Bai Giang Dung Sai CDT

BÀI GIẢNG DUNG SAI & KỸ THUẬT ĐO

Giảng viên Nguyễn Chí Tâm

Tài liệu học tập dùng cho lớp CĐT1-K5

CHƯƠNG I

TÍNH ĐỔI LẪN CHỨC NĂNG 1.1. Khái niệm về tính đổi lẫn chức năng.

v  Đảm bảo và nâng cao chất lượng sản

phẩm (CLSP) nói chung trong đó có sản

phẩm cơ khí là một yêu cầu khách quan, tất

yếu và ngày càng trở thành một vấn đề thiết

yếu.

v  Để nâng cao CLSP phụ thuộc vào rất nhiều yếu

tố như: kết cấu hợp lý, sử dụng vật liệu phù hợp,

ứng dụng công nghệ Rên Rến, phương pháp nhiệt

luyện thích hợp … Nhưng trong đó, nguyên tắc

thiết kế và chế tạo sản phẩm có tác dụng quan

trọng để sản phẩm đạt chất lượng cao.

v  Khi thiết kế chế tạo một máy hay bộ phận máy,

tùy theo chức năng của chúng mà người thiết kế

phải đề ra một số thông số kỹ thuật tối ưu như:

độ bền, độ chính xác, năng suất, hiệu suất, lượng

Rêu hao nhiên liệu … Thông số này được biểu

hiện bằng một trị số ký hiệu là AΣ*.

v  Máy hay bộ phận máy được cấu thành bởi các chi

Rết máy. Do các chi Rết máy này quyết định tới chất

lượng máy cho nên nó cũng đòi hỏi phải có một thông

số kỹ thuật Ai nào đó như: độ chính xác kích thước,

hình dáng, độ cứng, độ bền… xuất phát từ thông số kỹ

thuật của máy hay bộ phận máy.

v  Mối quan hệ giữa thông số kỹ thuật của máy AΣ và các thông số kỹ thuật Ai của các chi Rết máy được biểu diễn theo quan hệ hàm số như sau:

)(),...,,( 21 in AfAAAfA ==Σ

(i = 1 ÷ n ) (1.1) v  Người thiết kế mong muốn cho máy đạt được thông số kỹ thuật tối ưu AΣ

* và từ (1.1) xác định được các thông số kỹ thuật tối ưu Ai

* của CTM.

v  Tuy nhiên, điều đó không thể thực hiện được vì trong quá trình gia công luôn tồn tại sai số gia

công. Tức là không thể đạt được các giá trị tối ưu

như mong muốn. Vì vậy khi thiết kế, người ta cho

phép thông số kỹ thuật AΣ được phép dao động

trong phạm vi cho phép xung quanh giá trị AΣ* . Khoảng giá trị cho phép đó ký hiệu là TAΣ và gọi là

“Dung sai của thông số kỹ thuật AΣ”.

Ø  Nếu gọi TAi là ‘’Dung sai của thông số kỹ thuật

Ai” của chi Rết máy thứ i, thì từ quan hệ 1.1 ta có:

i

n

1i iTA

Af

TA ∑=

Σ ∂∂

= (1.2)

Ø  Như vậy thấy rằng:

-‐ Khi thiết kế, từ TAΣ →TAi

-‐ Ngược lại.

Ø  Người ta nói rằng các chi tiết máy và máy

được thiết kế theo nguyên tắc này có

“ Tính đổi lẫn chức năng”.

1.1.1. Định nghĩa:

Ø  Tính đổi lẫn chức năng (ĐLCN) của CTM

và máy là tính chất của máy móc, thiết bị và

những chi tiết cấu thành nó đảm bảo khả

năng lắp ráp (hoặc thay thế khi sửa chữa)

không cần lựa chọn, sửa đổi hoặc điều

chỉnh mà vẫn đạt được các yêu cầu kỹ

thuật không phụ thuộc vào độ chính xác

chế tạo.

1.1.2. Các dạng đổi lẫn chức năng:

Ø  Tính đổi lẫn chức năng hoàn toàn:

Ø  Tính đổi lẫn chức năng không hoàn toàn:

Ø  Đổi lẫn chức năng nội:

Ø  Đổi lẫn chức năng ngoại:

1.1.3. Ý nghĩa của �nh đổi lẫn chức năng:

v  Đối với quá trình thiết kế:

ü  Giảm nhẹ được khối lượng công việc

thiết kế qua đó giảm thời gian chuẩn bị sản

xuất của nhà máy.

ü  Tạo điều kiện cho người thiết kế tạo ra

được các máy móc có các thông số phù

hợp, thuận tiện.

v  Trong chế tạo sản phẩm:

ü  Là tiền đề về kỹ thuật cho phép phân

công sản xuất giữa các nhà máy, tiến tới

chuyên môn hóa sản xuất.

ü  Làm đơn giản hoá quá trình lắp ráp và

tạo điều kiện cho việc tự động hoá quá

trình lắp ráp.

v  Đối với quá trình sử dụng:

ü  Hạn chế tối đa giờ chết của máy do việc

chờ chế tạo chi tiết hỏng để thay thế.

ü  Không cần bộ phận sửa chữa cồng kềnh,

phức tạp.

CHƯƠNG II CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ DUNG SAI VÀ LẮP GHÉP

2.1. Kích thước, sai lệch và dung sai: 2.1.1. Kích thước:

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

2.1. Kích thước, sai lệch và dung sai: 2.1.1. Kích thước:

v  Kích thước danh nghĩa (ddn):

2.1.1. Kích thước:

v  Kích thước thực (dth): - Trong thực tế đôi khi sử dụng khái niệm

kích thước thực cục bộ: là khoảng cách tại

một mặt cắt ngang bất kì của một yếu tố,

nghĩa là kích thước đo được giữa 2 điểm

bất kỳ.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

v  Kích thước thực (dth):

v  Kích thước giới hạn:

dmax = Kích thước giới hạn lớn nhất:

dmin = Kích thước giới hạn nhỏ nhất

- Kích thước thực đạt yêu cầu khi nó thoả mãn điều kiện:

dmin ≤ dth ≤ dmax

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

2.1.2. Sai lệch.

Ø  Sai lệch là hiệu số đại số giữa một kích

thước (kích thước thực, kích thước giới

hạn...) với kích thước danh nghĩa.

Ø  Dung sai gia công được cho trên bản vẽ

dưới dạng hai sai lệch so với kích thước

danh nghĩa - được gọi là sai lệch giới hạn.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ø  Sai lệch giới hạn: là hiệu số đại số giữa các kích thước giới hạn và kích thước danh nghĩa. Bao

gồm:

+ Sai lệch trên (ES,es):

ES(es) = D(d)max - D(d)dn

+ Sai lệch dưới (EI,ei):

EI (ei) = D(d)min - D(d)dn

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ø  Sai lệch thực:

D(d)th – D(d)dn

Ø  Sai lệch cơ bản: TCVN quy định: sai lệch cơ bản là một trong hai sai lệch giới hạn nằm gần đường không nhất.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

2.1.3. Dung sai (T). Ø  Dung sai là phạm vi cho phép của sai số. Về trị số dung sai bằng hiệu số giữa hai kích thước giới hạn hoặc hai sai lệch giới hạn.

+ Dung sai kích thước trục: T = dmax - dmin = es - ei

+ Dung sai kích thước lỗ: T = Dmax - Dmin = ES – EI

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

v  Ý nghĩa: Ø  Dung sai luôn có giá trị dương. Ø  Dung sai đặc trưng cho độ chính xác yêu cầu của kích thước(độ chính xác thiết kế).

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

2.2. Lắp ghép:

Các chi tiết trong máy không đứng riêng với nhau. Chúng được tập hợp trong những đơn vị lắp xác định. Ø  Những bề mặt và kích thước mà dựa theo chúng để lắp ghép các chi tiết với nhau gọi là những bề mặt lắp ghép và kích thước lắp ghép. Một mối ghép bao giờ cũng có chung một kích thước danh nghĩa gọi là kích thước danh nghĩa của lắp ghép.

2.2.1. Khái niệm về lắp ghép.

2.2.2. Phân loại.

v  Trong ngành chế tạo máy các mối ghép được sử dụng có thể phân loại theo hình dạng bề mặt lắp ghép:

Ø  Lắp ghép của các bề mặt trụ trơn

Ø  Lắp ghép các bề mặt song song với nhau.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ø  Ngoài ra còn có những mối ghép của các

bề mặt phức tạp như: ren, then hoa ...

v  Bề mặt lắp ghép và kích thước lắp ghép

được chia làm hai loại. Bề mặt bao hoặc

kích thước bao và bề mặt bị bao hoặc kích

thước bị bao.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

1 – Bề mặt bao. 2 – Bề mặt bị bao. D – Kích thước bao. d – Kích thước bị bao.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

v  Đặc trưng của mối ghép được xác định bởi trị số khe hở hoặc độ dôi gọi là đặc �nh của mối ghép. Đặc �nh mối ghép phụ thuộc vào tương quan giữa các kích thước lắp ghép.

v  Đặc tính mối ghép có thể là độ hở hoặc độ dôi. Nếu gọi D là kích thước bao, d là kích thước bị bao, thì đặc tính mối ghép được quyết định bởi hiệu số D – d.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ø  Nếu D -‐ d > 0 cho mối ghép có độ hở .

Ø  Nếu D - d < 0 cho mối ghép có độ dôi.

v  Dựa vào đặc tính mối ghép người ta

phân ra ba nhóm: lắp có độ hở, lắp có độ

dôi và lắp trung gian.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

a) Mối ghép có độ hở (lắp lỏng):

Dmin ≥ dmax

Ø  Đặc trưng của mối ghép là độ hở (S):

Tương ứng với các kích thước giới hạn

của lỗ và trục, lắp ghép có các độ hở giới

hạn.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

+) Độ hở lớn nhất: Smax = Dmax - dmin

+) Độ hở nhỏ nhất: Smin = Dmin - dmax

+) Độ hở trung bình:

2minmax SSSm

+=

Ø  Từ các công thức trên ta có: Smax = (Dmax – DDN) - (dmin – dDN) = ES - ei

Smin = (Dmin – DDN) - (dmax – dDN) = EI – es

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

DminDmax

dmin

dmax

Td

TD

Smin

Smax

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ø  Dung sai của độ hở:

TS = Smax - Smin = ES - ei - EI + es = TD + Td

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

b) Mối ghép có độ dôi (lắp chặt):

Dmax ≤ dmin §  Độ dôi lớn nhất:

Nmax = dmax - Dmin = es - EI §  Độ dôi nhỏ nhất :

Nmin = dmin - Dmax = ei - ES §  Độ dôi trung bình:

2minmax NNNm

+=

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

T D

Nmin

Dmax

Dmin

Nmax

dmin

Td

dmax

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

§  Dung sai của độ dôi:

TN = Nmax - Nmin

= dmax - Dmin - (dmin - Dmax) = Td + TD

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

c) Mối ghép trung gian:

Ø  Trong mối ghép trung gian miền dung sai

kích thước lỗ và kích thước trục nằm xen

kẽ lẫn nhau.

Ø  Đặc trưng của mối ghép là độ hở lớn

nhất (Smax) hoặc độ dôi lớn nhất (Nmax).

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Smax = Dmax -‐ dmin = -‐ Nmin

Nmax = dmax - Dmin = - Smin

2

NS

2

SSS maxmaxminmaxm

−=

+=

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Dmin

TD

Dmax

dmin

Td

dmax

Nmax

Smax

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

-‐ Dung sai của đặc trưng mối ghép.

TN(S) = Smax - Smin = Nmax – Nmin

= Smax + Nmax = TD + Td

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

2.2.3 -‐ Biểu đồ phân bố dung sai.

v  Để biểu diễn dung sai của một kích

thước trên bản vẽ, người ta ghi giá trị sai

lệch ở bên phải giá trị kích thước danh

nghĩa. Trong đó sai lệch trên ghi ở trên, sai

lệch dưới ghi ở dưới. Nếu một trong hai sai

lệch đối xứng qua đường không người ta

ghi dấu ( + ) và giá trị sai lệch đó.

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

v  Ngoài ra, để đơn giản và thuận Rện cho �nh

toán, người ta còn biểu diễn lắp ghép dưới dạng

biểu đồ.

Ví dụ: Φ20 ; Φ40+0,020 ; Φ40+ 0,018 035,0

008,0

++

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Ví dụ: loạt lỗ có kích thước: và loạt trục có kích thước Φ40-‐0,015

020,0005,040++Φ

TD

dT

20

5

-15φdn

®¦êng 0

µm

Smin

Smax

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

v  Ý nghĩa: Nhìn sơ đồ phân bố dung sai dễ dàng

xác định được giá trị của các sai lệch giới hạn, kích

thước giới hạn, dung sai và cũng dễ dàng xác định

được đặc �nh của lắp ghép.

Ví dụ trên: Smin = 5 (µm); Smax = 35 (µm)

"   Chương 2

"   2.1KT,SL,DS

"   2.2 L. ghép

Chöông 3: SAI SOÁ GIA COÂNG

CAÙC YEÁU TOÁ HÌNH HOÏC CUÛA CHI TIEÁT

3.1. KHAÙI NIEÄM

3.2. SAI SOÁ VEÀ KÍCH THÖÔÙC

8:41 AM 44

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHƯƠNG III

3.1. KHAÙI NIEÄM •  Sai soá gia coâng laø söï khoâng phuø hôïp giöõa yeáu toá kyõ thuaät

cuûa chi tieát sau khi gia coâng so vôùi yeâu caàu cuûa thieát keá ñeà ra.

•  Moät vaøi nguyeân nhaân gaây ra sai soá trong quaù trình gia coâng

laø:

+ Sai soá do maùy

+ Sai soá do duïng cuï caét

+ Sai soá do bieán daïng ñaøn hoài

+ Sai soá do rung ñoäng trong quaù trình caét

+ Sai soá do bieán daïng nhieät cuûa heä thoáng coâng ngheä …

8:41 AM 45

3.1. KHAÙI NIEÄM

•  Sai soá gia coâng caùc yeáu toá hình hoïc cuûa chi tieát bao

goàm:

•  + Sai soá kích thöôùc cuûa baûn thaân beà maët gia coâng

+ Sai leäch hình daïng cuûa beà maët gia coâng

+ Sai leäch vò trí töông quan giöõa caùc beà maët

8:41 AM 46


•  Sai soá kích thöôùc gia coâng laø löôïng cheânh leäch giöõa kích

thöôùc thöïc cuûa chi tieát sau khi gia coâng so vôùi khoaûng kích

thöôùc cho pheùp cuûa kích thöôùc ñoù (goïi laø dung sai).

•  Khi nghieân cöùu sai soá kích thöôùc, caàn giaûi quyeát 2 vaán

ñeà:

§  Tìm khoaûng phaân taùn kích thöôùc W

§  Tìm xaùc suaát xuaát hieän cuûa kích thöôùc chi tieát trong

töøng vuøng cuûa khoaûng phaân taùn W

8:41 AM 47


Haøm maät ñoä xaùc suaát xuaát hieän cuûa kích thöôùc gia coâng x coù

daïng: y = f(x)

: voïng soá

σ : sai leäch bình phöông trung bình

8:41 AM 48


•  Ñöôøng bieåu dieãn cuûa haøm maät ñoä coù daïng:

8:41 AM 49


•  Goïi P laø xaùc suaát xuaát

hieän caùc chi tieát coù kích

thöôùc gia coâng naèm trong

vuøng xi ÷ xj cuûa khoaûng

phaân taùn W.

•  Ñeå ñôn giaûn trong tính

toaùn, dôøi truïc tung veà

TTPB:

8:41 AM 50


•  Xaùc suaát xuaát hieän caùc chi tieát coù kích thöôùc trong

vuøng (xi ÷ xj) laø:

51

•  ÖÙng vôùi caùc giaù trò cuûa z, ngöôøi ta tính ñöôïc giaù trò cuûa haøm

Φ(z) vaø 2Φ(z), sau ñoù thaønh laäp baûng cho trong soå tay.

8:41 AM 52

8:41 AM 53

3.2. SAI SOÁ VEÀ KÍCH THÖÔÙC •  Tröôøng hôïp ñaëc bieät xi vaø xj ñoái xöùng nhau qua TTPB :

8:41 AM 54


•  Xaùc suaát xuaát hieän caùc chi tieát coù kích thöôùc trong

khoaûng phaân taùn W:

•  P(w) = P(x1 ÷ x2) = P(z1 ÷ z2) = 100% = 1 = 2Φ(z) •  Vôùi z = |z1| = |z2| •  Theo baûng trò soá tích phaân Φ(z) Vôùi z = 3 ⇒ 2Φ(z) = 0,9973 z1 = -3 ⇒ x1 = -3σ z2 = 3 ⇒ x2 = 3σ ⇒ W = 6σ 8:41 AM 55

3.2. SAI SOÁ VEÀ KÍCH THÖÔÙC •  Ñeå ñaùnh giaù loaït chi tieát gia coâng, caàn so saùnh khoaûng

phaân taùn W vôùi khoaûng dung sai T. Coù theå xảy ra caùc tröôøng hôïp sau:

•  * Trung taâm phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai

8:41 AM 56

Khoâng coù pheá phaåm Coù pheá phaåm

W ≤ T W > T


•  * Trung taâm phaân boá khoâng truøng vôùi trung taâm dung

sai

8:41 AM 57

Coù theå coù pheá phaåm

Ppheá phaåm = P(Xp ÷ X2) = Φ(X2) - Φ(Xp)

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 3 1. Neáu gia coâng moät loaït chi tieát coù ñöôøng cong phaân boá theo

hình beân, coù theå keát luaän raèng loaït saûn phaåm:

a. Khoâng coù pheá phaåm. b. Chæ coù pheá phaåm khoâng söûa ñöôïc. c. Chæ coù pheá phaåm söûa ñöôïc. d. Coù caû pheá phaåm söûa ñöôïc vaø khoâng söûa ñöôïc.

8:41 AM 58

Ñaùp aùn:

+xp

Trung taâm dung sai T

TD

Khoaûng phaân taùn W

x2 x1

y = f(x)

x

Trung taâm phaân boá

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 3

2. Chi tieát gia coâng coù kích thöôùc thieát keá d = φ120± 0,018mm. Vôùi ñieàu kieän kích thöôùc gia coâng phaân boá theo qui luaät chuaån, trung taâm phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai, khoaûng phaân taùn baèng khoaûng dung sai, xaùc suaát xuaát hieän kích thöôùc chi tieát coù giaù trò töø d1 = φ119,994 ñeán d2 = φ120,012 ñöôïc tính nhö sau:

8:41 AM 59

Ñaùp aùn:


3.  Gia coâng chi tieát coù kích thöôùc thieát keá D = φ110–0,054 . Neáu kích thöôùc phaân boá theo qui luaät chuaån, trung taâm phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai, saép xeáp caùc xaùc suaát xuaát hieän kích thöôùc coù giaù trò D1 = φ109,954 , D2 = φ109,973 vaø D3 = φ109,987 theo thöù töï nhoû daàn:

a. Xaùc suaát cuûa D1 lôùn nhaát, roài ñeán D3 vaø D2. b. Xaùc suaát cuûa D2 lôùn nhaát, roài ñeán D1 vaø D3. c. Xaùc suaát cuûa D2 lôùn nhaát, roài ñeán D3 vaø D1. d. Xaùc suaát cuûa D3 lôùn nhaát, roài ñeán D1 vaø D2.

8:41 AM 60

Ñaùp aùn:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 3 Caâu 4 vaø 5: Cho moät laép gheùp vôùi d = φ40 ; D = φ40+0,027. Giaû thieát

kích thöôùc loã vaø truïc tuaân theo qui luaät phaân boá chuaån, trung taâm phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai, khoaûng phaân taùn baèng khoaûng dung sai.

61 Ñaùp aùn caâu 4:

4. Ñeå khi laép gheùp vôùi baát kyø chi tieát truïc naøo trong loaït cuõng ñeàu taïo ra laép gheùp coù ñoä hôû thì chi tieát loã phaûi coù kích thöôùc naèm trong khoaûng töø D1 ñeán D2 vôùi : a. D1 = φ40 ; D2 = φ40,027. c. D1 = φ40,018 ; D2 = φ40,027. b. D1 = φ40 ; D2 = φ40,018. d. D1 = φ40,003 ; D2 = φ40,027.

0,0180,003+−

5.

Ñaùp aùn caâu 5:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG

6. Gia coâng loaït chi tieát coù d = Φ80mm, es = 0, σ = 7,5µm, toaøn boä chi tieát ñeàu ñaït yeâu caàu. Xaùc ñònh kích thöôùc thieát keá cuûa chi tieát ñoù: a. d = Φ80-0,030. c. d = Φ80-0,045. b. d = Φ80+0,030. d. d = Φ80+0,045.

8:41 AM 62

Ñaùp aùn:

Chöông 4: DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP BEÀ MAËT TRÔN

4.1. QUY ĐỊNH DUNG SAI LẮP GHÉP

4.2. QUY ĐỊNH LẮP GHÉP

4.3. GHI KÝ HIỆU SAI LỆCH VÀ LẮP GHÉP TRÊN BẢN VẼ

4.4. DUNG SAI LẮP GHÉP CHI TIẾT VỚI Ổ LĂN

4.5 DUNG SAI LẮP GHÉP THEN

4.6 DUNG SAI LẮP GHÉP THEN HOA

4.7. CHỌN KIỂU LẮP TIÊU CHUẨN CHO MỐI GHÉP KHI T.KẾ

4.8. DUNG SAI KÍCH THƯỚC CALIP

End

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHƯƠNG 4

4.1. QUY ĐỊNH DUNG SAI LẮP GHÉP

•  4.1.1. Công thức dung sai

•  4.1.2. Cấp chính xác

•  4.1.3. Khoảng kích thước

•  4.1.4. Vị trí miền dung sai

•  4.1.5. Miền dung sai

End

- Trong ngành CTM có 2 loại mối ghép: chủ yếu là mối ghép trụ trơn và mối ghép giữa các bề mặt song song. Ngoài ra còn có những mối ghép đặc biệt. Trong đó, mối ghép trụ trơn được sử dụng thông dụng nhất.

ĐẶT VẤN ĐỀ

- Trong mối ghép trụ trơn có 2 đặc tính lắp ghép đó là: mối ghép có độ hở và mối ghép có độ dôi. Đặc tính của lắp ghép sẽ phụ thuộc vào sự biến đổi của loạt kích thước lỗ và loạt kích thước trục.

Vì vậy vấn đề đặt ra là cần phải thống nhất việc quy định dung sai cho các kích thước lắp ghép.

4.1.1. CÔNG THỨC DUNG SAI

Mối quan hệ giữa sai số chế tạo và kích thước gia công như sau:

Δ

0 d

Δ =C dx

- C là hệ số chỉ mức độ chính xác của phương pháp gia công. - x = 2,5 ÷ 3,5.

- Xác định được sai số ứng với kích thước gia công mà ta tìm cách điều chỉnh

máy sao cho sai số này nằm trong giới hạn dung sai yêu cầu.

- Sai số phụ thuộc vào kích thước gia công và điều kiện gia công. Do đó công

thức trên có thể viết thành δ = a.i

- Khi đó:

Dung sai được xác định theo công thức sau: T = a.i (4.2)

a - Hệ số cấp chính xác. i - Đơn vị dung sai phụ thuộc độ lớn kích thước danh nghĩa (µm).

4.1.1. CÔNG THỨC DUNG SAI

4.1.2. CẤP CHÍNH XÁC

TCVN 2244 - 99 qui ñònh chia möùc ñoä chính xaùc cuûa kích

thöôùc chi tieát ra laøm 20 caáp theo thöù töï ñoä chính xaùc giaûm

daàn : IT01 ; IT0 ; IT1 ; IT2 ; IT3 ; … ; IT18.

•  * Caáp chính xaùc IT01 đến IT4 : duøng cho caùc kích thöôùc

laép gheùp trong duïng cuï ño, duïng cuï kieåm tra.

•  * Caáp chính xaùc töø IT5 ñeán IT11 : duøng cho caùc kích

thöôùc laép gheùp trong caùc maùy moùc thoâng duïng.

•  * Caáp chính xaùc töø IT12 ñeán IT18 : duøng cho caùc kích

thöôùc khoâng laép gheùp hoaëc caùc kích thöôùc cuûa caùc moái

gheùp thoâ. End


•  ¯ Trò soá dung sai ñöôïc tính theo coâng thöùc dung sai:

•  + Ñoái vôùi caáp chính xaùc töø IT5 ñeán IT18

•  T = a. i (µm)

•  a - Heä soá chính xaùc, phuï thuoäc vaøo caáp chính xaùc.

End

•  i : Đôn vò dung sai, phuï thuoäc vaøo kích thöôùc danh nghóa D.

• 


•  + Ñoái vôùi caáp chính xaùc IT01 , IT0 , IT1

•  + Caùc trò soá dung sai ñoái caùc caáp chính xaùc IT2, IT3, IT4

laø caùc soá haïng gaàn ñuùng cuûa moät caáp soá nhaân maø soá haïng

thöù nhaát vaø soá haïng cuoái cuøng laø caùc trò soá dung sai cuûa

caáp chính xaùc IT1 vaø IT5.

End

4.1.3. KHOẢNG KÍCH THƯỚC DANH NGHĨA

- Trong cùng một cấp chính xác nhận thấy trị số dung sai chỉ phụ thuộc vào i tức là phụ thuộc vào kích thước.

- Vì vậy, để thuận tiện ta cần quy định dung sai cho từng khoảng kích thước. - Giá trị dung sai mỗi khoảng được tính theo kích thước trung bình D của khoảng:

D1, D2 – Các kích thước biên của khoảng

End

4.1.3. KHOẢNG KÍCH THƯỚC DANH NGHĨA

4.1.4. VỊ TRÍ DUNG SAI

•  Sô ñoà boá trí sai leäch cô baûn cuûa loã

End

•  * Sai leäch cô baûn H coù EI = 0 •  * Sai leäch cô baûn Js : mieàn dung sai phaân boá ñoái xöùng qua ñöôøng

0.

• 

•  Vò trí cuûa dung sai ñöôïc theå hieän bôûi sai leäch cô baûn


•  Sô ñoà boá trí sai leäch cô baûn cuûa truïc

End

•  * Sai leäch cô baûn h coù es = 0 •  * Sai leäch cô baûn js : mieàn dung sai phaân boá ñoái xöùng qua ñöôøng

0.

• 

•  * Trò soá vaø daáu cuûa caùc sai leäch cô baûn khaùc ñöôïc qui ñònh

trong TCVN 2244 – 99. Caùc sai leäch cô baûn cuûa loã vaø truïc

coù cuøng moät chöõ kyù hieäu seõ baèng nhau veà trò soá nhöng

ngöôïc daáu.

•  * Sai leäch thöù hai (khoâng cô baûn) ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

•  Vôùi loã : EI = ES - TD hoaëc ES = EI + TD

•  Vôùi truïc : ei = es - Td hoaëc es = ei + Td

End


4.1.5. MIỀN DUNG SAI

Mieàn dung sai ñöôïc taïo ra baèng caùch phoái hôïp giöõa

moät sai leäch cô baûn vôùi moâät caáp chính xaùc

Ví duï : H7 ; Js5 ; F8 vaø h6 ; m7 ; s5 …

Sai leäch cô baûn cuûa loã

Caáp chính xaùc

Mieàn dung sai cuûa loã

End

4.1.5. MIỀN DUNG SAI

•  Tieâu chuaån qui ñònh coù:

•  * 81 mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa truïc (16 mieàn dung

sai öu tieân cuûa truïc)

•  * 72 mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa loã (10 mieàn dung sai

öu tieân cuûa loã )

•  Sai leäch giôùi haïn cuûa loã ñoái vôùi kích thöôùc töø 1 ñeán

500mm cho trong baûng 7 vaø cuûa truïc cho trong baûng 8.

Baûng 3

Baûng 4

Baûng 7 Baûng 8

End

4.2. QUY ĐỊNH LẮP GHÉP

•  4.2.1. Phaân loaïi

•  4.2.2. Choïn heä thoáng dung sai

•  4.2.3. Laép gheùp

End

4.2.1. PHÂN LOẠI

•  a) Heä thoáng loã

•  Heä thoáng loã laø taäp hôïp caùc kieåu laép maø trong ñoù ñoä hôû

hoaëc ñoä doâi cuûa kieåu laép ñöôïc hình thaønh baèng caùch gheùp

caùc truïc khaùc nhau vôùi loã cô baûn.

Ñöôøng 0

Mieàn dung sai cuûa loã cô baûn

Mieàn dung sai cuûa trục

End

4.2.1. PHÂN LOẠI

•  b) Heä thoáng truïc

•  Heä thoáng truïc laø taäp hôïp caùc kieåu laép maø trong ñoù ñoä

hôû hoaëc ñoä doâi cuûa kieåu laép ñöôïc hình thaønh baèng caùch

gheùp caùc loã khaùc nhau vôùi truïc cô baûn.

Ñöôøng 0

Mieàn dung sai cuûa truïc cô baûn

Mieàn dung sai cuûa loã

End

4.2.2. CHỌN HỆ THỐNG DUNG SAI •  ¯ Thoâng thöôøng, caùc laép gheùp ñöôïc choïn theo heä thoáng loã.

•  ¯ Moät soá tröôøng hôïp choïn heä thoáng truïc. Cuï theå laø: •  - Treân moät truïc trôn laép vôùi nhieàu loã maø laép gheùp ôû nhöõng vò trí ñoù coù ñaëc tính khaùc nhau.

•  - Truïc laø moät chi tieát ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoùa vaø ñaõ ñöôïc gia coâng saün nhö laép gheùp voøng ngoaøi cuûa oå laên vôùi loã voû hoäp.

End

Ví dụ: Mối ghép giữa chốt ắc với lỗ của biên và thành piston.

4.2.3. LẮP GHÉP

•  Laép gheùp laø söï phoái hôïp giöõa moät mieàn dung sai cuûa loã

vaø moät mieàn dung sai cuûa truïc theo heä thoáng loã hay heä

thoáng truïc.

•  Laép gheùp tieâu chuaån :

•  TCVN 2245-91 qui ñònh ñoái vôùi kích thöôùc danh nghóa töø

1 ñeán 500 mm coù:

•  * 69 laép gheùp trong heä thoáng loã

•  * 61 laép gheùp trong heä thoáng truïc

Baûng 5

Baûng 6

End

4.2.3. LẮP GHÉP

•  Laép gheùp khoâng tieâu chuaån :

•  Caàn ñaûm baûo hai ñieàu kieän:

•  * Caùc laép gheùp ñöôïc söû duïng trong heä thoáng loã hay heä

thoáng truïc.

•  * Khi trò soá dung sai cuûa loã vaø truïc trong laép gheùp khaùc

nhau thì dung sai cuûa loã phaûi ñöôïc choïn lôùn hôn nhöng

khoâng ñöôïc vöôït quaù 2 caáp chính xaùc.

End

4.3. GHI KYÙ HIEÄU DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP TREÂN BAÛN VEÕ

•  4.3.1. Ghi kyù hieäu dung sai

•  * Neáu ñeå kieåm tra baèng calíp giôùi haïn:

•  * Neáu ñeå gia coâng vaø ño baèng duïng cuï ño coù maët soá:

•  * Cho pheùp ghi keát hôïp caû 2 caùch treân:

End

Φ18H7 ; Φ30e8 ; Φ50JS6 …

Φ18 +0,018 ; Φ30 ; Φ50 ± 0,008 - 0,040 - 0,073

Φ18H7 ( +0,018 ) ; Φ30e8 ( ) - 0,040 - 0,073 ; Φ50JS6 (± 0,008 )

4.3. GHI KYÙ HIEÄU DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP TREÂN BAÛN VEÕ

•  4.3.2. Ghi kyù hieäu laép gheùp

Treân baûn veõ laép, kyù hieäu laép gheùp ñöôïc ghi theo caùc daïng sau:

End

4.4. DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP OÅ LAÊN

IV.1. DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP OÅ LAÊN

4.4.1. Khaùi nieäm

4.4.2. Choïn laép gheùp oå laên

4.4.3. Ñoä hôû höôùng taâm trong oå laên

4.4.4. Ghi kyù hieäu laép gheùp oå laên treân baûn veõ

CÁC LOẠI Ổ LĂN

OÅ bi 1 daõy OÅ bi 2 daõy OÅ bi chaën OÅ bi töï löïa

OÅ ñuõa chaën OÅ ñuõa truï ngaén ñôû OÅ bi chaën OÅ ñuûa coân OÅ kim

OÅ ñuõa truï töï löïa

End

4.4.1. Khaùi nieäm a)  Caáu taïo vaø caùc kích thöôùc cô baûn §  Voøng ngoaøi Voøng ngoaøi

Voøng trong §  Voøng trong

Con laên

§  Con laên

Voøng caùch

§  Voøng caùch


a)  Caáu taïo vaø caùc kích thöôùc cô baûn

Kích thöôùc cô baûn cuûa oå laên:

* Kích thöôùc ñöôøng kính trong cuûa voøng trong d.

* Kích thöôùc ñöôøng kính ngoaøi cuûa voøng ngoaøi D.

* Kích thöôùc chieàu roäng oå B.

+ Caùc kích thöôùc cô baûn ñaït tính ñoåi laãn hoaøn toaøn.

+ Caùc kích thöôùc khaùc cuûa caùc chi tieát beân trong chæ coù tính ñoåi laãn boä phaän.


b) Kyù hieäu

OÅ laên ñöôïc kyù hieäu baèng moät daõy soá, ñoïc theo thöù töï töø phaûi sang traùi.

Ví duï:

Ñöôøng kính trong d cuûa oå laên

Côõ oå

Loaïi oâ’

Ñaëc ñieåm veà caáu taïo

Caáp chính xaùc oå laên

Baûng 11

Ví duï


* Laép gheùp cuûa voøng ngoaøi oå laên vôùi loã cuûa thaân hoäp

ñöôïc thöïc hieän theo heä thoáng truïc.

* Laép gheùp voøng trong oå laên vôùi truïc theo heä thoáng loã.

* Mieàn dung sai cuûa ñöôøng kính D vaø d cuûa oå laên ñeàu

phaân boá veà phía aâm so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa

(baûng phuï luïc 16). Baûng 16


Vieäc choïn kieåu laép cho moái gheùp oå laên treân truïc vaø

trong hoäp tuøy thuoäc vaøo:

+ Kieåu, kích thöôùc vaø caáp chính xaùc oå laên.

+ Ñieàu kieän söû duïng oå.

+ Trò soá, phöông vaø ñaëc tính taûi troïng taùc duïng leân oå.

+ Daïng taûi troïng taùc duïng leân caùc voøng cuûa oå laên.


Caùc daïng taûi troïng:

a) Daïng taûi cuïc boä

Voøng chòu taûi cuïc boä laø voøng chòu taùc duïng cuûa moät löïc höôùng taâm coá ñònh veà

phöông vaø trò soá leân moät ñieåm hoaëc moät

phaàn raát nhoû cuûa ñöôøng laên.

b) Daïng taûi chu kyø

Voøng chòu taûi chu kyø laø voøng chòu taùc duïng cuûa moät löïc höôùng taâm laàn löôït treân

khaép ñöôøng laên cuûa oå.


Voøng trong quay Voøng ngoaøi quay

Voøng chòu taûi cuïc boä

Voøng chòu taûi chu kyø

4.4.2. Choïn laép gheùp oå laên c) Daïng taûi dao ñoäng

Voøng chòu taûi dao ñoäng laø voøng chòu taùc duïng cuûa moät löïc höôùng taâm vaøo moät phaàn ñöôøng laên nhöng phöông vaø trò soá cuûa löïc seõ dao ñoäng trong phaàn ñöôøng laên aáy theo chu kyø quay cuûa löïc.

+ Voøng ñöùng yeân: coù daïng taûi dao ñoäng.

+ Voøng quay: coù daïng taûi chu kyø.

PC PT

Pq

O’

α


c) Daïng taûi dao ñoäng

• 

•  + Voøng ñöùng yeân: coù daïng taûi chu kyø.

+ Voøng quay: coù daïng taûi cuïc boä.


Nguyeân taéc ñeå choïn laép gheùp cho oå laên :

* Voøng chòu taûi cuïc boä vaø dao ñoäng: Choïn laép gheùp coù ñoä hôû.

* Voøng chòu taûi chu kyø: choïn laép gheùp coù ñoä doâi.

Vieäc choïn laép gheùp cuï theå cho caùc voøng cuûa oå laên seõ theo

höôùng daãn trong baûng 12 vaø 13.

Baûng 12

Baûng 13


a)  Ñoä hôû höôùng taâm ban ñaàu Δ1

Ñoä hôû höôùng taâm ban ñaàu Δ1 laø ñoä hôû höôùng taâm

trong oå laên khi môùi cheá taïo xong, chöa laép gheùp vôùi boä

phaän maùy khaùc.

Δ1 = D1 - ( D2 + 2dcl )


b) Ñoä hôû höôùng taâm laép gheùp Δ2

Ñoä hôû höôùng taâm laép gheùp Δ2 laø ñoä hôû höôùng taâm

sau khi laép oå laên vaøo boä phaän maùy.


* Neáu voøng ngoaøi laép coù ñoä doâi : Δ2 = Δ1 - ΔD1

* Neáu voøng trong laép coù ñoä doâi : Δ2 = Δ1 - ΔD2

Vôùi ΔD1, ΔD2 : laø löôïng bieán daïng cuûa voøng ngoaøi,

voøng trong do taùc ñoäng cuûa ñoä doâi laép gheùp.

Ñeå oå laên laøm vieäc ñöôïc thì ngöôøi ta yeâu caàu Δ2 / 0,

nghóa laø :

Δ2 = Δ1 - ΔD1 / 0 ⇒ ΔD1 ≤ Δ1

Δ2 = Δ1 - ΔD2 / 0 ⇒ ΔD2 ≤ Δ1



c) Ñoä hôû höôùng taâm laøm vieäc Δ3

* Ñoä hôû höôùng taâm laøm vieäc Δ3 laø ñoä hôû höôùng taâm

cuûa oå khi oå ñang laøm vieäc.

* Ñoä hôû naøy moät maët bò giaûm ñi do aûnh höôûng cuûa

söï daõn nôû vì nhieät cuûa caùc voøng laên, maët khaùc ñöôïc

taêng leân do moøn trong quaù trình söû duïng vaø do bieán

daïng taïi choã tieáp xuùc giöõa con laên vaø ñöôøng laên.

4.4.4. Ghi kyù hieäu laép gheùp oå laên treân baûn veõ

Treân baûn veõ laép khoâng caàn ghi mieàn dung sai cuûa

caùc ñöôøng kính cô baûn cuûa oå laên maø chæ ghi mieàn dung

sai cuûa kích thöôùc truïc laép vôùi voøng trong vaø cuûa loã treân

thaân hoäp laép vôùi voøng ngoaøi.

4.5. DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP MOÁI GHEÙP THEN


4.5.2. Choïn laép gheùp

4.5. Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then

4.5.1 Khaùi nieäm

End



Then laø moät chi tieát phuï trong moái gheùp hình truï trôn, duøng ñeå coá ñònh theo chieàu quay giöõa truïc vaø nhöõng chi tieát laép treân truïc nhö baùnh raêng, baùnh ñai, tay quay… ñaûm baûo truyeàn moment xoaén yeâu caàu hoaëc ñònh höôùng khi chi tieát di chuyeån tònh tieán treân truïc.

End


End

4.5.1. Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then

a)  Khaùi nieäm

Caùc kích thöôùc cô baûn cuûa moái gheùp then baèng

End



Trong moái gheùp then, kích thöôùc laép gheùp laø beà roäng b

cuûa then.

•  * Laép gheùp beà roäng b giöõa then vôùi raõnh then treân

truïc : choïn theo heä thoáng truïc.

•  * Laép gheùp beà roäng b giöõa then vôùi raõnh then treân loã :

choïn theo heä thoáng truïc.

TCVN 2261 - 77 qui ñònh 3 kieåu laép gheùp cho moái gheùp

then ñoái vôùi kích thöôùc b.

Mieàn dung sai cuûa beà roäng raõnh then treân baïc

Mieàn dung sai cuûa beà roäng then



Mieàn dung sai cuûa beà roäng raõnh then treân truïc

End

4.6. Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa

a) Khaùi nieäm * Then hoa laø hình aûnh cuûa nhieàu then thöôøng lieàn

moät khoái vôùi truïc vaø phaân boá ñeàu treân maët truï.

* Truyeàn ñöôïc coâng suaát lôùn hôn so vôùi moái gheùp then thöôøng cuøng kích thöôùc.

* Coù ñoä beàn cao, chòu va ñaäp vaø taûi troïng ñoäng toát hôn.

End


a) Khaùi nieäm

* Caùc kích thöôùc cô baûn cuûa moái gheùp then hoa goàm:

+ Ñöôøng kính ngoaøi D cuûa loã vaø truïc then hoa.

+ Ñöôøng kính trong d cuûa loã vaø truïc then hoa.

+ Beà roäng b cuûa loã vaø truïc then hoa.

End

d D

b

d D

b

d D

b


a) Khaùi nieäm

•  Coù 3 phöông phaùp ñònh taâm:

•  + Ñònh taâm theo ñöôøng kính ngoaøi D: 2 yeáu toá kích

thöôùc laép gheùp laø D vaø b.

End

d D

b

d D

b


a)  Khaùi nieäm + Ñònh taâm theo ñöôøng kính trong d : 2 yeáu toá kích

thöôùc laép gheùp laø d vaø b.

End

d D

b

d D

b


a)  Khaùi nieäm

+ Ñònh taâm theo maët beân cuûa then b : chæ moät yeáu toá

kích thöôùc laép gheùp laø b

End

d D

b

d D

b


b) Choïn laép gheùp

* Vieäc thaønh laäp caùc mieàn dung sai vaø caùc kieåu laép cho moái gheùp then hoa döïa treân tieâu chuaån cuûa beà maët trôn TCVN 2245 - 91.

* Mieàn dung sai cho moät yeáu toá kích thöôùc naøo ñoù phaûi bao goàm löôïng dung sai cho baûn thaân kích thöôùc ñoù vaø löôïng buø tröø cho sai soá veà vò trí töông quan.

Baûng mieàn dung sai cuûa caùc yeáu toá kích thöôùc then hoa.

Baûng caùc kieåu laép thöôøng duøng

End


c) Ghi kyù hieäu dung sai laép gheùp moái gheùp then hoa

KyÙ hieäu goàm coù:

* Chöõ caùi (d, D, b): bieåu thò cho beà maët ñònh taâm.

* Soá raêng Z cuûa then hoa, giaù trò ñöôøng kính trong d, giaù trò ñöôøng kính ngoaøi D vaø beà roäng b theo thöù töï ñoù.

* Kyù hieäu mieàn dung sai hoaëc laép gheùp cuûa yeáu toá kích thöôùc naøo ñöôïc ghi ngay sau giaù trò kích thöôùc cuûa yeáu toá ñoù.

Ghi chuù: Cho pheùp khoâng chæ daãn dung sai hoaëc kieåu laép cuûa ñöôøng kính khoâng ñònh taâm trong kyù hieäu.

End

4.6. Dung sai vaø laép gheùp moái gheùp then hoa c) Ghi kyù hieäu dung sai laép gheùp moái gheùp then hoa

Ghi treân baûn veõ laép

Ghi treân baûn veõ chi tieát Loã then hoa Truïc then hoa

Ñònh taâm theo ñöôøng kính ngoaøi Ñöôøng kính trong d= 52 Soá then Z=8 Beà roäng then b=10 Ñöôøng kính ngoaøi D= 58

Laép gheùp cuûa ñöôøng kính ngoaøi D : H7/f7 Laép gheùp cuûa beà roäng b : F8/f7

End

4.7. CHỌN KIỂU LẮP TIÊU CHUẨN CHO MỐI GHÉP KHI T.KẾ

•  4.7.1 Choïn kieåu laép coù ñoä hôû

•  4.7.2 Choïn kieåu laép trung gian

•  4.7.3 Choïn kieåu laép coù ñoä doâi

End

Traïng thaùi lyù töôûng (n → ∞)

n

D

S

d n

H

h

III.4.1. Choïn kieåu laép coù ñoä hôû

a) Traïng thaùi laøm vieäc cuûa moái gheùp coù ñoä hôû

Traïng thaùi tónh (n = 0)

Traïng thaùi laøm vieäc (n = n0)

End


•  b) Tính ñoä hôû vaø choïn kieåu laép

•  Böôùc 1 : Tính ñoä hôû ñeå moái gheùp laøm vieäc vôùi hieäu suaát toát

nhaát.

•  Vôùi η : ñoä nhôùt tuyeät ñoái cuûa daàu boâi trôn (Ns/m2),

(baûng phuï luïc 9). •  n: toác ñoä quay töông ñoái giöõa truïc vaø baïc (voøng/phuùt). •  d: ñöôøng kính danh nghóa cuûa moái gheùp (mm). •  l: chieàu daøi beà maët laép gheùp (mm). •  p: aùp suaát trung bình treân beà maët laép gheùp

Baûng 9

End



•  P: phuï taûi taùc duïng leân oå (N).

•  Moái gheùp laøm vieäc vôùi hieäu suaát toát nhaát khi h = 1/4S

•  Khi chaïy do caùc nhaáp nhoä cuûa loã vaø truïc ñoä hôû taêng leân:

End



•  ð Choïn kieåu laép coù ñoä hôû ban ñaàu:

•  Döïa vaøo ñoä hôû ban ñaàu tra baûng laép gheùp theo heä thoáng

loã tìm ñoä hôû trung bình gaàn vôùi ñoä hôû ban ñaàu.

End



•  Böôùc 2 : Kieåm tra laïi yeâu caàu laøm vieäc vôùi cheá ñoä ma saùt

öôùt.

•  Chieàu daøy nhoû nhaát cuûa cheâm daàu hmin phaûi thoûa maõn:

•  k: laø heä soá an toaøn, tính ñeán sai soá hình daùng cuûa chi tieát

laép, thöôøng choïn k = 2 3

End

III.4.2. Choïn kieåu laép trung gian

•  Kieåu laép trung gian thöôøng ñöôïc choïn theo kinh nghieäm:

•  * Phuï taûi caøng lôùn thì moái gheùp phaûi caøng chaët, nghóa laø

phaûi choïn kieåu laép coù ñoä doâi caøng lôùn.

•  * Kích thöôùc laép gheùp caøng lôùn thì ñoä doâi caøng phaûi

giaûm ñeå deã daøng laép raùp.

End


•  Moät soá kieåu laép trung gian coù theå choïn:

•  : 99% laø laép coù ñoä doâi, duøng khi chòu taûi lôùn, coù

va ñaäp, chæ thaùo khi ñaïi tu vaø phaûi duøng maùy eùp.

•  : Nhö treân nhöng khi kích thöôùc lôùn (80% laø ñoä

doâi), laép gheùp oå laên trong cheá taïo maùy naëng.

•  : Coù ñoä hôû, duøng thay theá khi coù thaùo laép thöôøng

xuyeân.

End


•  : Thoâng duïng nhaát, ñoä doâi trung bình Ntb = 1 ÷ 5 µm,

ñoä ñoàng taâm toát, duøng cho moái gheùp coá ñònh nhö baùnh

raêng, baùnh ñai, baùnh ñaø, baïc loùt vôùi oå tröôït …

•  : Duøng cho laép gheùp coù ñoä chính xaùc cao hôn nhö laép

gheùp oå bi truïc chính maùy tieän trong loã hoäp truïc chính.

End

III.4.3 Choïn kieåu laép coù ñoä doâi

•  a) Ñaëc ñieåm:

•  Duøng cho laép gheùp coá ñònh giöõa hai chi tieát vôùi nhau vaø

khoâng thaùo laép trong quaù trình söû duïng.

•  ¯ Töø ñaëc ñieåm naøy, yeâu caàu cuûa moái gheùp coù ñoä doâi laø:

•  - Ñoä doâi phaûi ñuû lôùn ñeå giöõ chaët hai chi tieát döôùi taùc

duïng cuûa taûi troïng trong quaù trình laøm vieäc.

•  - Ñoä doâi khoâng quaù lôùn, ñaûm baûo beà maët chi tieát

khoâng bò phaù hoûng sau khi laép.

End


•  b) Tính vaø choïn kieåu laép

•  Böôùc 1 : Tính ñoä doâi nhoû nhaát cho pheùp [Nmin].

•  * Ñoä doâi sau khi laép gheùp:

•  * Quan heä giöõa aùp suaát vaø ñoä doâi tuaân theo qui luaät :

End



•  p : aùp suaát treân beà maët laép gheùp coù ñoä doâi (N/

m2).

•  N: ñoä doâi cuûa laép gheùp (µm).

•  d : kích thöôùc ñöôøng kính cuûa laép gheùp (mm).

•  E1, E2 : moñuyn ñaøn hoài cuûa vaät lieäu chi tieát bò

bao (truïc) vaø chi tieát bao (loã).

End



•  C1 , C2 : caùc heä soá tính toaùn, ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

•  Chi tieát bò bao:

•  Chi tieát bao:

•  µ1 , μ2: heä soá poisson cuûa vaät lieäu

End

4.7.3 Choïn kieåu laép coù ñoä doâi


•  Tuøy theo ñieàu kieän laøm vieäc cuûa moái gheùp, tính ñoä doâi

nhoû nhaát cho pheùp [Nmin] trong caùc tröôøng hôïp sau:

•  * Tröôøng hôïp moái gheùp chòu löïc doïc truïc P

•  Thay coâng thöùc tính aùp suaát vaøo ta coù:

•  f : heä soá ma saùt.

d, l : ñöôøng kính vaø chieàu daøi moái gheùp (mm) End



•  * Tröôøng hôïp moái gheùp chòu moment xoaén Mx.


End



•  * Tröôøng hôïp moái gheùp chòu caû löïc doïc truïc P vaø moment

xoaén Mx


End



•  Böôùc 2 : Tính ñoä doâi lôùn nhaát cho pheùp ñeå chi tieát khoâng

bò phaù vôõ.

•  * Ñieàu kieän öùng suaát sinh ra trong chi tieát σ vôùi öùng suaát

giôùi haïn chaûy cho pheùp [σσб] cuûa chi tieát

•  Vôùi chi tieát bò bao :

•  Vôùi chi tieát bao :

End

4.7.3. Choïn kieåu laép coù ñoä doâi



•  Kieåu laép choïn phaûi thoaû ñieàu kieän:

End

End

Caáp chính xaùc

Sai leäch cô baûn

a b c d e f g h js k m n p r s t u v x y z

01 h01 js01

0 h0 js0

1 h1 js1

2 h2 js2

3 h3 js3

4 g4 h4 js4 k4 m4 n4

5 g5 h5 js5 k5 m5 n5 p5 r5 s5

6 f6 g6 h6 js6 k6 m6 n6 p6 r6 s6 t6

7 e7 f7 h7 js7 k7 m7 n7 s7 u7

8 c8 d8 e8 f8 h8 js8 u8 x8 z8

9 d9 e9 f9 h9 js9

10 d10 h10 js10

11 a11 b11 c11 d11 h11 js11

12 b12 h12 js12

13 h13 js13

14 h14 js14

15 h15 js15

16 h16 js16

17 h17 js17

MIEÀN DUNG SAI CUÛA TRUÏC ÑOÁI VÔÙI CAÙC KÍCH THÖÔÙC TÖØ 1 ÑEÁN 500 mm

End

Caáp chính xaùc

Sai leäch cô baûn

A B C D E F G H JS K M N P R S T U V X Y Z

01 H01* JS01*

0 H0* JS0*

1 H1* JS1*

2 H2* JS2*

3 H3* JS3*

4 H4 JS4*

5 G5 H5 JS5 K5 M5 N5

6 G6 H6 JS6 K6 M6 N6 P6

7 F7 G7 H7 JS7 K7 M7 N7 P7 R7 S7 T7

8 D8 E8 F8 H8 JS8 K8 M8 N8 U8

9 D9 E9 F9 H9 JS9*

10 D10 H10 JS10*

11 A11 B11 C11 D11 H11 JS11*

12 B12 H12 JS12*

13 H13* JS13*

14 H14* JS14*

15 H15* JS15*

16 H16* JS16*

17 H17* JS17*

MIEÀN DUNG SAI CUÛA LOÃ ÑOÁI VÔÙI CAÙC KÍCH THÖÔÙC TÖØ 1 ÑEÁN 500 mm

End

Loã cô

baûn Sai leäch cô baûn cuûa truïc

a b c d e f g h js k m n p r s t u v x z H5 H5

g4 H5 h4

H5 js4

H5 k4

H5 m4

H5 n4

H6 H6 f6

H6 g5

H6 h5

H6 js5

H6 k5

H6 m5

H6 n5

H6 p5

H6 r5

H7 H7 c8

H7 d8

H7 e7

H7 e8

H7 f7

H7 g6

H7 h6

H7 js6

H7 k6

H7 m6

H7 n6

H7 p6

H7 r6

H7 s6

H7 s7

H7 t6

H7 u6

H8

H8 c8

H8 d8

H8 e8

H8 f7

H8 f8

H8 h7

H8 h8

H8 js7

H8 k7

H8 m7

H8 n7

H8 s7

H8 u7

H8 x8

H8 z8

H8 d9

H8 e9

H8 f9

H8 h9

H9 H9 d9

H9 e8

H9 e9

H9 f8

H9 f9

H9 h8

H9 h9

H10 H10 d10

H10 h9

H10 h10

H11 H11 a11

H11 b11

H11 c11

H11 d11

H11 h11

H12 H12 b12

H12 h12

LAÉP GHEÙP TRONG HEÄ THOÁNG LOÃ (ñoái vôùi kích thöôùc töø 1 ñeán 500mm)

Chuù thích : : Laép gheùp öu tieân

End

LAÉP GHEÙP TRONG HEÄ THOÁNG TRUÏC (ñoái vôùi kích thöôùc töø 1 ñeán 500mm)

Chuù thích : : Laép gheùp öu tieân

Truïc cô baûn

Sai leäch cô baûn cuûa loã

A B C D E F G H JS K M N P R S T U

h4 G5 h4

H5 h4

JS5 h4

K5 h4

M5 h4

N5 h4

h5 F7 h5

G6 h5

H6 h5

JS6 h5

K6 h5

M6 h5

N6 h5

P6 h5

h6 D8 h6

E8 h6

F7 h6

F8 h6

G7 h6

H7 h6

JS7 h6

K7 h6

M7 h6

N7 h6

P7 h6

R7 h6

S7 h6

T7 h6

h7 D8 h7

E8 h7

F8 h7

H8 h7

JS8 h7

K8 h7

M8 h7

N8 h7

U8 h7

h8 D8 h8

D9 h8

E8 h8

E9 h8

F8 h8

F9 h8

H8 h8

H9 h8

h9 D9 h9

D10 h9

E9 h9

F9 h9

H8 h9

H9 h9

H10 h9

h10 D10 h10

H10 h10

h11 A11 h11

B11 h11

C11 h11

D11 h11

H11 h11

h12 B12 h12

H12 h12


1. Theo TCVN 2244 – 91, möùc ñoä chính xaùc veà kích thöôùc cuûa chi tieát ñöôïc chia ra laøm:

a. 14 caáp töø caáp 1, 2, 3, … , 14.

b. 17 caáp töø caáp 1, 2, 3, … ,17. c. 20 caáp töø 1, 2, 3, … , 19, 20. d. 20 caáp töø 01, 0, 1, 2, 3, … , 18.

Ñaùp aùn:


2. Caùc caáp chính xaùc 01, 0, 1, 2, 3, 4 cuûa kích thöôùc ñöôïc duøng cho:

a. Caùc kích thöôùc laép gheùp cuûa caùc maùy moùc thoâng duïng.

b. Caùc kích thöôùc khoâng laép gheùp trong caùc maùy moùc thoâng duïng.

c. Caùc kích thöôùc laép gheùp cuûa duïng cuï ño vaø duïng cuï kieåm tra.

d. Caùc kích thöôùc khoâng laép gheùp cuûa duïng cuï ño vaø duïng cuï kieåm tra.

Ñaùp aùn:


3. Cho 3 chi tieát coù kích thöôùc d1 = φ125± 0,02mm, d2 = φ25-0,013 mm, d3 = φ 80 mm. Haõy saép xeáp caùc kích thöôùc chi tieát theo thöù töï möùc ñoä chính xaùc taêng daàn.

a. d1, d2, d3. c. d3, d2, d1. b. d2, d3, d1. d. d3, d1, d2.

Ñaùp aùn:

0,030,07−−


4. Bieát sai leäch cô baûn cuûa loã laø N, dung sai loã laø TD. Sai leäch khoâng cô baûn coøn laïi laø:

a. Sai leäch treân vaø ñöôïc tính ES = TD + EI.

b. Sai leäch treân vaø ñöôïc tính ES = TD - EI. c. Sai leäch döôùi vaø ñöôïc tính EI = TD + ES. d. Sai leäch döôùi vaø ñöôïc tính EI = ES - TD.

Ñaùp aùn:


5. Laép gheùp coù ñoä doâi duøng:

a. Daõy caùc sai leäch cô baûn töø A(a) -> H(h).

b. Daõy caùc sai leäch cô baûn töø A(a) -> P(p). c.. Daõy caùc sai leäch cô baûn töø P(p) -> ZC(zc). d. Daõy caùc sai leäch cô baûn töø J(j) -> N(n).

Ñaùp aùn:


6. Cho moät laép gheùp theo heä thoáng truïc coù sai leäch cô baûn cuûa loã laø H, Td = 35µm, Smax = 73µm. Tính sai leäch giôùi haïn cuûa loã vaø truïc:

a. ES = 73µm, EI = 0, es = 0, ei = -35µm. b. ES = 0, EI = -38µm, es = 0, ei = -35µm. c. ES = 0, EI = -38µm, es = 35µm, ei = 0. d. ES = 38µm, EI = 0, es = 0, ei = -35µm.

Ñaùp aùn:


7. Trong caùc laép gheùp sau, choïn laép gheùp trung gian trong heä thoáng truïc:

a. φ50 . c. φ150 .

b. φ32 . d. φ75 .

Ñaùp aùn:

7f7H

7h8U

6h7JS

7h7H


8. Kieåu laép laø laép gheùp:

a. coù ñoä hôû trong heä thoáng truïc.

b. coù ñoä doâi trong heä thoáng truïc. c. coù ñoä hôû trong heä thoáng loã. d. coù ñoä doâi trong heä thoáng loã.

Ñaùp aùn:

h7U8


9. Choïn taát caû caùc laép gheùp coù ñoä doâi trong heä thoáng loã töø caùc laép gheùp sau:

a. . c. .

b. . d. .

Ñaùp aùn:

5h6G

8u8H

7s8H

7h8E

4h5J

5g6H

6h7S

7h8U

5k6H

5h6H

7h8N

6h7M

7f8H

7n8H s ,,,,,,,,,,,,,

7h8U

7s8H ,

5r6H

7s8H ,

8u8H

7s8H ,

8u8H


10. Saép xeáp caùc laép gheùp sau ñaây theo thöù töï möùc ñoä ñoä hôû taêng daàn (neáu cuøng kích thöôùc danh nghóa):

a. . c. .

b. . d. .

Ñaùp aùn:

6h7H;

8h9E;

7h8F;

8h8F;

8h8E;

6h7G

6h7H;

6h7G;

7h8F;

8h8F;

8h8E;

8h9E

8h9E;

8h8E;

8h8F;

7h8F;

6h7G;

6h7H

8h8E;

8h9E;

7h8F;

8h8F;

6h7G;

6h7H


11. Laép gheùp giöõa noøng uï ñoäng vaø thaân uï ñoäng maùy tieän caàn coù chuyeån ñoäng tònh tieán doïc truïc, yeâu caàu ñoä chính xaùc ñoàng taâm cao neân coù theå choïn:

a. . c. .

b. . d. .

Ñaùp aùn:

k6H7

h5G6

e7H8

h5H6


12. Cho hai laép gheùp φ30H7/k6 vaø φ30K7/h6. Hai laép gheùp ñoù coù:

a. cuøng ñoä hôû Smax vaø ñoä doâi Nmax.

b. cuøng ñoä hôû Smax nhöng khaùc ñoä doâi Nmax. c. cuøng ñoä doâi Nmax nhöng khaùc ñoä hôû Smax. d. ñoä hôû Smax vaø ñoä doâi Nmax ñeàu khaùc nhau.

Ñaùp aùn:


13. Cho hai laép gheùp φ48F7/h6 vaø φ48F8/h7. Hai laép gheùp ñoù coù:

a. cuøng ñoä hôû Smax vaø Smin.

b. cuøng ñoä hôû Smax nhöng khaùc Smin. c. cuøng ñoä hôû Smin nhöng khaùc Smax. d. ñoä hôû Smax vaø Smin ñeàu khaùc nhau.

Ñaùp aùn:


14. Cho hai laép gheùp φ56 vaø φ56 :

a. Kích thöôùc giôùi haïn lôùn nhaát cuûa loã trong hai laép gheùp treân baèng nhau. b. Kích thöôùc giôùi haïn nhoû nhaát cuûa loã trong hai laép gheùp treân baèng nhau. c. Kích thöôùc giôùi haïn lôùn nhaát cuûa truïc trong hai laép gheùp

treân baèng nhau. d. Kích thöôùc giôùi haïn nhoû nhaát cuûa truïc trong hai laép gheùp

treân baèng nhau.

Ñaùp aùn:

h6G7

h7N8


15. Cho laép gheùp trung gian . Ñeå taêng khaû naêng xuaát hieän ñoä doâi trong laép gheùp, choïn laïi laép gheùp sau:

a. . c. .

b. . d. .

Ñaùp aùn:

k6H7

6m7H

6f7H

6r7H

6j7H

S


16. Cho moät laép gheùp coù ñoä hôû trong heä thoáng truïc, möùc ñoä chính xaùc cuûa loã thaáp hôn cuûa truïc moät caáp. Kyù hieäu laép gheùp ñoù coù theå laø:

a. φ63 . c. φ45 .

b. φ36 . d. φ32 .

Ñaùp aùn:

65Hh

76hH

67hG

67hK


17. Vôùi laép gheùp giöõa loã vaø truïc laø D=d=φ40 , ñoä nhaùm beà maët cuûa loã vaø truïc neân choïn nhö sau

a. Beà maët loã ; beà maët truïc .

b. Beà maët loã ; beà maët truïc .

c. Beà maët loã ; beà maët truïc .

d. Beà maët loã ; beà maët truïc .

Ñaùp aùn:

k5H6

1,25 2,5

0,8 1,25

0,8 Rz20

0,8 1,25


18. Cho hai laép gheùp φ36 vaø φ36 :

a. Kích thöôùc giôùi haïn cuûa loã trong laép gheùp thöù 1 baèng kích thöôùc giôùi haïn cuûa truïc trong laép gheùp thöù 2.

b. Kích thöôùc giôùi haïn cuûa truïc trong laép gheùp thöù 1 baèng kích thöôùc giôùi haïn cuûa loã trong laép gheùp thöù 2. c. Dung sai cuûa loã trong laép gheùp thöù 1 baèng dung sai cuûa truïc trong laép gheùp thöù 2. d. Dung sai cuûa truïc trong laép gheùp thöù 1 baèng dung sai cuûa loã trong laép gheùp thöù 2.

Ñaùp aùn:

g6H7

h7K8


19. Laép gheùp cho moái gheùp coá ñònh giöõa truïc vaø chi tieát laép treân truïc (coù duøng chi tieát phuï laø then ñeå truyeàn moment xoaén) coù theå choïn trong nhoùm caùc laép gheùp sau:

a. ; ; . c. ; ; .

b. ; ; . d. ; ; .

Ñaùp aùn:

67kH

67

mH

67pH

67kH

67

mH

67

sjH

67

sjH

56gH

67hH

67nH

67rH

67pH


20. Vôùi moät kieåu laép coù ñoä hôû trong heä thoáng truïc ñaõ choïn, muoán thay ñoåi ñoä hôû nhoû nhaát Smin , caàn phaûi :

a. Choïn laïi caáp chính xaùc cuûa truïc.

b. Choïn laïi caáp chính xaùc cuûa loã vaø truïc. c. Choïn laïi sai leäch cô baûn cuûa loã. d. Choïn laïi sai leäch cô baûn cuûa truïc.

Ñaùp aùn:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG IV

1. Hai soá ñaàu tính töø phaûi sang traùi cuûa daõy soá kyù hieäu oå laên bieåu thò cho:

a. Ñöôøng kính ngoaøi cuûa voøng ngoaøi D. b. Ñöôøng kính trong cuûa voøng trong d. c. Ñaëc ñieåm veà caáu taïo oå laên. d. Caáp chính xaùc cuûa oå laên.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


2. OÅ laên vôùi kyù hieäu 6308 cho bieát:

a. d = φ8mm, côõ trung bình, loaïi oå bi ñôõ chaën.

b. d = φ8mm, côõ nheï roäng , loaïi oå ñuõa coân. c. d = φ40mm, côõ naëng, loaïi oå bi ñôõ chaën. d. d = φ40mm, côõ trung bình, loaïi oå bi ñôõ chaën.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


3. TCVN 1480-84 qui ñònh möùc chính xaùc cuûa oå laên coù:

a. 5 caáp vaø ñöôïc kyù hieäu laø 0, 6, 5, 4, 2. b. 5 caáp vaø ñöôïc kyù hieäu laø 0, 1, 2, 3, 4. c. 6 caáp vaø ñöôïc kyù hieäu laø 0, 6, 5, 4, 3, 2. d. 6 caáp vaø ñöôïc kyù hieäu laø 0, 1, 2, 3, 4, 5.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


4. Khi laép oå laên, choïn laép gheùp cuûa:

a. Voøng ngoaøi vôùi voû hoäp theo heä thoáng truïc, coøn voøng trong vôùi truïc theo heä thoáng loã.

b. Voøng ngoaøi vôùi voû hoäp theo heä thoáng loã, coøn voøng trong vôùi truïc theo heä thoáng truïc.

c. Voøng trong vôùi truïc vaø voøng ngoaøi vôùi voû hoäp ñeàu theo heä thoáng truïc.

d. Voøng trong vôùi truïc vaø voøng ngoaøi vôùi voû hoäp ñeàu theo heä thoáng loã.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


5. Mieàn dung sai ñöôøng kính ngoaøi D vaø ñöôøng kính trong d cuûa oå laên:

a. Ñeàu phaân boá veà phía döông so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa.

b. Ñeàu phaân boá veà phía aâm so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa. c. Mieàn dung sai cuûa D phaân boá veà phía döông, coøn cuûa d veà

phía aâm so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa. d. Mieàn dung sai cuûa D phaân boá veà phía aâm, coøn cuûa d veà

phía döông so vôùi vò trí kích thöôùc danh nghóa.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


6. Nguyeân taéc choïn laép gheùp cho caùc voøng laên cuûa oå laên laø choïn:

a. Laép gheùp coù ñoä hôû cho voøng chòu taûi chu kyø; laép gheùp coù ñoä doâi cho voøng chòu taûi cuïc boä vaø dao ñoäng.

b. Laép gheùp coù ñoä hôû cho voøng chòu taûi cuïc boä vaø dao ñoäng; laép gheùp coù ñoä doâi cho voøng chòu taûi chu kyø.

c. Laép gheùp coù ñoä hôû cho voøng chòu taûi cuïc boä; laép gheùp coù ñoä doâi cho voøng chòu taûi chu kyø vaø dao ñoäng. d. Laép gheùp coù ñoä hôû cho voøng chòu taûi chu kyø vaø dao ñoäng;

laép gheùp coù ñoä doâi cho voøng chòu taûi cuïc boä.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


7. Vôùi sô ñoà chòu taùc duïng löïc nhö hình veõ, daïng taûi cuûa caùc voøng laên nhö sau:

a. Voøng ngoaøi coù daïng taûi dao ñoäng, voøng trong coù daïng taûi chu kyø. b. Voøng ngoaøi coù daïng taûi chu kyø, voøng trong coù daïng taûi dao ñoäng. c. Voøng ngoaøi coù daïng taûi cuïc boä, voøng trong coù daïng taûi dao ñoäng. d. Voøng ngoaøi coù daïng taûi dao ñoäng, voøng trong coù daïng taûi cuïc boä.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

PC

n

Pq


8. Vôùi oå laên chòu taùc duïng löïc höôùng taâm coá ñònh nhö hình veõ, coù theå choïn laép gheùp giöõa voøng trong vôùi chi tieát truïc laø:

a. Þ50k6. c. Þ50m6.

b. Þ50g6. d. Þ50n6.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

PC

n


9. Vôùi sô ñoà chòu taùc duïng löïc nhö hình veõ ( < ), choïn laép gheùp cuûa caùc voøng laên laø:

a. Voøng ngoaøi laép vôùi loã laø laép gheùp coù ñoä hôû, voøng trong laép vôùi truïc laø laép gheùp coù ñoä doâi.

b. Voøng ngoaøi laép vôùi loã laø laép gheùp coù ñoä doâi, voøng trong laép vôùi truïc laø laép gheùp coù ñoä hôû.

c. Caû hai voøng ñeàu choïn laép gheùp coù ñoä hôû. d. Caû hai voøng ñeàu choïn laép gheùp coù ñoä doâi.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

PC

n

Pq

qP cP


10. Treân baûn veõ laép, kieåu laép cuûa voøng ngoaøi D vaø voøng trong d cuûa oå laên ñöôïc ghi nhö sau:

a. D = φ150H7/h7 ; d = φ70H7/m6. b. D = φ150G7/h6 ; d = φ70H7/n6. c. D = φ150H7 ; d = φ70k6. d. D = φ150k6 ; d = φ70D7.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


11. Choïn caùch ghi kyù hieäu hôïp lyù cho laép gheùp cuûa oå laên treân baûn veõ laép:

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


12. Trong moái gheùp then baèng, laép gheùp beà roäng b:

a. Giöõa then vôùi truïc ñöôïc choïn theo heä thoáng truïc, giöõa then vôùi baïc ñöôïc choïn theo heä thoáng loã. b. Giöõa then vôùi truïc ñöôïc choïn theo heä thoáng loã, giöõa then

vôùi baïc ñöôïc choïn theo heä thoáng truïc. c. Giöõa then vôùi truïc vaø giöõa then vôùi baïc ñeàu ñöôïc choïn theo heä thoáng truïc d. Giöõa then vôùi truïc vaø giöõa then vôùi baïc ñeàu ñöôïc choïn theo heä thoáng loã.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


13. Trong laép gheùp then baèng, taùc duïng cuûa ñoä hôû giöõa beà roäng then vaø beà roäng raõnh cuûa baïc laø ñeå:

a. Baïc khoâng theå dòch chuyeån treân truïc vaø giaûm sai soá hình hoïc giöõa caùc raõnh then treân truïc vaø treân baïc.

b. Baïc coù theå dòch chuyeån treân truïc hoaëc ñeå buø tröø sai soá vò trí giöõa caùc raõnh then treân truïc vaø treân baïc. c. Baïc coù theå dòch chuyeån treân truïc vaø ñeå buø tröø sai soá hình

hoïc giöõa caùc raõnh then treân truïc vaø treân baïc. d. Baïc khoâng theå xoay treân truïc vaø giaûm sai soá hình hoïc giöõa

caùc raõnh then treân truïc vaø treân baïc.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


14. Choïn kieåu laép beà roäng b cho moái gheùp then baèng trong tröôøng hôïp truïc vaø chi tieát laép treân truïc coá ñònh nhau trong quaù trình laøm vieäc:

a. Then vôùi truïc: , then vôùi baïc:

b. Then vôùi truïc: , then vôùi baïc:

c. Then vôùi truïc: , then vôùi baïc:

d. Then vôùi truïc: , then vôùi baïc:

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

9p9H

9h10D

9h9P

9h9J s

10d9H

9h9J s

9h10D

9h9P


15. Khi laép baùnh raêng coá ñònh treân truïc, kieåu laép cuûa moái gheùp then baèng vôùi raõnh then baùnh raêng coù theå choïn:

a. . c. .

b. . d. .

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

h9H9

9jH9s

9h9J s

h9S9


16. Khi ñònh taâm then hoa theo ñöôøng kính ngoaøi D, laép gheùp ñöôïc thöïc hieän theo kích thöôùc:

a. d vaø b. c. D vaø b. b. D vaø d. d. b

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


17. Phöông phaùp ñònh taâm cuûa moái gheùp then hoa trong caùc sô ñoà döôùi ñaây laàn löôït laø:

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

D d

b b

D d D

b

d

a) b) c)

a. Ñònh taâm theo D, theo d vaø theo b. c. Ñònh taâm theo b, theo d vaø theo D.

b. Ñònh taâm theo d, theo b vaø theo D. d. Ñònh taâm theo d, theo D vaø theo b.


18. Trong moái gheùp then hoa, laép gheùp cuûa:

a. Ñöôøng kính ngoaøi D ñöôïc choïn theo heä thoáng loã, coøn ñöôøng kính trong d theo heä thoáng truïc. b. Ñöôøng kính ngoaøi D ñöôïc choïn theo heä thoáng truïc, coøn

ñöôøng kính trong d theo heä thoáng loã. c. Ñöôøng kính ngoaøi D vaø ñöôøng kính trong d ñeàu ñöôïc thöïc

hieän theo heä thoáng truïc. d. Ñöôøng kính ngoaøi D vaø ñöôøng kính trong d ñeàu ñöôïc thöïc

hieän theo heä thoáng loã.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


19. Kyù hieäu cuûa moái gheùp then hoa coù D = φ58mm, d = φ52mm, b = 10mm, Z = 8, mieàn dung sai ñöôøng kính trong d cuûa loã then hoa vaø truïc then hoa laø H7 vaø f7, mieàn dung sai beà roäng b cuûa loã then hoa vaø truïc then hoa laø F8 vaø f7 ñöôïc bieåu dieãn treân baûn veõ laép laø:

a. D-8x52H7/f7x58x10F8/f7. b. d-8x52x58H7/f7x10F8/f7. c. d-8x58x52F8/f7x10H7/f7. d. d-8x52H7/f7x58x10F8/f7.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


20. Laép gheùp baùnh raêng di tröôït cuûa hoäp toác ñoä leân truïc baèng moái gheùp then hoa coù theå choïn:

a. D-6x32x38H7/f6x6F8/f7.

b. D-6x32x38H7/n6x6F8/js7. c. d-6x32H7/n6x38x6F8/js7. d. d-6x32x38H7/g6x6F8/f7.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


21. Cho moái gheùp then hoa coù D = φ54mm, d = φ46mm, b = 9mm, Z = 8, mieàn dung sai beà roäng b cuûa loã then hoa vaø truïc then hoa laø F8 vaø f8. Ghi kyù hieäu treân baûn veõ chi tieát truïc then hoa nhö sau:

a. d-8x46x54x9F8. c. b-8x46x54x9f8.

b. d-8x46x54x9f8. d. b-8x46x54x9F8.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


22. Sô ñoà phaân boá dung sai cuûa ñöôøng kính ngoaøi D trong laép

gheùp then hoa D–10Í72Í82 Í12 coù daïng sau:

Ñaùp aùn: b

f7H7

f7F8

TD cuûa loã then hoa

a)

TD cuûa truïc then hoa

b) c) d)




TD cuûa truïc then hoa TD cuûa loã

then hoa


Chương 5: DUNG SAI HÌNH DẠNG – VỊ TRÍ – NHÁM

BỀ MẶT

5.1. DUNG SAI HÌNH DẠNG VÀ VỊ TRÍ BỀ MẶT

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM CHƯƠNG 5

5.2. NHÁM BỀ MẶT (TCVN 2511 -‐95)

5.1. DUNG SAI HÌNH DẠNG VÀ VỊ TRÍ BỀ MẶT

5.1.1. Ñònh nghóa veà maët:

•  * Beà maët danh nghóa •  * Beà maët thöïc •  * Beà maët aùp

5.1.2. Sai leäch hình daïng cuûa beà maët

a. Ñoái vôùi maët phaúng

+ Độ không thẳng:

* Ký hiệu:

* Ñoä không thaúng trong maët

phaúng laø khoaûng caùch lôùn

nhaát Δ töø caùc ñieåm cuûa

proâfin thöïc ñeán ñöôøng thaúng

aùp trong giôùi haïn cuûa phaàn

chuaån L .

Proâfin thöïc

Ñöôøng danh nghóa

Ñöôøng thaúng aùp

0,01

+ Ñoä không phaúng: •  * Kyù hieäu: •  * Ñoä không phaúng laø khoaûng caùch lôùn nhaát Δ töø caùc ñieåm cuûa beà maët thöïc ñeán maët phaúng aùp trong giôùi haïn cuûa phaàn chuaån.

Maët phaúng aùp

Maët phaúng thöïc

Ñoä loõm Ñoä loài

Caùc daïng sai leäch thaønh phaàn

0,01

b. Ñoái vôùi maët truï * Độ không tròn:

- Kyù hieäu: ¢

- Ñoä không troøn laø khoaûng

caùch lôùn nhaát töø caùc ñieåm

cuûa proâfin thöïc ñeán voøng

troøn aùp.

Voøng troøn aùp

Proâfin thöïc

Ñoä oâvan Ñoä phaân caïnh


•  * Ñoä không truï: •  - Kyù hieäu:

•  - Ñoä không truï laø khoaûng

caùch lôùn nhaát Δ töø caùc ñieåm cuûa

beà maët thöïc ñeán maët truï aùp

trong giôùi haïn cuûa phaàn chuaån.

Maët truï aùp Beà maët thöïc

Ñoä coân

Ñoä phình

Ñoä thaét


5.1.3. Sai leäch vò trí töông quan giöõa caùc beà maët •  1. Ñoä không song song: (Kí hieäu: // )

•  + Giöõa caùc maët phaúng: L2

L1

Maët phaúng aùp

Maët phaúng thöïc

a2

a1

Δvt = a2 - a1

1. Ñoä không song song + Giöõa ñöôøng taâm (hoaëc ñöôøng thaúng) vaø maët phaúng:

A

A0,01

a

Δ

BÒ mÆt chuÈnΔ = a - b

L

b

1. Ñoä không song song + Giöõa caùc ñöôøng taâm (hoaëc ñöôøng thaúng) trong maët phaúng:

Δvt = a2 -a1

L

a2 a1

Δvt

•  1. Ñoä không song song

+ Giöõa caùc ñöôøng taâm (hoaëc ñöôøng thaúng) trong khoâng gian:

0,02 A

A

L

Δx

ba

ΔyΔ

MÆt ph¼ng chung

ChuÈn A

A0,01

•  2. Ñoä không vuoâng goùc:

+ Kí hieäu: ⊥

•  + Giöõa caùc maët phaúng:

•  + Giöõa caùc ñöôøng taâm (ñöôøng

thaúng):

BÒ mÆt chuÈn

90°

L

Δ

A0,01

A

•  2. Ñoä không vuoâng goùc •  + Giöõa ñöôøng taâm (ñöôøng thaúng) vôùi maët phaúng:

•  3. Ñoä không ñoàng taâm: (Kyù hieäu: )

•  Ñoä ñoàng không taâm laø khoaûng caùch lôùn nhaát Δ giöõa

ñöôøng taâm cuûa beà maët khaûo saùt vaø ñöôøng taâm cuûa beà maët

chuaån treân chieàu daøi cuûa phaàn chuaån.

Δ

L L L1 2

Δ1

2Δ

§¦êng t©m bÒ mÆt chuÈn§¦êng t©m chung

•  4. Ñoä không ñoái xöùng: (Kyù hieäu: )

•  Ñoä không ñoái xöùng laø khoaûng caùch lôùn nhaát Δ giöõa maët

phaúng (hoaëc ñöôøng taâm) ñoái xöùng cuûa phaàn töû ñöôïc khaûo

saùt vaø maët phaúng ñoái xöùng cuûa phaàn töû chuaån trong giôùi haïn

cuûa phaàn chuaån.

5. Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm: (Kyù hieäu: X )

•  Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm laø khoaûng caùch lôùn nhaát

Δ giöõa caùc ñöôøng taâm giao nhau danh nghóa.

5.1.3. Sai leäch toång coäng veà hình daïng vaø vò trí

•  a. Ñoä ñaûo

+ Ñoä ñaûo höôùng taâm

Kyù hieäu:

+ Ñoä ñaûo maët ñaàu

Kyù hieäu:

1. Ñoä ñaûo

+ Ñoä ñaûo höôùng taâm toaøn

phaàn

•  Kyù hieäu :

•  + Ñoä ñaûo maët ñaàu toaøn phaàn

•  Kyù hieäu :

•  2 . Sai leäch hình daïng cuûa proâfin cho tröôùc

•  Kyù hieäu:

•  3 . Sai leäch hình daïng cuûa beà maët cho tröôùc

•  Kyù hieäu:

Δ Proâfin danh nghóa

Proâfin thöïc

Beà maët danh nghóa

Beà maët thöïc

Δ

5.1.4. Caùch ghi kyù hieäu sai leäch hình daïng vaø vò trí

•  OÂ 1: Ghi daáu hieäu cuûa loaïi sai leäch hình daïng hoaëc vò trí.

•  OÂ 2: Ghi trò soá sai leäch cho pheùp (mm). Coù theå ghi giaù trò

tuyeät ñoái, giaù trò töông ñoái hoaëc caû hai.

•  OÂ 3: Ghi chöõ caùi kyù hieäu chuaån hoaëc yeáu toá lieân quan ñeán

sai leäch vò trí (coù theå coù hoaëc khoâng coù oâ naøy).

OÂ 1

OÂ 3 OÂ 2

DÊu hiÖu Tªn sai lÖch Lo¹i sai lÖch

Sai lÖch hình d¹ng.

Sai lÖch vÞ trÝ bÒ mÆt.

Sai lÖch ®é ph¼ng Sai lÖch ®é th¼ng Sai lÖch ®é trô Sai lÖch ®é trßn Sai lªch profin mÆt c¾t däc Sai lÖch ®é song song Sai lÖch ®é vu«ng gãc Sai lÖch vÒ ®é ®ång trôc Sai lÖch vÒ ®é giao trôc Sai lÖch vÒ ®é ®èi xøng

Sai lÖch vÒ vÞ trÝ Sai lÖch vÒ ®é ®¶o (®¶o huíng kÝnh, ®¶o mÆt mót)

5.2. NHAÙM BEÀ MAËT (TCVN 2511 -95)

• 5.2.1. Khaùi nieäm

• 5.2.2. AÛnh höôûng cuûa nhaùm beà maët ñeán chaát löôïng laøm

vieäc cuûa chi tieát

• 5.2.3. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù

• 5.2.4. Kyù hieäu nhaùm beà maët treân baûn veõ

5.2.1. Khaùi nieäm •  Caùc loaïi nhaáp nhoâ treân beà maët cuûa chi tieát sau khi gia coâng:

•  h1: Sai leäch hình daïng hình hoïc.

•  h2: Đoä soùng beà maët.

•  h3: Nhaùm beà maët.

•  Phaân bieät giöõa ñoä nhaùm vaø ñoä soùng

•  Ñoä nhaùm :

•  Ñoä soùng :

5.2.2. AÛnh höôûng cuûa nhaùm beà maët ñeán chaát löôïng laøm vieäc cuûa chi tieát

•  A. Aûnh höôûng ñeán tính choáng moøn:


•  B . AÛnh höôûng ñeán ñoä beàn moûi cuûa chi tieát: ÖÙng suaát


C. AÛnh höôûng ñeán tính choáng aên moøn:


D. AÛnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc cuûa moái laép gheùp:

5.2.3. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù

a. Sai leäch trung bình soá hoïc cuûa proâfin Ra

y2 y1

l

F1

F2

F3

Fn Ñöôøng trung bình

yn

•  b. Chieàu cao trung bình cuûa proâfin theo 10 ñieåm Rz

Döïa vaøo Ra vaø Rz, TCVN 2511-95 chia nhaùm beà maët ra laøm 14 caáp vôùi möùc ñoä nhaùm giaûm daàn

y2 y1

l

h1

h2

h3

F1

F2

F3

Fn

h10 h9

Ñöôøng trung bình

5.2.4. Kyù hieäu nhaùm beà maët treân baûn veõ

Coù theå ghi treân baûn veõ moät trong caùc kyù hieäu sau:

: duøng cho beà maët yeâu caàu gia coâng khoâng phoi.

: duøng cho beà maët coù yeâu caàu gia coâng caét goït.

: duøng cho beà maët khoâng qui ñònh phöông phaùp gia coâng.

•  * OÂ 1 : Ghi trò soá Ra hoaëc Rz.

•  * OÂ 2 : Ghi phöông phaùp gia coâng laàn cuoái (ñaàu coù yeâu

caàu).

•  * OÂ 3 : Ghi trò soá chieàu daøi chuaån (neáu khaùc tieâu chuaån).

•  * OÂ 4 : Ghi kyù hieäu höôùng nhaáp nhoâ (neáu coù).

1

4

3

2 Ví duï

•  Ghi chuù:

•  * Ñoä nhaùm cuûa beà maët ñaõ ñöôïc gia coâng ôû giai ñoaïn

taïo phoâi vaø khoâng caàn gia coâng caét goït theâm seõ ñöôïc kyù

hieäu baèng daáu

•  Ghi chuù:

* Ñoä nhaùm cuûa moãi beà maët chæ

ghi moät laàn treân baûn veõ vaø kyù hieäu

ñöôïc ñaët treân ñöôøng bao thaáy,

ñöôøng gioùng hay treân giaù ngang cuûa

ñöôøng gioùng vôùi ñænh cuûa kyù hieäu

chæ vaøo beà maët ñöôïc ghi, theo qui

taéc ghi kích thöôùc .

Ghi chuù:

* Neáu taát caû caùc beà maët

cuûa chi tieát coù cuøng moät

caáp ñoä nhaùm thì chæ ghi

kyù hieäu ñoä nhaùm chung ôû

goùc treân beân phaûi cuûa baûn

veõ.

Ghi chuù:

* Neáu moät soá beà maët cuûa chi

tieát coù cuøng moät caáp ñoä nhaùm

thì chæ ghi kyù hieäu ñoä nhaùm

chung cho caùc beà maët ñoù ôû goùc

treân beân phaûi cuûa baûn veõ vaø ñeå

trong daáu ngoaëc ñôn daáu

hieäu . Kyù hieäu ñoä nhaùm cuûa

caùc beà maët khaùc coøn laïi ñöôïc ghi

tröïc tieáp treân caùc beà maët ñoù

Ghi chuù: •  * Neáu caùc phaàn cuûa cuøng moät beà maët coù ñoä nhaùm khaùc

nhau thì phaûi veõ ñöôøng phaân caùch baèng neùt lieàn maûnh, ghi kích thöôùc töông öùng vaø ghi kyù hieäu ñoä nhaùm cho töøng phaàn. Ñöôøng phaân caùch khoâng ñöôïc vaïch qua vuøng kyù hieäu vaät lieäu treân maët caét

Ghi chuù:

•  Ñoä nhaùm cuûa maët raêng, then hoa… ñöôïc ghi tröïc tieáp

treân proâfin (neáu baûn veõ coù) hoaëc treân ñöôøng bieåu dieãn maët

chia (khi treân baûn veõ khoâng veõ proâfin cuûa baùnh raêng hoaëc

cuûa then hoa).

•  Kyù hieäu ñoä nhaùm cuûa beà maët ñænh raêng vaø maët ñaùy

raêng ñöôïc ghi treân ñöôøng bieåu dieãn maët ñænh vaø maët ñaùy

•  * Kyù hieäu nhaùm beà maët laøm vieäc cuûa ren ñöôïc ghi

ngay treân proâfin ren (neáu baûn veõ coù) hoaëc beân caïnh kích

thöôùc ñöôøng kính ren.


1. Daáu hieäu "∩" duøng ñeå bieåu thò cho sai leäch hình daïng hoaëc vò trí naøo?

a. Sai leäch hình daïng cuûa beà maët cho tröôùc.

b. Sai leäch hình daïng cuûa proâfin cho tröôùc. c. Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm. d. Ñoä ñaûo höôùng taâm toaøn phaàn.

Ñaùp aùn:


2. Kyù hieäu ñoä ñaûo höôùng taâm toaøn phaàn laø: •  a. b. X c. d.

Ñaùp aùn:

÷


3. Yeâu caàu kyõ thuaät quan troïng cuûa caùc loã trong chi tieát daïng hoäp nhö hình beân laø:

a. Ñoä ñaûo höôùng taâm vaø ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm loã. b. Ñoä giao nhau vaø ñoä vuoâng goùc giöõa caùc ñöôøng taâm loã. c. Ñoä ñoàng taâm giöõa caùc ñöôøng taâm loã. d. Ñoä vuoâng goùc vaø ñoä ñoái xöùng giöõa caùc ñöôøng taâm loã.

Ñaùp aùn:


4. Cho chi tieát nhö hình veõ. YÙ nghóa cuûa kyù hieäu laø:

a. Dung sai ñoä truï cuûa beà maët A so vôùi ñöôøng taâm khoâng quaù 0,01mm.

b. Dung sai ñoä ñaûo cuûa beà maët A khoâng quaù 0,01mm. c. Dung sai ñoä truï cuûa beà maët A khoâng lôùn hôn 0,01mm. d. Dung sai ñoä troøn cuûa beà maët A khoâng lôùn hôn 0,01mm.

Ñaùp aùn:

0.01

A


5. Söû duïng kyù hieäu beân khi ghi ñoä nhaùm beà maët cuûa chi tieát, trong ñoù oâ 4 duøng ñeå ghi:

a. Trò soá chieàu daøi chuaån. b. Phöông phaùp gia coâng laàn cuoái. c. Thoâng soá Ra hoaëc Rz. d. Kyù hieäu höôùng nhaáp nhoâ.

Ñaùp aùn:

2 1

3 4


6. Neáu goùc treân beân phaûi cuûa moät baûn veõ chi tieát coù ghi kyù hieäu ñoä nhaùm , ñieàu ñoù coù nghóa laø: a. Coù moät soá beà maët cuûa chi tieát khoâng qui ñònh phöông phaùp

gia coâng. b. Coù moät soá beà maët cuûa chi tieát cho pheùp duøng phöông phaùp

gia coâng caét goït hoaëc gia coâng khoâng phoi. c. Caùc beà maët cuûa chi tieát chöa ghi kyù hieäu ñoä nhaùm thì

khoâng caàn gia coâng caét goït . d. Caùc beà maët cuûa chi tieát chöa ghi kyù hieäu ñoä nhaùm thì duøng phöông phaùp gia coâng caét goït.

Ñaùp aùn:

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 5 7. Choïn caùch ghi ñoä nhaùm beà maët ñuùng cho chi tieát sau:

Ñaùp aùn:


8. Choïn caùch ghi ñoä nhaùm beà maët ñuùng cho chi tieát sau:

Ñaùp aùn:


9. Ñoái vôùi chi tieát baùnh raêng, kyù hieäu ñoä nhaùm beà maët laøm vieäc cuûa raêng phaûi ñöôïc ghi treân:

a. Proâfin raêng. b. Ñöôøng bieåu dieãn maët chia. c. Ñöôøng kính ñænh raêng hoaëc chaân raêng. d. Proâfin raêng hoaëc ñöôøng bieåu dieãn maët chia.

Ñaùp aùn:

Chương 6. DUNG SAI VAØ LAÉP GHEÙP MOÁI GHEÙP REN

6.1. Khaùi nieäm

6.2. Dung sai ren

6.3. Laép gheùp ren

6.4. Kyù hieäu ren

End

6.1. Khaùi nieäm

a. Phaân loaïi:

- Theo maët cô sôû cuûa ñöôøng xoaén vít:

* Ren truï

* Ren coân

End

6.1. Khaùi nieäm

a. Phaân loaïi: - Theo chieàu cuûa ñöôøng xoaén vít:

* Ren phaûi * Ren traùi

End

6.1. Khaùi nieäm a. Phaân loaïi:

- Theo söï boá trí cuûa beà maët ren:

* Ren ngoaøi

* Ren trong

End

6.1. Khaùi nieäm

a. Phaân loaïi:

- Theo soá ñaàu moái cuûa ñöôøng xoaén vít : ren 1 ñaàu

moái, ren 2 ñaàu moái, … , ren nhieàu ñaàu moái.

End

6.1. Khaùi nieäm

a. Phaân loaïi:

- Theo bieân daïng ren: ren tam giaùc, ren vuoâng, ren hình thang, ren troøn, ren raêng cöa…

End

6.1. Khaùi nieäm a. Phaân loaïi:

- Theo coâng duïng:

* Ren giöõ chaët: ñeå giöõ coá ñònh caùc chi tieát vôùi nhau, chuû yeáu laø ren tam giaùc.

* Ren ñaëc bieät: ñeå truyeàn ñoäng, bieán ñoåi chuyeån ñoäng hoaëc ñeå laøm kín, goàm caùc loaïi ren vuoâng, ren

thang, ren coân …

End

6.1. Khaùi nieäm

b) Caùc thoâng soá cô baûn cuûa ren:

- Ñöôøng kính ngoaøi cuûa ren D (d)

- Ñöôøng kính trong cuûa ren D1 (d1)

- Ñöôøng kính trung bình cuûa ren D2 (d2)

- Böôùc ren P

- Goùc proâfin ren α

- Chieàu cao lyù thuyeát cuûa ren H

- Chieàu cao laøm vieäc cuûa ren H1

- Goùc naâng cuûa ren β:

End

6.2. Dung sai ren

a)  Aûnh höôûng sai soá cuûa caùc yeáu toá kích thöôùc ñeán tính laép laãn cuûa ren

•  * Ñoái vôùi ñöôøng kính ngoaøi vaø trong khoâng tham gia

laép gheùp, ñeå ñeà phoøng hieän töôïng cheøn eùp kim loaïi, tieâu

chuaån qui ñònh taïi hai ñöôøng kính ñoù khoâng ñöôïc coù ñoä doâi, nghóa laø : D / d vaø D1 / d1 .

* Ñoái vôùi ñöôøng kính trung bình böôùc ren goùc proâfin

ren : Sai soá xuaát hieän vaø aûnh höôûng ñeán tính ñoåi laãn nhö beà maët truï trôn.

End

• Khi phân tích ảnh hưởng của sai số bước ren và góc profin ren người ta đã quy ảnh hưởng của chúng về phương của đường kính trung bình, và gọi là:

- Lượng bù hướng kính của đường kính trung bình cho sai số bước ren: fp

fP = ∆Pn.cotg(α/2) ∆Pn: Sai số tích lũy n bước ren.

• Đối với ren hệ mét: α=600

fP = 1,732.∆Pn

• Đối với ren hệ Anh: α=550

fP= 1,921.∆Pn

6.2. Dung sai ren


-  Lượng bù hướng kính của đường kính trung bình cho sai số góc profin ren:

Trong đó:

H1: mm - ∆(α/2): phút, góc.

-  Đối với ren hệ mét H1 = 0,54.P thì:

f = 0,36. P.∆(α/2)

-  Đối với ren hệ Anh:

f = 0,35. P.∆(α/2)

fα =0,582H1

sinαΔα2

222

2

tráiphai ααα

Δ+Δ=Δ

6.2. Dung sai ren


•  Đường kính trung bình có tính đến ảnh hưởng của sai

số bước và góc profin ren được gọi là đường kính

trung bình biểu kiến (d’2 , D’2)

v  d’2 = d2th + fP + fα , đối với ren bu lông.

v  D’2 = D2th - (fp + fα), đối với ren đai ốc.

•  Để đảm bảo tính đổi lẫn của ren, tiêu chuẩn quy định

dung sai kích thước đường kính ren: d2,d đối với ren

vít và D2, D1 đối với ren đai ốc.

6.2. Dung sai ren


6.2. Dung sai ren

b)  Dung sai vaø caáp chính xaùc cuûa ren

Tieâu chuaån TCVN2249 - 93 vaø TCVN2250 - 93 qui ñònh dung sai ñöôøng kính trung bình kyù hieäu laø b.

b = Td2 + fP + fα hoaëc b = TD2 + fP + fα. * Td2 (TD2) laø dung sai cuûa baûn thaân ñöôøng kính

trung bình. * fP dung sai cho löôïng buø höôùng kính cuûa sai soá veà

böôùc. * fα dung sai cho löôïng buø höôùng kính cuûa sai soá veà

goùc.

End

6.2. Dung sai ren


* Đeå ñaûm baûo khe hôû laép gheùp thì sai leäch giôùi haïn treân cuûa caùc kích thöôùc d, d1 cuûa buloâng phaûi nhoû hôn hay baèng 0 vaø sai leäch giôùi haïn döôùi cuûa caùc kích thöôùc

D, D1 cuûa ñai oác phaûi lôùn hôn hay baèng 0 (es 0 , EI 0).

* Tieâu chuaån qui ñònh caáp chính xaùc cuûa ren töø caáp 1

ñeán caáp 9 theo thöù töï ñoä chính xaùc giaûm daàn. * Giaù trò dung sai cuûa caùc ñöôøng kính ôû caáp chính

xaùc 6 ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau :

End

6.2. Dung sai ren


End

6.2. Dung sai ren


* Dung sai cuûa d2, D2, d, D1 ôû caùc caáp chính xaùc coøn laïi ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch nhaân dung sai caáp chính xaùc 6 vôùi caùc heä soá döôùi ñaây vaø laøm troøn theo daõy soá

Ra10 (coù coâng boäi q = 1,25).

End


a) Laép coù ñoä hôû (TCVN 1917 - 93)

Söï phaân boá mieàn dung sai cuûa ren buloâng vaø ñai oác

End



Kyù hieäu mieàn dung sai cuûa ren nhö sau :

* Ñoái vôùi ren buloâng: ví duï

Miền dung sai ñöôøng kính trung bình d2 Miền dung sai ñöôøng kính ngoaøi d

End



Kyù hieäu mieàn dung sai cuûa ren nhö sau :

* Ñoái vôùi ren buloâng: ví duï

Miền dung sai ñöôøng kính trung bình D2 Miền dung sai ñöôøng kính trong D

End

Bảng IV-3

Bảng IV-4


b) Laép trung gian (TCVN 1917 - 93)


End


b) Laép trung gian (TCVN 1917 - 93)

Mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa caùc ñöôøng kính cuûa ren buloâng vaø ñai oác trong laép gheùp trung gian .

Baûng IV-5

End


c) Laép coù ñoä doâi (TCVN 1917 - 93)


End


c) Laép coù ñoä doâi (TCVN 1917 - 93)

Mieàn dung sai tieâu chuaån cuûa caùc ñöôøng kính cuûa

ren buloâng vaø ñai oác trong laép gheùp coù ñoä doâi Baûng IV-6

End


Kyù hieäu ren goàm caùc yeáu toá ghi theo thöù töï sau:

* Daïng proâfin ren:

- Ren tam giaùc heä meùt : kyù hieäu baèng chöõ M

- Ren hình thang: " Tr

- Ren troøn: " Rd

- Ren vuoâng: " S

- Ren Withword : " W

- Ren coân: " MK

End


* Kích thöôùc danh nghóa cuûa ren

•  * Böôùc ren

Böôùc lôùn thì khoâng caàn ghi. Ren nhieàu ñaàu moái, phaûi ghi trò soá böôùc xoaén vaø ñeå trong ngoaëc ñôn chöõ "P"

cuøng vôùi trò soá böôùc ren. Ví duï : M24 × 3(P1).

* Chieàu xoaén cuûa ren

Vôùi ren traùi, ghi theâm trong kyù hieäu chöõ "LH". Ren phaûi, khoâng caàn ghi.

* Kyù hieäu mieàn dung sai

End


Ví duï : Vôùi baûn veõ chi tieát: M12 - 6g

M20 × 1 LH - 6H

M30 × 3 (P1) LH - 2H5C M10 × 0,75 - 3p(2)

Vôùi baûn veõ laép

M12 - 6H/6g M20 × 1 LH - 4H5H/4h

M30 × 3 (P1) LH - 4H6H/4j

M10 × 0,75 - 2H5D(2)/3p(2)

End

IV.4. DUNG SAI TRUYEÀN ÑOÄNG BAÙNH RAÊNG

IV.4.1. Khaùi nieäm

IV.4.2. Caùc yeâu caàu kyõ thuaät cuûa truyeàn ñoäng baùnh raêng

IV.4.3. Sai soá caùc yeáu toá cuûa baùnh raêng

IV.4.4. Dung sai truyeàn ñoäng baùnh raêng truï

IV.4.5. Ghi kyù hieäu baùnh raêng treân baûn veõ

Back Next Home End


Truyeàn ñoäng baùnh raêng laø truyeàn ñoäng nhằm muïc

ñích laø truyeàn chuyeån ñoäng quay giöõa caùc truïc hay bieán ñoåi chuyeån ñoäng (töø chuyeån ñoäng quay thaønh chuyeån ñoäng tònh tieán vaø ngöôïc laïi) nhôø söï aên khôùp giöõa caùc

raêng treân baùnh raêng (hoaëc thanh raêng).

Back Next Home End


Coù caùc loaïi truyeàn ñoäng baùnh raêng: * 2 truïc song song:

Back Next Home End


* 2 truïc caét nhau

Back Next Home End


* 2 truïc cheùo nhau: duøng boä truyeàn baùnh raêng truï

cheùo hoaëc coân cheùo.

* Ngoaøi ra coøn coù truyeàn ñoäng baùnh raêng - thanh raêng duøng ñeå bieán ñoåi töø chuyeån ñoäng quay thaønh

chuyeån ñoäng tònh tieán vaø ngöôïc laïi.

Back Next Home End

IV.4.2. Caùc yeâu caàu kyõ thuaät cuûa truyeàn ñoäng baùnh raêng

* Truyeàn ñoäng chính xaùc: Yeâu caàu kyõ thuaät chuû yeáu cuûa nhoùm naøy laø ñaûm baûo möùc chính xaùc ñoäng hoïc cuûa truyeàn ñoäng ñeå tæ soá truyeàn ít thay ñoåi nhaát.

* Truyeàn ñoäng coù toác ñoä cao: Yeâu caàu chuû yeáu cuûa nhoùm naøy laø ñaûm baûo möùc laøm vieäc eâm.

* Truyeàn ñoäng coù coâng suaát lôùn: Yeâu caàu kyõ thuaät chuû yeáu cuûa nhoùm naøy laø ñaûm baûo möùc tieáp xuùc cuûa caùc maët raêng.

* Đô hơ mặt bên: Đối với bất ki truyền động bánh răng nào cũng cần có đô hơ mặt bên giữa các mặt răng phía không làm việc của cặp răng ăn khớp. Bak End

IV.4.3. Sai soá caùc yeáu toá cuûa baùnh raêng

a) Caùc sai soá aûnh höôûng ñeán möùc chính xaùc ñoäng hoïc

b) Caùc sai soá aûnh höôûng ñeán möùc laøm vieäc eâm c) Caùc sai soá aûnh höôûng ñeán möùc tieáp xuùc maët raêng

d) Khe hôû caïnh raêng

Back Next Home End


Sai soá ñoäng hoïc cuûa baùnh raêng F'ir

Laø sai soá lôùn nhaát veà goùc quay cuûa baùnh raêng khaûo saùt sau moät voøng quay khi noù aên khôùp moät beân vôùi baùnh

raêng maãu.

Back Next Home End


* Ñoä ñaûo höôùng taâm cuûa vaønh raêng Frr: Laø ñoä dao ñoäng lôùn nhaát cuûa khoaûng caùch töø moät

daây cung coá ñònh cuûa raêng (hoaëc raõnh raêng) quay tôùi taâm quay cuûa baùnh raêng.

Back Next Home End


* Ñoä dao ñoäng chieàu daøi phaùp tuyeán chung Fvwr:

Fvwr = Wmax - Wmin

Back Next Home End


* Sai soá tích luõy cuûa böôùc raêng Fpkr: Laø sai soá lôùn nhaát cuûa hai proâfin raêng cuøng phía baát

kyø, ño theo cung cuûa moät voøng troøn ñoàng taâm vôùi taâm quay vaø ñi qua ñieåm giöõa chieàu cao raêng.

Fpkr = Fpkrmax - Fpkrmin

Back Next Home End

b) Caùc sai soá aûnh höôûng ñeán möùc laøm vieäc eâm

* Sai leäch böôùc voøng fptr: Laø hieäu giöõa hai böôùc voøng baát kyø treân moät ñöôøng

troøn cuûa baùnh raêng.

Fptr = P2 -‐ P1

Back Next Home End


* Sai leäch böôùc cô sôû fpbr :

Laø hieäu giöõa caùc khoaûng caùch thöïc vaø khoaûng caùch danh nghóa cuûa hai tieáp tuyeán song song vôùi nhau vaø

tieáp xuùc vôùi hai proâfin laân caän cuøng phía cuûa raêng baùnh raêng.

fpbr = Pbth - Pb

Back Next Home End


* Sai soá proâfin raêng ffr: Laø khoaûng caùch phaùp tuyeán giöõa hai proâfin raêng lyù

thuyeát bao laáy proâfin raêng thöïc trong phaïm vi ñoaïn laøm vieäc cuûa proâfin raêng baùnh raêng.

Back Next Home End

c) Caùc sai soá aûnh höôûng ñeán möùc tieáp xuùc maët raêng

* Sai soá höôùng raêng Fβr: Laø khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng hoaëc ñöôøng

xoaén vít cuûa höôùng raêng danh nghóa naèm treân maët truï ñi qua ñieåm giöõa cuûa chieàu cao raêng vaø bao höôùng raêng

thöïc treân toaøn chieàu daøi raêng.

Back Next Home End


* Ñoä khoâng song song cuûa caùc truïc fx: Laø ñoä khoâng song song cuûa hình chieáu caùc truïc quay cuûa baùnh raêng treân maët phaúng lyù thuyeát chung cuûa

chuùng. * Ñoä xieân cuûa caùc truïc fy:

Laø ñoä khoâng song song cuûa hình chieáu caùc truïc quay cuûa baùnh raêng treân maët phaúng thaúng goùc vôùi maët phaúng

lyù thuyeát chung cuûa chuùng

Back Next Home End


* Veát tieáp xuùc: Laø phaàn maët raêng cuûa baùnh raêng treân ñoù coù veát dính

cuûa noù vôùi caùc raêng cuûa baùnh raêng ñoái tieáp sau khi quay caùc baùnh raêng vaø haõm nheï laïi.

Back Next Home End

d) Khe hôû caïnh raêng jn

Khe hôû caïnh raêng laø khe hôû giöõa caùc maët raêng beân phía khoâng laøm vieäc cuûa caëp baùnh raêng aên khôùp vôùi

nhau.

Back Next Home End

IV.4.4. Dung sai truyeàn ñoäng baùnh raêng truï

a) Caáp chính xaùc

Tieâu chuaån qui ñònh 12 caáp chính xaùc cuûa baùnh raêng vaø boä truyeàn, ñöôïc kyù hieäu theo thöù töï möùc ñoä chính

xaùc giaûm daàn: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 vaø 12

Moãi caáp chính xaùc cuûa baùnh raêng bao goàm :

* Möùc chính xaùc ñoäng hoïc.

* Möùc laøm vieäc eâm.

* Möùc tieáp xuùc maët raêng.

Back Next Home End

IV.4.4. Dung sai truyeàn ñoäng baùnh raêng tru

b) Daïng ñoái tieáp Tieâu chuaån qui ñònh:

* 6 daïng ñoái tieáp kyù hieäu laø A, B, C, D, E, H.

* 8 daïng dung sai khe hôû caïnh raêng Tjn kyù hieäu laø x, y, z, a, b, c, d, h.

Back Next Home End

IV.4.5. Ghi kyù hieäu baùnh raêng treân baûn veõ

Kyù hieäu coù theå bao goàm 3 chöõ soá vaø 2 chöõ caùi. Caùc chöõ soá laàn löôït chæ caáp chính xaùc cuûa möùc chính xaùc

ñoäng hoïc, möùc laøm vieäc eâm vaø möùc tieáp xuùc maët raêng. Chöõ caùi chæ daïng ñoái tieáp vaø daïng dung sai khe hôû caïnh raêng (neáu chuùng khoâng töông öùng nhau). Kyù hieäu phaûi

ñöôïc keøm theo soá hieäu cuûa tieâu chuaån ñoù.

Möùc chính xaùc ñoäng hoïc caáp 8 Möùc laøm vieäc eâm caáp 7 Möùc tieáp xuùc maët raêng caáp 7 Daïng ñoái tieáp B Soá hieäu cuûa tieâu chuaån

Back Home End

Chöông 8 CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

8.1. KHAÙI NIEÄM

8.2. GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

Next Back Home End


8.1 KHAÙI NIEÄM

8.1.1. Ñònh nghóa

8.1.2. Phaân loaïi

8.1.3. Caùc thaønh phaàn cuûa chuoãi kích thöôùc

8.1.4. Nguyeân taéc laäp chuoãi kích thöôùc

Back Next Home End

8.1.1. Ñònh nghóa

Chuoãi kích thöôùc laø moái quan heä kheùp kín giöõa caùc kích thöôùc cuûa moät chi tieát hay cuûa nhieàu chi tieát trong cuøng moät boä phaän maùy hay trong moät maùy.

Ñieàu kieän ñeå hình thaønh moät chuoãi kích thöôùc:

* Caùc kích thöôùc noái tieáp nhau.

* Caùc kích thöôùc phaûi taïo thaønh moät voøng kín. Back Next Home End


a) Theo keát caáu cuûa chuoãi kích thöôùc:

* Chuoãi kích thöôùc chi tieát

* Chuoãi kích thöôùc laép gheùp

Back Next Home End


b) Theo vò trí töông quan giöõa caùc kích thöôùc:

* Chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng

* Chuoãi kích thöôùc maët phaúng

* Chuoãi kích thöôùc khoâng gian

Back Next Home End


+ Phaân loaïi khaâu trong chuoãi: * Khaâu thaønh phaàn (kyù hieäu Ai , i = 1,2, … , n): laø khaâu maø

giaù trò cuûa noù ñoäc laäp so vôùi caùc khaâu khaùc.

* Khaâu kheùp kín (kyù hieäu A∑): laø khaâu maø giaù trò cuûa noù phuï thuoäc vaøo caùc khaâu thaønh phaàn.

Khaâu kheùp kín

Back Next Home End


Back Next Home End

Trình töï gia coâng: A4 , A1 , A2 , A3


Back Next Home End

Trình töï gia coâng: A4 , A5 , A1 , A2


+ Theo aûnh höôûng cuûa khaâu thaønh phaàn ñeán khaâu kheùp kín:

* Khaâu thaønh phaàn taêng (goïi taét laø khaâu taêng): laø khaâu maø giaù trò cuûa noù taêng seõ laøm cho giaù trò cuûa khaâu kheùp kín taêng vaø ngöôïc laïi.

* Khaâu thaønh phaàn giaûm (goïi taét laø khaâu giaûm): laø khaâu maø giaù trò cuûa noù taêng seõ laøm cho giaù trò cuûa khaâu kheùp kín giaûm vaø ngöôïc laïi.

Back Next Home End


A1 A4

A3 A2 A4

A3

Khaâu kheùp kín Khaâu taêng

A1 A4

Back Next

Ví duï:

Home End


A1 A4

A3 A2 A2 A3

Khaâu kheùp kín Khaâu giaûm

Back Next Home End

8.1.4. Nguyeân taéc laäp chuoãi kích thöôùc

* Caùc khaâu cuûa chuoãi phaûi noái tieáp vôùi nhau vaø taïo thaønh moät voøng kín.

* Trong moãi chuoãi chæ coù moät khaâu kheùp kín.

* Phaûi laäp ñöôïc "chuoãi kích thöôùc ngaén nhaát".

A1

A3

A2

A1 A3

A2

A4

A1 A3

A2

A5 A4

Chuoãi ngaén nhaát

Back Next Home End


+ Baøi toaùn thuaän

Bieát tröôùc kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa taát caû caùc khaâu thaønh phaàn, tìm kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa khaâu kheùp kín.

Baøi toaùn thuaän thöôøng duøng ñeå:

- Tính sai soá chuaån cho moät kích thöôùc thöïc hieän naøo ñoù trong coâng ngheä.

- Kieåm nghieäm laïi moät keát quaû tính toaùn hay moät yeâu caàu trong laép raùp.

Back Next Home End


+ Baøi toaùn nghòch Cho bieát kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa

khaâu kheùp kín, tìm kích thöôùc danh nghóa vaø sai leäch giôùi haïn cuûa khaâu thaønh phaàn.

Baøi toaùn nghòch thöôøng duøng ñeå:

- Chuyeån töø kích thöôùc thieát keá sang kích thöôùc coâng ngheä khi kích thöôùc coâng ngheä khaùc vôùi kích thöôùc thieát keá do vieäc choïn chuaån coâng ngheä khoâng truøng vôùi chuaån thieát keá.

- Tính toaùn, xaùc ñònh ñoä chính xaùc kích thöôùc cuûa caùc chi tieát maùy caáu taïo thaønh maùy töø yeâu caàu kyõ thuaät cuûa maùy.

Back Next Home End

8.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC 8.2.1. Moái quan heä giöõa caùc khaâu trong chuoãi

+ Giaû söû trình töï gia coâng laø A3, A2, A4 thì A∑ = A1 vaø moái quan heä laø :

A∑ = A1 = A4 - A3 - A2

+ A∑ = A3 vaø moái quan heä laø:

A∑ = A3 = A1 - A2

+ Giaû söû trình töï gia coâng laø A1, A2 thì A∑ = A3 vaø moái quan heä laø:

A∑ = A3 = A1.cosα + A2.sin α

Back Next Home End

8.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

•  * Phöông trình bieåu dieãn moái quan heä giöõa khaâu kheùp kín vôùi caùc khaâu thaønh phaàn:

•  Vôùi β laø heä soá aûnh höôûng cuûa khaâu thaønh phaàn ñeán khaâu kheùp kín. Trong chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng, β = +1 ñoái vôùi khaâu taêng vaø β = -1 ñoái vôùi khaâu giaûm

m: soá khaâu taêng n-m: soá khaâu giaûm

Back Next Home End


8.2.2. Giaûi baøi toaùn chuoãi kích thöôùc

* Baøi toaùn thuaän

Back Next Home End

Back Next Home End

Back Next Home End

8.2 GIAÛI CHUOÃI KÍCH THÖÔÙC

8.2.2. Giaûi baøi toaùn chuoãi kích thöôùc * Baøi toaùn nghòch

Back Next Home End

Back Next Home End

Back Next Home End

Back Next Home End

Back Next Home End


1. ------------ laø chuoãi maø caùc khaâu trong chuoãi naèm song song vôùi nhau trong cuøng moät maët phaúng.

a. Chuoãi kích thöôùc chi tieát. b. Chuoãi kích thöôùc laép gheùp. c. Chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng. d. Chuoãi kích thöôùc maët phaúng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


2. Nguyeân taéc ñeå laäp chuoãi kích thöôùc hôïp lyù laø:

a. Caùc khaâu cuûa chuoãi kích thöôùc phaûi lieân tieáp nhau vaø taïo thaønh voøng kín.

b. Phaûi laäp chuoãi sao cho soá khaâu tham gia ít nhaát. c. Trong moãi chuoãi chæ coù moät khaâu kheùp kín. d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


3. Choïn caâu sai: a. Khaâu kheùp kín laø khaâu hình thaønh sau khi laép (vôùi chuoãi

kích thöôùc laép gheùp) b. Khaâu kheùp kín laø khaâu hình thaønh sau khi gia coâng gia

coâng chi tieát (vôùi chuoãi kích thöôùc chi tieát). c. Khaâu kheùp kín laø khaâu maø giaù trò cuûa noù ñoäc laäp so vôùi caùc

khaâu khaùc. d. Khaâu kheùp kín coù theå thay ñoåi neáu thay ñoåi trình töï gia

coâng chi tieát.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


4. Trong chuoãi kích thöôùc sau, xaùc ñònh khaâu taêng, khaâu giaûm:

a. Khaâu taêng A1, A3 ; khaâu giaûm A2, A4, A5.

b. Khaâu taêng A1, A4, A2 ; khaâu giaûm A3, A5. c. Khaâu taêng A1, A4 ; khaâu giaûm A2, A3, A5. d. Khaâu taêng A1, A3, A2 ; khaâu giaûm A4, A5.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

A∑ A5

A4 A3 A2

A1


5. Xaùc ñònh khaâu giaûm trong chuoãi kích thöôùc sau:

a. α1, α2.

b. α2. c. α3 . d. Khoâng coù khaâu naøo.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

α1 α2

α4=αΣ

α3


6. Trong chuoãi kích thöôùc ñöôøng thaúng, dung sai khaâu kheùp kín baèng: a. Toång dung sai cuûa caùc khaâu taêng. b. Toång dung sai cuûa caùc khaâu giaûm. c. Toång dung sai cuûa caùc khaâu thaønh phaàn. d. Toång dung sai cuûa caùc khaâu taêng tröø toång dung sai cuûa caùc

khaâu giaûm.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


7. Giaûi chuoãi kích thöôùc baèng phöông phaùp ñoåi laãn hoaøn toaøn chæ ñöôïc söû duïng khi: a. Chuoãi phaûi laø chuoãi ngaén nhaát. b. Chuoãi chæ coù caùc khaâu giaûm, khoâng coù khaâu taêng. c. Chuoãi coù soá khaâu thaønh phaàn lôùn maø dung sai khaâu kheùp

kín laïi nhoû. d. Chuoãi coù soá khaâu thaønh phaàn nhoû hoaëc khoâng yeâu caàu ñoä

chính xaùc cao.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 8 Töø caâu 8 -> 10 söû duïng hình veõ sau: •  Trình töï gia coâng A1, A2, A5, A4. •  Tính kích thöôùc A5. Bieát : •  A1 = 40+0,05 , A2 = 30-0,04, •  A3 = 5±0,1 , A4 = 25±0,02.

Back Home


Next

8. Trong chuoãi kích thöôùc ñeå tính A5, khaâu kheùp kín laø: a. Khaâu A2. b. Khaâu A3. c. Khaâu A4. d. Khaâu A5.


A2

A3 A4

A1

A5

9. Dung sai khaâu A5 laø: a. 0,06 mm. b. 0,04 mm. c. 0,08 mm. d. 0,07 mm.

10. Kích thöôùc khaâu A5 laø: a. 100 mm. c. 100 mm. b. 100+0,07 mm. d. 100±0,04 mm.

+0,04 -0,03

+0,05 +0,01


CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 8 Töø caâu 11 -> 13 söû duïng hình veõ sau: A1, A2, A3, A4 laø caùc kích thöôùc thieát keá, vôùi

A1 = 25 , A2 = 52-0,09 , A3 = 80±0,045 , A4 = 110

B1, B2, B3 , B4 laø caùc kích thöôùc coâng ngheä. •  Tính kích thöôùc B2.

Back Home


Next

11. Chuoãi kích thöôùc ñeå tính B2 goàm coù: a. 3 khaâu B2 , B1 , A2 vôùi A2 laø khaâu kheùp kín. b. 3 khaâu B2 , B1 , A2 vôùi B2 laø khaâu kheùp kín. c. 4 khaâu B2 , B1 , B3 , A3 vôùi B2 laø khaâu kheùp kín. d. 4 khaâu B2 , B1 , B3 , A3 vôùi A3 laø khaâu kheùp kín.

B2 B3

A2 A1

B1 B4

A3 A4

020030,,

+−

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 8 Töø caâu 11 -> 13 söû duïng hình veõ sau: A1, A2, A3, A4 laø caùc kích thöôùc thieát keá, vôùi

A1 = 25 , A2 = 52-0,09 , A3 = 80±0,045 , A4 = 110

B1, B2, B3 , B4 laø caùc kích thöôùc coâng ngheä. •  Tính kích thöôùc B2.

Back Home


Next


12. Dung sai khaâu B2 laø: a. 0,13 mm. b. 0,04 mm. c. 0,09 mm. d. 0,06 mm.

B2 B3

A2 A1

B1 B4

A3 A4

020030,,

+−

040090,,

+−040090,,

+−

13. Kích thöôùc khaâu B2 laø:

a. 27-0,04 mm. c. 27 mm.

b. 27 mm. d. 27 mm. +0,04 -0,09

-0,02 -0,06

+0,02 -0,15

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 8 Töø caâu 14 -> 16 söû duïng hình veõ sau: •  Trình töï gia coâng laø: gia coâng thoâ ñöôøng

kính d1 , gia coâng maët phaúng A theo kích thöôùc L, gia coâng tinh ñöôøng kính d2.

•  Xaùc ñònh L ñeå gia coâng ñöôïc L1 = 45 ± 0,15. Cho bieát: d1 = φ62 mm.

•  d2 = φ60–0,02 mm.

Back Home Ñaùp aùn caâu 11:

Next

14. Laäp chuoãi kích thöôùc ñeå tính L nhö hình veõ, trong ñoù :

a. L1 : khaâu kheùp kín; L vaø : khaâu taêng, : khaâu giaûm.

b. L1 : khaâu kheùp kín; L vaø : khaâu taêng, : khaâu giaûm.

c. L : khaâu kheùp kín; L1 vaø : khaâu taêng, : khaâu giaûm.

d. L : khaâu kheùp kín; L1 vaø : khaâu taêng, : khaâu giaûm.

L1 L

A

d1 d2

L L1

2d12d2

2d1

2d2

2d2

2d1

2d1

2d2

2d2

2d1

1,005,0

+−

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 8 Töø caâu 14 -> 16 söû duïng hình veõ sau: •  Trình töï gia coâng laø: gia coâng thoâ ñöôøng

kính d1 , gia coâng maët phaúng A theo kích thöôùc L, gia coâng tinh ñöôøng kính d2.

•  Xaùc ñònh L ñeå gia coâng ñöôïc L1 = 45 ± 0,15. Cho bieát: d1 = φ62 mm.

•  d2 = φ60–0,02 mm.

Back Home Next

L1 L

A

d1 d2

L L1

2d12d2

1,005,0

+−

15. Dung sai khaâu L laø: a. 0,225 mm. b. 0,15 mm. c. 0,125 mm. d. 0,215 mm.

Ñaùp aùn caâu 15: Ñaùp aùn caâu 16:

16. Kích thöôùc khaâu L laø:

a. 46 mm. c. 46 mm.

b. 46-0,215 mm. d. 46 mm.

+0,15 -0,09

+0,125 -0,09

+0,125 +0,09

Chöông 9 GHI KÍCH THƯỚC CHO BẢN VẼ

9.1. NHỮNG YÊU CẦU ĐỐI VỚI VIỆC GHI KT

9.2. NHỮNG NGUYÊN TẮC CƠ BẢN GHI KT BẢN VẼ

Next Back Home End


9.3. CHỌN PHƯƠNG ÁN GHI KÍCH THƯỚC

GHI KÍCH THÖÔÙC TREÂN BAÛN VEÕ CHI TIEÁT

9.1. Caùc yeâu caàu cô baûn cuûa vieäc ghi kích thöôùc * Phaûi duøng kích thöôùc tieâu chuaån neáu loaïi kích thöôùc ñoù

ñaõ ñöôïc tieâu chuaån hoaù.

* Phaûi xuaát phaùt töø yeâu caàu veà chaát löôïng laøm vieäc cuûa chi tieát maùy trong boä phaän maùy hoaëc trong maùy cuõng nhö chaát löôïng laøm vieäc cuûa maùy.

* Phaûi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho vieäc gia coâng caùc chi tieát maùy noùi rieâng vaø maùy noùi chung.

Back Next Home End


9.2. Caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa vieäc ghi kích thöôùc * Nguyeân taéc 1:

Ghi kích thöôùc cho caùc laép gheùp ñaõ tieâu chuaån hoaù.

* Nguyeân taéc 2:

Phaân tích chuoãi kích thöôùc laép ñeå ghi kích thöôùc cho chi

tieát.

* Nguyeân taéc 3:

Ghi kích thöôùc phaûi taïo ñieàu kieän cheá taïo chi tieát deã

daøng.

Back Next Home End


9.3. Caùc phöông phaùp ghi kích thöôùc

a) Ghi kích thöôùc theo moät xích lieân tieáp.

Back Next Home End



b) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp toïa ñoä.

* Ghi kích thöôùc töø chuaån thieát keá.

Back Next Home End

Chuaån thieát keá




* Ghi kích thöôùc töø chuaån coâng ngheä.

Back Next Home End

Chuaån coâng ngheä




* Ghi kích thöôùc phoái hôïp giöõa chuaån thieát keá vaø chuaån coâng ngheä.

Back Next Home End



c) Ghi kích thöôùc theo phöông phaùp phoái hôïp.

Back Home End

Chöông 10 ÑO KÍCH THÖÔÙC DAØI

10.1. KHAÙI NIEÄM

10.2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG

10.2.1. Thöôùc caëp

10.2.2. Panme

10.2.3. Caên maãu song song

10.2.4. Calíp giôùi haïn

10.2.5. Ñoàng hoà so

10.2.6. Ñoàng hoà ño trong

Back Next Home End


10.1. KHAÙI NIEÄM

* Duïng cuï ño coù chuyeån ñoåi cô khí laø loaïi duïng cuï söû duïng chuyeån ñoåi cô khí ñeå tieáp nhaän tín hieäu ra vaø theå hieän treân cô

caáu chæ thò. * Chuyeån ñoåi cô khí coù hai boä phaän cô baûn: - Boä phaän caûm: coù nhieäm vuï tieáp xuùc vôùi chi tieát ño ñeå

nhaän söï bieán ñoåi cuûa kích thöôùc ño vaø bieán thaønh söï thay ñoåi veà vò trí cuûa baûn thaân noù.

- Boä phaän khueách ñaïi: coù nhieäm vuï khueách ñaïi löôïng thay ñoåi veà vò trí cuûa boä phaän caûm vaø truyeàn tôùi boä phaän chæ thò, gaây cho boä phaän chæ thò moät löôïng dòch chuyeån lôùn treân thang chia ñoä.

Next Home Back End



a) Coâng duïng: Thöôùc caëp duøng ñeå ño caùc kích thöôùc ngoaøi (chieàu daøi, chieàu roäng, chieàu cao, ñöôøng kính truï ngoaøi …), caùc kích thöôùc trong (ñöôøng kính loã, chieàu roäng raõnh …) vaø chieàu saâu.

Next Home Back End



* Caùc daïng thöôùc caëp thoâng duïng

Next Home Back End



Next Home Back End



Next Home Back End



b) Caáu taïo:

Thöôùc chính

Thöôùc phuï

Next Home Back End

Thang ño chính

Thang ño phuï



* Goïi a vaø a’ laø khoaûng caùch giöõa hai vaïch treân

thöôùc chính vaø treân thöôùc phuï.

* Goïi c vaø c’ laø giaù trò giöõa hai vaïch treân thöôùc chính

vaø treân thöôùc phuï. * Goïi γ laø moñuyn cuûa thöôùc, ñaëc tröng cho möùc ñoä phoùng

ñaïi treân thöôùc phuï (thöôøng γ = 1,2, …).

a’ = c.γ - c’

a’ a

Next Home Back End


10.2.1. Thöôùc caëp c) Caùch ñoïc keát quaû ño treân thöôùc caëp

Keát quaû ño L ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc sau:

L = m + i.c’

- m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû beân traùi vaïch 0 cuûa thöôùc phuï.

- i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi moät vaïch baát kyø treân thöôùc chính.

Next Home Back End


10.2.1. Thöôùc caëp c) Caùch ñoïc keát quaû ño treân thöôùc caëp

L = m + i.c’

= 20 + (6× 0,1) = 20,6

L = m + i.c’ = 32 + (9×0,05) = 32,45

Next Home Back End

L = m + i.c’ = 17 + (19×0,02) = 17,38


10.2.2. Panme

a) Coâng duïng: Panme laø loaïi duïng cuï ño kích thöôùc daøi coù ñoä chính xaùc cao hôn thöôùc caëp, khaû naêng ño ñöôïc ñeán 0,01mm (loaïi ñaëc bieät ñeán 0,001mm).

Back Next Home End


10.2.2. Panme

* Coù ba loaïi panme chính:

Panme ño saâu

Next Home Back End Panme ño trong

Panme ño ngoaøi

10.2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG 10.2.2. Panme

Next Home Back End


10.2.2. Panme

Next Home Back End

Panme ño ngoaøi


10.2.2. Panme b) Caáu taïo:

Panme coù caáu treân nguyeân lyù chuyeån ñoäng cuûa ren vít vaø ñai oác, trong ñoù bieán chuyeån ñoäng quay cuûa tay quay thaønh chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa ñaàu ño di ñoäng

Next Home Back End


Next Home Back End


10.2.2. Panme

* Giaù trò treân vaïch chia treân thöôùc phuï:

Thöôùc chính

Thöôùc phuï

Böôùc ren vít

Soá vaïch treân thöôùc chính

Next Home Back End


10.2.2. Panme c) Caùch ñoïc keát quaû ño:

Keát quaû ño L ñöôïc xaùc ñònh:

L = m + i.c’ - m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû beân traùi cuûa oáng quay.

- i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi ñöôøng chuaån treân oáng coá ñònh.

Next Home Back End


10.2.2. Panme Ví duï: L = m + i.c’ = 16 + (7 × 0,01) = 16,07mm

Next Home Back End

L = m + i.c’ = 36,5 + (47 × 0,01) = 36,97mm

10.2. CAÙC DUÏNG CUÏ ÑO KIEÅU CÔ KHÍ THOÂNG DUÏNG 10.2.3. Caên maãu song song a) Caáu taïo: Caên maãu song song laø moät loaïi maãu chuaån veà chieàu daøi vaø

coù daïng hình khoái chöõ nhaät vôùi hai beà maët laøm vieäc ñöôïc cheá taïo raát song song, ñaït ñoä chính xaùc veà kích thöôùc vaø ñoä boùng cao.

Back Next Home End



Boä caên maãu coù 87 mieáng

* Cheânh leäch 0,001mm (1,001 – 1,009): 9 mieáng



* Cheânh leäch 10mm (10 – 100): 10 mieáng

Next Home Back End



b) Coâng duïng:

Kieåm tra tröïc tieáp kích thöôùc chi tieát nhö beà roäng raõnh …

Keát hôïp vôùi caùc duïng cuï ño khaùc nhö ñoàng hoà so, oáptimeùt … ñeå xaùc ñònh kích thöôùc chi tieát baèng phöông phaùp ño so saùnh.

Duøng laøm chuaån ñeå kieåm tra vaø khaéc vaïch caùc loaïi duïng cuï ño.

Duøng laøm chuaån ñeå ñieàu chænh maùy tröôùc khi gia coâng chi tieát trong saûn xuaát haøng loaït baèng phöông phaùp töï ñoäng ñaït kích thöôùc.

Next Home Back End



c) Caùc yeâu caàu cuûa vieäc gheùp vaø baûo quaûn caên maãu :

* Lau saïch caên maãu baèng xaêng traéng vaø vaûi meàm tröôùc khi gheùp.

* Duøng phöông phaùp vöøa xoa vöøa eùp vôùi moät aùp löïc nheï ñeå ñaûm baûo caùc mieáng töï dính chaët vôùi nhau thaønh moät khoái.

Next Home Back End



d) Caùc yeâu caàu cuûa vieäc gheùp vaø baûo quaûn caên maãu :

* Soá löôïng caên maãu caàn thieát ñeå gheùp thaønh moät kích thöôùc baát kyø caøng ít caøng toát (khoâng quaù 4 mieáng) vaø phaûi naèm trong cuøng moät boä.

* Sau khi söû duïng xong neân thaùo rôøi caùc mieáng caên, röûa saïch baèng xaêng, lau khoâ vaø boâi moät maøng moûng vadôlin ñeå baûo veä.

* Hoäp caên maãu phaûi ñöôïc ñaët nôi khoâ raùo, khoâng coù naéng noùng vaø nhieät ñoä ít thay ñoåi

Next Home Back End



a) Coâng duïng:

Calíp duøng giôùi haïn ñeå kieåm tra caùc thoâng soá veà kích thöôùc cuûa chi tieát trong saûn xuaát haøng loaït. Ñaây laø loaïi duïng cuï ño khoâng coù cô caáu chæ thò neân chæ duøng ñeå xaùc ñònh kích thöôùc thöïc cuûa chi tieát coù naèm trong phaïm vi dung sai cho pheùp hay khoâng.

Back Next Home End



Back Next Home End



b) Phaân loaïi:

* Theo muïc ñích cuûa vieäc kieåm tra, phaân ra:

- Calíp thôï: ñeå kieåm tra chi tieát trong quaù trình gia coâng.

- Calíp thu nhaän: ñeå kieåm tra thu nhaän saûn phaåm.

- Calíp kieåm tra: ñeå kieåm tra laïi ñoä chính xaùc cuûa hai loaïi calíp treân sau moät thôøi gian söû duïng.

Next Home Back End



* Theo phaïm vi söû duïng, phaân ra: calíp truï, calíp coân, calíp ren, calíp then hoa …

* Theo daïng beà maët kieåm tra, phaân ra:

- Calíp nuùt: ñeå kieåm tra beà maët trong cuûa chi tieát.

- Calíp haøm: ñeå kieåm tra beà maët ngoaøi cuûa chi tieát.

Next Home Back End



c) Caáu taïo calíp nuùt:

* Duøng cho kích thöôùc töø 1÷3mm * Duøng cho kích thöôùc töø 3÷50mm (ñaàu ño thay ñoåi).

* Duøng cho kích thöôùc töø 3÷50mm (ñaàu ño khoâng thay ñoåi).

Next Home Back End




* Cho kích thöôùc töø 50÷100mm (ñaàu ño thay ñoåi).

* Cho kích thöôùc töø 50 ÷250mm.

Next Home Back End




* Cho kích thöôùc töø 100 ÷ 300mm

* Cho kích thöôùc töø 160 ÷ 360mm

Next Home Back End



c) Caáu taïo calíp haøm:

Next Home Back End

Q KQ

b)

a)

c)

d) DQ

DKQ

e)


10.2.5. Ñoàng hoà so Ñoàng hoà so laø moät loaïi duïng cuï ño coù maët soá, ñöôïc söû duïng

roäng raõi trong saûn xuaát.

Back Next Home End


10.2.5. Ñoàng hoà so Coâng duïng:

Kieåm tra haøng loaït kích thöôùc chi tieát baèng phöông phaùp ño so saùnh.

Kieåm tra sai leäch veà hình daïng cuûa beà maët cuõng nhö sai leäch veà vò trí töông quan giöõa caùc beà maët treân chi tieát.

Duøng ñeå ñieàu chænh maùy trong saûn xuaát ñôn chieác hay trong söûa chöõa.

Back Next Home End



a) Ñoàng hoà so duøng ñoøn:

* Sô ñoà nguyeân lyù: * Ñoä phoùng ñaïi cuûa duïng cuï laø:

- L: laø chieàu daøi kim chæ thò - b: laø khoaûng caùch töø ñöôøng

taâm cuûa thanh ño ñeán ñöôøng taâm cuûa dao 4.

K = b

L

Next Home Back End



b) Ñoàng hoà so duøng baùnh raêng: * Sô ñoà nguyeân lyù:

Next Home Back End



b) Ñoàng hoà so duøng baùnh raêng:

•  * Ñoä phoùng ñaïi cuûa duïng cuï laø:

- L: laø chieàu daøi kim chæ thò 1. - m: laø moñuyn cuûa heä thoáng baùnh raêng (m = 0,1 ; 0,2). - Z1, Z2, Z3, Z4: laø soá raêng cuûa caùc baùnh raêng (Z1 = 16, Z2 =

Z4 = 100, Z3 = 10).

K = m.Z1.Z3

2.L.Z2

Next Home Back End



c) Ñoàng hoà so duøng truïc vít:

* Sô ñoà nguyeân lyù:

* Ñoä phoùng ñaïi cuûa duïng cuï laø:

K = b.p

R.2π .L

Next Home Back End



d) Ñoàng hoà so duøng loø xo:

•  * Sô ñoà nguyeân lyù: * Öu ñieåm:

- Coù ñoä nhaïy vaø ñoä chính xaùc cao. - Coù ñoä oån ñònh toát.

- Löïc ño raát nhoû vì ma saùt haàu nhö khoâng ñaùng keå.

* Nhöôïc ñieåm: - Phaïm vi chæ thò nhoû.

- Khoù cheá taïo.

Home Back Next End



Goàm hai phaàn:

* Phaàn ñoàng hoà so: gioáng nhö ñoàng hoà so thoâng duïng.

* Phaàn thaân noái: laø heä thoáng ñoøn ñeå truyeàn chuyeån ñoäng ngang cuûa ñaàu ño di ñoäng ñeán

chuyeån ñoäng ñöùng cuûa truïc ñoàng hoà so.

Back Home End



Back Home End A

A


1. Boä phaän treân duïng cuï ño coù nhieäm vuï tieáp xuùc vôùi chi tieát ño ñeå nhaän söï bieán ñoåi cuûa kích thöôùc ño laø:

a. Boä phaän caûm.

b. Boä phaän chuyeån ñoåi. c. Boä phaän khueách ñaïi. d. Boä phaän chæ thò.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


2. Vôùi thöôùc caëp, treân thöôùc chính coù thang chia ñoä theo mm vaø treân thöôùc phuï khaéc vaïch theo nguyeân taéc sau:

•  + Goïi a vaø a' laø khoaûng caùch giöõa hai vaïch treân thöôùc chính vaø thöôùc phuï. + Goïi c vaø c' laø giaù trò vaïch chia treân thöôùc chính vaø thöôùc phuï. + Goïi γ laø ñoä phoùng ñaïi cuûa thöôùc (γ = 1,2...).

•  Ta coù:

a. c = a.γ – a' c. a’= c’.γ – c

b. a' = c.γ – c' d. a' = c – c’.γ

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


3. Quan saùt thöôùc caëp (coù giaù trò vaïch chia treân thöôùc phuï laø 1/20) khi ño moät chi tieát, ta nhaän ñöôïc:

•  + m = 18 (m laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû phía beân traùi vaïch 0 cuûa thöôùc phuï). + i = 19 (i laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi moät vaïch baát kyø treân thöôùc chính). Vaäy keát quaû cuûa pheùp ño treân laø:

a. L = 18,19mm. c. L = 19,9mm.

b. L = 19,18mm. d. L = 18,95mm.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


4. Vôùi thöôùc caëp 1/50, γ = 2, khoaûng caùch giöõa 2 vaïch treân thöôùc phuï laø:

•  a. 0,95mm. c. 1,95mm.

b. 1,9mm. d. 1,98mm.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG 10 5. Ñoä chính xaùc vaø heä soá khueách ñaïi cuûa thöôùc caëp trong hình

beân laø: a. c’ = 0,05 ; γ = 2 b. c’ = 0,05 ; γ = 1. c. c’ = 0,1 ; γ = 2. d. c’ = 0,1 ; γ = 1.

Back Home

Ñaùp aùn caâu 5: a

Next

Thöôùc phuï Thöôùc chính

6. Keát quaû ño ñöôïc treân thöôùc caëp laø: a. 48,58 mm. c. 26,55 mm. b. 48,55 mm. d. 26,58 mm.



7. Vôùi sô ñoà beân, keát quaû ño ñöôïc treân panme laø: •  a. L = 41,87mm. c. L = 41,087mm.

b. L = 41,37mm. d. L = 41,43mm.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

35 40

35 40


8. Caên maãu song song laø:

a. Loaïi maãu chuaån veà chieàu daøi. b. Moät loaïi maãu coù daïng hình khoái chöõ nhaät vôùi hai beà maët

laøm vieäc ñöôïc cheá taïo raát song song, ñaït ñoä chính xaùc kích thöôùc vaø ñoä boùng beà maët cao. c. Loaïi maãu duøng ñeå kieåm tra caùc duïng cuï ño khaùc. d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


9. Ñeå kieåm tra loaït chi tieát loã coù kích thöôùc Φ60±0,015, coù theå duøng:

a. Calíp haøm coù kyù hieäu Φ60js7. b. Calíp haøm coù kyù hieäu Φ60Js7. c. Calíp nuùt coù kyù hieäu Φ60js7. d. Calíp nuùt coù kyù hieäu Φ60Js7.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


10. Veà nguyeân taéc kích thöôùc danh nghóa cuûa calíp phaûi töông öùng baèng caùc kích thöôùc giôùi haïn cuûa chi tieát (Dmax , Dmin , dmax , dmin ), nghóa laø:

a. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmin ; dkhoâng qua = Dmax Vôùi calip haøm: Dqua = dmin ; Dkhoâng qua = dmax

b. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmin ; dkhoâng qua = Dmax Vôùi calip haøm: Dqua = dmax ; Dkhoâng qua = dmin c. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmax ; dkhoâng qua = dmax Vôùi calip haøm: Dqua = Dmin ; Dkhoâng qua = dmin d. Vôùi calip nuùt: dqua = Dmax ; dkhoâng qua = Dmin Vôùi calip haøm: Dqua = dmax ; Dkhoâng qua = dmin

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


11. Veà keát caáu, calip coù theå coù nhieàu hình daùng khaùc nhau nhöng cô baûn thì noù coù hai ñaàu: Ñaàu qua (Q) vaø ñaàu khoâng qua (KQ) trong ñoù ñaàu qua bao giôø cuõng daøi hôn ñaàu khoâng qua vì:

a. Ñaàu qua laøm vieäc nhieàu (ma saùt vôùi chi tieát) neân moøn nhieàu hôn ñaàu khoâng qua.

b. Ñeå phaân bieät giöõa ñaàu qua vaø khoâng qua. c. Ñeå loaïi tröø aûnh höôûng cuûa sai leäch veà hình daïng ñeán keát

quaû kieåm tra. d. Caû (a) vaø (c) ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


12. Baèng phöông phaùp ño so saùnh, ñoàng hoà so cho bieát:

a. Sai leäch giöõa kích thöôùc ño so vôùi maãu vaø theå hieän baèng ñoä leäch cuûa kim chæ thò.

b. Kích thöôùc thöïc cuûa chi tieát vaø theå hieän baèng giaù trò cuï theå ôû maët soá ñoàng hoà.

c. Sai soá veà hình daïng cuûa chi tieát baèng caùch so saùnh vôùi maãu cho tröôùc.

d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


13. Ñoàng hoà ño trong khaùc vôùi ñoàng hoà so chuû yeáu ôû:

a. Boä phaän caûm.

b. Boä phaän chuyeån ñoåi vaø khuyeách ñaïi. c. Boä phaän chæ thò. d. Boä phaän oån ñònh löïc ño.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


14. Coâng duïng cuûa "cô caáu ñònh taâm" trong ñoàng hoà ño trong laø ñeå ñaûm baûo:

a. Ñöôøng taâm cuûa loã caàn ño ôû vò trí thaúng ñöùng.

b. Ñöôøng taâm cuûa hai ñaàu ño coá ñònh vaø di ñoäng ñi qua ñöôøng kính loã caàn ño. c. Hai ñaàu ño coá ñònh vaø di ñoäng cuûa duïng cuï ñoàng taâm vôùi

nhau. d. Taâm cuûa ñaàu ño di ñoäng truøng vôùi taâm cuûa loã caàn ño.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


15. Ñeå kieåm tra kích thöôùc L cuûa chi tieát beân, coù theå söû duïng:

a. Panme.

b. Calíp giôùi haïn. c. Ñoàng hoà ño trong. d. Taát caû ñeàu sai.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

L

End

PHÖÔNG PHAÙP ÑO SO SAÙNH

Back Next Home End

H

Khoái caên maãu song song

H+δh

Q = H ± X

ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG VAØ VÒ TRÍ

Back Next Home End

HIEÄU CHÆNH CHI TIEÁT

Back Next Home End

KIEÅM TRA DUÏNG CUÏ ÑO

Back Next Home End

Chöông VIII ÑO KÍCH THÖÔÙC GOÙC

VIII.1. ÑO GOÙC BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑO TRÖÏC TIEÁP •  VIII.1.1. Caên maãu ño goùc •  VIII.1.2. Döôõng ño goùc •  VIII.1.3. Thöôùc ño goùc •  VIII.1.4. Calíp coân giùôùi haïn •  VIII.2. ÑO GOÙC BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑO GIAÙN TIEÁP •  VIII.2.1. Nivoâ •  VIII.2.2. Thöôùc sin •  VIII.2.3. Thöôùc tang •  VIII.2.4. Duøng bi caàu vaø caùc duïng cuï ño kích thöôùc

daøi

Next Home Back End

• CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHƯƠNG VIII

VIII.1. ÑO GOÙC BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑO TRÖÏC TIEÁP

•  VIII.1.1. Caên maãu ño goùc

•  a) Coâng duïng

* Kieåm tra tröïc tieáp goùc cuûa chi tieát caàn ño.

* Cheá taïo caùc döôõng goùc, döôõng cheùp hình, dao caét ren …

* Kieåm tra vaø khaéc ñoä caùc duïng cuï ño goùc khaùc.

Next Home Back End

VIII.1. 1. Caên maãu ño goùc

•  b) Caáu taïo

•  Caên maãu ño goùc ñöôïc cheá taïo thaønh boä goàm nhieàu mieáng coù kích thöôùc goùc danh nghóa khaùc nhau vaø coù ñoä cheânh leäch nhoû nhaát laø 1'.

•  * Caùc kieåu caên maãu:

•  Kieåu I: Duøng cho goùc α nhoû (α = 1' ÷ 9').

Next Home Back End




•  Kieåu II: Duøng cho goùc α trung bình (α = 100 ÷ 790).

Next Home Back End




•  Kieåu III: Duøng cho goùc α lôùn (α = 800 ÷ 1000).

Next Home Back End




•  Kieåu IV: hình luïc laêng vôùi ba goùc ño α = 50020', β = 118040', γ = 1800.

Next Home Back End

VIII.1. 1. Caên maãu ño goùc •  b) Caáu taïo


•  Kieåu V:

- Loaïi 8 maët coù caùc goùc ño α = 450, β = 900, γ = 1350, δ = 1800

•  - Loaïi 12 maët coù caùc goùc ño 300, 600, 900, 1200, 1500, 1800

Next Home Back End

VIII.1.2. Döôõng ño goùc

•  Döôõng ño goùc laø moät loaïi maãu goùc coù caáu taïo ñaëc bieät vaø coù coâng duïng duøng ñeå kieåm tra caùc maët nghieâng, kieåm tra dao caét ren vaø dao ñònh hình …

Next Home Back End

VIII.1.2. Döôõng ño goùc

* Ñoä chính xaùc khi duøng döôõng ño goùc phuï thuoäc vaøo: - Chieàu daøi caïnh goùc kieåm tra. - Ñoä nhaùm beà maët cuûa döôõng vaø cuûa chi tieát ño. - Möùc ñoä ñaùnh giaù khe saùng giöõa döôõng vaø chi tieát ño.

•  * Sai leäch giöõa goùc kieåm tra so vôùi döôõng coù theå tính theo coâng thöùc gaàn ñuùng:

•  a: laø trò soá khe saùng (mm).

•  l: laø chieàu daøi cuûa caïnh goùc caàn kieåm tra (mm).

Next Home Back End

VIII.1.3. Thöôùc ño goùc

a) Thöôùc ño goùc ñôn giaûn: khoâng coù thöôùc phuï, giaù trò phaân ñoä laø 30' hay 10 . Loaïi naøy chæ söû duïng trong nhöõng vieäc coù yeâu caàu ñoä chính xaùc khoâng cao.

Next Home Back End

VIII.1.3. Thöôùc ño goùc

b) Thöôùc ño goùc coù thöôùc phuï:

•  Thöôùc chính: coù hình quaït vaø ñöôïc khaéc vaïch theo ño (a = c = 10).

•  Thöôùc phuï: coù theå chuyeån ñoäng quanh thöôùc chính vaø coù du

xích vôùi giaù trò phaân ñoä c' laø 2' hoaëc 5'.

Next Home Back End

VIII.1.3. Thöôùc ño goùc b) Thöôùc ño goùc coù thöôùc phuï:

• * Khoaûng chia a' cuûa thöôùc phuï ñöôïc tính baèng coâng thöùc: •  a' = γ.c - c‘ • * Caùch ñoïc keát quaû ño α ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc sau: •  α = m + i.c’ m: laø soá vaïch treân thöôùc chính ôû beân traùi vaïch 0 cuûa thöôùc

phuï. •  i: laø vaïch thöù i treân thöôùc phuï truøng vôùi moät vaïch baát kyø treân thöôùc chính.

•  Ví duï: Duøng thöôùc ño goùc coù c' = 2', m = 35, i = 18 thì α = 35036'

Next Home Back End

VIII.1.4. Calíp coân giùôùi haïn Calíp coân duøng ñeå kieåm tra goùc coân trong vaø coân ngoaøi.

Next Home Back End

Calip nuùt coân

Calip oáng coân

Calip haøm coân

VIII.1.4. Calíp coân giùôùi haïn Ví duï:

Ñaït

Khoâng ñaït Khoâng ñaït

Next Home Back End

VIII.2. ÑO GOÙC BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP ÑO GIAÙN TIEÁP

• VIII.2.1. Nivoâ

•  Nivoâ duøng ñeå xaùc ñònh caùc sai leäch nhoû cuûa goùc, ñeå kieåm tra vò trí naèm ngang hoaëc thaúng ñöùng cuûa caùc beà maët treân chi tieát.

Nivoâ thanh

Nivoâ khung

Next Home Back End

VIII.2.1. Nivoâ

Nguyeân taéc hoaït ñoäng

•  Baùn kính cong R cuûa oáng thuûy quyeát ñònh ñoä nhaïy cuûa Nivoâ (baùn kính cong caøng lôùn thì ñoä nhaïy caøng cao).

Next Home Back End

VIII.2.1. Nivoâ

•  Ñoä nhaïy cuûa Nivoâ tuøy thuoäc vaøo caáp chính xaùc cuûa noù vaø ñöôïc phaân nhö sau:

Next Home Back End

VIII.2.1. Nivoâ

•  Ví duï:

•  Moät beà maët daøi 3m coù ñoä nghieâng laøm cho boït khí cuûa Nivoâ leäch ñi 3 vaïch so vôùi vò trí giöõa. Bieát Nivoâ ñöôïc söû duïng coù giaù trò vaïch chia c = 0,15mm/m (töùc 30"/vaïch).

•  Sai leäch veà goùc cuûa beà maët kieåm tra so vôùi vò trí chuaån laø α = 3 × 30" = 90" = 1'30"

•  Löôïng hieäu chænh caàn thieát cho beà maët ñoù ñeå noù trôû veà vò trí chuaån laø: h = 0,15mm/m × 3vaïch × 3m = 1,35mm.

Next Home Back End

VIII.2.2. Thöôùc sin

Duøng ñeå ño chính xaùc kích thöôùc goùc (goùc phaúng hay goùc coân ngoaøi) baèng phöông phaùp ño giaùn tieáp döïa treân nguyeân taéc haøm soá sin.

Next Home Back End

VIII.2.2. Thöôùc sin

Coâng thöùc xaùc ñònh goùc α:

Next Home Back End

VIII.2.3. Thöôùc tang

Duøng ñeå ño chính xaùc kích thöôùc goùc (goùc phaúng hay goùc coân ngoaøi) baèng phöông phaùp ño giaùn tieáp döïa treân nguyeân taéc haøm soá tang.

Next Home Back End

VIII.2.4. Duøng bi caàu vaø caùc duïng cuï ño kích thöôùc daøi

a) Ño goùc coân ngoaøi

Goùc coân α ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:

Next Home Back End

H

L

l


b) Ño goùc coân trong

Home Back End

L

D

L2

L1

d


b) Ño goùc coân trong

Home Back End

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG VIII

1. Coâng duïng cuûa caên maãu ño goùc laø:

a. Kieåm tra tröïc tieáp goùc cuûa chi tieát caàn ño.

b. Cheá taïo caùc döôõng goùc, döôõng cheùp hình, dao caét ren … c. Kieåm tra vaø khaéc ñoä caùc caùc duïng cuï ño goùc khaùc. d. Taát caû caùc tröôøng hôïp treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


2. Ñoä chính xaùc khi duøng döôõng ño goùc ñeå kieåm tra goùc seõ phuï thuoäc vaøo:

a. Chieàu daøi caïnh goùc kieåm tra.

b. Ñoä nhaùm beà maët cuûa döôõng vaø cuûa chi tieát ño. c. Möùc ñoä ñaùnh giaù khe saùng giöõa beà maët cuûa döôõng vaø cuûa

chi tieát ño. d. Taát caû caùc yeâu caàu treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


3. Vôùi a laø trò soá khe saùng (mm), l laø chieàu daøi caïnh tieáp xuùc giöõa beà maët cuûa döôõng vaø cuûa chi tieát ño (mm), sai leäch giöõa goùc kieåm tra so vôùi döôõng coù theå tính theo coâng thöùc

gaàn ñuùng sau: a. Δϕ = (2l/a) × 100000 (ʺ″)

b. Δϕ = (2a/l) × 100000 (ʺ″)

c. Δϕ = (l/2a) × 100000 (ʺ″)

d. Δϕ = (a/2l) × 100000 (ʺ″)

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


4. Vôùi thöôùc ño goùc coù thöôùc phuï (c, = 5', γ = 2), thöôùc phuï ñöôïc khaéc vaïch vaø chia thaønh:

•  a. 12 phaàn baèng nhau vôùi khoaûng caùch a' = 1055'. b. 12 phaàn baèng nhau vôùi khoaûng caùch a' = 55'. c. 30 phaàn baèng nhau vôùi khoaûng caùch a' = 1055'.

d. 30 phaàn baèng nhau vôùi khoaûng caùch a' = 55'.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


5. Giaù trò phaân ñoä c’ vaø heä soá khueách ñaïi γ cuûa thöôùc ño goùc coù thöôùc phuï (hình veõ beân) laø:

•  a. c’ = 5’ ; γ = 1. c. c’ = 2’ ; γ = 1.

b. c’ = 5’ ; γ = 2. d. c’ = 2’ ; γ = 2.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

Thöôùc phuï

Thöôùc chính


6. Quan saùt thöôùc ño goùc coù thöôùc phuï khi ño chi tieát (hình veõ beân), keát quaû ño laø:

•  a. α = 124024'. c. α = 93028'.

b. α = 65028'. d. α = 93024'.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

Thöôùc phuï

Thöôùc chính


7. Ñeå kieåm tra beà maët coân loã, coù theå söû duïng: •  a. Calíp nuùt coân.

b. Calíp oáng coân. c. Calíp haøm coân. d. Taát caû caùc calíp treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


8. Ñeå kieåm tra chính xaùc beà maët coân daøi cuûa chi tieát beân, coù theå söû duïng:

•  a. Calíp nuùt coân. b. Calíp oáng coân. c. Panme ño ngoaøi.

d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


9. Ñoä nhaïy cuûa Nivoâ phuï thuoäc vaøo: •  a. Loaïi chaát loûng chöùa beân trong oáng thuûy tinh.

b. Löôïng chaát loûng chöùa beân trong oáng thuûy tinh.

c. Baùn kính cong cuûa oáng thuûy tinh.

d. Taát caû caùc yeáu toá treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


10. Thöôùc Sin laø moät duïng cuï duøng ñeå ño chính xaùc kích thöôùc goùc baèng phöông phaùp:

•  a. Ño tröïc tieáp. b. Ño tuyeät ñoái. c. Ño giaùn tieáp.

d. Ño toång hôïp.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


11. Ñeå ñieàu chænh thöôùc sin khi ño goùc nghieâng cuûa beà maët chi tieát, caàn phaûi keát hôïp vôùi:

•  a. Döôõng ño goùc. b. Thöôùc ño goùc. c. Nivoâ.

d. Ñoàng hoà so vaø caên maãu.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


12. Hình veõ döôùi ñaây laø sô ñoà nguyeân lyù cuûa:

•  a. Nivoâ thanh. c. Thöôùc sin.

b. Nivoâ khung. d. Thöôùc tang.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


13. Khi ñaët Nivoâ leân moät maët phaúng daøi 2,5m, ñoä nghieâng cuûa maët phaúng laøm cho boït khí cuûa oáng thuûy tinh leäch ñi 3 vaïch. Bieát raèng oáng thuûy coù giaù trò vaïch chia c = 0,15mm/m (töùc 30ʺ″/vaïch), tìm sai leäch veà goùc vaø löôïng hieäu chænh caàn thieát cho beà maët trôû veà vò trí naèm ngang.

•  a. α = 1’30ʺ″ vaø h = 1,125mm. b. α = 1’ vaø h = 1,35mm.

c. α = 45ʺ″ vaø h = 1,125mm. d. α = 1’30ʺ″ vaø h = 1,35mm.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


14. Töø sô ñoà ño theo hình veõ, goùc α cuûa beà maët coân ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

•  a.

b.

c.

d.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

dD)LL(2dDtg

12 +−−

−=α

dD)LL(2dDtg

12 +−−

−=α

dDL2LdDtg

12 +−−−

=α

2DLL

dDtg12 −−

−=α

dD)LL(2)dD(2tg

12 +−−

−=α


15. Khuyeát ñieåm cô baûn cuûa thöôùc tang laø khoâng ño ñöôïc: •  a. Beà maët coân ngoaøi.

b. Beà maët coân trong. c. Maët nghieâng coù goùc α quaù nhoû. d. Taát caû caùc beà maët treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

Chöông IX ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG VAØ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN

IX.1. ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG IX.1.1. Ño ñoä thaúng IX.1.2. Ño ñoä phaúng

IX.1.3. Ño ñoä troøn IX.1.4. Ño ñoä truï

IX.2. ÑO SAI SOÁ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN GIÖÕA CAÙC BEÀ MAËT IX.2.1. Ño ñoä song song IX.2.2. Ño ñoä vuoâng goùc IX.2.3. Ño ñoä ñaûo

IX.2.4. Ño ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm IX.2.5. Ño ñoä ñoái xöùng

Next Home Back End

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHƯƠNG IX

IX.1. ÑO SAI LEÄCH HÌNH DAÏNG

IX.1.1. Ño ñoä thaúng a) Duøng thöôùc kieåm

Caùc daïng thöôùc kieåm:

Thöôùc moät maët nghieâng

Thöôùc hai maët nghieâng Thöôùc 4 caïnh Thöôùc 3 caïnh

Next Home Back End


IX.1.1. Ño ñoä thaúng a) Duøng thöôùc kieåm

Sô ñoà xaùc ñònh giaù trò khe saùng maãu:

1: Thöôùc kieåm 2: Maët phaúng baøn maùp

3: Caên maãu coù kích thöôùc baèng nhau 4: Caên maãu coù kích thöôùc khaùc nhau

Next Home Back End


IX.1.1. Ño ñoä thaúng

b) Duøng thöôùc gaén ñoàng hoà so Sô ñoà nguyeân lyù cuûa duïng cuï:

1: Ñöôøng thaúng caàn ño

2: Ñieåm tì 3: Giaù

4: Ñoàng hoà so

Next Home Back End

IX.1.2. Ño ñoä phaúng

* Caùc phöông phaùp ño - Duøng boät maøu: dòch chuyeån beà maët caàn kieåm tra treân

beà maët laøm vieäc cuûa baøn maùp coù boâi moät lôùp moûng boät maøu. Ñoä phaúng ñöôïc theå hieän baèng soá löôïng veát boät maøu treân beà maët kieåm tra trong hình vuoâng 25×25mm. Soá veát caøng nhieàu, ñoä phaúng caøng cao.

- Duøng thöôùc kieåm ñeå ño ñoä phaúng theo caùc höôùng khaùc nhau vaø qua töøng laàn ño ñoù maø ñaùnh giaù sai soá veà ñoä phaúng.

Next Home Back End

IX.1.2. Ño ñoä phaúng

* Caùc phöông phaùp ño - Duøng duïng cuï coù cô caáu chæ thò ñeå raø lieân tuïc treân beà

maët caàn ño.

Next Home Back End

IX.1.3. Ño ñoä troøn

Ñoä troøn ñöôïc xaùc ñònh theo caùc sô ñoà ño:

* Sô ñoà a:

Yeâu caàu cao veà ñoä ñaûo truïc chính cuûa baøn gaù ño. Khi ñoù keát quaû ño seõ phaûn aùnh luoân caû ñoä khoâng ñoàng taâm cuûa beà maët chi tieát vôùi taâm quay cuûa noù.

Next Home Back End


Maùy ño ñoä troøn

Next Home Back End


•  * Sô ñoà b:

•  Söû duïng ñoái vôùi chi tieát daøi coù hai loã taâm hoaëc chi tieát ngaén coù loã ñeå laép vôùi truïc gaù. Keát quaû ño chöùa caû sai soá ñoä ñoàng taâm cuûa maët kieåm tra vôùi taâm quay cuûa hai loã taâm.

Next Home Back End


* Sô ñoà c:

Chi tieát gaù ñaët keùm oån ñònh vì caàn coù löïc eùp chi tieát vaøo caùc chuaån tyø.

Next Home Back End


•  * Sô ñoà d:

•  Khaû naêng oån ñònh cuûa chi tieát cao hôn nhöng thao taùc khoù khaên hôn.

Next Home Back End


•  * Sô ñoà e vaø f:

•  Laø caùc sô ñoà ño 3 tieáp ñieåm, thích hôïp cho caùc chi tieát meùo coù soá caïnh leû.

Next Home Back End


•  * Caùch khaéc phuïc toån haïi beà maët phöông tieän ño •  - Ño chi tieát ôû traïng thaùi tónh ôû moät soá vò trí

• 

•  Ñoä tin caäy keùm.

Next Home Back End


Söû duïng vôùi chi tieát coù soá caïnh chaün boäi 2 (n = 4, 8, 10, 14 …)

Söû duïng vôùi chi tieát coù soá caïnh chaün boäi 3 (n = 6, 12, 18, …)

Next Home Back End


- Vôùi chi tieát coù soá caïnh leû (n = 5, 7, …) duøng phöông

phaùp ño 3 tieáp ñieåm töïa treân hai con laên.

Next Home Back End


- Duøng sô ñoà ño vi sai söû duïng chuyeån ñoåi khí neùn

Next Home Back End

IX.1.4. Ño ñoä truï

a) Ño ñoä coân Ñoä coân ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua vieäc ño hai ñöôøng kính

taïi hai tieát dieän I-I vaø II-II caùch nhau chieàu daøi chuaån L. Sô ñoà ño cô baûn:

Next Home Back End


a) Ño ñoä coân

Sô ñoà ño vi sai:

Cho pheùp ñoïc ngay trò soá ñoä coân treân cô caáu chæ thò.

Next Home Back End


b) Ño ñoä phình thaét

Sô ñoà ño:

Next Home Back End


c) Ño ñoä cong truïc

•  * Sô ñoà a:

•  Ño treân chuaån phaúng, keát quaû ño treân cô caáu chæ thò cho

ngay trò soá ñoä cong truïc Δ.

Next Home Back End



•  * Sô ñoà b:

•  Ño treân chuaån laø hai khoái V ngaén, ñoä cong truïc phuï thuoäc vaøo tæ leä l/L.

Next Home Back End



•  * Sô ñoà c:

•  Duøng cho chi tieát coù 2 loã taâm, keát quaû ño treân cô caáu chæ thò cho

2 laàn trò soá ñoä cong truïc Δ.

Next Home Back End

IX.2. ÑO SAI SOÁ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN GIÖÕA CAÙC BEÀ MAËT

IX.2.1. Ño ñoä song song a) Ñoä song song giöõa hai maët phaúng

* Sô ñoà a:

Duøng khi maët chuaån A ñuû lôùn ñeå ñaët ñoàng hoà so.

Next Home Back End

IX.2. ÑO SAI SOÁ VÒ TRÍ TÖÔNG QUAN GIÖÕA CAÙC BEÀ MAËT

IX.2.1. Ño ñoä song song a) Ñoä song song giöõa hai maët phaúng

•  * Sô ñoà b: •  Duøng khi maët chuaån A nhoû, phaûi söû duïng heä thoáng vít naâng ñeå ñieàu chænh maët A song song vôùi maët baøn maùp.

Next Home Back End

IX.2.1. Ño ñoä song song

b) Ñoä song song giöõa ñöôøng taâm vôùi maët phaúng Thöôøng choïn maët phaúng laøm chuaån ñeå kieåm tra loã vaø chia

ra 3 tröôøng hôïp sau: - Neáu loã nhoû, duøng truïc gaù laép vaøo beà maët loã ñeå kieåm tra.

Next Home Back End


b) Ñoä song song giöõa ñöôøng taâm vôùi maët phaúng - Khi maët loã khaù lôùn, ñeå khoâng phaûi duøng truïc gaù quaù

lôùn vaø naëng neà thì phaûi duøng theâm baïc loùt.

Next Home Back End


b) Ñoä song song giöõa ñöôøng taâm vôùi maët phaúng - Khi maët loã ñuû lôùn, coù theå ñöa chuyeån ñoåi ño vaøo raø tröïc

tieáp theo ñöôøng sinh loã.

Next Home Back End


c) Ñoä song song giöõa hai ñöôøng taâm * Sô ñoà a:

Kieåm tra ñoä song song cuûa coå bieân truïc khuyûu vôùi truïc

chính.

Next Home Back End


c) Ñoä song song giöõa hai ñöôøng taâm

* Sô ñoà b: Kieåm tra ñoä song song cuûa hai loã tay bieân vaø vieäc kieåm tra ñöôïc thöïc hieän treân hai maët phaúng vuoâng goùc.

Next Home Back End

IX.2.2. Ño ñoä vuoâng goùc

* Sô ñoà a: Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa hai maët phaúng.

Next Home Back End


* Sô ñoà b: Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa ñöôøng taâm loã vaø maët phaúng.

Next Home Back End


* Sô ñoà c: Kieåm tra ñoä vuoâng goùc giöõa hai ñöôøng taâm loã.

Next Home Back End

IX.2.3. Ño ñoä ñaûo

a) Ño ñoä ñaûo höôùng kính * Sô ñoà a:

Kieåm tra ñoä ñaûo höôùng kính giöõa hai maët truï ngoaøi treân hai khoái V ngaén.

Next Home Back End


a) Ño ñoä ñaûo höôùng kính * Sô ñoà b:

Kieåm tra ñoä ñaûo höôùng kính giöõa maët truï ngoaøi vaø trong baèng truïc gaù coân (ñoä coân raát nhoû k = 1/500 ÷ 1/1000).

Next Home Back End


a) Ño ñoä ñaûo höôùng kính * Sô ñoà c:

Kieåm tra ñoä ñoàng taâm cuûa hai loã baèng truïc gaù vaø ñoàng hoà so.

Next Home Back End


b) Ño ñoä ñaûo maët ñaàu * Sô ñoà ño ñoä ñaûo giöõa maët ñaàu vôùi maët truï ngoaøi.

Next Home Back End


b) Ño ñoä ñaûo maët ñaàu * Sô ñoà ño ñoä ñaûo giöõa maët ñaàu vôùi maët loã.

Next Home Back End

IX.2.4. Ño ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm

* Sô ñoà ño ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm cuûa loã.

Next Home Back End

IX.2.5. Ño ñoä ñoái xöùng

* Sô ñoà ño ñoä ñoái xöùng cuûa raõnh A so vôùi hai beà maët ngoaøi B.

Home Back End

CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG IX

1. Hình veõ beân laø loaïi duïng cuï ño duøng ñeå:

a. Ño ñoä truï.

b. Ño ñoä song song. c. Ño ñoä ñaûo. d. Ño ñoä thaúng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

1- Chi tieát caàn ño 2- Ñieåm tì 3- Giaù 4- Ñoàng hoà so

1

2 3 4

2


2. Khi duøng sô ñoà nhö hình beân ñeå ño ñoä phaúng cuûa maët phaúng A treân chi tieát 1, ngöôøi ta phaûi chænh "0" chi tieát baèng caùch ñieàu chænh caùc vít teá vi 2 nhaèm muïc ñích:

a. Ñaûm baûo ñoä song song giöõa hai maët A vaø B. b. Ñaûm baûo ñoä song song giöõa maët A vaø maët phaúng baøn maùp. c. Loaïi tröø aûnh höôûng cuûa ñoä khoâng phaúng cuûa maët B. d. Loaïi tröø aûnh höôûng cuûa söï khoâng ñoàng ñeàu veà ñoä cao cuûa caùc vít teá vi.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


3. Hình veõ beân bieåu dieãn sô ñoà nguyeân lyù cuûa phöông phaùp:

a. Ño ñoä truï.

b. Ño ñoä troøn. c. Ño ñoä nhaùm beà maët. d. Ño ñoä coân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


4. Keát quaû ño ñoä troøn theo sô ñoà beân coù chöùa caû:

a. Sai soá veà ñoä ñoàng taâm cuûa maët kieåm tra vôùi taâm quay cuûa hai loã taâm.

b. Sai soá veà ñoä truï cuûa maët kieåm tra. c. Sai soá veà ñoä ñaûo maët ñaàu cuûa beà maët kieåm tra. d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


5. Nhöôïc ñieåm cuûa sô ñoà ño ñoä phình thaét nhö hình beân laø ñoä chính xaùc keùm. Ñeå khaéc phuïc, caàn phaûi :

a. Ñònh vò chi tieát ñuû 6 baäc töï do. b. Chuyeån thaønh ño bieán thieân ñöôøng kính theo phöông doïc truïc. c. Cho chi tieát thöïc hieän chuyeån ñoäng quay quanh taâm. d. Thöïc hieän ñoàng thôøi caùc bieän phaùp treân.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


6. Ño ñoä coân theo sô ñoà döôùi ñaây coù öu ñieåm laø:

a. Khoâng chòu aûnh höôûng cuûa sai soá gaù ñaët.

b. Deã gaù ñaët chi tieát. c. Coù theå aùp duïng cho phöông phaùp ño tích cöïc. d. Taát caû ñeàu ñuùng.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


7. Khi ño ñoä cong truïc theo sô ñoà beân, chæ thò treân ñoàng hoà so baèng:

a. Ñoä cong truïc.

b. Hai laàn ñoä cong truïc. c. Phaân nöûa ñoä cong truïc. d. Taát caû ñeàu sai.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


8. Ño ñoä truï laø chæ tieâu toång hôïp veà sai leäch hình daïng treân tieát dieän doïc truïc, bao goàm:

a. Ñoä thaúng ñöôøng sinh, ñoä ñoàng truïc, ñoä phình thaét vaø ñoä cong truïc.

b. Ñoä thaúng ñöôøng sinh, ñoä phình thaét, ñoä coân vaø ñoä cong truïc c. Ñoä ñoàng truïc, ñoä phình thaét, ñoä nhaùm beà maët vaø ñoä cong

truïc. d. Ñoä phình thaét, ñoä coân, ñoä cong truïc vaø ñoä ñoàng taâm giöõa

caùc beà maët truïc.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


9. Duøng sô ñoà nguyeân lyù nhö hình beân ñeå ño ñoä song song giöõa hai maët phaúng A vaø B khi:

a. Maët phaúng chuaån A khoâng ñuû lôùn ñeå ñaët vaø di chuyeån ñoàng hoà so b. Maët phaúng chuaån A khoâng song song vôùi baøn maùp. c. Maët phaúng chuaån A thaáp hôn maët phaúng caàn ño B. d. Maët phaúng ñeá khoâng phaûi laø moät maët phaúng lieân tuïc.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


10. Hình beân laø sô ñoà nguyeân lyù cuûa phöông phaùp:

a. Kieåm tra ñoä hôû giöõa loã vaø truïc. b. Ño ñoä song song giöõa ñöôøng taâm loã vaø maët phaúng ñeá. c. Ño ñoä truï cuûa chi tieát. d. Ño ñoä cong cuûa truïc.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


11. Hình beân bieåu hieän sô ñoà nguyeân lyù cuûa phöông phaùp ño:

a. Ñoä ñaûo giöõa maët ñaàu vôùi maët truï ngoaøi.

b. Ñoä ñaûo giöõa maët ñaàu vôùi maët truï trong. c. Ñoä phaúng cuûa maët ñaàu. d. Ñoä song song cuûa hai maët ñaàu.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


12. Ñeå ñaûm baûo ñoä chính xaùc khi ño ñoä ñaûo höôùng kính giöõa maët truï ngoaøi vaø trong, caàn phaûi söû duïng:

a. Truïc gaù coân vôùi ñoä coân raát nhoû (k = 1/500 1/1000).

b. Truïc gaù truï coù ñöôøng kính chính xaùc. c. Muõi taâm coù goùc 2 = 600. d. Ñoàng hoà so coù giaù trò phaân ñoä 1/100.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


13. Hình beân bieåu hieän sô ñoà nguyeân lyù cuûa phöông phaùp ño:

a. Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm loã. b. Ñoä ñaûo höôùng taâm. c. Ñoä vuoâng goùc giöõa caùc ñöôøng taâm loã. d. Ñoä cong truïc.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next


14. Ñoä ñoái xöùng cuûa raõnh A so vôùi hai maët ngoaøi B (hình beân) ñöôïc tính:

a. = 2(L1 L2). b. = L1 L2.

c.

d.

Back Home

Ñaùp aùn:

Next

2LL 21 −

=Δ

2LL 21 +

=Δ

Documents

Bai Giang Dung Sai CDT