DE STENTOR MAANDAG 29 JUNI 2015 STAD & STREEK 17

R hianna Gralikeging 54 jaar doorhet leven als Ri-chard, tot ze

zichzelf niet langer meerkon verenigen met haarlichaam.

Ze kwam in 1959 ter we-reld in het AchterhoekseLievelde. Moeder had lie-ver een dochter gehad,waardoor de kleine Ri-chard drie jaar lang als eenmeisje werd opgevoed.,,Achteraf had ze het wel

bij het juiste eind”, zegtGralike nu. ,,Ik ben een 47XXY”, daarmee doelendop een bovengemiddeldaantal vrouwelijke chromo-somen.

Al van kleins af aan voel-de ze dat ze anders was.Vriendjes waardeerdenhem om zijn organisatieta-lent, toch werd hij nooiteen van hen. Van zijn va-der moest hij op voetbal,maar daar voelde hij zichniet thuis. Zijn sport werd

uiteindelijk handbal, waarhij zelfs opklom tot inter-nationaal scheidsrechter.

Richard kreeg een ka-tholieke opvoeding enwerd gedoopt en gevormd,was misdienaar en zongals enige jongen in hetmeisjeskoor. Op volwassenleeftijd trouwde hij metMariëtte en samen methaar kreeg hij drie zonen.Zijn professionele carrièreverliep succesvol, hij werk-te jarenlang in een hoge

functie bij Martinair en la-ter klom hij op tot direc-teur bij een Indiaas ICT-be-drijf. Maar al die tijd waser iets in hem dat aan hemknaagde: zij kon niet zich-zelf zijn. ,,Ik bouwde helehoge muren om mijheen.” Zelfs zijn vrouwwist niet dat hij met dezegevoelens kampte. ,,Hijpraatte niet over gevoel.”

Toen uiteindelijk de aapuit de mouw kwam, gingRichard een lang, pijnlijk

en emotioneel zwaar pro-ces in waar hij uiteindelijkals een zij uitkwam, com-pleet met een nieuwenaam: Rhianna. Als eerstetransgender van Neder-land liet ze haar geslachtin haar paspoort aanpas-sen. Mariëtte koos ervoorbij haar te blijven: ,,Dieogen en dat zieltje erach-ter zijn dezelfde geblevenen daar heb ik altijd heelveel van gehouden. Dat isniet veranderd.”

door Guido Kobessen

DRONTEN. Rhianna Gralike (56)mag van kardinaal Wim Eijk geenpenningmeester meer zijn van deNorbertusparochie. Het bisdom iser achter gekomen dat de Dronten-se in het verleden als man doorhet leven ging. De parochie, die ge-heel Oostelijk Flevoland en deNoord-Veluwe bestrijkt, staat opde achterste poten en vindt dathet bisdom een kardinale foutmaakt.

Officieel heeft ze nog geen ont-slagbrief gekregen, maar dat isslechts een kwestie van tijd. ,,Diebrief komt er zeker”, zegt pastoorHans Boogers.

Ook het parochiebestuur beves-tigt dat kardinaal Eijk zelf heeftaangedrongen op het vertrek vanGralike. Een woordvoerder vanhet bisdom bevestigt dat er ietsspeelt, maar wil vooruitlopend opde brief niet inhoudelijk reageren.

GeslachtsveranderingGralike is sinds 1 januari aan de

slag als penningmeester, nadat zevorig jaar door het parochiebe-stuur is gevraagd deze functie tebekleden. Tot nu toe deed ze haarwerk met verve, zeggen medebe-stuursleden.

Dat ze verzocht is ontslag te ne-men heeft dan ook niets te makenmet haar functioneren. Voor hetbisdom is het niet te verteren datGralike een geslachtsveranderingheeft ondergaan. In het lichaamdat door God is geschapen hoortniet te worden gesneden, kreeg zete horen.

De Drontense, ook voorzittervan 50Plus in Flevoland, zou op 10april voor het eerst kardinaal Eijkontmoeten. ,,Dat vond ik heel spe-ciaal. Precies op onze 35-jarigetrouwdag. Helaas werd de af-spraak een dag vantevoren afge-zegd.”

Later bleek dat een vicaris haarnaam had gegoogeld en zo wistvan haar geslachtsverandering.Een paar dagen later werd haarverteld dat er problemen warenrond haar aanstelling. ,,’We moe-ten eens praten’, zei pastoor Boo-

gers. Toen ik doorvroeg was deboodschap al snel duidelijk: je ge-aardheid is niet gewenst.”

VerkrachtingGralike voelde zich diep ge-

krenkt en spreekt zelfs over psy-chologische verkrachting. ,,Hetgaat niet om mijn functioneren,maar om wie ik ben. Ik voel memet een mes in mijn rug gesto-ken.” Inmiddels is de pastoor vierkeer voor een gesprek bij Gralikegeweest, waarbij haar een keuze isvoorgelegd: of zelf eervol ontslagnemen, of oneervol ontslagen wor-den. De opdracht is rechtstreeksafkomstig van de hoogste baas bin-nen de Nederlandse katholiekekerk, die zelf geen contact metGralike heeft opgenomen. Zeneemt de pastoor niets kwalijk:,,Hij moet alleen maar het vuilewerk van de kardinaal opknap-pen.” Pastoor Boogers wil zelf niet

inhoudelijk op de situatie reage-ren. ,,Feitelijk is er nog niets aande hand, we zitten nog midden ineen procedure.”

De Norbertusparochie zit be-hoorlijk met de kwestie in demaag. Gerard Teuben, voorzittervan het kerkbestuur in Dronten,spreekt over ‘een onverkwikkelij-ke zaak’ waarbij er alleen maar ver-liezers zijn. ,,Als geloofsgemeen-schap zijn we heel erg teleurge-steld in Eijk, die wat mij betreftde titel ‘kardinaal’ niet langer ver-dient. Deze tijd vraagt om andereregels, daar moet ook Eijk zich aanaanpassen. Hij is al niet onomstre-den en ook hier laat hij zich zienals een egoïstisch mannetje.”

Volgens Teuben is de geaard-heid van Gralike al lang geen dis-cussie meer binnen de parochie.,,Ze heeft de pech dat ze forsge-bouwd is en nogal grote handenheeft, maar verder is ze voor ons

in alles gewoon een vrouw. Me-vrouw Gralike heeft lang gewor-steld met haar geaardheid. Daar-over heeft de kerk lange gesprek-ken met haar gevoerd. Toen zevroeg of ze welkom was bij onzekerk, hebben we volmondig ‘ja’ ge-zegd.” Eerst was ze als vrijwillig-ster actief als hoofdredacteur vanhet parochieblad De Oversteek.

KruistochtAls de brief daadwerkelijk

komt, zal Gralike alles in het werkstellen om het ontslag aan te vech-ten. ,,Ik ga op kruistocht en zalaangifte doen bij de politie vandiscriminatie en een klacht indie-nen bij het Europese College voorde Rechten van de Mens. Ook al isde kans heel klein dat ik overeindblijf, ik wil in ieder geval de proce-dure zo lang rekken dat ik mijntermijn als penningmeester kan af-maken.”

Ook de parochie toont zichstrijdbaar. ,,Wij staan pal achtermevrouw Gralike en zullen dat dekardinaal laten weten. Ik denk datwe duizenden handtekeningen bijelkaar kunnen krijgen”, zegt Teu-ben. Daarbij verwacht hij niet datBoogers zich bij het verzet aan-sluit. ,,De pastoor krijgt simpel-weg een opdracht. Ongehoorzaam-heid is te veel gevraagd, want ikvrees dat hij dan ook een ontslag-brief kan verwachten. Het is eenkanjer van een vent, dat moetenwe hem niet aandoen.”

Haar geloof staat volgens Grali-ke niet ter discussie. ,,De kerk zijnwij, niet een paar mensen hogerin de boom. Ik zeg altijd dat Godiedereen naar zijn evenbeeld heeftgeschapen. Toen ik aan de beurtwas, was hij even niet scherp enheeft hij een foutje gemaakt. Maarik ben ook gewoon een mens.”

Kardinaal Eijk wilgeen transgenderals boekhouder. DeNorbertusparochiestaat als één manachter Rhianna.

Als klein kind, toen zenog Richard was, werdze door haar moederdrie jaar lang alsmeisje opgevoed.

‘Het is nu nog eeninterne procedure,maar die ontslagbriefzal er zeker komen.’Hans Boogers pastoor

Rhianna was als Richardeen stoere vent. In juli2014 werd het geslachtin zijn/haar paspoortofficieel gewijzigd.

� � �

� � �

� � �

● Bisdom wil dat Drontense transgender zich terugtrekt als penningmeester

� Rhianna Gralike is penningmeester van de grote Norbertusparochie in Dronten, maar kardinaal Eijk wil ze vertrekt.foto Freddy Schinkel

Rhianna voelde zich altijd anders

Kardinaal doet Rhianna in de ban

12 KERST 2015

Mijn kinderen noe-men me nog ‘pa’, voormijn kleinkinderenben ik opa. Dat blijft.In het begin deed dat

wel pijn, ik had het lie-ver anders. Nu is het

goed. Ik ben blij dat ik zenog heb.

Jarenlang heb ik verborgen gehouden wie ikecht ben, mijn geheim was beter bewaard danhet goud in Fort Knox. Bang dat ik alles kwijtzou raken. Mijn vrouw Mariëtte en mijn drieprachtige kinderen. Ik had de ballen niet omvoor mezelf op te komen. Maar uiteindelijkzat ik op een dood spoor. Ik zonderde me af.Liet mijn gevoel niet zien en daardoor kwamik helemaal vast te zitten. Mijn huwelijk wasverworden tot een oppervlakkige relatie, waar-in we weinig meer deelden.

Toen eenmaal het hoge woord eruit was,voelde dat als een bevrijding, maar tegelijker-tijd was het ook een sprong in het diepe.Want ik wist dat ik het hier niet bij kon laten.Wat stond me allemaal nog te wachten? Links-af gaan, betekende dat ik de transformatie zouondergaan zodat ik ook het lichaam van eenvrouw zou krijgen. Rechtsaf betekende stop-pen met leven. Het was een heel moeilijketijd, niet alleen voor mij, ook voor Mariëtte ende kinderen.

Ik werd volgestopt met allerlei hormonenen chemicaliën, mijn emoties vlogen alle kan-ten op. Soms reed ik in mijn auto en dacht ikeraan tegen een boom te rijden. Dan was hetin één keer klaar. Maar dat deed ik niet. Ikhoorde dan het gefoeter van mijn schoonvaderaan de keukentafel. Mensen die zelfmoordpleegden vond hij zwakkelingen. Hij was eenbouwvakker van het nuchtere soort. Ik wasbang hem te vertellen dat ik me altijd al eenvrouw voelde, al vanaf mijn kleuterjaren.Maar hij reageerde goed. ,,Onze-Lieve-Heerheeft wel meer bijzondere apostelen.” In dieduistere periode had ik steun aan mijn geloof.Meer dan ooit tevoren. Dan luisterde ik naarGregoriaanse liederen, sprak tot Onze-Lieve-Heer of las een stukje in de bijbel. Vaak ookvia christelijke apps op mijn telefoon. Datheeft me er doorheen geholpen.

Mariëtte had geen steun aan het geloof. Na-dat mijn geheim was ontsluierd, ging ze dooreen hel. Een rouwperiode, zegt ze zelf. Zemoest afscheid nemen van haar man, haarprins. Maar uiteindelijk heeft ze er een prinsesvoor teruggekregen.

Het duurde wel even tot ze tot dat besefkwam. Nadat ik samen met mijn moeder eenpaar dagen wegging om afstand te nemen, rea-liseerde ze zich dat ze me miste. ‘Kom maarnaar huis’, zei ze. Mariëtte ziet me in eerste in-stantie als mens. Mijn ogen zijn hetzelfde ge-bleven, zegt ze. Nu is onze relatie beter danooit. We praten met elkaar, ook over gevoel.Dat kon ik in mijn vroegere leven niet.

VrijwilligerswerkNa een hectische periode met het plotselingoverlijden van mijn broer hoopten we op eenrustig jaar, maar dat liep anders. Thuis en opmijn werk ging het goed en ik was tevredenmet het vrijwilligerswerk dat ik deed voor de

Norbertusparochie. Eerst had ik geholpen methet parochieblad, later werd ik gevraagd pen-ningmeester te worden. Op 1 januari gingmijn functie officieel van start. Het voelde alseen warm bad, totdat vicaris Cornelissen(plaatsvervanger van de bisschop, red.) mijhad gegoogeld en zag dat ik voorheen als mandoor het leven ging. Hij stapte naar kardinaalEijk, die vervolgens liet weten dat er iets aande hand was met mijn aanstelling. Ik had de fi-nanciën keurig op orde, daar lag het niet aan.Maar als transgender een officiële functie bin-nen de kerk bekleden, dat mocht niet. De restvan het parochiebestuur was net zo geschoktals ik. Toen was het nog een gezellig clubje.Met elkaar hebben we gesnotterd. Zelfs pas-toor Boogers zei toen nog: ‘Dit is niet mijnkerk’.

Onder druk van kardinaal Eijk schreef die-zelfde pastoor later een brief waarin hij zei dathij een vergissing had gemaakt door mij voorte dragen. Ik voelde me verraden. De overigebestuursleden kwamen in een spagaat. De si-tuatie werd onhoudbaar, ik voelde me nietmeer gesteund. Toen ik in de gaten kreeg dathet bestuur handelde zonder mij in te lichten,besloot ik de stekker eruit te trekken. Hetteam was geen team meer en mijn rugdekkingwas weg. Heel jammer, want ik deed mijnwerk als penningmeester graag. Maar niet tenkoste van alles. Van slachtoffer was ik veran-derd in een bandiet. Het kan raar lopen. Deboekhouding en de pasjes werden opgehaaldalsof de FIOD aan de deur stond.

Het is jammer dat ik als gevolg van mijn op-stappen niet tot aan Rome toe kan knokkenvoor de rechten van transgenders. Discrimina-tie is zo pijnlijk, daar moet een einde aan ko-men. Ik had er graag met de paus over gespro-ken. Maar het is ook goed zo. Ik ben nu uitge-rust, niet uitgeblust. Gelukkig kan ik me alsvoorzitter van Flevolandse afdeling van 50Plusnog inzetten voor ouderen en hulpbehoeven-den. Meer kan ik er zelf niet van maken.

David tegen GoliathSoms voel ik me wel eens David die het tegenGoliath moet opnemen. Alleen weet ik nietwie Goliath is. Een hersenschim? Ik heb ernooit om gevraagd veroordeeld te worden.Maar toen dat gebeurde, besloot ik de strijdaan te gaan. Nog steeds heeft niemand mij ver-teld wat ik precies heb misdaan. Ik zou niet inme mogen laten snijden omdat ik door God ge-schapen ben. Maar hoe veel mensen laten welniet in zich snijden? Het doet zo’n pijn veroor-deeld te worden om wie je bent.

Dat de paus zich ook negatief over transgen-ders heeft uitgelaten, is jammer. Toch zie ikhem nog als een barmhartige paus. Hij doetdie uitlating onder druk van het politieke spelbinnen het Vaticaan. Hij kan de kerk ook nietin één dag veranderen.

Mariëtte snapt niet dat ik nog tot deze club

wil behoren, maar dat is voor mij geen keuzegeweest. Natuurlijk is er wel eens twijfel.Nooit in mijn geloof, maar in het instituut.Maar de kerk is niet de pastoor of de kardinaal,het zijn de mensen die de gemeenschap vor-men. En juist vanuit die gemeenschap heb ikhonderden reacties gekregen. Meestal positief,soms niet.

Ik heb uitnodigingen gehad over te stappennaar een andere kerk, bijvoorbeeld de oud-katholieke kerk. Daar zijn transgenders welwelkom. Maar dat wil ik niet; de rooms-katho-lieke kerk is mijn kerk. Daar ben ik mee opge-groeid. Ik ben er gedoopt en gevormd, benmisdienaar geweest, heb in koren gezongen.

Al op jonge leeftijd maakte de kerk diepe in-druk op mij. In Lievelde, het dorpje in de Ach-terhoek waar ik ben grootgebracht, stond Hui-ze Loreto, een Maristenklooster. Honderdenfraters zaten daar in opleiding. Er waren oudeboeken, relikwieën, voorwerpen uit Samoameegenomen door missionarissen. Het mystie-ke, dat trok mij aan. Ook hadden de fraters fa-ciliteiten waar wij in het dorp niet over be-schikten. Een mooi voetbal- en volleybalveld.Zelf ik heb er leren fotograferen.

Maar ook daar leerde ik kennismaken metde zwarte kant van de kerk. De pater die onsheeft getrouwd en onze kinderen heeft ge-doopt, bleek later 42 kinderen te hebben mis-bruikt.

KerkbezoekMijn kerkbezoek is door al het gedoe overmijn persoon de laatste maanden wel afgeno-men. Over kerst had ik mijn twijfels. Ben iknog wel welkom in mijn kerk in Dronten?Maar Gerard Teuben, voorzitter van de loca-tieraad, heeft er bij mij op aangedrongen voor-al te komen, dus doe ik dat. Mariëtte heeft ge-zegd dat ze deze keer met me mee wil, spe-ciaal voor mij. Zelf is ze sinds dat we in Dron-ten wonen één keer naar de kerk geweest.

Kerstmis is voor mij het feest van het licht.Het licht valt over de duisternis, het goedeneemt het over van het slechte. Ik ben nu ookweer gelukkig. Ik ben wie ik ben, hoef me nietverborgen te houden. Alle operaties zijn ach-ter de rug, alleen mijn stem moet nog iets wor-den bijgeschaafd. Mijn familie, vrienden, colle-ga’s, buren: iedereen accepteert me zoals ikben. Negatieve reacties krijg ik bijna nooit.Het komt doordat ik zelf ookopen ben. Als mensen mevragend aankijken, zegik: ‘stel de vraag maar’.Zelf zie ik anderen ookin eerste instantie alsmens. Ik wil niemandveroordelen om wat hijof zij is. Daar zou de ka-tholieke kerk een voor-beeld aan kunnennemen.

Ze zal er zijn, met kerst. In haar katholieke Ludgeruskerk in Dronten. Samen met haar vrouw, die voor een keermeegaat. Rhianna Gralike is verknocht aan de rooms-katholieke kerk. Ook al heeft diezelfde kerk haar hetbestuurswerk onmogelijk gemaakt toen de bisschop ontdekte dat Rhianna ooit man was. Transgenders enRome zijn een moeizame combinatie. Maar ze weet: niet de instituten maken de kerk, maar de mensen. Diesteunen Rhianna, ondanks het conflict met de bisschop.

„Mariëtte snapt nietdat ik nog tot dezeclub wil behoren, maardat is voor mij geenkeuze geweest.Natuurlijk is er twijfel,nooit in mijn geloof,maar in het instituut”

door Guido Kobessen

DRONTEN

� Transgender Rhianna Gralike mocht van debisschop geen penningmeester meer zijn inhaar parochie. Toch gaat ze naar de kerk. ,,Kerst-mis is voor mij het feest van het licht. Het lichtvalt over de duisternis, het goede neemt hetover van het slechte.’’ foto Henri van der Beek