Kompletna samopomoc dla Twoich nerwwSzafer.plartyku "Uzdrawiajce kody" w numerze 08/2012 miesicznika "Nieznany wiat". ksik: "Kod uzdrawiania" Aleksandra Loyd'a i Bena JohansonaZwierciado.plLudzie odporni na zmian. Na czym polega pseudorozwj?...........s.1Jak sobie radzi z zachwian samoocen?.................................................s.3Mechanizmy obronne niskiej samooceny. Samoutrudnianie, projekcja, krytykanctwo..s.5Co nam przeszkadza w stworzeniu prawdziwej relacji?.......................s.7Wewntrzne dzieci w zwizkus.8

Kobiety sukcesu tworz silne rodziny .s. 33Dzisiaj, 11 czerwca (05:50)

Ludzie odporni na zmian. Na czym polega pseudorozwj?Chodz na kolejne szkolenia i terapie, ale nadal pozostaj w tym samym miejscu. Zmieniaj partnerw, prac, ale nowe nie znaczy inne. S dowodem na to, e wspczesne popkulturowe traktowanie rozwoju osobistego moe by rwnie destrukcyjne jak nag. Uczc si nowych umiejtnoci, podejmujc prac nad sob, ludzie kieruj si rnymi motywami. Jak mwi Monika Jdrowska, psycholoka i certyfikowana psychoterapeutka Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, poza marzeniami i celami do zdobycia najczciej jest to jaka forma cierpienia, jak poczucie osamotnienia, niezrozumienia siebie i innych, konflikty albo kopoty w nawizywaniu i pogbianiu relacji z ludmi. Czasami jest to trudne do zdefiniowania poczucie napicia albo pustki wyjania i dodaje, e najnowsze badania wyranie wskazuj, e to, na ile skorzystamy z rnych form rozwoju osobistego, zaley tylko od nas.Znaczy to tyle, e im wicej w nas zasobw, tym wiksze szanse na powodzenie. Pozornie wydaje si logiczne, e udzia w kolejnych zajciach zwiksza wiadomo zasobw, pozwala je rozpozna albo uaktywni. Niestety, moe si okaza, e wspczesne, popkulturowe traktowanie rozwoju osobistego nie tyle nie przynosi efektw, co moe by rwnie destrukcyjne jak uzalenienie od alkoholu. Uczestnictwo w kolejnych warsztatach bywa form rozadowania emocji. Mechanizm jest tu taki sam jak u naogowcw. Nieumiejtno rozpoznawania oraz regulowania emocji i nieprzyjemne napicie zamieniane jest na potrzeb uczestniczenia w jakich zajciach mwi Monika Jdrowska. Dodatkowo u takich osb rozwija si system zaprzeczania problemom (przecie cay czas si rozwijam), i tak odtwarza si przymus pracy nad sob, ktry nic nie wnosi. W mojej pracy terapeutycznej dostrzegam rwnie kilka innych schematw, ktre powoduj, e ludzie wielokrotnie zmieniaj terapeut. Jednym z nich jest potrzeba potwierdzania narcystycznej kompensacji, e jest si kim wyjtkowym, szczeglnym. Obecnie wszelkie formy pracy nad sob mog by traktowane jako dowd na uduchowienie, wraliwo, wiksz wiadomo. Tak naprawd to tylko kolejna forma pogbiania dystansu do samego siebie, a przede wszystkim nie leczy gbokiego blu, samotnoci, z ktr czowiek boi si spotka. Popycha te do coraz to nowych aktywnoci, bo adna nie jest t, ktra przyniosaby ukojenie przyznaje Monika Jdrowska.Zdarza si, e takie osoby wykazuj wielk ch wchodzenia w rol pocieszycielki, doradcy, ratowniczki czy mentora. W ten sposb jeszcze gbiej ukrywaj swoje cierpienie i nieumiejtno poradzenia sobie z nim. Skd ten mechanizm?Lk przed katastrofJak w wielu innych, tak i w tym wypadku kluczowe s relacje. Dzieciom coraz czciej okazuje si warunkow mio za dobre oceny, posuszestwo, ulego lub aktywno, milczenie lub zabieranie gosu. Do tego dochodzi brak czasu na blisko z rodzin, a to odbiera poczucie stabilizacji i bezpieczestwa. Z tego powodu dziecko dorasta w atmosferze pozbawionej warunkw potrzebnych do zbudowania zaufania, najpierw do innych, a potem do samego siebie. W konsekwencji przybywa osb zalenych od gosu ekspertw, zarazem niepotraficych im zaufa, z niskim i zmiennym poczuciem wasnej wartoci, a co najwaniejsze niepotraficych budowa autentycznych i trwaych relacji z innymi. Deficyt w umiejtnoci tworzenia wizi jest jednym z powodw tego, e kto nie potrafi utrzyma si w relacji terapeutycznej, wytrwa na jakich zajciach, dokoczy jakiego projektu twierdzi Monika Jdrowska. W takim czowieku istnieje ogromna tsknota za bliskoci, zalenoci, opiek, ale z drugiej strony jest lk przed zblieniem, przed powtrzeniem znanego z dziecistwa scenariusza, kiedy to, bdc blisko, byo si naraonym na jaki rodzaj krzywdy zranienie, omieszenie, odrzucenie. Taka osoba pierwsza wycofa swoje zaangaowanie, tak aby ow katastrof wyprzedzi, zapobiec jej. Nawet jeli jest to katastrofa wyimaginowana. A do nastpnego razu, kiedy gnana tsknot za kontaktem, mioci, bliskoci wejdzie w now relacj, ktr po jakim czasie porzuci z tych samych powodw.Jest te inna grupa zmianoodpornych. W przeszoci dowiadczyli dotkliwej straty, takiej jak mier bliskiej osoby, zdrada czy rozpad wizi i w zwizku z tym rozwinli w sobie gorzkie przekonanie, e nie ma nadziei na zmian, na inne, szczliwsze ycie. Podejmujc si pracy nad sob terapeutycznie lub na jakichkolwiek innych warsztatach niewiadomie realizuj ten sam scenariusz. W ich gowie niczym zdarta pyta rozbrzmiewa monolog wewntrzny: nie moe si uda, to nie ma sensu, nie mam nadziei, moe inni, ale nie ja, to si nigdy nie zmieni. Przywizanie do owego monologu zwizane jest paradoksalnie z poczuciem moralnego zwycistwa nad sprawcami krzywdy, najczciej rodzicami lub innymi znaczcymi osobami. Dopuszczajc do autentycznej zmiany, symbolicznie oddaliby zwycistwo terapeucie lub innej osobie udzielajcej pomocy. Odchodzc z kolejnej terapii, ponosz porak, ale nie daj satysfakcji innej, wanej osobie, np. terapeucie. Odnosz krtkotrwae zwycistwo, ktre jednak ma potwornie gorzki smak. To oczywicie psychologiczna gra, w ktrej wygrana oznacza jednoczenie emocjonaln klsk.Zanurzy si w procesie zmiany Gboka zmiana jest przede wszystkim rozcignita w czasie. Obejmuje procesy poznawcze, czyli destrukcyjne, ograniczajce przekonania, narracje yciowe, wspomnienia, fantazje. I procesy emocjonalne, czyli dowiadczenia kontaktu ze sob w zakresie rozpoznawania, nazywania i adekwatnego przeywania emocji wyjania Monika Jdrowska. Gdy dochodzi do takiej zmiany, rozluniaj si napicia w ciele, znikaj pewne nawyki, a inne si zmieniaj, poza tym znacznie poszerza si spektrum moliwych zachowa. Oznacza to wiksz wolno wyboru, brak przymusu i brak koniecznoci nieustannego sigania po wsparcie. Zmieniaj si rwnie relacje, w ktrych znika napicie i lk, pojawia si przestrze na sowo nie, ale i sowo tak dla nowych smakw, pomysw. Rozszerza si wiadomo i mnogo dozna, a to powoduje, e w samych sobie znajdujemy najwicej sposobw na rozwizywanie pojawiajcych si problemw.Monika Jdrowska psycholoka i certyfikowana psychoterapeutka Polskiego Towarzystwa Psychologicznego

28 listopada 2014 w Psychologia Autor: Agnieszka Paczkowska Jak sobie radzi z zachwian samoocen?Wysoki status spoeczny, eksponowane stanowisko, ogromna wiedza, udane ycie towarzyskie i rodzinne. Na zewntrz - godny naladowania idea, darzony szacunkiem, czasem budzcy zazdro. A w rodku? Poczucie dyskomfortu i nieustanny lk przed tym, e wyjd na jaw wszystkie wady, saboci, brak kompetencji. Co powiedz pracownicy, przyjaciele i rodzina, kiedy okae si, e ON/ONA nie jest taki idealny/idealna?Agnieszka Paczkowska, psycholog psychoterapeuta, Centrum probalansCoraz wicej osb, ktre obiektywnie patrzc wiele osigny w yciu, trafia na terapi w poczuciu wiecznego oszukiwania otoczenia. Wydaje im si, e kantuj wszystkich niczym filmowy Dyzma. Czuj si nie na swoim miejscu.Mamy tu do czynienia z zachwian samoocen czyli subiektywnym spojrzeniem na wasn osobowo. I chodzi tu nie tyle o zbyt nisk samoocen, ile niepewn. Ma ona w duej mierze swoje korzenie w dziecistwie danej osoby, kiedy rodzice traktowali j troch jak niewidzialn. Owszem, speniali jej potrzeby fizjologiczne, dajc je, pi i dach nad gow, ale ju niewiele lub zgoa nic poza tym. Takie dziecko nie otrzymuje przekazu, e jest godne mioci, e zasuguje na szacunek i uwag przez sam fakt swojego istnienia. Skutek jest taki, e dziecko czuje si przeroczyste. Nie wie, w czym jest dobre, nie wie, czy jest ok.By by jakimSwego rodzaju stan zawieszenia utrzymuje si w dorosym ju wieku. Niepewno zaszczepiona w dziecistwie nie poprawia si przy pomocy obiektywnych kryteriw, typu: poziom wiedzy, pozycja zawodowa, wysoko dochodw czy wygld zewntrzny.Takie osoby s niemiae i skryte z jednej strony, z drugiej silnie nastawione na cele i dce do sukcesu. Podwiadomie chc bowiem przekona si, e s JACY. Pod wzgldem zadaniowym trudno o lepszego pracownika, wic docelowo w wymarzony sukces czsto udaje im si osign. Szkopu w tym, e pojawia si wewntrzna sprzeczno. Z jednej strony ma si poczucie: no tak, generalnie jest fajnie, a z drugiej wszelkie osignicia i pozytywne aspekty ycia nie maj na tyle duej wagi w oczach osoby z niepewn samoocen, by byy w stanie j skorygowa.Podziwiany czy niezauwaany?Nie uwiadamia sobie, e sam przyczyni si do tego stanu rzeczy. W relacjach zawodowych, biorc wiecznie czyje zadania na siebie, nie stawiajc granic i nie egzekwujc odpowiedzialnoci. W relacjach osobistych przedkadajc potrzeby innych nad wasne, zgadujc owe potrzeby, zanim jeszcze je ktokolwiek zasygnalizuje. Wszed w rol tzw. bohatera rodzinnego, na ktrego barkach spoczywa ciar uszczliwiania wszystkich wok. Sam wyostrzy apetyt bliskich na sta gotowo do niesienia pomocy i wywiadczania przysug. To sprawia, e od lat ponosi ogromne koszty energetyczne, a kiedy w kocu zdobywa si na niemiae: nie mog, nie teraz, nie dzi, zderza si z murem pod tytuem rozczarowanie.I wtedy wanie pojawia si lkowe mylenie: O matko, zaraz si wyda, e nie jestem jednak taki fajny chop. Kady komunikat otrzymany od rozmwcy, ktry zawiera w sobie element niezadowolenia, rozczarowania czy alu jest przefiltrowywany przez jego niepewne JA.Jak pracowa nad niepewn ocen siebie? Idealna sytuacja jest wtedy, gdy taka osoba trafia na partnera, ktry w aden sposb nie naduywa jej granic, daje pen akceptacj. To si jednak w praktyce rzadko zdarza.W tym przypadku bardzo pomocna okazuje si psychoterapia. Midzy psychoterapeut a pacjentem rodzi si relacja, ktra ma charakter przeniesienia relacji rodzicdziecko. Przy czym psychoterapeuta peni rol rodzica przekazujcego akceptacj i uczcego zaufania do realnego obrazu siebie. Wanym zadaniem dla pacjenta jest przygldanie si faktom. Musi zrozumie, e nawet jeli jeszcze nie do koca wierzy w swoje kompetencje (jako szefa, ma, ojca, przyjaciela), to stara si je filtrowa przez rzeczywiste wydarzenia, dane, osignicia.To troch tak jak z opini na temat obejrzanego filmu. Mona ocenia aktorstwo, fabu, dialogi, efekty specjalne, zdjcia, muzyk etc. Na tej samej zasadzie mona ocenia samego siebie pojawia si cae spektrum kryteriw, od wynikw gry w tenisa po liczb bliskich przyjaci. Wtedy atwiej jest sobie uzmysowi, e nie jestemy jednak beznadziejni, niegodni sukcesu, nijacy.Praca z pacjentem z niepewn samoocen to wsplne szukanie dowodw, e jest on na swoim miejscu, e jest wystarczajcy, e wszystko z nim w porzdku. Pamita przy tym naley, e definitywnie wyczamy w tych poszukiwaniach opinie ludzi. Pacjent musi si nauczy uniezalenia ocen siebie i poczucie bezpieczestwa od ocen otoczenia. Docelowo ma porzuci schemat dopasowywania swoich zachowa do scenariusza innych z obawy przed odrzuceniem.

30 grudnia 2014 w Psychologia Autor: Agnieszka Paczkowska Mechanizmy obronne niskiej samooceny. Samoutrudnianie, projekcja, krytykanctwo

Osoby o niskiej samoocenie stosuj cay arsena broni, ktra pozwala odci si od swoich rzeczywistych potrzeb i uczu. Sabotuj wasne ewentualne sukcesy, przypisuj swoje wady innym ludziom, ca energi inwestuj w zaspokajanie potrzeb innych. Wszystko po to, by przypadkiem nie skonfrontowa si z zanionym wyobraeniem o sobie, z atkami przypitymi w dziecistwie: ty leniuchu, ty gamoniu, ty nieudaczniku.Jednym z modelowych mechanizmw obronnych stosowanych przez osoby niepewne swojej wartoci/kompetencji jest tzw. strategia samoutrudniania. Polega ona na tym, e w pewien sposb utrudniamy sobie wykonanie zadania lub osignicie celu.Tak ksztatujemy dan sytuacj, e minimalizujemy szans odniesienia sukcesu. Dla przykadu, student zamiast przygotowywa si do egzaminu, nadrabia wszelkie domowe obowizki: sprzta, idzie po zakupy, gotuje. Osoba, ktra ma przed sob wan rozmow kwalifikacyjn, nie skupia si na swoim CV i moliwym przebiegu spotkania, tylko idzie na caonocn balang. Oczywicie kada z tych osb w razie niepowodzenia dysponuje starannym i wiarygodnym pakietem usprawiedliwie. No bo przecie egzamin z pewnoci by zdaa, gdyby jeszcze miaa jeden dzie na nauk, a rozmowa kwalifikacyjna nie posza pomylnie jedynie ze wzgldu na nieprzespan noc. Przeszkd moe by cae spektrum. czy je jedno nigdy nie wi si z brakiem zdolnoci osoby stosujcej strategi samoutrudniania. Ta strategia pozwala zrzuci odpowiedzialno za ewentualne niepowodzenie na czynniki zewntrzne, daje zudne wraenie, e jeli tylko zechc, mog osign wszystko.Balowaam, ale daam radTakie sabotowanie wasnych dziaa pozwala broni poczucia wasnej wartoci. Owszem, nakazuje przyzna si do pewnych saboci (np. spnialstwa, baaganiarstwa czy bagatelizowania niektrych spraw), ale tylko takich, ktrym przypisujemy ma wag w stosunku do caego obrazu samego siebie. Jednoczenie pozwala zachowa pozytywne mniemanie o sobie w obszarach, ktre maj due znaczenie w kontekcie poczucia wasnej wartoci jak np. kompetencje zawodowe, zdolnoci, talenty, inteligencja.Co wicej, samoutrudnianie moe wywindowa poczucie wasnej wartoci w sytuacji, gdy mimo sabotowania rnych dziaa, uda nam si osign sukces. Mylimy wtedy: Zobaczcie, ca noc ostro balowaam, a mimo to wypadam na rozmowie rewelacyjnie. Zdolna ze mnie babka. To jest chwila, kiedy byszczymy, przekonani, e w oczach innych ludzi zaprezentowalimy si jako wartociowa osoba.Strategia samoutrudniania wydaje si kuszcym sposobem radzenia sobie w sytuacjach zadaniowych, kiedy nie jestemy pewni, jaki rezultat osigniemy. Na dusz met nie jest jednak konstruktywna i uderza w nas samych. Zamiast bowiem koncentrowa si na zadaniu/celu, ca nasz energi kumulujemy w dziaaniach dywersyjnych. W efekcie uszczuplamy swoje szanse na osignicie sukcesu. A jeli nawet uda nam si go osign, to tak do koca nie wiemy, czemu go zawdziczamy.Co zego, to nie jaInnym mechanizmem, ktry roztacza zason dymn nad wasn nisk samoocen, jest projekcja. Chodzi o przypisywanie swoich uczu, emocji, intencji lub zachowa innym ludziom. To rwnie rzutowanie na innych swoich wad i saboci. Przykadowo, zazdroszcz koleance z pracy jej sukcesw, ambicji i woli walki o siebie. Moj reakcj na jej kolejne zwycistwa jest cay wachlarz niedojrzaych i nieakceptowanych zachowa typu oczernianie, podkopywanie jej autorytetu i kompetencji etc. Jednoczenie, aby nie dopuci do siebie myli, e zachowuj si w niewaciwy sposb, przypisuj wasne intencje owej koleance. Czyli w naszym mniemaniu to wanie ona jej zazdronic, ktra notorycznie stosuje zagrania nie fair, idzie po trupach do celu, nie zwaa na innych. To taka rozpaczliwa obrona wasnej, i tak ju niskiej, samooceny. Reakcja na strach przed konfrontacj z wasnymi sabociami, wadami, niemoc.Strony: 1 2Bardzo czsto stosowanym mechanizmem ucieczki jest skupienie si na innych, przy jednoczesnym zaniedbywaniu siebie. Caa uwaga i energia yciowa skoncentrowana jest na potrzebach otoczenia dzieci, krewnych, wsppracownikw. A wszystko po to, by zdoby kolejne porcje gaskw, by zasuy na akceptacj otoczenia. To ma zapeni pusty krater, jaki wyry si w sercu danej osoby jeszcze w dziecistwie. W sercu tej plczcej si, gupiej, gamoniowatej, nieudolnej Spenianie potrzeb innych w yciu dorosym mona przyrwna do dziecicego rysowania obrazkw po to, by otrzyma od rodzicw uwag, dobre sowo, pochwa. Nieustanne skupianie si na innych to take prba ucieczki od samej siebie, odgrodzenie od ewentualnej konfrontacji z pytaniami: Czego tak naprawd mi potrzeba?, Kim jestem?, Czy naprawd jestem bezwartociowa?, Dlaczego sdz, e jestem gorsza od innych? etc.Osoby charakteryzujce si niskim poczuciem wasnej wartoci chowaj si te za pesymistycznym obrazem wiata i innych ludzi. Kady jest jako wybrakowany, nieudolny, niezdolny do osignicia sukcesu. Z tego rodzi si niewiara w swoich bliskich i wymierzony w nich krytycyzm. Ten brak nadziei i kasandryczne podejcie do rzeczywistoci dziaa niestety niekorzystnie na otoczenie i niejednokrotnie torpeduje dziaania innych.Jak dziaa mechanizm obronny?Przedstawione powyej mechanizmy s przykadowe i nie wyczerpuj caej gamy strategii obronnych. Jaki maj sens? Czy s skuteczne?Ich gwnym zadaniem jest ochrona przed konfrontacj z nisk samoocen. S niczym kask dla naszej psychiki, ratuj j przed rozsypaniem si na kawaeczki. Poprawiaj komfort ycia i pozwalaj zmierzy si z wszelkimi sytuacjami kryzysowymi. Nie rozwizuj jednak rda problemu i odwracaj uwag danej osoby od pracy nad sob. S niczym lek przeciwblowy agodz objawy, ale nie lecz choroby.Trzeba doda, e wszystkie opisane wyej mechanizmy obronne s stosowane niewiadomie. Owszem, pacjenci dostrzegaj w swoich zachowaniach pewn powtarzalno, jaki utrwalony wzorzec. Maj te wiadomo, e to co robi, stoi w opozycji do tego, czego tak naprawd ich dusza aknie. Jednake nie s w stanie samodzielnie zrozumie i skontrolowa stosowanych mechanizmw. To wanie podczas terapii dowiaduj si jak one dziaaj, po co psychika je stosuje, jakie skutki rodz w konkretnych sytuacjach etc.Urealni samoocenTo powolny, mudny proces. Nie chodzi o to, by pacjenta jednym ciciem oddzieli od dotychczasowych sposb radzenia sobie ze saboci, krytyk czy wyzwaniami. To mogoby okaza si szkodliwe dla jego psychiki. Chodzi raczej o to, by nauczy go zarzdza mechanizmami obronnymi. Niech dostrzega je odpowiednio wczenie, by mc zastosowa inne, prorozwojowe narzdzie, jeli w danym momencie, jest do tego zdolny. Oczywicie jednoczenie uczymy tak osob odkrywa wasne potrzeby i komunikowa je wprost, a take krok po kroku urealniamy jej samoocen. Wszak to ona stanowi rdo problemu. Przepracowujemy m.in. wszelkie przekonania na wasny temat zakorzenione w dziecistwie jak np. Jeste do niczego, Jeste gupia, Jeste nieukiem. Staramy si uruchomi pierwiastek obronny na takie stwierdzenia w miejsce dotychczasowej ulegej zgody (A waciwie dlaczego ja jestem niby taka gupia?, Co mogabym odpowiedzie matce/ojcu/babce na taki zarzut?, Jak bym chciaa si zachowa w sytuacji, gdy kto mnie deprecjonuje? itd).Kiedy ju pacjent zna swoje potrzeby i swoj warto oraz wie, jak chciaby si zachowa w sytuacjach x,y,z, pora na dziaanie. I tu ju zaczyna si codzienna praca danej osoby trudna i niosca coraz to inne wyzwania, ale take dajca wiele satysfakcji i poprawiajca komfort ycia.rdo centrum-probalans.pl10 grudnia 2014 w Psychologia Autor: Marta Woowska-Cia Co nam przeszkadza w stworzeniu prawdziwej relacji?Ja robi swoje, a ty swoje. Nie jestem na tym wiecie po to, by spenia twoje oczekiwania, a ty nie jeste na tym wiecie, by spenia moje. Ty to ty, a ja to ja. I jeli przypadkiem natrafimy na siebie to wspaniale, jeli nie, to nic nie mona na to poradzi . To sowa Fritza Perlsa, twrcy Gestaltu, ktre uwaane s przez praktykw tego nurtu za swoist modlitw. Odwouje si do nich, w swoim najwaniejszym dziele "Ja- TY", Martin Buber, austriacki filozof, wsptwrca filozofii dialogu, ktra zakada, e prawdziwe spotkanie moliwe jest tylko w dialogu, w relacji JA TY.Aby mogo doj do takiego spotkania potrzebne s: samowiadomo, wiara w potencja czowieka, realizacja przykazania mioci, uznanie prawa do wolnoci drugiego czowieka, wiadomo bycia z drugim czowiekiem (dialog nie monolog). Problem w tym, e wspczesny czowiek raczej pozostaje w monologu, w spotkaniu ja ono. Unika kontaktu na rne sposoby, by chroni siebie i nie spotka si ze sob i z drugim czowiekiem. Zapewne ze strachu czy wstydu przed odsoniciem swojej prawdziwej istoty. Za takimi uczuciami czsto stoj trudne dowiadczenia z dziecistwa, kiedy bylimy karani za prawdziwo, spontaniczno, rado, dziecic ekscytacj i podniecenie. Nie wolno byo paka, bo nie wypada lub syszelimy prawdziwi mczyni nie pacz; nie wolno byo by gono bo trzeba by cicho; trzeba byo zje do koca, nawet wtedy gdy nie czulimy godu; mielimy si te wypaka do koca w eczku, bo rodzice wyznawali tak teori wychowania. Takie dowiadczenia maj wpyw na nasze odcicie od siebie. A kiedy nie jestemy w kontakcie ze sob, nie moe doj do spotkania z drugim czowiekiem.Jak unikamy kontaktu? Jednym z mechanizmw jest projekcja (z aciny: wyrzuca przed siebie). Polega na tym, e z powodu trudnoci z zaakceptowaniem swoich ogranicze (cechy osobowoci, wygld, trudne uczucia, pragnienia, oceny) rzutujemy je na innych. Inaczej mwic, jest to przerzucanie odpowiedzialnoci na otoczenie za to, co dzieje si w nas samych. Oczywicie robimy to niewiadomie, powtarzajc mechanizm obronny z przeszoci. Kiedy mia pomc przetrwa trudne momenty, ale teraz odcina nas od siebie i nie pozwala nawiza relacji wprost. Kolejnym zjawiskiem uniemoliwiajcym kontakt jest defleksja. To tak zwane zagadywanie, powierzchowne nawizywanie kontaktu. Wyobramy sobie, e sednem sprawy jest obraz, a wszystko inne jest jego ram. Osoba defleksyjna bdzie opowiadaa o ludziach (ludzie w Polsce tak maj, e nie lubi zimy); o wszystkim, zawsze, wszdzie, nigdy; bdzie poruszaa si po ramie obrazu. Bd to oglniki nieinteresujce dla suchacza, ktry zacznie si w kocu zastanawia, o czym ten kto w ogle mwi. Wreszcie introjekcja, czyli, najprociej mwic: poknicie cudzej opinii, sdw, idei, przekona, wiary, a nastpnie wchonicie jej i uznanie za wasn. Waciwie wychowywanie dziecka jest takim procesem internalizacji dla m.in. poczucia bezpieczestwa. Kopot wtedy, kiedy cakowicie rezygnujemy z siebie i nie umiemy odpowiedzie na pytanie: czego chc? czego potrzebuj? co lubi, a czego nie?Dla przykadu zacytuj dowcip wietnie ilustrujcy mechanizm introjekcji: Kochanie, dlaczego ucinasz kawaek pieczeni i wyrzucasz j? Bo tak si robi! Dlaczego tak si robi? Oj, przecie wszyscy tak robi. Tak si robi! Ale dlaczego? Zapytaj moj mam, to ci powie. Mamo dlaczego tak si robi. Nie wiem, moja mama tak robia. Kiedy uciekamy w wiat myli, tumimy uczucia i zachowania, a nasza energia skierowana jest do wewntrz, a nie do wiata, mwimy o retrofleksji. Takie zamknicie i dowiadczenie jak gdyby nieobecnoci w kontakcie to tak naprawd samotno dla obu stron spotkania. Mechanizm ten jest czasem bardzo pomocny. Gdy podczas wizyty u dentysty uciekamy w wiat myli, fantazji, planowania, ucinamy sobie drzemk albo nucimy w mylach ulubion piosenk, to przekierowanie zainteresowania do wntrza ratuje nas przed blem, dwikiem wierte i oglnym dyskomfortem. Ja robi swoje, a ty swoje Ty to ty, a ja to ja. Z takim zdaniem na pewno nie zidentyfikuje si osoba, ktra uywa (niewiadomie) mechanizmu konfluencji. Jako niemowl jestemy niemal jednoci z nasz matk, ale z upywem czasu ta wi si rozlunia. W okresie dorastania separujemy si, tworzymy wasne JA, wasne granice i potrzeby. Zakcenia w procesie wychowania prowadz do tego, e w dorosym yciu osoba konfluentna ma nadal potrzeb zlania. Mwi wtedy: My z mem lubimy lody, Zawsze robimy to razem, a take dy do sytuacji, w ktrych ide jest jest zbiorowo a nie jednostka.Martin Buber krytykuje zarwno kolektywizm, jak i skrajny indywidualizm, naley bowiem by i dla siebie, i dla drugiego czowieka. W nawizywaniu relacji drogowskazem moe by przykazanie mioci, bo jeeli czowiek potrafi kocha w sposb produktywny, kocha take siebie samego; jeeli potrafi kocha tylko innych nie potrafi kocha wcale.www.wolowska.plZaufanie do siebie poczucie bezpieczestwa, przewiadczenie, e si jest w dobrym miejscu, wewntrzna wolno. Intuicyjnie czujemy, na czym polega zaufanie do siebie (cho nie zawsze potrafimy wyrazi to sowami), i od razu odczuwamy jego brak. Skd bierze si ta sia witalna?Zaufanie do siebie daje prawo do ycia na wasnych zasadach, ponoszc ryzyko, e nie wszystko si udaje. Nie wystarczy jednak zaakceptowa to intelektualnie, trzeba przepracowa emocje zrozumie swj lk przed porak, odmow, krytyk. Warto pracowa nad budowaniem zaufania do siebie, bo daje ono prawdziw wolno.Wewntrzne dzieci w zwizkuWrmy do tego, jak to si dzieje, e wielokrotnie przeywamy rozczarowanie partnerem, ktry w naszym odczuciu nie okazuje nam nalenego szacunku, lekceway, wymiewa, oskara i nie sucha wyjanie. Sam fakt, e co w naszym yciu si powtarza, dowodzi tego, e dziecko chce nam powiedzie co, czego nigdy wczeniej nie mogo przekaza rodzicom, wic odnajduje to w swoim zwizku. A poniewa dziecko nie potrafi zaproponowa nowych zachowa, wini za swoje poraki los czy pecha, mwic: Wiedziaa(e)m, e tak bdzie.Oto przykad:Mody, niespena czterdziestoletni mczyzna, onaty od 10 lat, skary si na on, na jej agresywne zachowania, a ona ma ju dosy jego uwag, braku zaufania i braku szacunku. On uwaa (jak wikszo mczyzn), e to ona ma problem. Mwi o jej naiwnoci (to zawsze wyglda na lekk manipulacj), e ona zbytnio ufa mczyznom i moe nie zauway, e ci maj niecne plany wobec niej!!! (Na marginesie dodam, e naiwni bywaj czciej mczyni ni kobiety). Nasz bohater nie umie powiedzie, e jest zazdrosny i e nie ma zaufania do ony, cho jednoczenie domyla si, e nie ma powodw, aby j podejrzewa, ale te uczucia s silniejsze od niego, a to, co jest silniejsze od wiedzy i logiki, jest zawsze ekspresj wewntrznego dziecka.Pomau prowadz go do spotkania z chopcem, ktrym kiedy by. Przed oczyma ma straszne sceny agresji powicajcej si, a jednoczenie wiecznie oszukujcej ma matki, ktra do swoich kamstw wciga jako wsplnikw dzieci. Przypomina sobie sceny, gdy matka zdradza ojca, widzi siebie maego, wystraszonego, nierozumiejcego, co i jak ma robi, bo gdy co robi nie tak, jak matka chce, ona grozi samobjstwem. To odkrycie powoduje u niego zy, a przecie, jak mnie informuje, nigdy nie pacze! Tak, zapomnia, e mia takie dziecistwo. Wiedzia, e nie byo udane ale e a tak?! Sam zaczyna rozumie, e w swoim maestwie gra rol swojej matki, powicajcej si, oszukiwanej i oszukujcej. Zaczyna te rozumie, e podwiadomie dy do tego, by ten jedyny znany mu scenariusz si powtrzy, aby ona nie wytrzymaa oskare i wreszcie potwierdzia, e m ma racj, i znalaza sobie kogo milszego. ona te realizuje swj scenariusz z dziecistwa (po to si spotkali!), w ktrym zabrako matki, bo wczenie zmara, a ojciec mia ogromne wymagania. Gdy bya maa i nieznona przy pierwszym problemie rodzinnym matka oddaa j babci. (To jest bardzo czsto spotykany dramat dziecka, nage przeniesienie daleko od rodzicw). Zrozumiaa lekcj i od tej pory bya ju bardzo grzeczna, najlepsza we wszystkim. Od dziecka zmuszana do podejmowania decyzji i ponoszenia ich konsekwencji, teraz wiecznie wtpi, czy postpuje waciwie, i z adn decyzj nie jest jej dobrze.atwo wic jest zrozumie, e ta dwjka dzieci nie da rady stworzy udanego dorosego zwizku, dopki podwiadomie zajmuj si oddawaniem sobie nawzajem za doznane w dziecistwie krzywdy. Poniewa myl adresata swoich pretensji i alw, w wywoanych awanturach nie znajduj ulgi. Teraz jeeli zechc popracowa z wewntrznym dzieckiem, musz nauczy je nowych zachowa, przypomina, e ten pan/pani to nie jest ani ich mama, ani tata! Musz te doda w rozmowie z dzieckiem, e nie pozwol go nikomu skrzywdzi. Pomau naucz si powstrzymywa od bezmylnego, dziecicego tumaczenia si, gdy czuj, e pretensje partnera nie maj racji bytu, natomiast przypomn wtedy partnerowi, e reaguje jak dziecko i odel go do zajcia si malestwem. Tylko wtedy mog sprbowa ze swojego wsplnego ycia stworzy co nowego. Jeeli, na przykad, kobieta wie, e bya niedoceniana, niekochana, niepieszczona, to musi mie wiadomo, e jej wewntrzne dziecko bdzie wymagao od partnera, by sta si rodzicem, ktrego nie miaa. Tego oczywicie naley unika. Mona natomiast by adwokatem dziecka i w jego imieniu wynegocjowa wymarzone zachowania, na przykad przytulenie nas, pogaskanie, poprosi o to. Ma to by proces wiadomy, a nie wyczekiwanie (ktre zawsze jest reakcj dziecka), e partner si domyli, bo nam si naley! (Przy okazji znowu przypomn, e mczyzna raczej si nie domyli, trzeba mu powiedzie o naszych potrzebach).Dlatego te pierwsz zasad powinno by szukanie partnera z kochajcej si rodziny, bo dwie poharatane dusze mog nie da rady nic dobrego zbudowa. Oczywicie bywaj i tu wyjtki, szczeglnie wtedy gdy ludzie ju yjcy razem szukaj sposobw, jak sobie pomc, ale wtedy musz to by dwie wielce wiadome siebie osoby, ktre duo nad sob pracoway, wiedz, kim s, czego chc, potrafi rozmawia o trudnych sprawach i nie myl, e ju wszystko wiedz i e poradziy sobie ze swoimi problemami raz na zawsze bo maj wiadomo, e takich cudw nie ma. Z dziecistwa nie mona si wyleczy, ale mona si nauczy dobrze z nim y.Dlaczego problemy ujawniaj si wanie w relacjach miosnych? Dlatego, e dziecko uczy si siebie i otaczajcego wiata przez uczucia, przez wchanianie wszystkiego, co si wok i wobec niego dzieje. A wic zawsze, kiedy zaangauje si uczuciowo, obudzi odruchy z dziecistwa. Poza tym ycie z partnerem, powtarzam, dotyczy ycia codziennego, a wic, chcc nie chcc, powracaj przeycia dobre i ze z sytuacji w kuchni, zakupw, prania, sprztania i wtedy trzeba bardzo uwaa, szczeglnie jeeli wspomnienia te s niedobre czy wrcz dramatyczne.Fragment pochodzi z ksiki Wewntrzne dziecko w zwizku, Aneta astik, Studio Emka, 2014, s.2889 stycznia 2015 w Seks Autor: Dorota Nowocin Perfekcjonista w zwizkuKrytykuje, wytyka bdy, jest czepialski. Nie zanie, dopki nie pozmywa wszystkich kubkw, nie przejdzie bez sowa obok nierwno postawionych butw. Czasem wymaga od innych, czasem od samego siebie. I nawet gdy osiga w danej dziedzinie mistrzowski poziom, odczuwa strach: nie jestem dla niej do dobry, jeli nie bd doskonaa, to mnie zostawi. Zwizek z perfekcjonist to wyzwanie dla obu stron.

Dorota Nowocin, Centrum probalansPerfekcjonista przeywa zazwyczaj bardzo duy stres przy nawizywaniu relacji msko-damskich i tworzeniu zwizku. Przed wszystkim dlatego, e stara si za wszelk cen unika poraek, wypada jak najlepiej. To z kolei wie si ze strachem: co on czy ona sobie o mnie pomyli? Dziaaj tu wewntrzne przekonania typu: nie jestem do dobry, jeli nie bd doskonay, to zostan odrzucony. Innym problemem bywa wyznaczanie partnerowi wysokich standardw przy jednoczesnym braku elastycznoci i skrajnej nieufnoci. Moe to rodzi konflikty i poczucie niezadowolenia po obu stronach. Partnerom zazwyczaj towarzyszy poczucie dystansu emocjonalnego oraz brak wsparcia we wsplnym yciu.Obie kwestie mona czciowo odnie do dwch typw perfekcjonistw: wewntrznie ukierunkowanych, czyli (w duym uproszczeniu) takich, ktrzy przede wszystkim wymagaj od siebie, i zewntrznie ukierunkowanych wymagajcych od otoczenia. W praktyce zwykle mamy do czynienia z poczeniem obu typw perfekcjonizmu z rnie pooonym akcentem.Etykiety lub bicie si w pierOsoby bardziej zewntrznie ukierunkowane maj tendencj do wydawania do kategorycznych ocen i atwego etykietowania innych osb (jeste gupi, to byo cakowicie nieodpowiedzialne etc.). Nadmierny krytycyzm i surowo mog by odbierane jako atak i wywoywa spor zo u odbiorcy komunikatu albo partnera. Zwykle perfekcjonici nie chc atakowa, tylko nazwa wprost to, co widz. Trzeba te pamita, e perfekcjonici traktuj niekiedy zachowanie innych jako cios wymierzony prosto w ich osob. Pojawia si tu zaoenie, e wszyscy mamy takie same standardy, mylimy podobnie, a zatem jeeli kto nie spenia moich standardw, to robi to przeciwko mnie z rozmysem.Perfekcjonici ukierunkowani wewntrznie interpretuj zachowania innych raczej w kategorii wytykania im poraki, niedoskonaoci. Szukaj niedoskonaoci i skaz w sobie: skoro partner musi mi pomc, to znaczy, e nie jestem w stanie da sobie z tym rady sama, skoro partner si na mnie zdenerwowa, to znaczy, e nie wyraziam si zbyt jasno. Zwykle towarzyszy im przekonanie, e nie s wystarczajco dobrzy. Jego rdem jest najczciej rodowisko rodzinne: wymagajce, krytyczne, akcentujce jako poraki co, co obiektywnie porak nie jest. To s ci, ktrzy jako dzieci przynosili 4 + i zamiast radoci i pochway rodzica syszeli: A dlaczego nie 5?. Taka osoba w yciu dorosym bdzie dewaluowaa wszelkie swoje osignicia, tak jakby miaa zaoony jaki filtr i przez niego nie dostrzegaa swoich sukcesw i dobrych stron. Towarzyszy jej bdzie poczucie, e nie zasuguje na swojego partnera, bo innych zwykle postrzega jakolepszych od siebie.Atak i ucieczkaPerfekcjonici maj tendencj do poszukiwania partnera idealnego. Tak przynajmniej wydaje si na pierwszy rzut oka wybrzydzaj i doszukuj si wszelkich wad i niedocigni, by na ich podstawie odrzuca lub zrywa znajomoci. W rzeczywistoci sprawa jest jednak bardziej zoona. Windujc oczekiwania i standardy, uzasadniaj swoje odrzucenie albo realizuj strategi unikania. Krytykuj i odrzucaj, bo czuj si w jaki sposb zagroeni w danej relacji. Nie zdaj sobie oczywicie z tego sprawy, wic automatycznie uciekaj si do strategii: atakuj pierwszy i uciekaj.Osoby skrajnie zewntrznie ukierunkowane bywaj wymagajce. W ich przypadku moe pojawi si takie typowe poszukiwanie idealnej mioci, oczekiwanie na swoj powk. Osb nieidealnych nie bior wic w ogle pod uwag w swojej ocenie. Majc bardzo wysokie poczucie wasnej wartoci, wol pozosta samotni, ni obniy wasne oczekiwania i standardy.Co ciekawe, wikszo perfekcjonistw ostatecznie zdaje sobie spraw z dwch aspektw interakcji midzyludzkich. Z jednej strony zdaj sobie spraw z wasnej szczegowoci i drobiazgowoci, z drugiej wiedz, e niektrzy naprawd nie przykadaj si do rnych rzeczy i realnie zasuguj na krytyk. Niekiedy maj trudno w odrnieniu tego, jak jest w danej sytuacji naprawd. Czy krytyka jest uzasadniona, czy te moe oni sami ju s zbytnio czepialscy?wane jest nauczenie perfekcjonisty, jak si bawi i relaksowa.Poza tym warto wzmacnia sukcesy partnera, docenia je (pamitajc, e przejaskrawiony entuzjazm wzbudzi podejrzenia o nieszczero), okazywa wiar i zaufanie w zdolnoci perfekcjonisty. Mona te sta si wzorem niedoskonaoci, pokaza partnerowi, jak my sami zmagamy si z wasnymi niedoskonaociami, bdami, porakami.Terapia da prawo do bdwCzy partner perfekcjonista bdzie w stanie naprawd si odsoni, pokaza swoje lki, saboci? W bliskiej relacji, w ktrej istnieje akceptacja i wzajemne wsparcie, jak najbardziej. Chocia z jego punktu widzenia kada sytuacja obnaajca wasn niedoskonao czy popeniane bdy (prawdziwe lub tylko rzekome) bdzie trudna.Dobrym rozwizaniem jest skorzystanie z pomocy psychoterapeuty. Znamienne jest to, e perfekcjonici najczciej nie trafiaj na terapi z powodu swojego perfekcjonizmu, ale w zwizku z szeregiem innych problemw, w ktrych perfekcjonizm ma swj udzia, takich jak: depresja, zaburzenia odywiania czy zaburzenia lkowe. Do przyjrzenia si sobie skania niekiedy partner: bo w zwizku dzieje si gorzej, bo perfekcjonista nosi w sobie nieustanne poczucie winy wobec drugiej strony, bo oboje maj poczucie niespeniania oczekiwa w relacji.Kamieniem milowym w terapii jest powizanie perfekcjonistycznych cech z aktualnymi problemami, ktre pojawiaj si w jego yciu, zwizku. Dostrzeenie tej zalenoci jest niekiedy bardzo trudne. Trzeba sobie najpierw uwiadomi, e cechy, ktre w sobie cenimy (a niekiedy te ceni je otoczenie), s zarazem rdem problemw, powoduj konflikty i negatywne konsekwencje dla nas samych, np. dyskomfort, nisk samoocen, zmczenie). To takie mocowanie si ze sob, ale warto je przej, by poprawi jako ycia swojego i partnera.Nina Ogiska-BulikPsycholog, profesor zwyczajny, kierownik Zakadu Psychologii Zdrowia, Instytut Psychologii Uniwersytetu dzkiego Uzalenienia behawioralne czym s i skd si bior?

Do niedawna uzalenienia wizano przede wszystkim z zaywaniem substancji psychoaktywnych. Dzi coraz czciej mamy do czynienia z uzalenieniami behawioralnymi, czyli od czynnoci. Uzalenienie od czynnoci (action addiction, behavioral dependency)1 jest traktowane jako uzalenienie od popdw, jak np. od gier hazardowych czy komputerowych, internetu, jedzenia, pracy, zakupw. Repertuar takich zachowa cigle si poszerza. Oprcz wymienionych, wskazuje si take na uzalenienie od seksu, telefonu komrkowego, kart patniczych, rodkw masowego przekazu.Wyrnia si rwnie tanoreksj (uzalenienie od opalania si, przede wszystkim w solarium), ortoreksj (nadmierna koncentracja na zdrowym jedzeniu), bigoreksj (przesadna dbao o wasn sylwetk, poprzez podejmowanie wicze fizycznych, wysokobiakow diet, stosowanie sterydw anabolicznych), alkoreksj (zastpowanie jedzenia alkoholem w celu utrzymania szczupej sylwetki). Mwi si take o uzalenieniu od zabiegw medycyny estetycznej (gwnie botoksu) czy chirurgii plastycznej.Tego typu zachowania s traktowane jako zachowania naogowe (kompulsywne), nad ktrymi czowiek nie jest w stanie zapanowa i ktre w sposb negatywny wpywaj na wiele obszarw jego funkcjonowania. Ich celem jest nie tyle osignicie przyjemnoci, co zredukowanie zego samopoczucia i wewntrznego napicia. Oglnie, jest to rodzaj uzalenienia psychicznego (niesubstancjalnego), za o patologii wiadczy przejawianie duego zapotrzebowania na wykonywanie tych czynnoci, ich czstotliwo i intensywno. Pomimo e zachowania te maj charakter autodestrukcyjny to wiele z nich, a szczeglnie pracoholizm, jest akceptowanych spoecznie.Uzalenienie od substancji a uzalenienie od czynnoci

Biorc pod uwag kryteria obowizujcej aktualnie midzynarodowej klasyfikacji chorb i zaburze psychicznych (ICD-10), o uzalenieniu wiadcz takie cechy, jak: silne pragnienie lub poczucie przymusu podejmowania okrelonych zachowa, trudnoci w kontrolowaniu zachowania zwizanego z danym obszarem dziaania, fizjologiczne objawy odstawienia, wystpujce, gdy zachowanie zostao przerwane lub ograniczone, stwierdzenie tolerancji (potrzeba nasilania zachowa w celu uzyskania efektw wczeniej uzyskiwanych przy mniejszym nasileniu), narastajce zaniedbywanie innych rde przyjemnoci, kontynuacja szkodliwych zachowa mimo wyranych szkd z nimi zwizanych. Podobne cechy mona przypisa uzalenieniom niesubstancjalnym. Waciwie nie ma rnic w zasadniczych cechach zachowania ludzi uzalenionych od substancji czy od czynnoci. Ci pierwsi poszukuj kontaktu z substancj, drudzy za moliwoci zrealizowania zachowania. W jednym i drugim przypadku wystpuje silne pragnienie wykonywania danej czynnoci, nastpuje utrata kontroli, pojawiaj si objawy zespou abstynencyjnego w postaci rnych dolegliwoci i niepokoju oraz kompulsywne (przymusowe) pragnienie kontynuowania aktywnoci pomimo jej negatywnego wpywu na funkcjonowanie psychospoeczne jednostki. Pomimo wystpujcych podobiestw oraz nasilania si zjawiska, brak jest zgody co do uznania wymienionych zachowa kompulsywnych za uzalenienie. Tym bardziej e o ile mona unika zaywania rodkw psychoaktywnych, o tyle nie da si unikn takich zachowa, jak jedzenie czy kupowanie. Dotychczas jedynie hazard zosta wprowadzony do midzynarodowej klasyfikacji zaburze psychicznych, ale nie jako uzalenienie, lecz jako patologiczne zachowanie. Niemniej jednak, ze wzgldu na rozpowszechnienie zjawiska oraz wynikajce z niego negatywne konsekwencje dla funkcjonowania czowieka, stao si ono przedmiotem zainteresowania zarwno badaczy, jak i praktykw.Negatywne konsekwencje uzalenie behawioralnych

Negatywne skutki zachowa kompulsywnych, w zalenoci od ich rodzaju, mog si przejawia w rnych sferach funkcjonowania czowieka, przede wszystkim za w sferze fizycznej, a take psychiczno-spoecznej. Wrd konsekwencji zwizanych ze sfer fizyczn wymienia si najczciej ble gowy, nadgarstka, ble w klatce piersiowej, problemy odkowe, tiki nerwowe, zawroty gowy czy zesp przewlekego zmczenia. S one charakterystyczne przede wszystkim dla pracoholizmu czy internetoholizmu.Wrd objaww psychicznych wynikajcych z nadmiernego angaowania si w czynnoci wymienia si nadaktywno, problemy ze snem, nieumiejtno wypoczynku, zmienne nastroje, uczucie irytacji, draliwo, trudnoci w koncentracji uwagi, zanion samoocen, jak rwnie nisz satysfakcj z ycia. Szkody w sferze spoecznej obejmuj zaniedbywanie innych aktywnoci, zawenie (bd brak) zainteresowa, izolowanie si od innych ludzi, ze relacje rodzinne zwizane z zanikaniem wizi czy rozpadem rodziny. Tak wic ofiar osoby uzalenionej, zwaszcza jeli problem dotyczy pracoholizmu czy zakupoholizmu, moe by nie tylko ona sama, ale take jej wsppracownicy, wspmaonek oraz dzieci. Z kolei konsekwencje ponoszone przez dzieci zwikszaj ich podatno na rnego rodzaju zaburzenia psychiczne i formy uzalenienia w przyszoci. Jak wskazuje Christenson (1994), zakupoholicy, czciej ni przecitni ludzie, s samotnikami, czciej te si rozwodz.Warto pamita, e angaowanie si w zakupy czy w hazard moe by rwnie rdem pozytywnych emocji, moe uwalnia od napicia, dostarcza poczucia ulgi, jednake odczuwane jako przyjemny stan pobudzenia do szybko mija, przynoszc wstyd, wyrzuty sumienia, obwinianie si za brak kontroli nad zachowaniem. Negatywne skutki uzalenie behawioralnych mona take rozpatrywa w sferze finansw. Dotyczy to przede wszystkim zakupoholizm i hazardu. Kompulsywne kupowanie czy angaowanie si w hazard pociga za sob problemy finansowe, w tym zaduanie si, w skrajnych przypadkach moe nawet prowadzi do bankructwa. Jakie s przyczyny uzalenie behawioralnych?

Co jest powodem tej nowej fali uzalenie? Zachowania kompulsywne (naogowe), podobnie jak w przypadku zaywania substancji psychoaktywnych, s efektem interakcji rnorodnych czynnikw (model polietiologiczny), wrd ktrych naley wymieni czynniki biologiczne (neurobiologiczne, genetyczne), spoeczne (spoeczno-kulturowe, rodzinne) i psychologiczne (podmiotowe). Uwarunkowania biologiczne zachowa kompulsywnych

W procesie uzaleniania si zarwno od substancji psychoaktywnych, jak i od czynnoci istotn rol odgrywaj substancje chemiczne, zwane neuroprzekanikami (neurotransmiterami). Uzalenienie jest wynikiem zaburzenia rwnowagi midzy dwoma ukadami neuroprzekanikowymi, ukadem nagrody za ktry odpowiada ukad dopaminergiczny w mzgu i ukadem kary ktrym zawiaduje ukad serotoninergiczny. U osb uzalenionych na skutek zaburzenia aktywnoci obu ukadw maleje rola ukadu kary, a wzrasta ukadu nagrody. Zayta substancja lub wykonana czynno peni wic rol natychmiastowej gratyfikacji. Jak wskazuje znany fizjolog Vetulani (2001), gwn rol w funkcjonowaniu ukadu nagrody odgrywaj endogenne opioidy, takie jak: endorfina, enkefalina, dynorfina, a take serotonina i dopamina, ktre oddziauj na receptory opioidowe. Szczegln rol w procesie uzaleniania odgrywa dopamina. Jej ilo wyranie wzrasta po zayciu substancji psychoaktywnej czy po wykonaniu czynnoci, np. dokonaniu zakupw. Jak podkrela Guerreschi (2006), odczuwanie przyjemnoci czy zagodzenie napicia, niezalenie od rodzaju uzalenienia, jest dzieem tego samego neuroprzekanika. Jednake w przypadku uzalenienia fizycznego rodek psychoaktywny jest dostarczany z zewntrz, natomiast w uzalenieniach od czynnoci sam organizm w reakcji na stymulujce bodce (jedzenie, zakupy, praca, gry hazardowe) moe uwalnia substancje wpywajce na odczuwanie przyjemnoci i zadowolenia. Wskazuje si wic na wyrane podobiestwo mechanizmw odpowiedzialnych za zaywanie substancji psychoaktywnych do mechanizmw warunkujcych naogowe zachowania dotyczce podejmowania czynnoci. Uwarunkowania spoeczno-psychologiczne

Do rozwoju uzalenie behawioralnych niewtpliwie przyczyniaj si zmiany cywilizacyjne, wzrastajce tempo ycia i konsumpcyjne podejcie do ycia, coraz bardziej powszechny stres i towarzyszce mu negatywne emocje. Zmiany cywilizacyjne przyczyniy si do wzrostu dobrobytu, czego wyrazem jest wzrost konsumpcji, a to pociga za sob ryzyko jedzenioholizmu czy zakupoholizmu. Jak stwierdza Guerreschi w ksice Nowe uzalenienia, wydanej w 2006 roku, tego rodzaju uzalenienia pojawiy si przede wszystkim w zwizku z postpem technologicznym i wspczesn cywilizacj, ktra z jednej strony naraa ludzi na stres, pustk i nud, a z drugiej wzmacnia denia do natychmiastowego zaspokojenia pragnie, dostarczajc do tego niezbdnych rodkw. Za istotne czynniki spoeczne, sprzyjajce rozwojowi zachowa kompulsywnych, uznaje si okrelone postawy konsumpcyjne i wyznawanie wartoci materialistycznych. Naley take zwrci uwag, e zachodzce zmiany cywilizacyjne wymuszaj konieczno dostosowania si do nich, co zwiksza poczucie zagubienia jednostki, wywouje stres i negatywne emocje. Z kolei dowiadczanie stresu i przeywane emocje mog jednych skania do ucieczki w alkohol, narkotyki, innych w prac, internet, zakupy czy hazard.W rozwoju uzalenie od czynnoci istotn rol odgrywaj take uwarunkowania rodzinne. Szczeglnie wane wydaje si modelowanie spoeczne. Modzi ludzie ucz si pewnych zachowa, obserwujc je we wasnej rodzinie, zwaszcza jeli te zachowania s nagradzane. Oznacza to, e prawdopodobiestwo pojawienia si u jednostki kompulsywnych zachowa jest wiksze, jeli takie zachowania wystpiy w jej rodowisku rodzinnym.Do rozwoju uzalenie mog przyczyni si rwnie takie czynniki, jak struktura rodziny, panujca w niej atmosfera wychowawcza, stosowane metody wychowawcze czy preferowany przez rodzicw system wartoci. Podejmowaniu zachowa naogowych, przede wszystkim zwizanych z hazardem, jak podaje Bellringer (1999), sprzyja rodzina dysfunkcjonalna, rozbita, ubstwo, przemoc w rodzinie, mier lub powana choroba ktrego z rodzicw, nadmierne przywizywanie wagi do pienidzy i wartoci materialnych przez rodzicw, poczucie odrzucenia ze strony rodzicw.Czynnikami sprzyjajcymi rozwojowi uzalenie s take osabienie wizi rodzinnych i zaburzenia penionych rl zwizanych z wychowaniem dzieci, zaspokajaniem potrzeb bliskoci, bezpieczestwa, akceptacji czy dawaniem wsparcia. Dla wielu ludzi rekompensat tego, czego nie dostali w rodzinie, staje si wejcie w nag, niezalenie od tego, czego dotyczy, a wic take pracy, jedzenia czy zakupw. Istotn rol w podejmowaniu zachowa kompulsywnych zwizanych z wykonywaniem czynnoci zdaj si peni czynniki socjodemograficzne, takie jak: pe, wiek czy status spoeczno-ekonomiczny. Rezultaty bada dotyczcych zwizku pci ze skonnoci do zachowa kompulsywnych nie s jednoznaczne. W odniesieniu do niektrych z nich wystpuje wyrana przewaga kobiet (zakupoholizm, jedzenioholizm), w innych (angaowanie si w internet czy uprawianie hazardu) obserwuje si przewag mczyzn. Patologiczny hazard wystpuje u ok. 6% mczyzn i nieco ponad 0,5% kobiet (Lejoyeux i in., 2000). Z kolei wrd uzalenionych od zakupw ponad 80% stanowi kobiety (Christenson i wsp., 1994). Przymus zwizany z podejmowaniem okrelonych czynnoci, ktre mog prowadzi do uzalenienia z reguy pojawia si ju w modym wieku. Z przeprowadzonych bada (Dell i in., 1981) wynika, e doroli uzalenieni od hazardu rozpoczynali granie pomidzy 10. a 19. rokiem ycia. Szczeglnie wczenie rozpoczyna si gr na automatach. Z danych przytoczonych przez Griffithsa (2004) wynika, e osoby uzalenione od hazardu rozpoczynay granie przed 10. rokiem ycia. Mody wiek sprzyja rwnie uzalenianiu si od internetu oraz od zakupw. Z kolei najbardziej ryzykownym przedziaem wiekowym sprzyjajcym nasilaniu si przymusu pracy jest zakres 35-49 lat (Goliska, 2008).Z rozwojem uzalenie od czynnoci wie si take status spoeczno-ekonomiczny. W najwikszym stopniu dotyczy to zakupoholizmu, chocia i w tym przypadku prezentowane w literaturze dane nie s jednoznaczne. Niektre z nich wskazuj, e im wyszy status, tym wiksza skonno do kompulsywnego kupowania, inne wskazuj, e do nadmiernego kupowania najbardziej skonne s osoby o rednich dochodach (DAstous i in., 1990). Natomiast w przypadku hazardu wiksze skonnoci do angaowania si w aktywno hazardow przejawiaj osoby o niszych dochodach, w tym czsto bezrobotne (Niewiadomska i in., 2005). Wrd uwarunkowa zachowa kompulsywnych wymienia si rwnie postawy i przekonania religijne (duchowe). Przeywanie stanu frustracji, pustki egzystencjalnej, zwizanej z brakiem odpowiedzi na pytania o sens ycia, czy istotne wartoci mog skania jednostk do poszukiwania substytutw i dziaa zastpczych, a std ju prosta droga do angaowania si w zachowania o charakterze naogowym.Istotne znaczenie w podejmowaniu zachowa kompulsywnych prowadzcych do uzalenienia przypisuje si podmiotowym waciwociom jednostki, w tym cechom osobowoci. Naley jednake wyranie podkreli, e w powstawaniu uzalenienia (zarwno od substancji, jak i czynnoci) osobowo odgrywa istotn rol, lecz w poczeniu z innymi czynnikami, przede wszystkim neurofizjologicznymi i spoeczno-kulturowymi (model polietiologiczny). Naley rwnie zwrci uwag, e pewne cechy osobowoci mog by skutkiem rozwoju uzalenie. Nadmiernemu angaowaniu si w czynnoci sprzyjaj takie charakterystyczne dla czowieka waciwoci, jak poszukiwanie natychmiastowej gratyfikacji, szybkiej przyjemnoci, a take trudnoci w kontrolowaniu wasnych impulsw. Tendencja do angaowania si w zachowania kompulsywne jest rwnie powizana ze skonnoci do podejmowania zachowa ryzykownych. U ich podoa ley potrzeba poszukiwania nowych dozna (wrae) i denie do uzyskania przyjemnoci wynikajcej ze sprawdzenia swoich moliwoci, pokonywania siebie i swoich ogranicze. Dla niektrych poszukiwanie intensywnej stymulacji moe sta si sposobem na ycie. Poszukiwanie wrae i zwizane z nim zapotrzebowanie na doznawanie przyjemnoci ma znaczenie przede wszystkim w odniesieniu do hazardu. Z danych przytaczanych przez Zalekiewicza (2005) wynika, e dla ponad 50% hazardzistw hazard stanowi gwne rdo przyjemnoci i podekscytowania, a tylko 8% przyznao, e angauje si w gry z chci zarobienia pienidzy.Wrd waciwoci osobowoci, ktre uznaje si za sprzyjajce uzalenieniom behawioralnym (szerzej omwionych w ksice Ogiskiej-Bulik Uzalenienie od czynnoci. Mit czy rzeczywisto), wymienia si pesymizm yciowy, niskie poczucie wasnej wartoci, niemiao, wysoki poziom lku, bezradno, zewntrzne poczucie kontroli, skonno do dowiadczania negatywnego afektu, neurotyczno, niedostatki w zakresie samokontroli emocjonalnej, trudnoci w relacjach z innymi, a przede wszystkim problemy w radzeniu sobie ze stresem i negatywnymi emocjami. Angaowanie si w czynnoci przymusowe moe by rwnie efektem ulegania autorytetom i presji rwienikw. Najwiksze znaczenie w rozwoju uzalenie, jak wskazuje Cierpiakowska (2006), przypisywane jest redukcji napicia i uldze, ktrej czowiek dowiadcza po zayciu okrelonej substancji lub wykonaniu danej czynnoci. Zachodzce w tej sytuacji zmiany, np. w postaci poprawy nastroju, obnienia napicia czy pojawienia si przyjemnych emocji, stanowi istotne wzmocnienie pozytywne, co w konsekwencji prowadzi do utrwalenia podejmowanych zachowa.Bibliografia Bellringer P., Understanding problem gamblers, Free Association Books, London 1999.Christenson G.A. i in., Compulsive buying: descriptive characteristics and psychiatric comorbidity, Journal of Clinical Psychiatry, 55 (1), 1994.Cierpiakowska L., Kierunki rozwoju wspczesnej psychologii uzalenie (na przykadzie alkoholizmu) (w:) L. Cierpiakowska (red.), Oblicza wspczesnych uzalenie, Wyd. UAM, Pozna 2006.DAstous A., Maltais J., Roberge C., Compulsive buying tendencies of adolescent consumers, Advances in Consumer Research, 17, 1990.Dell L.J., Ruzika M.F. Palisi A.T., Personality and other factors associated with gambling addiction, International Journal of Addictions, 16, 1981.Goliska L., Pracoholizm. Uzalenienie czy pasja, Wyd. Difin, Warszawa 2008.Griffiths M., Gry i hazard. Uzalenienia dzieci w okresie dorastania, GWP, Gdask 2004.Guerreschi C., Nowe uzalenienia, Wyd. Salwator, Krakw 2006.Lejoyeux M., Mc Loughlin M., Ades I., Epidemiology of behavioral dependence: Literature review and results of original studies, European Psychiatry, 15, 2000.Niewiadomska I., Brzeziska M., Lelonek B., Hazard, Wyd. KUL, Lublin 2005.Ogiska-Bulik N., Uzalenienie od czynnoci. Mit czy rzeczywisto, Wyd. Difin, Warszawa 2010.Vetulani J., Uzalenienia lekowe: Mechanizmy neurobiologiczne i podstawy farmakoterapii, Alkoholizm i Narkomania, 14 (1), 2001.Zalekiewicz T., Przyjemno czy konieczno. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka, GWP, Gdask 2005.

1W odniesieniu do uzalenie czynnociowych stosowane jest rwnie pojcie holizmu, np. pracoholizm, jedzenioholizm czy zakupoholizm.[^]http://akademiapop.org/elzbieta-krolak-uzaleznienie/

http://www.rops-opole.pl/publikacje/Raport%20pokonferencyjny%20-%20Wolni%20od%20uzaleznien%20behawioralnych.pdfWolni od uzalenie behawioralnychRaport Pokonferencyjny Opole 2012Przyczyny uzalenie wizane s z czynnikami psychologicznymi, duchowymi i rodowiskowymi,ktre nakadaj si na biologiczne podoe. W miar poznawania mechanizmw neurobiologicznychwpywajcych na nasze zachowania, coraz wiksza rola w powstawaniu uzalenieprzypisywana jest nieprawidowemu funkcjonowaniu tzw. ukadu nagrody w mzgu (orodkaprzyjemnoci, ukadu pozytywnego wzmocnienia), w ktrym istotn rol, obok endogennychopiatw, odgrywa neuroprzekanik1 dopamina. Dziaanie nagradzajce jest efektempobudzenia neuronw dopaminergicznych w okrelonych obszarach ukadu limbicznego,stanowicych neuroanatomiczny i neurochemiczny substrat wspomnianego ukadu nagrody.Niektre zachowania, podobnie jak substancje psychoaktywne, aktywuj neuroprzekanictwodopaminergiczne i wywouj zmiany adaptacyjne przyczyniajce si do rozwoju uzalenienia.Bodce pozytywnie wzmacniajce (sprawiajce przyjemno) wywouj w organizmie reakcjenastawione na ponowny kontakt ze rdem tych pozytywnych odczu (na kontakt z nagrod).Ukad nagrody, u jednych osb domaga si dodatkowej stymulacji po to, aby podtrzymywabd powtrzy przyjemne doznania (owcy nagrd np. tzw. hazardzici akcji) za u innychdy do uwolnienia od psychicznego dyskomfortu (poszukiwacze ulgi np. tzw. hazardziciucieczki). Dla wielu osb waniejsze moe by oczekiwanie na przyjemno ni sama przyjemno.Szczeglnie podatne na uzalenienia (naogi) bd wic zarwno osoby, ktre majmniej aktywny ukad nagrody, co skania je do poszukiwania rnych sposobw na jego pobudzenie,jak i te, u ktrych wystpuj deficyty niektrych umiejtnoci (kompetencji) yciowych2.Okrelona substancja lub zachowanie pomaga tym osobom, chwilowo i tylko pozornie,owe deficyty niwelowa. Towarzysz temu powane trudnoci w oparciu si impulsom popychajcymje w kierunku okrelonego zachowania, z towarzyszcym silnym napiciem przedi doznawaniem ulgi, po jego zrealizowaniu. Takim sytuacjom towarzyszy przewanie poczuciebezradnoci i wiadomo upoledzonej kontroli nad swoim zachowaniem.Jest cakiem prawdopodobne, e nie jedna, z czytajcych te sowa osb mgby znale u siebie,mniej lub bardziej wyrane, objawy jakiego uzalenienia (naogu), gdyby tylko zechciaazastosowa si do sugestii zawartej w powiedzeniu: nigdy nie wiesz, od czego jeste uzaleniony,dopki sobie tego nie odmwisz.3 Identyfikacj powinna uatwi wiadomo, e uzalenieniamog mie zarwno charakter aktywny (np. w przypadku przyjmowania substancji psychoaktywnych,uczestniczenia w grach hazardowych czy dokonywania zakupw) jak i bierny(np. w przypadku ogldania filmw).Nie kady zdaje sobie spraw z tego, e osoby uzalenione, czsto wbrew stwarzanym pozorom,s bardzo nieszczliwe i samotne. Osoby te nie wierz w to, e ich ycie moe si zmienina lepsze. Bardzo czsto nie widzc szansy na poradzenie sobie z uzalenieniem i problemami,ktre s jego wynikiem, myl nawet o mierci, ktra mogaby rozwiza ich problemy (np.ok. 60% patologicznych hazardzistw rozwaa samobjstwo, a 20-30% podejmuje prby samobjcze).Wiele uzalenionych osb nie jest w stanie wyobrazi sobie, e rozwj uzalenieniamona zatrzyma, a jednoczenie, pomimo uzalenienia, cieszy si yciem, mie szczliwrodzin, przyjaci i y godnie.1 Neuroprzekanik (neurotransmiter) zwizek chemiczny przenoszcy sygnay pomidzy komrkami nerwowymi.2 Wg WHO s to umiejtnoci(zdolnoci), umoliwiajce czowiekowi pozytywne zachowania przystosowawcze, dzikiktrym skutecznie radzi sobie z zadaniami (wymaganiami) i wyzwaniami codziennego ycia.3 Trzewe myli, 124, Media Rodzina 1996

Dzieci uciekajce w wiat Internetu i gier komputerowych, czsto kompensuj sobie niedostatki swojego ycia rodzinnego i spoecznego. Do otaczania si iluzj cyberprzestrzeni skonne s przede wszystkim dzieci samotne, zagubione w wiecie dorosych, poszukujce bliskoci z innymi, posiadajce obnion samoocen, skonne do izolowania si, z potrzeb przynalenoci do jakiej grupy, wycofane.

Zygmunt MadejaBiuletyn Informacyjny Problemy Narkomanii nr 4/2006PATOMECHANIZMY UZALENIENIA PSYCHOLOGICZNEGO OD SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH */Przykadem teorii wskozakresowej wyjaniajcej zwizki midzy osobowoci i uzalenieniem od wszystkich substancji psychoaktywnych jest teoria poszukiwania dozna, ktr sformuowa Zuckerman (1979, 1983, 1993). Autor ten, jako pierwszy, potraktowa gotowo do poszukiwania dozna jako aspekt osobowoci. Poszukiwanie dozna wiadczy o poziomie stymulacji, jakiego dana osoba najczciej potrzebuje. Zuckerman empirycznie potwierdzi rzeczywiste wystpowanie czterech czynnikw okrelajcych t waciwo psychiczn. Nale do nich: pogo za przygod i sensacj, tendencja do impulsywnego dziaania, stae poszukiwanie nowych dowiadcze i podatno na nud. Badania wykazay, e poszukiwanie dozna, mierzone skonstruowan przez Zuckermana (1993) Skal Poszukiwa Dozna, jest zwizane z zaywaniem narkotykw, eksperymentowaniem w sferze seksu, publicznym naduywaniem alkoholu oraz podejmowaniem niebezpiecznych dla siebie i innych osb dziaa (s to czste zachowania z wysokim stopniem ryzyka). S.24Poszukiwanie nowoci, obok przekraczania granic i konwencji, nietolerowania nudy, podejmowania ryzykownych dziaa, jest zdaniem Zuckermana (1979, 7-9) cech osobowoci, ktra naley do istotnego aspektu poszukiwania dozna. Definiuje on ten rodzaj aktywnoci jako cech okrelan przez potrzeb przeywania rnych nowych i zoonych dozna oraz dowiadcze, a take gotowo ponoszenia ryzyka fizycznego oraz spoecznego w celu zaspokojenia tej potrzeby (s.10). Wedug tego autora osoby szukajce dozna chtnie sigaj po substancje psychoaktywne midzy innymi dlatego, e charakteryzujcy je bardzo niski poziom oksydazy monoaminowej10 umoliwia im przeywanie silniejszych bodcw emocjonalnych ni ludziom o wysokim poziomie tego enzymu. Potwierdzio ten zwizek wielu badaczy (Tarter i wsp. 1995, 315-319). Osoby szukajce wrae charakteryzuj si niskim poziomem oksydazy monoaminowej, co znaczy zarazem, e maj wysoki poziom adrenaliny. W takiej sytuacji orodki gratyfikacji s gotowe do pracy. Osoby poszukujce mocnych wrae odczuwaj wic wiksz przyjemno lub wiksz satysfakcj, kiedy zayj takie substancje, jak kokaina, pobudzajce orodki gratyfikacji. W rezultacie jest bardziej prawdopodobne, e te osoby ponownie sign po narkotyk. Natomiast osoby o niskim wskaniku zapotrzebowania na mocne wraenia, z powodu innych proporcji substancji chemicznych w mzgu, nie dowiadczaj tak silnego poczucia gratyfikacji i s mniej skore do powtrzenia prby (Buck 1999). Poziom oksydazy monoaminowej jest uwarunkowany genetycznie, a potrzeba silnych dozna w okoo 60 % zaley od genw. Powysze wyjanienia tumacz, dlaczego wiele osb, ktre w okresie dziecistwa byy nadaktywne, nadpobudliwe psychoruchowo, po osigniciu wieku dojrzaego zaczyna poszukiwa dozna, aby kompensowa niedobr swojego pobudzenia (Madeja 2006 s.31

http://siecioholizm.eu/mid.php?sel=w_pulapce_interneturdo: http://www.badania.psychologia.uni.wroc.pl/?type=artykulPsychologiczne uwarunkowania uzalenienia od Internetu

Bardzo wiele bada wskazuje, e wbrew pozytywnym funkcjom spoecznym jakie moe spenia Internet, problematycznie w niego zaangaowane wie si z trudnociami w podtrzymywaniu i realizowaniu realnych kontaktw interpersonalnych oraz pogbiajc si izolacj spoeczn i samotnoci. U wielu problematycznych internautw stwierdza si wysoki poziom depresyjnoci (skonno do przeywania negatywnych nastrojw i zaniania poczucia wasnej wartoci), kompulsywnoci i poczucia osamotnienia, ktre wzrastaj wraz z latami zaangaowania w Internet (por. Young, Rodgersa, 1998; Davis, Flett, Besser, 2002; Whang, Lee, Chang, 2003; Shapira, i in. 2003; Engelberg, Sjberg, 2004; Batorski, 2004). Badania wskazuj, e nadmiernie zaangaowani w Internet poszukuj w nim rozwizania swoich trudnoci interpersonalnych i korzystaj z Internetu jako formy ucieczki od wymaga yciowych. Stwierdza si u nich siln tendencj do zwlekania i dystrakcji w rozwizywaniu zada i problemw yciowych oraz skonno do pesymistycznego przeuwania myli. Czsto wie si to z brakiem pewnoci siebie, nisk samoocen i samoakceptacj (Davis, Flett, Besser, 2002). Problematyczni internauci wyraaj bardziej dewiacyjne wartoci (s mao konformistyczni) ni nieproblematyczni oraz poszukuj w tej formie aktywnoci yciowej dookrelenia wasnej tosamoci. Co wicej, uwikani w Internet uytkownicy dowiadczaj silniejszego stresu yciowego ni nie uwikani a ucieczka w wirtualny wiat jest ich sposobem radzenia sobie z yciowym stresem oraz rodkiem na popraw jakoci ycia (por. Young, 1996, 1998; 1999; Davis, Flett, Besser, 2002; Wallace, 2003; Whang, Lee, Chang, 2003; Engelberg, Sjberg, 2004).

Wiele bada wskazuje, e problematyczne uywanie Internetu wie si z takimi cechami uytkownikw jak wraliwo na spoeczne odrzucenie (lk przed odrzuceniem, lk spoeczny) i trudnoci z otwart komunikacj interpersonaln, niska inteligencja emocjonalna i kompetencje spoeczne oraz powizane z nimi niemiao i zewntrzne umiejscowienie poczucia kontroli (Young, 1996; Davis, Flett, Besser, 2002; Henne, 2003; Engelberg, Sjberg, 2004; Chak, Leung, 2004).

Niektrzy badacze, wykorzystujc do zbadania struktury osobowoci problematycznych uytkownikw Internetu rne, znane standaryzowane narzdzia psychometryczne, dochodz do podobnych rezultatw. Young i Rodgersa (1998) wykorzystujc 16-czynnikowy Inwentarz Osobowoci Catella stwierdzili, e naogowi internauci to osoby skonne do spoecznego izolowania si, pozostawania w samotnoci, niekonwencjonalni indywidualici, polegajcych gwnie na sobie, o wysoce rozwinitym myleniu abstrakcyjnym. Ponadto s to osoby o wyszym poziomie lku spoecznego, wraliwoci i reaktywnoci emocjonalnej. Z kolei Jakubik i Popawska (2002) w oparciu o List Przymiotnikw (ACL) Gougha i Heilbruma opisali uzalenionych internautw jako osoby maomwne, emocjonalnie zahamowane, o niskiej aktywnoci a wysokiej ostronoci w kontaktach z innymi ludmi. Ponadto stwierdzono, e s to osoby czujne i wraliwe, z silnie zachowanymi potrzebami kontaktw z innymi ludmi, cechuje ich duy indywidualizm i oryginalno mylenia. Natomiast Pluciski (2006) uywajc Inwentarz Osobowoci NEO-FFI Costy i McCrae dowid, e badani przez niego naogowi internauci rnili si od grupy kontrolnej wyszym neurotyzmem, czyli s to osoby lkliwe, nadwraliwe emocjonalnie, skonne do pesymistycznego mylenia i nadmiernego samokrytycyzmu, impulsywne i mao odporne na stres.

Wielu badaczy zwraca uwag na to, e u pewnej czci uzalenionych uytkownikw Internetu mona stwierdzi pewne zaburzenia pierwotne wobec patologicznego wikania si w Internet. Wymienia si tutaj szczeglnie depresj oraz zaburzenia maniakalno-depresyjne, zaburzenia i parafilie seksualne (np. pedofili), uzalenienia od rodkw psychoaktywnych. Internet moe przyciga takie osoby pozwalajc na manifestowanie symptomw pierwotnego zaburzenia, dostarczajc gratyfikacji (czsto na zasadzie substytucji) podtrzymujcych istniejce zaburzenie, lub pomagajc w radzeniu sobie z nim (Young, 1996, 1998; 1999; Davis, Flett, Besser, 2002; Shapira, i in. 2003).

Analizujc wyej zarysowane cechy uytkownikw problematycznie uwikanych w Internet, majc na uwadze korzyci jakie widz i osigaj internauci z bycia on-line oraz odwoujc si do kryteriw diagnostycznych uzalenienia od Internetu mona stwierdzi, e problem ten znaczco wi si z deficytami umiejtnoci radzenia sobie ze stresem i przystosowywania si do wymaga ycia spoecznego, frustracj wanych potrzeb yciowych oraz kompensowaniem pewnych deficytw osobowociowych.

Nasze wasne badania dowodz, e uzalenienie od Internetu silnie powizane jest ze stresem yciowym i brakiem poczucia koherencji (Poprawa, Dulewicz, 2006). We wspczesnej psychologii twierdzi si, e czowiek dowiadcza stresu wwczas, kiedy zasoby, ktrymi dysponuje, zarwno w sensie realnym jak i subiektywnym, staj si niewystarczajce czy niedopasowane do wymaga jakim musi (lub pragnie) sprosta (Lazarus, 1999; Heszen-Niejodek, 2000). Podmiotowe zasoby stanowi warunki odpornoci na stres oraz efektywnego zmagania si z nim. Uwaa si, e deficyty zasobw stwarzaj ryzyko problemw psychologicznych i zdrowotnych (Rice, 1999; Bishop, 2000; Sk, Pasikowski, 2001). Czowiek nie dysponujcy adekwatnymi zasobami radzenia sobie moe by skonny do korzystania z zastpczych, nieadekwatnych i nieprzystosowawczych, w kocu destruktywnych strategii radzenia sobie. Tak strategi jest na przykad uywanie alkoholu lub innych rodkw odurzajcych (Cooper i in., 1992; 1995), ale moe ni by rwnie kade zachowanie naogowe, rwnie problematyczne uywanie Internetu.

Wrd zasobw radzenia sobie wymienia si przede wszystkim, jako nadrzdne poczucie koherencji (Pasikowski, 2000; Sk, 2001). Opisywane jest ono w literaturze jako metazasb radzenia sobie ze stresem. Antonovsky (1995, s.34) definiuje poczucie koherencji jako "globaln orientacj czowieka, wyraajc stopie, w jakim czowiek ma dojmujce, trwae, cho dynamiczne poczucie pewnoci, e (1) bodce napywajce w cigu ycia ze rodowiska wewntrznego i zewntrznego maj charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytumaczalny; (2) dostpne s zasoby, ktre pozwalaj mu sprosta wymaganiom stawianym przez te bodce; (3) wymagania te s dla niego wyzwaniem wartym wysiku i zaangaowania." Poczucie koherencji zawiera wic w sobie trzy powizane ze sob komponenty: poczucie zrozumiaoci, zaradnoci (sterowalnoci) i sensownoci. Poczucie koherencji bazuje i wyrasta z tzw. uoglnionych zasobw odpornoci, a w kocu staje si metazasobem, nadrzdnym mechanizmem organizacyjnym, ktry pozwala na wykorzystywanie i rozwj innych zasobw (Sk, 2001).

Deficyty zasobw radzenia sobie wyraajce si w niskim poczuciu koherencji, wi si z intensywniejszym dowiadczaniem stresu ycia codziennego i wikszym ryzykiem poszukiwania alternatywnych, czsto nieprzystosowawczych i niekonstruktywnych strategii radzenia sobie (patrz: Marlatt i in., 1988; Makowska, Poprawa, 2001; Poprawa, 2003). Do takich strategii moe nalee uywanie Internetu, a szczeglnie niektrych form aktywnoci internetowej, gwnie komunikacji i gier interaktywnych (patrz te: Davis, Flett, Besser, 2002; Whang, Lee, Chang, 2003). Jeli aktywno w Internecie zaczyna by wykorzystywana w celu radzenia sobie ze stresem, wwczas wysoce zwiksza si prawdopodobiestwo uzaleniania si od niej. Problematyczne uwikanie w Internet staje si bardziej prawdopodobne dla osb poszukujcych poprzez aktywno internetow emocjonalnej ulgi, zapomnienia o swoich problemach i sabociach oraz wzmoenia emocji pozytywnych. Wysoce ryzykuj uzalenieniem od Internetu osoby uciekajce w t aktywno od rozwizywania, zmierzania si z codziennymi, realnymi problemami. Problemy te mog mie zarwno charakter stresu przecienia, bezradnoci, braku kontroli, jak i stresu deprywacji, np. bliskich kontaktw emocjonalnych, przejawiania upragnionej aktywnoci yciowej, dostarczenia sobie odpowiedniej stymulacji i zmiennoci codziennego ycia.http://www.psychologia.pl/inicjatywakorczakowska/files/koncepcja.pdf

http://onanizm.pl/index.php?/topic/12890-naogowe-odkadanie-spraw-na-pniej-prokrastynacja/Napisany 09.11.2012, 11:03

POPULARNY POST!Prokrastynacja - moja zmora: chorobliwe odkadanie spraw na pniej, nawet tych bardzo wanych, bez wzgldu na konsekwencje.

Poniej zamieszczam artyku Why Procrastination is So Common in Addiction Recovery, ktry na szybko przeoyem na polski. Dziki temu artykuowi zrozumiaem, jak bardzo cienka linia dzieli prokrastynacj od uzalenienia behawioralnego. Prawie wszystko jest wsplne: nie radzenie sobie z wewntrznym napiciem, irracjonalno zachowania w odpowiedzi na emocje, nie liczenie si z konsekwencjami swoich zachowa, poczucie winy napdzajce dalsz skonno do odkadania na pniej.

Artyku:

Dlaczego prokrastynacja wystpuje tak czsto podczas leczenia naogw?

Jeli potrafisz przyj, e leczenie naogw to nie wycznie trwanie w abstynencji, bdzie Ci atwiej zrozumie, dlaczego tak czstym problemem zdrowiejcych naogowcw jest prokrastynacja. Poniewa zasadnicz czci terapii dla osb uzalenionych jest leczenie umysu mylcego w sposb uzaleniony, logicznym jest, e prokrastynacja jako skaza charakteru jest tak powszechna.

Czym jest prokrastynacja?Prokrastynacja jest sklasyfikowana jako typ zachowania unikajcego , za ktrego przyczyn uwaa si sposb radzenia sobie z wewntrznym napiciem. Jednak takie zachowanie unikajce tylko powiksza problem. Skutkiem dziaa prokrastynatorw w celu uniknicia stresu i napicia jest w rzeczywistoci jeszcze wiksza ilo stresu i napicia ni mieli oni pocztkowo. Prokrastynacja w niewielkim wymiarze jest uwaana za normaln. Problem zaczyna si wtedy, gdy utrudnia ona normalne funkcjonowanie. Nie powinna by mylona z lenistwem. Generalnie wie si ona ze stresem, niskim poczuciem wasnej wartoci i autodestrukcyjnym myleniem. Czsto spotykane w prokrastynacji s te wiadomo problemu kontrolowania wasnych impulsw oraz potrzeba natychmiastowej satysfakcji. Wida w tym bliskie powizanie z naogiem.

Naogowa osobowo Osoby dziaajce w oparciu o naogowy system przekona maj tendencj do rozwijania naogowej osobowoci. Taka osobowo rozwija si jako impuls chronienia si przed blem i cierpieniem spowodowanym przez nieumiejtno zmierzenia si z wyobraeniem takich osb na temat tego, jacy oni, inni ludzie oraz wiat dookoa powinni by.Naogowa osobowo skada si z wielu cech. Pomimo e kada osoba uzaleniona jest inna, uzalenieni maj wiele cech wsplnych. Ich sposb radzenia sobie z tymi cechami moe by bardzo rny.Wiele z rnych cech osobowoci naogowej idealnie pasuje do naszego obecnego rozumienia zjawiska prokrastynacji. Potrzeba natychmiastowej satysfakcji moe wyjania, dlaczego prokrastynator odoy na pniej spraw bardzo wan, aby mg zaj si czym, co sprawi, e od razu poczuje si dobrze. Obawa przed podejmowaniem ryzyka pasuje do wewntrznych lkw, ktre powoduj prokrastynacj. Wszystkie te cechy skadaj si u osoby uzalenionej na zachowanie unikajce, ktrego skutkiem jest prokrastynacja.

Leczenie prokrastynacjiDoskonale zrozumiae jest, e leczenie z naogw to co wicej ni tylko odstawienie kompulsywnych zachowa czy zaywanych substancji. Polega to raczej na leczeniu naogowych wzorcw mylenia. Na terapii grupowej dla osb uzalenionych bardzo czsto mona usysze o problemie prokrastynacji. Jest to te bardzo czsto prg zwalniajcy na drodze do wyleczenia naogu.Pierwszym krokiem do zapanowania nad skonnoci do odkadania spraw na pniej jest przyznanie si, e ma si ten problem. Jeli nie zaakceptujesz faktu, e stosujesz prokrastynacj jako zachowanie unikajce, nie bdziesz potrafi pracowa nad wyleczeniem si z tego. Kiedy ju przyznasz, e jest to co, co stale robisz, musisz zacz bacznie si temu przyglda. Przy kadej typowej codziennej czynnoci obserwuj, czy wanie nie zaczynasz odkada na pniej czego, co powiniene zrobi od razu. Nie chodzi tylko o to, eby by wiadomym takiego zachowania. Powiniene skupi si na tym, CO POWODUJE, e zachowujesz si w ten sposb. Gdy ju zidentyfikujesz emocje, ktre powoduj, e chcesz stosowa zachowanie unikajce, bdziesz w stanie zobaczy nieracjonalno stosowanego przez siebie zachowania w odpowiedzi na te emocje.I tak dochodzimy do klucza do pokonania tendencji do odkadania na pniej: gdy ju wiesz, e to robisz, przemylae, dlaczego to robisz musisz przesta to robi. Zmu si do wykonania kadego zadania, ktre masz ochot odoy na pniej. Przez zmuszenie si i wykonanie zadania unikniesz poczucia winy i stresu, ktre miaby, gdyby zgodnie z tym, co czujesz, odoy na pniej. Zmniejszenie poczucia winy i stresu bdzie miao wpyw na twoj ch do unikania wykonywania zada w przyszoci.Kluczowy i oglny sposb na radzenie sobie z prokastynacj poda gdzie steppenwolf, piszc e chodzi przede wszystkim o pene zaangaowanie wiadomoci w czynno, ktr mamy wykona. Oczywicie s rne techniki, by to zaangaowanie osign.

Jedn z metod radzenia sobie z prokastynacj jest zmiana jzyka wewntrznego, za pomoc ktrego rozmawiamy ze swoim mzgiem (jak sformuowaa to kiedy Tenali). Chodzi o to, by nie stawia siebie w pozycji niewolnika (musz, powinienem) ale w pozycji kierownika (decyduj, wybieram, kieruj).

http://antyproana.blox.pl/2011/06/Poznac-siebie.htmlPozna siebieWprawdzie zarzekaam si, e o leczeniu zab. odywiania pisac nie bd, ale temat, ktry chc dzisiaj podj nie dotyczy tylko i wycznie leczenia. To o czym chce napisa to sposb pojmowania zaburze odywiania, ktry jest podstaw do dalszej terapii.Wiele osb wyobraa sobie terapi jako dugie rozmowy o trudnym dziecistwie. To prawda - wracajc do wanych wydarze z dziecistwa mona uzyska cakiem niezy wgld w to, dlaczego co robimy tak jak robimy, dlaczego czujemy to co czujemy. Jednak koncentrowanie si na tym co byo to domena przede wszystkim nurtu terapii psychodynamicznej (czyli tej, ktra swoje korzenie zawdzicza Freudowi).W leczeniu zab. odywiania, zwaszcza na pocztku, duo lepsze wyniki wydaje si dawa terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym. Chciaabym w tej notce przedstawi chocia czciowo w jaki sposb problemy psychiki s postrzegane przez ten nurt. Jest to w miar proste zagadnienie, a jednak daje punkt zaczepienia dla osb, ktre chciayby co zmieni w swoim yciu, a take wgld w umys osoby z zaburzeniami (nie tylko zab. odywiania) dla tych, ktrzy prbuj zrozumie jak to dziaa.Znieksztacenia poznawczeUczucia czowieka nie s efektem tego, co odbieramy z zewntrz, ale jego myli. To nie wydarzenia same w sobie, ale to jak je postrzegamy, decyduje o tym jak si czujemy. Bodziec -> myli -> uczucia. Jeeli czyje postrzeganie (myli) jest zaburzone/znieksztacone, to efektem tego s emocje i uczucia nie odpowiadajce rzeczywistoci. Mona wyrni nastpujce typy znieksztace poznawczych:1. Mylenie "wszystko, albo nic" (mylenie "czarno-biae")W rzeczywistoci jest bardzo niewiele rzeczy, e co moe by albo dobre, albo ze; albo czarne, albo biae. Postrzeganie w takich kategoriach jest podstaw perfekcjonizmu i sprawia, e czowiek boi si popeniania bdw, niedoskonaoci. Kady bd czy pomyka wywouj poczucie beznadziejnoci i bycia nieudacznikiem.Przykady:- albo bd gwiazd, albo nikim- jestem gruba, poniewa nie jestem anorektyczk- bd szczliwa, tylko bdc chud2. Filtr negatywny (szklanka w poowie pusta czy pena?)Takie mylenie polega na tym, e czowiek skupia uwag tylko na negatywach.Przykady:- nie wierz, e wszystkim podobaam si, przecie Zosia powiedziaa, e wygldam okropnie3. Nadmierne uoglnianieWyciganie negatywnych wnioskw, na podstawie pojedynczych i niepenych faktw.Przykady:- kto mi powiedzia, e jestem gupia i brzydka, wic inni myl tak samo- nie udao mi si zdoby nagrody, ju nigdy nic nie wygram4. Tendencyjny wybr faktwPrzykady:Interpretacja rzeczywistoci w taki sposb, aby potwierdzi chorobowy sposb postrzegania. Przypomina to zachowanie naukowca, ktry za wszelk cen stara sie potwierdzi jak hipotez i dowody "za" uzna za wiarygodne, a dowody "przeciw" za przypadkowe, uzyskane w zy sposb - wszystko, co pozwoli te dowody zdyskredytowa.- oni tylko tak mwi, e jestem szczupa, ebym zrezygnowaa z odchudzania- to nie ma znaczenia, e on/ona pochwali mnie, wiem, e jestem beznadziejna5. Nieuzasadnione wnioski (czytanie w mylach, jasnowidzenie)Wyciganie wnioskw na podstawie niepenych informacji, wypenianie luk faktami, w taki sposb, aby dopasowa do chorobowego mylenia.Przykady:- nie zwraca na mnie uwagi, bo jestem okropnie gruba i brzydka- nigdy nie bd szczliwa6. Przesadzanie i bagatelizowanieRejestrujc wiat dookoa kto zwiksza znaczenie jednych wydarze, a umniejsza innych.Przykady:- popeniam bd, ju nigdy nie bd moga pokaza si wrd znajomych- co z tego, e moja impreza sie udaa, nie ma to znaczenia, bo wszyscy o tym szybko zapomn7. Mylenie emocjamiOdczuwane emocje s traktowane jako potwierdzenie myli.Przykady:- czuj si gupio, wic jestem gupia- czuj sie beznadziejnie, dlatego wiem, e mj plan si nie uda8. ImperatywyNaduywanie sformuowa zawierajcych sowa t.j.: musz, trzeba, zawsze, wszyscy, nigdy itd.Przykady:- wszyscy lubi osoby szczupe- musz by chuda- nigdy nie bd szczliwa9. Przyklejanie etykietekPolega na tym, e interpretujc dane wydarzenie, okrela si cechy swoje, a nie tego konkretnego wydarzenia. Czsto powtarzane etykietki powoduj, e przylegaj one i napdzaj kolejne znieksztacenia. Etykietowanie moe dotyczy take innych osb.Przykady:- "jestem nieudacznikiem" zamiast "popeniam bd"- "jestem gruba" zamiast "zjadam obiad z dokadk i deserem"- ona jest leniwa, bo nie chciaa zapisa si ze mn na fitness10. Branie odpowiedzialnoci (Ksobno)Dotyczy sytuacji, w ktrych dana osoba bierze na siebie odpowiedzialno w sytuacjach, ktre byy od niezalene, lub tylko czciowo zalene.Przykady:- mama pakaa, bo jestem beznadziejn crk- wypad do kina si nie uda, pewnie dlatego, e ze mn si nie da rozmawia~~~Czsto jest tak, e jedno zdanie czy kilka znieksztace poznawczych. Np. w zdaniu "tylko bdc chud, mog by szczliwa" jest jasnowidzenie, imperatyw, oraz mylenie czarno-biae. W zab. odywiania znieksztacenia poznawcze dotycz czsto interpretacji tego co dotyczy wygldu, wagi, ciaa, ale nie tylko.Jeeli przeanalizowa synne dekalogi pro ana i inne tego typu manifesty, to okae si, e s one pene znieksztace poznawczych. Zachcam do eksperymentw i podwaania dogmatw pro ana ;-)

poniedziaek, 06 czerwca 2011, anty_pro_ana

http://www.wspoluzaleznienie.pl/czarno-biale-zycie/Czarno-biae ycie 7 kwietnia 2010 / Category Czy jestem wspuzaleniona?, dda i toksyczna rodzina, Wspuzalenienie - praca nad sob / Posted By Justyna / No Comments.Kocham go. Nienawidz siebie. Nienawidz go. Nawet go nie lubi. Musz z tym skoczy. Nie mog nic na to poradzi. Do niczego si nie nadaj. Znios kade cierpienie.Nieraz do gowy takie mieszane myli kbi si w gowie. Znasz to? To jeste wspuzaleniona. A przynajmniej masz dobre zadatki.Oczywicie takie mylenie wie si z duym stresem, ale wcale niekoniecznie wywouje je stres, ktremu jestemy poddawane teraz.

To jest wspomnienie stresu z dawnych czasw.To jest stres, w ktry wpadamy jak w koleiny schematycznego mylenia. Waciwie nie musimy, lecz przyzwyczajenie zmusza nas do przestawienia si na ten wanie tor mylenia, a potem ju tylko jedziemy dalej.Takie czarno-biae myli s dla osb wspuzalenionych (a take dla uzalenionych) do charakterystyczne. W stresie objawiaj si czasem w postaci takiej mieszanki jak zacytowaam na pocztku. Gdy jest spokojniej, czarno-biae mylenie przejawia si surowoci ocen, krytykowaniem siebie lub innych, irytacj lub niezrozumieniem, gdy kto okazuje si inny od nas, brakiem tolerancji, a take przymusem udowodnienia innym, e to my mamy racj. Czarno-biae mylenie przeszkadza w yciu i w rozwoju osobistym.Dlaczego?Wydaje mi si, e przede wszystkim dlatego, e oddala nas od prawdy i od rzeczywistoci. Po drugie, przeszkadza w konstruktywnym dziaaniu, poniewa nie pozwala dostrzec rzeczywistych problemw, ani wymyli dla nich skutecznych rozwiza.Rzeczywisto nie jest czarno-biaa. Jest bardzo rnorodna. I o wiele atwiej dotrze do prawdy gdy staramy si zrozumie t rnorodno i przyglda si jej z zaciekawieniem, a nie wpasowywa do szufladek, potpia lub uwielbia. Skd si w ludziach (hehe, we mnie te) bierze ch mylenia czarno-biaego? Po pierwsze ze stylu wychowania. Po drugie z kultury. Gdy rodzice wychowuj dziecko odrzucajc je, gdy robi co nie po ich myli, okazujc mu dezaprobat, brak zrozumienia, albo wymiewajc si z jego nieporadnoci, wiat staje si czarno-biay. Emocje robi si zbyt silne. Kogo trzeba nienawidzi, a kogo kocha. Kto jest ideaem i zawsze w porzdku, a kto jest mieciem. Czasem, eby nie wyszo, e to my jestemy mieciem, skazujemy na t rol kogo innego. Misie, lalki, gupie koleanki. To zostaje w gowie. Doroli, ktrzy nie przestali myle czarno-biaymi koleinami nienawidz Murzynw, ydw, zwolennikw innej partii, rnie bywa. Jednak podskrnie, dopki czarno-biay schemat funkcjonuje, czasem przypominaj sobie o tym, kim s w porwnaniu ze swymi kochanymi-znienawidzonymi rodzicami. Kultura to czarno-biae postrzeganie wiata dodatkowo umacnia. Podkrela rnice, zaciera podobiestwa. Stwarza pola do rywalizacji. Karze czciej ni nagradza. Bolenie odrzuca i wyraa dezaprobat.Tak zatem zarwno ja, jak i prawdopodobnie take Ty, jestemy wytworem takiego wanie sposobu wychowania dzieci i modziey. Nie sprzyja on poznawaniu prawdy, ani samodzielnemu myleniu. Nie jest to by moe niczyja wina w kocu ich tak samo wychowano. Wydaje mi si jednak, e jako dojrzali ludzie moemy si postara pomyle samodzielnie i wyrwa si z tego schematu. Poszuka prawdy o rzeczywistoci, a jeli co nam w niej nie pasuje postara si o skuteczne rozwizania.Od czego bym zacza uczenie si kolorowego ycia?Od przygldania si rzeczywistoci i mwieniu sobie Aha. Wic to tak jest. I tyle. Bez ocen, bez obrazy. Nawet jeli co jest cakiem inne.Potem przyjrzaabym si w ten sam sposb sobie samej. Aha. Moja sytuacja wyglda tak. Nie wiem teraz jak decyzj podj, mog wic take nie podj adnej to te jaka decyzja, moe okaza si bardzo dobra. Poczekam jeszcze troch. Tydzie, miesic ale zapisz sobie w komrce przypomnienie, eby sprawdzi jak si sprawy maj po tym terminie, eby nie przesta si tym zajmowa, bo inaczej to jak rozwi skutecznie moje sprawy?Nieraz si mnie pytacie co robi, gdy czujecie si zmuszone podj jakie dziaania, ale bardzo si boicie takiego kroku. Na przykad wyprowadzki. Albo wystawienia jego rzeczy. To ja powiem tak: w takiej sytuacji id do terapeuty i przy nim(niej) dlaczego tak bardzo si tego boisz i czego tak naprawd si najbardziej obawiasz. A jak nie do terapeuty, to do grupy. Zamiast podejmowa szybk decyzj, moesz zacz od uczenia si podejmowania dojrzaych decyzji. Pytania si siebie czego tak naprawd chc? Co jest dla mnie naprawd wane?Mog Ci zaproponowa na t okoliczno wiczenie, o ktrym ju wspominaam nieraz wag z zaletami i wadami Twojej obecnej sytuacji. Podawaam j jako przykad rozpiski plusw i minusw ycia w towarzystwie alkoholika, ale jest ona do uniwersalna. Szukaj na blogu i w mojej ksieczce o pierwszym krokuPamitaj, e Twoje ciao i Twoja podwiadomo znaj doskonale odpowiedzi na wszystkie wane pytania dotyczce Ciebie i Twojego szczcia. Tylko trzeba umie si do nich dobra. Nie nerwowo, spokojnie, delikatnie, przyjanie. O wiele te atwiej do nich si dosta, gdy patrzysz na wiat realistycznie, widzc ca jego rnorodno i rozumiejc, e taki to on wanie jest.mie komentarze zawsze widzianeJustyna14 kwietnia 2015 w Psychologia Autor: Marta Woowska-Cia Zasada wolnoci w sercu w terapii GestaltEgzystencjalici wierzyli, e wolno, obok odpowiedzialnoci, wiadomoci, wolnej woli i samotnoci, jest fundamentalnym czynnikiem istnienia czowieka. Ta, jak mogoby si wydawa, do ponura wizja kondycji czowieka - bez zasad i Boga, samotnego i przytoczonego ciarem egzystencji i wyborw, ma te drug stron medalu. Jak twierdzi Sartre, adna doktryna nie jest bardziej optymistyczna przeznaczenie czowieka powierzono jemu samemu. Zaoenia egzystencjalizmu (midzy innymi) stay si filozoficzn podstaw dla twrcw terapii humanistyczno egzystencjalnej, jak jest Gestalt (Fritz Pearls).

Psychoterapeuta Gestalt wierzy, e czowiek jest absolutnie wolny i ma pen zdolno i prawo do organizowania siebie oraz swojego otoczenia w najlepszy moliwy sposb. Czowiek jest niepowtarzaln jednostk, tworzy normy i wartoci inspirowany swoj przesz histori i dowiadczeniami. Na nim zarazem spoczywa odpowiedzialno za siebie i swoje zdrowie, denie do przyjemnoci, swoje tu i teraz.Niewane, co nam zrobionoBywa, e ciar zwizany z wolnoci wyboru i odpowiedzialnoci jest zbyt przytaczajcy. Niedomknite i niedokoczone sprawy z przeszoci nie pozwalaj skutecznie dziaa. Pewne rzeczy mogy nastpi si w naszym dziecistwie zbyt wczenie, innych zabrako. Niektre zdarzenia w ogle nie powinny si wydarzy, byy niezgodne z porzdkiem wiata, a niektre frustracje i tsknoty stay si nie do zniesienia.W dorosym yciu moemy zauway u siebie zaburzenie sposobu, w jaki dymy do zaspokajania swoich potrzeb i pragnie. Stagnacja; brak energii; niepodejmowanie decyzji i dziaa, mimo mobilizacji i planowania; dziaanie bez kontaktu z tym, co i po co tak naprawd robimy; dziaanie bez odpoczynku, wycofania i poczucia satysfakcji; znieczulenie takie problemy najczciej sprowadzaj klientw do gabinetw terapeutycznych.Terapeuta Gestalt zakada, e wszystko ma swj pocztek (narodziny, dziecistwo), swoj dynamik (popdy) i koniec (mier). Poznanie czowieka, jego sposobw denia do zaspokojenia pragnie i potrzeb, dynamiki zmian oraz to, jak sama osoba utrudnia sobie bycie szczliwym, jest sposobem pracy terapeutycznej, procesem przyjmowania swojej prawdziwej tosamoci. Dopiero wtedy, moliwa bdzie przemiana w czowieka wolnego, yjcego peni, samostanowicego, dla ktrego odpowiedzialno stanie si przywilejem i radoci, a nie ciarem.Niewane, co nam zrobiono wane, co my zrobimy z tym co nam zrobiono.Wolno w sercuIde wolnoci i odpowiedzialnoci realizuje zarwno terapeuta, jak i klient, w spotkaniu JA TY. Psychoterapia to zawd wolny, jeli kto nie ma poczucia w sercu wolnoci, to z trudem przychodzi mi myle, e taka osoba moe by psychoterapeut, mwi Zofia Pierzchaa, psychoterapeutka, superwizorka, dyrektorka Instytut Integralnej Psychoterapii Gestalt.Wolno w sercu to wolno od przymusowych zachowa, powtarzania czynnoci, nakazw i przekona majcych swe rdo w otoczeniu zewntrznym, a nie w nas samych. Wolno to take odrbno, bez potrzeby zlewania si w cao z drug osob, a take wczuwania si drug istot, jej potrzeby uczucia. Wolno rozumiana jako wiadomo siebie, swoich uczu, myli i potrzeb sprawia, e moemy dokonywa wyborw i ponosi konsekwencje. Dziki tej wolnoci w sercu terapeuty klient moe stawa si tym, kim jest.Jednym z synonimw wolnoci jest wyzwolenie. Psychoterapia nie jest jedyn drog ku osigniciu szczcia i yciu peni. Poprzez ycie teraz, w tej chwili, ktra jest wszystkim, co mamy, stajemy si wolni od mylenia o przeszoci i planowania przyszoci. Kiedy skupiamy si na tym, co obecne tutaj, w tym miejscu, jestemy wolni od zajmowania si tym, czego nie ma, co nie istnieje, albo jest tylko nasz fantazj.Take dowiadczenie siebie takim, jakim si jest, pozwala unikn wysikw cigego starania si i zabiegania o bycie faszywym obrazem siebie. Zaakceptowanie prawdy o sobie, pozwolenie sobie na dowiadczanie w peni wszystkich uczu: strachu, smutku, zoci i radoci sprawi, e nie bdziemy musieli ucieka.Wyzwolenie od wszelkich powinnoci (musz, powinienem, wypada, trzeba) pozwoli wzi pen odpowiedzialno za wasne myli, czyny i uczucia, a to pierwszy krok do stawania si sob.www.wolowska.plZranienia, ktre bol najbardziejBolesne zranienia, ktrych doznajemy, najczciej przydarzaj nam si w bliskich relacjach. Ktnia z koleank z pracy czy agresywny kierowca, ktry zajecha Ci drog, na chwil wytrca Ci z rwnowagi, ale nie dotyka Twojego poczucia wartoci i wanoci, nie zadaje ciosu prosto w serce. Szybko zapominasz o takich wydarzeniach. Za to zranienia w wanych relacjach dotykaj nas wrcz fizycznie.

Zwykle rani Ci wydarzenia naruszajce wane dla Ciebie wartoci, krzywdzce Ci w jawny sposb, odbierajce Ci co wanego, rani te zachowania przemocowe, uderzajce w Twoj godno itp. Jednak czasami czujesz si dotknita jednym sowem, wypowiedzianym przez wan dla Ciebie osob. To moe by pozornie niewinne spojrzenie, gest czy niespeniona obietnica. Wtedy w takiej obiektywnie nieranicej sytuacji Ty czujesz si zraniona, wstydzisz si swojej reakcji, pojawia si poczucie winy, nie rozumiesz, co si z Tob dzieje. Twoje ciao chce gwatownie zareagowa, ale gowa zatrzymuje reakcj, pojawiaj si myli: Nie wygupiaj si, przecie nic si nie stao, Nie bd mieszna, co ci tak dotkno?, Przesta si zachowywa jak histeryczka. Owe obiektywnie nieranice sytuacje wprawiaj nas w rodzaj transu, odmiennej rzeczywistoci, ktrej nie rozumiemy. Tracisz gow, Twoje ciao zachowuje si jak w chwili powanego zagroenia. Bywa, e robisz co, czego pniej bdziesz aowa. Zadajesz sobie pytanie: Co si ze mn dzieje?.Kiedy badacze prbowali sporzdzi obiektywn list sytuacji, ktre zwykle nas rani, okazao si, e waciwie nie jest to moliwe. Tak naprawd kadego z nas dotykaj zupenie rne zachowania innych ludzi. Za to kady z nas moe zrobi swoj osobist list zranie. Jeli si j przeanalizuje, okae si, e kady z nas ma swoj ranliw sfer. Sfer, ktra powstaa we wczesnym dziecistwie, kiedy raniy nas osoby najwaniejsze, a my bylimy wobec tego bezradni.Rodzice ranili nas zazwyczaj niewiadomie bo nie mieli wystarczajco duo czasu, bagatelizowali nasze lki czy marzenia, ktre z ich dorosej perspektywy nie byy wane. Obiecywali co, a potem nie dotrzymywali sowa. Potrafili urazi niezrozumiaym dla dziecka artem, zdrad sekretu czy zachowaniem zbyt dorosym, bymy jako dzieci mogli je zrozumie. Przeykalimy te zranienia jak gorzki syrop na bl brzucha, czsto obwiniajc samych siebie za zdenerwowanie czy zniecierpliwienie mamy i taty.Dzi w jaki magiczny sposb przycigamy ludzi, ktrzy rani nas podobnie, w te same ranliwe miejsca co rodzice. A rana zadana w czuy punkt boli tak dotkliwie jak uraz fizyczny, bo budzi bl z przeszoci. Okamywanie, intencjonalny egoizm, lekcewaenie, obuda, nieuwano, niedotrzymanie obietnicy ze strony osb wanych to wszystko wrzuca nas w odmienny wiat z przeszoci, daleki od tzw. uzgodnionej rzeczywistoci. wiat, w ktrym oywaj subiektywne przeycia bolesne problemy z dziecistwa, ktre wtedy nie mogy by rozwizane.Kiedy znajdujesz si w zranionym stanie wiadomoci, w Twoim sercu oywaj postaci, ktrych istnienia nawet nie podejrzewaa: zranione dziecko, porzucona nastolatka, ta gorsza crka, nierozumiany samotnik itp. To one zagrzewaj Ci do walki lub ucieczki. To ich bl powoduje, e pozornie bez powodu zrywasz zarczyny, nagle odchodzisz z pracy, dasz rozwodu, paczesz z bezradnoci, robisz karczemn awantur przyjacice albo zamieniasz si w oprawc rzucajcego si z piciami na wyimaginowanego przeciwnika. To demony przeszoci sprawiaj, e nieodebrany telefon, na pozr niewinna uwaga czy czyja chwilowa nieuwano urastaj w Twoim sercu do rangi dramatu i nakaniaj do zerwania relacji. Najbardziej bolesne jest to, e wanie najwaniejsze, najblisze Ci osoby, ktre naprawd Ci kochaj, ceni, podziwiaj, czsto zupenie niewiadomie zadaj cios w Twj najczulszy punkt.Jeli jednak poczucie zranienia nie doprowadzi do trwaego zerwania wizi, bolesna rana moe by ogromn szans do transformacji, dziki czemu Twj scenariusz zranie doczeka si szczliwego zakoczenia.Najboleniejsze zranienia mog by ratunkiem dla duszy.Fragment pochodzi z ksiki Rowa rkawiczka. O tym, jak to, co przeywamy, ma wpyw na to, jacy jestemy, Ewa Klepacka-Gryz, Jacek Sobol, Wydawnictwo Sensus 2015, s.160Ewa Klepacka-Gryz stale wsppracuje z magazynem SENS. Wicej tekstw tutaj.Kobiety sukcesu tworz silne rodziny Dzisiaj, 11 czerwca (05:50) Kobiety nie s jednolit grup o wsplnych interesach. Podczas gdy elita dobrze wyksztaconych profesjonalistek moe spenia si w pracy zawodowej na rwni z mczyznami, panie o niszych kwalifikacjach wci wykonuj tradycyjne kobiece prace na nisko opacanych stanowiskach - twierdzi brytyjska ekonomistka Alison Wolf, autorka ksiki "Factor XX