BEYÝN GGÜCÜ ÝLE ÖÖÐRENMEinsan beyni vücudumuzda üretilen enerjinin dörtte birini harcamakta-dýr. Vücudumuza kýyasla fiziksel yapýsýndaki bu boyut ile harcadýðý enerjiyi

Cemal Kondu

BEYÝN GGÜCÜÝLE ÖÖÐRENME

Yayýn Yönetmeni : Bilal Özbay

Editör : Zeynep Yýldýz

Kapak Tasarým : Gökhan Koç

Ýç Tasarým : Yeliz Yýldýz

Baský-Cilt : Bayrak Matbacýlýk 0212 493 11 06

Genel Yapým : Endülüjans Ýçerik Hizmetleri

1. Baský : Aralýk 2009 Ýstanbul

ISBN : xx xxxxxxx

Yayýncý Sertifika No: 12542

AKÝS KÝTAP / Kitap Yayýncýlýk A. Þ.

Merkez Mah. Konut Sk. No: 9 / 1 Mahmutbey / Baðcýlar / Ýstanbul

Tel: 0212 445 00 45 Fax: 0212 445 00 90

www.akiskitap.com - [email protected]

© AKÝS KÝTAP Tüm yayýn haklarý yayýnevine aittir. Kaynak gösterilerek tanýtým ve iktibas yapýlabilir. Çoðaltýlamaz, basýlamaz, senaryolaþtýrýlamaz

ve farklý biçimlerde hazýrlanýp satýþa sunulamaz. Elektronik ortamlarda yayýnlanamaz.

Cemal KONDU

Yazarýmýz yaklaþýk 14 yýldýr davranýþ bilimleri, bireysel geliþim, in-san mühendisliði, trans, meditasyon, kariyer geliþtirme, iletiþim, duy-gusal zeka, takým çalýþmasý, giriþimcilik, üretken ve yenilikçi zeka, ba-þarý, liderlik, psiko-drama ve örgütsel psikoloji alanýnda birçok özelaraþtýrma ve çalýþmalar gerçekleþtirmiþtir.

INLPTA The International NLP Trainers Association'dan ulusla-rarasý sertifikalý uzman NLP eðitimcisi olan Cemal KONDU 1996 yý-lýndan bu yana ise NLP alanýnda araþtýrma ve çalýþmalarýna devametmektedir. Avrupa'nýn bilinen en genç NLP Trainer'larýndandýr.

BEYÝN GGÜCÜÝLE ÖÖÐRENME

Beyin Gücü ile Öðrenme

4

ÝÇÝNDEKÝLER

ÖnsözGünümüzde içinde yaþadýðýmýz toplumda çok sayýda insan potansi-

yellerini asla gerçekleþtirmezler. Belki çevreleri bunu teþvik etmiyordurya da hatta geliþmeyi engelliyordur... Gücümüz, yaratýcýlýðýmýz ve top-lum olarak geliþmemiz insanlarýmýzýn yetenek ve potansiyellerini geliþ-tirme kapasitemize baðlýdýr. Özellikle de o gizemler ile dolu organa ta-bii ki de beynimize… Beyin bu gezegendeki en karmaþýk ve dikkat çe-ken ve mucizeler dolu organdýr. Beyin üzerine yapýlmýþ olan araþtýrma-lara raðmen hâlâ bilmediðimiz çok þey vardýr. Fakat insan beynininpotansiyelinin gerektiði gibi deðerlendirilmediðini biliyoruz.

Beynimizin sadece % 1'ini kullandýðýmýz þeklindeki yaygýn bir ger-çek var ortada… Ýyi haber þu ki, yaþýnýz veya içinde bulunduðunuz ko-þullar ne olursa olsun, hayatýnýzýn en güzel dönemi -eðer siz isterseniz-hâlâ önümüzde olabilir, çünkü beyin gücünün çok büyük kýsmý kulla-nýlmamýþ olmakla kalmaz, keþfedilmemiþ de olur. Bu yalnýzca çok iyi birhaber deðil, mükemmel ötesi bir haber... Bu kitapta iþte o muazzam be-yin gücümüzü, kullanýlmayan beyin gücümüzü geliþtirmeniz hedefi ileyola çýktýk…

Sizin için hazýrladýðýmýz etkin öðrenme, zihinsel matematik kitabýn-da beyin, bellek, öðrenme, beyin gücünü daha etkin seviyeye taþýmakve zihinsel matematik becerilerinizin farkýna varmak ve daha üst sevi-yeye taþýmak için iþinize yarayabilecek ve kolayca uygulayabileceðinizçok sayýda test ile kendi seviyenizi öðrenebilecek ve daha üst seviyeyekendinizi taþýyabileceksiniz. Öðrenme seviyenizi ve zihinsel matematik-sel iþlem becerileriniz etkin seviye taþýyacak ve bu sayede bilgileri dahakolay ve hýzlý bir þekilde kullanabilecek bir seviyeye gelebilirsiniz ve


5


6

böylece hayallerinize ve hedeflerinize ulaþma yolunda etkin araçlarkullanabilecek ve kýsa sürede çok fazla yol alýp; hedeflediðiniz yaþamyolunda istediðiniz seviyeye gelebileceksiniz.

"Durup baþarýyý bekleyemezdim ben de onu beklemeden yola çýktým"Baþarý, çözümler bulmanýn ve harekete geçmenin sonucudur. Bi-

raz sabrýn yardýmýyla, gerçek isteklerinize ve bilgeliðinize etkin þekil-de danýþarak, zorlu kararlar almak ve sorunlarý yaratýcý þekilde çöz-mek BÜTÜN beyin gücü kullanma yolunda çok yol almanýzý saðlaya-cak ve öðrenme etkinliðinizi daha üst düzeye taþýyabileceksiniz. Ken-diniz için belki bir iþkence olan matematik iþlemleri daha kolay ola-caktýr. Sizin potansiyeliniz çok büyük, bunu kullanmanýn yolu da osihirli yerde gizli: Beyinde...

Ýyi bir kafaya sahipolmak yetmez; meseleonu iyi kullanmaktýr.

Descartes

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

BEYÝN NEDÝR?Ýnsan vücudunda sinir sisteminin en önemi organý olmakla beraber,

vücudun istemli ya da istemsiz bütün hareketlerini kontrol eden dene-tim merkezidir. Ayný zamanda düþünce, bellek, duygu ve konuþmadansorumludur. Karmaþýk süreçleri çözer ve düzenler. Eþsiz ve karmaþýk biryapýya sahip olan beyin, bedensel, zihinsel, ruhsal organizasyonu saðlar.

Beynimizi ne kadarýný kullandýðýmýz yönünde yapýlan araþtýrmalar veçalýþmalar beyin potansiyelinin çok az bir kýsmýný kullandýðýmýzý ortayakoymuþtur. Ýnsan beyni hiçbir bilgisayarla kýyaslanmayacak kadar karmaþýkve üstün bir yapýya sahiptir. Günümüzde yapýlan araþtýrmalar sonu-cunda beyinle ilgili birçok soruya cevap bulunamasada, beynimizle ilgili birçok gizem çözülmüþtür.

Bilim adamlarý insan beyninin potansiyelininancak %1'ini kullandýðýný söylemektedir. Budurumda beynimizin geriye kalan çok büyükbir kýsmýnýn kullanýmý yoktur… Neden beyninpotansiyelinin bu kadar azý kullanýlmaktadýr?

Ana sebepleri, yakýn zamana kadar beyinhakkýnda fazla bilgiye sahip olmamamýz, beyninnasýl çalýþtýðýný bilmememizdi. 20. yüzyýlýn ikin-ci yarýsýndan itibaren beyinle ilgili bilgileri-mizin artýþý hýzlandý. 1930'lu 1940'lý yýllarda


7


8

bile beynin çok basit çalýþtýðý düþünülüyordu. Bir tarafta üç-beþ bilgigiriyor beyinde iþleniyor sonra da bir yerlere yerleþtiriyor diye düþünü-lüyordu. Her þey bu kadardý.

Son yýllarda yapýlan araþtýrmalarda, beynin çok basit çalýþtýðýndanyola çýkarak son derece karmaþýk ve düþünüldüðünden çok farklý birgizem olduðu ortaya çýkarýlmýþtýr.

Beynimiz hakkýnda edinilen bilgilerin çoðuna son 20 - 25 yýllýk za-man periyodunda ulaþýlmýþtýr. Bunlar beynimizi daha etkin kullanmakadýna hem bilmemiz, hem de uygulamamýz gereken önemli bilgiler ol-masýna raðmen, hâlâ okullarda anlatýlmamaktadýr. Bu bilgilere kiþilerkendileri araþtýrarak ulaþabilmektedirler. Burada iþ tamamen kendinidaha etkin kullanmak isteyen bireye düþüyor.

Beyin vücudumuzun en mükemmel sistemidir ve mükemmelliðiayrýntýlarýnda gizlidir. Beraberce beyin hakkýnda bir yolculuða çýka-lým. Beynin ilk oluþumu ve geliþiminden bahsedecek olursak:

Anneden gelen yumurta ve babadan gelen sperm hücresinin birleþ-mesi ile yepyeni bir insaný oluþturacak olan ilk embriyo hücresi meyda-na gelir. Vakit kaybetmeden hücreler bölünmeye baþlar ve zamanla ge-liþir. Embriyonun anne karnýndaki geliþiminde 5. haftadan itibaren olu-þan omurilikte çok süratli bir üretimle saniyede 5000 tane nöron adlý özelbeyin hücresi üretilmeye baþlanýr. Bu bölgede daha sonra beyin oluþur.Beyin hücrelerinin büyük kýsmý embriyonun ilk altý ayýnda oluþur.

Vücudumuzun bütün iþlerini idare eden beynimizdir. Çok hassasbir sistem olan beynimiz hissetme, hareket et-me, iþitme, tat, görme, nefes alma vb. bütünhayati iþlevlerin tümünü elektrik sinyalleriile çalýþan sinir hücreleri ile bunlarý barýn-dýran ve beslenmelerine destek olan hücre-ler ve kan damarlarý yoluyla yerine getirirler.

BEYNÝMÝZÝN SSUYUN ÝÝÇÝNDEYÜZDÜÐÜNÜ BBÝLÝYOR MMUYDUNUZ?Bir yumruk büyüklüðünde ve yaklaþýk 1200 gr. aðýrlýða sahip olan

insan beyni vücudumuzda üretilen enerjinin dörtte birini harcamakta-dýr. Vücudumuza kýyasla fiziksel yapýsýndaki bu boyut ile harcadýðýenerjiyi göz önüne aldýðýmýzda kafamýzýn içindeki mucizevî bilgisayaravermemiz gereken deðeri sanýrým çok daha çabuk fark edebiliriz.

Eðer beyin sývýnýn içinde olmasaydý ve direk kafatasýna temas et-seydi kendi aðýrlýðýnýn altýnda ezilirdi. Bu da kiþinin ölmesine nedenolurdu.


9


10

HER ÝÝNSANINBEYÝN YYAPISI AAYNIDIR

Yapýlan araþtýrmalar bir dâhinin, düþünüldüðü gibi özel bir be-yin yapýsýna sahip olmadýðýný ortaya çýkarmýþtýr. Eðer her insanýn be-yin yapýsý ayný ise, ne oluyor da kimi insanlar beyin gücünü etkin kulla-namayabiliyor?

Herkesin beyin yapýsý ayný olabilir ama herkes onu tanýyýp ona gö-re bu gücü kullanamýyor. Kullananlar ise bunu nasýl kullandýklarýnýbilmiyorlar. Þu ana kadar hayatýnýzda her þey hakkýnda bilgiye sahip-siniz. Gerekli ya da gereksiz… Peki neden bu büyük gücü nasýl daha etkinkullanabileceðiniz hakkýnda bir þey bilmiyorsunuz?

Bu konuda kendinize bir araþtýrma ödevi vermeye ne dersiniz.Kimse için deðil sadece kendiniz için.

'BEYNÝNÝZ UYUYAN BÝR DEV'.

Her þeye yatýrým yapýyoruz. Beynimize ne kadar yatýrým yapýyoruz.Benjamin Franklin þöyle diyor:

"Cebinizdeki parayý zihnimizeboþaltýrsanýz, zihniniz cebiniziparayla dolduracaktýr." Mide-mize yaptýðýmýz yatýrýmýn çokazýný beynimize yapmýþ olsaksizce ne olur?

BEYNÝMÝZÝ TTANIYALIMYetiþkin bir insanda aðýrlýðý 1.2 kg. ve 1.4 kg. arasýndadýr.Beyin, vücudun toplam aðýrlýðýnýn % 2'si kadardýr.Alýnan oksijenin % 25'i beyine gider.Gýdalarýn % 20'sini beyin kullanýr.Vücuttaki kanýn % 15'ini beyin kullanýr.Beynin hacmi doðumda bir yetiþkinin beyninin % 25'i, altý ay-lýkken % 50'si, 2,5 yaþýndayken % 75'i, 5 yaþýndayken de % 90'ýkadardýr.Beyin mesajlarýnýn hýzý saatte 580 km.yi bulabilmektedir. Buyüksek hýz sayesinde ayaklarýmýzdan gelen herhangi bir uyarýnýnbaþýmýza ulaþmasý saniyenin yüzde birinde gerçekleþir. Enerji olarak deðerlendirmek gerekirse teorik olarak beyniniçinde büyük bir þehri (Ýstanbul, Ýzmir, Ankara) kurmaya yetecekpotansiyelde atom enerjisi vardýr.

Ýnsan beyni, sahibininihtiyaçlarýndan fazla

geliþmiþ bir araca benzer. A.R.Wallece


11


12

1 saniyede 10 yeni bilgi yüklense bile ortalama ömürde bir in-sanýn hafýza kapasitesinin yarýsýndan çok azý doldurulabilir.Dünyanýn en hýzlý bilgisayarý saniyede 1 milyar hýzla iþlemyapabilmektedir. Oysa insan beyni saniyede 1 katrilyon hýzlaiþlem yapabilmektedir.Beyin sinir hücrelerini telefon þebekesine benzetirsek beynin1gramýnda bulunan nöronlarýn baðlantý kapasitesinin dünya-daki telefon aðýna eþit olduðu söylemektedir.Ýnsan beynini glikozla çalýþan ve özel bir iþçilik istemeden ya-pýlmýþ genel amaçlý süper bir bilgisayar olarak adlandýrabiliriz.Hesaplara göre hafýzamýz ortalama 70 yýldan fazla olan hayatýmýzýnher saniyesinde 11 olay kaydeder ve buna raðmen de potansiyel hal-de kullanýlmayý bekleyen çok büyük bir boþluk beynimizde yer alýr.Beyin dakikada yüz bin kelimeyi anlayabilecek bir kapasitede(ortalama 400 sayfa) olmasýna raðmen gözümüz bu kadar fazlabilgiyi beynimize gönderemediði için beyin yine tam perfor-mansý ile çalýþmaz.Vücudumuzdaki hassas alýcýlar vardýr. Yaklaþýk 500 bin dokunmadetektörü, 200 bin ýsý detektörü, 4 milyon acýya duyarlý detektörkesintisiz olarak beynimizin ilgili yerlerine bilgi aktarmaktadýr.

BEYÝN NNEDEN YYORULMAZ?Beyin hakkýnda yapýlan araþtýrmalar 2500 yýldýr devam etmektedir

ve bugüne kadar beynin % 5'ini aydýnlatabilmiþlerdir. Günümüzün tek-nolojisi ile deðerlendirirsek, beyin hakkýnda insanoðlunun bilgisininher 10 yýlda bir iki katýna çýktýðýný söyleyebiliriz. "Beynim yoruldu, din-lenmeye ihtiyacým var." diyenleri çok defa duymuþsunuzdur. Fakat beyni-mizin yorulmasý fiziksel olarak mümkün deðildir. Elektro - kimyasal sis-temlerle çalýþan beynimizin kas sistemi ile çalýþan el, kol, göz gibi sis-temlerden farklý yaný yorulmamasýdýr.

Beyin yaþamsal faaliyetlerimizi sürdürmemize yardýmcý olur. Beyin24 saat 7 gün bizim için çalýþýr. Asla yorulmaz. Model olarak banka sis-temini düþünebiliriz sistemi 7 gün 24 saat kullanýr. Biz dinlenirken bileçalýþýr.

Peki; neden bazen beynimizin kilitlendiðini ve sýkýldýðýmýzý hissederiz? Üç nedeni vardýr:

Ayný þeyleri monoton ve kesintisiz olarak tekrar tekrar düþünmek.Üst üste gelen bilgileri tahsis edememek.Fiziksel yorgunluklar (Diðersistemlerin yorgunluklarý).

Beyin yorgunluðumuzun nedenleridir.


13


14

SAÐ VVE SSOL BBEYÝN LLOBLARISon 25 yýlda yapýlan çalýþmalarda ortaya çýkan bilgiler doðrultu-

sunda bu insana özel geliþmiþ kýsým olan korteksin, fiziksel olarakiki ana parçadan oluþtuðu kanýtlanmýþtýr. Böylece korteksin hem fi-ziksel hem de iþlevsel olarak ayrý parçalar olduðu ortaya çýkarýlmýþ-týr. Sað LOB ve sol LOB olmak üzere ikiye ayrýlan beynimizde bil-giler bu iki kýsýmda iþlenmektedir. Sað LOB vücudumuzun sol tara-fýndaki iþlevleri, sol LOB ise vücudumuzda ki sað tarafýnda iþlevleridenetlemektedir.

Sað lobu daha fazla kullanan insanlar duygularý ve sezgileriyle ha-reket ederken, sol lobunu daha etkin kullanan bireyler ise daha çokkuralcý, lisan ve konuþma ilgili etkinliklerde baþarýlýdýrlar.

Sað elini kullanan bir insanýn sol lobu matematik, dil, mantýk,analitik düþünce gibi lineer fonksiyonlarý yönlendirir. Sol LOB ise öð-renilen bilgilerin tek tek kaydedildiði bölümdür.

Sað LOB tanýma ile hayal kurmayla bütünsel algýlama ve sanatýndallarýyla ilgilenen etkinlikleri kontrol eder. Sað loba bilgiler bir bü-tün olarak kaydedilir. Sol elini kullanan kiþilerde sað ve sol lobun bufonksiyonlarý yer deðiþtirir.

Sað LOB ve sol LOB birbirlerinden sadece iþlevsel olarak deðil fi-ziksel olarak da farklýdýr. Sað-sol lob arasýnda iletiþim ise beyin hücre-leri bað demetleri tarafýndan saðlanmaktadýr. Bu demete 'korpus kal-lozum' denir. 300 milyonun üzerinde nörondan meydana gelir. Her ikiloba iþlenen bilgilerin en hassas þekilde koordinasyonunu ve haberleþ-mesini saðlar.

Beyimizin her iki lobunu etkin þekilde kullanmayý öðrendiðinizde,öðrenme ve bellek gücünüzü eþsiz þekilde kullanmaya baþlarsýnýz. Kor-teksin bu her iki lobunun ayný anda kullanýlmasý ile öðrenilen tüm bil-gilerin daha kolay ve daha kalýcý olduðu araþtýrmalar sonucunda ispat-lanmýþtýr. Buna örnek olarak popüler þarkýlarýn çok çabuk öðrenilmesigösterilebilir. Ancak popüler þarkýlarýn bir artýsý daha var: O da þarký-nýn duygularý uyandýrarak, orta beyini de kullanmasý ve kalýcý hafýzayaalýnmasýný saðlamaktýr.

Beynimizin her iki lobunu birlikte kullanmamýzý saðlayan ve ortabeyinde duygularýmýzýn merkezini harekete geçiren her bilgi kolaylýklakalýcý hafýzaya kaydedilir. Edineceðiniz her bilgi hem beyninizin her ikilobunu ayný anda kullanýp hem de duygularýnýzý harekete geçirecek þe-kilde deðil. Her bilgiyi melodilerle süsleyip içine duygu katmak mümkün

YESSi’

Oui

yazý dili

matematik yeteneði

sað el kontrolü sol el kontrolü

müzik yeteneði

irfanhayal gücü

mantýksalsorgulamabilimsel

yetenek

sanat farkýndalýðý

üç boyutlu formlar

B

DDsol lobsað lob

A

konuþma dili


15


16

olmadýðý için, özellikle de okul dersleri birer þarkýya asla dönüþemeyece-ðinden, size okul derslerini öðrenmenizde bunu bilmek nasýl iþinize yara-yabilir? Ýþte bu noktada bilincimiz devreye giriyor. Bilinçli olarak duy-gularýmýzý harekete geçirerek öðrenmemizi etkili, kolay ve kalýcý halegetiriyoruz.

BEYNÝMÝZÝN SSOL- SSAÐTARAFLARININ ÝÝÞLEVLERÝ

SOL BEYÝN☺ Vücudun sað yanýný kontrol etmek

☺ Mantýklý düþünmek

☺ Akýlcý olmak

☺ Sayýlarla çalýþmak

☺ Ardýþýklýk kontrolü yapmak

☺ Matematiksel iþlemler yapmak

☺ Analiz yapmak

☺ Listeleme, sýralama yapmak

☺ Dili doðru kullanmak

SAÐ BEYÝNSOL BEYÝN

☺ Yazmak☺ Okumak☺ Detaylarý fark etmek

AKADEMÝK SOL BEYÝNKelimelerle düþünür.Sol beynin anahtarý, kelimelerdir. Sol beyin kelimelerle çalýþýr.Yazma iþini sözcükler ile yapar. Zor ve karmaþýk baðlantýlarý zorlukla ve adým adým yerine getirir.Her þeyi bir anda algýlayamaz, ayrýntýlarla ilgilenir.

SAÐ BEYÝN☺ Vücudun sol yanýný kontrol etmek☺ Bütünü görmek☺ Sentez yapmak☺ Hayâl gücü kullanmak☺ Yaratýcý olmak☺ Duygusal olmak☺ Renkler, þekillerle çalýþmak☺ Üç boyutlu düþünmek☺ Görüntülerle çalýþmak☺ Ritim algýlamak☺ Müzik sevmek ve müzikten anlamak


17


18

DUYGUSAL SAÐ BEYÝNSað beynin anahtarý da görüntülerdir.Görüntülerle çalýþýr.Zor ve karmaþýk baðlantýlarý kavrayabilir ve doðru tepkilerverir.Bütün üzerine yoðunlaþýr.Birçok deðiþik þeyi ayný zamanda ve 'hepsini birlikte' bir bakýþtaiþler, olaylarý birleþtirir.Dili en çarpýcý, ince tanýmlarla, sembollerle ve duyusal ayrýntý-larla inceler.Olumlu düþünme taraftarýdýr.

BEYÝN HHÜCRELERÝBeynimiz çok sayýda basit hücreden oluþmaktadýr. Beyin hücreleri-

ne Nöron denir. Ýnsan beyninde nöron sayýsý 100 milyarýn üzerindedir.Bu sebeple beynimizi birbirleriyle iliþkili nöron kitlesi olarak da adlan-dýrabiliriz. Beynimizdeki ve omuriliðimizdeki nöronlar birbiriyle iliþ-ki kurarak sinir sistemimizi, sonuçta insan zekâsýný oluþturmaktadýr.Hareketlerinin kontrol ve denetimini saðlar.

Nöronlar, aðaçlar gibi kök, gövde ve dallarý anýmsatan bir yapýya sa-hiptir. Beyin hücreleri sinir uçlarý ile birbirine baðlanýr. Alýnan bilgilerbu baðlar aracýlýyla hücreler arasýnda aktarýlýr. Nöronlarýn, akson vedentrit diye iki uzantýlarý vardýr. Dentritler gelen mesajlarý jet hýzýylahücre gövdesine iletmekle, aksonlar hücre gövdesinde deðerlendirilenbu mesajý baþka bir nörona iletmekle görevlidir. Vücudumuzdaki tümnöronlarýn bu akson ve dentrit uzantýlarý sayesinde, tüm bilgiler iste-nilen yere anýnda iletilerek etkin bir iletiþim kurulur. Böylece beyin,vücudumuzun her noktasýndan eksiksiz bilgi toparlamýþ olur.


19


20

Beyin hücrelerinin birbirleri ile baðlantýlar kurmasý beynimizin ka-pasitesinin artmasý anlamýna gelir. Zihinsel potansiyelimiz beyin hüc-relerimizin arasýndaki baðlantý sayýsý ile orantýlýdýr. Bu durumu dahakolay tarif etmek için bir matematik problemine dönüþtürebiliriz. Beynimizde 10 adet nöron olduðunu kabul edersek, hücreler arasýn-da birbirleriyle baðlanma alternatifleri sayýsý bir permutasyon hesabýolarak hesaplandýðýnda 3,628,800 adet olarak bulunur. Hücre sayýsý-ný bir arttýrýp 11 yaparsak 39,916,800 adet alternatif bað sayýsýna ula-þýlýr. Beyin hücresi sayýmýzýn 100 milyarýn üstünde olmasýndan dolayýoluþabilecek bað sayýsý ve zihin kullanma kapasitemizin büyüklüðütüm heybeti ile göz önüne seriliyor.

Bellek sistemimizin temelini hücreler arasýndaki bu baðlar ve et-kileþimler oluþturmaktadýr. Beyindeki nöronlar arasýndaki baðlantýlarçoðaldýkça bellek kapasitesi de artmaktadýr. Beynimizi kullandýkçanöronlarýn güçlenmesi, bað sayýsý artmasýyla nedeniyle beyin kapasitesi,beyin gücü, bellek gücü sürekli geliþecektir.

BEYÝN HHARÝTASIBeyin korteksi ilgili olduklarý görevlerde uzmanlaþmýþ dört ana bö-

lüme ayrýlabilir. Bu bölümler:Alýn Lobu (Frontal Lobe)Çeper Lobu (Parietal Lobe)Oksipital Lob (Occipital Lobe)Þakak Lobu (Temporal Lobe)

olarak adlandýrýlýrlar.

** MEDÜLLA OBLONGATA: Pons ile medulla spinalis arasýnda bulunan santralsinir sistemi bölümü; beyin kökünün medülla spinalis ile devam eden, piramidal yollarýnponsta çaprazlaþmasýnýn alt kenarýna uzanan en alt kýsmý.

ÇEPER LOBU

OKSÝPÝTAL LOB

BEYÝNCÝK OMURÝLÝK

MEDÜLLA OBLONGATA

PONS ÞAKAK LOBU

ALIN LOBU


21


22

1. AALIN LLOBU ((FRONTAL LLOBE): Alýn lobu baþýn ön kýsmýndayer alýr. Bu LOB kiþilikleri belirler, gelecek hakkýnda planlar yapýldýðý, fi-kirlerin düzenlendiði bölümdür. Bilim adamlarýnýn inþaat iþçileri üzerin-de yaptýklarý araþtýrmalarda inþaatlarda kaza geçiren iþçiler incelenmiþ.Beynin alýn lobuna demir saplanmasý sonucu yaralanmýþ bir inþaat iþçi-si, on dakika sonra kendine gelmiþ ve konuþmaya baþlamýþ. Herkes çokþaþýrmýþ. Ancak þaþkýnlýk iþçinin ameliyatýndan sonra daha da artmýþ.Bu iþçi kazadan önce zeki, çalýþkan, aðýrbaþlý bir insanken; ameliyattansonra, kaypak, iþ bilmeyen ve boþ gezen bir insan haline gelmiþ. Bu araþ-týrmalarla, beyin hangi bölümünden yara alýrsa o bölüme ait olan bilgi-lerde ve yeteneklerde sorunlar ortaya çýkacaðý kanýtlanmýþtýr.

2. ÇÇEPER LLOBU ((PARIETAL LLOBE): Çeper lobu adýndan an-laþýlacaðý üzere beynin en üstünde bir kulaktan diðerine uzanan ký-sýmdýr. Vücudumuzdaki her organ beyin korteksi üzerindeki çeper lo-bunda bir bölgeyle temsil edilir. Çeper lobunun hangi organla ilgilikýsmý yara aldýysa kaza sonrasýnda o organda sorun yaþanýr. Bu duru-mu araþtýran bilim adamlarý köpekler üzerinde deneyler yapmýþlardýr.1870 yýlýnda Alman bilim adamlarýnýn bir köpek üzerinde yaptýklarýdeneyler sonucunda, kortekse verilen elektrik akýmlarý ile köpeðinuzuvlarý hareket ettirilebilmiþtir.

3. OOKSÝPÝTAL LLOB ((OCCIPITAL LLOBE): Beynin arka kýsmýn-da yer alýr. Bu bölüm görme ile ilgilidir. Beynin arka kýsmýndaki ok-sipital lobdan yara alan bir insanda kýsmen ya da tamamen körlükgözlenebilir.

4. ÞÞAKAK LLOBU ((TEMPORAL LLOBE): Baþýn her iki yanýndagözler ve kulak arasýnda kalan bölgede yer alýr. Orta beyindeki lim-bik kýsmý ile baðlantýlýdýr. Þakak lobundan yara almak; yaralanma-nýn büyüklüðüne göre yaþanýlan olaylarýn kalýcý hafýzaya kaydedilmeyeteneðini tamamen ortadan kaldýrabilir.

BEYÝN DDALGALARIBeynimiz çalýþmasý sýrasýnda dört farklý elektriksel dalga yaymakta-

dýr. Alfa, beta, teta, delta dalgalarýný yaymaktadýr. Bu dalgalar radyo vetelevizyonlarýn kullandýðý frekanslar olarak düþünülebilir. Hangi kana-lýn frekansýna ayarlarsanýz o frekanstaki yayýnlarý çekersiniz. Fm radyo-lar ve Am radyolarda bulacaðýnýz kanallar farklýdýr. Beynimizin radyo-lar gibi farklý frekanslarda bilgi alýþ-veriþi yaptýðý gerçeði, elektronikcihazlarla ölçülerek tespit edilmiþtir.

Kalýcý öðrenme uygun olan dalga ortamýna geçmesiyle saðlanmak-tadýr. Beynimiz 'uyanýkken, uykuya dalma sýrasýnda, derin uykuda vesakin uyanýklýk' hallerinde farklý elektriksel dalgalar yayar. Dýþ çevre-den gelen uyarýcýlara açýk olduðumuzda uyanýklýk sürecinde beynimizbeta dalgasýný yaymaktadýr. Beynimiz, rahat ve sakin bir ortama girdiði-miz zaman alfa dalgasý yaymaya baþlamaktadýr. Uykuya geçiþ olan yarýuyanýk olan süreçte teta dalgasý yaymaya baþlamaktadýr. Delta dalgasýise derin uyku halindeyken yayýlmaktadýr. Kalýcý öðrenme beynimizinalfa dalga ortamýna geçmesiylegerçekleþmektedir. Çünkü bilgileralfa dalgasýyla uyarýlan bilinçaltý-na daha iyi ve etkili bir þekildeyerleþmektedir.

Bilgilerin kolay, hýzlý ve kalýcýolarak alýnmasýný saðlayan beyindalgasý olan 'alfa' dalgasýný yay-masýný bilinçli olarak saðlamakeðitimli bir zihnin iþidir.


23


24

BEYNÝMÝZÝNELEKTRO-KKÝMYASAL YYAPISI

Bütün insanlarýn beyni ayný elektro-kimyasal yapýyla çalýþmaktadýr.

Sorunlarý çözerken…

Rahatladýðýmýz anlarda…

Derin bir uykudayken…

Virajlý bir yolda araba kullanýrken; yaratýcý olduðunuz hallerde vb.durumlarda hiç beyninizin durumunu merak ettiniz mi?

Sonuçta beynimiz elektro-kimyasal faaliyetlerde bulunan harikaötesi bir fabrikadýr. Düþüncelerin, her biri beynin sinirsel etkinliði-nin bir çeþidi olan beta, alfa, teta, delta beyin dalgalarý sayesindeoluþtuðunu öðrenmiþtik. Bu dalgalar arabanýn viteslerine benzeti-lecek olursa birinci vites teta, ikinci alfa, üçüncü beta, dördüncüvites delta olur.

Arabayý kullanýrken nasýl her vitesin ayrý önemi varsa her dalga-nýn da kendine göre bir önemi vardýr.

Beta, fazlasýyla meþgul olduðumuz hallerde devreye girer. Hýzlý, se-ri ve iniþli dalgalardýr. Heyecanýmýz arttýðýnda veya dýþ faktörlercefazlaca uyarýldýðýmýzda beta dalgalarý yayýnlamaya baþlarýz. Konuþanbiri beta dalgalarý yayarken, ders veren bir öðretmen beta dalgalarý sa-çar. Konuþma sýrasýnda tartýþma çýkar, ortalýk gerginleþirse, beta dal-galarýnýn frekansý artar.

Alfa dalgalarýna gelince… Rahatlayýnca, heyecan yatýþtýðýnda al-fa dalgalarý devreye giriyor. Alfa dalgalarýnýn genliði beta dalgalarýnakýyasla daha yüksek, frekansý daha düþük. Elinizdeki iþ bitince…

Teta dalgalarý zihnimizin bilinçsiz olduðu hallerde ortaya çýkar…Teta dalgalarý bastýrýlmýþ duygular ortaya çýktýðýnda da aktifleþir. Ya-ratýcýlýk için ihtiyaç duyulan beyinsel baðlantýlar da teta dalgalarý sa-yesinde kuruluyor. Uzun bir yolda dümdüz asfaltta yol alýrken, sakinbir yürüyüþte, etkin beyinsel dalganýz teta olur. Ýlginç ve yaratýcý fikir-lerin dalgasýdýr.

Delta dalgalarý son derece düzensiz yayýlýrlar. Uykunun en derinseviyelerinde, yatakta kitap okumaya baþladýðýnýzda…

Araþtýrmalar teta ve delta dalgalarýnýn özellikle yaratýcýlýkla ilgiliolduðunu, bu dalgalarýn beynimizin içine odaklanmamýza yardým et-tiðini ve yaratýcý düþünceyi ortaya çýkardýðýný ileri sürüyor. Bu dalga-larýn en aktif olduðu dönem uykudan uyanma dönemidir. Bu neden-le uykudan uyanma süreci yaratýcýlýk açýsýnda en yararlý dönemdir.Birçok ünlü eser ve birçok bilimsel buluþun fikirlerinin uykudan uya-nýp elde edilmesi tesadüf deðildir.

Yaratýcýlýk ile beynin dalgalarý arasýnda ilinti olduðu belirginleþtik-çe, beynin elektriksel çalýþmasýný düzenleme faaliyetleri de daha po-püler hale geliyor.


25


26

ÖÐRENME NNEDÝR?Öðrenme insanýn doðumundan itibaren geçirdiði deneyimler ve

bilgilerdir.

Öðrenme davranýþlarýn deðiþmesidir. Bilmediðimiz bir bilgiyi bilirhale gelmemiz, yapamadýðýmýz bir etkinliði uygular duruma gelmemizbir öðrenmedir. En yalýn tanýmla öðrenme, bilebilme, yapabilmedir.Öðrenmenin sýnýrý yoktur, yaþam boyu devam eder. Ýnsanlar, her þe-yi bilmek her þeye hâkim olmak ister. Bugünkü uygarlýðý, teknolojivb. durumlarýn hepsi insanýn öðrenme merakýndan ortaya çýkmýþtýr.

Ýnsanýn bilinçli bir varlýk olarak neyi, niçin ve nasýl yapacaðýný bil-mek hem hakký, hem de insan olma sorumluluðunun gereðidir. Öðren-me iþinin zaman, amaç, merak ve irade ile yakýn ilgisi vardýr. Ýrade vezamanýn nasýl kullanýlacaðýný bilmek, öðrenme yollarýný bilmektir.

Öðrenme isteði, merak, heves, disiplin, denge, yeni fikir ve dene-yimlere açýk olma geliþimidir. Baþarýnýn her türüne giden yol, baðým-sýz, yaratýcý düþünme ile döþenmiþtir. Size düþen þey, eðitim sistemiiçinde daha etkin olmak için neler yapmanýz gerektiðini saptamaktýr.

Gerçekten dinlemek, söylenen her þeyi yazmaya çabalamaktanvazgeçip konu üzerinde yoðunlaþarak kavrama yaklaþýmýdýr. Disiplin,gündelik yaþantý içinde baþka bir þeyi elde etmek için diðer bazý þey-lerden fedakârlýk etmekten baþka bir mesele deðildir.

Baþarýlý insanlarla, hemen vazgeçen insanlar arasýndaki fark, ba-þarýlý olanlarýn, baþarýsýzlýðý baþarý için bir adým olarak görmeleridir.

Yapýlan araþtýrmalar sonucunda;

ÖÐRENDÝKLERÝMÝZ:

% 1' ini tatma yoluyla% 1,5' unu dokunarak% 3,5' unu koklayarak% 11' ini iþiterek% 83' ünü görerek öðreniriz…

Yapýlan araþtýrmalarda: Belirli bir temel grupta yapýlan incelemede;zamanýn % 40'ýnda dikkatlerinin daðýnýk olduðu görülür.

Öðrencilerin, konuþmayý dinledikten sonra, ilk on dakikanýn %70'ni, son on dakikanýn % 20'sini hatýrlarlar.

Duyularýmýzla edindiðimiz yaþantýlar ile öðreniyoruz. Kiþi öðrenme-nin gerçekleþmesi için kiþinin duyu organlarýna gelen uyarýcýlara dikkatetmesi yeni gelen bilgileri seçerek kýsa süreli belleðe geçirmesi kýsa sü-reli belleðe gelen bilgiler arasýnda iliþki kurarak gruplamasý ve son ola-rak da uzun süreli bellekteki bilgileri arasýnda iliþki kurarak yeni bilgiile eskileri birleþtirmesi gerekmektedir.


27


28

BÝLÝNÇALTI ÖÖÐRENMEAlfa beyin dalgasý ile öðrenmenin daha kolay, hýzlý ve kalýcý olma-

sýný saðlayan þey alfa dalgalarýnýn bilinçaltýný öðrenmeye açmasýdýr.Öðrenmeyi en etkili þekilde elde etmek için beyninizi alfa düzeyinegetirmeli ve bilinçaltýnýzý da öðrenmeye açmalýsýnýz. Bu teknik sonyýllarda yaygýn olarak yabancý dil öðreniminde kullanýlmaktadýr. Budemek deðildir ki sadece yabancý dili öðrenirken bilinçaltý eðitimebaþvurulur. Öðrenilecek olan her bilgi bilinçaltýný öðrenmeye açaraköðrendiðimizde kalýcý ve etkili olur.

Bilinçli olarak algýlayamadýðýmýz her þeyi bilinçaltýmýz algýlar. Bilin-çaltýna gönderilen tüm mesajlar savunma mekanizmasýný aþarak doð-rudan öðrenilir. Bu konunun en yaygýn kullaným alaný hepimizi haya-týnda sürekli karþýlaþtýðýmýz reklamlardýr. Sinema filmlerinde, film kare-leri arasýna konulmuþ olan reklam kareleri olduðunu duymuþ muydunuz?

Filmler saniyede çok fazla fotoðraf karesinin akýþý ile ortaya çýkar.Gözümüz bu karelerin hepsini görse de beynimiz tüm kareleri ayrý ay-rý kodlandýrmaz. Bu nedenle filmdekiduraðan kareleri hareketli olarak algý-larýz. Tüm kareleri algýlayamadýðýmýziçin bu ardý ardýna gelen film kareleriarasýna yerleþtirilen ve doðrudan bilin-çaltýmýza hitap eden reklamlarý bilinci-miz fark etmez. Ancak bilinçaltýmýzhepsini kaydeder. Ýnsanlarýn düþünce-lerini farkýnda olmadan etkilediði ge-rekçesi ile Avrupa'da bu tür reklamlarhakkýnda sayýsýz tartýþmalar yaþanmýþtýr.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

BEYÝNGÜCÜGELÝÞTÝRME TEKNÝKLERÝ

BEYÝN GGÜCÜ GGELÝÞTÝRMEKÝÇÝN EETKÝLÝ TTEKNÝKLER


29


30

TutumBeyin gücünüz duraðan bir þey deðildir.

Ýnsanlar kendi zihinsel potansiyellerineinanmalýlar. Daha fazla beyin gücüne sahipolabileceðinize inanýn. Olumlu bir tutumkendinize ve yeteneklerinize olan güçlüinançla gerçekleþtirilir. Olumlu bir tutum zi-hin potansiyelinizin daha fazlasýný kullan-mak için ilk adým olacaktýr.

Pozitif ÝfadeBilinçaltýnýzý pozitif bir yapýya kavuþtur-

manýn en etkili ve kolay yolu, önce konuþmalarýnýzýn içinde bulunanve zararsýz gibi görünen negatiflik taþýyan çok küçük ifadeleri kullan-mayý býrakmaktýr ama bu negatif kelimeleri nasýl bir kenara býrakaca-ðýz? Ýlk önce yapmamýz gereken þey, bu olumsuz kelimeleri fark etme-liyiz. Sonra da düþüncelerinizi kontrol altýna alýp en küçük olumsuz-luk düþüncesinden baþlayarak, büyük olumsuzluk düþüncesine doðruonlarýn önce bilincine varýp vücutta ve yüzümüzde meydana getirdi-ði kasýlmalarý gevþetmek ve onlarýn kaslarýmýz sayesinde vücudumuz-dan akýp gitmesini saðlamaktýr.

Konuþmalarýmýzdaki olumsuz sözcükler ve bu sýrada aklýmýzdangeçen negatif düþünceler tek baþlarýna zararsýz bile görünseler, bir za-man sonra bilinçaltýmýzda son derece zararlý etkilere yol açarlar. Bilin-çaltýmýz böylece olumsuz bir tutum alýr. Kendi kendine devamlý pozi-tif sözler söyleyip telkinde bulunan insan, zamanla bilinçaltýnýn oyönde çalýþmasýný saðlar. Bu ayný jimnastik alýþtýrmalarý gibidir.

Pozitif bir tutum geliþtirmek için insan olumlu ifadeler uygulama-lýdýr. Pozitif ifade derken belli pozitif ifadeleri kendimize tekrarlama-

mýzý kastediyoruz. Beyin gücü geliþtirmek isteyen bir insan kendine güniçinde pozitif telkinlerde bulunmalýdýr. Bu telkinlerin bazýlarý aþaðýda-kiler olabilir:

Beyin gücünü günden güne daha fazla geliþiyor.Öðrenmek ve hatýrlamak benim için çok basit bir süreç. Bilgile-ri hem öðrenebilirim hem de öðrendiklerimi hatýrlayabilmemçok kolay benim için...Beynim çok etkili bir þekilde çalýþýyor ve gün içinde bunun fay-dalarýnýn çok fazla farkýna varýyorum.Belleðim güçlü ve zihnim aktiftir.

Yukarýdaki ifadeler doðrultusunda kendi yaratýcýlýðýnýz dâhilinde, sizde kendi ifadelerinizi oluþturup onlarý da sýkça tekrar edebilirsiniz. Tek-rarladýðýnýz ifade bilinçaltýnýza yerleþecek ve beyninizi en iyi düzeydekullanmanýz için sizi programlayacaktýr.

AntioksidanlarSerbest radikaller vücuda ve beyne zarar verir. Antioksidan serbest

radikal arýtýcýsý olarak hareket eden, vücut hücreleriniz içerisinde bun-larý tamamen harcayan, doðal bir maddedir. Beyin, özellikle serbest ra-dikaller, stresi týrmandýran oksijen tabanlý reaktif kimyasallar, kirlilik vegýdalardaki kimyevi maddelerden gelecek zararlara karþý hassastýr. Ser-best radikallerin hastalýk ve yaþlanma ile baðlantýsý olduðu geniþ kabulgörmektedir. Bu yüzden antioksidanlar, beynin etkin çalýþmasý için ya-þamsal öneme sahiptir.


31


32

Beslenmenizde ve yaþam tarzýnýzda serbest radikal bileþenlerini mi-nimuma düþürün ve B1, B5, B6, C ve E vitaminleri, jinseng, ginkgo, çin-ko ve selenyum gibi besinlerde bulunan antioksidan tüketimim arttýrýn.

Selenyum E vitamini ile kombinasyon halinde çalýþýr. C vitaminitemel bir antioksidandýr. Yapýlan araþtýrmalar, yaban mersininin anti-oksidan deðeri nedeniyle beyni besleyen önemli bir yiyecek olduðunugöstermektedir.

Biyoritm DevirleriÝnsanlarýn hayatý, ritmik yani düzenli bi-

yolojik döngülerden etkilenir ve bu etkilerleilgili iyileþtirmeler, düzenlemeler aramayabaþlar. Bu ritimler, çeþitli biyolojik iþlemleribaþlatýrlar veya kontrol ederler.

Vücudumuzda üç bileþen bulunmakta-dýr; fiziksel, duygusal ve entelektüel. Bunlardevirli olarak çalýþýr. Evren farklý enerji tür-lerine dayalý olan devirli bir operasyondur.Ýnsan vücudu üç tür enerjiden - fizikselenerji, duygusal enerji ve entelektüel enerji -oluþan doðanýn bir oluþumudur.

Doðuþtan elde edilen bu enerjiler doðdu-ðumuz anda yaþamýmýzý etkilemeye baþlar.Vücudumuzdaki enerjinin azalýp artmasýnýtemsil ederler. Devirli bir yükselme ve düþüþþeklinde iþler. Bunlara biyoritm devirleri

denmektedir. Biyoritm devirlerinin yaþamýmýzda çok önemli bir etki-si vardýr. Fiziksel devrin tamamlanmasý 23 gün, duygusal devrin 28gün, entelektüel devrin ise 33 gün sürer.

Yukarýdaki temel kurala göre, 1. FFiziksel ddöngü - 223 ggün

KoordinasyonGüçSaðlýk

2. DDuygusal ddöngü - 228 ggün

YaratýcýlýkHassaslýkRuh haliAlgýlamaBilinçlilik

3. AAkli ddöngü - 333 ggün

DikkatAnalitik iþlevsellikMantýksal analizHafýza, hatýrlamaÝletiþim

Entelektüel devir bellek, canlýlýk, fikirleri kavrama yeteneði, anla-ma ve mantýksal düþünme, yaratýcýlýk, hayal gücü vb. gibi entelektüelbecerileri düzenler. Pozitif evre 33 ile 16,5 gün arasý, negatif evre ise16,5 gün sürer. Pozitif evre sýrasýnda zihin yeni fikirlere açýktýr. Bu ev-rede bellek hem akýlda tutma hem hatýrlama konusunda en iyi aþama-sýndadýr. Farklý düþünceleri bir araya getirebilir ve iyi bir kavrayýþa ula-þabilirsiniz. Yaratýcý ve mantýksal düþünme süreçleri doruk noktasýnaulaþýr. Hýzlý bir kavrayýþla yeni bir koþulun üstesinden gelme becerisi busüreçte en iyi durumdadýr. Negatif evre sýrasýnda entelektüel enerji dü-þüktür fakat bu aþamada insanlarýn aptal ve ahmak olduðu anlamýnagelmez. Zihinsel yorgunluk daha sýk görülür.


33


34

Biyoritmin hesaplanmasý: Doðumunuzdan bu yana geçen gün sa-yýsýný hesaplayýn ve sonucu her bir devrin uzunluðuna (3, 28 ve 33)bölün. Artýk yýllarý dikkate almayý da unutmayýn. Kalan, o anki biyo-ritm devrinizin yer aldýðý noktayý verir. Örneðin doðumunuzdan buyana 33.010 gün geçmiþse, 1000 entelektüel devri tamamlamýþsýnýzve o anki devrinizin 10. gününde yer alýyorsunuz demektir. Bu pozitifbir devirdir. Bundan sonra yorum yapmak kolaylaþacaktýr. Biyoritmdevirlerinin düzenli kaydýný tutarsanýz sürekli hesaplamanýz gerek-mez. Doðum tarihinizi girerek biyoritm devirlerini hemen hesaplaya-bileceðiniz cihazlar da vardýr. Biyoritm yazýlýmý piyasada da bulun-maktadýr.

KonsantrasyonKonsantrasyon, bir konuya zihinsel ola-

rak belli bir süre odaklanabilmektir. Kon-santrasyon süresi, kiþiden kiþiye deðiþebil-diði gibi; ayný kiþide konu ve yapýlan iþegöre de deðiþiklik gösterebilir.

Ýnsan beyninin çalýþmasýnda kon-santrasyon ve dikkat çok önemli-

dir. Konsantrasyon yalnýz baþý-na beyin gücünü iki katýna çý-

karýr. Ayný anda iki þeyi birdenyapamazsýnýz -en azýndan iyi birþekilde. Eðer dikkatinizi ikiye ayý-rýrsanýz potansiyel beyin gücünüzyarýya iner. Ancak saðlýklý bir bey-ne sahipseniz düzgün bir þekildekonsantre olabilirsiniz. Konsantras-

yon irade gücünün de bir sonucudur. Eðer konsantre olmak için çabaharcarsanýz beyniniz harekete geçer.

Beyin istemli olarak çalýþan bir organdýr. Bu nedenle onu denetimi-miz altýnda çalýþtýrabiliriz. Beynimizin ayný kalbimiz, midemiz, baðýrsak-larýmýz gibi otonom çalýþtýðýný ve denetlenemez olduðunu sanýrýz. Böy-le düþündüðümüzde olur olmaz zamanlarda elimizde olmadan, isteme-den kendimizi baþka baþka konularý konuþurken, istemediðimiz þeyleriyaparken bulabileceðimiz sonucu çýkar. Oysa hiç de öyle deðildir. Çün-kü beynimiz, bizim istemediðimiz þeyleri yapmamýzý denetleyebilir.

Beyin Ýçin BeslenmeBeynimizin beslenmesi çok önemlidir. Milyonlarca bilgiyi ayný anda

iþleyebilen, 24 saat boyunca deðiþip güncellenebilen beynimizi düzgünbeslemediðimiz takdirde bedelini yorgunluk, dikkat eksikliði, yoðunlaþ-ma ve hafýza yetersizliði gibi rahatsýzlýklarla öderiz. Uzmanlar beyninsaðlýklý beslenmesi için 40 çeþit maddeye ihtiyaç duyulduðunu ve bun-larýn; vitaminler, mineraller, oligo-elemanlar, proteinler ve aminoasit-lerden oluþtuðunu, bu maddelerin de süt, meyve, sebze, ekmek, balýk,saf þeker ve karbonhidratýn da aralarýnda bulunduðu 10 deðiþik gýdaürününde yer aldýðýný belirtiyorlar.

Zihinsel potansiyelimizi gün boyu zirvede tutmak, iniþ-çýkýþlar yaþa-mak istemiyorsak günlük yiyeceklerimizi, 4 hatta 6 eþit parçaya bölerekmini öðünlerle beslenmeliyiz. Sindirim sistemini yoran besinlerden deuzak durmalýyýz. Aksi takdirde kan sindirim sisteminde yoðunlaþýyor buda zihinsel potansiyelimizi düþürüyor. Besinler beyin gücünün destek-lenmesinde temel bir role sahiptir.

En iyi sonuçlarý elde etmek için aþaðýdaki maddeleri not edin:

Sadece acýktýðýnýzda yemek yiyin.


35


36

Az yaðlý yiyecekler tüketin - kanda yað birikmesi düzgün kandolaþýmýný engeller.

Meyve ve sebzeleri beslenmenizin temel maddeleri haline ge-tirin.

Beyninizin tek yakýtý glikozdur.

Kan þekeriniz yükseldiðinde beynin iþlevleri düþer.

Açlýk diyeti yapmanýz beyninizi de aç býrakmanýz anlamýnagelmektedir.

Yer fýstýðý da dahil her tür kuru fasulye ve baklagilleri, tercihentuzsuz olarak, tüketin.

Ceviz, fýndýk, fýstýk, badem gibi yiyecekler konferanslarda,konserlerde, uzun araba yolculuklarýnda, sinirleri kuvvetlendi-rirken, beyindeki haber alma maddelerinin oluþumunu hare-ketlendirirler. Soðan, aþýrý yýpranmaya, fiziksel yorgunluða kar-þý kaný sulandýrýr, beyin oksijeni daha iyi alýr. Karides, beyin be-sinidir. Vücuda önemli omega 3 yað asitleri saðlar. Dikkat ver-me süresini daha uzatýr.

Þeker ve tuzu sýnýrlandýrýn.

Hidrojenize edilmiþ bitkisel yaðlardan kaçýnýn.

Ýþlenmiþ gýdalarý sýnýrlandýrýn.

Daha az kalorili bir beslenme uygulayýn.

Soya ürünlerinin yað oraný az, sinir ileticilerinin yapýlmasýnýsaðlayan aminoasit oraný yüksektir.

Lahana, tiroit bezlerinin aktivitesini yavaþlattýðý için dahastressiz öðrenmeyi saðlar. Stresin getirdiði atýþtýrma krizlerinde,düþük kalorisi sayesinde bol bol çið olarak yenebilir. Limon-

portakal, C vitamininden dolayý canlandýrýr, algýlama yeteneðiniartýrýr. Çalýþma ve sýnav öncesi, limonata veya portakal suyuiçin. Yaban mersini, beynin kanla daha iyi beslenmesi için, uzunsüreli bir öðrenmede ideal bir meyvedir.

Lor peyniri özellikle baðýrsaklardaki probiyotik hareketlerindendolayý en iyi süt ürünüdür.

Zencefil alýndýðý zaman kan sulandýðý için vücutta da-ha serbest akar, beyin oksijenle beslenir. Kimyo-nun da içerdiði uçucu yaðlarýn bütün si-nir sistemini uyarmaktadýr, Anidenbir fikre, bir buluþa ihtiyacýolan kimyon çayý içmeli-dir. Çay, bir fincana iki tat-lý kaþýðý dolusu kimyon eklene-rek yapýlabilir.

Kýrmýzý et kabul edilebilir bir besindir fakatkesinlikle gerekli deðildir.

Balýk beyin için faydalý olan besinlerin listesinde kesinlikleen tepededir. Ringanýn (bir tür balýk) bol bulunduðu bir yerdesadece birkaç doktorla yaþam devam edebilir.

Karbonhidrat almadan önce ilk olarak protein tüketin.

Ayurvedik besinler: Yulaf, yulaf ezmesi, yulaf unu ve yulaf sü-tünün beyni ve sinir sistemini güçlendirdiði söylenmektedir.Ýnek sütünden yapýlan Ghee (Hint hayvansal yaðý) belleði geliþ-tirip zekâyý dengeleyerek enerji dengesizliklerinden kaynakla-nan zihinsel bozukluklarý düzelttiði için çok faydalýdýr. Beyin gü-cünüzü geliþtirmeniz için gereken beslenmede bulunmasý fayda-


37


38

lý olacak genel yiyecekler elma, portakal, ayva, gül suyu, zen-cefil, karanfil, tavuk, balýk, inek sütü, sarýmsak ve ginsengdir.(Çinlilerin þifalý bitkisi).

Havuç, beyin metabolizmasýný canlandýrarak, hatýrlama yete-neðini arttýrýr, bir þey ezberlerken bir küçük tabak sývý yaðlý ha-vuç salatasý yiyin. Uzun bir metin ezberleyebilmek için fazlamiktarda C vitaminine ihtiyaç vardýr. Ananas bunu saðlar, ay-rýca önemli bir element olan mangan içerir. Avokado, kýsa sü-reli hafýza içindir. Fazla miktarda yað asidi içerir. Çalýþýrken ya-rým avokado yeterlidir.

Hepimiz her gün yemekyiyoruz, o halde neden diyetimizebir miktar Ginkgo Biloba veya Evitamini veya ekstra Kolin ekle-meyelim? Beynimiz bize minnet-tar kalacaktýr... Ben son 10 yýldýrdaha fazla protein alýyorum - fa-kat dikkatinizi çekerim kýrmýzý et-ten deðil soya fasulyesi, balýk vetavuktan. Vücudum çeþitli psiko-lojik kanallarýyla bana daha çokproteine ihtiyaç duyduðunu söy-ledi. Zihnin ilerlemeye devam et-mesi için daha da fazla.

Öðle öðünü için en iyibeslenme biçimi omlet ve salata.Çünkü J vitamini (choline) açý-sýndan son derece zengin olan yu-murtanýn tüketilmesi, beyin ve

kalpteki damar sertliðini giderici özelliði açýsýndan önemli.

Beta-karoten ve C ile E vitaminleri açýsýndan zengin bir salata-nýn öðle yemeðinde tüketilmesi yine beynin çabuk yaþlanmasýnýönleyici bir faktör. Uzmanlar yemeði meyveli bir yoðurt ile son-landýrmanýn öðleden

sonrasý stresine karþý bedeni daha dirençli kýlacaðýný düþünüyorlar.

Kahveyi ve kolayý azaltýn. Sabahlarý bir iki fincan kahve uykusersemliðinizi gidermede yardýmcý olur. Fazlasý ise kalp çarpýntý-sýna, huzursuzluða, geç saatlerde de uykusuzluða, korku ve endi-þeye neden olur. Kolalý içeceklerde bol miktarda kafein içerir.Alkol ise ertesi sabah unutkanlýða neden olur.

Sarýmsak kan basýncýnýn düþmesine yardýmcý olur. Kan dolaþýmý-ný temizler. Daha fazla beyin gücü elde etmek için sabahlarý dörtveya beþ bardak suyla birlikte üç diþ sarýmsak yutun. Yapýlanaraþtýrmalar sonucu sarýmsaðýn belleði de güçlendirdiði kanýt-lanmýþtýr.


39


40

Mineraller

Magnezyum: Magnezyumun beyin hücrelerinin canlý tutulmasýiçin çok önemli bir rolü vardýr. Beyin fonksiyonlarýnýn düzenli olarakçalýþabilmesi beyne sürekli olarak biyo-kimyasal enerji saðlanmasýnabaðlýdýr. Uzun süre magnezyum eksikliði ile karþý karþýya kalan beyinhem enerji kaybeder, hem de beyin metabolizmasý hasar görebilir.

Selenyum: En etkili antioksidan minerallerinden biridir. Yaðýnoksitlenmesini önler. Beynin büyük kýsmý yaðdan oluþur, selenyumbaðýþýklýðý arttýrýr ve dolaþým sistemim etkinleþtirir. Kandaki selenyumdüzeyi yaþlandýkça azalýr.

Manganez: Bellek geliþtirici ve sinirleri besleyici bir mineraldir,ayrýca tiroit bezlerinde tiroksin üretilmesine yardýmcý olur.

MeyvelerVücut için en harika gý-

da, meyvedir. Sindirim siste-mi meyveyi, en az enerji sarfederek hazmeder. Beyin sa-dece glikoz, yani þeker ile ça-lýþýr. Meyvelerde bulunanmeyve þekeri, kolayca glikoza

dönüþür ve birçok meyve yüzde 90 - 95 su içerir. Meyveler hem bes-lenme hem de temizlik görevi yapar. Meyveleri daima aç karnýna ye-meliyiz. Meyveler çoðunlukla midede deðil, ince baðýrsaklarda sindi-rilir. En iyi meyve, taze olanýdýr. Taze sýkýlmýþ meyve suyu harikulâdebir içecektir. Meyve sularýný aç karnýna için, 15 - 20 dakika sonra ye-meðe baþlayabilirsiniz.

Enerji için önce meyve þekeri kullanýlýr. Bu da meyve, sebze ve fi-lizlerden elde edilir. Niþastadan sonra da yaðlardan enerji saðlanýr.Enerji için en son kullanýlan þey, proteindir. Özellikle kahvaltýlarda

sadece meyve yer ve meyve suyu içerseniz oldukça dinç kalýrsýnýz. Ýkitür meyve vardýr ve beyni güçlendirmeye yönelik bir diyette bunlarýnbesin deðeri farklýlýk göstermektedir. Hurma ve kuru incir magnezyum,çinko ve demirin yaný sýra önemli ölçüde potasyum, kalsiyum ve fosforalmanýzý saðlar. Bu maddeler harika bir beyin gücü oluþturmada çokönem arz eder.

Ginseng Beynimizin çalýþma þeklini iyileþtirir. Beyin hücrelerine zarar ve-

ren serbest radikallerle mücadele eder. Beyne doðru kan dolaþýmýnýhýzlandýrýr ve böylece performansýný arttýrýr. Ginseng kalp atýþlarýný,kan þekerini ve kan basýncýný düzenleyerek zihinsel fonksiyonlarýdaha iyi bir hale getirir. Endokrin aktivitesini ve metabolizma düze-yini düzenler, uyuþturucu, alkol, kemoterapi ve diðer toksinlere kar-þý dayanýklýlýðý arttýrýr. Yorgunluðu engelleyici maddeler de içerir.

Gingko Biloba Bu bitkisel madde (gingko aðacýnýn yapraklarýndan çýkarýlýr) beyin

güçlendiricilerin en süperi olarak kabul edilir. Gingko biloba bitkiselmaddesinin antioksidan özellikleri de vardýr ve serbest radikallere kar-þý mücadele eder ve arýndýrýcýsýdýr. Hücrelerin en üst düzeyde çalýþma-sýný saðlar. Asetil kolin bellek fonksiyonu için çok önemlidir. Uzun sü-re ginkgo kullanýlmasý beyindeki asetil kolin alýcýlarýnýn sayýsýný arttýr.Belleði, düþünmeyi, muhakemeyi geliþtirme ve genel zihinsel canlýlýðýarttýrma kapasitesine sahiptir. Gingko, beyin enerjisini ve metabolizma-yý harekete geçirmek için beyne daha fazla kan gitmesini saðlar. Yapýlanaraþtýrmalar sonucunda gingko bilobanýn, bilimsel düzeyde hiçbir yan


41


42

etkisi ortaya çýkmamýþtýr. Birçok bilim adamý ginkgoyu akýl ilacý ola-rak tanýmlamaktadýr.

Kýsaca, saðlýklý yaþam için vücudumuzu hazýrlarken beynimizi gözardý etmemeliyiz ve yediðimiz besinlere özen göstermeliyiz.

Egzersiz (Fiziksel)Fiziksel egzersiz beyne daha

fazla kan gitmesini saðlar. Bu dasonuç olarak beyin aktivitelerinihýzlandýrýr. Beyin fonksiyonlarýancak týkalý olmayan ve hasargörmemiþ damarlara sahipsenizgeliþtirilebilir. Egzersiz damarlarýuygun durumda tutar. Ayrýca kal-bi güçlendirir, kolesterolü düþürürve týkalý arterleri açar. Ruh halini

iyileþtirir, stres ve depresyonu uzaklaþtýrýr. Egzersiz yaþamýnýz boyuncakalbinizi genç ve canlý tutar. Yürüyüþ, koþu, yüzme beyin fonksiyonla-rýný geliþtirmek için en uygun olan egzersiz türleridir.

UykuUyku beyin için hayati önem taþýyan bir süreçtir. Uyku her gece

bilinçsiz hale geldiðimiz zihinsel yolculuðun daha fazlasýdýr. Ýnsanlariçin uyku sürecinde kendini yenilemesi, beynin iþlevlerini düzenleme-si, bellekle ilgili çalýþmalarý yapmasý, gün içinde gelen bilgileri deðer-lendirip çeþitli þekilde belleðe atmasý, o bellekten lüzumsuz ayrýntýla-rýn çýkartýlmasý, beynin deðiþik yerlerindeki bilgilerin birbirleriyle ilin-tilendirilmesi, alýnan bilgilerin günlük hayat için önem sýrasýnýn belir-lenmesi gibi faaliyetler gerçekleþir. Bu faaliyetler kýsa süreli bellek ve

uzun süreli bellek arasýndaki geçiþlerin yapýlmasý açýsýndan uykununolmazsa olmazlarýdýr.

Yapýlan araþtýrmalar beynin uyurken rahatlamadýðýný kanýtlamýþ-týr. Tam tersine beynin belli bölgelerindeki elektrik aktivitesi, har-canan oksijen ve enerji aslýnda artmaktadýr. Uyku sýrasýndaki ekstrabeyin aktivitesinin bir amacý belleði güçlendirmektir. Uyku sadecedevamlý meydana gelen yýpranmalarý önleyen protein yenilenmesiy-le belleði korumak için deðildir. Ayný zamanda beyne sinirlerin de-polanmasý için, uygun bir plan içerisinde aþýrý yüklenmeyi önlemeyolu açar.

Belli bir zaman diliminde yeteri kadar uyumazsak belleðimizdeki bil-giler kaybolabilir. Öðle yemeðinden sonra kýsa bir þekerleme günün ge-ri kalan kýsmýný canlý geçirmek için çok iyi gelir. Bir insanýn kaç saatuyumasý gerektiðine dair genel bir kural yoktur. Bu kiþinin yaþam tarzý-na ve iþinin zorluðuna baðlýdýr. Yüksek pozisyonlarda bulunan ve ya-þamda büyük þeyler baþarmak isteyen insanlar amaçsýzca yaþayan in-sanlara göre daha az uyur.


43


44

Serbest RadikallerGünümüzde yaþadýðýmýz çevrede serbest radikaller çok fazladýr.

Mesela, sanayi iþlemleriyle yüksek düzeyde birçok toksik kimyasalmateryal ve aðýr metaller ortaya çýkýyor. Kurþun, arsenik, civa, nikel,zehirli aðýr metaller (içme sularýnda bulunan alüminyum ve kadmi-yum gibi), sanayi sisi, besinlerdeki kimyasal katký maddeleri, sigaradumaný, otomobil egzozu, hidrojenli bitkisel yaðlar ve margarin,sütsüz kremalar, þiþelenmiþ salata soslarý ve ticari yemeklik yaðlargibi yapay doymuþ yað asitleri içermektedir. Bu ürünlerin herhangibirinden (bunlar hazýr ve iþlenmiþ gýdalar ile restoran ve fast food-lardaki yiyeceklerde bulunmaktadýr) tükettiðiniz anda vücut siste-minizde serbest radikallere dönüþürler. Bu yaðlar yüksek ýsýda ha-zýrlanan yiyeceklerde kullanýldýðýnda (kýzartmalarda) sýcaklýk bun-larýn daha çabuk oksitlenmesine ve daha fazla serbest radikal oluþ-turmasýna sebep olur. Bu serbest radikallerin çoðu nereye gider?Vücudunuza giren serbest radikallerin saldýrýsýna karþý tüm organ-lar arasýnda en duyarlý olan beyne zarar verirler.

Arabalarda kurþunlu benzin kullanmaya baþlanmasýndan bu yanadünyada tüm zihinsel fonksiyonlar düþürmüþtür. Ýnsan türü adýna ha-yatta kalma potansiyelini engelleyerek çevreye zehir saçýyor. Kurþun,insan zekâsýna en büyük çevresel tehditlerinden biridir. Kurþunu ta-mamen engellemek mümkün deðildir. Bu zehirli metal okyanuslar vehatta kutup noktalarýný aþarak tüm dünyaya iletilmektedir. Kurþunvücudumuzda da birikmektedir. Ýyi beslenme zehrin etkilerini mini-muma indirmek için önemli olabilir. Bu önermenin doðal sonucu dadoðrudur: kurþun zehri ve etkileri yetersiz beslenmeden dolayý dahaaðýr sonuçlar ortaya çýkarýr. Yeterli demir ve kalsiyum harcanmasýkurþunun zararýný azaltmanýn iyi bir yoludur.

Çinko da kurþun zehrine karþý duyarlýlýðý da etkileyebilmektedir. Dvitamini kurþunun vücutta toplanma miktarýný azaltýr.

Zihinsel Huzur ve MutlulukÝnsan beyni eðer bir sü-

per bilgisayara benzetilirse,nasýl ki bilgisayarda farklýkomutlar farklý iþlemlereyol açýyorsa, beynimizde debir, fikir, bir þema, bir re-sim; insan duygu, düþünceve davranýþlarýný belirler.Zihinsel mutluluk saðlan-dýðý zaman beyin daha et-kili çalýþýr. Bunun için debeynimize bu komutu ver-meliyiz. Mutlu olmak birseçimdir ya da karardýr. Ýn-san mutluluðu þansýn, rast-lantýsal durumlarýn ya da diðer insanlarýn hareketlerinin bir sonucuolarak kabul etse de, aslýnda insanlar kendilerini nasýl mutlu edecekle-rine karar vermelidirler. Ýnsanlar genelde mutsuz olmaya, bilinçsiz birþekilde karar verirler. Mutlu olmaya karar verebilirsiniz ve sizi mutluedecek kaynaklara ulaþabilirsiniz.

Hayal GücüHayal gücü beyni harekete geçirir. Bir koltuða oturun. Önünüze bir

elma koyun. Biraz elmaya bakabilirsiniz. Sonra da kendinizi rahat his-


45


46

settiðinizde gözlerinizi kapatabilirsiniz ve zihninizde elmayý canlandý-rabilirsiniz. Elmayý bir boþluk olarak hayal edin. Olduðundan çok da-ha küçük bir þekilde resmedebilirsiniz zihninizde. Þimdi elmayý oldu-ðundan çok daha büyük düþünerek zihninizdeki resmi deðiþtirebilirsi-niz… Kýrmýzý renkli elma olabileceði gibi farklý renklerde (pembe, sa-rý... vb.) elma da olabilir. Örneðin elmayý farklý abartýlý ve komik gö-rünüþe de sokabilirsiniz. Hatta içinden bir kurt çýkabilirsiniz. Beyinkomik ve ilginç resimleri çok sever, hatta bayýlýr. Belki elmayý canlan-dýrabilirsiniz bile... Bu sizin hayal gücünüzde kalmýþ. Bunu yaparkenbeyninizi çok önemli bir oranda harekete geçecektir. Farklý boyutlarsadece farklý beyin hücreleri tarafýndan algýlanýr. Bu resimleri algýla-ma belleðinizi deðiþtirerek birçok beyin hücresini harekete geçirebil-menizi saðlayacak. Bu görsel þekilleri hayal ederek beyniniz onlarý sa-dece görmekten fazlasýný yapar.

Hayal etme yoluyla hatýrlamayý kolaylaþtýrmak mümkündür. Ha-týrlamayý kolaylaþtýrmak için hatýrlanacak bilgiyi veya olayý kodlamasýrasýnda belleðe yardýmcý olacak bir düzenleme kullanmak gerekir.

Biyolojik Saat Her insanda biyolojik bir

saat vardýr. Bu saat vücutfonksiyonlarýmýzý idare eder.Karanlýk ve gün ýþýðýnýn gün-lük rutinine ayak uyduran birbiyolojik saat, vücut sistemle-rinin birçoðunu düzenlemek-tedir. Bunlar arasýndan kalp

ritmi, kan basýncý, solunum düzeyi ve vücut sýcaklýðý vardýr. Hayvan-lar genelde gezegenin ekolojisinde uygun ortama göre gece veya gün-

düz doðuya yönelir. Biz insanlar en çok gündüz saatlerinde verimli ol-ma eðilimi gösteririz. Tüm gündüz saatleri zihinsel çalýþmaya eþit dere-cede uygun deðildir. Vücudun çeþitli sistemleri hýzlanýp kiþisel iniþ veçýkýþlarý belirlediði için daha iyi çalýþabilir. Ne zaman harekete geçip nezaman geçmediðini bilmeniz çok önemlidir.

MüzikMüzik beyin ve vücut fonksiyonlarýný geliþtirmek ve korumak

için önemli araçlardan birisidir. Yapýlan araþtýrmalar müziðin kon-santrasyon, dikkat, bellek becerileri için çok etkili olduðunu ortayakoymuþtur. Vücudumuzun da müzik gibi ritmi ve temposu vardýr, buyüzden müzik sinir sistemimizi çok etkili bir þekilde harekete geçi-rir. Tüm müzikal ritimlerin en önemlilerini kalpatýþlarýnýzla algýlarsýnýz. Müziðin ritmi bizi ha-reket etmeye zorlar, temposu ise ne kadarhýzlý hareket edeceðimizi belirler. Çalýþ-manýzýn ilerleyiþinizi hýzlandýrýr veeðlenceli bir hale getirir. Müzikdinleyerek koþmanýn veyamüzikal vuruþlarla yapýlanaerobik dansýnýn ne ka-dar popüler olduðunu birdüþünün.

Belirli ritimdeki müzik insanlarý stres-siz bir ortama soktuðundan, bedenlerinirahatlatýr. Böylece zihinsel etkinlikler içinenerji miktarý artar ve zihin tam kapasi-teyle çalýþabilir. Dolayýsýyla bu koþullar-da öðrenilen bilgiler belleðimize daharahat yerleþir.


47


48

Bilim adamlarýnýn yaptýðý araþtýrmalarda bazý müzikler beyni ra-hatlatýcý etki oluþturarak en iyi öðrenme ve en yüksek yaratýcýlýðý içinideal koþularý oluþturan Alfa dalga getirdiðini göstermiþtir. Örneðin;doðada rüzgar, þelale, dalga, kuþ sesi ve yaðmur sesi kalp alýþ-veriþinizve soluk alýþ-veriþiniz düzeyi ile beynin alfa dalgasý yaymasýný saðla-maktadýr. Ayrýca beynin alfa beyin dalgasý yaymasýný saðlamaktadýr.Belli bir müzikle elde edilen rahatlama zihni canlandýrýr ve konsantreolabilmesini saðlar. Bu durum için en uygun bulduðu müzik Bach,Handel, Pachelbel ve Vivaldi gibi barok müziðidir. Bu besteciler zih-nimizle vücudumuzu otomatik olarak senkronize eden özel vuruþlarve tarzlar kullanmýþtýr. Örneðin barok birçok müziði dakikada 60 vu-ruþtan oluþur, bu da ortalama kalp atýþ oranýnýn aynýsýdýr. Müzik ke-sinlikle beyin gücümüzü geliþtirmektedir…

Görsel Bellek GücüResimlerin, grafiklerin, renklerin kullanýldýðý bilgiler bellekte da-

ha uzun kalmaktadýr. Belleðimiz aldýðý bilgiyi resimlendirerek dahakolay saklayabilmektedir.

Yeni bilgileri uyumlu þekilsel karþýlýklar bularak hatýrlama ve aným-sama gücünüzü arttýrabilirsiniz. Ayrýca bilgilerin fiziksel hareket kulla-narak öðrenilmesi de hatýrlatmayý kolaylaþtýrmaktadýr. Örneðin not tu-tarken ya da özet çýkartýrken yaptýðýmýz fiziksel hareket görsel bellekkýsmýný etkileyerek bilgilerin uzun süreli belleðe daha etkin kalmasýnýsaðlamaktadýr.

Sistematik TekrarÖðrenilen bilgilerin bel-

lekte uzun süre etkin bir þe-kilde kalmasýný saðlayanönemli tekniklerden biridesistematik tekrardýr. Tekrar-lar planlý bir þekilde yapýlma-lý ve geniþ zaman aralýðýnayayýlmasý önemlidir. Öðreni-len bilgilerin büyük çoðunlu-ðu 24 saat içinde bellekten atýlmaktadýr. Bu zaman aralýðýnda yapýlantekrarlar çok önemlidir. Örneðin çalýþmanýzý bitirin ve bir süre dinleninve ardýndan konularý tekrar edin. Bir gün sonra ayný konuyu tekraredin böylece 24 içinde yaþanýlan bilgi kaybýný önlemiþ olabilirsiniz. Da-ha sonra tekrarlarýnýzý haftalara ve aylara yayabilirsiniz.

Þekille çalýþýlan bilgiler kolay ve etkin bir þekilde uzun süreli bel-lekte depolanmýþ olacaktýr. Uyumadan önce yapýlan bir tekrar da bil-gilerin daha kolay anýmsanmasýna neden olacaktýr. Ayrýca benzerbilgilerin ardý sýra çalýþýlmasý bu bilgilerin karýþmasýna ve unutulma-sýna neden olacaktýr. Mesela matematik çalýþtýktan hemen sonrageometri çalýþmak bellek gücünü azaltmaktadýr bunun yerine mate-matikten hemen sonra sosyal bilgiler çalýþmak daha iyi olacaktýr.


49


50

Böylece çalýþýlan konular belleðimize daha etkin ve daha kolay birþekilde yerleþecektir.

Mnemonik SistemMnemonik sistemde belirli bir konu, hayal gücü kullanarak

baþka bir imgeyle iliþkilendirilmektedir. Örneðin ezberlenmesi zorolan sayýlar ve kimya formüller, bu teknikle kolay ezberlenebilir veanýmsanabilir.

Eski yunan hatipleri uzun konuþmalarý hatýrlamak için mne-monik sisteminden yararlanmýþlar. Mnemonik sistemle kiþi içinanlamsýz veya düþük anlamlý bilgileri anlamlý hale gelmektedir.Bu sistemin temelinde, bellekte bulunan bilgilerin bilinmeyen ya

da yeni sunulan bilgiler ileçaðrýþtýrýlmasý vardýr. Mne-monik sistemler bellektekibilgilere kolayca ulaþmayýsaðlayan zihinsel dosyalamasistemleridir. Bunlardan bazý-larý anlamlýlýk, organizasyon,çaðrýþým, zihinde canlandýr-ma, dikkat ve ilgidir.

AnlamlýlýkMnemonik sistemde uyarý-

lar, görüntüler, çaðrýþýmlar vehayal kullanýlýr. Bu sistemle ha-týrlanmasý gereken bilgilerindaha anlamlý hale gelmesi he-deflenmektedir. Bilgilerin kiþi

için anlamlý hale gelmesi bu bilgi-lerin hatýrlanmasýný kolaylaþtýr-maktadýr.

Bütün mnemonik sistemlerdebelleðe kaydedilen bilgilerin ön-celikle belirli bir organizasyoniçinde sýralanmasý amaçlanmýþ-týr. Bilgi belleðe belli bir organi-zasyon içinde kaydedildiði zamangerektiðinde bu organizasyonagöre, sistematik bir biçimde gerigetirilmesi saðlanmaktadýr.

ÇaðrýþýmMnemonik sistemde bellekte

daha önce hazýr bulunan malzeme-lerle, belleðe yeni kaydedilenlerarasýnda çaðrýþým kurulur. Çaðrý-þým ilkesi bütün mnemonik sistemlerin temelini oluþturmaktadýr.

Zihinde CanlandýrmaZihinde canlandýrma, nesnelerin zihinde resimsel olarak temsili,

mnemonik sistemlerde oldukça önemli rol oynamaktadýr. Daha öncebellekte yer alan bilgilerin yenilerine baðlanmasýyla oluþan iliþkiler builke uyarýnca görülür hale gelir. Yapýlan araþtýrmalar zihinde canlandýr-manýn hatýrlamayý artýrdýðýný göstermektedir.

Hayal kurmak, beyni harekete geçirse de bazý davranýþlar ger-çek bir fiziksel deneme olmadan da geliþtirilebilir. Bilim adamlar,bir þeyin gerçekten yapýlmadan öðrenilmesini bir yerde gizli bir öð-


51


52

renme olarak tanýmlamýþlardýr. Belli bir fiziksel aktiviteyi gerçek-leþtirdiðinizi hayal etmek için kontrol eden beyin hücrelerini ha-rekete geçirmeniz gerektiðinde bu öðrenme gerçekleþir. Örneðinbir tenis oyuncusu olduðunuzu düþünün. Neyi daha mükemmelhale getirmek istiyorsanýz ilk önce zihninizde canlandýrýn. Sonranasýlsa daha mükemmel olacaktýr. Bu durum beyin potansiyeliniziçinde geçerlidir.

Dikkat ve ÝlgiMnemonik sistemlerde mümkün olduðu kadar dikkat çekici ve il-

ginç çaðrýþýmlar kullanmak gerekir. Bu durum zihinde görsel imgele-rin oluþmasýna katkýda bulunur. Dikkat çekici imgeler garip ve biricikolma eðilimi gösterirler. Ýmgenin biricikliði onun bellekte daha uzunsüre kalmasýný saðlar.

Yukarýda özetlenen ilkeler üzerine temellenen ve bellek araþ-týrmacýlarý tarafýndan sýklýkla kullanýlan genel bazý mnemonikteknikler vardýr.

Zihin Haritasý1970'lerin baþýnda Tony Buzon tarafýndan bulunmuþtur. Zihin hari-

talarý bir not alma ve yaratýcý düþünme tekniðidir. Notlarýnýzý daha ya-ratýcý biçimlerde almanýzý, daha kolay hatýrlamanýzý ve üzerinde çalýþtý-ðýnýz konuyu net bir þekilde anlamanýza yardýmcý olur.

Zihin haritalarý bir düþüncenin, elde edilmek istenen bir þeyin veyaöðrenilecek bir bilginin rengârenk kalemler ve anahtar kelimelerlekâðýt üzerine aktarýlmasýdýr.

Zihin haritalarý beynin sað ve sol lobunu birlikte harekete geçirenve beynin doðal çalýþmasýyla tam uyumlu farklý bir yaklaþýmdýr. Zihinharitalarý ile renk, boyut, hacim, þekil, resim, ritim gibi beynin sað lo-buna ait elemanlar kullanýlmakta ve böylece bellekte bilgilerin kalmasüresi çok uzun olmaktadýr.

Negatif ÝyonlarUzmanlar ortamda ne kadar fazla negatif iyon varsa beyindeki sero-

tonin düzeyinin o kadar düþtüðünü bulmuþtur. Serotonin insaný uyutanhormondur. Bu yüzden negatif iyon bakýmýndan zengin olan temiz ha-va ruhu canlandýrýr ve zihinsel randýmaný arttýrýr.

Handikaplar Stres, depresyon, alkol kullanýmý, sigara, beslenme tarzý, yetersiz bes-

lenme, kronik kabýzlýk, beyin alenileri, yüksek kan basýncý ve hipertansi-yon beyin gücünün önündeki engellerdir. Bu negatif faktörleri düzeltin.


53


54

OksijenKansýz kalan beyin ayný zamanda oksijensiz de kalýr. Belli sinir ile-

ticilerin üretilmesi için de oksijene ihtiyaç duyulduðu söylenmektedir.Beyin vücut aðýrlýðýnýn sadece % 2'sini oluþtururken oksijene olan ih-tiyacý çok fazladýr vücuttaki toplam oksijenin % 20'si, büyüme çaðýn-daki çocuklarda % 50'sidir.

Beynin ZehirlenmesiBeyninizi zehirleyen þeyleri öðren-

meniz onu geliþtiren þeyleri öðrenme-niz kadar önemlidir. Evrensel olarakgüvenli kabul edilen aspirin bile yük-sek dozda alýnýrsa beyin hücreleri içinzehirleyici olabilmektedir.

Güçlü DüþünmeZihninizi yeni düþüncelerin sonsuz

olanaklarýna açýn. Doðuþtan gelenkavrama, anlayýþ, sezgi ve duyumsalalgý güçlerinizi nasýl harekete geçire-ceðinizi öðrenin. Zihinsel becerilerini-ze olan güveninizi geliþtirin.

RitimlerBeynin günlük kendine ait aktivite ve dinlenme ritimleri vardýr.

Her 90 ya da 120 dakikada bir beyin fonksiyonlarýnýzda doðal yüksel-me ve düþüþ meydana gelir. Beyin gücü en az 20 dakikalýðýna azalýr.

Zihinsel beceriler ritimlere göre yükselir ve düþer. Beyninizin geliþmiþiþleyiþine 20 dakika ara verin.

SessizlikZihin bir yerden bir yere, bir kiþi-

den diðerine ve bir düþünceden birbaþka düþünceye doðru dalgalanýr. Ses-sizlik tek çözümdür. Sadece iç sessizliksize sükûnet saðlar.

SigaraSigara akciðerlerin yapýsýnda, kan-

daki oksijen oranýný azaltan deðiþiklik-lere sebep olabilir. Bu da beyin hücre-lerinin fonksiyonunda azalmaya sebepolabilir.

StresStres konsantre olma yeteneðini birçok þekilde yok eder:

Stres, norpinefrin ve serotonin açýða çýkmasýna sebep olur. Businir ileticilerin her ikisi de hýzlý düþünme için gereklidir fakatuzun süreli stres sonucu aþýrý derecede açýða çýkmasý bunlarýndeposunu tüketir ve sonuç olarak beyinde kaynak eksikliðine se-bep olur.Stres, hidro-kortizon açýða çýkarýr. Kronik hidro-kortizon açýðaçýkýþý aslýnda hücreleri öldürerek beynin boyutunu küçültür.Stres, glutamat alýcýlarýný açýða çýkarýr ve beyin hücrelerinde ze-hirlenmeye sebep olur. Bu durum beyni yorar ve kronik durum-


55


56

larda sonuç olarak hücrenin ölümüne sebepölür.

Stres, uyku düzenini bozar. Uykuyetersizliði bir insanýn konsantre olma yete-neðini çabucak etkiler.

Beynin etkili bir þekilde çalýþmasý içinaþaðýdaki yaþam felsefesini geliþtirerek stre-sin üstesinden gelmeniz çok önemlidir:

Þimdiyi Yasayýn: "Þimdi" her þey-dir ve gelecek ise sadece geldiði zaman ya-þanacak olan bir baþka þimdidir. Geçmiþinsuçluluðu ve gelecek kaygýlarý daima onlarýkapanýna alýr. Þimdiki zamaný yakalamayýbilen ve bunu maksimuma çýkaran insanlarstressiz, etkin ve baþarýlý bir yaþamý seçmiþ-

lerdir.

Ýmkansýz Kavramýný Kabul Edin: Yaþamýmýzdaki birçok þeykontrolümüz dýþýndadýr. Doðumumuz bile bir kaderdi. Herhan-gi bir insanýn baþýna herhangi bir zamanda bir kaza gelebilir.Birçok þey deðiþtirilemez. Hayatta kaçýnýlmaz olan her þey na-zikçe kabul edilmelidir, aksi takdirde stres, gerilim ve kaygýylakendimize iþkence ederiz.

Ne Ýseniz Osunuz: Diðerleriyle iliþkimiz bir üstünlük veyaaþaðýlýk hissiyle ilgili deðildir.

Siz Bu Dünyada Eþsizsiniz: Kendinizi bu dünyada yeni birvarlýk olduðunuza inanýn. Eþsiz olmanýzla gurur duymalýsýnýz.Deneyimleriniz, çevreniz ve kalýtýmýn size sunduklarýna sahip-

siniz. Daha iyisi veya daha kötüsü için kendi bahçeni sürmeli veyaþam orkestranýzda kendi küçük enstrümanýnýzý çalmalýsýnýz"olarak belirtmiþlerdir.

Yaþamda Baþarý ya da Baþarýsýzlýk Yoktur: Yaþamda baþarý vebaþarýsýzlýk bir tutum meselesidir. Yaþamda hiçbir baþarýsýzlýkþüphesi yoktur. Baþarýsýzlýk üstlendiðimiz görevi bitirmek için bi-raz daha fazla çaba göstermemiz gerektiði anlamýna gelebilir.

Her Þey Sizin Ýyiliðiniz Ýçin: Yaþamda baþýnýza gelen her þeyinkendi iyiliðiniz için olduðunu düþünün ve olumlu düþünün.

Olumsuzlarý olumluya Dönüþtürün: Stresi yenmenin en iyiyollarýndan biri eksileri artýlara dönüþtürmektir. Sýkýntýlarýnýzýdeðil, size sunulan destekleri düþünün. Eksileri artýlara dönüþtü-recek bir tutum geliþtirin.


57


58

Adalet ve Dürüstlük Beklemeyin: Dünyanýn neredeyse hiç-bir yerinde adalet yoktur. Genellikle bunun bir hak olduðu dü-þünülür. Hapishaneler sadece cezalarýný parayla telafi edeme-yen mahkûmlarla doludur.

Minnettarlýk Beklemek Gerçekçi Deðildir: Ýnsanlarda onla-ra yaptýklarýnýz iyilikleri unutma eðilimi vardýr. Herkesin deðerbilmesini beklemek hiç akýllýca deðildir.

Potansiyelimizi, yeteneklerimizi, etkinliðimizi, karakterimizi vb.geliþtirmek için sýký çalýþmamýz çok daha iyidir…

UyarýcýlarKahve, çay, her tür sigara, alkol, esrar ve kokain gibi diðer eðlence

uyuþturucularý kýsa bir süre için harekete geçirici bir etkiye sahiptir.

ÞekerBeyninizin kanýnýzdaki tat-

lý maddeye ihtiyacý vardýr. Si-nir hücrelerinin en iyi þekildeiþlemesi normal düzeyde neaþýrý fazla, ne aþýrý az kan þeke-rine baðlýdýr. Sinir hücrelerigenelde "kan þekeri" olarak bi-linen kandaki glikoz olmadanhayatta kalamaz ve çoðalamaz.Kederinizi alýr ve sinirliliðiazaltýr. Kandaki glikoz eksikliðibeynin yavaþlamasýna ve aksa-

masýna sebep olabilir.

Güneþ IþýðýAraþtýrmalar kendimizi

enerjik hissetmemiz ve yapa-bileceðimizin en iyisini yap-mamýz için vücudumuzun gü-neþin zararlý ýþýnlarýný almasýgerektiðini göstermektedir.Iþýk bir þekilde beyne ulaþýr vedüþüncelerimizi ve duygularý-mýzý harekete geçirir. Saðlýðý-nýz için güneþ ýþýðýnýn odanýzaya da çalýþma ortamýnýza gir-mesine izin vermelisiniz.

DüþünmeNasýl yürüyüþ fiziksel bir egzersiz olarak düþünülüyorsa, düþünmek

de bir beyin egzersizi olarak kabul edilebilir. Ýnsan zihni kiþinin karþýla-þacaðý zorluklarý doðrudan öðrenme kapasitesine sahiptir.

SeyahatYeni yerleri ziyaret etmek ve yabancýlarla iletiþim kurmak beynin

yeni baðlantýlar oluþturmasýný saðlamak için iyi bir yoldur. Pozitif insan-lar, kavrama fonksiyonunu ve beyin metabolizmasýný korur.

TV ProgramlarýBirçok insanýn ortak eðlencesi TV izlemektir. Çok fazla televizyon


59


60

izlemek beyni pasifleþtirir ve kavrama becerilerini yýpratýr. Yarýþmaprogramlarý buna bir istisna olabilir.Saatlerce TV izleyen çocuklar yap-boz veya spor ve çeþitli oyunlar gi-bi geleneksel çocukluk alýþkanlýklarýndan kaçýnma eðilimi gösterir.Son 20 - 30 yýldýr okula giden çocuklar arasýnda uzamsal zekâ düzeyidüþmektedir.

VitaminlerVitaminler beyin gücünü arttýrmak için çok önemlidir. B vitamini

beynin optimal düzeyde çalýþmasý için en önemli vitamindir. B vita-minleri suda çözülür. Bu da vücudunuzun birçok bölgesinde uzun sü-re saklanmadýklarýný gösterir. Özellikle B12 vitamini beyin gücününarttýrýlmasý için çok önemlidir. C vitamini almak çok akýllýcadýr ve busizi daha da akýllý hale getirebilir. Kanda daha yüksek düzeyde C vita-mini olmasýnýn kavrama performansýný her yaþta arttýrdýðýný ve Aiz-heimer ve felç gibi yaþlanmaya baðlý beyin gerilemelerine karþý koru-duðunu gösteren sayýsýz çalýþma vardýr.

HAYATINIZ DDEÐÝÞTÝRÝN!!Tüm hhayatýnýz bboyunca ddeðiþtirecek bbir yyolculuk nne ddersiniz?

Kendi kkiþisel ggeliþim iiçin yyapacaðýnýz een hharika yyatýrým.

CEMAL KONDU, tarafýndan sunulacak kiþisel geliþim eðitim programlarý kendi kaliteni-zi artýrmayý hedefleyen size özel dizayn edilmiþ mükemmel eðitimler….

Aile Koçluðu (Family Coaching) Sertifika Proðramý

Eðitim Mentörlüðü- Öðrenci Koçluðu Eðitmen Yetiþtirme Proðramý

Yaþam Koçu Yetiþtirme Proðramý

Hýzlý Okuma Eðitmen Yetiþtirme Proðramý

Hafýza Eðitimi Ve Alternatif Düþünce Teknikleri Eðitmenlik Sertifika

Ýzmir Hafýza Eðitimi,

Telkin ve Trans Eðitimi,

Anlayarak Hýzlý Okuma eðitimi

Güzel konuþma ve diksiyon eðitimi

EFT (DUYGUSAL ÖZGÜRLEÞME TEKNÝÐÝ)

Reiki 1

Reiki 2

NLP eðitimleri

NLP Temel Eðitimi

(NLP) Practitioner Eðitimi

Nlp Master Practýtýoner Eðitimi

Ýzmir Öðrenci Koçluðu - Sýnav Koçluðu

Yaþam Koçluðu,

Özgüven geliþtirme eðitimi

Konsantrasyon geliþtirme eðitimi

Dikkat geliþtirme eðitimi

SSAAYYGGIINN NNLLPP && IINNLLPPTTAA DDAANNIIÞÞMMAANNLLIIKK IINNTTEERRNNAATTIIOONNAALL

Kýbrýs Þehitleri No: 30 Daire:11 Alsancak- Ýzmir

Tel: 0232 422 59 54 Cep:0 535 667 32 24

www.cemalkondu.com- www.kesfetkendini.com- www.sayginnlp.com www.sinavkocu.com

Farklý, sýradýþý kitaplar için...

A k i s K i t a p - w w w . a k i s k i t a p . c o m -

Farklý, sýradýþý kitaplar için...

Documents

BEYÝN GGÜCÜ ÝLE ÖÖÐRENMEinsan beyni vücudumuzda üretilen enerjinin dörtte birini harcamakta-dýr. Vücudumuza kýyasla fiziksel yapýsýndaki bu boyut ile harcadýðý enerjiyi