arCevnebSi damarcxebisSemdeg avadsaxsenebelma daSnakurmaorganizacia _ “nacionalurmamoZraobam” ramdenime mZime SecdomadauSva.

pirveli Secdoma iyo is rom, maT araRiares adre daSvebuli uxeSi Sec-domebi. ar aRiareba da ar gaazrebaimisa, rasac isini sCadiodnen, iyoZalian didi Secdoma. germania romise moqceuliyo meore msoflios omisSemdeg, rogorc “nacionaluri moZrao-ba” _ anu ar eRiarebinaT sakuTariSecdomebi, dRes is germania ar iqnebodarac aris. diax, teritoriulad is iqne-boda evropis nawili, magram ara aseTiZlieri da WeSmaritad evropuli faseu-lobebiT. maT araTu aRiares is, romebraelebs geonocidi mouwyves da sxv.danaSaulebi, aramed dRemde sinanulsganicdian amis gamo.

“nacionaluri moZraobis” meore Sec-doma is iyo, rom maT ver daTrgunesagresia da agresiuli toni. ar Sei-Zleba qveyanas esaubro aseTi toniT(gaixseneT, Tundac, ucxvirpiro giviTargamaZis muqara “sulis amoxdis”Taobaze), radgan nebismieri agresiaSobs axal agresias.

mesame da miutevebeli Secdoma iyo,zneobrivi standartebis deficiti, rom-lis arqonac yovelTvis uzneobas war-moSobs. didi Secdoma iyo isic, romrodesac “nacionaluri moZraoba” Seiqm-na, gaerTianeba moxda ara ideis, aramedZalian didi fulis da Tan saakaSvilistiranuli midrekilebebis garSemo.Tavidan gvegona, rom is oTxeuliromelic gamoeyo partias cdilobda,swored am Secdomebs gamijvnoda. argegonoT rom isini sulelebi arian,maT kargad aqvT gaazrebuli es Sec-domebi, magram maT saakaSvilisagan vermiiRes pasuxi, rom SeZlebda Tu arapartia Secdomebis aRiarebas. boloori welia, “nacionaluri moZraoba”qveynis ngrevis surviliT Sepyrobiliadamianebis erTobaa. miuxedavad par-tiidan wamosvlisa, es oTxeuli maincigive ideologiis matarebelia,Sesabamisad, maTi portireba normalursamoqalaqo sivrceSi SeuZlebelia.

yofil nacTa saqcielis axsna ioligaxda saakaSvilis bolo politikurinabijebis gadadgmis Semdeg.

es nabiji gaxldaT marTlacmoulodneli, radgan veravin ifiqrebda,rom saakaSvils odesis gubernatoraddaniSnavdnen. rogorc amboben, sworedam daniSvnaSi “marxia ZaRlis Tavi”.

ioli asaxsnelia, Tu ratom daTanxm-da saakaSvili odesis gubernatorobas.faqtia, rom esec evropis saxalxo par-tiis zewoliT moxda, da Tu ratom,amas axlave agixsniT.

rogorc iciT, saakaSvilisaqarTveloSi narkotrafiks lobireb-da, saidanac lomis wili evropis sax-alxo partiis mesveurTa jibeSi miedine-boda. amis dasturi gaxlavT Tundacis, rom amas winaT saqarTvelos SinagansaqmeTa saministrom tranzitad moZravinarkotikebis didi partia amoiRo, rom-lis Rirebuloeba lamis erT miliarddolars aWarbebda. narkomafia ki ara-sodes gaatarebs narkotikebis didpartias im gzaze, romelic mravalgzisaprobirebuli ar aris. saakaSvilismarjvena xeli _ vano merabiSviliukve cixeSi ijda da saakaSvilismafiam saqarTveloze gamaval narko-trasaze kontroli srulad dakarga,rac sakmaod Zviradac daujda narko-mafias.

mas Semdeg, rac saqarTvelom gzagadauketa narkotrafiks, axlasaakaSvili am trasas odesis gavliTgaWris, ufro sworad, Tavisufladgaatarebs narkotikebs evropaSi amnacadi gziT, radgan cnobilia, romodesa yovelTvis gaxldaT narkotike-bis tranzitis centraluri gza. tono-biT narkotikebis am xazze moZraobada “narkomilsadenis” zedamxedvelobis

funqciis aRdgena damatebiT mil-iardebs moutans saakaSvilsa da mis“saxalxopartiel” evropel megobrebs.

ase rom, Znelad asaxsneli aq arafe-ria!

aqve gairkva isic, Tu ratom datovesase farTxa-furTxiT nacionalurimoZraobis rigebi goga xaCiZem, palikokublaSvilma, zurab jafariZem da gior-gi melaZem. rogorc Cans, maT ukveicodnen saakaSvilis mier ukrainismoqalaqeobis miRebis Taobaze, rac massaqarTveloSo politikuri moRvaweobisuflebas aukrZalavda. saakaSvilisgareSe (ufro swored _ misi fulisgareSe) nacionaluri moZraobis Zal-isxmeva absoluturi nulis toli iqne-ba. amitomac ar gaumxiles maTkolegebs saakaSvilis gegma dawinaswari gaTvliT dastoves partia.

warmomidgenia rogor iqnebian maTzeaRrenilebi jer kidev moZraobaSiCarCenili nacionalebi, romelTac ukvepraqtikulad aRar gaaCniaT politikurimomavali. es faqti kidev erTxel miu-TiTebs nacionalTa “monoliTurobaze”,romelTac mxolod xelisuflebisadmiltolva da didi fulis Sovnissurvili amoZravebdaT. magram sawyeniaraferia nacionalTa mosalodnel aR-sasrulSi, radgan amiT saqarTvelo mx-olod moisvenebs utifar nacyiamyral-Ta yuriswamRebi politikuri (ufrosworad _ arapolitikuri da yovelgvareTikas moklebuli) gniasisagan!

rac Seexeba yvelasagan moZulebuli,dRemde ukanonod gamdidrebulisaakaSvilis fuliT arsebuli “na-cionaluri moZraobis” daSlas, es ukvedrois sakiTxia, radgan nacebi didifulis gareSe wylidan amoyrilTevzebs gvanan. erovnebiT somexisaakaSvili ki, misi Tanatomebis ms-gavsad, sakmaod xelmoWerilia fulisxarjvaSi da igi, prezidentad yofnisas,ufro met Tanxebs sakuTar siamovnebasufro axmarda, vidre partias. amitom,igi fuls aRar daaxarjavs im “na-cionalur moZraobas”, romlis Tavmj-domare veRar iqneba ukrainis mo-qalaqeobis miRebis gamo, rac avtomat-urad akargvinebs mas saqarTvelos mo-qalaqeobas. Cveni qveynis moqalaqeobisarmqone pirs ki ekrZalebasaqarTveloSi politikuri moRvaweobada mas mxolod sazogadoebriv orga-nizaciebSi saqmianobis ufleba aqvs.

amitom gaxlavT “erTiani na-cionaluri moZraobis” daSlis sakiTxidrois saqme.

rac Seexeba ukrainel politikosebsada eqspertebs, isini mixeil saakaSvilisodesis gubernatorad daniSvnasukavSireben ori oligarqis _ petreporoSenkosa d igor kolomoiskisSoris atexil oms. poroSenkom Sekvecakolomoiskis gavlenis zona, romelsacdidi avtoriteti hqonda odesaSi.

Tu rogori rezonansi mohyvasaakaSvilis axali daniSvnis faqtsukrainaSi, asaxulia moqalaqeebis daoficialuri pirebis gamoxmaurebebSi“tviterze”.

“mixeil saakaSvilis odesis guber-natorad daniSvnis sapasuxod ianukovi-Ci voroneJis gubernatorad davniSnoT!”_ wers momxmarebeli saxelwodebiTМyд Роисси.

“axali saqarTvelo siRnaRidan ode-samde!” _ aqveynebs tvits momxmarebelisaxelwodebiT Все Плохо.

“SegviZlia, rom doneckis olqSiSvarcnegeri an toni bleri davniSnoT?”_ wers igor firsovi.

“datvirTuli SalandebiT miSam ode-saSi tyemali Camoitana” _ wers momx-marebeli Kalnysh, romelic cnobilsimReras, Шаланды полные кефали-s per-ifrazs akeTebs.

dnepropetrovskis olqis Tavmjdo-maris Semcvleli sviatoslav oleinikimiiCnevs, rom or TveSi saakaSviliopozicioneri gaxdeba, rodesac See-jaxeba ukrainul biurokratias da ko-rufcias.

“vfiqrob, maqsimum or TveSi guber-

natori saakaSvili mrisxane opozi-cioneri iqneba. is TvalnaTliv dainax-avs Tanamedrove korufciis mTelmasStaburobas, uflebadamcvelTa orga-noebSi arsebuli situacia, sazRvarzearsebuli situacia, sagadasaxadoSi ar-sebuli situacia... yvelaferi koruf-ciaSia Cafluli. amitom moimarageTpopkorni, megobrebo... _ saerTod ki, esyvelaferi agonias magonebs” _ wersviRac oleiniki.

ukrainis deputatma oleg liaSkomki sakuTari “tviteris” gverdze ganacx-ada, rom es daniSvna ukrainelTaTvisdamamcirebelia.

rogorc Cans ukrainaSic uxvadmoipovebian tvingayinuli arsebebi, rom-lebic miSas odesaSi Semdegi SinaarsistrafaretebiT daxvdnen: “miSa! gadagviq-cie odesa baTumad!” Cven kargad viciTra fasi adevs saakaSvilis royiodapirebebs, rasac odeselebi malegamocdian sakuTar tyavze. saakaSvil-isaTvis xom tiraniaa marTvis sworiforma. swored tiraniis reJimSi hyavdamas adamianebi. SegaxsenebT, rom 320.000aTasi msjavrdebuli iyo saqarTveloSi.patimrebi ki saknidan gamosvlas verbedavdnen da Tu mainc gamovidodnen,gamodiodnen rogorc tyveebi. qveyanam,sakuTari moqalaqe, romelic ukvedasjilia, aseT mdgomareobaSi ar undaCaagdos, magram saakaSvils araerTxeluTqvams _ adamiani daCagruli undaiyos da welSi unda gyavdes gadatex-ili rom marToo. is arasodes malavdada xmamaRla laparakobda SemdegifrazebiT: “xalxi unda gaabruo kon-certebiT, daiWiro, daCagro inteligen-cia” da sxva.

ase rom, iaffasian piarSi dax-elovnebuli daSnaki saakiancis wyalo-biT male odesaSi gaimarTeba didikoncertebi, gaCndebian TviTmfrinavebiTspecialurad Camoyvanili momRerlebida masaJisti qalebi, “axal-axali pa-timrebi”, “CarecxilTa armia” da “gif-sokartonis” sasaxleebi, radgan kapi-talur mSeneblobebze sabiujeto xar-jebis gaReba sagareo valebSi Caflulda defoltamde misul ukrainas ar Za-luZs, adgilobrivi mosakreblebi kisaxelmwifo uwyebaSi dasaqmebul ko-rumpirebul CinovnikTa mglis madasar eyofa. ase rom, odesa da baTumi mx-olod imiT daemsgavsebian erTmaneTs,rom orive zRvispira qalaqi iqneba.

arsebobs imis seriozuli eWvic, romruseTis somxur lobTan winaswari Se-TanxmebiT mixeil saakianci veraguladdagegmavs binZur provokacias, daiwyebsoms ruseTis winaaRmdeg da odesasiseve “sufTad” Caabarebs mowinaaR-mdeges, rogorc 2008 wlis agvistoSiCaabara mowinaaRmdeges kodori, axal-goris raioni da mTlianad afxazeTida samaCablo!

am safrTxisSemcvel versias aJRerebsTavis internetgverdze ukraineli oli-garqi igor kolomeiski: “sadacsaakaSvili Cndeba, iq ruseTs teritoriamiaqvs, samwuxarod, Cven saqarTveloSicgvaqvs aseTi faqtebi. Tu is saboloodgaformdeba am postze, es calsaxadmisi centridan gadasaxlebas niSnavs.nebismier SemTxvevaSi, saqarTvelosTvismisaRebia es procesebi, radgan pirvelrigSi, kievis centralur xelisufle-baze naklebi gavlena eqneba saakaSvilsda Sesabamisad, ukraina-saqarTvelosurTierTobebs naklebad avnebs. amasgarda, gunernatorad daniSvnisSemTxvevaSi, man saqarTvelos moqalaqeo-ba unda datovos da ukrainis moqalaqegaxdes, es ki niSnavs, rom qarTulpolitikur sivrces CamoSordeba daSesabamisad, politikur saqmianobasacSewyvets. es ki “nacionaluri moZrao-bis” gegmazomier daSlas niSnavs”.

ase rom, ukrainelebmac yvelaferiician saakaSvilis mavneblur saqmi-anobaze saqarTveloSi.

ukrainelebs ki yvela es siamovnebawin aqvT!

mainc ris safuZvelze miiRo petreporoSenkom es gadawyvetileba?

saqme is aris, rom mixeil saakaSvilsada petre poroSenkos Soris daZabu-loba mas Semdeg daiwyo, rac saakaSvil-ma poroSenkosa da makkeinTan Seu-Tanxmeblad, daasaxela makkeini ukrainissaerTaSoriso mrCevelTa sabWoswevrad. amis gamo, poroSenkosamerikelebisgan seriozuli problemebiSeeqmna, rac aisaxa kidec poroSenkosada saakaSvilis urTierTobaze.saakaSvils kliCkosTan gacilebiT adredaeZaba urTierToba da am fonze kievispolitikurma elitam miiRogadawyvetileba, rom saakaSvili centrsmoaSoron.

rac Seexeba sazogadoebis erTi naw-ilis azrs, odesis olqis guberna-toroba im pirobebSi, rodesac Senar-Cunebulia prezidentis mrCevelTa sab-Wos xelmZRvanelis pozicia, amerikeleb-Tan mixeil saakaSvilis gamorCeulgavlenaze miuTiTebs, miT ufro, romodesa ukrainis udidesi sazRvao por-tia...

ukrainelTa umetesobis azriT kisaakaSvilis odesis gubernatoraddaniSvnis faqti unda gavnixiloT ro-gorc saakaSvilis ukrainuli karierisdasasrulis dasawyisi. am qalaqSi axlaumZimesi viTarebaa, romlis Sesaxebacnaklebi iwereba. odesaSi ruseTis spec-samsaxurebi Zalian aqtiurad da seri-ozulad muSaoben, _ konkretulad,qalaq odesaSi rusuli ganwyoba ZalianZlieria, Tumca, mTlian olqSiproukrainuli ganwyoba Warbobs.saakaSvili ki, rbilad rom vTqvaT,kargi diplomati ar aris da misTvisam olqis marTva sakamod rTuli iqneba.ase rom, SeiZleba iTqvas, mixeilsaakSvilis gavlena nabij-nabijasusteben da mas, savaraudod, ramdenimeTvis Semdeg mas odesidanac mouwevswasvla.

rac Segvexeba qarTvelebs, CvenTvisdidi bednierebaa, rom samudamoddavixseniT Tavi am daSnaki vurdalak-isagan, Tu, ra Tqma unda, aseve na-cionalTa didi mxardamWeri da Tavadlatenturi naci, saqarTvelos prezi-dentad wodebuli “plastelini” margve-laSvili, Cveni qveynis kanonmdeblobisSesabamisad, gauuqmebs mas saqarTvelosmoqalaqeobas da samudamod amoukveTavsfexs TviT daSnakTa Sorisac kiutifrobiTa da crupentelobiTgamorCeul mixeil saakaSvils Cvenimravaltanjuli samSoblodan!

da saerTod, jandabamdec hqonia gzaam politikur kastratTa daSnakur or-ganizacias, romelmac mravali siboroteCaidina saqarTvelos winaaRmdeg.

amitom ar gamoetireba maT aravin!

P.S. “saqarTvelos pirveli prezi-denti _ noe Jordania 1953 wels isegardaicvala safrangeTSi, rom ara Tuuari ar uTqvams saqarTvelos mo-qalaqeobaze, romelic maSin ukve aRararsebobda da arc Txovda amis gakeTe-bas vinme _ safrangeTis moqalaqeobacki ar miuRia, meore prezidentma sakuTarsamSobloSi devnilma _ zviad gamsax-urdiam aseve tragikulad daamTavrasicocxle... mesame eduard SevardnaZe,miuxedavad imisa rom aranairi garantiaar hqonda, Sua revoluciis dros mSvi-dad “wavida saxlSi” da wlebis gan-mavlobaSi fanjrebis win “SevardnaZesatanas” Zaxilis mosmenaSi daliasuli... aravis smenia romelime qveynisprezidents sakuTari qveynis mo-qalaqeobaze uari eTqvas sxva qveynissamsaxurSi Cadgomis gamo... saerTodyofili prezidentebi ar arseboben,isini am tituls sikvdilamde atarebenrogorc qveynis moqalaqisTvis sam-Soblos samsaxuris Rirsebis yvelazemaRal niSans, magram kaci, romelic ammoqalaqeobaze uars ambobs, Cveni azriTuars ambobs am Rirsebazec, amitom,dReidan, saakaSvili saqarTvelos prezi-dentad aravin unda moixsenios _ igimarTlac yofil prezidentad iqca.arc is gvgonia, rom sakuTar erovnulRirsebaze uaris mTqmeli kaci sxvaqveynis moqalaqeobis RirsebasSeiferebs da uerTgulebs...

magram es ukve ukrainis problemaa.

roland SalamberiZe,Jurnalisti

obdjpobmvsj!np[sbpcjt!UwjUmjlwjebdjb!espjt!tbrnfb

saxalxo moZraoba “samegrelos” zugdidis organizacia iuwyeba,

rom gardaicvala erovnuli moZraobis warmomadgeneli

qalbatoni dodo mircxulavada TanagrZnobas ucxadebs gansvenebulis ojaxs

Page 10: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori10 9-16 ivnisi 2015

nacionalTa reidi darRvevebisgamosavlenad, rac mxolod

gaugebrobasa da mosaxleobisironiul Rimils iwvevs

rogorc iciT, avasaxsenebeli na-cionalebi, romlebic ukve sulsRafaven, intrigebiTa da provokaciebiTcdiloben aCvenon saqarTvelosmosaxleobas, rom kvlav marjved arianda erTaderT realur politikuropoziciur Zalas warmoadgenensaqarTveloSi. ara da, somxuri eSmako-biT gamorCeuli daSnaki saakiancisaqarTvelos moqalaqeobas ar daT-mobda da odesis gubernatorad arwavidoda, mas rom saqarTvelos SviladmiaCndes Tavi, da, rac mTavaria, momavalpolitikur cxovrebaSi raime warmate-bis imedi rom hqondes. sainteresoa,Tu ra damsaxurebisTvis uWers samegre-los regionis mosaxleobis garkveulinawili mxars im nacionalebsa da daS-nak saakiancs, romelTac saqarTvelosdaukarges teritoriebis 20 procenti,daangries qarTuli ganaTleba, religia,mecniereba, ekonomika, soflis meurneoba...da roca saqarTvelo pirwmindad gafc-qvnes da gaaRaribes, mxolod maSingauwia medgari winaaRmdegoba qarTvel-ma xalxma da istoriis sanagveze gauSvaes aramzadebi. samwuxarod, avad-saxsenebeli nacionalebi jer kidevsargebloben samegrelos mosaxleobisgarkveuli nawilis mxardaWeriT daamitom Cavida maTi “warmomadgenlobiTidelegacia” samegreloSi nepotizmisada korufciis faqtebis gamosavlenad,rac faqtiurad situaciis arevis mcde-lobas ufro warmoadgenda, vidrejansaRi politikuri oponirebissurvils.

manamde nacbanda, igive misiiT, kaxeTsewvia, magram maSinve aikres guda-nabadi,rogorc ki gurjaanSi, raionis gam-geobaSi Zalad SeWris mcdelobisas,laye kvercxebi dauSines da provokaciaCauSales.

samegreloSi ki, sadac nacbandis“Rirseuli” wevris roland axalaiasmxardaWeras grZnoben, SedarebiT yinCadCavidnen, magram iseTi veraferi gamoav-lines, rom provokaciebi aegorebinaTda iseve samarcxvinod wamovidnensamegrelodan, rogorc kaxeTidan!

amasobaSi ki jer jafariZe-ratiani-xaCiZe-melaZis oTxeulma, Semdeg kisaakiancma fexebze daikida TavisiTanagundelebi da, rogorc ityvian,politikurad didi xnis win gakotre-buli nacionalebi saerTod mSralzemosves.

minda mivmarTo samegrelosamosaxleobis im nawils, romelsac jer

kidev saakaSvilisa da misi nacbandisreinkarnaciis imedi aqvs _ pirwavard-nilma daSnakma saakaSvilma ukrainismoqalaqeobis miRebiT fexebze daikidasruliad saqarTvelo, da ratom ggoni-aT, rom zugdidelebs, senakelebsa dasamegrelos sxva raionebismosaxleobas gaukeTebs raime sasike-Tos?

Cemo Zvirfaso megrelebo, rodemdeunda gataroT Tavis Wkuaze im rolandaxalaiam, romelmac sakuTar ojaxs ve-raferi sasikeTo SesZina da kaciWamiebigazarda?

Tumca, es saubris sxva Temaa, romel-sac mogvianebiT davubrundebiT, axlaki modiT im senaksa da senakelebzevisaubroT, romlebic “jvarosnuli mon-domebiT” dalaSqres avismqmnelma na-cionalebma da senakis centrSi daayenesramdenime tvingayinuli adgilobrivimopikete SemdegSinaarsiani plakatiT:“senakelebo, Tqvens fuls adgilobriviCinovnikebi sWamen”!

sasaciloa, satirali rom ar iyos!nacionalebze imitom ar vbrazdebi,

rom aSkarad araqarTuli Zalaa daCvens qveyanaSi yovelTvis somexi daS-nakebis politikas atarebdnen (dawye-buli somxuri eklesiisaTvis marTl-madideblobis Tanabari uflebis mini-WebiT da damTavrebuli _ saqarTvelosdedaqalaqis quTaisSi gadmotaniT, raTaaRmosavleT saqarTvelo somxebissaboginod eqciaT). me im qarTvelebzevbrazdebi, romelTac vera da verSeuSviaT tvinSi nacionalTa mavneblo-bis mtkicebulebebi da oci Tu ocdaaTilaris gulisTvis iReben monawileobasam ujiSoTa mier mowyobil saprotestoaqciebSi. senakelTa absoluturi um-ravlesobis sasaxelod ki unda iTqvas,rom isini yuradRebas ar aqceven qveynisdamaqcevari nacebis yayans da kvlavacerTgulad emsaxurebian samSoblosada xalxs! iqneb imaze mainc dafiqrdnennacTa mxardamWeri adamianebi, rom na-cionalebs, mas Semdeg, rac saakaSvilsucxoeTidan TviTmfrinavebiT CamohyavdamasaJisti qalebi da kaxpebi, ara aqvTsxvisaken niSnisgebiT TiTis gaSverisda sxvaTa gakicxvis moraluri daiuridiuli ufleba. miT umetes maTara aqvT nepotizmze saubris moraluriufleba, radgan saakiancis mmarTvelobisJams swored misi Zmebi iyvnen mowilee-bad CarTuli TiTqmis yvela biznesSi.

magram sad daSnaki aramzada saakian-ci da sad morali?

mas rom moralis nasaxi mainc hqon-oda CarCenili sulis siRrmeSi, ganaase unaneblad daTmobda im saqarTve-los moqalaqeobas, romelsac, misivesityvebiT rom vTqvaT, dResac mist-iris?

magram miSas qmedebebma dagvarwmuna,rom igi mistiris ara saqarTvelosada qarTvel xalxs, aramed imas, romufro meti fuli ver moiveraga da verwaiRo saqarTvelodan.

Tqven ki, Cemo Zvirfaso megrelebo.dResac imis imedi gaqvT, rom saakiancidabrundeba da agaSenebT!

imis prezidentad Camosvlamde arcme mtkenodes araferi da arc Tqven!

maxsendeba mitingi zugdidSi, sadacadaminTa mcire jguls ekava xelSitransparanti warweriT: „miSa, SensaqarTvelos sWirdebi!“, _ aqciis sxvamonawileebi ki fexiT Telavdnen biZinaivaniSvilis fotoebs. maSin, aqciis mon-awileTa gasamxneveblad, maT skaipiTmimarTa saakaSvilma. aseve waikiTxesbaCo axalaias werili cixidan.

Zalian uniWo speqtakli ki gamovida.ras Seexeba saakaSvilis “saWiroebas”,igi namdvilad sWirdeba axalaiebisojaxs, romelsac, miSa saakiancis Sav-bneli mmarTvelobis Jams, uzomodgasastikebul mama-Svilebs saqarTvelomegruli samzareulos samfexajorkosaviT hqonda amodebuliukanalis qveS da Tavis neba-survilzeatrialebdnen ara mxolod samegrelosregions. saakiancis dabruneba sWird-eba im roland axalaias, romelicSeTiTxnili braldebiT apatimrebdaudanaSaulo adamianebs, saprocesogarigebiT uSvebda maT mxolod masSemdeg, rac sakuTari naTesav-megob-rebis angariSze sakmaod did TanxasCaaricxvinebda. ara mgonia, miSa saakian-ci odesme moenatros im adamianebs,romelTa naTesav-axloblebi iZule-buli gaxdnen mietovebinaT samSobloda ucxoeTSi gadaxvewiliyvnen saarse-bo saSualebis mosaZieblad. samwuxar-od, yvelaze metad swored samegrelodaicala mosaxleobisagan da rom aradRevandeli adgilobrivi mmarTvelo-bis organoebis Zalisxmeva, raTasamuSaoTi uzrunvelyon adgilobrive-bi, es danakargi bevrad meti iqneboda.

ai, ras eZaxian politikurad da

sulierad gakotrebuli nacionalebinepotizms!

rac Seexeba senaksa da senakelebs,me mxolod ramdenime cifrs movitanimis dasamtkiceblad, rom raionismesveurebi, gamgeblis baton goCa dge-buaZis xelmZRvanelobiT, yvelafersakeTeben raionis winsvlisaTvis!

mxolod wels, raionis soflebismxardaWeris programas wina wlebzebevrad meti Tanxa moxmardeba, xor-cieldeba sxva infrastruqturuliproeqtebi, gzebze igeba asfaltis sa-fari, Sendeba da remontdeba skolebi,sabavSvo baRebi, sxva kulturul-sagan-manaTleblo daniSnulebis obieqtebi,ris Taobazec gazeT “ilors” araerT-gzis gamouqveynebia Sesabamisi infor-macia. da amas raioni axerxebs sakmaodmwiri sabiujeto fuladi saxsrebisgamoyenebiT.

magaliTad, qalaq senakSi trotu-arebisa da bordiurebis mowyobisa daaRdgenis samuSaoebze daixarjeba 200.000lari, senakis municipalitetis TemebSiasfalto-betonis safaris mowyobasmoxmardeba 852 aTas larze meti, Wyon-didelis quCis reabilitaciasa da as-faltirebaze daixarjeba 755 aTasilari, mTlianad raionSi gansaxor-cielebel infrastruqturulsamuSaoebs ki moxmardeba sam milionlarze meti. (aq vwyvetT sxva miznobrivisaxsrebis CamonaTvals, radgan yvelamaTganis gamomziurebas Cveni gazeTisramdenime gverdic ki ar eyofa).

da rac mTavaria, Tanxebis aTvisebada samuSaoebis mimdinareoba absolu-tur TanxvdenaSia winaswar damtkice-bul gegmebTan, rac warmatebis sruligarantia gaxlavT.

magram am yovelive danaxva ar un-dodaT im nacaramzadebs, romlebic mx-olod imisaTvis Cavidnen senakSi, romTiTidan gamowovili braldebebiTgamoewviaT adgilobrivi mosaxleobisukmayofileba. mosaxleoba marTlacukmayofilo darCa, magram ara adg-ilobrivi mmarTvelobis organoebissaqmianobiT, aramed sruliad gatotre-bul provokator nacionalTa uzneodemarSiTa da aRviraxsnili poli-tikuri wiaRsvlebiT.

amis Semdeg, namdvilad aRar mgonia,rom ukve politikuri samaris piradmdgar nacionalebs kidev gauCndeTsenakSi da, saerTod, samegreloSiCasvlis survili.

jandabamdec hqoniaT gza!

gazeTi “ilori”

bncfcj!tbnfhsfmpebo

mosiarule micvalebulebi samegreloSi

esec Cveni istoriaa

im qarTuli ojaxebis Sesaxeb gi-ambobT, romlebic sabWoTa kavSirisperiodSi didi qonebiT da gavleniTsargeblobdnen.

Zmebi laziSvilebiZmebi laziSvilebis Sesaxeb axalma

Taobam TiTqmis araferi icis. sabWoTaperiodSi maT gabedes da kerZo sawar-moebi Seqmnes, rac maSin akrZaluliiyo. isini meore msoflio omis drosdazianebul sahaero buStebs iZendnen,romlebic abreSumisgan iyo Seqmnilida sxvadasxva dazianebebis gamo, Zalianiafad iyideboda. miwisqveSa sawarmoebSiZmebs uamravi adamiani hyavdaT dasaqme-buli, romlebic abreSumisgan samoss,fardebs da sxvadasxva nivTebs qmnidnenda hyidnen. Zmebi laziSvilebi kargdamokidebulebaSi imyofebodnen cekasimdroindeli pirveli mdivnis mJavanaZismeuRlesTan, magram SevardnaZis mosvlisSemdeg, vinaidan masTan saerTo ena vergamonaxes, maTi kerZo saqmianoba Seu-Zlebeli gaxda, Zmebs didi surTuleebiSeeqmnaT, maTi sawarmoebi ki daixura.

zurab wereTelicnobil qarTvel mxatvarsa da mon-

umentalists zurab wereTels dResmTeli msoflio icnobs, qarTveli mo-qandake ruseTSi cxovrobs da dRemdegavlenian personad cnoben.laziSvilebis Semdeg swored zurabwereTeli iyo pirveli qarTveli mil-ioneri sabWoTa kavSirSi. gadmocemismixedviT, saqmianoba biWvinTisxelovnebis saxlebis, sacurao auzebismozaikiT mopirkeTebiT daiwyo. Semdegavtobusebis gaCereba da profkavSirebissasaxleebi gaaforma. amis Semdeg mil-ioneri gaxda. radgan fuli hqonda,SekveTebisTvis saWiro masalas iZendada Semdeg Zvirad hyidda. 70-80-ianiwlebis Tbilisis aivnebis restavraciaczurab wereTelma gaakeTa da masvedaevala qalaqis centralur ubnebSilampionebis gakeTebac. 1989 wels sacx-ovreblad ruseTSi gadavida da 2wlis Semdeg sruluflebiani elCisstatusi miiRo. 1997 wlidan wereTeliruseTis samxatvro akademias xelmZR-vanelobs.

mediko mezvriSvilimediko mezvriSvilis ojaxi maSin

sakmaod didi gavleniT sargeblobdasaqarTveloSi. mas eduard SevardnaZisqals eZaxnen. misi kariera komunisturipartiiT da saqarTvelos eqs-prezi-dentis, eduard SevardnaZis ojaxTanaxloblobiT daiwyo. igi Tavis drozesagarejos da Telavis raikomis mdivani,Semdeg gamgebeli da kaxeTSi prezi-dentis rwmunebulis mrCeveli iyo.mediko mezvriSvili 2009 wels gar-daicvala.

nina Jvanianina Jvanias Sesaxeb TbilisSi leg-

endebi dRemde dadis, misi garegnoba daxasiaTi waruSlel STabeWdilebad dar-Ca yvelasTvis, visac piradad icnobda.ormocdaaTian wlebSi nina Jvania poli-tikuri motiviT daapatimres, magramcixem ver gatexa misi “vaJkacuri”suliskveTeba. patimrobidan ganTavisu-flebis Semdeg igi jer abreSumis Zaf-saqsovi fabrikis direqtorad dainiSna,

Semdeg is e.w. “kalininis raikomis” mdi-vani gaxldaT. rogorc misi TaobisTbiliselebi ixseneben, nina Jvania saqmisgamkeTebeli qali iyo, romelsac saku-Tari qalaqi Zalian uyvarda. JvaniasSeZlebuli da gavleniani ojaxi hyavda.yvela Zvel partmuSaks kargad axsovsnina Jvania _ vano zodelavas deda,romelic cekas nomenklaturaSimniSvnelovan Tanamdebobebze muSaobda.es iyo qali, romelic sabWoTaCinovnikebs lamis gaRmerTebuli hyavdaT.jer sabWoTa saqarTveloSi, SemdegruseTSi eduard SevardnaZis winsvlasswored vano zodelavas dedasukavSirebdnen. Zveli komunistebis TqmiT,nina Jvaniam jer kidev komkavSirelieduardi partiulad gazarda da poli-tikuri olimpisken mimavali gza gaukafa.swored amitom ambobdnen, rom Sevard-naZes Tbilisis yofil merTan vanozodelavasTan Tavisi, gansakuTrebulidamokidebuleba hqonda. amitomac iyois SevardnaZis rCeulTa siaSi, visaceqs-prezidenti arasdros gawiravda.

Tamar boWoriSvili

zwfmb{f!nejebsj!eb!hbwmfojboj!rbsUvmj!pkbyfcj!tbcXpUb!lbwTjsTj

gazeTi “ilori” mwuxarebiT iuwyeba, rom gardaicvala SesaniSnavi moqalaqe

da mamuliSvili

zurab jalaRaniada samZimars ucxadebs gansvenebulis ojaxs

Page 11: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

ilori 119-16 ivnisi 2015

“misken gasrolili tyvia, savarZlis sazurgis rkinis detalma aisxlita”

diliT adre adga. Tavi moiwesrigada bargis Calagebas Seudga. baTumsunda damSvidobeboda da mSobliursoxumSi gamgzavrebuliyo.

Svils wiTeli kaba, palto, kolhotida fexsacmeli Caacva. babTac wiTelidaabnia Tmaze da iqve, ezoSi mdgarbiZas gasZaxa, _ wavediT, droa ukve! raicoda lia mamardaSvilma, rom ramden-ime saaTSi is da misi mcirewlovaniSvili, lolita milorava saSineli am-bis TviTmxilvelebi Tu gaxdebodnen...daaxloebiT 43 wlis Semdeg qalbatonilia cdilobs, gaixsenos, Tu ra moxdabaTumidan, soxumSi mimavali TviTm-frinavis bortze, Semodgomis erTTiTqosda Cveulebriv dRes:

GzaPress _ 1970 wlis 10 oqtomberiidga. me, Cemi meuRle da misi megobrebi,Cvens SvilTan _ lolitasTan erTad,baTumSi CavediT. biWebs savaWrosaswavlebelSi Cabareba ganezraxaT.biZaCemTan davbinavdiT. Cabarebidanmeore dResve, soxumSi dasabrunebladmovemzadeT, magram sastik uarze davd-eqi. meuRlesa da mis megobrebTan, erTimanqaniT mgzavrobas merCivna, calke,TviTmfrinaviT gavfreniliyavi, radgandarwmunebuli viyavi, rom gzad ramdenirestoranic SexvdebodaT, yvelgan gaaC-erebdnen. es ki, me da bavSvs, diskom-forts Segviqmnida. meore dRes, diliT,12 saaTze, me da Cemi Svili, biZaCemma,baTumis aeroportSi wagviyvana. imdros Cemi biZaSvili iq administra-torad muSaobda da bileTebis sak-iTxic umal mogvigvara. dRe RrublianiaRmoCnda da frena droebiT gadaido.15 wuTSi ki gamoacxades, soxumiskenmimavali mgzavrebi, TviTmfrinavSiCasasxdomad moemzadeTo. yvelanitrapisken daviZariT, magram isev Seg-vayovnes. im dros Cemi yuradReba, Suax-nis mamakacma da misma Tanmxlebma, ase13-14 wlis biWma miiqcia, romlebictrapze pirvelebi avidnen da pilotiskabinis ukan wina adgilebi daikaves.

_ ese igi, eWvi trapze asvlamde gag-iCndaT?

_ im dros aranairi eWvi ar gamCenia.maSin teroristul aqtebs, kinoSi Tunaxavdi da isic iSviaTad. ubralod, imadamianebis aqtiurobam da facifucma

gamaoca. pirvelebi avidnen. pirvelskamze dasxdnen. Tan, qarTvelebi ariyvnen, arc afxazebi, arc rusebi... eWviukve teroristuli aqtis Semdeg gamiC-nda. teraqti ratomRac, winaswar kargaddagegmili momeCvena. Tundac is faqti,rom maT TviTmfrinavSi iaraRi aitanes,did eWvs iwvevda. mokavSireebi xom arhyavdaT aeroportSi an TviTmfrinavSi?an marto soxumis TviTmfrinavi ratomdauSves gasafrenad? afrenidan 5 wuTSi,kacma bortgamcilebeli moixmo. albaTcudad gaxda da celofanis parks iTx-ovs-meTqi, _ gavifiqre. xanmoklesaubris Semdeg, bortgamcilebels sax-eze SeSfoTeba Sevatyve, magram sakuTariTavi davarwmune, rom es Cemi fantaziisnayofi iyo. man mgzavrebs kanfetebidauriga da pilotis kabinaSi Sevida.amis danaxvaze mamakaci fexze wamoxtada ukan gahyva. cota xanSi, gasrolisxma gaisma. rogorc mere gavige, bortgam-cilebels, xomaldis eki paJiSeiaraRebuli Tavdasxmis SesaxebgaufrTxilebia. pirvelma tyviam im-sxverpla is. aforiaqda xalxi, viRacpilotis kabinaSi Sesvlas Seecada. imdros im kacis Svili wamoxta. masxelSi ori yumbara ekava da xalxs,panikis SemTxvevaSi maTi afeTqebiTdaemuqra. Cems Svils SeeSinda da kan-feti yelSi gaeCxira. dRemde ver amixs-nia, ra Zalam ganapiroba, rom bavSvsCemi mRelvareba ar davanaxve da misdawynarebas Sevudeqi. zustad armaxsovs ramdenjer, magram kidev gais-roles. esroles radists, informaciarom ar gadaeca centrisTvis. ar gau-marTla pilot giorgi Waxrakias. tyviaxerxemalSi moxvda da samudamod mie-jaWva invalidis etls. meore piloti,romlis saxelic samwuxarod armaxsovs, saswaulebrivad gadaurCasikvdils. misken gasrolili tyvia,savarZlis sazurgis rkinis detalsmoxvda. daiWrnen bortmeqanikosi daradisti. amboben, mamakaci daWrilebs,fexiTac uswordebodao. Tavidan isini,Cveulebrivi mZarcvelebi megona. amit-omac yvela samkauli movixseni dafexsacmelSi Cavde. teroristma mama-Svilma, gadarCenil pilots TviTm-frinavis TurqeTSi dasma ubrZana. CvendaSvebul zolze dabla mivfrinavdiT,fanjridan gavixede da davinaxe, ram-denad axlos viyaviT miwasTan, SemeSin-da. mere amixsnes, ase imitom viqceodiT,bazas, rom ar davefiqsirebineT, ToremsabWoTa xelisufalni maSinve Camog-vagdebdneno, saidumlo informacia romar gadasuliyo “rkinis fardis” miRma.rogorc iqna, trabzonSi CavfrindiT.unda genaxaT, iq ra xdeboda. panikaSimyofi xalxi, trapis midgmas arcelodeboda, pirdapir Ria karidan xte-boda.

_ ra bedi ewiaT teroristebs?_ trapis midgmisTanave, pirveli gar-

dacvlili bortgamcilebeli Camoas-venes. mas ukan mama-Svili mihyva. axlacTvalwin midgas teroristi mamakacis

uzarmazari, oqrosdiskoiani jaWvi,romelic gadaReRil gulmkerdze ubzi-navda. rogorc gavige, meore pilots,sos signalis gadacema mouswria dateroristebi trapidan CamosvlisTanaveaiyvana policiam.

_ Tqven sad wagiyvanes?_ sastumroSi dagvabinaves. me da

lolita ukrainel qalTan, erT oTaxSimovxvdiT, romelsac katia erqva. meorediliT, molas xmam gamaRviZa. fanjridangavixede da gavocdi. uamravi adamianiSekrebiliyo sastumros win, raTa Cven,rkinis fardagadalaxulebi venaxeT.Cvenze mTeli qalaqi laparakobda.gviRebdnen fotoebs da TiTqmis yvelagazeTSi Cvenze werdnen. radgan CemiSvili TviTmfrinavSi erTaderTi bavSviiyo, yvela mas efereboda. maxsovs, Cvenspativsacemad gamarTul sadilze is,Turqi generlisa da sabWoTa kavSiriswarmomadgenels Soris ijda. SuadRiTTviTmfrinavis mgzavrebma, daWriliekipaJis wevrebisaTvis sisxli gaviReT.maxsovs, iq erT Turq eqTans uTqvams,Tqveni sisxli Cvenc gviwiladeTo,razec erT baTumel afxazs mkacri pa-suxi gaucia, Cven, sabWoTa xalxs,saTqveno sisxli ara gvaqvo. Camosvliswin sasturos mepatronem, saxeladhiqmeTma lolitas zurmuxtisTvlianiZvirfasi beWedi aCuqa.

_ sabWoTa kavSirSi dabrunebulebs,albaT seriozuli dakiTxva mogiwyves...

_ baTumSi dagvkiTxes. imis gamo,rom bavSvi maxlda, pirveli Semiyvanes.Cveulebrivi, formaluri dakiTxva iyo.myavda Tu ara adre nanaxi teroristebida uamravi aseTi kiTxva damisves.

_ rogorc rkinis fardagadalax-ulebs ar gqoniaT imis SegrZneba, rommudmivi TvalTvalis qveS imyofebod-iT?

_ piriqiT, mTeli afxazeTis raikomidagvatarebda siamayiT, rogorc gadarCe-nilebs da did pativSi vyavdiT.

amonaridi internetsivrcidan:“xaverdovani sezonis” dasrulebis-

Tanave, 1970 wlis 15 oqtombers, baTumi-dan, TviTmfrinavi, АН-24 gamofrindada gezi soxumisken aiRo. oficialurimonacemebiT, masSi 46 mgzavri imyofebo-da: 17 qali da 1 bavSvi. afrenidan xu-Tiode wuTSi, 800 metr simaRleze, winasavarZelSi mjdomma mamakacma, bortgam-cilebeli TavisTan miixmo da furceligadasca. mamakaci, 45 wlis, latvieliebraeli, pranas brazinskasi iyo, romel-sac 15 wlis Svili _ algirdasi axlda.isini am gziT, sabWoTa kavSirisganTavis daxsnasa da romelimedemokratiuli saxelwifosTvis TavS-esafris Txovnas cdilobdnen. bortgam-cilebelma dainaxa ra, mamakacis tanzemimagrebuli yumbarebi, umal pilotebsacnoba, _ SeiaraRebuli Tavdasxmaao.atyda srola, rasac msxverpli mohyva.mama-Svilma TviTmfrinavis erTaderTgadarCenil pilots, suliko SaviZeskursis Secvla da TviTmfrinavisTurqeTSi dasma sTxova. gadarCenili

piloti pranasis gadarwmunebasa daTviTmfrinavis, qobuleTis saswavloaerodromze dasmas Seecada, magramteroristi mas TviTmfrinavisafeTqebiT daemuqra (Semdeg gairkva,rom brazinskasi TviTmfrinavs veraafeTqebda, radganac tanze, saswavloyumbarebi hqonda mimagrebuli). sabWoTamgzavrebsa da TviTmfrinavis ekipaJisgadarCenil wevrebs, TurqeTis xelisu-flebam qveyanaSi darCena SesTavaza,razec yvela mgzavrma uari ganacxada.sabWoTa kavSirma, TurqeTs, teroriste-bis gadmocema mosTxova, magram uarimiiRo. TurqeTma, 45 wlis, pranas brazin-skass, 8 wliT, xolo mis Svils, 2 wliTTavisuflebis aRkveTa miusaja. 1974wels, TurqeTSi sayovelTao amnistiagamocxadda da brazauskass patimrobaSinapatimrobiT Seucvales. stambolSi,feSenebelur vilaze daasaxles. Semd-gomSi erT-erTma “kagebeSnikma” aRiara,mama-Svils amerikisTvis rom ar eTxovaTavSesafari da droze ar gaeswroT,Turquli specsamsaxurebi maT fizikurlikvidacias gegmavdneno.

1983 wels mama-Svilma amerikis mo-qalaqeoba miiRo da mama _ albert-vik-tor, xolo Svili _ frenk uaitebadiqcnen. isini, kaliforniis Stat santamonikaSi dasaxldnen da mRebavebaddaiwyes muSaoba. mogvianebiT wignicgamosces, sadac TavianTi saqcieli, so-cialisturi, mankieri wyobilebidanTavis daxsnis surviliT gaamarTles.Tumca maTi “amerikuli ocneba” sulacar aRmoCnda “saocnebo”. mama-SvilixSirad kinklaobda erTmaneTTan daerT-erTi morigi Cxubis dros, frenkalgirdasma 77 wlis mama daniT mok-la.

GzaPress _ TiTqosda erTi Cveule-brivi, teroristuli ambavia, magramaris masSi uamravi dauzustebeli ram.trapzonSi dakiTxvisas, pranasbrazauskasma, Tavi damnaSved ar cnobortgamcileblis, nadeJda kurCenkosgardacvalebaSi. misi mtkicebiT, TviTm-frinavSi ori, SeiaraRebuli da samo-qalaqo formaSi gadacmuli sabWoTamoxele ijda, romelTa mier nasrolmabrma tyviam imsxverpla bortgamcile-beli. eWvs badebs is faqtic, rom ofi-cialurad dadasturebuli 18 gasrolisnacvlad, TviTmxilvelebi amboben 24gasrola moxdao. rasac mxolod mama-Svili gadaWrili, sanadiro TofebiTver moaxdendnen, maSin maT iaraRi, 12-jer mainc unda gadaetenaT. imasac am-boben, nadia bortgamcileblad ki ara,buRaltrad muSaobda soxumis aviax-azebSi da misi am ampluaSi xilva,cota ucnauriao. uamravi versiaa. faqtierTia: nadia kurCenko maSin 19 wlisiyo da 3 TveSi unda eqorwina. gardac-valebidan mcire xanSi, is sabWoTakavSiris gmiris varskvlaviT daajil-doves da soxumSi, magnoliebis sur-nelSi Caflul parkSi daasaflaves(parks SemdgomSi misi saxeli ewoda).

qeTi nikolava

ra jado imaleba prezidentis rezidenciaSi?!

etyoba, prezidentis sasaxle imxelasaidumlos inaxavs da imdenad moja-doebulia, mTavroba mainc Tavisas ariSlis da margvelaSvils mouwodebs„miiRos gonivruli gadawyvetileba“da rezidencia datovos!

aseTi gancxadeba premier-ministrmairakli RaribaSvilma mTavrobisamaswinandel sxdomaze gaakeTa.

awi imaze saubars azri ara aqvs,sWirdeba Tu ara aseulmilionianirezidencia gaZvaltyavebuli saqarTve-

los prezidents, magram, radgan faqtiswinaSe davdeqiT da prezidentis rezi-denciad „ikurTxa“, albaT, sjobs TavidavaneboT aiwona-daiwonas TamaSs!..

iseTi STabeWdileba rCeba, rommTavrobas saqme gamoelia da prezi-dentis rezidenciis gamoyenebis kanon-iereba-arakanonierebis garkveviTaadakavebuli!

ar mgonia, aq mxolod xelebis gada-grexvis da prezidentis kuTxeSimiyenebis demonstrirebasTan gvqondessaqme _ etyoba, ufro seriozuli mizeze-bia, romelsac sazogadoebas Segnebu-lad umalaven.

is, rom prezidentis sasaxle uaxlesi,superTanamedrove teqnikiTaa aR-Wurvili, saidumlos ar warmoadgens.amboben imasac, rom imdeni saidumlogvirabia rezidenciis teritoriaze,saWiroebis SemTxvevaSi prezidents„bombeiSi“ SeuZlia amoyos Tavi!..

zemoT superteqnika vaxsene. avi enebi

amtkiceben, rom iq damontaJebuli mosas-meni aparaturiT mTeli mTavrobisgakontrolebaa SesaZlebeli!...

axla Cven imaze unda vimarCieloT,ra awuxebs mTavrobas: rezidenciasWirdeba viRacis interesebis dasak-mayofileblad Tu marTla seriozuldiskomforts uqmnis maTi saqmianobisgakontroleba, saidanac RmerTma icis,vis miewodeba informacia(!!!).

ise, arc imis gamoricxva SeiZleba,rezidenciaSi raRac „gansakuTrebulijadoc“ imalebodes, saidanac adviladSeiZleba nebismieri adamianis moja-doeba!

es, ra Tqma unda, naxevradxumrobiT,Tumca rezidenciis garSemo atexiliaJiotaJi sxvadasxva interpretaciissaSualebas namdvilad iZleva.

P.S. premier-ministrma RaribaSvilmamTavrobis sxdomaze xazgasmiT aRniSna,rom saqarTvelos mTavrobam Tavi unda

Seikavos „nebismieri samarTlebrivimeqanizmis gamoyenebisgan“, rac imasniSnavs, rom prezidents ZaliT argamoasaxleben!

Tumca, Tavi Seikavos imas gulisx-mobs, rom aseTi azric arsebobs, magram,jerjerobiT sisruleSi moyvanas mo-eridebian.

ise, Tu adamianebs moTminebis fialaaevsoT, SeiZleba vivaraudoT, romsamarTlebrivi meqanizmic swrafad amo-qmeddeba!

kargiT ra, batono premiero! Tqvenimasac ambobT, rom ramdenime saministrosiviwroves ganicdis da maT srul-fasovani saqmianobis saSualeba araaqvs _ Tu es marTlac asea, gadadiTTavad aTonelis rezidenciaSi da dauT-meT „qajeTis cixe“ SeWirvebul samin-istroebs.

sxvanairad, Tqveni cda ukvamlodgaCenil cecxls emsgavseba, romelicrealurad ar arsebobs!

saba sabaxtaraSvili

Page 12: `!blblj!Tboj[f aleqsandre WaWia: qarTuli miwa ekuTvnis qarTvel ers, xolo …dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/118294/1/Ilori_2015_N... · 2017-01-31 · tiviscemiT, xolo saqmianobis

12 9-16 ivnisi 2015

sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias

iumori

ISSN 1987-8966 �ilori� redaqciis misamarTi:

Ucjmjtj-!

cbrsb[jt!rvDb!$7!

tbsfh/!$12129113:41

234-32-95

gazeT “iloris”gacnoba SegiZliaT “saqinformis”

vebgverdze

WWW.saqinform.ge

mTavari redaqtori: roland jalaRaniateqnikuri redaqtori: mixeil CodriSviligazeTis menejeri: zurab qobalia 599-34-37-27

saredaqcio sabWo: zaur gaxaria, zurab jamburia,

Tengiz kublaSvili, zviad mirgatia,

givi somxiSvili, viqtor caava,

giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)

ilori

avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba

faqtebisa da monacemebis sizusteze.xelnawerebi avtorebs ar ubrundebaT.

ukve gamovida I, II,III da IVtomebi sergei kremlioviswignisa “beria _ XX saukunissaukeTeso menejeri” (redaq-tori aleqsandre Sengelia).gamocema ganxorcielda sax-alxo moZraoba “samegrelos”mxardaWeriT. wignebis SeZenaSeiZleba zugdidSi, rus-Tavelis q.#68-Si, saxalxomoZraoba “samegrelos” ofis-Si. tel. 599.209.624

TbilisSi wignis realiza-cia moxdeba yovel oTxSabaTdRes, dilis 9 saaTze, baqraZisq.#6-Si (didube), an, yoveldRe,metro “marjaniSvilis”amosasvlelSi, gazeTebisgamyidvel paatasTan.

cnobisaTvis darekeT _557.324.374.

ori Tabaxis furcelzemeti moculobis teqsti

redaqcias unda gaegzavnosel.fostiT (an lazeris

diskiT).

hbnpwjeb!tfshfj!lsfnmjpwjtxjho “mbwsfouj!cfsjb!`!YY

tbvlvojt!tbvlfUftp!nfofkfsj”-t!Ubshnbojt!nfpUyf

upnj- sjUbd!ebtsvmeb!pUyupnfvmjt!hbnpdfnb

masTan sicocxleze xelCaqneulebi midian da

janmrTelebi brundebian

tbybmyp!nlvsobmnb!npvhp!pnj!kfs

ljefw!n[mbws!“obdjpobmvs”!

gbsnblpnbgjbt-!spnfmjd!njt

eb[jswbt!dejmpceb!eb!lwmbw!Dbehb

ybmyjt!kbonsUfmpcjt!tbntbyvsTj

domenti gagniZis mier Seqmnili preparati arCens avTvise-bian simsivnur daavadebebs, kuW-nawlavis gauvalobas, kolits,fistulas, prostatits, buasils, nervis anTebas, nevrozs,fsiqikurad daavadebulebs, hkurnavs gafantuli sklerozsda Sidss, Svelis cerebralur damblas, yurebidan Cirqdenas,botulizms, tuberkulozs, cerozs I da II stadiebSi, c-hepatits, naRvlis buStis daavadebebs, anTebiT procesebs,saxsrebis daavadebebs, amyarebs imunitets, da sxva mravaldaavadebas.mkurnalis koordinatebia: Telavi, sofeli Salauri, gag-niZe biWiko (domenti). tel: 893-22-66-51

Tbilisi, awyuris quCa #70 (metro “isanTan”), yoveldRe _SabaT-kviris garda, 10-dan 16 saaTamde.

bolo periodis sainteresogamonaTqvamebis am krebulSiTqven gaixsenebT an gaigebT,Tu vin aris “ikeaze” ufropopularuli; ras uwunebs polsqoulzi “barselonas”; Tu ramartivia dalaqis gareSe var-cxnilobis dayeneba da arisTu ara lionel mesi mosawyeni.

“zlatani msoflioSi yve-laze cnobili Svedia, igi“ikeaze” cnobilic kia” _ Tqvabiorn borgma.

saqme exeboda erT-erT gamok-iTxvas, romlis mixedviTac,SvedeTis yvela drois saukeTe-so sportsmenad swored borgidasaxelda da zlatan ibrahi-moviCi meore adgilze gavida.ibra amis gamo gabrazda daTqva, pirvelzec, meorezec,mesamezec, meoTxezec da mex-uTezec me unda vyofiliyavida mere danarCenebio. legen-daruli CogburTeli ki cotaprincipuli, cota rTuli xas-iaTis, magram amavdroulad, mar-tivi da Tavmdabali kacia. hoda,Tqva kidec, zlatani Cveni yve-laze cnobili “brendiao”.ibrasac esiamovna es kompli-menti da borgs sapasuxo uZRvna_ didi adamianiao.

zlatan ibrahimoviCi: “gax-vide meoreze, igivea, rac boloiyo. yvelas pativiscemis mi-uxedavad, me unda vyofiliyavipirvel, meore, mesame, meoTxe damexuTe adgilzec. rac Seexebaborgs, igi brwyinvale adamiania,cocxali legenda”.

“rodesac TeTr-wiTelmaisurs vicvamdi, iseTive trans-formacia vigrZeni, rogorcklark kentis supermenadgadaqcevisas; viRac sxva, ufroZlieri vxdebodi. Cemi saxli,tkbili saxli londoni. Cemiklubi “arsenali”. maT memimiRes da iq Tavs, rogorcSin, ise vgrZnob. rodesac gundidavtove, Cemi nawili mokvda.vitire, es ki iseTi ram aris,rac Zalian iSviaTad memarTeba,maT Soris, bavSvobaSic. emo-ciebma iZala. SesaZloa, fanebiamas pativs scemen” _ ai, aseTisentimentaluri iyo tieri anri.

* * *“me rom miunxenis “baiernSi”

vTamaSobde da “ferari”damyavdes, uars namdvilad arvityodi. kargia, rodesac yovel-wliurad CempionTa ligis nax-evarfinalSi mainc xar da Sensukanals yoveldRe brwyinvalemanqanaSi deb” _ ai, aseTi sain-tereso komentari gaakeTa “sentetienis” naxevarmcvelma fabianlemuanma.

“Tmas arasodes vivarcxni,ubralod, yovel diliT Tavsvaqnev xolme” _ gviTxramadridis “realis” braziliel-ma mcvelma marselom.

anxel di maria: “runi umaR-lesi donis moTamaSea. masTanerTad TamaSi sasiamovnoa dadidi pativia. rodesac 15 wlisviyavi, “iunaitedSi” mis TamaSs,ase Tu ise, vadevnebdi xolmeTvals. mas vgulSematkivrobdida msurda, mimebaZa. dRes kiueinTan erTad vTamaSob. cotaxnis win Cems megobars vuTxari_ me da runi erTmaneTs br-wyinvaled vugebT, iseve, rogorme da mesi vugebdiT argentinisnakrebSi an me da kriStianoronaldo “realSi”. runismarTlac Sevewyve, is didebulifexburTelia”.

“axla “barsa” Zveli gundisaCrdilia. isini TiTqos,kvlavindeburad im stilSi

TamaSoben da gauTavebladburTs agoreben, magram issiswrafe da naperwkali aRararis. rodesac me minda xolmeSevafaso romelime gundis ankargad moTamaSe individual-istis TamaSi, saboloodyovelTvis miwevs sityva “mo-sawyenis” xseneba.

rac Seexeba mesis, misi miRw-evebiT da TamaSiT igi sulsxva safexurzea, vidre Cven, da-narCenebi, magram yvelaze metadaxla swored masTan mimarTe-baSi SegviZlia gamoviyenoTsityva “mowyena”. mesi arasdrosiyo iseTi fexburTeli, romel-ic gundis mier burTisdakargvis SemTxvevaSisaswrafod ukan morboda dadacvas exmareboda, magram axlaman Tavisi moZraoba absolu-tur minimumamde daiyvana” _ ai,aseTi mosazrebebi hqonda cotaxnis win pol sqoulzs.

sanam arsen vengeris “arse-nali” formas akrefda, mas uam-ravi kritikosi hyavda dafrangis erT-erTi pasuxi aseTigaxldaT: “me umaRles donezemwvrTneloba 1983 wels daviwye.Tu taqtikurad absoluturadususuri da usargeblo var,maSin geniosi vyofilvar,radgan amas am wlebis gan-mavlobaSi Zalian kargadvmalavdi da mwvrTnelad vrCe-bodi. bolo 15 weliwadia, CvenCempionTa ligis mervedfinalSiyovel jerze gavdivarT.damisaxeleT sxva aseTi gun-di”.

“Cven azkalebi varT. es quCisZaRlebi mowinaaRmdegeebs pa-tivs scemen, magram arafriseSiniaT da kbena uyvarT, xansad da xan sad” _ Tqva“filadelfias” Sesaxeb ger-manel-amerikelma yofilmafexburTelma da amJamad amklubis mwvrTnelma Tomasdulim.

frazebi: supermeni anri, mosawyeni mesi da yvelaze popularuli ibra

saxalxo moZraoba “samegrelos” xelSewyobiT, qarTul enaze, gamovida didi rusi publicistis,

saqarTveloSi me-19 saukunis TvalsaCino sazogadoebrivi moRvawis vasil veliCkos wigni

“kavkasia”, romelic adre srulad daibeWda Cvens gazeTSi.

winasityvaobis avtorebi da Semdgenelebi arian roland jalaRania da nugzar gogua.

TbilisSi wignis realizacia moxdeba yovel oTxSabaT dRes, dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-Si

(didube), an, yoveldRe, metro “marjaniSvilis” amosasvlelSi, gazeTebis gamyidvel paatasTan.

cnobisaTvis darekeT _ 557.324.374

namdvili raWuli anekdoti:poloneTSi omis veteranTa Sexve-

draze saqarTvelos delegacia Cavi-da. aTvaliereben, xvdebian, omiswlebs ixseneben. saRamos delegaciiswevri ori raWveli veterani arCans. versad ver ipoves.

diliT erT-erTi movida talaxSiamogangluli.

_ sada xarT, kaco! _ eca dele-gaciis xelmZRvaneli.

_ aqana, xidis afeTqeba dagvavales,da ver movaswariT maSvin, da exlaSevasruleT davaleba.

_ ra davaleba, ris xidi, xom argagiJdi! meore sadaa?

_ deiRupa gmirulad!* * *

megreli iRviZebs namTvralevi,gverdze viRac qali uwevs. araferiar axsovs.

_ ramdeni wlisa xar Sen?_ ramdenisac gamoviyurebi _

gaipranWa qali._ nu ityvilebi, qalo, magdens ar

cocxloben!

26 maiss gamarTulisaqarTvelos Tasis finalisgmiri giorgi papunaSvili iyo.Tbilisis “dinamos” Semtevmanaxevarmcvelma SeZlo is, racaravis Tasis finalSi argaukeTebia: jer angariSilamazi Tavuri dartymiT gaxs-na, meore taimSi dubli mSve-nieri driblingisa da dar-tymis Sedegad Seasrula,xolo manuelsa da daviTvolkovs mSvenieri gadace-mebiT asistentoba gauwia.

2 goli da 2 sagolegadacema aseT SexvedraSi,saqarTvelos donis gaTval-iswinebiTac ki, didebuli miR-wevaa. 19 wlis papunaSviliTbilisis “dinamos” sakvanZofiguraa.

cxadia, finalis Semdeg isuzomod gaxarebuli iyo:

_ Cemze ra vTqva? erTikaci TamaSs ver moigebs. dResmTelma gundma saukeTesodiTamaSa da sezonSigamorCeuli matCi Caatara. Cemigolebic da mogebac biWebisdamsaxurebaa. madloba maTbrZolisTvis, lamazi fexbur-Tisa da am dauviwyari fi-nalisTvis.

minda gia geguCaZes da mTelsamwvrTnelo Stabs pirveli

tituli mivuloco da war-

matebebi vusurvo.

_ zogadad, “samtrediasTan”

aseTi angariSiT mogeba

metismetad moulodneli iyo...

_ ra Tqma unda, aseT an-

gariSs namdvilad ver war-

movidgendi. “samtredia”

Zlieri gundia, gamocdili da

maRali klasis fexburTelebi

hyavs da erTi periodi, Cempi-

onobisTvis ibrZoda.

bunebrivia, dRes mogebis

imedi mqonda, magram gacilebiT

daZabul brZolas velodi.

Tumca es fexburTia da yve-

laferi xdeba.

mixaria, rom mayurebels

lamazi fexburTi vaCveneT da

sezoni tituliT CavamTavreT.

_ gasagebia, rom Tasis mo-

geba kargia, magram dRes mainc

gamorCeulad damuxtuli Can-

diT...

_ es CvenTvis mniSvnelovani

TamaSi iyo. upirvelesad, im-

itom, rom Cempionoba ver

movipoveT. gasagebia, rom su-

perTasi aviReT, magram is mainc

wina sezonis prizi iyo. or-

magad mondomebulebi gavediT

mindorze, raTa sezoni Tasis

mogebiT dagvesrulebina _

“dinamos” utitulod darCena

ar ekadreboda...

_ aris adamiani, visac am

warmatebas miuZRvni?

_ ra Tqma unda! vuZRvni

biZaCems, mis meuRle sofo ar-

jevaniZesa da maT Svils,

romelic guSin daibada da

Tasis finalis gamo es

sixaruli uSualod aqamde

ver mivuloce.

kidev vuZRvni Cems ojaxsa

da megobrebs, radgan maT es

warmateba yvelaze metad

gauxardebaT.

giorgi papunaSvili: Tbilisis “dinamos”utitulod darCena ar ekadreboda...