APOKALIPSA OBJAŠNJENA

TOM II

U SKLADU S UNUTRAŠNJIM SMISLOM

GDE SU IZLOŽENE TAJNE, U NJOJ PREDSKAZANE,

A KOJE SU BILE SKRIVENE

DELO NAPISAO NA LATINSKOM

EMANUEL SVEDENBORG

prevedo s engleskog Risto Rundo

2

1. I vidjeh u desnici onoga što sjeđaše na prijestolu knjigu napisanu iznutra i

spolja, zapečaćenu sa sedam pečata.

2. I vidjeh anđela jaka gdje propovijeda glasom velikijem: ko je dostojan da otvori knjigu i da razlomi pečate njezine?

3. I niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji, ni pod zemljom da otvori knjigu ni da zagleda u nju.

4. I ja plakah mnogo što se niko ne nađe dostojan da otvori i pročita knjigu, ni da zagleda u nju.

5. I jedan od starješina reče mi:Ne plači, evo je nadvladao Lav iz plemena (koljena) Judina, Korijen Davidov, da otvori knjigu i razlomi sedam pečata njezinijeh.

6. I vidjeh, i gle, nasred prijestola i četiri životinje, i posred starješina Jagnje stajaše kao zaklano, i imaše sedam rogova, i sedam očiju, koje su sedam duhova Božijih poslanijeh po cijelome svijetu.

7. I dođe i uze knjigu iz desnice onoga što sjeđaše na prijestolu.

8. I kad uze knjigu, četiri životinje i dvadeset i četiri starješine padoše pred Jagnjetom, i imajući svaki gusle, i zlatne čaše pune tamjana, koje su molitve svetijeh.

9. I pjevahu pjesmu novu govoreći: dostojan si da uzmeš knjigu, i da otvoriš pečate njezine; jer si se zaklao (jer si bio zaklan)i iskupio si nas Bogu krvlju svojom od svakoga koljena i naroda i plemena,

10. I učinio si nas Bogu našemu careve i sveštenike, i carevaćemo na zemlji.

3

11. I vidjeh, i čuh glas anđela mnogijeh oko prijestola i životinja i starješina, i bješe broj njihov hiljadu hiljada.

12. Govoreći glasom velikijem: dostojno je Jagnje zaklano da primi silu i bogatstvo i premudrost i jačinu i čast i slavu i blagoslov.

13. I svako stvorenje što je na nebu, i na zemlji, i pod zemljom, i što je na moru, i što je u njima, sve čuh gdje govore: onome što sjedi na prijestolu, i Jagnjetu: Blagoslov i čast i slava i sila na vijek vijeka.

14. I četiri životinje govorahu: Amin. I dvadeset i četiri starješine padoše i pokloniše se onome što živi na vijek vijeka.

OBJAŠNJENJE

296. Stih 1. 1. I vidjeh u desnici onoga što sjeđaše na prijestolu knjigu napisanu iznutra i spolja, zapečaćenu sa sedam pečata, označava Gospoda kao svemoć i sveznanje; knjigu napisanu iznutra i spolja, označava stanje života u nebu i na zemlji, uopše i posebno; sa sedam pečata, označava , sasvim sakriveno.

297. (s. 1) I vidjeh u desnici onoga što sjeđaše na prijestolu. Da ovo označava Gospoda kao svemoć i sveznanje, vidi se iz značenja desnice kada se govori o Gospodu, što označava svemoć, a isto tako i sveznanje (o čemu ćemo ubrzo govoriti); i iz značenja Onoga koji sedi na prestolu, što označava Gospoda kao Božansko dobro u nebu. Jer presto označava nebo uopšte, osobito duhovno nebo, a apstraktno, Božansku istinu koja proizlazi , i od koje je nebo, i čijim se sudom ostvaruje (kao što se može videti gore, br. 253). Razlog da se Gospod označava Onim koji sedi na prestolu, a isto tako i Jagnjetom koje je uzelo knjigu od Onoga što je sedeo na prestolu je to, što se Onim koji sedi na prestolu označava Gospod kao Božansko dobro, a Jagnjetom Gospod kao Božanska istina, jer postoje dve stvari koje proizlaze od Gospoda kao Sunca neba, naime, Božansko dobro i Božanska istina. Božansko dobro od Gospoda naziva se Otac u nebesima, i to je označeno Onim koji sjeđaše na prestolu; i Božanska istina od Gospoda koja se naziva Sinom čovečijim, ali u ovom slučaju Jagnjetom. A pošto Božansko dobro nikoga ne sudi, nego to čini Božanska istina, stoga se ovde kaže, Jagnje uze knjigu od Onoga što sjeđaše na prijestolu. Da Božansko dobro ne sudi nikoga, nego Božanska istina, označeno je ovim rečima kod Jovana:

4

Otac ne sudi nikoga, nego je dao sud Sinu, jer je on Sin čovječiji (V 22,27).

Pod Ocem označava se Gospod kao Božansko dobro; a pod Sinom čovečijim, Gospod kao Božanska istina. Razlog da Božansko dobro ne sudi nikoga, jer to što ono ne ispituje nikoga; ali Božanska istina sudi, jer ona ispituje svakoga. Ali ipak treba znati da Gospod Sam ne sudi nikome od Božanske istine koja proizlazi od Njega, jer je ova sjedinjena s Božanskim dobrom, tako da su jedno, nego da čovek-duh sudi sebe; to je Božanska istina koju on prima, koja mu sudi; ali pošto izgleda kao da mu Gospod sudi, stoga se u Reči kaže da Gospod sudi svima. I ovo Gospod uči kod Jovana:

Isus reče, jer ja ne dođoh da sudim svijetu, nego da spasem svijet. Koji se odriče mene, i ne prima riječi mojijeh, ima sebi sudiju; riječ koju ja govorih, ona će mu suditi u pošljednji dan (XII, 47,48).

Jer što se tiče suda, slučaj je ovakav; Gospod je prisutan kod svih, i od Božanske ljubavi hoće da spasi sve, i da ih okrene i vodi k Sebi. Oni koji su u dobru, a otuda i u istinama, slede, jer oni to primenjuju na sebe; ali oni koji su u zlu, a otuda u obmanama, ne slede, nego je okreću od Gospoda; a okretati se od Gospoda je okretati se od neba ka paklu; jer svaki čovek-duh je ili u svom vlastitom dobru, a otuda i u istini, ili je u svom vlasititom zlu, a otuda i u obmani. Onaj koji je u dobru a otuda i u istini, taj trpi da ga Gospod vodi; ali onaj koji je u zlu a otuda i u obmani, taj ne trpi da ga Gospod vodi. Ovaj poslednji opire se svom snagom i moći; jer on hoće u skladu sa svojom vlastitom ljubavi, koja ga nadahnjuje i pokreće; stoga njegova ga želja vodi k onima koji su u sličnoj ljubavi ka zlu. Otuda se vidi da Gospod ne sudi nikome, nego da Božanska istina, koja je primljena, da ona dosuđuje nebo onima koji su primali Božansku istinu u srce, to jest, u svoju ljubav; a u pakao one koji nisu primali Božansku istinu u srce, i koji su je poricali. Iz ovih je razmatranja vidljivo kako treba razumeti Gospodove reči, Sav je sud dat Sinu, jer je on Sin čovječiji, i na drugome mestu, da nije došao da sudi svijetu, nego da ga spasi, nego da Riječ koju govori,da ga ona sudi.

Ali ove su stvari takve da ih čovekovaa inteligencija teško može obuhvatiti, jer su to skoro anđeoske tajne. Međutim, ovaj je predmet donekle rasvetljen u delu o Nebu i Paklu, br. 545-551, gde se govori o tome da Gospod nikoga ne baca u pakao, nego da duh sam sebe baca tamo. Da je Gospod Onaj koji je sjedao na prijestolu, a ne drugi kojega su razlikovali od Ovoga, i nazivali ga Bogom Ocem, vidi svako po tome što nije bilo drugoga Božanskog kojega je Gospod nazivao Ocem, osim Svog vlastitog Božanskog; jer ovo je uzelo na sebe Ljudsko, stoga je to bilo

5

Otac; i da je ovo beskonačno, večno, nestvoreno, svemoguće, Bog, Gospod, i ni u čemu drugačije od samog Božanskog, koje oni razlikuju od Njega i nazivaju Ocem, vidi se iz primljene vere, nazvane Atanasijanskom; gde se isto tako kaže, da nijedan od njih nije najveći ili najmanji, ni jedan prvi ili poslednji, nego da su sasvim jednaki i da, kao što je jedan tako je i drugi, beskonačan, večan, nestvoren, svemoćan, Bog, Gospod; ipak ne postoje tri beskonačna, nego jedan; ne tri večna, nego jedan; ne tri nestvorena, nego jedan; ne tri svemoguća, nego jedan; ne tri Boga i Gospoda, nego jedan.

Ove se stvari pominju, kako bi se znalo da ne postoje dva različita bića koja su označena Onim koji sjeđaše na prijestolu, i Jagnjetom, ni u onome što sledi od Boga i Jagnjeta; nego da se jednim misli na Božansko dobro, a drugim na Božansku istinu u nebu, oba proizlazeća od Gospoda. Da je Gospod označen Onim koji seđaše na prestolu, vidi se i iz svih pojedinosti poglavlja četiri, gde se govori o prestolu i o onome koji na njemu sedi; ovo se može videti objašnjeno, br. 258-295; a pored toga, kod Mateje:

Kada Sin čovječiji dođe u slavi svojoj, i anđeli sveti s njim, tada će sjesti na prjesto slave svoje (XXV, 31; XIX, 28,29).

Ponovo kod Jezekilja:

I ozgo na nebu što im bješe nad glavama, bijaše kao prijesto, po viđenju kao kamen safir, i na prijestolu bijaše po obličju kao čovjek (I, 26; X, 1).

A kod Isaije:

Vidjeh Gospoda gdje sjedi na prijestolu, visoko i uzdignuto, a skutovi mu ispunjavaše hram (VI, 1).

Zato što se prestolom označava nebo, a Onim koji sedi na prestolu, Gospod kao Njegovo Ljudsko u nebu, stoga se gore (u pogl, III) kaže, Onome koji nadvlada. daću da sjedi sa mnom na prijestolu, što znači da će taj biti u nebu gde je Gospod (kao što se može vidjeti, br. 253); pa stoga, u onome što sledi u ovome poglavlju, kaže se,

I gle, nasred prijestola Jagnje stajaše (V,6).

A u poglavlju XXII,

I pokaza mi izvor vode žive, koja izlažaše od prijestola Boga i Jagnjetova (V, 1).

6

Prestolom Boga i Jagnjetova, označava se nebo i Gospod tamo, kao Božansko dobro, i kao Božanska istina; Bog tamo označava Gospoda kao Božansko dobro; a jagnje, kao Božansku istinu. Ovde se pravi razlika izeđu ovih, jer ima onih koji primaju više od jednog nego od drugog; oni koji primaju Božansku istinu u dobro, spasavaju se; ali oni koji primaju Božansku istinu, koja je Reč, ne u dobro, ti se ne spasavaju, jer sva je Božanska istina u dobru, i nigde drugo. Stoga oni koji je ne primaju u dobro, oni je odbacuju i poriču je, ako ne otvoreno onda prećutno, i ako ne ustima a ono u srcu; jer je srce ovakvih zlo, a zlo odbacuje. Primati Božansku istinu u dobro, to je primati u dobro ljubavi prema bližnjemu, jer oni koji su u tome dobru, ti primaju.

298. Desnica, kad se govori o Gospodu, označava kako svemoć tako i sveznanje, jer tamo je jug na desno u nebu, a sever je na levo; a jugom se označava Božanska istina u svetlosti, a severom Božanska istina u senci. A pošto Božansko dobro ima svu moć preko Božanske istine, stoga se desnom rukom, kada se govori o Gospodu, označava svemoć; a pošto Božansko dobro ima svu inteligenciju i mudrost preko Božanske istine, a na desno u nebu Božanska istina je u svetlosti, kao što je rečeno, stoga se, desnom rukom, kad se govori o Gospodu, označava sveznanje. Da je jug na desno u nebu i da je Božanska istina tamo u svetlosti, i da su oni koji su tamo u inteligenciji i u mudrosti; i da je sever na levo tamo, i da je tamo Božanska istina u senci, može se videti u delu, Nebo i Pakao, gdje se govori o četiri strane u nebu (br. 141-153). Da je sva moć od Božanskog dobra pomoću Božanske istine, može se videti u istome delu, gde se govori o moći anđela neba (br. 228-235); isto tako, da su sva inteligencija i mudrost od Božanskog dobra preko Božanske istine, može se videti u istome delu, gde se govori o mudrosti anđela neba (br. 265,275); a o mudrima i prostima u nebu (br. 346-356).

2 Da desnica, kad se govori o Gospodu, označava kako svemoć tako i sveznanje, a kada se govori o ljudima, moć i mudrost, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Davida:

Sjever i jug (desnicu) ti si stvorio, Tavor i Ermon o tvom se imenu raduje. Tvoja je mišica krijepka, silna je ruka tvoja, i visoka desnica tvoja. Blagost i pravda podnožje je prijestolu tvom, milost i istina ide pred licem tvojim (Psalam LXXXIX, 12-14).

Da se desnicom ovde označava jug, vidi se, jer se kaže, sever i desnicu (jug) ti si stvorio; a jug označava Božansku istinu u svetlosti, tako u najvišem smislu ( u

7

kojemu se govori o Gospdu), svemoć i sveznanje, koje ima Božansko dobro preko Božanske istine, kao što je gore rečeno. Pošto su tu označeni i svemoć i sveznanje, stoga se kaže, Tavor i Ermon, pravda i sud, milost i istina. Tavor i Ermon ovde označavaju one koji su u Božanskom dobru i Božanskoj istini; pravda i sud označavaju Božansko dobro i Božansku istinu, a na sličan način i milost i istinu; i jednim i drugim, u duhovnom smislu, označava se Božansko dobro preko Božanske istine. Svemoć i sveznanje, koje ima Božansko dobro preko Božanske istine, označavaju se sa, silna je ruka tvoja, i visoka je mišica tvoja.

3 Ponovo:

Ako zaboravim tebe, Jerusalime, neka me zaboravi desnica moja (Psalam CXXXVII, 5)

Jerusalim označava crkvu u pogledu nauka Božanske istine; a desnica Jehovina, Božansku istinu u svetlosti, jer oni su na desnu ruku Gospoda u nebu koji su u svetlosti i mudrosti od Božanske istine, kao što je gore rečeno: stoga je očito zašto se kaže, Ako te zaboravim, o Jerusalime, neka me zaboravi desnica moja

4 Ponovo:

Tada bijah neznalica i ne razumijevah; ali sam svagda kod tebe, ti me držiš za desnu ruku. Po svojoj volji vodiš me, i poslije ćeš me odvesti u slavu (Psalam LXXIII, 22-24).

Pošto se desnom rukom, kad se govori o čoveku, označava mudrost koja je od Božanske istine, stoga se kaže, Bijah neznalica i ne razumijevah; ali me po svojoj volji vodiš, i poslije me vodiš u slavu. Voditi po volji je biti vođen pomoću Božanske istine; a odvesti u slavu, je biti blagosloven inteligencijom; jer slava, kada se govori o Gospodu, označava Božansku istinu i Božansku mudrost, ali kada se kaže za čoveka, označava inteligenciju iz ovih.

5 Ponovo:

Jehova je čuvar tvoj, Jehova je sjen tvoj, on ti je s desne strane. Danju te neće sunce ubiti, ni mjesec noću (Psalam CXXI, 5,6).

Biti senka s desne strane, označava biti zaštita protivu zla i obmane, Senka se kao izraz koristi da se opiše senovito mesto da se sačuva neko od povrede, a desna ruka za moć i mudrost od Božanske istine, koju bi zlo i obmana povredili da ih Gospod ne štiti. Pošto su označene ove stvari, stoga se kaže, Danju te neće sunce

8

ubiti ni mjesec noću. Ovde se suncem označava ljubav prema sebi, i zlo iz nje; a mesecom, obmana od zla. (Da su ove stvari označene suncem i mesecom, može se videti u delu o Nebu i Paklu, br. 122,123; i u Nebeskim Tajnama, br. 2441,7078,8487,10130,10183,10420,10702).

Ponovo:

6 Neka bude ruka tvoja, Jehova, nad čovjekom desnice tvoje, nad sinom čovječijim kojega si utvrdio sebi! (Psalam LXXX, 17).

Neka tvoja ruke, Jehova, označava zaštitu koja dolazi od svemoći i sveznanja; nad čovjekom desnice tvoje, kojega si sebi utvrdio, označava mudre; sin čovečiji, označava inteligentnog, obadva pomoću Božanske istine.

Ponovo;

7 Pripaši , junače, uz bedra svoja mač svoj, čast svoju i krasotu svoju.I tako okićen pohitaj, sjedi na kola za istinu i krotku pravdu, i desnica će tvoja pokazati čudesa. Carske kćeri dvore te; s desne ti strane stoji carica u Ofirskom zlatu (Psalam XLV, 3,4,9).

Ove se stvari kažu o Gospodu. Opasati mač o bedra, označava Božansku istinu koja se bori od Božanskog dobra; stoga se kaže, O junače, za čast i krasotu tvoju ;pod čašću se označava Božanska istina; a pod krasotom, Božansko dobro (kao što se može videti gore, br. 131,288). Isto tako, kaže se, Za svoju čast, sjedi na kola za Riječ istine i za pravdu. Za čast, sjedi na, označava borbu od Božanskog dobra, a sedati na Reči istine označava borbu od Božanske istine, stoga od Božanskog dobra pomoću Božanske istine. Gospodova svemoć i sveznanje označeni su sa, Desnica će tvoja pokazati čudesa. Carske kćeri dvore te, označava osećanja istine, a carica na desnoj ruci u Ofirskom zlatu, označava nebo i crkvu, i one u njoj koji su u istinama od dobra, gde desna ruka označava istinu u svetlosti, a zlato Ofirsko dobro jubavi.

8 Ponovo:

Reče Jehova Gospodu mome: Sjedi meni s desne strane, dok položim neprijatlje tvoje za podnožje nogama tvojim. Gospod je tebi s desne strane, pobiće u dan gnjeva svojega careve (Psalam CX, 1,5; Matt. XXII, 4; Marko XII, 3; Luka XX, 42,43.)

Da su ove stvari rečene za Gospoda, dobro je poznato. Ovime se opisuje Gospodova borba u svetu protivu paklova, i potčnjavanje ovih od Božanskog

9

dobra pomoću Božanske istine. Desnica tamo označava Božansku istinu; stoga se kaže, dok položim neprijatelje tvoje za podnožje nogama tvojima. Neprijateljima se označavaju paklovi; od njih načiniti podnožje nogama označava sasvim ih pokoriti. Isto je označeno i sa, Gospod će pobiti u dan gnjeva svojega neprijatelje: dan gneva označava stanje borbe, a carevi su oni koji su u obmanama od zla. (Da je Gospod , kad je bio u svetu, uzeo na Sebe Božansku istinu od Božanskog dobra, i da je tako potčinio paklove, i stavio u red neba, može se videti u malom delu, Poslednji Sud, br. 46; i u Nauku Novoga Jerusalima, br. 293,294,301,303.)

9 Kod Jevanđelista:

Isus reče, Od sada ćete vidjeti Sina čovječijega gdje sjedi na oblacma u slavi velikoj (Matt. 63,64; Marko XIV, 6,62; Luka XXII, 69).

I kod Marka:

A Gospod, pošto im ovo izgovori, uze se na nebo, i sjede Bogu s desne strane (XVI, 19).

Sedati s desne strane moći, i s desne strane Boga, označava svemoć i sveznanje koji pripadaju Gospodu od Božanskog dobra pomoću Božanske istine.

10 Kod Isaije:

Ne boj se, jer sam ja s tobom. Poduprijeću te desnicom pravde svoje. Jer ja Jehova, Bog tvoj, držim te za desnicu, i kažem ti: ne boj se, ja ću ti pomagati (XLI, 10,13).

Ja sam s tobom, podupreću te, označava dati moć i inteligenciju od svemoći i sveznanja, koji su od Božanskog dobra pomoću Božanske istine; stoga se kaže, Podupreću te desnicom pravde svoje. Desnicom se označava Božanska istina, a pravdom Božansko dobro. Podupreti desnicom označava moć i mudrost koje čovek ima iz toga; je kao svemoć tako i sveznanje, koji pripadaju Gospodu od Božanskog dobra pomoću Božanske istine, ovde se označaju, stoga se naziva Jehova Bog; jer se Gospod naziva Jehovom zbog Božanskog dobra, a Bogom zbog Božanske istine (kao to se može videti, br. 709, 732, 2586, 2822, 3921, 5287, 4402, 7010, 9167).

Ponovo:

10

11 Ovako govori Jehova pomazaniku svojemu Kiru, kojega držim za desnicu, da oborim pred njim narode; i careve raspašem, da se otvaraju vrata pred njim, i da ne budu vrata zatvorena (XLV, 1).

Kirom se, u reprezentativnom smislu, označava Gospod, Njegova svemoć i sveznaje od Božanskog dobra pomoću Božanske istine, pomoću koje je potčinio paklove, i posle i držao ih potčinjenim za uvek, što se označava sa, kojega držim za desnicu, da oborim pred njim narode, i careve raspašem; isto ako, sa, da se otvaraju vrata pred njim, i da ne budu vrata zatvorena. Narodima koje će on pokoriti, označavaju se paklovi u pogledu zala; a carevima, koje će on raspasati, označavaju se paklovi u pogledu obmana; vratima koja će se pred njim otvarati i koja se neće zatvarati, označava se da od svemoći i sveznanja sve stvari se njemu pokazuju, i da On zbog svemoći ima moć da spasava.

12 Desnicom se označava svemoć i sveznanje koji pripadaju Gospodu od Božanskog dobra preko Božanske istine, i u sledećim odlomcima:

Kod Davida:

Svagda vidim pred sobom Jehovu; on mi je s desne strane, da ne posrnem (Psalam XVI, 8).

Ponovo:

O Bože, desnica me drži tvoja (Psalam XVIII, 35).

Ponovo:

O Bože, pravde je puna desnica tvoja (Psalam XLVIII, 19)

Kod Isaije:

Ruka moja zasnovala je zemlju, a desnica moja nebesa je razapela (XLVII, 13); zakle se Bog desnicom svojom i krjepkom mišicom svojom (LXII, 8).

I u Apokalipsi:

Sin čovječiji imaše sedam zvijezda u desnici svojoj (I, 16).

Kod Davida:

Desnica Jehovina daje silu; desnica Jehovina uzvisuje (Psalam CXVIII, 15,16).

11

13 Zato što se desnicom, kada se kaže za anđele i ljude, označavaju inteligencija i mudrost, koji su od Božanskog dobra preko Božanske istine koja proističe od Gospoda, stoga je anđeo Gospodnji viđen od Zaharije kako stoji o desnu ruku oltara kadionog (Luka I, 11).

Anđeo je viđen kod groba Gospodovog, gdje je Gospod počivao, kako sjedi na desnu ruku (Marko XVI.5).

A stoga je bilo rečeno za ovce da idu na desnu ruku (stranu),a jarcima na lijevu (Mat. XXV, 33,34).

14 Ovcama se ovde označavaju oni koji su u istinama od dobra, ili u veri od dobra ljubavi prema bližnjem; dok se jarcima označavaju oni koji su u veri bez ljubavi prema bližnjem, koja se vera naziva verom samom, ali viđena u sebi, nije vera. Zbog ovoga značenja desne ruke, kada su Aron i njegovi sinovi bili uvođeni u sveštenstvo, krvlju je pokropljeno njihovo uho i palac njihove desne ruke; tako i palac na desnom stopalu (Izlazak XXIX, 20). Ovde se krvlju označava Božanska istina od Božanskog dobra; desnim uhom, opažanje istine od dobra; desnom rukom i desnim stopalom označeni su inteligencija i moć istine od dobra u unutrašnjem ili

15 duhovnom čoveku, i u prirodnom ili spoljašnjem čoveku; palcem i velikom nožnim prstom, ono što je potpuno. Pošto većina stvari u Reči imaju suprotno značenje, tako i desnica; i u tome smislu označava obmanu od zla, i umovanje i borbu protivu istine od dobra.

Kod Davida:

Uzvisio si desnicu neprijatelja njegovih (Psalam LXXXIX, 42).

Ponovo:

Čija usta govore ništavne stvari, i kojih je desnica, desnica lažna (CXLIV, 8,11).

Kod Isaije:

da ne može izbaviti duše svoje, niti reći: nije li laž što je u desnici mojoj? (XLIV, 20).

U Apokalipsi:

Da im se da žig na desnoj ruci njihovoj ili na čelima njihovijem (III, 16; XIV, 9).

12

Desnica, kada se govori o zlima, označava obmanu, i umovanja i borbu protivu istine, jer strane (oblasti) onih koji su u zlu, suprotne su onima koji su u dobru. Na taj način su oni koji su u pređašnjim istinama, u mrkloj tami, a obmane su kao u najvećoj svetlosti. Da su strane (oblasti) u duhovnom svetu, s onima koji su u zlu, suprotno od strana gde su oni u koji su u dobru, može se videti u delu, Nebo i Pakao (br. 151,152); razlog za to, br. 122,123.)

299. Knjigu napisanu iznutra i spolja. Da ovo označava stanje života svih onih koji su u nebu i na zemlji, uopšte i posebno, vidi se iz značenja knjige, u ovom slučaju knjige života, koja označava ono što je Gospod upisao ili usadio u čovekov duh, to jest, u srce i dušu, ili što je ista stvar, u ljubav i u veru (o čemu vidi gore, br. 199); otuda se knjigom ovde označava stanje života svih u nebu i na zemlji, a onim što je napisana, označava se ono što je Gospod usadio, (da pisati označava usaditi, može se videti gore, br. 222); i iz značenja iznutra i straga, što označava da je u srcu i duši, ili u ljubavi i veri, jer kod čoveka i duha ljubav je iznutra, jer ona sačinjava život; dok vera, osim ako je u njegovoj ljubavi, nije iznutra, nego je iza ili straga; jer vera koja je vera, sačinjava potpuno jedno s ljubavlju, jer čovekova ljubav pripada njegovoj veri, stoga ono što on ne voli, to ne pripada njegovoj veri. To doista izgleda da je vera kod svakoga koji misli iz memorije i koji uči to iz nauka, ali ako to voli samo iz prirodne a ne duhovne ljubavi, to je samo nešto što se vidi u misli spoljašnjeg čoveka, koji izgled samo krivotvori veru; ali ova vera, pošto je bez žvota pre nego li je usađena u unutrašnjeg čoveka i u njegovu ljubav, nije u čoveku, nego je iza njega, ili straga. Vera koja je zaista usađena u unutrašnjeg čoveka i njegovu ljubav, je verovati i voleti istinu zato što je istina, a ne voleti je radi izgeda učenosti, i radi časti ili dobiti iz toga. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno sa biti upisan iznutra i straga.

2 Predmet o kome se govori u ovome poglavlju je, da samo Gospod poznaje stanja života svih uopšte i posebno, i da niko to ne zna osim Njega. Ovo je prikazano preko reprezentacije knjige napisane, koju niko ne može otvoriti, pročitati i pogledati u nju, osim Jagnjeta samog, to jest, Gospoda. Razlog da niko osim Gospoda ovo ne zna, je to što je On sam Bog, i zato što je On stvorio anđeosko nebo po Svojoj slici, a čoveka po slici neba; stoga On zna sve stvari neba uopšte, a Onaj ko zna sve stvari uopšte, taj sve zna i posebno; jer je čovek koji je u istinama od dobra, i koji je anđo, slika neba, jer je on njegova forma; otuda sledi i to da niko ne zna stanja nekoga drugoga osim onaj koji poznaje opšte stanje svih, jer jedno zavisi neodvojivo od drugoga. Ali ovo se ne može objasniti u malo reči;

13

stoga pogledaj šta je pokazano u delu Nebo i Pakao, gde se to jasnije i podrobnije opisuje, u sledećim članovima: Da Gospodovo Božansko sačnjava nebo (br.7-12); Da je svaki anđeo nebo u najmanjoj formi (br. 51-58); Da se celo nebo u skupini odnosi na jednog čoveka (br. 59-67); Slično i svako društvo tamo (br. 68-72); Da je zbog toga svaki anđeo u savršenoj ljudskoj formi (br.73-77); Da se nebo, koje je od Gospodovog Božanskog Ljudskog, odnosi na čoveka (br. 78-86); Da postoji korespondencija svih stvari neba sa svim stvarima čoveka (br. 8-102); (3) O povezanosti neba sa čovečanstvom (br. 291-302). Treba primetiti da se ovde i drugde u Reči pominje knjiga, ali se misli na svitak ; jer su u drevno vreme pisali na pergamentima, koji su se savijali, pa se pergament naziva knjigom, i svitak knjige, kao što se može videti u Reči.

Kod Jezekilja:

I pogledah, i gle, a to ruka pružena k meni, i gle, u njoj savijena knjiga (II, 9,10).

I kod Davida:

I po tome rekoh: evo idem, kako je u knjizi (svitku) pisano za mene (Psalam XL, 7).

Stoga se kaže kod Isaije:

I sva će se nebesa rastopiti, i saviće se nebesa kao knjiga (kao svitak) (XXXIV, 3).

Tako isto u Apokalipsi:

I nebo se izmače kao knjiga koja se savije (VI, 4).

Iz ovih se razmatranja može znati kako je knjiga, koju je video Jovan, bila napisana izvana i straga.

300. Zapečaćenu sa sedam pečata. Da ovo označava da je nešto sasvim sakriveno, naime, stanje života svih u nebu i na zemlji, vidi se iz značenja biti zapečaćen sa sedam pečata, što označava biti skriven, jer ono što je sadržano u knjizi sa pečatima, to niko ne zna pre nego se otvori i pročita; i iz značenja sedam, što označava sve osobe i sve stvari, tako i sve što je puno i celo (o čemu vidi gore, br. 257); tako isto sasvim, jer ovo znači potpuno i celo.

14

301. Stihovi 2,3. 2. I vidjeh anđela jaka gdje propovijeda glasom velikijem: ko je dostojan da otvori knjigu i da razlomi pečate njezine? 3. I niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji, ni pod zemljom da otvori knjigu ni da zagleda u nju.

2. I vidjeh anđela jaka gdje propovijeda glasom velikijem, označava influks od Gospoda u nebo; ko je dostojan da otvori knjigu i da razlomi pečate njezine; oznčava, da li je iko tamo takav da poznaje i opaža stanje života svih. 3. I niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji, ni pod zemljom da otvori knjigu ni da zagleda u nju, označava, manifestaciju (pokazivanje) da niko ne zna i ne opaža, od sebe, ništa od stanja života svih ni uopšte ni posebno.

302. (s. 2). I vidjeh anđela jakoga gdje propovijeda glasom velikijem. Da ovo označava Gospodovo ispitivanje preko influksa u nebo, vidi se iz značenja jakoga anđela, što označava nebo (o čemu vidi u onome što sledi); i iz značenja propovedati velikijem glasom, što označava od Gospodovog influksa, - ispitivanje da li neko može da zna stanja života svih u nebu i na zemlji uopšte i posebno, jer se ovde o tome govori. Ovo je ispitivanje označeno propovedanjem, a Gospodov influks glasom velikim. Jer glas, kad se kaže za Gospoda, označava svu istinu Reči, nauka, i vere od Njega; a kada se govori o nebu i crkvi, svu misao i osećanje iz toga. I pošto je sve istinito i dobro, koje anđeli u nebu i ljudi u kojima je crkva, misle, i koje na njih utiče, od Gospodovog influksa, stoga je to ovde označeno glasom velikim; jer je dobro poznato da ni na koga ne može da utiče ljubav prema dobru i da niko ne može da misli istinu od ljubavi prema istini, osim kada se to uliva od neba, to jest, kroz nebo od Gospoda; i pošto je ovakav slučaj, glasom velikim označava se Gospodov influks; da glas u Reči označava istinu Reči, nauka i vere, kao i sve ono što dolazi od Reči, može se videti gore, br. 261, i u Nebeskim Tajnama, br. 2563,6971,8831,9926; da ovo označava unutrašnje osećanje istine i dobra, i misao iz toga, vidi br. 10454. Razlog da jaki anđeo označava nebo je to, što je celo nebo pred Gospodom kao jedan čovek, ili kao jedan anđeo; na isti način svako društvo neba; stoga se anđelom u Reči ne misli na anđela, nego na celo anđeosko društvo, kao Mihailo, Gavrilo, i Rafailo. Stoga se ovde jakim anđelom koji propoveda velikim glasom, označava Gospodov influks u celo nebo; da je u celo nebo, vidi se iz onoga što sledi, jer se kaže, I niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji da otvori knjigu ni da zagleda u nju. (Da se anđelima u Reči označavaju cela nebeska društva, a u najvišem smislu, Gospod kao proizlazeća Božanska istina, može se videti gore, br. 90,130,200; i da je svo nebo pred Gospodom kao jedan

15

čovek, ili kao jedan anđeo, a isto tako svako nebesko društvo, u delu o Nebu i Paklu, br. 59-87).

303. Ko je dostojan da otvori knjigu i da razlomi pečate njezine? Da ovo označava da li je iko tamo takav da zna i opaža stanje života svih, vidi se iz značenja, Ko je dostojan, što označava ko ima zaslugu i pravdu, i ko ima sveznanje, to jest, da li ima takvoga? A dostojnim se, kada se kaže za Gospoda, označava zasluga i pravda; ove pripadaju samo Njemu, kao što se može videti gore (br. 293). A da je označeno sveznanje, vidi se iz onoga što sledi, gde se kaže, da je Jagnje uzelo knjigu iz ruke Onoga koji je sedeo na prestolu, i otvorilo je; jer se desnom rukom označava svemoć i sveznanje, kao što se može videti gore (br. 297); iz značenja knjige, što označava stanje života svih uopšte i posebno (o čemu vidi upravo gore, br. 299); i iz značenje otvoriti i razbiti pečate, što označava znati i opažati. Jer kad knjiga označava stanja života svih, tada, otvoriti je i razbiti pečate, označava znati i opažati isto; jer znati i opažati se kaže za stanja života, dok se otvoriti i razbiti pečate kaže o knjizi. Stoga su reči, u unutrašnjem smislu, prilagođene stvarima koje su označene rečima u smislu slova, jer korespondiraju; stoga otvoriti označava znati, a razbiti pečate označava opažati ono što je sasvim skriveno od drugih (kao gore, br. 300).

304 (s.3) I niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji, ni pod zemljom da otvori knjigu i da zagleda u nju. Da ovo označava da niko ne zna i ne opaža, od sebe, ništa o stanju života svih uopšte i svakoga pojednačno, vidi se iz značenja, Niko ne mogaše da otvori knjigu, niti da zagleda u nju, što označava da niko ne zna i ne opaža stanja života svih uopšte i svakoga pojedinačno (o čemu vidi upravo gore, br. 303); i iz značenja, ni na nebu ni na zemlji, ni ispod zemlje, što označava da ne samo da nema nikoga nigde, nego ni da nema ničega ; jer se sa, na nebu, na zemlji, i ispod zemlje, označavaju tri neba; a sa svima tamo skupno, označava se nebo; a pošto je nebo nebo zbog Božanske istine, koja se uliva od Gospoda, i koju primaju anđeli, i to ne svojom vlastitom ineligencijom, jer ovo nije inteigencija, stoga iste reči označavaju da niko nema znanje ili opažanje od sebe. (Da anđeli u nebu, baš kao i ljudi na zemlji, imaju proprium, koji je, gledan u sebi, samo zlo, može se videti u delu, Nebo i Pakao, br. 592.) A pošto zlo ne prima ništa od inteligencije i mudrosti, to sledi, da anđeli baš kao i ljudi ne razumu istinu od sebe, nego samo od Gospoda. Razlog da su anđeli takvi je to što anđeli potiču od ljudske rase, a svaki čovek zadržava svoj proprium posle smrti; njih Gospod uzdržava od zala

16

njihovog propriuma i drži u dobrima. (Da su svi anđeli poreklom od ljudske rase, i da nijedan nije stvoren takav od početka, može se videti u malom delu, Poslednji Sud, br. 14-22; i da se uzdržavaju od zala, i drže u dobru kroz Gospoda, vidi u Nauku Novoga Jerusalima, br. 166.)

2 Razlog da na nebu, na zemlji, i ispod zemlje, označava tri neba je stoga što anđeli koji su u trećem ili najvišem nebu, stanuju na gorama; a oni u drugom ili srednjem nebu, na bregovima, dok oni u prvom ili poslednjem nebu stanuju u ravnicama i dolinama ispod onih. Jer u duhovnom svetu, gde stanuju anđeli i duhovi, postoje zemlje, bregovi, i gore, baš kao i u prirodnom svetu u kojemu su ljudi. A što se tiče izgleda, sličnost je takva da skoro i nema razlike. Tako da ljudi posle smrti misle da su na zemlji, a kada im se dopusti da pogledaju na našu zemlju, ne vide razlike. Osim toga, anđeli koji su u poslednjem nebu, nazivaju nebom ono nebo gde stanuju anđeli trećega neba, jer je visoko iznad njih, a ono gde oni stanuju, nazvaju zemljom. Treće ili najviše nebo, koje je na gorama, izgleda onima ispod, to jest, na zemlji samo kao što najviša oblast atmosfere izgleda pred nama, pokrivena svetlošću i sjajnim oblacima, kao što nebo izgleda nama. Otuda se može videti šta je posebno označeno na ovome mestu sa, na nebu, na zemlji, i ispod zemlje. (Ali više se može videti o ovim stvarima u delu o Nebu i Paklu, gdje se govori o izgledima u nebu, br. 170-17; i o stanovnicima i obitavalištima anđela, br. 183-18.)

3 Jer ljudi nisu znali da ima sličnih izgleda u oba sveta, prirodnom i duhovnom, pa stoga, kada čitaju Reč, oni opažaju da se nebom i zemljom tamo, označavaju nebo vidljivo pred našim očima, i zemlja nastanjena ljudima; otuda se pojavilo mišljenje o razaranju neba i zemlje, i o stvaranju novoga neba i nove zemlje, na dan Posednjeg Suda; kad, u stvari, nebom i zemljom tamo označavaju nebo i zemlja gde su anđeli i duhovi, a u duhovnom smislu, crkva s anđelima i s ljudima; jer crkva postoji podjednako i kod anđela i kod ljudi, kao što se može videti u delu o Nebu i Paklu br. 21-227). Kaže se, u duhovnom smislu, jer anđeo je anđeo i čovek, čovjek je, ne od ljudskog oblika, nego zbog neba i crkve kod njega. Otuda se nebom i zemljom, gde stanuju anđeli i ljudi, označava crkva; nebom, unutrašnja crkva, i crkva kod anđela; a zemljom, spoljašnja crkva, crkva kod ljudi. Ali teško je verovati da se zemljom u Reči označava crkva, jer se još ne zna da u svakoj pojedinosti Reči postoji duhovni smisao. Zbog ovoga stvorena je materijalna ideja koja drži misao zarobljenu u najbližem značenje reči, pa stoga želim da navedem nekoliko odlomaka da bih ovo ilustrovao i potvrdio.

4 Kod Isaije:

17

Gle, Jehova će isprazniti zemlju i opustiti je, prevrnuće i rasijaće stanovnike njezine, i biće sveštenik kao narod, gospodar kao sluga, gospođa kao sluškinja, prodavc kao kupac, koji daje u zajam, kao onaj koji uzima u zajam, koji uzima dobit, kao onaj koji daje. Tužiće zemlja i opasti, iznemoći će vaseljena i opasti; iznemoći će glavari naroda zemaljskog. Tužnjava će biti na ulicama radi vina, proći će svako veselje, otićiće radost zemaljska. Jer će biti u zemlji i u narodima kao kad se oberu masline, ili kad se paljetkuje poslije berbe. S kraja zemlje čusmo pjesme u slavu pravednika a ja rekoh: ološ, ah, ološ, ah, teško meni, nevjernici nevjeru čine. Sva će se zemlja razbiti, sva će se zemlja raspasti, sva će se zemlja raskomadati. Sva će se zemlja ljuljati kao pijan čovjek, i premjestiće se kao koliba, jer će joj otežati bezakonja njena, te će pasti i neće više ustati. I posramiće se mjesec i sunce će se zastidjeti kad Jehova nad vojskama stane carovati na gori Sionu i u Jerusalimu, i pred starješinama svojm proslavi se (XXIV ,1,2,3,4-6,11,13,16,19-21,23).

Ovde se jasno vidi da se pod zemljom ne misli na zemlju nego na crkvu. Onaj ko je u duhovnoj ideji, taj ne misli o zemlji kada se pomera zemlja,nego o ljudima tamo, i o tome kakvi su; mnogo više / je to slučaj/ kada se radi o onima u nebu; koji, jer su duhovni, opažaju crkvu. Ovde se govori u ovome odlomku o razorenoj crkvi. Njeno se razaranje u pogledu dobra ljubavi i istine vere, koji je sačinjavaju, opisuje Jehovinim pustošenjem zemlje, zemljom koja se raspada, da će se ljuljati kao pijan čovjek, da će joj otežati bezakonja njena. Ove se stvari ne govore o zemlji, nego o crkvi.

Kod istoga:

5 Evo, ide dan Jehovin ljuti i gnjevom i jarošću da obrati zemlju u pustoš, i griješnike istrijebi iz nje. Jer zvijezde nebeske i prilike nebeske neće pustiti svjetlosti svoje, sunce će pomrčati o rađaju svome, i mjesec neće pustiti svjetlosti svoje. Učiniću da će čovjek više vrijediti nego čisto zlato, više nego zlato Ofirsko. Za to ću zatresti nebo, i zemlja će se pokrenutu sa svojega mjesta (XIII, 9,10,12,13).

Da zemlja ovde označava crkvu, vidi se iz svake pojedinosti ako se shvati u duhovnom smislu. Predmet o kome se ovde govori je njen kraj, kada više nema istine i dobra, ili vere i ljubavi prema bližnjem. Jer zvezde i prilike koje ne će davati svetlosti, označavaju poznavanja istine i dobra; suncem koje zatamni kod rođaja svoga, označava se ljubav; mesecom koji neće puštati svetlosti svoje, vera; čovjekom koji je ređi od čistoga zlata, inteligencija i mudrost; otuda je jasno šta je označeno sa, Gle, ide dan Jehovin s jarošću i gnevom da obrati zemlju u pustoš. Pokrenuću nebesa, i potresti zemlju iz mjesta njezina. Dan Jehovin označava

18

konačni kraj crkve, kada dolazi do suda. Zemlja označava crkvu. Jasno je da zemlja nije pokrenuta s mesta njezina, nego da se crkva udaljava kada nema ljubavi i vere. Biti potresen iz mesta svoga, to je biti pomjremin iz pređašnjeg stanja.

6 Kod istoga:

Gle, Jehova je kao jak i silan kao pljusak od grada, kao oluja koja sve lomi, i poplava silne vode, kad navali, oboriće sve na zemlju rukom. Jer čuh od Jehove nad vojskama pogibao određenu za svu zemlju (XXVIII, 2,22).

Ovo se kaže o danu suda nad onima koji su pripadali crkvi. Dan suda, kada je kraj crkve, označen je sa, Jer čuh od Jehove nad vojskama pogibao određenu za svu zemlju; stoga se kaže, Kao uluja koja sve lomi, i poplava silne vode, kad navali, oboriće sve na zemlji rukom. Gradom i poplavom obmana označavaju se oni koji razaraju istine crkve; pogibijom, i olujom, označena su zla, koja razaraju dobra crkve; silnim vodama, označavaju se obmane od zla. Da poplava ili potop označava utapanje u zla i obmane, a zbog toga i razaranje crkve, može se videti, Nebeske Tajne, br. 660,705,739,756,790,5725,6853; isto to i obaranjem zemlje i silnim daždem,

Kod istoga:

7 I potoci se njezini pretvoriše u usijanu smolu; od koljena do koljena ostaće pusta (XXXIV, 9,10).

Usijanom se smolom označava svako zlo koje izvire iz ljubavi prema sebi, zbog čega se pustoši i nestaje cela crkva; stoga se kaže, zemlja će se pretvoriti u usijanu smolu; od kolena do kolena ostaće puta: Ko ne može da vidi da se ove stvari ne kažu za zemlju?

Kod istoga:

8 Zemlja tuži i čezne; Livan se stidi i vene (XXXIII, 9).

I ovde zemlja označava crkvu, za koju se kaže da tuži i čezne kad je obuzmu obmane koje se priznaju kao istine; stoga se kaže, Livan se stidi i vene. Livanom se označava isto što i kedrom, to jest, istina crkve.

Kod Jeremije:

9 Izlazi lav iz česte svoje koji zatire narode krenuvši se sa mjesta svojega da obrati zemlju tvoju u pustoš, gradovi tvoji da se raskopaju da ne bude nikoga u

19

njma. Pogledah na zemlju, i gle, bez obličja je i pusta; i na nebo, a svjetlosti njegove nema. Pogledah na gore, i gle, tresu se i svi se humovi drmaju. Jer ovako glovori Jehova: sva će zemlja opustjeti. Zato će tužiti zemlja. i nebo će gore potamnjeti (IV, 7,23,24,27,28).

I ovde se govori o pustošenju crkve; ovo se dešava kad više nema istine i dobra, nego na njihovom mestu obmane i zla. Ovo se pustošenje opisuje lavom koji izlazi iz svoje česte zatirući narode sa svoga mesta; lav i zatirač naroda označava obmanu i zlo koji pustoše. Gore koje se tresu, i humovi koji se drmaju, označavaju ljubav ka Gospodu i ljubav prema bližnjem. Razlog da su ovi označeni gorama i humovima je to, što oni koji su u ljubavi ka Gospodu, imaju svoje stanove na gorama, a oni koji su u ljubavi prema bližnjem, na humovima, kao što se može videti u onome što je gore rečeno, a i u delu o Nebu i Paklu, br. 188, i u beleškama tamo, pod (c). Nebom gde nije bilo svetlosti, koje je bilo tamno, označavaju se unutrašnje stvari ljudi u crkvi, koje, kada je zatvreno zbog zala i obmana, ne prima svetlosti iz neba nego mrak iz pakla. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno lavom i zatiračem naroda koji pretvara zemlju u pustinju; tako isto, sa, gle, pogledah na zemlju, a ona bez obličja i pusta; kao i sa, sva zemlja će opustjeti; zbog toga će zemlja tužiti, naime, da se ovde ne misli na zemlju nego na crkvu.

Kod istoga:

10 Dokle će tužiti zemlja, i trava svega polja sahnuti sa zloće onijeh koji žive u njoj, nesta sve stoke i ptica, jer govore: ne vide kraja našega. Sva će zemlja opustjeti, jer niko je ne uzima na um. Jer na sva visoka mjesta doći će zatirači; jer će je mač Jehovin proždarati od jednoga kraja do drugoga. Sijaće pšenicu, a trnje će žeti. (XII, 4,11-13).

Očito je da ovde zemlja označava crkvu, jer se kaže da će zemlja tužiti, i da će trava u polju povenuti, i da će nestati stoke i ptica zbog zloće onih koji tamo žive, i jer je niko ne uzima na um (k srcu). Trava u polju označava svaku istinu i dobro crkve, a stokom i pticama označavaju se osećanja dobra i istine; a pošto je crkva označena zemljom, stoga se ovde govori o pustoši, pa se kaže, zatirač će doći na sve humove u pustinji; jer će mač Jehovin da proždere od jednoga do drugoga kraja zemlje; oni će sijati pšenicu, a žeti trnje. Bregovima u pustinji na koje će doći zatirači, označavaju se stvari ljubavi prema bližnjem; pustinjom, ono gdje nema dobra, jer nema istine; mačem Jehovinim označava se obmana koja razara istinu; s jednoga kraja zemlje do drugoga, označava sve stvari crkve; ; sejanjem pšenica i žetvom

20

trnja, označava se uzimanje iz Reči istine od dobra, i njihovim izokretanjem u obmane od zla; pšenica označava istine od dobra, a trnje označava obmane od zla.

Kod Isaije:

11 Trnje i čkalj niknuće na zemlji naroda mojega, i po svijem kućama veselijem, u gradu veselom. Jer će se dvorovi ostaviti; vreva gradska nestaće (XXXII, 13,14).

Trnje i čkalj koji će niknuti na zemlji, označavaju obmanu i zlo; dvor ostavljen označava gde dobro obitava; vreva gradska, označava gde su istine; jer grad označava nauk (doktrinu) istine.

Kod istoga:

12 Sva će zemlja biti čkalj i trnje. A na sve gore koje su se kopale motikom, na njih neće doći strah od čkalja i trnja, nego će biti ispust volovima i gaziće ih ovce (VII, 24,25).

Čkalj i trnje označavaju obmanu i zlo; otuda se vidi šta je označeno zemljom koja će biti mesto čkalja i trnja. Gorama koje se neće kopati motikom, označavaju se oni koji čine dobro iz ljubavi prema dobru; da obmana i zlo neće biti kod njih, nego duhovno i prirodno dobro, označava se strahom od čkalja i trnja koje će tamo vladati, nego će tamo biti volovi, i gaziće ovce; volovi označavaju prirodno dobro, a ovce duhovno dobro.

Kod Jezikilja:

13 Tvoja mati bješe lavica; među lavovima ležaše; mladunčad svoju među lavovima hranjaše. I posta lavić i opustje gradove tako da opustje zemlja i što je u njoj od rike njegove (XIX, 2,3,7).

Majka označava crkvu; lavica i lav, moć zla i obmane protivu istine i dobra; rikom lava označava se požuda razaranja i pustošenja; gradovima koji se pustoše, označava se doktrina s njenim istinama; otuda se vidi šta je označeno zemljom opustošenom, i njenom puninom, naime, cela crkva.

Kod istoga:

14 Ješće hleb svoj u brizi i vodu će svoju piti prepadajući se, jer će zemlja opustjeti i ostati bez svega što je u njoj. I gradovi u kojima žive, opustjeće, i zemlja će biti pusta (XII, 19.20).

21

Stvari slične ovima gore ovde se označavaju zemljom i gradovima koji će opusteti ; to jest, zemljom se označava crkva, a gradovima doktrina s njenim istinama; stoga se kaže, jer će zemlja biti pusta /od nasilja/. Jer je to označeno time da će jesti hleb u brizi i piti vodu prepadajući se. Hleb i voda u Reči označavaju svako dobro ljubavi i vere (vidi Nebeske Tajne, br. 9329). Jesti hleb i piti /vodu/označava poučavanje i usvajanja (br. 3168, 3513,3832,9412).

Kod Davida:

15 Prizvah Jehovu i Bogu svojemu povikah; I zatrese se i pokoleba zemlja, zadrmaše se i pomjeriše iz temelja gore, jer se on ražljuti (Psalam XVIII, 6,7).

Ovde zemlja stoji za crkvu, za koju se kaže da se zatresla i pokolebala kada je izopačena obmanama istina; a u ovome se slučaju kaže da su se temelji gorama zadrmali i pomerili, jer su dobra ljubavi, na kojma se zasnivaju istine vere, nestala. Jer gore označavaju dobra ljubavi , a njhovi temelji označavaju istine vere; otuda se vidi da zemlja označava crkvu.

Kd istoga:

16 Jehovina je zemlja i sve što je god u njoj ; jer je on na morima osnova, i posred rijeka utvrdi je (Psalam XXIV, 1).

Zemlja stoji za crkvu, i što je god u njoj, stoji za sve stvari koje joj pripadaju; mora na kojima je zasnovana, označava poznavanja istine uopšte; reke označavaju doktrinarne stvari. I pošto je na jednim i drugim crkva zasnovana, stoga se kaže, da ju je On osnovao na morima i utvrdio posred reka. Da se ovo ne može reći za zemlju i za reke, očito je.

Kod istoga:

17 Za to se ne ćemo bojati, ako bi se zemlja pomjerila, i gore se prevalile u srce morima. Uzbučaše narodi, zadrmaše se carstva; ali on pusti glas svoj i zemlja se rastapaše (Psalam XLVI, 2,3,6).

Vidi se da se zemljom označava crkva, jer se kaže da se rastapaše, a isto tako da se gore prevališe u srce morima: vode će se uzmutiti, i narodi uzbučati, i carstva zadrmati. Gorama se označavaju dobra ljubavi (kao gore), za koje se kaže da će se prevaliti u srce morima kada se suštinska poznavanja istine izokrenu; vodama se označavaju istine crkve, za koje se kaže da se uzmutiše kada su falsifikovane; narodima se označavaju dobra crkve; a u obrnutom smislu, njena zla; a carstvima,

22

istine crkve, a u obrnutom smislu, njene obmane; isto tako, oni koji su u prvima, ti su i u drugima,

Kod istoga:

18 O Bože, rasrdio si se na nas, rasuo si nas, gnjevio si se; povrati nas. Zatresao si zemlju, i razvalio si je; stegni rasjelne njezine, jer se njiše (LX, 1,2).

Očito je da se ove stvari kažu za crkvu, a ne za zemlju; jer se kaže, Zatresao si zemlju, i razvalio si je; stegni raseline njezine, jer zemlja označava crkvu, ovde crkvu opustošenu, pa se stoga kaže, O Bože, rasrdio si se na nas, gnevio si se; povrati nas.

Kod istoga:

Kad vidim da je vrijeme, sudiću pravo. Njiše se zemlja sa svijem koji žive na njoj; ja utvrđujem stupove njezine (Psalam LXXV, 2,3).

I ovde zemlja je za crkvu, za koju se kaže da se njiše kada nestane istina, kroz koje se dolazi do dobra. Pošto istine podržavaju crkvu, stoga se nazivaju stupovima, koje će Bog utvrdili; da stupovi ne podržavaju zemlju, to je očito. Pošto se ovde govori o obnovi crkve, stoga se kaže, Kada vidim da je vrijeme, sudiću pravo. Istine se crkve, koje se ovde nazivaju stupovima zemlje, isto tako nazivaju i temeljima zemaljskim (1. Samuilova II, 3); a temeljima zemlje, kod Isaije:

Ne razumijete li temelja zemaljskih? On sjedi nad krugom zemaljskim, On obara knezove u ništa, sudije zemaljske čini da su kao ništa (XL, 21-23).

Da se knezovima koje obara, i sudijama koje čini da su kao ništa, označavaju stvari koje su iz vlastite inteligencije, i iz svoga vlastitog suda.

Kod Jeremije:

20 Proći će graja do kraja zemlje, jer raspravu ima Jehova s narodima; evo, nevolja će proći od naroda do naroda, i velik će se vihor podignuti od krajeva zemaljskih. I u taj će dan biti od krajeva zemaljskih do kraja zemlje pobijenih od Jehove (XXV, 31-33).

Krajem zemlje i krajevima zemaljskim, označavaju se poslednje stvari u crkvi, gde zla i obmane počinju; od kraja zemlje do krajeva zemaljskih, označava sve stvari crkve. Otuda se može znati šta je označeno grajom koja prolazi od kraja zemlje , i vihorom koji će se podignuti od krajeva zemaljskih, i pobijenima od Jehove kojih će

23

biti u taj dan od kraja zemlje do krajeva zemaljskih. Pobijenima se označavaju oni kod kojih su se istine i dobra crkve ugasili; kao što se može videti, br. 445'3.

Kod Isaije:

21 Vidješe ostrva i uplašiše se, krajevi zemaljski zadrhtaše, približiše se i dođoše. Otvoriću rijeke na visovima, i izvore usred dolina, pustinju ću obratiti u jezero vodeno (XLI, 5,18).

Ovde se opisuje ustanovljenje crkve među Neznabošcima, što je označeno ostrvima i krajevima zemaljskim; jer ostrva i krajevi zemaljski u Reči označavaju one koji su dalje od ostina i dobara crkve, jer nemaju Reč, pa su stoga u neznanju. Da će crkva biti ustanovljena među njima, označeno je sa, Otvoriću rijeke na visovima, i izvore usred dolina, i pustinju ću obratiti u jezero vodeno. Pustinjom se naziva ono gde još nema dobra, jer nema istine, zbog čega se naziva i pustinjom. Jezero vodeno, i izvor vodeni, označavaju dobro, jer označavaju istinu: jer se svo duhovno dobro, koje je dobro crkve, ostvaruje preko istina.

Breme zemlji koja sjen čini krilima s one strane rijeka Etiopskih (rijeka Kuša). Koja šalje poslanike preko mora u lađama od site po vodama k narodu pogaženu, kojemu zemlju raznose rijeke (XVIII, 1,2).

Šta znači zemlja koja čini senku krilima, i zemlja koju raznose reke, niko ne zna, ako ne zna da zemlja označava crkvu, a reke označavaju obmane; zemlja koja sjen čini krilima, označava crkvu koja je u mrklome mraku u pogledu Božanskih istina (da su ove označene krilima, može se videti gore, 283). S one strane reka Etiopskih (Kuša), označava u pogledu poznavanja samih iz smisla slova Reči, koje su falsifikovane; narod pogažen, kojima se šalju poslanici, čiju zemlju raznose reke, označava one koji su izvan crkve a koji su u obmanama zbog neznanja; reke označavaju istine doktrine, a u obrnutom smislu, obmane; da poslanici treba da idu k njima, da oni trba da budu pozvani, kako bi bilo crkve kod njih.

Kod istoga:

23 Od gnjeva Jehova nad vojskama zamračiće se zemlja (IX, 19)

Zemlja zamračena označava stvari crkve u mrklome mraku ili u obmanama; jer se za obmane kaže da su u mrklome mraku, a za istine se kaže da su u svetlosti.

Kod istoga:

24 I dokle Jehova opravi ljude daleko i bude sama pustoš u zemlji (VI,12).

24

Čovek kojega će Jehova opraviti, označava mudroga čoveka, a apstraktno mudrost (kao što se može videti gore, br. 280). Pustoši mogu da se umnože u zemlji, označava da ništa nije dobro, jer nema ništa istinito; posred zemlje označava gde je istina u najvećoj svetlosti; stoga kada tamo nema svetlosti, mrkli mrak prevladava; tada, nigdje nema ni malo istine.

Kod istoga:

25 I Jehova će udariti zemlju prutom usta svojih, i duhom usana svojih ubiće bezbožnika (XI, 4).

Prut usta Jehovinih, kojim će udariti zemlju, označava istinu u poslednjim /stvarima/ koja je istina smisla slova Reči; a dah usana kojima će ubiti bezbožnika, označava istinu u duhovnom smislu Reči. Za ove se kaže da udaraju zemlju, i da ubijaju bezbožnika, kada ih one osuđuju; jer se svakome sudi preko istina, i svako prima osudu prema njima.

Kod istoga:

26 Sva zemlja počiva i mirna je: Pakao dolje se koleba radi (mrtvih) Refaima, svemoćnika u zemlji. Oni koji te vide, reći će, Je li ono onaj koji je pomjerao zemlju, činio da carstva drhte; koji je učinio svijet pustinjom, i raskopavao gradove njezine? Pripremi se za pogibiju sinova svojih, da više ne mogu ustati i posjesti zemlju, i da će se lice zemlje pokriti gradovima. Potrću Asirca u zemlji svojoj, na gorama svojim izgaziću ga; (XIV, 7,9,16,17,20,21,25).

Ove se stvari kažu o caru Vavilonskom, kojim se označava razaranje istina preko ljubavi za vladanjem nad nebom i zemljom, čemu istine Reči, ili stvari crkve, služe kao sredstva. Na ovome se mestu govori o njihovoj vladavini. Mrtvi (Refaimi) zbog koji se pakao ukolebao, su oni koji se nazivaju moćnicima na zemlji; pomeriti zemlju, uzdrmati carstva, pretvoriti svet u pustinju, razoriti gradove njezine, označava izokrenuti sve stvari crkve. Zemlja i svet označavaju crkvu; carstva označavaju istine koje je sačinjavaju; a gradovi označavaju sve stvari doktrine. Otuda se vidi šta je označeno sa, razorio si zemlju, pogubio svoj narod. Asirskom koja će biti srušena na zemlju, i gažena nogama po gorama, označava se umovanje od obmana protivu istina; biti razoren znači biti razasut; a izgažen nogama je biti do kraja razoren. Gore na kojima će se ovo desiti, označavaju gde vlada dobro ljubavi i ljubav prema bližnjem, jer tamo, ili kod onih koji su tamo, sve se umovanje od obmana će se rasuti i biti razbijeno.

25

Kod istoga:

27 Ridajte, lađe Tarsijske; iz zemlje Kitimske javi im se. Pređi preko zemlje svoje kao potok, kćeri Tarsijska; nema više pojasa. Eto zemlje Etiopske. Asur je osnova za one koji življahu u pustinjama; podigoše kule u njoj; Jehova će pohoditi Tir, i on će se vratiti na kurvarsku zaslugu svoju, i kurvaće se sa svijem carstvima na zemlji (XXIII, 1,10,13,17).

Da se ovde ne misli na lađe Tarsisike, zemlju Kitimsku, zemlju Haldejsku, niti na Asir, očito je iz svih pojedinosti u ovome poglavlju; nego se lađama Tarsiskim označavaju poznavanja istine i dobra, a tako isto i Tirom; zemljom Kitimskom, ono što je idolopoklonično; zemljom Haldejskom, profanacija i razaranje istine; a Asirom, mudrovanje od obmana. Otuda se vidi da, Ridajte, lađe Tarsijske, jer je Tir opustošen, označava da više nema poznavanja istine; stoga će biti jasno da iz zemlje Kitimske označava ono što je idolopoklonično; a što nema više pojasa, označava da nema više slaganja (koherencije) istine s dobrom. Zemljom Haldejskom, označava se na taj način da postoji profanacija i razaranje istine; Asirija je osnova za one koji žive u pustinji, označava da je mudrovanje od obmana nju razrušilo; vratiti se na platu kurvarsku, i kurvati se sa svima carstvima na zemlji, označava falsifikovanje svih istina cele crkve.

Kod istoga:

28 Car Asirske navaliće preko Jude, plaviće i razlivaće se i doći do grla, i krila će joj se raširiti preko svekolike zemje tvoje, Emanuilo! (VIII, 8).

Ovde se carem Asirskim označava mudrovanje od obmana protivu istina. Navaliće preko Jude, plaviće i razlivaće se i doći do grla, označava da će razoriti dobro crkve. Plaviće se kaže za obmane, jer se one označavaju vodama. I doći će do grla, označava da više neće biti komunikacije dobra i istine; krila će joj se raširiti preko svekolike zemlje tvoje, O Emanuilo, označava da će obmane biti uperene protivu svih istina Gospodove crkve; da preko svekolike zemlje označava istine crkve, može se videti u delu, Nebo i Pakao, br. 197, i da zbog toga, u obrnutom smislu, označava obmane; stoga širiti krila označava umovanje od obmana protivu istina. Svekoliko označava sve; stoga, svekolika zemlja označava sve istine crkve.

Kod istoga:

29 U ono vrijeme biće klica Jehovina na slavu i čast, i plod zemaljski na krasotu i diku ostatku Izrailja (IV, 2).

26

Klica Jehovina koja

e biti na slavu i čast, označava istinu crkve; a plod zemaljski biće na krasotu i diku , označava dobro crkve; Izrailj označava duhovnu crkvu; da će klica i plod zemaljski biti a slavu i čast, krasotu, i diku, ne označava klicu i plod zemaljski koji će biti ba slavu i čast, krasotu i diku, očito je; nego da će to biti istina i dobro crkve. Kad se kaže, istina i dobro crkve, misli se na istinu vere i na dobro ljubavi; jer sva istina pripada veri, a svo dobro pripada ljubavi.

Kod istoga:

30 Umnožio si narod, o Jehova, umnožio si narod i proslavio se, ali si ih izagnao na sve krajeve zemaljske (XXVI, 15).

Narod koji je Jehova namnožio, označava one koji su u dobru ljubavi, a koje je namenio Sebi; krajevi zemaljski koje je udaljio, označavaju obmane i zla koja napadaju crkvu, i od kojih ih je On očistio.

Kod istoga:

31 Oči će ti vidjeti cara u krasoti njegovoj, gledaće zemlju daleku (XXXIII, 17.

Videti cara u krasoti, označava pravu istinu, koja je od Gospoda samog; gledati zemlju daleku, označava prostiranje inteligencije i mudrosti.

Kod istoga:

32 I dajem te da budeš zavjet narodu da utvrdiš zemlju i naslijediš opustjelo našljedstvo; Pjevajte nebesa, i veseli se zemljo, podvikujte gore u pjesmi (XLIX, 8,13).

Ovde se govori o Gospodu i o Njegovom Dolasku; i o Njegovom ustanovljenju crkve koje se opisuje sa, Dajem te narodu da budeš zavjet da utvrdiš zemlju, gde utvrditi zemlju označava ponovo ustanoviti crkvu; da Gospod nije utvrdio zemlju Jevrejskom narodu, dobro je poznato, nego da je podigao crkvu među Neznabošcima. Radost koja je iz toga potekla opisuje se sa, Pjevajte nebesa, i veseli se, zemljo, podvikujte , gore, u pjesmi. Pod nebesima se misli na neba gde su anđeli, koji su u unutrašnjim istinama crkve; zemljom se označava crkva među ljudima; a gorama, oni koji su u dobru ljubavi prema Gospodu.

Kod Jeremije:

27

33 Jer je zemlja puna preljubočinaca, i s kletva tuži zemlja; posušiše se paše u pustinji (XXII, 10).

Preljubočinci označavaju one koji preljubočine dobra crkve; stoga se kaže, zemlja je puna preljubočinaca, i s kletva tuži zemlje; paše u pustinji koje se isušuju, označavaju da nema duhovne hrane u takvoj crkvi; pustinja opisuje one u kojima nema dobra jer nema istine.

Kod istoga:

34 Suša na vode njegove, i usahnuće, jer je zemlja idolska (L, 38).

Suša na vode koje se isušuju, označava da nema više istina, gde voda označava istine, jer je zemlja idolska, označava crkvu razorenu obmanama koje su od čovekove vlastite inteligencije, koje oni nazivaju istinama; idoli označavaju te obmane.

Kod Jezekilja:

35 Dođe ti kraj na sve četiri strane zemlje: jer je zemlja puna krvnoga suda, i grad je pun nasilja (VII, 2,23).

Dođe kraj na sve četiri strane zemlje, označava poslednje vreme i poslednje stanje crkve, kada je njen kraj; četiri strane označavaju sve njene istine i dobra, stoga sve stvari crkve; zemlja je puna krvnoga suda, označava da je ispunjena zlima svake vrste; krvi označava zla koja vrše nasilje nad dobrima ljubavi i ljubavi prema bližnjem, i potpuno ih razaraju; grad je pun nasilja, označava doktrinu te crkve koja deluje na sličan način.

Kod istoga:

36 Sva ću vidjela nebeska pomrčati nada tobom, i prostrću tamu po zemlji tvojoj (XXXIII, 8).

Videla nebeska su sunce, mesec, i zvezde; suncem se označava ljubav, mesecom vera, a zvezdama poznavanja dobra i istine; otuda se vidi šta je označeno sa, Sva ću vidjela nebeska pomrčati nada tobom; naime, da ona više neće postojati; otuda je isto tako jasno šta je označeno sa, Prostrću tamu po zemlji tvojoj; naime, da su obmane u crkvi, gde tama označava obmane, a zemlja označava crkvu.

Kod istoga:

28

37 Za to prorokuj za zemlju Izrailj, reci gorama i humovima, potocima i dolinama: bićete rađene i zasijavane (XXXVI, 6,9).

Zemljom Izrailjem označava se crkva; gorama, humovima, rekama, i dolinama, označavaju se sve stvari crkve, od prvih do poslednjih; gorama se označavaju dobra ljubav ka Gospodu; humovi označavaju dobra ljubavi prema bližnjem; ovo su prave stvari crkve. Reke i doline označavaju istine i dobra koji su poslednje stvari crkve. Da su označene ove stvari, vidi se iz onoga što je rečeno u ovome članku; naime, da oni žive na gorama koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, oni na humovima, to su oni koji su u ljubavi prema bližnjem, a oni u ravnicama i dolinama, koji su u dobrima i istinama, ti su u poslednjem nebu; reke označavaju istine doktrine; posejati ih, označeno je sa, Bićete rađene i zasijavane.

Kod Osije:

38 I tada ću se odazvati, odazvaću se nebesima, a ona će se odazvati zemlji. A zemlja će se odazvati žitu, i vinu i ulju, a oni će se odavati Jezraelu. I posijaću je sebi na zemlji (II, 21-23).

Da ove stvari treba razumeti duhovno, a ne prirodno prema smislu slova, očito je; jer se kaže da će se odazvati Jezraelu; i posejaću je sebi na zemlji; jer se nebesima označaaju nebesa gde je Gospod; a zemljom, crkva i Gospod; žitom, novim vinom, i uljem, označavaju se sve stvari koje su duhovna hrana, koje su dobra ljubavi i ljubavi prema bližnjem, i istine vere.

Kod Malahije:

39 Neće vam kvariti roda zemaljskoga, i vinova loza u polju neće vam biti nerodna. I zvaće vas blaženim svi narodi, jer ćete biti zemlja mila (III, 11,12).

Ove se stvari kažu o onima kod kojih i u kojima postoji crkva: i pošto se rodom zemaljskim i vinovom lozom u polju, označavaju dobra i istine crkve – rodom dobra, a vinovom lozom njene istine – stoga se nazivaju zemljom milom.

Kod Davida:

40 Duh tvoj blagi neka me vodi u zemlju pravde (po stazi pravoj); oživi me, O Jehova, imena tvojega radi (Psalam CXLIII.10,11).

Zemlja pravde stoji za crkvu i kojoj je ono što je pravo i istinito; i pošto duh (41) Jehovin označava Božansku istinu, i svako preko nje prima duhovni život, stoga se kaže, Duh tvoj blagi neka me vodi, i , O Jehova, oživi me. Zato što zemlja označava

29

crkvu, a gde je crkva tu je i nebo, stoga se naziva zemlja živih i živa zemlja. Zemlja živih kod Isaije:

I rekoh: neću vidjeti Jah u zemlji živijeh (XXXVIII, 11).

I kod Jezekilja:

Koji zadavahu strah zemlji živijeh (XXXII, 23-27).

Zemlja živijeh kod Davida:

Vjerujem da ću vidjeti dobrotu Jehovinu u zemlji živijeh (Psalam XXVII, 13).

Kod Mojsija:

42 Efa potpuna i prava neka ti je, da bi ti se produžili dani tvoji u zemlji koju ti daje Jehova Bog tvoj (Zak. Ponov. XXV, 15).

Produžiti dane u zemlji ne označava dugo trajanje života u svetu, nego stanje života u crkvi, stoga i u nebu; jer se produžiti kaže za dobro i njegov rast, a dan označava stanje života: a pošto efa (kamen) potpun i prav, koji je težina, i cela efa i prava, koja je mera, označavaju istinu i dobro, i njihov kvalitet, a skupa označavaju pravdu – kamen istinu, a mera dobro – i pošto ne primiti težinu i meru je biti pravedan, stoga će imati život crkve, a posle život u nebu, što je označeno njihovim danima na zemlji koji će se produžiti. Isto je označeno ovom zapovešću u Dekalogu :

43 Poštuj oca i mater da bi ti se dani tvoji produžili na zemlji (Izlazak XX, 12).

Razlog da imaju nebo i sreću tamo oni koji poštuju oca i majku je to što u nebu nema drugoga oca osim Gospoda, jer je sve njih rodio nanovo. A u nebu se pod majkom označava crkva, i uopšte, Gospodovo carstvo. Da će oni koji bogoštuju Gospoda i traže Njegovo carstvo imati život u nebu, očito je; isto tako, da mnogi od onih koji poštuju oca i majku u svetu, tamo (na zemlji) ne žive dugo.

Kod Mateje:

44 Blago krotkima, jer će naslijediti zemlju (V, 5).

Naslediti zemlji ne označava posedovati zemlju, nego posedovati nebo i blaženstvo u njemu; krotki označavaju one koji su u dobru ljubavi prema bližnjem.

Kod Isaije:

30

45 Eto, djevojka će zatrudnjeti i rodiće sina, i nadjenjuće mu ime Emanuilo; maslo i med ješće, dokle ne nauči odbaciti zlo i izabrati dobro, jer prije nego nauči dijete odbaciti zlo i izabrati dobro, ostaviće zemlju, na koju se gadiš, dva cara njezina. Od mnoštva mlijeka što će davati, ješće maslo; jer maslo i med ješće ko god ostane u zemlji (VII, 14-16,21,22).

Da se ove stvari govore o Gospodu i Njegovom Dolasku, poznato je; maslo i med koje će On jesti, označavaju dobra ljubavi; maslo, dobro nebeske i duhovne ljubavi; med, dobro prirodne ljubavi; ovime se označava da će On prisvojiti k Sebi Božansko čak i u pogledu Ljudskog; a jesti označava usvajanje. Da će napustiti zemlju pre nego li zna da odbije zlo i izabere dobro, označava da neće ostati u crkvi ništa u celom svetu kad se on bude rodio; a zato što su oni, koji su pripadali crkvi, odbacili svaku Božansku istinu, i izokrenuli sve stvari Reči, i objasnili ih sebi u prilog, stoga se kaže o zemlji, ostaviće zemlju, na koju se gadiš, dva cara. Carevi označavaju istine neba i crkve; dva cara, istinu Reči u unutrašnjem ili duhovnom smislu, i istinu Reči u spoljašnjem i prirodnom smislu. Mleko označava dobro iz nje, pa stoga zbog obilja mleka, svako će jesti maslo posred zemlje. To označava da će svaka istina poticati od dobra.

Kod Mateje:

46 Na kraju vijeka, proplakaće sva plemena na zemlji (XXIV, 30).

Kraj veka o kojemu se govori u ovome poglavlju, je poslednje vreme crkve, kada dolazi do suda; sva plemana na zemlji označavaju sve istine i dobra crkve, za koja se kaže da će proplakati kad ih više ne bude .

Kod Luke:

47 I biće znaci u suncu i u mjesecu i u zvijezdama; i ljudima na zemlji tuga od smetnje i od huke morske i valova. Ljudi će umirati od straha i od čekanja onoga što ide na zemlju; jer će se i sile nebeske pokrenuti. Jer će doći kao zamka na sve koji žive po svoj zemlji (XXI, 25,26,35).

I ovde se govori o poslednjem vremenu crkve, kada dolazi do suda, a zemljom i svetom se tu označava crkva. Tuga naroda na zemlji, strah i čekanje onoga što dolazi na zemlju, ne označava one koji su na zemlji u prirodnom svetu, nego one koji su u duhovnom svetu. Da tamo postoje zemlje, može se videti u početku ovoga članka; i da je tamo izvršen Poslednji Sud, može se videti u malome delu Poslednji Sud. Šta je označeno suncem, mesecem, i zvezdama, u kojima su znakovi,

31

bilo je pomenuto gore, naime, da sunce označava ljubav, mesec veru iz nje, a zvezde poznavanja dobra i istine; more i talasi koji buče, označava umovanje i borbe istine od smisla slova u Reči, krivo i izokrenuto primenjenim. Sile nebeske, koje će se pokrenuti, označavaju Reč u smislu slova, jer ovaj smisao je temelj duhovnih istina koje su u nebesima. (Kao što se može videti u delu o Nebeskim Tajnama, u članku koji govori o Povezanosti Neba sa Čovekom preko Reči, br. 303-310).

Kod Isaije:

48 Pjevajte, nebesa; podvikujte, nizine zemaljske, popijevajte, gore, šume i sva drveta u njima, jer izbavi Jehova Jakova i proslavi se u Izrailju. Ovako govori Jehova: ja Jehova načinih sve; razapeh nebo sam, rasprostrijeh zemlju sam sobom (XLIV, 23,24).

Pjevajte nebesa, podvikujte, nizine zemaljske ; popijevajte, o gore, o šume i svako drvo u noj, ozanačavaju sve stvari neba i crkve kako unutrašnje tako i spoljašnje, koje se sve odnose na dobro i istinu. Unutršnje su stvari označene nebesima; spoljašnje, nizinama zemaljskim; gore označavaju dobra ljubavi; a šuma označava prirodnu istinu, a drveta u njoj označavaju poznavanja istine. Zato što se označavaju takve stvari, kaže se, Jer je Jehova otkupio Jakova; Jakovom se u Reči označava spoljašnja crkva, a Izrailjem unutrašnja crkva. Razapeti nebesa i rasprostreti zemlju, označava crkvu na svim stranama, koja se širi i rasprostire po zemlji, umnožavanjem istine i oplođavanjem dobra kod onih koji pripadaju crkvi.

Kod Zaharije:

49 Jehova, koji je razapeo nebesa i osnovao zemljju, i stvorio čovjeku duh koji je u njemu (II, 1).

I ovde se nebesima i zemljom označava crkva na svim stranama, stoga u pogledu unutrašnjih i spoljašnjih stvari; stoga se kaže, stvorio čovjeku duh koji je u njemu.

Kod Jeremije:

50 Bogova, koji nijesu načinili neba i zemlje, nestaće sa zemje i ispod neba. On je načinio zemlju silom svojom, utvrdio vaseljenu mudrošću svojom, i razumom svojim razastro nebesa; On kad pusti glas svoj, buče vode na nebesima, podiže paru s krajeva zemaljskih, pušta munje s daždom, i izvodi vjetar iz staja njegovijeh (X, 11-13; LI, 15,16).

32

Zato što nebesa i zemlja označavaju crkvu , stoga se kaže, Jehova načini zemlju silom svojom, i utvrdi svijet mudrošću svojom, i rasprostra nebesa razumom svojim; stoga se kaže, kad pusti glas, buče vode, i podiže se para koja se širi do kraja zemlje. Glasom Jehovinim, označava se Božanka istina koja proizilazi od Njega; vodama na nebesima označava se mnoštvo istina, jer vode označavaju istine; a parom koja se podiže do krajeva zemaljskih, označavaju se poslednje istine crkve. I pošto bogovi označavaju obmane doktrine i bogoštovanja, koji razaraju crkvu, stoga se kaže, bogovi koji nisu načinili nebo i zemlju, neka nestanu sa zemlja i ispod zemlje.

Kod Davida:

51 Jehova koji je stvorio nebesa premudro; utvrdio je zemlju na vodi (Psalam CXXXVI, 5,6).

Zato što nebo i zemlja označavaju crkvu, a crkva se oblikuje istinama, a istine crkve čine inteligenicju, stoga se kaže, Jehova je stvorio nebesa premudro, utvrdio je zemlju na vodi, gde voda označava istine crkve.

Kod Isaije:

52 Ovako govori Jehova Bog, koji je stvorio nebesa i razapeo ih, koji je rasprostro zemlju i što je na njoj, koji daje disanje narodu što je na njoj i duh onima što hode po njoj (XLII, 5).

Stvaranjem nebesa i rasprostiranjem zemlje i što je na njoj, označava stvoriti crkvu i obnoviti one koji su u njoj, a sve ono što je na njoj označava sve stvari crkve; stoga se kaže, koji daje život narodu na njoj, i duh onima koji po joj hode. Da stvarati označava obnoviti, može se videti gore, br. 294.

Kod istoga:

53 Rosite, nebesa, i oblaci neka kaplju pravdom, neka se otvori zemlja i neka rodi spasenjem i zajedno neka uzraste pravda. Ja sam načinio zemlju i čovjeka stvorio na njoj. Jer ovako veli Jehova koji je stvorio nebo, Bog, koji je sazdao zemlju i nije načinio na prazno, nego je načinio da se na joj nastava. Nijesam govorio tajno ni na mračnu mjestu na zemlji (XLV, 8,12,18,19).

Da se ovde nebesima i zemljom označavaju sve stvari crkve, unutrašnje kao i spoljašnje, očito je; jer kaže se, Rosite, nebesa, i oblaci neka kapaju pravdom, i neka se otvori zemlja, i rodi spasenjem. Razlog da nebesa označavaju unutrašnje

33

stvari crkve je to, što su unutrašnje stvari čovekovog duhovnog uma, nebesa kod njega. (Da je nebo kod čoveka, u kome je crkva, može se videti u delu o Neb i Pakao, br. 30-57). Stvaranjem neba i zemlje, označava se potpuno ustanovljenje crkve.

Kod istoga:

54 Jer gle, ja ću stvoriti novo nebo i novu zemlju, a ono što je prije bilo, neće se pominjati (LXV, 17).

Stvoriti novo nebo i novu zemlju označava ustanoviti novu crkvu u pogledu unutrašnjih i spoljašnjih stvari, kako u nebesima tako i na zemlji (kao što je rečeno gore).

Kod istoga:

55 Ko je igda čuo to, ko je vidio tako što? Može li zemlja roditi u jedan dan; može li narod da se rodi odjednom? Jer kao što će nova nebesa i nova zemlja, što ću je načiniti, stajati preda mnom, veli Jehova, tako će stajati sjeme vaše i ime vaše (LXVI, 8,22).

Zato što zemlja označava crkvu, kaže se, Može li zemlja roditi u jedan dan, može li narod da se rodi odjednm? Rađanjem i rođenjem, kao i umnožavanjem u Reči, označava se duhovno rođenje i umnožavanje, koji su ljubav i vera, stoga obnova i preporod; a šta je označeno novim nebom i novom zemljom, pomnuto je gore.

Kod Jeremije:

56 Ja sam stvorio zemlju ljude i stoku, što je po zemlji, silom svojom velikom i mišicom svojom podignutom; i dajem je onome ko je prav u mojim očima (XXVII, 5).

Čovekom i stokom što je po zemlji, označavaju se osećanja istine i dobra u duhovnom i pirodnom čoveku (vidi br. 280, i u Nebeskim Tajnama, br. 7421, 7523,7872); a pošto ta osećanja kod ljudi sačinjavaju crkvu u njima, stoga se kaže, Ja sam stvorio zemlju i čovjeka, dajem je onome ko je prav u mojim očima. Da Bog ne daje zemlju jedino onima koji su pravi u Njegovim očima, nego i onima koji nisu pravi, poznato je; ali ne crkvu, osim onima koji su pravi; pravo označava istinu i njeno osjećanje.

Kod Isaije:

34

57 Nebesa će iščeznuti kao dim, i zemlja će kao haljina oveštati, i koji na njoj žive pomrijeće takođe (LI, 6).

Nebesa koja će iščeznuti, i zemlja koja će kao haljina oveštati, označavaju crkvu; ovi postepeno otpadaju i pustoše se, ali nije tako s vidljivim nebom i nastanjenom zemljom; stoga se kaže, i oni koji žive na njoj pomrijeće takođe, gde umreti znači umreti duhovno. Isto je označeno sa,

Nebesa i zemlja će nestati (Mat. XXIV, 35; Marko XIII, 31; Luka XVI.17).

U Apokalipsi:

I po tom vidjeh četiri anđela gdje stoje na četiri ugla zemlje, i drže četiri vjetra zemaljska, da ne duše vjetar na zemlju (VII, 1).

Sa četiri ugla zemlje, i sa četiri vetra zemaljska, označavaju se sve istine i dobra crkve sveukupno; jer iste su stvari njima označene kao i sa četiri strane neba. (Da ove označavaju te stvari, može se videti u delu Nebo i Pakao, O četiri Strane u Nebu, br. 141-153.) Držati ih /četiri vetra/, označava da ovi /to jest, istine i dobra/ neće moći da se ulivaju jer neće biti primljeni; stoga se kaže, da vjetar neće duvati na zemlju. Zemlja, isto tako, označava crkvu i u drugim delovima Apokalipse (kao X, 2,5,6,8; XII,16; XIII, 13; XVI, 2,14; XX, 8,9,11; XXI, 1); pored mnogih drugih mesta u Reči; previše brojeva da bismo ih navodili. Pošto zemlja označava crkvu, a posebno zemlja Hananska, jer je tamo nekad bila crkva, i pošto je crkva koja je bila tamo , bila reprezentativna, stoga su sve stvari koje su bile tamo, bile reprezentativne. Sve ono što im je Gospod rekao, bilo je reprezentatvno o duhovnim ili unutrašnjim stvarima crkve, pa stoga i u pogledu same zemlje i njenih plodova; tako u ovim rečima Mojsijevim:

Ako držite i tvorite sve zapovesti, Jehova će vas uvesti u dobru zemlju, u zemlju i kojoj ima dosta potoka i izvora i jezera, što izviru po dolinama i po brdima. U zemlju izobilnu pšenicom i ječmom i vinovom lozom i smokvama i šipcima, zemlju izobilnu maslinom, od koje biva ulje, i medom. U zemlju, gdje nećeš jesti sirotinjski hljeb; i u zemlju gdje je kamenje gvožđe i gdje će iz brda njezinijeh sjeći mjed. Ješćeš i biti sit, pa blagosiljaj Jehovu Boga svoga za dobru zemlju koju ti dade (Zak. Ponov. VIII, 1, 7-10).

Ovime se opisuju sve stvari crkve, kako unutrašnje tako spoljašnje; ali izlaganje svake (60) pojedinosti bi bilo zamorno, i nema mesta ovde. Zbog toga što označava crkvu, stoga je je među blagoslovima bilo, a ako žive u skladu sa

35

zapovestima, zemlja će davati svoj rod, stoke neće nestati na zemlji, niti će mač prolaziti kroz zemlju (Levitska XXVI, 3,4,6). Da će zemlja davati svoj rod, označava da će u crkvi da bude dobra i istine; da će zle zveri nestati, označava da zla osećanja i požude, koje je razaraju, neće više postojati; da mač više neće prolaziti kroz zemlju, (61) označava da obmana neće izbaciti istinu. Zato što zemlja označava crkvu, stoga je bilo naloženo da se svakih sedam godina drži Sabat zemaljski.

I da neće biti rada tada (Levitska XXV, 1-8). Stoga se kaže i da,

Zemlja koja je ukaljana zlima, i zbog gadova, ispljuvaće iz sebe... (Levitska XVIII, 1-18).

A zato što zemlja označava crkvu, sta je Gospod pljunuo na zemlju, i pomazao oči slijepoga čovjeka, rekavši, idi, operi se na izvru Siloamskom (Jovan IX, 6,7,11,15). Stoga je Gospod, kada su književnici i fariseji pitali ga o ženi uhvaćejoj u preljubi, čučnuo je, i pisao dva puta na zemlji (Jovan VIII, 8,8), što označava da je crkva bila puna preljuba to jest, puna preljubčnjenja dobra i falsifikovanja sistine; stoga im je Gospod i rekao,

Onaj koji je bez grijeha među vama, neka prvi baci kamen na nju; ali iziđoše jedan po jedan, počevši od starešina, sve do poslednjeg (stihovi 7,9). Pošto većina stvari u Reči imaju i obrnuto značenje, tako i zemlja, koja, u tome smislu, označava crkvu opustošenu, što se dešava onda kada nema više dobra ljubavi i istine vere; a umjesto ovih ima zla i obmane; a što ove osuđuju čoveka, kao na sledećim mestima (Isa. XIV, 12; XXI, 8; XXV, 12; XXVI, 19,21; XXIX, 4; XLVII, 1; LXIII, 6; Plač II, 2,10; Jezek. XXVI, 20; XXXII, 24; Brjevki XVI,29-33; XXVI, 10), i na drugim mestima.

305. Stihovi 4,5, 4. I ja plakah mnogo što se niko ne nađe dostojan da otvori i pročita knjigu, ni da zagleda u nju. 5. I jedan od starješina reče mi: Ne plači, evo je nadvladao Lav iz plemena (koljena) Judina, Korijen Davidov, da otvori knjigu i razlomi sedam pečata njezinijeh.

4. I ja plakah mnogo što se niko ne nađe dostojan da otvori i pročita knjigu, ni da zagleda u nju, označava tugu u srcu zbog nereda i propasti svih, ako niko ne može da zna, da upozna, i da ispita sve ljude, i sve stvari koje im pripadaju. 5. I jedan od starješina, označava, nebesko društvo koje je bilo u mudrosti iznad ostalih; reče mi: Ne plači, označava , da ne bi bilo tuge; evo je nadvladao Lav, označava, da je Gospod vlastitom moći nadvladao paklove, i doveo sve stvari neba u red: iz

36

plemena (koljena) Judina, Korijen Davidov, označava, preko Božanskog dobra sjedinjenog sa Božanskom istinom u Njegovm Ljudskom; da otvori knjigu i razlomi sedam pečata njezinijeh, označava da On zna i poznaje sve ljude i svakoga čoveka, i najdublje tajne svačije.

306. (s. 4) I ja plakah mnogo što se niko ne nađe dostojan da otvori i da pročita knjigu, niti da zagleda u nju. Da ovo označava tugu u srcu zbog nereda i propasti svih, ako niko ne može da zna, da upozna, i da ispita sve ljude, i sve što im pripada, vidi se iz značenja plakanja, što označava tugu; otuda mnogo plakati, označava tužiti od srca, i u srcu; da je to zbog nereda i propasti svih ljudi, sledi; i iz značenja da niko nije nađen dostojan da otvori i pročita knjigu, niti da u nju pogleda, što označava da nije takav da zna stanja života svih uopšte, i svakog posebno, o čemu vidi gore, br. 303, 304; ili, što je isto, da niko nije takav da može da zna, da poznaje, i da ispita sve ljude, i sve stvari koje im pripadaju.

Što se tiče tuge u srcu, koja je označena sa, I mnogo plakah, zbog nereda i propasti svih, ako niko nije u stanju da zna, da upozna, i da ispita sve ljude i sve što im pripada, stoga ću to ukratko objasniti: - Da bi jedan anđeo postojao i opstojao, sve stvari u njemu treba da budu u redu; jer, ako nisu u redu, on bi se razasuo; jer je anđeosko nebo podeljeno u društva, a društva su sređena u skladu s osećanjima istine i dobra, koja su mnogostruka i bezbrojna: Ovaj raspored zavisi jedino od beskonačne Mudrosti Onoga koji zna sve stvari, njegovog poznavanja, i ispitivanja svih stvari, i njihovog raspoređivanja i korišćenja. Taj je Gospod sam; stoga se kaže u Reči, da je sud Njegov, i da On ima svu moć u nebesima i na zemlji da uzme knjigu i razbije njene pečate. Osim toga, ako ne bi nebo bilo u redu, svet, to jest, ljudi na zemlji, ne bi postojali ni opstojali; jer svet zavisi od neba i njegovog influksa u duhovne i racionalne stvari ljudi; rečju, sve bi stvari nestale. Ali ove se stvari mogu bolje shvatiti u delu Nebo i Pakao, kao i u malom delu o Poslednjem Sudu, a i iz svega ostaloga, ako se čita pažljivo. Razlog da se kaže, da zna, da pozna, i da ispita, je to što se ove stvari podrazumevaju otvaranjem knjige, čitanjem, i gledanjem u nju. Jer se knjigom označavaju sve stvari kod ljudi, i kod anđela, sva stanja njihovg života u pogledu ljubavi i vere: stoga se otvaranjem knjige označava poznavati ih; a gledanjem u knjigu, označava se njihovo ispitivanje.

307. (s. 5) I jedan od starješina. Da ovo označava nebesko društvo koje je bilo u višoj mudrosti od ostalih, vidi se iz značenja starčješine, što označava one koji su u

37

istinama od dobra, ali apstraktno, istine od dobra (o kojima vidi gore, br. 270), stoga one koji su u inteligenciji i mudrosti više od ostalih; jer je sva inteligencija od dobra pomoću istina, ili pomoću istina od dobra, i ni iz kojeg drugog izvora. Jedan od starešina, označava jedno nebesko društvo, jer se anđelom u Reči ne misli na anđela nego na celo društvo (kao što se može videti gore, br. 90,302); tako isto jednom od starešina. Misli se na društvo koje je u većoj mudrosti od ostalih, jer je on /starešina/ učio da je samo Gospod, koji je kao Ljudsko stekao Sebi Božansku Mudrost, kako bi mogao da zna, da poznaje, i da ispituje svakoga, i stanja života uopšte, i svakoga pojedninačno. Ovo je ono što je označeno rekavši, Ne plači, evo je nadvladao lav, koji je od plemena Judina, korjen Davidov, koji je pobijedio da može da otvori knjigu i razlomi pečate njezine; jer ovo znati, naime, da je samo Gospod takav , to pripada mudrosti nebeskih anđela: a ovo znaju po opažanju anđeoska društva , i od Gospodovog influksa. I drugi to znaju, ali ne iz opažanja, nego iz prosvetlenja razuma. Anđeli trećeg ili najdubljega neba imaju opažanje; anđeli drugoga i poslednjeg neba imaju prosvetlenje razuma; a ovi se razlikuju po tome što je opažaje (percepcija) puno potvrđivanje zbog influksa od Gospoda, dok je prosvetlenje razuma duhovi vid. Oni imaju ovo drugo, koji su u ljubavi prema bližnjem, a otuda i u veri: (Šta je opažanje, može se dalje vdeti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 135-140).

.

308. I reče mi, Ne plači. Da ovo označava , da ne bi bilo tuge, vidi se iz značenja plakanja, što označava tugu od srca; kao gore, br. 306, gde se može videti njen uzrok.

309. Evo je nadvladao lav. Da ovo označava da je Gospod vlastitom moći pokorio paklove, i doveo u red sve stvari u nebesima, i to kroz iskušenja u Njegovom Ljudskom, a posle neprekidnm pobedama ( o čemu vidi u Nauku Novoga Jerusalima, br. 293, 294, 301, 302). Ovo je dakle označeno sa nadvladati, kada se kaže o Gospodu; a pošto je to Gospod učinio iz Svoje vlastite moći, On se naziva lavom; jer lav označava moć (kao što se može videti gore, br. 278). Da je to Gospod izveo vlastitom moći, poznato je iz Reči; ali pošto je malo ko ovoga svestan, želim da kažem nešto o tome. Gospod je to učinio od Božanskog koje je bilo u Njemu od začeća, koje je imao u Sebi kao što čovek ima dušu od oca, jer joj se telo pokorava. Božansko, koje je bilo u Njemu od začeća, bilo je Njegovo vlastito

38

Božansko, za koje se kaže, u Atanasijanskom verovanju, da je jedako sa Božanskim koje se naziva Ocem; jer se kaže,

Da, kao što je Otac, tako je i Sin, beskonačan, nestvoren, vječan, svemoguć, Bog, Gospod, nijedan od njih nije najveći ili najmanji, niti prvi i poslednji, nego su sasvim jednaki.

A isto se tako kaže,

Da Božansko i Ljudsko Gospodovo nisu dvije nego jedna osoba, i kao što duša i tijelo čine jednog čovjeka, tako su Božansko i Ljudsko jedan Hristos.

Otuda mogu da znaju i oni koji imaju veru u Atanasija, da je Gospod učinio sve ono od Svoje vlastite moći, to jest, od Svoga Božanskog. Iz ovih se razmatranja vidi jasno kako treba razumeti reči koje je Gospod rekao kod Jovana:

Otac koji je u meni, on čini djela. Vjerujete da sam ja u Ocu, i da je Otac u meni (XIV, 10,11).

I na drugome mestu isto:

Zaista vam kažem: Sin ne može ništa učiniti sam od sebe nego što vidi da Otac čini; jer što on čini, i Sin čini onako. Jer kao što Otac podiže mrtve i oživljuje, tako i Sin, koje hoće, oživljuje. Jer kao što Otac ima život u sebi, tako dade i Sinu da ima život u sebi (V, 19, 21,26).

Zato što je Božansko, koje Gospod naziva Ocem, bilo Njegovo vlastito Božansko, a ne neko drugo Božansko, stoga se vidi da što god je učinio od Oca, i što god je učinio od Ljudskog, koje je on nazvao Sinom, On je to učinio od Sebe; i tako je učinio sve stvari Svojom vlasitom moći, jer je to učinio od onoga što je Njegovo vlastito.

310. Od plemena Judina, korjen Davidov. Da ovo označava uz pomoć Božanskog dobra sjedinjenog sa Božanskom istinom u Njegovom Ljudskom, vidi se iz značenja plemena Judina, što označava sva dobra sveukupno; jer sva plemena Judina označavaju sve istine i dobra neba i crkve (o čemu vidi ore, br. 39); a Juda je,ili njegovo pleme, označavao dobro nebeske ljubavi (o čemu vidi gore, br. 119, i u Nebeskim Tajnama, br. 3654,3881,5583,5782,6363); otuda u najvišem smislu, u kome se govori o Gospodu, plemenom Judinim označava se Božansko dobro; i iz značenja korena Davidova, što označava Božansku istinu; jer se u Reči Davidom

39

označava Gospod kao Božanska istina (kao što se može videti gore, br. 205). Otuda to, da se plemenom Judinim, korenom Davidovim, označava Gospod kao Božansko dobro ujedinjeno sa Božanskom istinom u Njegovom Ljudskom. U Reči u smislu slova, u većini slučajeve, pominju se dve stvari, jedna kojom se opisuje dobro, a druga kojom se opisuje istina; ali ove dve stvari su povezane u unutrašnjem ili duhovnom smislu, i to zbog braka dobra i istine u svakoj pojednosti Reči (o čemu vidi gore, br. 238 na kraju, 288); razlog je to što su dobro i istina u nebu ne dve nego jedna stvar; jer svaka istina pripada dobru. Gospod kao Ljudsko naziva se korenom Davidovim zbog toga što je sva Božanska istina od Njega, kao što sve stvari postoje i opstoje od svoga korena; otuda i to, da se On naziva korenom Jevsejevim, kod Isaije:

I u to će vrijeme za korijen Jevsejev, koji će biti zastava narodima, raspitivati narodi; i počivalište njegovo biće slavno (XI, 10).

Jevsej ovde stoji za Davida jer je on bio Davidov otac.

311. Da otvori knjigu i razlomi sedam pečata njezinijeh. Da ovo označava da On zna, poznaje sve ljude i svakoga čoveka, i najtajnije stvari u svakome, vidi se iz onoga što je pokazano gore, br.299,303,304, gde se nalaze slične stvari.

312- Stihovi 6,7. 6. I vidjeh, i gle, nasred prijestola i četiri životinje, i posred starješina Jagnje stajaše kao zaklano, i imaše sedam rogova, i sedam očiju, koje su sedam duhova Božijih poslanijeh po cijelome svijetu. 7. I dođe i uze knjigu iz desnice onoga što sjeđaše na prijestolu.

6. I vidjeh, i gle, nasred prijestola i četiri životinje, i posred starješina, označava, u cijelom nebu, a posebno u najdubljim nebima; Jagnje stajaše, označava Gospoda kao Božansko Ljudsko; kao zaklano, označava, ipak priznato od maloga broja; i imaše sedam rogova, označava, i koji ima svemoć; i sedam očiju, označava, i koji ima sveznanje; koje su sedam duhova Božijih poslanijeh po cijelome svijetu, označava da je otuda sva mudrost i inteligencija u nebu i u crkvi.

7. I dođe i uze knjigu iz desnice onoga što sjeđaše na prijestolu, označava, da su te stvari od Njegovog Božanskog Ljudskog.

40

313. (s. 6) I vidjeh, i gle, nasred prijestola četiri životinje i posred starješina. Da ovo označava u celom nebu, a posebno u najdubljim nebesima, vidi se iznačenja posred, što označava najdublje, a otuda i ono što je celo, o čemu ćemo ubrzo govoriti; iz značenja prestola, što označava nebo u celom prostranstvu (o čemu vidi gore, br. 253); iz značenja četiri životnje, što označava Gospodovo Proviđenje i zaštitu, da se Njemu ne sme približiti osim kroz dobro ljubavi (o čemu vidi gore, br. 277). A pošto je ta straža posebno u trećem ili najdubljem nebu, jer svi su tamo u dobru ljubavi prema Gospodu od Gospoda, stoga se to nebo posebno označava sa četiri životinje; ovo će se još jasnije pokazati iz onoga što sledi u ovome poglavlju; i iz značenja starešina koji označavaju one koji su u istinama od dobra (o čemu vidi gore, br. 270); ovde, stoga, one koji su u srednjem ili drugom nebu, jer svi koji su tamo, oni su u istinama od dobra; jer se ta dva neba, treće i drugo, razlikuju po ovom, što su oni koji su u trećem nebu, u ljubavi prema Gospodu, a oni koji su u drugom, oni su u ljubavi prema bližnjem; oni koji su u ljubavi prema bližnjem, ti su u istinama od dobra; otuda se pokazuju šta je posebno označeno sa četiri životnje i sa starešinama.

2 Ali uopšte, sa četiri životinje označava se svo Božansko dobro koje čuva celo nebo, a uopšte starešinama se označava Božanska istina koja proističe od Božanskog dobra isto tako u celome nebu; oba /Božansko dobro i Božanska istina/ čuvaju, jer su sjedinjeni; stoga se sa četiri životinje i starešinama zajedno označava Božansko dobro sjedinjeno sa Božanskom istinoma koja proizlazi od Gospoda, a stoga i celo nebo, a posebno dva unutrašnja neba. Razlog za ovo je, što anđeli nisu anđeli zbog propriuma, nego zbog Božanskog dobra i Božanske istine koju primaju; jer Božansko kod njih, ili koje oni primaju, čini ih anđelima, i čini da se nebo naziva nebom zbog njih (kao što se može vidti u djelu Nebo i Pakao, br. Br. 2-12, i 51-86).

3 Da posred, ili po sredini, označava najdublje a otuda i celo, jasno je iz mnogih odlomaka u Reči; ali prvo će se nešto reći da bi se objasnilo kako to da posred, jer označava najdublje, označava i ono što je celo. Ovo se može ilustrovati upoređenjem sa svetlošću, sa suncem, sa rasporedom svih u nebesima, kao i s onima koji pripadaju crkvi na zemlji. Upoređenjem sa svetlošću, ovako: Svetlost u sredini širi se okolo, ili od središta, u obode u svakom pravcu; i pošto se širi iz najdubljeg, i ispunjava prostor okolo, stoga se sa, u sred, označava i celina. Upređenjem sa suncem: Sunce je u sredini jer je ono središta svemira; a pošto je od njega toplina i svetlost u njegovom svetu, stoga se suncem u sredini označava njegovo prisustvo u svakom pravcu, ili u celini. Upoređenjem s rasporedom svih u nebesima: Postoje tri neba, a najdublje nebo je treće nebo; ovo se uliva (utiče) u

41

dva niža neba, i čini ih jedim preko komunikacije, što se izvodi influksom od najdubljeg; u svakom nebeskom društvu postoji najdublje, koje je najsavršenije; stoga oni koji su okolo u tome društvu , oni su u svetlosti i inteligenciji, u skladu sa stepenom razdaljne od najdubljeg (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 43,50,89). Upoređenjem s onima koji su u crkvi na zemlji: Gospodova crkva je proširena po celom svetu, ali najdublja je gde je Gospod poznat i priznat, i gdje je Reč; iz toga najdubljeg, svetlost i inteligencija prostiru se prema svima koji su okolo i koji pripadaju crkvi, ali ovo prostiranje svetlosti i inteligecije dešava se u nebu (o kojoj okolnosti, vidi delo Nebo i Pakao, br. 308). Iz svih ovih stvari očito je da posred, ili u sredini, jer označava najdublje, označava i ono što je celo. Stoga je očito šta je označeno sa, I gle, na sred prijestola četiri životinje, i posred starješina Jagnje zaklano, naime, označava Gospoda kao Njegovo Božansko Ljudsko, u celom nebu, a posebno u najdubljim nebesima.

4 Posred, tako isto, označava i najdublje, a otuda i celo, u mnogim odlomcima Reči, kao u sledećim. Kod Isaije:

Klikuj i pjevaj, koja sjediš u Sionu, jer velik je svetac Izrailjev posred tebe (XII, 6).

Koja sjediš u Sionu označava isto kao i kći Sionska, naime, nebesku crkvu, ili crkvu u kojoj je dobro ljubavi ka Gospodu; velik je svetac Izrailjev posred tebe, označava Gospoda, da je On svuda i kroz celinu.

Kod Davida:

5 Kazujemo, o Bože, milost tvoju usred hrama tvojega. Kao što je ime tvoje, Bože, tako je i hvala tvoja na krajevima zemaljskim (Psalam XLVIII, 9,10).

Hramom se označava crkva, koja je u istinama od dobra, koja se naziva duhovnom crkvom; posred njega, označava najdublje, a otuda i u celini njegovoj; stoga se kaže, Kao što je ime tvoje, tako je i hvala tvoja na krajevima zemaljskim. Na krajevima zemaljskim, označava sve do poslednjih stvari crkve, gde zemlja označava crkvu.

Kod istoga:

6 Bože, care moj, koji od starine tvoriš spasenje posred zemlje! (Psalam LXXIV, 12).

Tvoriti spasenje posred zemlje, označava u svakom pravcu.

Kod istoga;

42

7 Bog stade na saboru Božijem, usred bogova izreče sud (Psalam LXXXII, 1).

Božiji zbor, označava nebo; posred bogova, označava kod svih anđela tamo, stoga u celom nebu; jer se anđeli nazivaju bogovima zbog Božanske istine koju primaju od Gospoda, jer Bog u Reči označava Gospoda kao Božansku istinu koja proističe od Njega, i koja sačinjava nebo (kao što se može videti gore, br. 24,130,220,222,302).

Kod Mojsija:

8 Evo, šaljem anđela svojega pred tobom: Čuvaj ga se, jer je moje ime posred njega (Izlazak XXIII, 20,21).

Anđelom se ovde, u najvišem smislu, označava Gospod; Moje je ime posred njega, označava da su svo Božansko dobro i Božanska istina u Njemu (kao što se može videti gore, br. 102,135,224).

Kod Luke:

9 Tada, koji budu u Judeji, neka bježe u gore, i koji budu posred grada, neka izlaze na polje (XXI, 21).

Ovdje se govori o svršetku vremena, čime se označava poslednje vrijeme crkve kada dolazi do suda. Judejom se ne misli na Judeju, nego na crkvu; a gorama se ne misli na gore, nego na dobro ljubavi ka Gospodu, a pošto se ove stvari kažu o kraju crkve, jasno je šta je označeno sa, Koji budu u Judeji, neka bježe u gore, i koji budu posred grada, neka izlaze na polje; naime, kada dođe do suda, svi oni koji pripadaju crkvi koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, biće spaseni.

Kod Isaije:

10 U to će vrijeme Izrailj biti treći s Egipćanima i s Asircima, i biće blagoslov posred zemlje. Jer će ih blagosloviti Jehova nad vojskama govoreći: da je blagosloven moj narod Misirski, i Asirski, djelo ruku mojih, i našljedstvo moje, Izrailj (XIX, 24,25).

Izrailjem se označava Duhovno crkve; Asirijom, Racionalno njenih ljudi; a Egiptom, poznavanja i znanja. Otuda se vidi šta je označeno Izrailjem koji je treći s Egiptom i Asirijom, i blagoslovom posred zemlje; naime, da će Duhovno biti svuda tamo, kao i Racionalno i Spoznajno i Znanstveno; jer kad je Duhovno, koje je istina od dobra, najdublje, tada isto tako je Racionalno, koje je iz toga, duhovno takođe, a tako isto

43

i Spoznajno i Znanstveno; jer oba su stvorena od najdubljeg, koje je istina od dobra ili Duhovno.

Kod Jeremije:

11 Radi proroka puca srce posred mene, trepeću sve kosti moje (XXIII, 9).

Srce koje puca posred mene, označava tugu najdublju do poslednjih stvari, ili svuda kroz celinu; stoga se kaže, Trepeću sve kosti moje, gde kosti označavaju poslenjetvari. U sledećim odlomcima, tako isto, posred, označava u celom, ili kroz celo.

Kod Isaije:

12 Jer će biti posred zemlje i u narodima kao kad se oberu masline, i kao kad se paljetkuje poslije berbe (XXIV, 13).

Ove se stvari kažu o crkvi opustošenoj u pogledu dobra i istine, u kojoj ima samo zla i obmane. Posred zemlje, označava kroz celu crkvu ima samo zla; i posred naroda, označava kroz clinu njenu je obmana; stoga se upoređuje branjem (tresenjem) maslina, i pabirčenjem onoga što je preostalo kad je berba završena, gde maslinovo drvo označava dobro crkve, berba njenu istinu, a tresenje i pabirčenje označavaju pustošenje.

Kod Davida:

13 Izmišljaju zločine; a što je posred čovjeka/duboko je (Psalam LXIV, 6).

Posred čoveka, označava Intelektualno, gde treba da bude istina, i srce koje označava Voljno, gde treba da bude dobro; u ovom slučaju, oba su izokrenuta, drugo u zlo, a prvo u obmanu.

Kod istoga:

14 Jer nema u ustima njihovijem istine; posred njih je nevaljalstvo (Psalam V, 9).

Kod istoga:

Ustima blagosiljaju, a posred u srcu kunu (Psalam LXII, 4).

Kod istoga:

Bezakoniku je bezbožna riječ posred srca, nema straha od Boga pred očima njegovijem (Psalam XXXVI, 1).

44

Kod Jeremije:

Uče jezik svoj da govore laž; oni su usred prevare; radi prevare neće da znaju za me (IX, 5,6).

U ovim odlomcima, pored ostalih, posred, označava u celini jer je u najdubljem: jer ono što je u najdubljem, to je i u celini; jer od najdubljeg sve druge stvari se stvaraju i izvode, kao telo iz duše. Najdublje u bilo čemu, to je ono što se naziva dušom. Na primer: najdublje u čoveku je njegova volja i razum iz nje, pa kakva je volja i razum iz nje, takav je celi čovek; isto tako, najdublje u čoveku je njegova ljubav i vera iz nje, pa kakva je njegova ljubav i vera iz nje, takav je i celi čovek.

15 Da je celi čovek onakav kakvo je njegovo najdublje ili njegovo posred, označeno je i Gospodovm rečima kod Mateja:

Svijeća je tijelu oko. Ako, dakle, oko tvoje bude zdravo /dobro/, cijelo tijelo tvoje svijetlo će biti; ako li oko tvoje kvarno bude, sve će tijelo tvoje tamno da bude (VI, 22,23).

Okom se označava razumevanje čovekovo (kao što se može videti gore, br. 37,152), koje, ako je zdravo, to jest, ako je od istina koje su od dobra, tada je celi čovek takav, što je označeno time /što se kaže/ da će celo telo biti puno svetla; ali, s druge strane, ako je razumevanje od obmana od zla, tada je celi čovjek takav, što se označava celim čovekom punim tame. Oko se naziva zdravim /dobrim/, ali u izvornom jeziku, kaže se pojedino oko, a pojedino je ono što je jedno; a jedno je kada je istina od dobra, ili razumevanje od volje. Desnim se okom označava razumevanje istine, koje, ako čine jedno, sačinjavaju jedno oko, stoga zdravo oko.

314. Stajaše jagnje. Da ovo označava Gospoda kao Božansko Ljudsko, vidi se iz značenja jagnjeta, kada se govori o Gospodu, što označava Njega kao Božansko Ljudsko. Gospod se kao Božansko Ljudsko naziva jagnjetom, jer jagnje označava dobro nevinosti, a dobro nevinosti je samo dobro neba koje proističe od Gospoda; i koliko anđeli primaju ovo dobro, toliko su anđeli. Ovo je vladajuće dobro kod anđela trećeg ili najdubljeg neba; stoga oni koji su u tome nebu, pokazuju se kao mala deca pred očima drugih anđela. Šta je dobro nevinsioti, i da su anđeli neba u toj nevinosti, može se videti u delu Nebo i Pakao, u članku u kome se govori o Stanju Nevinosti Aneđela Neba (br. 276-283, tako isto br. 285,288,341,382). U svetu se veruje da se Gospod naziva jagnjetom zato što je neprekidna žrtva, ili ono što se prinosilo svaki dan, večerom i jutrom, bili jaganjci; a posebno na dan pashe

45

kada su jeli jagnje; a i to što je Gospod dozvolio da bude prinesen na žrtvu. Ali ovaj razlog, da je bio tako nazvan u svetu, je radi onih koji ne misle iznad smisla slova Reči; međutim, u nebu ovako nešto se ne opaža kada se govori o Gospodu; nega kada se pomene jagnje ili se čita o njemu u Reči, anđeli, pošto su svi u duhovnom smislu Reči, opažaju dobro nevinosti; i da se ovako Gospod nazove, oni opažaju Njegovo Božansko Ljudsko, a u isto vreme dobro nevinosti koje je od Njega. Znam da je teško poverovati da je ovako, ali to je ipak istina.

2 Da jagnje, u Reči, označava dobro nevinosti, i, kada se to odnosi na Gospoda, označava Njegovo Božansko Ljudsko, vidi se iz sledećih odlomaka.

Kod Isaije:

Evo, Gospod Jehova ide u sili. Kao pastir pašće stado svoje, u naručje svoje sabraće jaganjce, i u njedrima će ih nositi, i dojilice će voditi polako (XL, 10,11).

Ovo se kaže o Gospodovom dolasku; stadom koje će Gospod pasti kao pastir, označavaju se oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; a jaganjcima koje će sabrati u Svoje naručje, označavaju se oni koji su u ljubavi prema Njemu. Ova je ljubav, usko gledano, nevinost, stoga, svi koji su u nebu, svi su u nebu nevinosti, koje je treće nebo; i pošto se ta ljubav označava jaganjcima, stoga se kaže, On će dojilice voditi polako. Dojilicama i malom decom u Reči označavaju se oni koji su u nevinosti, kao što se može videti u delu Nebo i Pakao (br. 277,280,329-345).

Kod istoga:

3 I vuk će boraviti s jagnjetom, i ris će ležati s jaretom, tele i lavić i ugojeno živinče biće zajedno, i malo dijete vodiće ih. I krava i medvjedica zajedno će pasti, mladun

ad njihova ležaće zajedno, i lav će jesti slamu kao vo. I dijete koje sisa igraće se s rupom aspidinom, i dijete odbijeno o sise zavlačiće ruku svoju u rupu zmije vasilinske (XI, 6-8).

Ove se stvari kažu o Gospodovom dolasku, i o Njegoom carstvu, kao i o onima u njemu koji su u dobru nevinosti, da nema ničega da se plaše od paklova i zala iz njih, jer ih Gospod štiti. Ovde se opisuje Gospodovo carsvo, preko nevinosti raznih vrsta, kao i onim što je suprotno od čega će biti odbranjeni; jagnje označava nevinsot drugiog stepena, čemu je suprotnost ris (leopard); tele označava nevinost posledje stepena, čemu je suprotnost mladi lav . (Da jagnje, jare,i ovce, i tele, označavaju tri stepena nevinosti, može se videti, br. 10,132.) Nevinost najdubljega

46

stepena je ona koja pripada onima koji su u trećem ili najdubljem nebu, a njegovo se dobro naziva nebeskim dobrom; nevinost drugoga stepena je ona kojia pripada onima koji su u drugom ili srednjem nebu, a njegovom dobru se naziva duhovno dobro; a nevinost poslednjeg neba, i njegovo dobro naziva se prirodno-duhovnim dobrom. (Da su svi koji su u nebesima u nekom dobru nevinosti, može se videti, br. 4797.) Pošto se u pogledu dobara nevinosti ovako opisuju, stoga se kaže , I malo dijete će ih voditi, tako isto, dijete koje sisa igra

e se s rupom aspidinom, i dijete odbijeno od sise zavlačiće ruku svoju u rupu zmije vasilinske. Detetom koje sisa i onim koje je odbijeno od sise, označavaju se ti stepeni nevinosti. (Da dete označava stepen nevinosti, vidi br. 430,5236; da dete koje sisa ili dete najranije dobi, i dete odbijeno od sise, označavaju drugo doba, vidi br. 3183, 4563, 5608, 6740, 6745.)

4 Zato što jagnje označava nevinost ili one koji su nevini, a vuk one koji su suprotno od nevinsoti, stoga se na drugome mestu kaže kod istoga proroka:

Vuk i jagnje zajedno će pasti, i lav će jesti slamu kao vo; neće uditi ni potirati na svoj svetoj gori mojoj (LXV, 25).

Sveta gora označava nebo, posebno najdublje nebo; zbog toga je Goposd rekao sedamdesetorici koje je poslao,

Šaljem vas kao jaganjce među vukove (Luka X, 3).

3 Pošto jaganjci označavaju one koji su u ljubavi prema Gospodu, koja je ljubav jedno s nevinošću, i pošto ovce označavaju one koji su u ljubavi prema bližnjem, koja je ljubav prema bližnjem, stoga je Gospod rekao Petru,

Sinome, sine Jonin, voliš li me? A on mu reče, Da, Gospode, Ti znaš da te volim, A on mu reče: pasi jaganjce moje; a poslije; Pasi ovce moje (Jovan XXI, 15-17).

Ove su stvari rečene Petru, jer se njime označava istina od dobra, ili vera od ljubavi prema bližnjem, a istina od dobra poučava; pasti označava poučavati.

Kod Jezikilja:

6 Arapi i svi knezovi Kidarski trgovahu s tobom; s jaganjcima i ovnovima i jarcima dolažahu na sajmove tvoje (XXVI, 21).

Ovo se kaže o Tiru, kojim se označavaju poznavanja istine i dobra. Arapima i knezovima Kidarskim, s kojima su trgovali, označavaju oni koji su u istinama i

47

dobrima od poznavanja; a trgovcima se označavaju oni koji komuniciraju i uče ih; jaganjcima, ovnovima i jarcima, označavaju se tri stepena nevinosti, slično jaganjcima, ovnovima, i teladima. Da se ovima označavaju tri stepena nevinosti, može se videti, br. 10042,10132.

I kod Mojsija:

7 Vođaše ga na visine zemaljske da jede rod poljski, i davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena. Maslo od krava i mlijeko od ovaca s pretilinom od jaganjaca i ovnova Vasanskih i jaraca, sa srcem zrna pšenišnih, i pio si vino, krv od grožđa (Zak. Ponov. XXXII, 13,14).

Ove se stvari kažu o ustanovljenju Drevne Crkve koja je bila prva posle potopa, a ovim se stvarima opisuju razne vrste dobra; ali stoga što bi bez objašnjenja samo malo ljudi ovo razumelo, biće rečeno nekoliko reči. Voditi na visine zemaljske označava da je inteligencija onih koji su pripadali toj crkvi, bila unutrašnja; jesti plod zemaljski, označava da su bili poučavani u svakoj istini i dobru; ulje iz kamena, označava da su imali i duhovno dobro preko istina; med i ulje označavaju ta dobra, a kamen, tvrd kamen (kresivo)i stena , označavaju istine. Maslo od ovaca, i mleko od krava, označavaju dobro spoljašnje i unutrašnje istine; pretilina jaganjaca, i ovnova Vasanskih, i jaraca, označava dobra nevinosti tri stepena (kao što je pomenuto gore); pretilina bubrega (srca) pšeničnih, i krv od grožđa, označavaju da su imali pravo dobro i pravu istinu.

Kod Isaije:

8 Mač je Jehovin pun krvi i tovan od pretiline, od krvi jagnjeće i jarčije, od pretiline bubrega ovnujskih (XXXIV, 6).

I ovdje se jaganjcima, ovnovima, i jarcima, označavaju tri stepena dobra neviniosti (pomenutih gore); ali ovde se govori o njihovom razaranju od strane obmana od zla; jer mač označava obmanu koja razara istinu i dobro; krv, koje je pun, označava razaranje.

9 Zato što jagnje označava nevinost, koja je, gledano usko, ljubav prema Gospodu, stoga se jagnjetom, u najvišem smislu, označava Gospod kao Božansko Ljudsko, jer je Gospod u tome pogledu bio Nevinost sama; kao što se može videti u sledećim odlomcima. Kod Isaije:

Mučen bi i zlostavljen, ali ne otvori usta svojih; kao jagnje na zaklanje vođen bi i kao ovca nijema pred onijem koji je striže ne otvori usta svojih (LIII, 7).

48

Kod istoga:

Šaljite jaganjce gospodaru zemaljskom, od Sile do pustinje, ka gori kćeri Sionske (XVI.1).

Kod Jovana:

Jovan vidje Isusa gdje ide k njemu, i reče: gle, jagnje Božije koje uze na se grijehe svijeta. A poslije vidjevši Isusa gde ide, reče, Evo, jagnje Božije (I, 29,36).

U Apokalipsi:

Jer jagnje, koje je nasred prijestola, pašće ih, i uputiće ih na izvore vode žive (VII, 17).

I na drugiome mestu:

I oni ga pobijediše krvlju jagnjetovom i riječju svjedočanstva svojega, i ne mariše za život svoj (XII, 11).

pored mnogih drugih mesta u Apokalipsi (kao pogl. XIII, 8; XIV, 1,4; XVII, 7,9; XXII, 1,3).

10 Zato što žrtve paljenice i ponude označavaju svo reprezentativno bogoštovanje od dobra ljubavi i od njihovih istina, žrtve paljenice od dobra ljubavi, a ponude posebno od njihovih istina, stoga,

Svakoga dana , večerom i jutrom, prinosili su se jaganjci na žrtvu (Izlazak XXIX, 38-43; Brojevi XXVIII, 1-9).

Na svaki Sabat, dva jagnjeta, pored neprekidnih žrtava paljenica (Brojevi XXVIII, 9,10).

Na početku mjeseca , sedam jaganjaca (Brojevi XXVIII, 11-15.

Na sličan način, na dan prvih plodova (Brojevi XXVIII, 26 dio kraja).

Na sličan način, sedmog mjeseca kad je bio sveti zbor (Brojevi XXIX, 1-7).

Na sličan način, sedam jaganjaca svakoga dana pashe, pored dva teleta, jednog ovna, i jednog jarca (Brojevi XXVIII, 16-24).

Žrtve paljenice bile su sedam jaganjaca, jer se sa sedam označava sve i potpuno, a to se kaže za ono što je sveto; a kaže se i zato što se žrtvama paljenicama uopšte

49

označavalo bogoštovanje Gospoda od dobra ljubavi, a dobro ljubavi prema Gospodu od Gospoda je suštinsko dobro nevinosti, a jaganjcima, u najvišem smislu, bio je označen Gospod kao Božansko Ljudsko. (Da su žrtve paljenice označavale svo bogoštovanje zasnovano na dobru ljubavi od Gospoda prema Gospodu, može se videti, br. 923,6905,8636,10042.) Zbog ove reprezentacije pashalna večera s jagnjetm ili jaretom bila je ustanovljena (Izlazak XII, 1-29); jer se svetkovinom pashe pretpostavljala slava Gospodovog Ljudskog (kao što se može videti, br. 10655). Zato što mala deca označavaju nevinost, stoga je bilo naređeno da

i kad se navrše dani čišćenja njezina, neka donesu svešteniku jagnje od godine dana za žrtvu paljenicu i golupče ii grlicu za žrtvu radi grijeha. Ako se ne može uzeti jagnje, neka uzme dvije grlice ili dva golubića (Levitska XII, 6,8).

Golubićma i grlicama označava se isto što i jaganjcima, naime, nevinost.

315. Kao zaklano. Da ovo označava da je ipak priznato od malo njih, vidi se iz zna

enja biti kao zaklan, kada se govori o Gospodu, što označava to što On nije priznat; u sadašnjem slučaju, to što nije priznat kao Božankso ljudsko, jer se kaže, jagnje stajaše kao zaklano, a jagnjetom se označava Gospod kao Božansko Ljudsko (kao što je bilo pokazano gore, br. 314). Slučaj je sličan s onim što je rečeno o Gospodu (I, 18), i bješe mrtav, čime se označava da je bio odbačen (o čemu vidi gore, br. 83). Sa biti kao zaklan, u duhovnom ili unutrašnjem smislu, ne označava se zaklan u pogledu tela nego u pogledu duše; a čovek je zaklan u pogledu duše kada više nije u dobru i veri, jer tada nama duhovnog života, nego umesto toga ima smrt, koja se naziva duhovnom smrću; ali kad se zaklan pomene u vezi sa Gospodom, ne označava ovo, jer je Gospod život sami, i svakome daje duhovni život; nego to znači ili da je On odbačen, ili da On nije priznavan; jer, kod onih koji ne priznaju Njega, On je kao niko, a osobito kod onih koji ga odriču. Gospod Sam je doista priznat u crkvi, a isto tako i Njegovo Božansko, ali u pogledu Ljudskog, samo kao čovek, a ne kao Bog; otuda to da Njegovo Božansko Ljudsko nije priznato; a to je, međutim, ono što je označeno jagnjetom koje stoji kao zaklano. Ali da je Gospod i u pogledu Ljudskog, Bog, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima (br. 280-310); i videće se na kraju ovoga dela, gde će se jasno pokazati.

50

2 Oni koji misle samo od smisla slova Reči, a ne u isto vreme od doktrine prave istine, pretpostavljaju da biti kao zaklan u Reči označava biti zaklan kao telo; ali tu se označava biti zaklan u duši, što će se pokazati iz odlomaka koji će se ubrzo navesti. Jer se priznaje da je Reč u svojoj osnovi duhovna, iako je u smislu slova prirodna; stoga biti zaklan duhovno je nestati kao duša, kao što je slučaj s onima koji ne primaju nebeski život, koji se naziva večnim životom, ili prosto životom, i koji umesto toga imaju smrt, što je osuda. A pošto se ovo priznaje, to sledi da biti zaklan u Reči označava nestati zbog obmana i zala. Ali za Gospoda se kaže da je duhovno zaklan kada se istina odriče i dobro odbacuje, pošto su ovi od Njega; a među ovima On nije priznat; jer onaj koji odriče i poriče ono što je od Njega, tako isto odriče i odbacuje Njega, jer Gospod je kod čoveka u Svojim vlastitim istinama i dobrima.

3 Ali ovde se govori o Njegovom Božanskom Ljudskom; da ono još uvek nije priznato, poznato je. Pomenuću razloge: jedan je, što je pontifikalna nacija prenela na svog Primata su Božansku moć, koja je Gospodova čak i u Ljudskom, ne želeći da čuje da je ono bilo Božansko, jer je od Njegovog Ljudskog. Drugi je razlog, što su oni, koji ne pripadaju toj naciji, učinili od vere same jedino sredstvo spasavanja, a ne ljubav prema bližnjemu; a oni koji to čine, mogu da opažaju Gospodovo Ljudsko samo kao ljudsko nekog drugog čoveka; stoga oni ostaju slepi u doktrini Trojice iz Atanasijevog verovanja, i ne mogu da se prosvetle.

4 Da biti zaklan u Reči označava biti duhovno zaklan, vidi se iz sledećih odlomaka.

Kod Isaije:

Ti si kao gadna grana, kao haljina zaklanijeh, probodenih mačem; jer si narod svoj ubio. Pripravi pokolj sinovima svojima (XIV, 19-21).

Ove se stvari kažu o Vavilonu, kojim se označava profanacija dobra i istine, a otuda i razaranje crkve. To se upoređuje sa haljinom zaklanih koji su probodeni mačem, jer haljina zaklanih označava gadnu obmanu, kaljanje i razbijanje stvari crkve, za koje se stoga kaže biti proboden mačem, jer mač označava obmanu koja razara istinu. Zbog toga se kaže, jer si zemlju svoju razorio, i narod svoj ubio. Zemljom se označava crkva, a narodom oni koji su u istinama, koji se ubijaju tako što ih obmane razaraju. Pripremi pokolj za sinove svoje, označava da da njihove obmane treba da budu razorene, gde sinovi označavaju obmane.

Kod Jeremije:

51

Pobijenijeh od Jehove biće u taj dan od jednga kraja zemlje do drugoga (XXV, 33).

Pobijeni (zaklani) od Jehove od jednog do drugog kraja zemlje, označavaju one kod kojih su sve istine crkve razorene obmanama; pobijeni (zaklani) od Jehove označavaju one u kojima su razorene; od jednoga kraja zemlje do drugoga kraja, označava sve stvari crkve.

Kod istoga:

6 Zato predaj sinove njihove gladi i učini da izginu od mača, i žene njihove da budu sirote i udove, i muževi njihovi da postanu rijetki, ubijeni smrću, njihovi mladići posječeni mačem u ratu (XVIII, 21).

Predati sinove svoje gladi, i učiniti da padnu od mača, označava ugasiti istine crkve nedostatkom poznavanja istine i preko obmana; sinovi označavaju istine, a glad označava nedostatak poznavanja , dok mač označava obmanu koja razara istinu. da ljudi postanu rijetki, jer su pobijeni smrću, označava da nema osećanja za istinu, a zbog toga ni mudrosti (kao što se može videti gore, br. 280). Njihovi mladići pobijeni mačem u ratu, označava, zato što su istine razorene napadima obmana; mladići označavaju istine, mač označava obmanu koja razara; a rat označava njen napad.

Kod Jezekilja:

7 Prođi posred Jerusalima, i pobijte, neka ne žali oko vaše niti se smilujte; starce i mladiće i djevojke i djecu i žene pobijte da se istrijebe: ali na kome bude znak, k njemu ne pristupajte (IX, 5,6).

Ove reči govori čovek obučen u lanene haljine, ili anđeo drugim anđelima, a čuo ih je prorok. Ovo ne znači da treba da prođu kroz Jerusalim, da treba da pobiju starce, mladiće, devojke, i decu da se istrebe; nego se Jerusalimom označava crkva u pogledu doktrine, a koja je potpuno opustošena u pogledu svih dobara i istina koje je sačinjavaju. Starcem se označava mudrost koja pripada dobru; mladićem, inteligencija koja pripada istini; devojkom, njegovo osećanje; a detetom, svako dobro i istina koji rastu, osobito dobro nevinosti, pomoću kojega se sve stvari u crkvi kod čoveka rađaju. Čovekom na kojemu bude znak, i kojemu da ne pristupaju, označava se istina od dobra.

Kod istoga:

52

8 A ljudstvo će ih zasuti kamenjem, i isjeći će ih mačevima svojim; sinove će njihove i kćeri pobiti, i kuće njihove ognjem spaliti (XXIII, 47).

Ove se stvari kažu o Samariji i Jerusalimu, koji se tamo nazivaju Ola i Oliva, kojima su označene duhovne i nebeske crkve, u sadašnjem slučaju, crkve koje su opustošene obmanama i zlima. Zasuti kamenjem, i iseći mačevima, označava razaranje istina od obmana; jer kamenovanje označava kaznu i smrt, zbog nasilja protivu Božanske istine, slično probadanju mačevima. Pobiti sinove i kćeri, označava razoriti sve istine i dobra, gde sinovi označavaju istine, a devojke dobra. A sagoreti kuće ognjem, označava razoriti sve stvari ljubavi i ljubavi prema bližnjem, zlima ljubavi prema sebi i svetu; kuće označavaju unutrašnje stvari čovekove, stoga one koje pripadaju njegovoj ljubavi; ovde, da se razaraju one stvari koje označavaju ljubav u oba smisla.

Kod Jeremije:

8 Leže na zemlji po ulicama djeca i starci, djevojke moje i mladići moji padoše od mača; pobio si ih u dan gnjeva svojega i poklao ne žaleći (II, 21).

I ovde se govori o opustošenoj crkvi. Ležati na zemlji i po ulicama, označava, biti razoren od zala i obmana. Dečak i starac, devojke i mladići, koji su pali od mača, označavaju, ovde kao i gore, sva dobra i istine zajedno s inteligencijom i mudrošću. Njihovo se istrebljivanje označava sa, Pobio si ih u dan gnjeva svojega i poklao ne žaleći; dan gneva označava poslednje stanje crkve, kada dolazi do suda. Jehovi se pripisuje da on ubiija; ali ovo sam čovek čini sebi. To je u karakteru smisla slova da se Jehovi pripisuje ono što čovek sam čini (kao što se može videti, br. 2447,5798,6071,6991,6997,7533,7632,9010,10431).

Kod Amosa:

10 I istrijebiću sudiju iz Moava, i sve njegove knezove pobiću kod njega (II, 2,3).

Moavom se , u Reči, označavaju oni koji preljubočine dobra crkve; sudijom koji

e biti istrebljen, i knezovima koji će biti pobijeni, označavaju se dobra koja su preljubočinjena, i istine koje su falsifikovane, gde sudija označava dobro, a knez označava istinu.

Kod Zaharije:

53

11 Stoji jauk pastira, jer se zatre slava njihova. Ovako veli Jehova Bog moj: pasi ovce klanice, koje ubijaju oni koji ih drže. I pasoh ovce klanice, nevoljne od stada, i uzev dva štapa nazvah jedan blagost, a drugi nazvah sveza, i pasoh stado ( XI, 3-5,7).

Ovcama klanicama, koje kolju oni koji ih drže, označavaju se oni koji su u dobru, a koji su zavedeni obmanama doktrine; nazivaju se ovcama oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; pastiri su oni koji naučavaju istine, i time vode u dobro.

Kod Davida:

12 A ubijaju nas za tebe svaki dan; s nama postupaju kao s ovcama klanicama. Probudi se, nemoj nas odbaciti za svagda (Psalam XLIV,22,23).

Ubijaju nas savki dan označava, da sami od sebe neprekidno padamo u obmane, i one nas zavode, posebno u vreme kad obmane vladaju; otuda se vidi šta je označeno stadom koje ubijaju. Želja da nas Gospod izbavi iz toga, označena je sa, Probudi se, o Gospode, nemoj nas odbaciti za svagda.

Kod Jezekilja:

13 Oni će istrgnuti mačeve svoje na ljepotu mudrosti tvoje, i ubiće svjetlost tvoju. Svaliće te u jamu i umrijećeš usred mora smrću pobijenijeh (XXVIII, 7,8).

Ove se stvari kažu o knezu Tirskom, kojim se označava inteligencija od poznavanja istine, ovde onih koje su ugašene obmanama. Istrgnuti mačeve na lepotu mudrosti tvoje, označava njegovo gašenje pod obmanama; svaliti u jamu, označava utopiti se u njih ; umrijeti smrću pobijenih, označava razaranje i osudu; pobijeni označavaju one kod kojih je sva istina ugašena (kao što se može videti, br. 4503,9262), a smrt označava osudu.

Kod Isaije:

14 Je li ga udario onako kako je udario one koji njega udariše, je li ga ubio onako kako su ubijeni oni koje je ubio? (XXVI, 7).

Ove se stvari kažu za Jakova i za Izrailja, kojima se označava crkva; Jakovom spoljašnja crkva, a Izrailjem unutrašnja. Iskušenja onih koji pripadaju crkvi ovako se opisuju, što je označeno sa, Je li ga udario onako kako je udario one koji njega udariše, a pokolj ubijenih označava istrebljenje zbog obmana.

Pokolj označava istrebljenje i na drugim mestima kod istoga:

54

15 Kad bude pokolj veliki, kad padaju kule (XXX, 25).

Dan velikoga pokolja označava Poslednji Sud, kada zli primaju osudu i nestaju; kule označavaju doktrine obmane.

Kod istoga:

16 Ubiću tvoj korijen glađu, a oni će pobiti ostatak (XIV, 30).

Ove se stvari kažu o Filistiji, kojom se označava istina bez dobra, ili vera bez ljubavi prema bližnjem. Ubiti koren glađu, označava nestati potpuno jer nema dobra; koren označava sve od čega nešto živi; stoga se kaže, on će pobiti ostatak tvoj; ostatkom se označava sve što je ostalo od crkve.

Kod Jeremije:

17 Čujem glas kćeri Sionske, koja rida, pruža ruke svoje govoreći: teško meni, jer mi nestaje duše od ubilaca (V, 31).

Ovako se opisuje tuga crkve koja pada od istina u obmane. Kći Sionska označava crkvu, Ona rida i pruža ruke svoje, označava tugu; jer mi nestaje duše od ubilaca, označava, da pomoću obmana koje gase duhovni život, gde ubice označavaju te obmane.

Kod Isaije:

18 Gle, Jehova izlazi s mjesta svojega, da pohodi stanovnike zemaljske i bezakonje njihovo, i zemlja će otkriti krvi svoje, i neće više pokrivati pobijenijeh svojih (XXVI, 21).

Ovo se kaže o pohođenju ili sudu, kada će se bezakonja otkriti, što je označeno sa, Zemlja će otkriti krvi svoje, i neće više pokrivati pobijenijeh svojih; zemlja označava crkvu, ovde zlo koje je u njoj; krvi označavaju zla koja su razorila njena dobra; a pobijeni označavaju obmane koje razaraju njene istine; stoga, da li se kaže pobijeni označavaju obmane, ili one koji su u obmanama , to je ista stvar, jer oni su u obmanama , i obmane u njima, a obmane u njima razaraju.

Isto je označeno pobijenima i na drugim mestima kod Isaije:

Što ćete činiti u dan pohođenja i pustošenja? Da se ne bi unizili među roblje i među pobijene pali (X, 3,4).

Isto tako u Apokalipsi:

55

I u njemu /u Vavilonu/ se nađe krv proročka i svetijeh, i sviju koji su pobijeni u zemlji (X, 3,4).

Šta je označeno ovim rečima, videće se u onome što dolazi posle.

Kod Isaije:

19 I pohodiću vaseljenu za zloću, i bezbožnike za bezakonje; i ukinuću razmetanje oholijeh, i ponos silnijeh oboriću; i ko se god nađe, biće proboden (XIII, 11,15).

Ovo se kaže za Vavilon. I ko god se nađe, biće proboden, označava da će nestati zbog zloće; i koji se god skupe, poginuće od mača, označava da će nestati zbog obmane.

Kod Mateje:

20 Tada će vas predati na muke, i pobiće vas, i svi će narodi omrznuti na vas (XXIV, 9).

Kod Jovana:

Izgoniće vas iz zbornica; i doći će vrijeme kad će svaki koji vas ubije misliti da Bogu službu čini (XVI, 2,3).

Ovo je rečeo učenicima; a učenicima se u duhovno-reprezentativnom smislu označavaju sve istine i dobra crkve; otuda je očito, na šta se misli u tome smislu sa, oni će ih ubijati, naime, da će oni tada razoriti istine i dobra crkve.

Kod Marka:

21 I predaće brat brata na smrt, i otac sina, i ustaće deca na roditelje i pobiće ih (XIII, 12).

Svršetak vremena je poslednje vreme crkve, kad će obmane razoriti istine, a zla razoriti dobra. Bratom, ocem, i decom ovde se označavaju ne brat, otac, deca, nego obmana i istina, kao i dobro i zlo. Da će brat predati brata na smrt, označava da će obmana razoriti dobro, osobito da će vera sama razbiti ljubav prema bližnjem, jer se vera u Reči naziva bratom ljubavi prema bližnjem. Da će otac predavati decu na smrt, označava da će dobro crkve nestati zbog obmana od zla; otac označava dobro crkve, a deca označavaju obmane od zla. Da će deca ustati protivu svojih roditelja i ubijati ih, označava da će obmane od zla napadati dobra i istine crkve, i razoriti ih.

56

Kod Luke:

22 Čovjek koji posadi vinograd, posla slugu vinogradarima da mu dadu od roda vinogradskoga; ali ovi ga izbiše, i poslaše prazna. I posla opet drugoga slugu: a oni i onoga izbiše i osramotiše poslavši prazna; i opet posla trećega; a oni i onoga raniše , i istjeraše. Onda reče gospodar vinogradarima: šta ću učiniti? Da pošaljem sina svojega ljubljenoga; eda se kako zastide kad ga vide. A vinogradari vidjevši ga u sebi rekoše: ovo je našljednik; hodite da ga ubijemo da naše bude dostojanje. I izvedoše ga na polje iz vinograda i ubiše (XX,10-16; Marko XII, 2-9).

Ove se stvari kažu o crkvi koja je bila ustanovljena kod Jevreja, i ovime se opisuju izokretanja i falsifikovanja svake istine koju su imali iz Reči, predajama i primenama na sebe. A svaka pojedinost tamo sadrži duhovni smisao; jer što god da je Gospod govorio, govorio je i duhovno, jer je dolazilo od Božanskog. Vinogradom koji je čovek posadio, označava se crkva koja je u istinama; slugama koji su poslani tri puta, misli se na Reč koja im je bila data, preko Mojsija i proroka; tri puta se pominje, jer tri označava ono što je potpuno i kompletno; da su ih istukli, ranili, i poslali praznima natrag iz vinograda, označava da su falsifikovali i izokrenuli istine koje su bile tamo; vratiti ih prazne iz vinograda, označava da su lišili Reč njenih dobara i istina. Voljenim sinom označava se Gospod kao Božanska istina, koji se zbog toga naziva Rečju; da su ga izbacili iz vinograda i ubili, označava da su Ga ne samo ubili, nego da su ubili i svu Božansku istinu koja je od Njega (kao što se može videti gore, br. 83).

Kod Danila:

23 A poslije šezdeset i dvije nedjelje pogubljen će biti pomazanik, ali ne za Njega (IX, 26).

Pomazanikom (Mesijom) se isto tako označava Gospod kao Božanksa istina (kao što se može videti u br. 3008,3009).

Da će On biti pogubljen, ne označava samo Njega, nego i Božansku istinu kod toga naroda; ali ne za Njega, označava da će ponovo oživeti kod onih koji su u Novoj Crkvi, na sličan način kako je bilo rečeno gore u poglavlju prvom Apokalipse; Ja sam koji živi, a bio sam mrtav; a evo sam živ za vijek vijekova (I,18).

316. I imaše sedam rogova. Da ovo označava, kome pripda Svemoć, vidi se iz značenja roga, koji označava moć istine protivu obmane, ali kada se time opisuje

57

Gospod, tada označava svu moć ili svemoć. Razlog da je Jagnje viđeno sa sedam rogova, je zato što sedam označava sve, i kaže se za ono što je sveto (vidi gore, br. 257). Rog i rogovi označavaju moć, jer moć rogate stoke, kao volova, ovnova, jaraca, i drugih, leži u njihovim rogovima. Da rog ili rogovi označavaju moć istine protivu obmane, a u najvišem smislu, gde se govori o Gospodu, Svemoć, a u obrnutom smislu, moć obmane protivu istine, vidi se iz mnogih odlomaka u Reči; i pošto se otuda vidi šta rogovi u Reči označavaju, a koji se često pominju kod Danila, a tako isto i u Apokalipsi, i pošto se još uvek koriste kod krunisanja kraljeva, želim da ih navedem.

Kod Jezekilja:

2 U onaj ću dan učiniti da naraste rog domu Izrailjevu, i tebi ću otvoriti usta među njima, i znaće da sam ja Jehova (XXIX, 21).

Učiniti rod domu Izrailjevu, označava istinu u obilju, gde dom Izrailjev označava crkvu; pošto je to označeno rogom i njegovim rastom, stoga se i kaže, I tebi ću otvoriti usta među njima, čime se označava besediti istinu.

I u prvoj knjizi Samuilovoj:

3 Podiže se rog moj u Jehovi; otvoriše se usta moja na neprijatelje moje, jer sam radosna radi spasenja mojega. On će dati snagu caru svojemu, i uzvisiće rog pomazaniku svojemu (II, 1,10).

Ovo je proročki govor Hanin. Rog koji se podiže u Jehovi, označava da ju je ispunila Božanska istina, i učinila je silnom protivu obmana; pa stoga što je to označeno, kaže se, Otvoriše se usta moja na neprijatelje moje; otvoriti usta označava besediti istinu snažno, a neprijatelji označavaju obmane koje razgone Božansku istinu. On će dati snagu caru svojemu, i uzvisiće rog pomazaniku svojemu, označava Gospodovu Svemoć od Božanskog dobra preko Božanske istine; jer snaga u Reči kaže se za moć dobra, a rog za moć istine; a pomazanik Jehovin označava Gospoda kao Božansko Ljudsko, koje poseduje Svemoć (kao što se može videti, br. 3008,3009,9954).

Kod Davida:

4 Jehova je uzvisio rog naroda svojega, slavu svijeh svetaca svojih, sinova Izrailjevih, naroda, koji je blizu njega (Psalam CXLVIII, 14).

58

Uzvisiti rog naroda svojega, označava da ih je On ispunio Božanskim istinama, stoga se kaže, Slava svih svetaca njegovijeh, sinova Izrailjevih, naroda koji je blizu njega, jer oni se nazivaju svetima koji su u Božanskim istinama, jer je Božanska istina ono što se naziva svetim (kao što se može videti gore, br. 204). Izrailj označava crkvu koja je u istinama, gde njeni sinovi označavaju istine; narod se kaže za one koji su u istinama, a za one za koje se kaže da su blizu njega, to su oni koji su povezani s Gospodom.

Kod istoga:

5 Jehova, Bože nad vojskama, ko je silan kao ti, Bože, i po milosti tvojoj uzvišuje se rog naš (Psalam LXXXIX, 8,17).

Uzvisivati rog označava ispuniti Božanskom istinom, i tako dati moć protivu obmana; zbog čega se kaže, doktrinu istine; Jehova, Bože nad vojskama, po milosti tvojoj imamo snagu (uzvisuje se rog naš); milost se kaže u Reči za crkvu, i za njenu doktrinu istine.

Kod istoga:

6 Blago onome koji je milostiv i daje u zajam! Pravda njegova traje do vijeka, rog se njegov uzvišuje u slavi (Psalam, CXII, 5,9).

Da rog označava Božansku istinu, vidi se iz ove okolnosti, što se kaže, njegova će pravda trajati do vijeka, a rog se njegov uzvisuje u slavi; pravda u Reči kaže se za dobro, pa se stoga rog kaže za istinu; jer u svakoj pojedinosti Reči postoji brak dobra i istine; slava isto tako označava Božansku istinu.

Kod Avakuma:

7 Blistavilo Jehovino bijaše kao svjetlost (kao sunce), zraci izlažahu mu iz ruku, i ondje bježe sakrivena sila njegova (III, 4).

Pošto rogovi označavaju Božansku istinu sa silom, stoga se kaže, Blistavilo Jehovino će biti kao sunce, a u rogovima je sakrivena Njegova snaga. Blistavilo Jehovino i sunce (svetlost), označava Božansku istinu; a skrivanje njegove sile u rogovima, označava svemoć Božanskog dobra preko Božanske istine, jer sva moć dobra je kroz istinu; a u Božanskoj istini leži sakrivena Svemoć kaja pripada Božanskom dobru.

Kod Davida:

59

8 Nađoh Davida, slugu svojega, svetim uljem svojim pomazah ga. Istina je moja i milost moja s njim. Ruka će moja biti jednako s njim; i u moje ime uzvisiće se rog njegov (Psalam LXXXIX, 20,21,24).

Davidom se označava Božanska istina ( kao što se može videti gore, br. 205); a njegovim se rogom, koji će se uzvisiti, označava Njegova Božanska moć, koju ima od Božanskog dobra preko Božanske istine; stoga se kaže, Moja će istina i milost biti s njim; milost u Reči, kada se govori o Jehovi ili Gospodu, označava Božansko dobro Božanske ljubavi. Pošto se Davidom označava Gospod kao Božanska istina koja proističe od Njegovog Božanskog Ljudskog, stoga se on naziva David sluga Moj; slugom se u Reči označava sluga u opštem smislu, a kaže se i o istini, jer služi dobro radi nečega, ovde radi moći.

Kod istoga;

9 Učiniću da poraste rog Davidu, postaviću vidjelo pomazaniku svojemu (CXXXII, 17).

Ovde se Davidom označava Gospod kao Božanska istina, a isto tako i pomazanikom; učiniti da Mu poraste rog, označava umnožavanje Božanske istine u nebesima i na zemljama od Njega; stoga se kaže, Postaviću vidjelo pomazaniku svojemu, čime se označava isto. Da Gospod kao Božanska istina koja proizlazi od Njegovog Božanskog dobra naziva videlom, može se videti gore, br. 62.

Kod istoga:

10 Jehova je snaga moja, stijena moja, tvrdi grad moj; Bog je stijena u koju se uzdam, štit moj, i rog spasenja mojega (Psalam XVIII 1,2; 2 Samuilova XXII, 3).

Snaga i stena, kada se govori o Jehovi ili Gospodu, kao u ovome odlomku, označavaju svemoć; tvrdi grad i stena u koje se uzda, označavaju odbranu; snaga, tvrdi grad, i štit u Reči kažu se za Božansko dobro; kamen, stena, i rog kažu se za Božansku istinu; stoga se tim stvarima označava svemoć, odbrana, i spasenje, koji su od Božanskog dobra preko Božanske istine.

Kod Luke:

11 Blagosloven da je Gospod Bog Izrailjev; jer pohodi i izbavi narod svoj, i podiže nam rog spasenja u domu Davida sluge svojega; da nas izbavi od naših neprijagtelja (I, 68,69,71).

60

Ovo je proročanstvo Zaharije o Gospodu i Njegovom dolasku. Rog spasenja u domu Davidovom, označava svemoć spasavanja uz pomoć Božanske istine od Božanskog dobra; rog označava tu svemoć; dom Davidov označava Gospodovu crkvu. Neprijatelji, od kojih treba da nas izbavi, su obmane od zla, jer su ovo neprijatelji od kojih Gospod spasava one koji Ga primaju; da nije bilo drugih neprijatelja od kojih Gospod spasava one koji se nazivaju Njegovim narodom, poznato je.

Kod Miheja:

12 Ustani i vrsi, kćeri Sionska, jer ću ti načiniti rog gvozden, i kopita ću ti načiniti mjedena, te ćeš satrti u komade mnoge narode (IV, 13).

Ustani i vrsi kćeri Sionska, označava razgonjenje zla kod onih koji pripadaju toj crkvi; vrsiti, označava rasipati; a kći Sionska označava crkvu koja je u osećanju dobra. Načiniću ti rog od gvožđa, označava Božansku istinu silnu i moćnu; a kopita od mjedi imaju slično značenje, gde kopita označavaju istine u poslednjim stvarima. Da ćeš satrti u komade mnoge narode , označava kako bi raspršala obmane; jer narodi se kažu za istine, a u obrnutom smislu, za obmane.

Kod Zaharije:

13 I vidjeh, i gle, četiri roga koji razmeću Judu, Izrailja i Jerusalim. Po tom mi pokaza četiri kovača, i reče: ovo u rogovi koji razmetnuše Judu da niko ne podiže glave; a ovi dođoše da ih uplaše, da odbiju rogove narodima koji podigoše rog na zemlju Judinu da je razmetnu (I, 18-21).

Ovime se opisuje pustošenje crkve, a posle njena obnova. Judom, Izrailjem, i Jerusalimom, označavaju se crkva i njena doktrina; rogovi, od kojih se plaše, označavaju obmane od zla i koje pustoše crkvu; kovači označavaju isto što i gvožđe, naime, istinu u poslednjim, koja je silna i moćna, stoga ista koja je označena gvozdenim rogom; stoga se o njemu kaže, Ovi dođoše da razbiju rogove narodima koji su podigli rog protivu zemlje Judine. Rogovi naroda označavaju obmane od zla koje pustoše crkvu, i koje se razgone kako bi se ona /crkva/ mogla obnoviti.

U Plaću:

14 Gospod razori u gnjevu svim gradove Judine; i na zemlju obori i oskrvni carsto i knezove njegove. Odbi u žestokome gnjevu sav rog Izrailju (II, 2,3).

61

Ovde se govori o potpunom pustošenju crkve. Poslednje vreme, kada je opustošena, označeno je žestokim gnevom Gospodovim sa, Razori u gnjevu svom gradove Judine, i na zemlju obori i oskrvni carstvo i knezove njegove. Kći Judina označava crkvu; njeni gradovi označavaju istine od dobra; carstvo i knezovi označavaju istine od dobra; otuda je jasno šta se označava sa, Odbi u žestokome gnjevu rog Izrailju, naime, svu moć istine crkve da se odupre obmanama od zla.

Kod Danila:

13 Danilo vidje u viđenju četiri velike zvijeri kako izlaze iz mora, svaka drugačija; četvrta vrlo snažna, sa gvozdenim zubima. Ona proždiraše i lomljaše u komade; a imala je deset rogova; i opazih i gle, drugi mali rog im izraste, a tri prva iskorijeniše se pred njim; i u ovoga bjehu oči kao oči čovječije, a usta govorahu velike stvari. I vidjeh ovaj rog učini rat sa svetima, i prevlada ih, i govoraše rije

i protivu Svevišnjega; a deset rogova, to su deset careva, i on će pokoriti tri cara (VII, 3,7,8,21,23,24,25).

Da se ovde rogovima označavaju obmane koje razaraju istine crke, očito je. Zveri, koja izlazi iz mora, označava se ljubav prema sebi, iz koje potiču sva zla, u ovome slučaju ljubav da se vlada nad nebom i zemljom, kojoj kao potčinjena sredstva služe svete stvari; ovakva je ljubav koja je označena Vavilonom u Apokalipsi. Zver je viđena kako izlazi iz mora, jer more označava prirodnog čoveka odvojenog od duhovnog; jer je on tada takav da više od svega želi da vlada nad svima, i da potvrđuje svoju vladavinu smislom slova u Reči. Deset rogova označavaju obmane svake vrste, jer deset označava sve; stoga se kaže i da su deset rogova deset careva, jer carevi označavaju istine, a u obrnutom smislu, obmane. Mali rog, koji je izrastao među ovima, pred kojim su tri roga pred njim iskorenjena, označava potpuno izokretanje Reči pomoću primjene smisla slova, da potvrde ljubav za vladanjem. Ovaj se rog naziva malim, jer tako ne izgleda kada je Reč izokrenuta; a ono što se ne pokazuje pred vidom čovekovog duha, ili pred njegovim razumom, smatra se da ili sa nije ništa, i da je nešto malo; u duhovnom svetu ovakve se stvari pokazuju , ali samo ih neki razumeju. Tri roga koja su pre toga bila iskorenjena, označavaju istine Reči tamo, koje se tako razaraju obmanama; te su istine označene i sa tri cara koja su njima potčinjena. Sa tri se ne označavaju tri, nego ono šo je puno, stoga da su istine bile potpunio razorene. Pošto taj rog označava izokrenutost Reči u pogledu smisla slova, a taj se smisao pokazuje pred očima ljudi da bi se tako razumeo, i nikako drugačije, stoga mu niko ne može protivurečiti, stoga se kaže o ovome rogu da je imao oči kao što su oči ljudi i da su njegova usta

62

govorila velike stvari. Oči označavaju razumevanje; a oči kao oči čoveka, razumevanje kao istine; a usta označavaju misao i govor iz toga.

Iz ovih se razmatranja sada može videti šta je označeno stvarima koje se ovde pominju; kao šta je označeno zveri koja se podiže iz mora, koja je imala deset rogova, i gvozdene zube, i koja je proždirala i lomila u komade; šta malim rogom koji se među njima pojavio, pred kojim su se tri roga iskorenila, a u kojega su bile oči kao oči čoveka, a usta govorila velike stvari; kao i šta je bilo označeno ratom sa svetima i kako ih je savladao, i da je govorio svetogrdne riječi protivu Svevišnjega; i da su rogovi bili toliko careva.

Kod istoga;

16 I vidjeh u utvari ovna sa dva roga, a rogovi su bili visoki; a jedan je bio viši od drugoga, a viši izraste poslednji. I vidjeh ovna gdje bode na zapad i na sjever i na jug, i ni jedna zvijer ne mogaše mu odoljeti. I gle, iđaše jarac od zapada povrh zemlje a ne doticaše se zemlje; i taj jarac imaše rog znamenit među očima svojim. I dođe do ovna koji imaše dva roga, kojega vidjeh gdje stoji kraj vode, i potrča na nj gnjevno silom svojom. I vidjeh ga gdje dođe do ovna, i razgnjevi se na nj udari ovna, te mu slomi oba roga i ne bješe sile u ovnu da mu odoli, nego ga obori na zemlju i pogazi. I jarac posta vrlo velik; i kad osili, slomi se veliki rog, i mjesto njega narastaše znamenita četiri roga prema četiri vjetra nebeska. I iz jednoga od njih izide jedan rog mali i naraste vrlo velik prema jugu i istoku i prema krasnoj zemlji. I naraste dori do vojske nebeske, i obori na zemlju neke od vojske i od zvijezda, i pogazi ih, i naraste dori do poglavara toj vojsci, i uze mu svagdašnju žrtvu, obori istinu na zemlju (VIII, 2-12,21,25).

Ovde se opisuje još jedna stvar koja pustoši crkvu, a to je vera sama. Ovnom se označava dobro ljubavi prema bližnjem i njena vera, a jarcem vera odvojena od ljubavi prema bližnjem, ili vera sama; ili, što je isto, oni koji su u njoj; njihovim se rogovima označavaju istine od dobra i obmane od zla, koji se bore; istine od dobra /označavaju se/ rogovima ovna; a obmane od zla, rogovima od jarca: ovnom sa dva roga, jednim višim od drugoga, a drugi koji izraste poslednji, označava se istina vere od dobra ljubavi prema bližnjem; a ovo treba da razume u skladu s influksom dobra i istine kod ljudi i duhova, jer svo dobro se prima iza, a sva istina ispred. Jer mali mozak je stvoren da prima dobro volje, a veliki mozak da prima istinu razuma. Zapadom, severom, i jugom, kada je rog rastao, označavaju se dobra i istine koje primaju oni koji su u ljubavi prema bližnjemu i u veri iz nje, i pomoću kojih oni razgone zla i obmane.

63

Jarcem koji je pokrio celu zemlju označava se vera odvojena od ljubavi prema bližnjem, koja potiče od zla života; jarac od koze označava tu veru; zapad označava zlo života; zemlja označava crkvu; a imao je rog koji se video između očiju, označava da je to bila samo-inteliegencija; da je udario na ovna vrlo gnevno, i slomio njegova dva roga, i bacio ga na zemlju, i zgazio ga, označava potpuno razaranje ljubavi prema bližnjemu i vere iz nje; jer kada se razori ljubav prema bližnjemu, razara se i vera, jer je potonja od prethodne. To što je veliki rog jarca bio slomljen, i da su na mesto njega izrasla četiri, prema četiri vetra nebeska, označava sve obmane povezane sa njihovim zlima; rogovi označavaju obmane od zla; četiri, njihovu povezanost; a četiri vetra nebeska sve kako obmane tako i zla. Da je iz jednoga od njih izašao jedan mali rog, označava opravdanje kroz to, jer je to rođeo kroz načelo vere same; kaže se da je mali, zato što ne izgleda kao obmana.

Da je ovaj rog rastao vrlo prema jugu, i prema istoku, i prema krasnoj zemji (prema slavi); i da je rastao čak i do nebeske vojske, i bacio na zemlju tu vojsku, i pogazio je, označava da je razbio sve istine i dobra crkve. Jug označava gde je istina u svetlosti; istok i slava označavaju gde je istina jasna; vojska nebeska označava sve istine i dobra neba i crkve; baciti na zemlju vojsku, i pogaziti je, označava potpuno je razrušiti; uzdizati se, sve do poglavara vojske, i da je stan svetinje bio oboren, označava odricanje Gospodovog Božanskog Ljudskog, i stoga pustošenje crkve. Poglavar vojske označava Gospoda kao Božansko Ljudsko, jer od njega proističu sve istine i dobra koja sačinjavaju crkvu; stan svetinje označava crkvu gde su te stvari; a one su istine razorena od obmana koje su time označene, što je očito, jer se kaže, i baci istinu na zemlju.

Da su ovakve stvari označene ovnom i jarcem, i njihovim rogovima, vrlo je jasno sudeći po izgledima u duhovnom svetu; jer, kada su se oni koji su se bili potvrdili u doktrini vere same, i u opravdanju preko nje, raspravljali s onima koji su bili u doktrini ljubavi prema bližnjem, tada su se onima koji su stajali daleko od jaraca, pokazivai slični rogovi, sa sličnim uvredama i gnevom protivu ovna ili ovnova, i videlo se kako jarac gazi stoplalima po zvezdama. Ove sam stvari i ja video, a videli su ih i oni koji su stajali pored mene, koji su se tada uverili da su kod Danila takve stavri označene; a i da su slične stvari označene ovcama na desnoj strani a jarcima na levoj strane (Matej, XXV, 32 do kraja); naime, ovcama oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, a jarcima oni koji su u veri samoj.

Iz ovih odlomaka, koji su navedeni iz Danila, može se u nekoj meri videti šta je označeno u Otkrovenju:

64

Aždajom sa deset rogova (XII, 3).

Zvijeri koja sje izlazila iz mora, koja je imala deset rogova (XIII, 1).

Ženom koja se vidjela kako sjedi na crvenoj zvijeri, koja je imala deset glava i deset rogova; o kojoj je anđeo rekao: dest rogova koje vidiš, su deset careva (XVII, 3,5,12).

Ali o ovim predmetima vidi objašnjenje na sledećim stranicama.

17 Da se moć obmane protivu istine označava rogom ili rogovima, jasno je iz sledećih odlomaka: Kod Jeremije:

Rog Moavov će se otkinuti, i mišica njegova slomiti (XLVIII, 25).

Moavom se označavaju oni koji su u lažnim dobrima, i u obmana iz ovih, koja /dobra/ su u sebi obmane. Razbijanje ovih obmane označeno je rogom Moava koji će se otkinuti, a razaranjem Moavovih zala slamanjem njegove mišice.

U Plaču:

18 Jehova razveseli tobom neprijatelja, podiže rog protivnicima tvojim (II, 17).

Neprijateljem se označava zlo, a protivnicima obmane od zla; podignuti rog protivnika, znači da će obmane prevladati nad istinama i razoriti ih.

Kod Jezekilja:

19 Što bokovima (bocima) i ramenima otiskujete i rogovima svojm bodete sve bolesne tako da ih razagnaste na polje (XXXIV, 21).

Otiskivati bokovia i ramenima, i svom snagom; bosti bolesne ovce dok ih ne razagnaju na polje, označava pomoću obmana razarati one koji su naklonjeni dobru, ali još nisu u istinama od dobra, ali ih žele.

Kod Amosa:

20 Kad pohodim Izrailja, tada ću pohoditi i oltare Vetiljske, i odbiće se rogovi oltaru i pašće na zemlju (IV, 14).

Oltarima Vetiljskim označava se bogoštovanje od zla, a rogovima oltara označavaju se obmane toga zla; a da ovi treba da se razore, ozna

eno je rogovima koji će biti odbijeni, i koji će pasti na zemlju.

65

Kod istoga:

21 Vi se radujete onome što nije ništa, i govorite: nijesmo li svojm snagom dobili rogove? (VI, 13).

Dobiti rogove vlastitom snagom, označava moć vlastite inteligencije da se steknu obmane pomoći kojih se razaraju istine.

Kod Davida:

22 Kažem havališama: ne hvališite se, i bezakonicima: ne dižite roga. Ne dižite u vis roga svojega, ne gvorite tvrdovrato. Sve ću rogove bezbožnicma polomiti, a rogovi pravednikovi uzvisiće se (Psalam LXXV, 4,5,10).

Dizati rok visoko, označava braniti obmanu snažno protivu istine; stoga se kaže, ne govori tvrdovrato. Otkidanjem rogova označava se razbijanje njegovih obmana; a podizanjem rogova pravedniku, označava se činiti da istine od dobra budu moćne i snažne.

23 Pošto se podizanjem rogova visoko označava ispuniti istinama, i učiniti ih moćnima i jakima protivu obmana, stoga se te istine nazivaju rogovi jednoroga, jer su ovi uzdignuti. Kao kod Mojsija:

Krasota je njegova kao u prvenca teleta, i rogovi njegovi kao rogovi u jednoroga; njima će bosti narode sve do kraja zemlje: to je mnoštvo tisuća Jefremovijeh i tisuće Manasijine (Zak. Ponov. XXXIII, 17).

Ove se stvari kažu o Josifu, kojim se, u najvišem smislu, predstavlja Gospod kao Božansko duhovno, ili kao Božanska istina u nebu; otuda se Josifom označavaju oni koji su u Gospodovom duhovnom carstvu (kao što se može videti, br. 3969,3971,4669,6417). Prenac teleta (vola), koji ima čast, označava dobro duhovne ljubavi; njegovi rogovi koji su rogovi jednoroga, označavaju istine u svojoj punini, i u sili; bosti narode do krajeva zemaljskih, označava poučvati u istinama sve one koji pripadaju crkvi, i na taj način rasterivati obmane. Deset hiljada Jefremovijeh i hiljade Manasijine, označavaju obilje istine a otuda i mudrosti, i obilje dobra a otuda i ljubavi. Da Jefrem, u Reči, označava Intelektualno crkve, koje pripada istini, i da Manasija označava Voljno crkve,koje pripada dobru, može se videti, br. 3969,5354,6222,6234,6238,6267,6296; i da deset hiljada (mnoštvo) i hiljade označavaju vrlo mnogo, stoga obilje.

Kod Davida:

66

24 Sačuvaj me od usta lavovijeh, i od rogova jednoroga (bivolovih), čuvši, izbavi me od rogova jednoroga (Psalam XXII, 21).

Lavom se označava obmana silinom razarajući istinu; a rogovima jednoroga značavaju se istine koje prevladavaju nad obmanama.

Kod istoga:

25 Rog je moj kao rog u jednoroga (Psalam XCII, 10).

Rog jednoroga označava istinu u punini i moći.

U Apokalipsi;

26 I šesti anđeo zatrubi, i čuh glas jedan od četiri roga zlatnoga oltara, koji je pred Bogom (IX, 13).

Oltarom kadionim, koji se naziva i oltarom zlatnim, bilo je predstavljeno slušanje i primanje svih stvari bogoštovanja, koje su od ljubavi i ljubavi prema bližjemu od Gospoda, stoga one predstavljaju ovakve stvari bogoštovanja koje Gospod uzvisuje. Rogovi oltara predstavljaju istine koje proizlaze od dobra ljubavi; otuda se vidi zašto se glas čuo od četiri roga oltara, jer istine su sredstvo preko kojega dobro deluje i govori.

27 Pošto oltar predstavlja bogoštovanje Gospoda od dobra ljubavi, i pošto se svo bogoštovanje, koje je istinsko bogoštovanje, vrši od dobra ljubavi pomoću istina, stoga su postojali rogovi na oltaru. Da su bili rogovi na oltaru kadionom, vidi se kod Mojsija:

Načini četiri roga na oltar kadioni; ni neka izlaze iz njega. I obložićeš ih zlatom (Izlazak XXX, 2,3,10; XXXVII, 25,26).

Da su rogovi izlazili iz samoga oltara, označavalo je da istine, koje su bile predstavljene rogovima, proizlaze od dobra ljubavi, koja je bila predstavljena oltarom; jer je sva istina od dobra. Da je bilo četiri, po jedan na svakom uglu, označavalo je da su bile četiri strane u nebu, čime su bile označene sve stvari istine od dobra.

Pošto su sva iskupljivanja i očišćenja izvođena preko istina od dobra, stoga se iskupljivanje vršilo na rogovima oltara,

Na rogovima oltara kadionog (Izlazak XXX, 10; Levitska IV, 7).

67

I na rogovima oltara za žrtve paljenice (Levitska IV, 25,30,34; VIII, 15; IX.9; XVI, 18).

A pošto je svaka Božanska zaštita dolazila od istina od dobra, stoga

Oni koji su počinili zla i plašili se smrti, oni su se hvatali za rogove oltara i tako bi se sačuvali (1. o Carevima I, 50,51,53);

Ali oni koji su počinili zlo sa predumišljajem , i voljno, ti se nisu mogli sačuvati (1. o Carevima II, 28-31).

Dalje, pošto su rogovi označavali istine od dobra, stoga , kada su se carevi pomazivali, to je bilo uljem iz roga. Da je David bio tako pomazan, može se videti (1. Samuilova XVI, 1,13); i da je Solomon bio tako pomazan (1. o Carevima I, 39); ulje je označavalo dobro ljubavi. Zbog svih ovih značenja rogova, koja su bila poznata drevnima, bilo je uobičajeno praviti rogove koji cvetaju i koji su mirisni; otuda izraz, rog obilja .

317. I sedam očiju. Koji ima sveznanje, vidi se iz značenja sedam očiju, a kada se kaže o Gospodu, označavaju sveznanje. Da oči, kada se kaže o čoveku, označavaju razumevanje, a kada se kaže o Gospodu, Proviđenje, kao i Božansku Mudorst i Inteligenciju, koja je sveznanje, može se videti gore, br. 152. Pominje se sedam očiju, jer sedam označava sve, i kaže se za ono što je sveto, kao što je bilo pokazano gore.

318. Koji su sedam Duhova Božijih poslanijeh po cijelome svijetu. Da ovo označava da je otuda sva mudrost i inteligencija u nebu i u crkvi, vidi se iz značenja sedam duhova Božijih, što označava Božansku istinu koja proizlazi od Gospoda (o čemu vidi gore, br. 183); i pošto označavaju Božansku istinu koja proizlazi od Gospoda, to označavaju i Božansku Mudrost ili sveznanje; i iz značenja poslati na zemlju, što označava odakle su sva mudrost i inteligencija u nebu i u crkvi. Biti poslan označava biti komuniciran, a na zemlju označava crkvu kako na nebu tako i na zemlji (kao što se može videti gore, br. 304). Otuda je jasno zašto se kaže da su sedam očiju Jagnjetovih bili sedam duhova Božijih, poslatih na zemlju, jer se sa sedam očiju označava sveznanje koje Gospod ima od Božanskog dobra kroz Božansku istinu. Sva mudrost i inteligencija su otuda, jer čovjek može da razumije istinu i osjetiti dobro sam od sebe, nego samo od Gospoda, a sva mudrost i

68

inteligencija pripadaju istini od dobra. Ako mudrost i inteligencija nisu od toga stvoreni, oni nisu mudrost i inteligencija, nego ludost i bezumlje, koji izgledaju pred neznalicama i zlim ljudima kao mudrost i inteligencija, zato što su oni u stanju da govore i razmišljaju iz memorije. Jer je čovekov proprium samo zlo i obmana; njegov voljni proprium je zlo, a njegov intelektualni proprium je obmana; stoga što god je od propriuma, to je protivno mudrosti i inteligenciji, a što je protivno mudrosti je ludilo, a što je protivno inteligenciji je bezumlje. Otuda se vidi da ako Gospod ne podigne čoveka iznad njegovog propriuma, a što se dešava kad čovek primi Božansku istinu, ne samo u memoriju nego i u život, on ne može da bude mudar i inteligentan. Ali ovo podizanje čoveka iznad prioprium od strane Gospoda, to čovek ne vidi, niti opaža, svedok je u svetu, nego po prvi put onda kad je u svom duhu, što se dešava posle odvajanja od materilalnog tela; ali to opažaju samo oni koji dođu u nebo. Razlog da se kaže mudrost i inteligencija je to što mudrost pripada istini od dobra, jer tada čovek uživa u dobru od istine; dok inteligencija pripada istini kroz koju se stvara dobro, jer tada još uvek čovek nema osećaja za dobro u istini, nego na njega utiče istina zato što je istina. Oni koji su u Gospodovom nebeskom carstvu, ti su u mudrosti, jer su u istinama od dobra; ali oni koji su u Gospodovom duhovnom carstvu, ti su u inteligenciji, jer su u istinama pomoću kojih se stvara dobro. (Ali o onima koji su u istinama pomoću kojih se stvara dobro, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 23; a o onima koji su u istnama od dobra, br. 24, istoga dela; a o nebeskom carstvu i duhovnom carstvu, u delu Nebo i Pakao, br. 20-28).

319. (s.) I dođe i uze knjigu iz desnice onoga što sjeđaše na prijestolu.

Da ovo označava da su ove stvari od Božanskog Ljudskog, vidi se iz značenja Jagnjeta koje je uzelo knjigu iz desnice ruke Onoga koji je sedeo na prestolu, što označava Božansko Ljudsko (o čemu vidi gore, br. 314). Da se desnom rukom Onoga koji sedi na prestolu označava Gospod kao svemoć i sveznanje, vidi isto tako gore, br. 297,298. Otuda to da se sa, On dođe i uze knjigom desnom rukom od Onoga koji je sedeo na prestolu, označavaju da su one stvari od Božanskog Ljudskog. Da su označeni svemoć i sveznanje, je stoga što se govori o njima, kao što je jasno iz prethodnih reči, gde se kaže da jagnje ima sedam rogova i sedam očiju. Sedam rogova označavaju svemoć, a sedam očiju sveznanje (kao što se može videti upravo gore, br. 316,317), a jagnjetom Božansko Ljudsko, br. 381. Da svemoć i sveznanje pripadaju Gospodovom Božanskom Ljudskom, vidi se iz iz onoga što je rečeno i pokazano gore (br. 10,26,32,49,52,63,77,297,309).

69

320. Stihovi 8,9,10. 8. I kad uze knjigu, četiri životinje i dvadeset i četiri starješine padoše pred Jagnjetom, i imajući svaki gusle, i zlatne čaše pune tamjana, koje su molitve svetijeh. 9. I pjevahu pjesmu novu govoreći: dostojan si da uzmeš knjigu, i da otvoriš pečate njezine; jer si se zaklao (jer si bio zaklan)i iskupio si nas Bogu krvlju svojom od svakoga koljena i naroda i plemena, 10. I učinio si nas Bogu našemu careve i sveštenike, i carevaćemo na zemlji.

8. I kad uze knjigu, označava, posle priznavanja da je Gospodovo Ljudsko Božansko, i da ima svemoć i sveznanje; četiri životinje i dvadeset i četiri starješine padoše pred Jagnjetom, označava priznavanje, a otuda i slavu, Gospoda od anđela u najvišim nebesima; i imajući svaki gusle (harfu), označava, ispovedanje od duhovnih dobara; i zlatne čaše pune tamjana, koje su molitve svetijeh, označava, od čega je bogoštovanje. 9. I pjevahu pjesmu novu, označava, priznavanje i ispovedanje od radosti srca; govoreći: dostojan si da uzmeš knjigu, i da otvoriš pečate njezine, označava da Gospod od Božanskog Ljudskog ima svemoć i sveznanje; jer si se zaklao (jer si bio zaklan)i iskupio si nas Bogu krvlju svojom, označava odvajanje svih od Božanskog, i povezivanje sa Božanskim priznavanjem Njega, i primanjem Božanske istine od Njega; od svakoga koljena i naroda i plemena, označava priznavanje od strane svih koji su u istinama u pogledu doktrine i života; 10. I učinio si nas Bogu našemu careve i sveštenike, označava, da su od Gospoda u istinama i dobrima crkve i neba; i carevaćemo na zemlji, označava moć koja pripada Gospodu samom preko Božanske istine sjedinjene s Božanskim dobrom, a otuda moć i mudrost onima koji pripadaju Gospodovom duhovnom i nebeskom carstvu.

321. /s.8) I kad uze knjigu. Da ovo označava posle priznavanja da je Gospodovo Ljudsko Božansko, i da ima svemoć i sveznanje, vidi se iz nizova u unutrašnjem smislu, jer se o tome govori u onome što neposredno prethodi (vidi br. 316-319); i iz onoga što sada sledi, što je priznavanje, i zbog ovoga je Gospod slavljen i veličan. I pošto je ovo slavljenje i veličanje živo priznavanje da je Gospodovo Ljudsko Božansko, i da ima svemoć i sveznanje, i da sada sledi priznavanje, stoga je to označeno sa, i kad uze knjigu. Slavljenje Gospoda u onome što sada sledi, ide ovim redom: prvo, od strane anđela najviših nebesa; posle, od strane anđela nižih nebesa; i na kraju, od strane onih koji su ispod neba. Slavljenje Gospod od anđela

70

najviših nebesa, sadržano je u stihovima 8,9,10; slavljene od anđela nižih nebesa, u stihovima 11,12; a od strane onih ispod neba, u stihu 13; ali o ovima će se govoriti posebno u onome što sledi.

322. I četiri životinje i dvadeset i četiri starješine padoše pred Jagnjetom. Da ovo označava slavljenje, a otuda i priznavanje Gospoda od strane anđela najviših neba, vidi se iz značenja četiri životinje i dvadeset i četiri starešine, koji označavaju, uopšte, celo nebo, a posebno najdublja nebesa, stoga, anđele najviših nebesa (o kojima vidi gore, br. 313); ovde posebno označava anđele tih nebesa, jer u onome što sledi, označeno je slavljenje od strane anđela nižih nebesa; i iz značenja njihovog padanja pred Jagnjetom, što označava priznavanje iz poniznog srca. (Da pasti označava poniznost, i tada primanje i priznavanje od srca, može se videti, br. 20.) Da je priznavanje Gospodovog Božanskog Ljudskog označeno, jer je to značenje Jagnjeta, vidi gore, br. 381. Šta su najviša nebesa, a šta niža nebesa, biće objašnjeno u nekoliko reči. Postoje tri neba: treće ili najdublje nebo je gde su anđeli koji su u nebeskoj ljubavi; drugo ili srednje nebo je gde su anđeli koji su u duhovnoj ljubavi; prvo ili poslednje nebo je gdje su anđeli koji su u duhovno-prirodnoj ljubavi. Treće ili najdublje nebo je povezano sa drugim ili srednjim nebom preko posrednih anđela, koji se nazivaju nebesko-duhovnim ili duhovno-nebeskim anđelima; ovi, zajedno s anđelima trećeg ili najdubljeg neba, sačinjavaju najviša neba; dok ostali u drugom ili srednjem nebu, zajedno s onima koji su u prvom ili poslednjem nebu, sačinjavaju niža nebesa. Četiri životinje označavaju posebno treće ili najdublje nebo, koje je povezano s trećim ili najdubljim; stoga zajedno oni označavaju više nebesa. (O posrednim anđelima, koji se nazivaju nebesko-duhovnim i duhovno-nebeskm, i o povezanosti trećeg neba sa drugim preko njih, vidi Nebeske Tajne, br. 1577,1824,4947,8787,8801,9671.)

323. I imajući svaki gusle (harfu). Da ovo označava ispovedanje od duhovnih istina, vidi se iz značenja gusala (harfe), što označava ispovedanja od duhovnih istina. Harfe ovo označavaju jer su to bili gudački instrumenti, a takvi instrumenti označavaju duhovne istine, ili stvari istine, dok duvački intrumenti označavajju nebeske stvari , ili stvari dobra. Ovakve su stvari označene muzičkim instrumentima, zbog zvukova, jer zvuk korespondira osećanjima, a od zvukova se isto tako opažaju osećanja u nebu. A pošto ima raznih osećanja, a razni se zvukovi stvaraju muzičkim instumentima, stoga ovi poslednji, zbog korespondencije i slaganja, označavaju one prethodne. Uopšte, gudački instrumenti označavaju

71

stvari koje pripadaju osećanjima istine, a duvački intrumenti pripadaju osećanjima dobra; ili, što je ista stvar, neki instrumenti pripadaju duhovnoj klasi, a neki nebeskoj klasi. Da zvukovi korespondiraju osećanjima, bilo mi je pokazano jasno kroz mnogo iskustva, i preko muzičkih zvukova, i da oni deluju na anđele u skladu sa zvukovima i njihovim varijacijama; ali navoditi sva ova iskustva, bilo bi nepotrebno na ovome mestu. Želim da zabeležim ono što je široko zapaženo, a to je da kratki zvukovi izazivaju osećanja istine, odnosno da takvi zvukovi deluju na one koji su u osećanjima istine; dok dugi zvukovi izazivaju osećanja dobra, odnosno da takvi zvukovi deluju na one koji su u osećanjima dobra. Ako kažete osećanja istine ili duhovne stvari, to je isto, ili da li kažete osećanja dobra ili nebeske stvari, opet je isto. Ali, ove se stvari mogu bolje razumeti iz onoga što je rečeno iz iskustva o zvukovima i njihovoj korespondenciji s osećanjima, u delu Nebo i Pakao, br. 241. Iz ovih se razmatranja sada vidi zašto se, u Reči, pominje toliko vrsta muzičkih instrumenata, kao psaltir, gusle (harfe), flaute, cimbala, bubnjevi, i drugi, naime, da je to zbog korespondencije s osećanjima, a u isto vreme s izrazima, koji su izrazi koji sadrže stvari, i koji iz njih proističu.

2 Da osobito gusle (harfe) označavaju osećanja istine, jer ih one podstiču, stoga i slavljenje koje dolazi od duhovnih istina s radosnim srcem, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Tužiće vino, uvenuće loza vinova, uzdisaće koji su vesela srca. Prestaće veselje uz bubnje, nestaće graje onih koji se vesele, prestaće veselje uz gusle (harfe). Neće piti vina uz pjesme (XXIV, 7,8,9).

Predmet o kome se ovde govori je pustošenje duhovne crkve. Duhovno dobro koje će nestati, označeno je novim vinom koje tuži, i zvukom bubnja koji prestaje; a da će nestati istine, označava se lozom koja vene, i radošću uz bubanj koja nestaje; novim vinom označava se duhovno dobro, a veselje uz njega, radošću uz gusle (harfu). Pošto će nestati osećanje tih stvari, stoga se kaže, Nestaće graje onih koji se vesele. Radošću i mirtom u Reči označavaju se duhovna radost i mirta, koji su od osećanja istine i dobra. Dodaje se, da neće piti vina uz pesmu, jer se pesmom označava svedočenje o radosti od osećanja istine, dok se vinom označava istina.

Kod Davida:

3 Slavite Jehovu guslama (harfom), udarajte mu u psaltir od deset žica, pjevajte mu pjesmu novu; složno udarajte podvikujući: Jer je prava riječ Jehovina, i svako je djelo njegovo istinito (Psalam XXXIII, 2,3,4.)

72

Pošto gusle označavaju slavljenje od duhovnih istina, stoga se kaže, slavite (ispovedajte) Jehovu guslama. A psaltir od deset žica označava korespondirajuće duhovno dobro; stoga se kaže, udarajte mu u psaltir od deset žica; i zboga toga se kaže, Jer je riječ Jehovina prava i svako djelo njegovo istinito; istina od dobra je istina koja proističe od dobra, a dobro istine je istina od dobra koje se stvara pomoću istine.

Kod istoga:

4 Pošlji vidjelo svoje i istinu svoju, neka me vode, i izvedu na svetu goru tvoju i u dvorove tvoje. Onda ću pristupuiti k žrtvniku Božijem, k Bogu radosti i veselja svojega, i uz gusle (harfu) slaviću te, Bože, Bože moj! (Psalam XLIII, 3,4).

Da gusle (harfa) označavaju slavljenje duhovnih istina, vidi se, jer se kaže, Uz gusle slaviću te, Bože, Bože moj, a pre toga se kaže, Tvoje vidjelo i tvoja istina neka me vode.

Kod istoga:

5 I ja te hvalim uz psaltir, tvoju vjernost, Bože, udaram ti uz gusle, sveče Izrailjev! (Psalam LXXI, 22).

Pošto psaltir označava duhovno dobro ili dobro od istine, a guslama se označava duhovna istina ili istina od dobra, a slavi se i jedno i drugo, stoga se kaže, Hvalim te uz psaltir, i udaram ti uz gusle.

Kod istoga:

6 Probudi se, slavo moja, psaltire i gusle; ustaću ano. Slaviću Boga po narodima, pjevaću ti po plemenima (Psalam LVII, 8,9; CVIII, 2,3).

Ispovedati i slaviti od dobra od istine ili od duhovnog dobra, i od istine od dobra ili duhovne istine, izražava se u pojedinostima u ovome odlomku. Dobro od istine se izražava pevanjem, a biti budan, psaltirom, i slavljenjem po narodima; a istina od dobra slavljenjem , sa biti budnim, i slavljenjem po plemenima; jer narodi u Reči označavaju one koji su u dobru, dok plemena označavaju one koji su u istini; u ovome slučaju, one koji su u duhovnoj istini. Kaže se, tamo gde se govori o dobru u Reči, govori se isto tako i o istini, i to je zbog braka među pojedinim stvarima u njoj (o čemu vidi gore, br. 238, na kraju, 288).

73

Kod istoga:

7 Redom pjevajte Jehovi hvalu; udarajte Bogu našemu uz gusle (Psalam CXLVII, 7). I ovde se ispovedanje od duhovnog dobra i duhovne istine izražava odgovaranjem Jehovi sa zahvaljivamnjem, i sviranjem na guslama (harfi) svome Bogu; od duhovnog dobra, odovarajući Jehovi od duhovne istine, svirajući Bogu na harfi. Jehova se pominje tamo gde se govorii o dobru, a Bog gde se govori o istini. (Kao što se može videti, br. 709,732,2586,7010,9167.)

Kod Jezekilja:

8 I prekinuću jeku pjesama tvojih, i glas kitara tvojih neće se više čuti. I učiniću od tebe go kamen (XXVI, 13,14).

Ovo se kaže o Tiru, kojim se označava crkva u pogledu poznavanja dobra i istine. Njeno se pustošenje opisuje ovim rečima; pustošenje u pogledu poznavanja dobra sa, Prekinuću jeku pjesama tvojih; a pustošenje u pogledu poznavanja istine sa, Glas kitara tvojih neće se više čuti; pustošenje istine sa, Ućiniću od tebe go kamen, a kamen označava istinu, njegova suvoća pustošenje.

Kod Davida:

9 Raduj se Jehovi, sva zemljo, pjevajte, poklikujte i popijevajte!Udarajte Jehovi uz gusle, uz gusle s glasom psalamskim. U trube i rogove zatrubite pred carem Jehovom (Psalam XCVIII, 4-6).

Ovde se izražavaju razne vrste osećanja od ispovedanja i slavljenja Gospoda, raznim vrstama zvukova i instrumenata; raznim vrsama zvukova, pevanjem, poklikivanjem i popevanjem; a raznim vrstama intrumenata, kao guslama (harfama), trubama, i rogovima; ali da bi se izložilo značenje svakoga od ovih, za to nema ovde mesta, osim ono što se odnosi na harfu (gusle). Udarajte Jehovi uz gusle (harfu), u gusle s glasom psalamskim, označava zahvaljivanje od osećanja duhovnog dobra i istine ; jer svako osećanje, jer pripada ljubavi , kada siđe u zvuk, zvuči prijatno; otuda i od izražaja govora kao da teče osećanje drugova koji sluša, koji je poznat kao pridružen, i to se pokazuje jasno u duhovnom svetu, gde zvukovi govora pokazuju osećanja.

I na drugim mestima kod Davida, u sledećim odlomcima:

74

10 Radujte se Bogu, koji nam daje krijepost; poklikujte Bogu Jakovljevu; podignite pjesme, dajte bubanj, slatke gusle sa psaltirom. Trubite o mijeni u trubu, o uštapu radi praznika našega (Psalam LXXXI, 1,2,3).

Lijepo je hvaliti Jehovu, i pjevati imenu tvojemu, Višnji. Uz deset žica i uz psaltir, i uz jasne gusle!(Psalam XCII, 1,3).

Hvalite Boga uz zvuk roga; hvalite ga uz psaltir i harfu; hvalite ga uz bubanj i gusle neka mu udaraju (Psalam CXLIX, 2,3).

Hvalite ga uz glas trubni, hvaite ga uz psaltir i gusle, havlite ga s bubnjem i igrom, hvalite ga uz žice i organ. Hvalite ga uz jasne cimbale; hvalite ga uz cimbale gromovne (Psalam CL, 3-5).

11 Pošto muzički intrumenti i igre označavaju radost i veselje, koji izviru iz osećanja, ali isti tako označavaju i sama osećanja uma, koje njihovi zvukovi čine kako u onome što je prosto tako i u onome što je složeno, stoga su,

David i sav dom Izrailjev udarali pred Jehovom u svakojake sprave od drveta kedrova, u gusle, u psaltire, u bubnje, i svirale i u cimbale (2. Samuilova VI, 5).

12 Zato što gusle (harfa) označavaju slavljenje od duhovnih istina; a duhovne su istine one koje utiču na anđele koji su u Gospodovom duhovnom carstvu, i koje razgone obmane od zla, a s njima i same duhove koji su u njima, stoga,

Kad je zli duh bio na Savlu, David bi uzeo harfu, i svirao na njoj svojom rukom; i tako bi se Savle smirio, i zli duh bi otišao od njega (1. Samuilova XVI, 23).

Ovo se dešavalo zato što su carevi predstavljali Gospoda u pogledu duhovnoga carstva, pa su stoga označavali i duhovne istine (kao što se može videti, br. 31); ali Savle je tada predstavljao obmane koje se protive tim istinama, - obmane koje su bile razagnane zvukom harfe, jer je harfa označavala duhovno osećanje istine. Ovo se događalo u to vreme, jer su kod sinova Izrailjevih sve stvari bile reprezentativne i imale su značenja; drugačije je danas. Iz odlomaka koji su navedeni, jasno je šta označava harfa, kao i na drugim mestima (kao kod Isaije XXX, 31,32; Psalam XLIX, 3,4: Psalam CXXXVII, 1,2; 1 Samuilova X, 5; Otkr. XIV, 2;XVIII, 22; Jov XXX, 31).

13 Pošto većina stvari u Reči označavaju i nešto suprotno, taklo i muzički instrumenti, u kojem smislu označavaju radost i veselje koji izviru od osjećanja

75

obmane i zla; tako harfa označava slavljenje obmane, a otuda i radost zbog rušenja istine. Kao kod Isaije:

I tada će Tir biti zarobljen sedamdeset godina, a poslije pjevaće se Tiru kao kurvi: Uzmi harfu i idi po gradu, zaboravljena kurvo, dobro udaraj i pjevaj i popijevaj (XXIII, 15,16).

Tirom se označava crkva u pogledu poznavanja istine i dobra, kao što je gore rečeno, u ovom slučaju crkva u kojoj su ove falsifikovane; kurva označava falsifikovanje istine (kao što se može videti gore, br. 141); uzeti harfu i hodati po gradu, dobro udarati i pevati, i popevati, označava radost i hvalisanje obmane nad razaranjem istine.

I kod istoga:

14 Teško onima koji rane, te idu na silovito piće i ostaju do mraka dok ih vino raspali. I na gozbama su im gusle (harfe) i psaltiri i bubnji i svirale i vino; i ne gledaju na djela Jehovina, i ne vide rada ruku njegovijeh (V, 11,12).

Ovdje se harfom, psaltirom, bubnjem, sviralom i vinom označava u suprotnom smislu radost i hvalisanje zbog obmana od zla. Da su označene ovakve stvari, jasno je , jer se kaže, Teško onima; oni ne gledaju na djela Jehovina, i ne vide rada ruku Jehovinih.

324. I zlatne čaše pune tamjana. Da ovo označava ispovedanje od duhovnih dobara, vidi se iz značenja zlatnih čaša koje se nazivaju i kadionicama, koje označavaju istine od dobra; jer čaše, kao posude koje nešto sadrže, označavaju istine; zlato od kojega su napravljene označava dobro, pa otuda zlatne čaše označavaju istine od dobra (da posude ozačavaju istine jer one služe dobru kao prijemnici i posude koje sadrže, može se videti, br. 3068,3079,3165,3318; kao i posude na oltaru za žrtve paljenice, i kadionom oltaru, br. 9723,9734; a da zlato označava dobro, vidi gore, br. 242); i iz značenja tamjana, koji označava stvari bogoštovanja koje se vrše od duhovnog dobra, ili od dobra od ljubavi prema bližnjem, a otuda se primaju sa zadovoljstvom. Ovakve su stvari označene tamjanom, jer sve stvari koje su bile ustanoljene u Izrailjskoj naciji, bile su reprezentativi nebeskih i duhovnih stvari; otuda su su mirišljave stvari , koj su imale prijatan miris, predstavljale prijatno opažanje, dok su one koje su imale neprijatan miris, označavale neprijatno opažanje. Zbog toga se tamjan pravio od mirišljavih začina, sa mirom, onihom, galbanumom, i mirođijom. Osim toga,

76

postoji korespondencija mirisa s opažanjem, što je očito iz toga što se u duhovnom svetu, gde su sve stvari koje se opažaju, korespondencije, dobro i istina opažaju čulima kao miomirisi , i vice versa (o čemu vidi što je rečeno iz iskustva u Nebeskim Tajnama, br. 1514,1517-1519.1631,5711-5717). Otuda to da se u običnom govoru, mirisom označava opažanje; jer ovakvi izrazi, i mnogi drugi, ušli su u ljudski govor iz korespondencije; jer čovekov duh je stvarno u duhovnom svetu, iako to čovek ne zna. Isto tako, njegova sposobnost opažanja je uzok njegovog telesnog čula mirisa, koji je od korespondencije. Ali ovo je tajna u koju je teško poverovati, jer je do sada bila nepozata. Treba da se zna da dobro ljubavi i ljubavi prema bližnjem uzrokuju slatki miris ili miomiris, i to istinom, ali ne istinom koja se naziva verom bez dobra; jer dobro bez istine nema ništa što se može opažati, a ni istina bez dobra.

2 Tamjan označava one stvari bogoštovanje koje se čine od duhovnog dobra, jer duhovno dobro vuče svoje poreklo i postojanje od nebeskog dobra, a ovo je dobro dobro ljubavi prema Gospodu od Gospoda, a otuda je ono i samo dobro neba. Jer je to dobro neposredno od Gospoda, i Gospod je u tome dobru kod anđela kao u Svom vlastitom, i to u tome stepenu, da ako kažete da je Gospod u njima, ili da su oni u Gospodu u tome dobru, ista je stvar. Duhovno dobro, koje vuče svoje poreklo i postojanje od nebeskog dobra, je dobro ljubavi prema bližnjem; a bogoštovanje od ovoga dobra označeno je tamjanom. Pošto se svo bogoštovanje Gospoda izvodi od dobra, iako preko istina, i pošto postoje dva univerzalna dobra koja čine nebesa, i razlikuju se u dvoma carstvima, naime, nebesko dobro, koje je dobro ljubavi prema Gospodu, i duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem, stoga su kod sinova Izrailjevih bila dva oltara, jedan za žrtve paljenice, a drugi za tamjan; oltarom za žrtve paljenice označavalo se bogoštovanje od dobra nebeske ljubavi, a oltarom kadionim, bogoštovanje od dobra duhovne ljubavi; otuda se vidi šta je predstavljeno tamjanom.

Da je slučaj ovakav, vidi se iz odlomaka u Reči gde se pominje. Kao kod Mojsija:

3 I još načini oltar kadioni; i pokuj ga čistijem zlatom i metni ga pred zavjes koji visi pred kovčegom od svjedočanstva, gdje ću se s tobom sastajati. I neka Aron na njemu kadi kadom mirisnim; svako jutro neka kadi kad spremi žiške. I kad zapali Aron u veče, neka kadi; neka bude kad svagdašnji pred Jehovom od koljena do koljena. Ne prinosite na njemu kada tuđega (drugačijeg) niti žrtve paljenice ni prinosa (Izlazak XXX, 1-10).

77

Da se ovim oltarom i kađenjem tamjanom na njemu označavalo bogoštovanje od duhovnog dobra, vidi se iz toga što je oltar bio postavljen u šatoru od sastanka ispred zavesa, gde su bile i svetiljke; a šatorom je bilo označeno Gospodovo duhovno carstvo; ali onim delom šatora koji je bio unutar zavesa, bilo je označeno Gospodovo nebesko carstvo, kao što se vidi iz onoga što je pokazano u Nebeskim Tajnama, br. 9457,9481,9485, o šatoru gde je bio sto na kome su bili hljebovi lica, a isto tako oltar kadioni i svećnjak; i iz onoga što je pokazano o kovčegu, u kojemu je bilo svedočanstvo, i na kome je bilo sedište milosti (br. 9457,9481,10545). Otuda je jasno da su se stvarima koje su bile u šatoru izvan zavesa, naime, svećnjakom, oltarom kadionim, i stolom za hleb, označavale stvari koje su pripadale duhovnom carstvu, koje su se sve odnosile na duhovno dobro, i na njegovu istinu. Stolom, na kome su bili hl jebovi lica, bilo je označeno primanje nebeskog dobra u duhovnom dobru (kao što se može vid jeti, br. 9527). Sv ećnjakom sa svetiljkama bilo je označeno samo Duhovno toga carstva (br. 9548,9551,9556,9572,9783). A oltarom kadionim bilo je predstavljeno bogoštovanje od duhovnog dobra; a pošto je bogoštovanje od duhovnog dobra bilo označeno kađenjem tamjanom oltara, a svećnjakom Duhovno samo, stoga je bilo zapoveđeno da Aron pali tamjan svako jutro i veče, i da očisti žiške; ali ove su stvari potpunije objašnjene u svakoj pojedinosti u Nebeskim Tajnama, br. 10176-19213.

4 Pošto duhovno dobro vuče svoje poreklo od nebeskoga dobra, kao što je gore rečeno, stoga je oltar ne samo bio smešten blizu zavesa koji je bio na kovčegu, nego je Aronu bilo zapoveđeno da vrši iskupljenje za sebe i za svoj dom, tako što če doneti tamjan unutar zavesa, čime je označen influks, komunikacija, i povezivanje nebeskog i duhovnog dobra. O ovome se ovako piše kod Mojsija:

I neka Aron prinese junca na žrtvu za grijeh i očisti sebe i dom svoj, i neka zakolje junca svojega za žrtvu za grijeh, i neka uzme kadionicu punu žeravice s oltara, koji je pred Jehovom, i pune pregršti kada mirisnog istucanog, i neka unese za zavjes. I neka metne kad na oganj pred Jehovom, da dim od kada zakloni zaklopac koji je na svjedočanstvu; tako neće poginuti (Levitska XVI, 11-13).

Da treba da uzme oganj s oltara za žrtve paljenice , na koji treba da stavi tamjan, isto tako označava da duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem, i da ono postoji i proističe od nebeskoga dobra, koje je dobro ljubavi prema Gospodu. (Da oganj na oltaru označava to dobro, može se videti, br. 4480,6314,6832,9714, i na drugim mestima). Zbog toga se vatra za paljenje tamjana mogla uzimati samo s oltara za žrtve paljenice. Razlog je bilo to što je Aron, kada je vršio iskupljenje za

78

sebe i svoj dom, palio tamjan unutar zavesa, i to je bilo zato što je Aron kao prvosveštenik, koji predstavlja Gospoda kao dobro ljubavi, pa je kroz te službe predstavljao stvari koje proističu od toga dobra, od kojih se sve odnose na duhovno dobro. Ako duhovno dobro nije od nebeskog dobra, ono nije dobro, pa stoga njegove službe ne bi bile od Božanskog, niti bi predstavljale bilo šta od Božanskog; stoga mu je zaprećeno smrću, ako tako ne postupi.

5 To je bio razlog da su Nadav i Avijud, sinovi Aronovi, izgoreli vatrom s neba, jer su palili tamjan s druge vatre a ne s oltara za žrtve paljenice, pa su stoga bogoslužili od druge ljubavi a ne od ljubavi prema Gospodu. O ovoj okolnosti ovako se piše kod Mojsija:

Nadav i Avijud , sinovi Aronovi, uzevši svaki svoju kadionicu, metnuše ognja u njih, i na ogaj metnuše kad, i prinosaše pred Jehovom kad tuđ, a to im on ne bješe zapovijedio. Tada dođe oganj od Jehove i udari ih, te pogiboše pred Jehovom; a poslije ih iznesoše u košuljama njihovijem na polje iz okola (Levitska X, 1-5).

Time što su bili izneseni van okola, označeno je da njihovo bogoštovanje nije bilo od neba, jer nije bilo od ljubavi prema Gospodu; jer su okolom sinova Izrailjevih bili predstavljeni nebo i crkva, vidi br. 4236,10038.

6 Razlog da je zemlja progutala Koreja, Datana i Avirona, s njihovom družinom, iako su uzeli vatru s oltara i zapalili tamjan, bilo je to što su se pobunili protivu Mojsija i Arona, čime je bilo označeno profanisanje dobra nebeske ljubavi; jer su Mojsije i Aron predstavljali Gospoda; a pobuna, to jest, protivljenje Gospodu, a u isto vreme vršenja svetih službi, je profanacija; ali stoga što su uzeli vatru s oltara, ta je vatra bačena na polje, a od njihovih kadionica napravljen je pokrivač za oltar. O ovome, ovako je napisano:

Mojsije im reče da uzmu ognja, i da ga stave u kadionice; pošto je i učinjeno, ali su bili progutani (Brojevi X, 1 do kraja).

A posle je bilo zapoveđeno,

Da treba da pokupi kadionice, i da ugljevlje iz njih razbaca, jer su svete; i kadionice onijeh koji ogriješiše duše svoje, bile su od mjedi pa , neka ih raskuju za ploče da se okuje oltar, jer za to su svete (Brojevi XVI, 37,38).

One su postale svete kroz vatru na oltaru, koja je označavala Božansku nebesku ljubav.

79

7 Zato što duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem, vuče svoju suštinu i dušu od nebeskog dobra, koje je dobro ljubavi prema Gospodu, stoga je tamjan, kojim je bilo označeno duhovno dobro, stavljan na hlebove lica, čime se označavalo nebesko dobro; kao što se vidi iz ovh reči kod Mojsija:

7 Na svaki red hljeba lica stavi tamjana (kada) čistoga, da bude za svaki hljeb spomen (Levitska XXVI, 7).

Da hleb bude za spomen , označava da bi Gospod primio i čuo; jer je svo bogoštovanje Gospoda, koje je istinskio bogoštovanje, od nebeskog dobra preko duhovnog dobra; jer je duhovno dobro, koje je ljubav prema bližnjem, učinak nebeskog dobra; jer je ljubav prema bližnjem u tome, da se bude koristan i da se vodi moralan život koji je nebeskog porekla (o čemu vidi delo Nebo i Pakao, br. 390,484,529,530-535, i Nauk Novoga Jerusalima, br. 84-107). Ovo je stoga duhovno dobro; a nebesko dobro je gledati prema Gospodu i priznavati da je svo dobro i istina od Njega, dok je od čoveka, ili njegovog propriuma, samo zlo.

8 Da se tamjan goreo samo vatrom s oltara za žrtve paljenice, kojim je označeno nebesko dobro, koje je dobro ljubavi ka Gospodu, vidi sei iz drugih odlomaka; kao kod Mojsija:

Kad se zbor pobunio protivu Mojsija i Arona, i kada su kažnjeni pomorom, tada je Aron uzeo vatre s oltara, i stavio je u kadionicu, i metnuo tamjana u nju, i ušao među njih; i pomor se zaustavio (Brojevi XVI, 41,46-48, kao i Otkr. VIII, 3-5).

Da kad i tamjan označavaju duhovno dobro, a njihovo gorenje bogoštovanje koje je ugodno zbog toga dobra i da ga zbog toga Gospod prima i sluša, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Mnoštvo kamila prekriće te, dromedari iz Madijama i Efe; svi će iz Save doći k tebi, i zlato i kad donijeće, i slavu Jehovinu javljaće (LX, 6).

Ovde se govri o Gospodovom dolasku. Mnoštvom kamila i dromedarima iz Madijama i Efe označavaju se poznavanja istine i dobra u obilju; svi će doći iz Save, označava od poznavanja prave istine i dobra, gde Sava označava takva poznavanja (vidi br. 1171,3240). Zlatom i kadom koje će donositi, označava se bogoštovanje od duhovnog dobra, koje je od nebeskog dobra; zlato označava nebesko dobro, a kad duhovno dobro. Pošto se njima označava bogoštovanje, to se kaže, i javljaće

80

slavu Jehovinu; javljanjem slave Jehovine označava se propovedanje jevanđelja o Gospodu, i Njegovo bogoštovanje. Kod Mateja:

10 Mudrci od istoka donesoše svoje blago, i darivaše novorođenoga Gospoda, zlatom, tamjanom, i smirnom (II, 11).

Mudraci od istoka označavaju one koji su u poznavanjima istine i dobra; njihovo bogoštovanje od nebeskog dobra, duhovnog dobra, i prirodnog dobra, označeno je darivanjem zlata, tamjana, i smirne; jer se zlatom označava nebesko dobro, tamjanom duhovno dobro, a smirnom prirodno dobro. Da se ovim označavaju ove stvari, bilo je još poznato mnogima na istoku, otkuda su i bili nazvani sinovi istoka, kojima se u Reči označavaju oni koji su u poznavanjima dobra i istine (vidi br. 324,3762), jer je poznavanje korespondencija još bilo ostalo kod njih; stoga, da bi pokazali radost od srca, darivali su takvim stvarima koje označavaju svako dobro od prvog do poslednjeg; a ovo je ono što je prorokovao Isaija, da će oni doći od Save i doneti zlato i tamjan, i slaviti Jehovu, o čemu smo govorili upravo gore.

Kod Malahije:

11 Od istoka sunčanoga do zapada veliko će biti ime moje među narodima, i na svakome će se mjestu prinositi kad imenu mojemu i čisti dar (I, 11).

Od istoka sunčanoga do zapada veliko će biti ime moje među narodima, označava, da će crkva i Gospodovo bogoštovanje da budu svuda kod onih koji su u dobru; od istoka sunčanoga do zapada, označava svako mesto gde ima dobra; Ime će moje biti veliko, označava priznavanje i bogoštovanje Gospoda; a narodi označavaju one koji su u dobru. Prinosiće se kad imenu mojemu i čisti dar, označava bogoštovanje Gospoda od duhvnlog dobra, koje je dobro ljubavi prema bližnjemu, i od nebeskoga dobra, koje je dobro ljubavi prema Gospodu; bogoštovanje od duhovnog dobra je označeno kadom, a od nebeskoga dobra, čistim darom . (Da čisti dar označava to dobro, može se videti, br. 4581,10079,10137).

12 Čuj glas moljenja mojega, kad vičem k tebi. Nek iziđe molitva moja kao kad pred lice tvoje, dizanje ruku mojih kao prinos večernji. (Psalam CXLI, 1,2).

I kod Isaije:

Nijesi mi prinio jagnjeta na žrtvu paljenicu, i žrtvama svojim nijesi me počastio; nijesam te nagonio da me služiš prinosima, niti sam te trudio da kadiš (XLIII, 23).

81

Zato što se sve bogoštovanje izvodi od duhovnog dobra, koje je od nebeskog dobra, stoga se prinos i kad pominju odvojeno u slovu, iako su u unutrašnjem ili duhovnom smislu povezani, jer jedno potiče od drugoga.

Slično kod Jeremije:

13 I dolaziće iz gradova Judinijeh i iz okolne Jerusalimske, i iz zemlje Venijaminove, i iz ravnice, i donosiće žrtve paljenice i prinose s darom i kadom (XVII, 26).

Judom i Jerusalimom se ne označava Juda i Jerusalim, nego Gospodova crkva koja je u dobru ljubavi i u doktrini ljubavi prema bližnjem, gde je bogoštovanje od ovih označeno žrtvama paljenicama i prinosima, kao i darovima i kadom.

14 Pošto su prinosi označavali dobro nebeske ljubavi, a kad (tamjan) dobro duhovne ljubavi, stoga se na prinose od belog brašna stavljalo ulje i tamjan; kao što se vidi kod Mojsija:

Kad ko hoće da prinese na žrtvu Jehovi dar, bijelo brašno neka bude žrtva njegova, i neka je polije uljem i metne na nju kad. I neka je donese sinovima sveštenikovim, i neka sveštenik uzme toga brašna punu šaku i ulja i sav kad, i neka to zapali sveštenik na oltaru za spomen njezin (Levitska II, 1,2).

Razlog da je ovaj prinos bio ustanovljen bio je taj, što belo brašno označava pravu istinu (kao što se može videti, br. 9995), jer je ovo od dobra, naime, od nebeskog dobra, a otuda i od duhovnog dobra, pa su stoga ulje i tamjan stavljani na njega; ulje označava dobro nebeske ljubavi, a tamjan dobro duhovne ljubavi; u unutrašnjem smislu, jedno je iz drugoga. Bilo je i prinosa koji su pripremani s uljem, kojima su se označavale slične stvari.

Kod Jezekilja.

15 I uzevši vezene haljine svoje zaodjela si ih, i ulje moje i kad moj stavila se pred njih. I hljeb moj koji ti dadoh, bjelo brašno i ulje i med, čim te hranjah, postavila si pred njih na miris ugodni (XVI, 18,19).

Ove se stvari kažu o Jerusalimu, koji označava crkvu u pogledu doktrine, ovde potpuno izopačene. Muške likove, koje je pokrila svojim haljinama vezenim, i sa kojima se kurvala, označavaju obmane koje je, izokrenutim tumačenjima, učinila da izgledaju kao istine, stoga falsifikovane istine. Vezene haljine označavaju poznavanja istine od Reči ; kurvanje označava falsifikovanje. Stavljati ulje moje i

82

kad moj pred njih, označava preljubočiniti kako dobro nebeske ljubavi tako i dobro duhovne ljubavi, koji se preljubočine kada se Reč primenjuje na ljubav prema sebi i svetu.

Kod Mojsija:

16 Oni uče uredbama tvojim Jakova i zakonu tvojemu Izrailja, i meću tamjan pod nozdrve tvoje i žrtvu što se sažiže na oltar tvoj (Zak. Ponov. XXXIII, 10).

Ovo je proročanstvo Mojsijevo o Leviju, kojim se označava sveštenstvo. A pošto je sveštenstvo predstavljalo Gospoda u pogledu dobra ljubavi, kako nebeske tako i duhovne, stoga se kaže, metaće tamjan pod nozdrve tvoje, i žrtvu što se sažiže na oltar tvoj. Tamjanom se označava bogoštovanje od duhovnoga dobra, a žrtvama paljenicama na oltaru označava se bogoštovanje od nebeskoga dobra; pod nozdrve, označava, pod opažanje.

Kod Davida:

17 Ući ću u dom tvoj sa žrtvama što se sažižu; izvršiću ti zavjete svoje. Žrtve paljenice pretile ću prinijeti s dimom od pretiline ovnujske, prinijeću ti teoce s jarićima (Psalam LXVI, 13,15).

Prineti žrtve paljenice pretile, označava bogoštovanje od dobra nebeske ljubavi; prineti ovnove zajedno sa tamjanom, označava bogoštovanje od dobra duhovne ljubav; tamjan i ovan označvaju to dobro.

U Apokalipsi:

18 I drugi anđeo dođe, i stade pred oltarom, i imaše kadionicu zlatnu; i bijaše mu dato mnogo tamjana da doda molitvama sviju svetijeh na oltar zlatni pred prijestolom. I dim od kađenja u molitvama svetih iziđe od ruke anđelove pred Boga. I uze anđeo kadionicu, i napuni je ognja s oltara, i baci je na zemlju, i postaše glasovi i gromovi i sijevanja munja i tresenje zemlje.(VIII, 3-5).

Značenje ovih stvari biće pokazano u objašnjenju reči u sledećim stihovima; ovde samo to, da tamjan označava bogoštovanje od duhovnoga dobra , koje je dobro ljubavi prema bližnjem. To je bogoštovanje označeno i molitvama svetih; stoga se kaže, i bijaše mu dato mnogo tamjana da doda molitvama svetijeh; a poslije toga, dim tamjana, skupa sa molitvama svetih, podizao se pred Boga. Da molitve svetih označavaju bogoštovanje od duhovnog dobra, videće se u članku koji sledi

83

neposredno, kao i šta je označeno bogoštovanjem od duhovnog dobra ili od dobra ljubavi prema bližnjem.

Kod Isaije:

19 Narodu, koji me jednako gnjevi u oči, koji prinosi žrtve u vrtovima i kadi na opekama (LXV, 3).

Ovde se žrtvama i paljenjem tamjana označavaju suprotne stvari, naime, bogoštovanje od falsifikovane doktrine, koja je od čovekove inteligencije; vrtovi označavaju inteligenciju, ovde čovekovu vlastitu inteligenciju, a olatari od opeka ozančavaju obmane iz njegove inteligencije; prinositi žrtve i paliti tamjan označava bogoštovanje. Da su Drevni bogoštovali u vrtovima i šumarcima u skladu sa značenjima drveća, ali da je ovo bilo zabranjeno Izrailjskoj naciji, kako ne bi usvojili bogoštovanje od propriuma, može se videti, br. 2722,4552.

Kod Osije:

20 Navrh gora prinose žrtve, i na humovima kade pod hrastovima, topolama, i brijestovima, jer im je sjen dobra; za to se kurvaju kćeri vaše i snahe vaše čine preljubu (IV, 13).

Ovim se rečma opisuje bogoštovanje od ljubavi prema sebi i ljubavi prema svetu, a otuda i od falsifikovane doktrine; bogoštovanje od ljubavi prema sebi, žrtvovanjem na vrhovima brda; bogoštovanje od ljubavi prema svetu, paljenjem tamjana na humovima; a bogoštovanje od falsifikovane doktrine, žrtvama i paljenjem tamjana pod hrastovima, topolama i brestovima. Vrhovi brda označavaju nebesku ljubav, a ovde ljubav prema sebi; humovi označavaju duhovnu ljubav, ovde ljubav prema svetu; jer je ljjubav prema sebi suprotna nebeskoj ljubavi, a ljubav prema svetu suprotna je duhovnoj ljubavi. Hrast, topola i brest, označavaju najniža dobra od istine i istine od dobra prirodnog čoveka, ovde njegova zla od obmana i obmane od zla. Jer im je hlad dobar, označava ugodnost; falsifikovanja duhovnog dobra označavaju se sa, vaše kćeri i snahe vaše kurvaju se.

Kod Jeremije:

21 Jer imaš bogova, Judo, koliko i gradova, i koliko ima ulica u Jerusalimu, toliko podigoste oltara sramotnijeh, oltara da kadite Valu (XI, 13,17).

Gradovi ovde ne označavaju gradove, niti bogovi bogove, niti ulice Jerusalimske ulice tamo; nego se gradovima označavaju lažne doktrine u crkvi; podizanjem

84

oltara i paljenjem tamjana Valu, označava se bogoštovanje ljubavi prema sebi i prema svetu . Ova je nacija podizala i palila tamjan Valu; ali pošto su sve stvari njihovg bogoštovanja bile reprezentativne, one stvari koje su učinjene u skladu sa uredbama, bile su reprezentativi stvari nebeskih i duhovnih; stoga stvari koje su rađene u suprotnosti s uredbama, bile su reprezentativi paklenih stvari; sledstveno, oltarima koji su podizani bogovima, i tamjanom koji je davan Valu, označavane su suprotne stvari.

Kod istoga:

22 I izreći ću im sud svoj za svu zloću njihovu što me ostaviše, i kadiše drugim bogovima, i klanjahu se djelu ruku svojih (I, 16).

Kaditi drugim bogovima i klanjati se delima ruku svojih, označava bogoštovanje od obmana koje su od čovekove vlastite inteligencije; drugi bogovi označavaju obmane, a dela ruku njihovih, označavaju stvari koje su od čovekove vlastite inteligencije.

23 Isto je označeno i paljenjem tamjana bogovima, kod Jeremije (XI, 12; XLIV, 3,5,8.15,18); isto tako paljenjem tamjana ništavim stvarima, kod Jeremije (XVIII, 15). isto i paljenjem tamjana Valu, kod Jeremije (VII, 9); i kod Osije (II, 13), i slično paljenjem tamjana Melehetu ili carici nebeskoj, kod Jeremije (XLIV, 17-19,21,25). Melehet neba označava obmane u skupini.

Dalje, paljenje tamjana označava stvari koje se opažaju kao prijatne, a tamjan označava duhovno dobro, jer su sve stvari ustanovljene u Izraelskoj naciji bile reprezentativi nebeskih i duhovnih stvari; jer kod njih crkva nije bila unutrašnja, ako što je crkva danas, nego spoljašnja; pa su spoljašnje predstavljale stoga označavale unutrašnje stvari crkve, kakve je Gospod otkrio u Reči Novoga Zavjeta; zbog toga se njihova crkva nazivala reprezentativnom crkvom. Spoljašnje stvari ove crkve su se sastojale od stvari u svetu prirode koje su korespondirale osećanjima dobra i istine u duhovnlom svetu; stoga kada su oni koji su pripadali toj crkvi bili u spoljašnjim stvarima bogoštovanja, oni koji su bili u duhovnom svetu, bili su u unutrašnjim stvarima, i povezivali su se s onima koji su bili u spoljašnjeim; na taj način, u to je vreme nebo činilo jedno s ljudima na zemlji.

25 Iz ovih se stvari vidi zašto je bio sto u šatoru od sastanka za hleb, zašto je bio svećnjak sa svetiljkama, koje su označavali dobro ljubavi koje proističe od Gospoda, ili nebesko dobro; svećnjak sa svetiljkama predstavljao je, pa stoga i označavao, duhovno dobro i istinu; a tamjan je predstavljao a stoga i označavao ,

85

bogoštovanje; i pošto se Božansko bogoštovanje koje je ugodno, opaža od duhovnog dobra, stoga je to duhovno dobro bilo predstavljeno tamjanom. Da bi se ono što je prijatno predstavilo, tamjan se pravio o mirišljavih začina, i to prema korespondenciji; jer prijatni mirisi korespondiraju prijatnostima i uživanjima koja se osećaju u mislima i u opažanjima od uživanja duhovne ljubavi, pa stoga tamjan korespondira stvarima koje Gospod prima kao ugodne, kao što ih primaju i anđeli. Ovaj je prijatni kavalitet sasvim od duhovnog dobra, naime, od dobra ljubavi prema bližnjem; jer ovo je dobro nebesko dobro, koje je dobro ljubavi prema Gospodu, i ono se utvrđuje samo preko duhovnog dobra,koje je dobro ljubavi prema bližnjem; stoga biti u ovome dobru i činiti ga, to je voleti i bogoštovati Gospoda. Priroda ljubavi prema bližnjem, i njeno vršenje, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 84-107.

26 Zato što je ulje kojim se pomazivalo označavalo nebesko dobro, ili dobro ljubavi prema Gospodu, a tamjan označavao duhovno dobro, ili dobro ljubavi prema bližnjem, i zato što što je poslednje od prethodnog (kao što je gore rečeno), stoga u Izlasku (XXX) prvo se govori o pripremanju pomazivanja uljem, a odmah zatim o tamjanu; pripremanje pomazivanja uljem do stihova 23-33, a priremanje tamjana od stihova 34-38. A pošto se ovde govori o tamjanu, ovde ću navesti šta je zapoveđeno u vezi sa pripremanjem tamjana, naime:

Uzmi mirisa, stakte, oniha, i halvana mirisavoga, i tamjana čistoga, koliko je jednoga toliko je drugoga. I od toga načini kad, sastavljen vještinom apotekarskom, čist i svet. I stucavši ga na sitno, metaćeš ga pred svjedočanstvom u šatoru od sastanka, gdje ću se sastajati s tobom; i neka vam bude svetinja nad svetinjama. A takvoga kada kakav načiniš, nemojte sebi praviti; to neka ti je svetinja za Jehovu. I ako bi ko načinio da ga miriše, istrijebiće se iz naroda svojega (Izlazak XXX, 34-38).

Međutim, šta svaka od ovih pojedinosti označava, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 10289,10310, gde su te pojedniosti objašnjene po redu. Ovde se može toliko reći, da je miomiris bio glavna stvar, a da su se druge dodavale zbog njihovog prijatnog mirisa; stoga se kaže o tamjanu da će u njemu svi sastojci biti u jednakim delovima; isto je bilo i s uljem pomazanja, gde je maslinovo ulje bilo glavno, a druge su stvari dodate radi značenja (Izlazak XXX 23-33). Otuda je jasno zašto miomiris označava isto što i tamjan u smesi, naime, duhovno dobro.

27 Pošto miomiris korespondira duhovnoj prijatnosti, ili prijatnosti koja izvire iz duhovnog dobra, stoga se kaže za ono što Gospod prima kao najprijatnije da se

86

naziva miris ugodni (Izlazak XXIX, 18,25,41; Levitska I, 9,13,17; II, 2,9,12; III, 5; IV, 31; VIII, 28; XXIII, 8,13,18, Brojevi XV, 3; XXVIII, 6,8,13; XXIX, 2,6,8,13,36).

I kod jezekilja:

Mili ćete mi biti mirisom ugodnim (XX, 41).

Kod Mojsija:

I obratiću gradove vaše u pustoš, i razoriću svetinje vaše, i neću više mirisati mirisa ugodnog vašega (Levitska XXVI, 31).

I kod Osije:

Raširiće se grane njegove, i ljepota će mu biti kao u masline i miris kao Livanski (XIV, 6).

Ovo se kaže o Izrailju; lepota masline označava nebesko dobro, a miris Livanski duhovno dobro, zbog svoje prijatnosti (vidi gore, br. 288). (Da maslina označava i to dobro, vidi Nebeske Tajne, br. 9277,10261; da miris označava sposobnost opažanja onoga šo je ugodno u skladu sa kvalitetom ljubavi i vere, br. 1514-1519,3577,4624-4634,4748,5621,10292; da miris ugodni označava sposobnost opažanja mira, br. 825,10054; priroda sposobnosti opažanja mira može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 284-290.)

325. Koje su molitve svetih . Da ovo označava, od čega je bogoštovanje, vidi se iz značenja molitava svetih, što označava bogoštovanje od duhovnoga dobra. Molitvama se, u unutrašnjem smislu, označavaju sve stvari bogoštovanja; a svetima, duhovne stvari; jer se u Reči nazivaju svetima oni koji su u Gospodovom duhovnom carstvu, a pravednima, koji su u Njegovom nebeskom carstvu (kao što se može videti, br. 204). Ali u unutrašnjem smislu Reči, svecima se ne označavaju sveci, nego sveti, jer sveci su osobe, a u unutrašnjem smislu sve što je povezano sa osobom odlaže se, jer same stvari to sačinjavaju ( o čemu vidi br. 270); i da anđeli, zato što su duhovni, misle odvojeno od osoba, vidi isto tako gore, br. 99,100. U tome se unutrašnji smisao razlikuje od spoljašnjeg smisla, koji je smisao slova; i pošto se pod svecima (svetima) misli na svete stvari, a pod svetim se u Reči misli na Božansku istinu, koja proizlazi od Gospoda, i koja čini Njegovo duhovno carstvo (kao što se može videti gore, br. 204); stoga se svetim stvarima označavaju duhovne stvari, a molitvama svetih , bogoštovanje od duhovnog dobra. Da je

87

bogoštovanje od ovoga dobra označeno molitvama svetih, vidi se i iz toga što se kaže da su imali zlatne čaše pune tamjana, koje su molitve svetih; a tamjanom se označavaju sve stvari bogoštovanja koje su od duhovnoga dobra (kao što je pokazano u prethodnom članku); otuda sledi, da je isto označeno i molitvama svetih.

Kao kod Davida:

2 Čuj glas moljenja mojega, kad vičem k tebi; neka iziđe molitva moja pred lice tvoje kao kad, dizanje ruku mojih kao prinos večernji. Postavi stražu jeziku mome, čuvaj vrata usana mojih; ne daj srcu mome da zastrani na zle pomisli, da čini djela bezbožna s ljudima koji postupaju nepravedno; i da ne okusim sladosti njihovijeh, nego da je molitva moja protivu zloće njihove (Psalam CXLI, 1-5).

I ovde se molitve nazivaju kadom , a dizanje ruku naziva se prinosom večernjim; a ovo je stoga što je isto označeno kako molitvama tako i kadom, a isto i dizanjem ruku kao da je prinos večernji. Kadom se označava duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem; a prinosom se označava nebesko dobro, koje je dobro ljubavi prema Gospodu; tako je bogoštovanje označeno i jednim i drugim. I pošto molitve izviru ne iz usta, nego iz srca preko usta, a sve je bogoštovanje od dobra ljubavi i ljubavi prema bližnjem, stoga se kaže, Postavi vrata usnama mojim; ne daj srcu mome da zastrani ka zlu, da čini djela bezbožna. I pošto se David žali da su zla imala do tada moći nad njim, stoga kaže, Nego da su molitve moje protivu zloće njihove.

Da molitve označavaju isto što i kad (tamjan), vidi se i u Apokalipsi:

3 I drugi anđeo dođe, i stade pred oltarom, i imaše kadionicu zlatnu; i bijaše mu dano mnogo tamjana da doda molitvama sviju svetijeh na oltar zlatni pred prijestolom. I dim od kađenja u molitvama iziđe od ruke anđelove pred Boga. (VIII, 3,4).

Zato što su ovde slične stvari označene molitvama kao i tamjanom, naime, bogoštovanje od duhovnoga dobra, stoga se kaže da mu je bilo dano mnogo tamjana i da on treba da doda molitvama svetijeh; isto tako da se dim tamjana dizao sa molitvama svetih, pred Boga. Šta je označeno bogoštovanjem od duhovnoga dobra biće prvo objašnjeno, a poslije da molitve označavaju takvo bogoštovanje. Bogoštovanje se ne sastoji u molitvama i u spoljašnjoj pobožnosti, nego u životu ljubavi prema bližnjem; molitve su samo njihovo spoljašnje, jer one potiču od čoveka preko njegovih usta, stoga, u skladu s tim kakav je čovek u

88

pogledu njegovog života, takve su i njegove molitve. Nije značajno da li se čovek pokazuje kao ponizan, da kleči i da uzdiše kad se moli; ovo su spoljašnje stvari; pa ako spoljašnje ne potiču od unutrašnjih, one su samo držanje tela i zvukovi bez života. U svemu što čovek izgovori, postoji osećanje, i svaki čovek, duh, i anđeo je svoje osećanje, jer njihovo osećanje je njihov život; osećanje je ono što govori, a ne čovek bez osećanja; stoga, kakvo je osećanje, takva je i molitva. Duhovno osećanje je ono što se naziva ljubav prema bližnjem; biti u tome osećanju, je istinsko bogoštovanje; molitva je ono što iz toga proizlazi. Otuda se vidi da je suštinsko u bogoštovanju život ljubavi prema bližnjem, a njen je instrument stav tela i molitva; ili, da je primarno u bogoštovanju život ljubavi prema bližnjem, a sekundarno je moljenje; iz čega se vidi da vrlo greše oni koji smatraju da se svo Božanskio bogoštovanje sastoji u usmenoj pobožnosti, a ne u stvarnoj pobožnosti.

4 Stvarna pobožnost je postupati u svakom delu i u svakoj službi iskreno i pravo, pravedno i nepristrasno, jer je tako Gospod zapovedio u Reči; jer na taj način čovek u svakom delu gleda ka nebu i ka Gospodu, s kojim je tada povezan. Ali postupati iskreno i pravo, pravedno i nepristrasno, samo od straha od zakona, ili gubljenja ugleda, ili radi neke počasti ili dobitka, a ne misliti o Božanskom Zakonu, o zapovestima u Reči, i o Gospodu, a moliti se pobožno u hramovima, to je spoljašnja pobožnost koja, ma koliko da izgleda sveta, nije pobožnost nego licemjerje, ili neka stečena navika, ili neko ubeđenje da se samo u tome sastoji Božansko bogoštovanje. Jer ovakav čovek ne gleda od srca ka nebu i ka Gospodu, nego samo očima, dok srce gleda sebe i svet, dok usta govore iz telesne navike samo iz memorije; ovakav je čovek povezan sa svetom a ne sa nebom, sa sobom a ne sa Gospodom. Iz ovih se razmatranja vidi šta je pobožnost, i šta je Božansko bogoštovanje, i da je stvarna pobožnost suštinska ljubav prema bližnjem. O ovome vidi i šta je rečeno u delu Nebo i Pakao, br. 222,224,358-360,528-530; i u Nauku Novoga Jerusalima, br. 123-129, gde se nalaze ove reči: Pobožnost se sastoji u tome da se misli i govori pobožno; i da se posveti mnogo vremena molitvama ; u poniznosti u to vrijeme; u posjećivanju hramova; i slušanju govora tamo, u primanju sakramenata svete večere svake godine; i na sličan način u drugim delovima bogoštovanja u skladu sa onim što odredi crkva. Dok se život ljubavi prema bližnjem sastoji u tome da se želi dobro i čini dobro bližnjemu; da se postupa u svakome delu pravedno i nepristrasno, od onoga što je dobro i istinito, a isto tako u vršenju svake dužnosti; - jednom rečju, život ljubavi prema bižnjemu sastoji se u vršenju službi . Božansko bogoštovanje se u primarno sastoji u ovom potonjem životu, a tek sekundarno u onome drugome. Onaj ko razdvaja jedno od drugoga, to jest, koji živi životom pobožnosti, a ne, u isto vreme, i životom ljubavi

89

prema bližnjem, taj ne bogoštuje Boga. Jer život pobožnosti vredi samo ako se s njim poveže život ljubavi prema bližnjem; jer je to glavna stvar, pa kakav je prvi život, takav je i drugi (br. 124,128)

5 Da Gospod usađuje nebo u stvarnu čovekovu pobožnost, a ne u usmenu ili spoljašnju odvojeno do prve, bilo mi je dokazano kroz mnogo iskustva; jer su bili viđeni mnogi koji su stavljali svo bogoštovanje u usmenu i spoljašnju pobožnost, a u svom stvarnom životu nisu mislili ništa dalje od Gospodovih zapovesti u Reči, ili o onome što je iskreno i pravo, pravedno i nepristasno, da to treba činiti zbog religije, stoga zbog duhovnog porekla, tako da bi izgledali iskreni i pravedni radi ugleda i dobitka, verujući da će ovako stići u nebo pre ostalih. U skladu sa svojom verom, dakle, bili su uzdignuti u nebo; a kad su anđeli opazili su se ovi klanjali Bogu samo ustima, a ne i srcem, i da njihova spoljašnja pobožnost nije poticala od stvarne pobožnosti, koja pripada životu, oni su ih odbacili , pa su se kasnije udružili s onima koji su bili u sličnom životu, i bili su lišeni pobožnosti i svetosti, jer su ovi bili ukaljani iznutra zlima života. Stoga se pokazalo da se Božansko bogoštovanje sastoji primarno u životu ljubavi prema bližnjem, a sekundarno u spoljašnjoj pobožnosi.

6 Pošto se suštinsko Božansko bogoštovanje sastoji primarno u životu, a ne u molitvama, stoga je Gospod učio da , dok se mole, da mnogo ne govore i da se ne ponavljaju, sledećim rečima:

A kad se molite, ne govorite mnogo kao neznabošci; jer oni misle da će za riječi mnoge biti uslišeni; vi dakle ne budite kao oni (Matej VI, 7,8).

Sada, pošto se suštinsko Božansko bogoštovanje sastoji primarno u životu ljubavi prema bližnjem, a sekundarno u molitvama, stoga se molitvama, u duhovnom smislu Reči, označava bogoštovanje od duhovnog dobra, to jest, od života ljubavi prema bližnjem, jer tu se misli na ono što je primarno, u duhovnom smislu, dok se smisao slova sastoji od sekundarnih stvari, koje su učinci, i koji korespondiraju.

7 Molitve se pominju u mnogim odlomcima Reči: ali zato što molitve izlaze od srca, a kakvo je čovekovo srce je onakav je i njegov život ljubavi i ljubavi prema bližnjem, stoga se molitvama, u duhovnom smislu, označava taj život, i bogoštovanje iz njega; kao u sledećim odlomcima:

Kod Luke:

90

Stražite dakle jednako i molite se Bogu da biste se udostojili uteći od svega ovoga što će se zbiti, i stati pred Sinom čovječijim (XXI, 36: Marko XIII, 33).

Stražiti jednako, označava pribaviti sebi duhovni život (kao što se može videti gore, br. 187). Stoga se pominje i molitva kao posledica toga života, ili njegovo spoljašnje, koje vredi onoliko koliko proizlazi od života, jer oni sačinjavaju jedinstvo kao duša i telo, ili kao unutrašnje i spoljašnje.

Kod Marka:

8 Isus reče: Sve što ištete u molitvi, vjerujte da ćete primiti; i biće vam. I kad stojite na molitvi, praštajte ako imate na koga, da i otac vaš koji je na nebesima oprosti vama pogriješke vaše (XI, 24,25).

I ovde, u duhovnom smislu, moljenjem, željama, i traženjem, označava se život ljubavi i ljubavi prema bližnjem; jer je od Gospoda dato onima koji su u ljubavi i u ljubavi prema bližnjemu, ono što traže; stoga oni traže samo ono što je dobro, i biva im tako; a pošto je i vera od Gospoda, stoga se kaže, vjerujte da ćete primiti.

I pošto molitve proizlaze od života ljubavi prema bližnjem, i pošto su u skladu s njim, stoga, da bi se primilo ono što se traži u molitvama, kaže se, Kad stojite u molitvi, praštajte ako imate na nekoga, da bi i otac vaš koji je na nebesima oprostio vama progriješke vaše.

9 Da se sa, kad stojite u molitvi, označava, kada su u Božanskom bogoštovanju, vidi se iz toga što se ovde kaže isto o onima koji se mole kao i o onima koji prinose dar na oltar, kod Mateje:

Zato dakle kad prinosiš dar svoj na oltar, i onda se opomeneš da brat tvoj ima nešto na tebe, ostavi ondje dar svoj pred oltarom, i idi prije da se pomiriš s bratom tvojim, pa onda dođi i prinesi dar svoj (V, 23,24).

Prinošnjem dara na oltar označava se Božansko bogoštovanje iz razloga što se Božansko bogoštovanje kod te nacije sastojalo u glavnom u žrtvama paljenicama i prinosima, čime su bile označene sve stvari bogoštovanja (vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 214,221). Otuda se vidi da je isto označeno moljenjem ili iskanjem, kao i prinošenjem dara na oltar, naime, bogoštovanje od dobra ljubavi i ljubavi prema bližnjem.

Kod istoga:

91

10 Isusu reče: Pisano je: dom je moj dom molitve neka se zove; a vi načiniste od njega pećinu hajdučku (XXI, 13; Marko XI, 17; Luke XIX, 46).

Gospodovim domom označena je crkva; a molitvama bogoštovanje u njoj; pećinom hajdučkom, profanacija crkve i bogoštovanja; iz ovog obratnog smisla jasno je da molitve označavaju bogoštovanje od dobra ljubavi i ljubavi prema bližnjem.

Kod Davida:

11 K njemu povikah ustima svojim, i jezikom svojim proslavih ga. Da sam vidio u srcu svom bezakonje, ne bi me uslišio Gospod; ali Bog usliši, primi glas moljenja mojega (Psalam LXVI, 17-19).

Zato što su molitve u skladu s prirodom čovekovog srca, stoga molitve, kad je srce u zlu, nisu istinske molive bogoštovanja, pa se stoga i kaže, Da sam vidio u srcu svome bezakonje, ne bi me uslišio Gospod, što znači da On neće primii takvo bogoštovanje. Čovekovo srce je njegova ljubav, a čovekova ljubav je njegov život sami, stoga, čovekove su molitve u skladu s njegovom ljubavi ili u skladu sa tim kakav je njegov život; otuda sledi da molitve označavaju život njegove ljubavi i ljubavi prema bližnjem, naime, da je ovaj život označen molitvama, u duhovnom smislu.

12 Mogli bi se navesti mnogi drugi odlomci. Ali će biti izostaljeni zato što čovek ne zna da njegov život i molitve čine jedno, pa stoga se njemu čini da se misli na same molitve kad se one pomenu u Reči. Osim toga, čovek neprestano se moli kad je u životu ljubavi prema bližnjemm iako ne ustima nego srcem; jer ono što pripada ljubavi, to je neprestano u misli, iako on nije toga svestan; u skladu s onim što je rečeno u Nauku Novoga Jerusalima (br. 55,56). Otuda je jasno i to da, u duhovnom smislu, molitva označava bogoštovanje od ljubavi. Ali oni ne vole ove stvari; u stvari, oni misle obrnuto o tim stvarima, jer za njih se pobožnost sastoji od molitava a ne od života; oni ne znaju u čemu se sastoji prava pobožnost.

326. (stih 9) I pjevahu pjesmu novu. Da ovo označava priznavanje i ispovedanje od radosnog srca, vidi se iz značenja pesme, što označava priznanje i ispovest da Gospod, kao Božansko Ljudsko, ima svu moć u nebesima i na zemljama. Razlog da se ispovedanje odnosi na to, je to što je to predmet o kome se govori. Razog da pevati pesmu označava ispovedanje od radosnog srca, je to što se srce pokazuje pevanjem, kada je u punini; a razlog da se to postiže pevanjem je to što kada je

92

srce puno radosti i misli o tome, ono se izliva u pevanju, pa je stoga u pesmi i radost srca. Kakva je radost misli, predstavljeno je izrazima u pesmi, tako što se slažu s onim što je u misli iz srca; a kakva je radost srca, vidi se po harmoniji; a koliko ima radosti, vidi se po uzdizanju zvuka i izrazima u njemu. Sve ovo kao da se izliva samo od sebe kada je od radosti srca, i iz toga je razloga celo nebo stvoreno u skladu s osećanjima dobra i istine, najviše nebo u skadu s osećanjem dobra, a srednje nebo u skladu s osećanjem istine; sledstveno, ono se stvara u skladu s radostima, jer sva je radost od osećanja ili od ljubavi; otuda to, da u svim anđeoskim razgovorima postoji izvjesna harmonija . (Da se ove stvari mogu bolje upoznati i dokazati iz onoga to je pokazano i rečeno u delu Nebo i Pakao, naime, da misli i osećanja anđela proističu u skladu s formom neba, br. 200.212, i 265-275; i da zbog toga postoji izvesna harmonija u njihovom govoru, br. 242; a isto tako i zvuk govora kod anđela korespondira njihovim osećanjima, br. 236, 241; osim toga, i u Nebeskim Tajnama, br. 1648,1649,2595,2956,5182,8115.) Otuda je jasno da su harmonija pevanja, kao i muzičke umetnosti, koje mogu da izraze razna osećanja, kao i primene na stvari ili okolnosti, da su iz duhovnog sveta, a ne iz prirodnog sveta, kao što se pretpostavlja (o čemu vidi u delu o Nebu i Paklu, br. 241).

2 Ovo je razlog da su se koristili toliko mnogo raznih muzičkih instrumenata kod bogoštovanja u Jevrejskoj i Izrailjskoj naciji, od kojih su se neki odnosili na osećanja nebeskog dobra, a neki na osećanja duhovnog dobra, i na radost iz njih, koja se širila okolo. Gudački instrumenti su se odnosili na osećanja duhovnog dobra, a duvački instrumenti na osećanja nebeskog dobra, kojemu se pridruživalo i pevanje, pomoću kojih su se stvarali zvukovi koji su se slagali s osećanjima. Svi su Davidovi psalmi bili ovakve prirode, pa se stoga i nazivaju psalmima , zbog sviranja (psallere), a i zbog pesama. Iz ovih se razmatranja može videti zašto se kaže da su četiri životinje i dvadeset i četiri starešine imali gusle (harfe), i zašto su pevali pesme.

3 Da pevanje i pevanje pesme označavaju priznavanje i ispovedanje od radosnog srca, vidi se iz sledećih odlomaka,

Kod Isaije:

4 I reći ćeš u ono vrijeme: Hvalim te , o Jehova, jer si se bio razgnjevio na me, pa si odvratio gnjev tvoj, i utješio si me. Gle, jer je Bog spasenje moje, uzdaću se i neću se bojati, jer mi je sila i pjesma Jehovina Bog, on mi je spasitelj. S radošću ćete crpsti vodu spasenja ovoga. I tada ćete reći: hvalite Jah, glasite ime njegovo. Pojte

93

Jehovi, jer učini velike stvari, nek se zna po svoj zemlji. Klikuj i pjevaj, koja sjediš u Sionu, jer je svetac Izrailjev posred vas (XII, 1-6).

Na ovaj način je opisana hvala od radosnog srca zbog Gospodovog dolaska, i Njegova Božanska moći da spasi ljudsku rasu. Da ovo označava hvalu, jer se prvo kaže, Hvalim te, o Jehova, a posle, Hvalite Jah. Hvala da će Gospod Božanskom moći Svojom spasiti čovečanstvo, opisuje se ovim rečima, Bog je spasenje moje, uzdaću se i neću se bojati, on je sila moja. Oni će crpsti vodu iz izvora spasenja u taj dan; velik je Svetac Izrailjev koji je posred tebe. U dan taj, označava kada dođe Gospod; svetac Izrailjev je Gospod; radost iz toga, koja je radost zahvalnosti, opisuje se sa, Pjevaj Jehovi, klikuj i viči, koja sjediš u Sionu; ona koja sedi u Sionu i kći Siona označavaju crkvu, gde se Gospod bogoštuje. Pesma Jahu označava slavljenje i hlavu Gospoda.

Kod istoga:

4 Pjevajte Jehovi pjesmu novu, hvalu njegovu od kraja zemlje. Pustinja i gradovi njezini, sela gdje stanuje Kidar, neka podignu glas, neka pjevaju koji žive po stijenama, neka klikuju s gora (XLII, 11).

I ovde se govori o Gospodovom dolasku i o ustanovljenju crkve među onima koji su izvan crkve, ili kod onih kod kojih nema Reči, i gde Gospod nije poznat. Pevati pesmu novu, označava zahvaljivanje od radosnog srca; Podingnite glas, od krajeva zemaljskih, označava zahvaljivanje onih koji su sa krajeva crkve; krajevi zemaljski su ono što pripada crkvi na obodu; pustinja i gradovi njeni koji će podići glas, označavaju one kod kojih nema dobra jer nema istine, ali koju oni žele; koji stanuju na stenama , označavaju dobro ljubavi koje im pripada; pevati i poklikivati, označavaj zahvajivanje od radosnog uma i srca.

Kod istoga:

5 Jer će Jehova utešiti Sion, utešiće sve razvaline njegove, i pustinju njegovu učiniće da bude kao Eden i pustoš njegova kao vrt Jehovin, radost će se i veselje nalaziti u njemu, zahvaljivanje i pevanje (LI, 3;LII, 8,9).

I ove se reči odnose na Gospodov dolazak i podizanje crkve, koja je u to vreme bila opustošena ili razorena. Sionom se označava crkva gde Gospod treba da se bogoštuje; njenom pustinjom označava se nedostatak istine i dobra zbog nedostatka poznavanja; učini da pustinja bude kao Eden, a njena pustoš kao vrt Jehovin, označava da će imati istine i dobra u obilju; pustinja se odnosi na

94

nedostatak dobra, a pusta mesta na nedostatak istine; Eden označava dobro u obilju, a vrt Jehovin označava zahvaljianje od radosnog srca, stoga se kaže da će radost i veselje biti u njemu, zahvaljivanje i glas pjesme; glas pesme označava isto što i pesma.

U Plaču:

6 Staraca nema više na vratima, ni mladića na pjevanju. Nesta radosti u srcu našem (V, 14,15).

Staraca nema na vratima, označava da više nema onih koji u u istinama od dobra, ili, apstraktno, označava istine od dobra, pomoću kojih se uvodi u crkvu; mladići više ne pevaju, označava da su i same istine lišene svog duhovnog osećanja, a otuda i radosti; a pošto je to označeno, kaže se, Nesta radosti u srcu našem.

Kod Jezekilja:

7 I prekinuću jeku pjesama tvojih, i glas kitara tvojih ne će se više čuti (XXVI, 13).

Jeka pesama označava radosti zahvaljivanja; glas kitara označava veselje zbog duhovnih istina i dobara.

Kod Davida:

8 Jehova je krijepost moja i štit moj; u njemu se raduje srce moje, i pjesmom ću ga hvaliti (XXVIII, 7).

Zato što pesma označava zahvaljianje od radosnog srca, stoga se kaže, u njemu se raduje srce moje, i pjesmom ću ga hvaliti.

Kod istoga:

9 Veselite se, pravednici, pred Jehovom; slavite Jehovu guslama, udarajte mu u psaltir od deset žica; pjevajte mu pjesmu novu, složno udarajte podvikujući (Psalam XXXIII, 1-3).

Zato što radost srca izvire od nebeske i duhovne ljubavi, stoga se kaže, Veselite se, pravednici, pred Jehovom; slavite Jehovu guslama; udarajte mu u psaltir sa deset žica. Pevajte, pravednici, odnosi se na na one koji su u nebeskoj ljubavi; slavite Jehovu guslama, udarajte mu u psaltir sa deset žica, odnosi se na one koji su u duhovnoj ljubavi. Da se oni nazivaju pravednicima koji su u nebeskoj ljubavi, može se videti gore, br. 204, a da se gusle i psaltir odnose na one koji su u duhovnom

95

dobru, br. 323: I pošto pevanje označava zahvaljivanje od radosti koja izvire iz tih ljubavi, stoga se kaže, Hvalite Jehovu, pjevajte mu pjesmu novu. Uvećana radost koja je u punini, izražava se sa, pjevajte, složno podvikujući.

Kod istoga:

10 Slaviću ime Božije u pjesmi, veličaću ga u hvali (Psalam LXIX, 30).

Ponovo:

Kad se opominjem kako sam hodio sred mnogoga ljudstva, stupao u dom Božiji, a ljudstvo praznujući pjevaše i podvikivaše (Psalam XLII, 4).

Ponovo:

Hvalite Jehovu; nazivajte ime njegovo. Pjevajte mu, pjevajte mu psalme (Psalam CV, 1,2; CXLIX, 1).

Ponovo:

Hvalim Jehovu za pravdu njegovu, i pjevam imenu Jehove svevišnjega (Psalam VII, 17).

Ponovo:

Utvrdilo se srce moje, Bože, srce je moje spremno; pjevaću te i slaviću te . Probudi se , slavo moja, probudi se, psaltiru i gusle, hvaliću Jehovu po narodima, pjevaću ti po plemenima (Psalam LVII, 7-9).

Zato što pevati pesmu označava zahvaljivanje od radosnoga srca, stoga se u ovim odlomcima koriste izrazi, hvaliti i pevati, pevati pesmu, glasno pevati i zahvaljivati.

11 Tamo gde se govori o Gospodovom dolasku, govori se o novoj pesmi, i o tome da će se veseliti i podvikivati zemlja, more, polje, šuma, drveta, Livan, pustinja, i mnoge druge stvari, kao u sledećim odlomcima: Kod Davida:

Pojte Jehovi pjesmu novu. Raduje se Jehovi, sva zemljo; udarajte uz gusle, uz gusle s glasom psalamskim. U trube i u rogove zatrubite pred carem Jehovom, neka pljeska more, i što je u njemu; vaseljena i koji u njoj žive. Rijeke neka pljeskaju rukama; skupa gore neka se raduju (Psalam XCVIII, 1,4-8).

Ponovo:

96

Pjevate Jehovi pjesmu novu, pjevajte Jehovi, sva zemljo! Blagosiljajte ime njegovo, objavljujte spasenje njegovo iz dan u dan; nebesa će se radovati i zemlja će se veseliti; more će se pomjerati i sva punina njegova; polja će se radovati, i drveta šumska će pjevati (Psalam XCVI, 1,2,11,12),

Ponovo:

Pjevajte Jehovi pjesmu novu; hvala da mu je na saboru svetijeh; neka se veseli Izrailj o stvoritelju svome, sinovi Sionski neka se raduju o caru svome. Neka hvale ime njegovo poklikujući, u bubanj i u gusle neka mu udaraju (Psalam CXLIX, 1-3).

Kod Isaije:

Pjevajte Jehovi pjesmu novu; hvale njegove do krajeva zemaljskih, neka pustinja i njeni gradovi podignu glas svoj (XLIII, 10,11).

Ponovo:

Pjevajte, nebesa, jer Jehova učini, podvikujte, nizine zemaljske, popijevajte , gore, šume i sva drveta u njima, jer izbavi Jehova Jakova i proslavi se u Izrailju (XLIV, 23; XLIX, 13).

Predmet o kome se govori u ovim odlomacma je Gospod, Njegov dolazak, i izbavljenje kroz Njega; pošto su ove stavri trebale da se uskoro dogode, stoga se pominje nova pesma; radost koja izbija opisuje se ne samo pevanjem, veseljem, i glasnim podvikivanjem, pljeskanjem ruku, nego i sviranjem u razne instrumente, čiji se zvukovo slažu. Tako isto, da će se radovati i reke, more, polje, šume, drveta u njima, Livan, pustinja, gore, i mnoge druge stvari, će se radovati, podvikivati, pevati pljeskajući rukama , i glasnim povicima skupa.

Razlog da se sličnim stvarima opisuju ovi predmeti je to, što ovi označavaju stvari koje pripadaju crkvi pa stoga stvari koje poseduje čovek crkve; reke, označavaju stvari inteligencije; more, stvari znanja, koja se slažu s istinama i dobrima; polje, dobro crkve; šume, istine prirodnog čoveka; drveta, poznavanja; Livan, duhovnu istinu i dobro; pustinja, želju da se dosegnu istina a iz njih i dobro; gore, dobra ljubavi. Za sve ove se stvari kaže da pevaju, da podvikuju, da se vesele i da pljeskaju rukama, kada su od neba, jer je tada nebeska radost u njima, a preko toga i u čoveku; jer čovek nije u nebeskoj radosti ako ove stavri koje poseduje, koje su istine i dobra, nisu od neba, a s njima i radost u srcu, koja je istinska radost, i radost kod čoveka kod kojega su ove stavri. Stoga se vidi zašto se isto kaže za njih

97

kao i za čoveka, naime, zato što je radost u njima a preko toga i u čoveku; ovakva radost postoji u svakom duhovnom i nebeskom dobru, a otuda i u onima u kojima su ta dobra; jer se nebo uliva s njegovom radošću, to jest, Gospod kroz nebo, u dobra i u istine, koje su od Njega kod čoveka, a to je u čoveka, a ne u čoveka koji je lišen ili nema ovih stvari. Ova dobra i njihove istine su ono od čega preko influksa uzbuđuje, veseli, poklikuje, peva, igra, to jest, ono što je prijatno, i ono što dira čovekovo srce.

12 Pošto postoje razne vrste dobra i istine, a svako se izražava odgovoarajućim zvukom, stoga se u Reči, posebno kod Davida, pominju razne vrste intrumenta, kojima se označavaju slična osećanja. Onaj ko je upoznat s unutrašnjim smislom Reči, a u isto vreme sa zvukovima instrumenata koji se tamo pominju, može da zna koje je posebno osjećanje označeno tamo i opisano; anđeli ovo znaju čim se ovi pomenu, a u isto vreme iz onoga kako se opisuju svojim posebnim izrazima, kada se čita Reč, kao, na primer, kod Davida:

Zaplješćite rukama, svi narodi, pokliknite Bogu glasom radosnijem. Ide Bog uz podvikivanje, Jehova uz glas trubni. Pojte Bogu, pojte! Jer je Bog car cijele zemlje. Pojte Bogu, pojte caru našemu, pojte (Psalam XLVII, 1,3-7).

Ponovo:

Videše kako ideš, Bože, kako ide ide Bog moj, car moj. Napred iđahu pjevači, za njima svirači sred djevojaka s bubnjima (Psalam LXVIII, 24,25).

Ponovo:

Radujte se Bogu; poklikujte Bogu Jakovljevu; podignite pjesme, dajte bubanj, slatke gusle sa psaltirom; trubite o mijeni u trubu (Psalam LXXXI, 1-3).

Ponovo:

Hvalite Boga u svetinji njegovoj. Hvalite ga uz glas trubni, hvalite ga uz psaltir i gusle. Hvalite ga s bubnjem i veseljem, hvalite ga uz žice i organ (CL, 1,3-5).

I ovde pomenuti intrumenti označavaju osećanja, svako svoje, a ovo je zbog slaganja njihovoga zvuka; jer osećanje je ono što stvara različite zvukove, kao što je rečeno gore u ovome članku.

13 Ovim opažanjima ću dodati jednu tajnu: anđeli koji sačinjavaju Gospodovo nebesko carstvo, izvode unutrašnji smislao Reči od osećanja samog u čoveku kada ovaj čita Reč; a ovo se stvara isto tako iz zvuka izraza u izvornom jeziku. Dok

98

anđeli, koji su u duhovnom carstvu Gospodovom, izvode unutrašnji smisao iz istina koje su sadržane u izrazima, a ovo se stvara i iz zvuka izraza u izvornom jeziku. Ali anđeli koji su u Gospodovom duhovnom carstvu, oni izvode unutrašnji smisao iz istina koje se sdržane u izrazima; stoga čovek, koji je u duhovnom osećanju, ima radost srca iz nebeskog carstva; a iz duhovnog carstva , ima zahvaljianje iz radosti. Zvukovi muzičkih instrumenata koje se tamo pominju, uzdižu osećanje, i istine iz ovih. Da je tako, to znaju oni koji su vešti u muzici. To je razlog da se Davidovi Psalmi nazivaju psalmima od svirati (psallere), a pesme se nazivaju pojanje ; jer oni su se svirali i pevali uz zvukove raznih intrumenata. Da su se znazivali psalmi Davidovi, poznato je, jer su nekoliko njih tako naznačeni (upisani kao Davidovi). Međutim, oni koji se nazivaju pesmama, to su sledeći: Psalam XVIII, 1; XXXIII, 1,2; XV, 1; XLVI, 1; XLVIII, 1;LXVI, 1; LXV: 1; CXXXIV, 1. I mnogi drugi odlomci bi se mogli dodati iz Reči o pevanju i o pesmi, i moglo bi se pokazati da označavaju zahvaljivanje iz radosnoga srca; oni se izostavljaju jer ih je mnogo; dovoljni su ovi koji su navedeni.

327. Govoreći: dostojan si da uzmeš knjigu i da otvoriš pečate njezine. Da ovo označava da Gospod od Svog Božanskog Ljudskog ima Svemoć i Sveznanje, vidi se iz svega što prethodi; jer je predmet o kome se do sada govorilo bilo to da Gospod od Svog Božanskog Ljudskog ima Svemoć i Sveznanje, i da stoga Njemu pripada sud. Da je ovo označeno sa, Dostojan si da uzmeš knjigu i da otvoriš pečate njezine, vidi se iz nizova stvari koje su objašnjene od početka ovoga poglavlja do sadašnjeg stiha, koji želim da navedem da kako bi, naime, pokazao da se sa, Vidjeh desnicu onoga što sjeđaše na prijestolu, označava Gospod u pogledu Svemoći i Sveznanja, br. 297; knjigom napisanom sprijeda i straga, zapečaćenom sa sedam pečata, označava stanje života svih u nebu i na zemlji, koje je sasvim skriveno, br. 299,300; a sa, I vidjeh anđela jaka gdje propovijeda glasom velikijem; ko je dostojan da otvori i da pročita knjigu i da razlomi pečate njezine, označava ispitivanje, da li ima neko ko zna i opaža stanje života sviju, br. 302,303; sa, niko ne mogaše ni na nebu ni na zemlji, ni pod nebom da otvori knjigu i da pročita knjigu, niti da zagleda u nju, označava da niko to nije mogao od sebe samog, br. 304; sa, Gle, lav iz plemena Judina, korijen Davidov, nadvladao je da otvori knjigu i da razlomi pečate njezine, označava da je Gospod od svoje moći pokorio paklove, i doveo u red sve stvari u nebesima, i ovo pomoću Božanskog dobra sjedinjenog s Božanskom istinom u Njegovome Ljudskom, br. 309, 310, sa, i vidjeh jagnje kao zaklano, i imaše sedam rogova, i sedam očiju, označava Gospoda kao Božansko Ljudsko, i da je od Njega Svemoć i Sveznanje, br. 31,316,317; i sa, i dođe i uze

99

knjigu iz desnice onoga što sjeđaše na prijestolu, označava da su te stvari od Njegovog Božanskog Ljudskog, br. 319. Otuda je jasno, da se ovde sa, Dostojan si da uzmeš knjigu i da otvoriš pečate njezine, označava da Gospod od Božanskog Ljudskog ima Svemoć i Sveznanje.

328. Jer on se zaklao (jer je on bio zaklan),i iskupio si nas Bogu krvlju svojom. Da ovo označava odvajanje svih od Božanskog, i povezivanje sa Božanskim kroz priznavanje Njega, i primanje Božanske istine od Njega, vidi se iz značenja biti zaklan, kada se kaže za Gospoda, što označava odvajanje svih od Božanskog, jer biti zaklan u Reči označava duhovno zaklan, to jest, nestati zbog zala i obmana, kao što se može videti gore, br. 315; i pošto Gospod nije kod njih, jer je osporen, stoga kao da je zaklan, kada se kaže o Gospodu, označava ne biti priznat (kao gore, br. 315), kao i biti porican; a kada se Gospod poriče, On kao da je zaklan kod njih, i oni su stoga odvojeni od Božanskog. Jer oni koji poriču Gospoda, odvajaju se sasvim od Božanskog, jer On je Bog svemira, i On je jedan s Ocem, i Otac je u Njemu, i On je u Ocu, i niko ne dolazi Ocu osim kroz Njega, kao što to On Sam uči; stoga oni u crkvi koji ne priznaju Njegovo Božansko, sasvm su odvojeni od Božanskog, a još više oni koji Ga poriču u srcu.

2 Odricati se ovde označava , da je On u njima zaklan.To je isto označeno u unutrašnjem smislu Reči time što su Gospoda razapeli, (kao što se može videti gore, br. 83,195); jer su Jevreji, kod kojih je tada bila crkva, poricali da je On Hristos, i stoga su se odvojiti od Božanskog, pa su Ga stoga usmrtili, ili razapeli. I danas to čine oni koji osporavaju Njegovo Božansko; otuda je uobičajena primedba besednika, da oni koji vode zao život, i koji ga svetogrde, da Ga u sebi razapinju. Stoga je ovo ono što je označeno sa, Ti si bio zaklan; i iz značenja, I iskupio si nas Bogu krvlju svojom, što označava da će nas On povezati sa Božanskim, ako Ga priznajemo, i ako primamo Božansku istinu od Njega. Jer iskupiti označava osloboditi od pakla, i na taj način povesti ih k Sebi, i tako ih povezati sa Božanskim, što će se videti iz odlomaka u Reči, gde se pominje iskupiti i iskupljenje, koji će se navesti niže; a Gospodova krv označava Božansku istinu koja proističe od Njega; i pošto se čovek primanjem Božanske istine od Gospoda oslobađa od pakla i povezuje s Njim, stoga se sa, iskupio si nas Bogu krvlju svojom, tamo označava povezivanje sa Božanskim preko primanja Božanske istine od Njega.

100

3 Da je ovaj smisao sakriven u ovim rečima, niko ne može da vidi ko se ograničava na smisao slova, jer se u tome smislu ništa drugo ne može videti, osim da se sa, Bio si zaklan, misli na biti razapet; i sa, Iskupio si nas krvlju svojom, označava da nas je on pomirio sa Svojm Ocem preko patnje na krstu; a pošto je to smisao slova, ostalo je nepoznato do sad da u svakoj pojedinosti Reči postoji unutrašnji smisao koji je duhovan, pa su stoga od smisla slova načinili doktrinu crkve, po kojoj je suštinsko Božansko, koje se naziva Ocem, odbacilo ceo ljudski rod, i da je Gospod, patnjom na krstu, doveo do pomirenja, i da se spasavaju oni za koje posreduje. Kako neko, čiji je razum donekle prosvetljen, može a da ne vidi da je ova doktrina suprotna samom Božanskom, jer Božansko nikada ne odbacuje nijednog čoveka, jer On voli sve, i stoga želi izbavljenje sviju. Isto tako, protivno je Božanskom samom da se miri prolevanjem krvi, i da se ponovo stiče milost preko patnje na krstu koju je On podnio, i da se tako postigla milost, a ne od Njega; pa iako je to suprotno Božanskoj suštini, oni to još uvek nazivaju suštinskom verom ili verom koja opravdava, kad se u nju veruje.

4 Ko može iz prosvetljenog razuma da pretpostavlja da su svi grehovi sveta preneseni na Gospoda, i tako oduzeti od svakga koji ima veru samu, pa ipak, to je doktrina onih koji ne veruju više od smisa slova. Pa ipak, anđeli koji su kod čoveka, to ne opažaju u smislu slova, nego u skladu sa duhovnim smislom, jer su oni duhovni, pa otuda i misle duhovno, a ne prirodno. Otkupljivanjem čoveka Svojom krvlju, oni razumeju oslobađanje čoveka od pakla, i povezivanje čoveka sa Sobom kroz priznavanje Njega, i preko primanja Božanske istine od Njega. Da je ovakav slučaj, crkva može da zna; jer može da zna da se niko ne povezuje sa Božanskim preko krvi, nego preko primanja Bižanske istine, i njenim primanjivanjem u životu.

5 Gospod je izbavio čoveka tako što je na Sebe uzeo Ljudsko, i time pokorio paklove, i sve stvari doveo u red u nebesima, što se nije moglo postići drugačije nego uzimanjem Ljusdkog; jer Božansko deluje od primarnih stvari preko poslednjih /stvari/, stoga od Sebe preko onih koje su od Njega u poslednjim, koje su u Ljudskom. Ovo je delovanje Božanske moći u nebu i u svetu. (Ali o ovome vidi neke pojedinosti gore, br. 41; isto tako i delo Nebo i Pakao, br. 315; i u Nebeskim Tajnama, br. 5897,6239,10335,10548.) Gospodovo izbavljanje čoveka od pakla postignutio je time što je proslavio Svoje Ljudsko, to jest, učinio ga Božanskim, jer samo na taj način drži paklove u potčinjenosti kroz večnost; i pošto je potčinjavanje paklova i proslavljenje Njegovog Ljudskog bilo postignuto iskušenjima koja je dopustio u Svom Ljudskom, a patnja na krstu je bila poslednje iskušenje i potpuna pobeda. Sa nošenjem grehova sviju, označava se da je On je

101

dopustio da Ga iskušavaju svi paklovi, jer svi grehovi i zla dolaze otuda, i ulaze u čoveka; stoga se nošenjem ovih označava to što je k Sebi pripustio paklove kada su ga iskušavali; a Njegovim oduzimanjem grehova, označava se da je On pokorio paklove, da se zla ne mogu više podizati iz njih kod onih koji priznaju Gospoda i koji Ga primaju, to jest, koji primaju Božansku istinu koja proizlazi od Njega u veri i u životu, i koji se tako povežu s Gospodom. Kaže se , otkupi nas krvlju svojom, što označava povezanost sa Božanskim preko priznavanja Njega, i primanja Božanske istine od Njega; i pošto se crkva zasniva na na ovome, želim da u nekoliko reči kažem kako se to povezivanje izvodi.

6 Glavna stvar je priznavati Gospoda, Njegovo Božansko u Ljudskom i Njegovu Svemoć u spasavanju ljudske rase; jer preko toga priznavanja čovek se povezuje sa Božanskim, jer nema Božanskog nigde drugo; jer ima Otac, i pošto je Otac u Njemu, i On je u Ocu, kao što Gospod i uči; zbog toga oni koji se obraćaju nekom drugom Božanskom pored Njega, ili umesto Njega, kao oni koji su navikli da se mole Ocu da im se smiluje radi Sina, ti se otkreću od Božanskog koje je u Njemu. I, pored ostalog, tada ni ne misle o Gospodovom Božanskom, nego samo o Njegovom Ljudskom, koje se ne može odvojiti, jer su Božansko i Ljudsko, ne dve osobe, nego jedna osoba povezani kao duša i telo, u skladu sa doktrinom primljenom u crkvama iz Atanasijanskog verovanja.Priznavati Božansko u Gospodovom Ljudskom, ili Božansko Ljudsko, glavna je stvar crkve, preko koje postoji povezivanje; a pošto je to primarna, to je i prva stvar crkve. Zato što je to prva stvar crkve, stoga je Gospod, dok je bio u svetu, tako često pitao one koje bi ozdravio, Vjeruješ li da mogu da to uradim, i kada bi oni odgovorili da veruju, On bi rekao, Neka vam bude po vjeri vašoj. Ovo je tako često pitao da bi oni prvo poverovali da On ima Svemoć od Svog Božanskog Ljudskog, jer bez te vere oni se ne bi mogli povezati sa Božanskim, nego bi bili odvojeni od Njega (od Božanskog).

7 Kasnije je Gospod učio kako će biti spaseni, to jest, da treba da od Njega prime Božansku istinu; a ova se prima, kada se primjenjuje, i usadi u život time što se izvršava; stoga je Gospod tako često govorio da treba da izvršavaju Njegove reči. Iz ovih su razmatranja jasne dve stvari, naime, da verovati u Gospoda i izvršavati Njegove reči, da to čini jedno, i da nikako ne smije da se odvaja: jer onaj koji ne izvršava Gospodove riječi, taj ne vjerije u Njega; niti u Njega veruje onaj koji pretpostavlja da veruje u Njega a ne izvršava Njegove reči; jer je Gospod u Svojim rečima, to jest, u Svojm istinama, pa iz toga Gospod daje veru čoveku. Iz ovih nekoliko primedbi može se znati da se povezivanje s Gospodom ostvaruje priznavanjem Gospoda i primanjem Božanske istine od Njega. To je, stoga, ono što

102

je označeno Jagnjetom koje nas iskupljuje od Boga Svojom krvlju. Da se Jagnjetom označava Gospod kao Božansko Ljudsko, može se videti gore, br. 314. O ovoj se tajni može videti više u Nauku Novoga Jerusalima, br. 293-297; i iz Nebeskih Tajni, br. 300-306, kao i na kraju ovoga dela gdj se posebno govori o Gospodu. Da krv označava Božnsku istinu koja proizlazi od Gospoda, i da spasenje kroz Njegovu krv označava kroz primanje Božanske istine od Njega, biće objašnjeno u sledećem članku.

8 Da otkupiti, međutim, označava izbaviti i osloboditi, a kada se govori o Gospodu, izbaviti i osloboditi od pakla, i tako povezati čoveka sa Sobom, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Ko je ono što dolazi od Edoma, iz Vosora, koračajući u veličini sile svoje? Ja sam, koji govorim pravdu i vrijedan sam spasti; jer je dan osvete u srcu mom, i dođe godina da se moji iskupe. U svakoj tuzi njihovoj bješe tužan, i anđeo , koji je pred njim, spase ih. Ljubavi svoje radi i milosti svoje radi on ih izbavi, i podiže ih i nosi sve dane vječnosti (LXIII, 1,4,9).

Ovde se govori o Gospodu, i o Njegovim borbama u iskušenjima, kojima je potčinio paklove. Edomom, od kojega dolazi, označeno je Njegovo Ljudsko, kao i anđelom pred licem Njegovim, Njegova Božanska moć od koje se borio, ozanačena je koračanjem u veličini sile svoje; a bacanje u pakao onih koji su ustajali protivu Njega, i podizanjem dobrih u nebo, označava se pravdom, ovim rečima, ja sam ,koji govorim pravdu i vrijedan sam spasim; jer je dan osvete u srcu mome, i dođe godina sa se moji iskupe. Njegova se Božanska ljubav, iz koje je On sve ovo činio, opisuje sa, U svakoj tuzi njihovoj bješe tužan, i anđeo,koji je pred njim, spase ih. Ljubavi svoje radi i milosti svoje radi on ih izbavi, i podiže ih i nosi ih sve dana vječnosti. Otuda se vidi da se se otkupllenima i onima koji se otkupljuju, označavaju oni koje je On otkupio , i spasio od besa onih koji dolaze od pakla.

Kod istoga:

9 Ovako veli Jehova Stvoritelj tvoj, Jakove, koji te je sazdao, Izrailju: ne boj se, jer te otkupih, pozvah te po imenu tvojemu; moj si (XLIII, 1).

Da se otkupljivanjem označava osloboditi od pakla, i povezati sa Sobom, tako da postanu Njegovi, očito je; jer se kaže, jer te otkupih, pozvah te po imenu; moj si, jer se ovo postiže obnovom i preporodom od Gospoda, pa se stoga kaže, Jehova Stvortelj tvoj, Jakove, i onaj koji te je sazdao, Izrailje. On se naziva Stvoriteljem jer

103

se u Reči stvaranjem označava preporađanje, što se može vidjeti gore, br. 291. Jakov i Izrailj označavaju one koji pripadaju crkvi, i koji su u isinama od dobra.

Kod istoga:

10 Recite kćeri Sionskoj: evo, Spasitelj tvoj ide; evo, plata je njegova kod njega i djelo njegovo pred njim. I oni će se prozvati narod svet, iskupljenici Jehovini (LXII, 11,12)

I ovde se govori o Gospodovom dolasku, i Njegovom podizanju nove crkve. Kći Sioska označava crkvu koja je u ljubavi prema Gospodu; Njegov se dolazak označava sa, evo, Spasitelj tvoj ide,evo, plata je njegova s njim, djelo je njegovo pred Njim; oni koji su obnovljeni i preporođeni kroz Njega, označavaju se iskupljenicima Jehovinim.

Razlog da se nazivaju otkupljenima je to što su oslobođeni kroz preporod od zala, i što se povezuju s Gospodom. Kod istoga:

11 Neće ondje biti lava, i ljuta zvijer neće oći po njemu, nego će hoditi izbavljeni. I koje iskupi Jehova , vratiće se i doći će u Sion pjevajući, i vječna će radost biti nad glavom njihovom (XXXV, 9,10).

I ovde se govori o Gospodovom dolasku, i o spasenju onih koji dopuštaju da ih Gospod preporodi. Da kod njih neće biti obmane koja razara istinu, niti zla koje razara dobro, označeno je sa, Neće ondje bizi lava, i ljuta zvijer neće ići po njemu; da će biti izbavljeni od zala i oslobođeni od obmana, označeno je sa, hodiće izbavljeni; i vratiće se koje je Jehova izbavio. Njihova večna sreća ozančena je sa, Doći će u Sion pjevajući, i vječna će radost biti nad glavom njihovom. Sion označava crkvu. Šta označava pevanje, može se videti upravo gore, br. 326. Postoje dve reči u izvornom jeziku kojima se izražava iskupljeni; jedna označava oslobođenje od zala, a druga izbavljenje od obmana. Ta su dva izraza ovde. Otuda se kaže, hodiće izbavljeni, a koje otkupi Jehova vratiće se. Ta se dva izraza koriste i kod Osije (XIII, 14); i kod Davida (Psalam LXIX, 18;CVII, 6).

12 Da otkupiti znači izbaviti od zala, i osloboditi od obmana, kao i osloboditi i izbaviti od pakla, je stoga što sva zla i obmane izviru iz pakla; i pošto ih Gospod brani od pakla tako što ih obnavlja i preporađa, stoga je njima označena i obnova i preporod od Gospoda, tako da se obnova i preporod isto tako oznčavaju sa otkupiti ili iskupljenjem; kao u sledećim odlomcima:

Kod Davida:

104

13 Ustani, pomoći naša, i izbavi nas radi milosti svoje (Psalam XLIV, 26).

Izbaviti se ovde koristi za osloboditi i obnoviti. Ponovo:

Ali će Bog izbaviti dušu moju iz ruku paklenih; jer me on prima (Psalam XLIX, 15)

Izbaviti iz ruku (moći) pakla, znači osoboditi; primiti me, i povezati sa Sobom, ili učiniti ga Svojim , kao prodanom slugi i otkupljenom.

Kod Osije:

Iz ruku pakla iskupiću vas; iskupiću vas od smrti (XIII, 14).

Otkupiti označava izbaviti i osloboditi osude.

Kod Davida:

Blagosiljaj, dušo moja, Jehovu, blagosiljaj sveto ime Nejgovo; koji izbavlja život tvoj od groba (Psalam CIII, 1-4).

Izbavljati iz groba, znači osloboditi osude, a grob označava osudu.

Ponovo:

Približi se duši mojoj, izbavi me; nasuprot neprijateljima mojim, izbavi me (Psalam LXIX, 18).

Približiti se duši označava povezati je sa Njim; izbaviti znači osloboditi od zala; izbaviti nasuprot neprijateljima mojim, označava osloboditi od obmana, jer su obmane neprijatelji.

Ponovo:

Neka tako kažu oni koje je izbavio Jehova, koje je izbavio iz ruke neprijatelja (Psalam CVII, 2).

Izbavljeni od Jehove su oni koji su oslobođeni od zala; koje je izbavio iz ruke neprijatelja, to su ni koje je On oslobodio od obmana.

Kod Jeremije:

Ja sam s tobom da te čuvam i izbavljam, govori Jehova. I izbaviću te iz ruku zlijeh ljudi, i iskupiću te iz ruku nasilničkijeh (XV, 20,21).

105

Izbaviti iz ruku nasilničkih znači osloboditi od obmana koje vrše nasilje nad dobrom ljubavi pema bližnjem; nasilnici označaaju te obmane, a isto tako i one koji su u njima.

Kod Davida:

14 Neka se nada Izrailj u Jehovu; jer je Jehova milostiv, i velik je u njega otkup. I on će otkupiti Izrailja od svijeh bezakonja njegovijeh (Psalam CXXX, 7,8).

Otkupljenje ovde označava oslobađanje; Izrailj, crkvu; a obnoviti one koji pripadaju crkvi, i osloboditi ih obamana, označeno je sa, On će otkupiti Izrailja od svih bezakonja njegovijeh.

Ponovo:

Bezazlenost i pravda neka me sačuva, jer se u tebe uzdam. Izbavi, Bože, Izrailja od svijeh nevolja njegovijeh (Psalam XXV, 21,22).

Otkupiti Izrailja od nevolja, ovde označava osloboditi one koji pripadaju crkvi od obmana koje uzrokuju nevolje.

Kod Isaije:

Da nije kako god ruka moja okraćala, te ne mogu iskupiti, ili nema u mene snage da izbavim? (L, 2).

Da otkupljivanje označava oslobađanje, očito je, jer se kaže i, Da nije kako god moja ruka okraćala, ili nema u mene snage da izbavim?

Kod Davida:

Bog će čuti glas moj; on će izbaviti moju dušu, te će biti mirna (Psalam LV, 16-18).

Izbaviti ovde označava osloboditi.

Ponovo:

I ja te hvalim uz psaltir, sveče Izrailjev. Usne moje pjevaju hvalu tvoju; i duša moja, koju su izbavio (LXX, 22,23).

Izbaviti dušu ovde označava osloboditi od obmana; jer se dušom u Reči označava život vere, a srcem život ljubavi; stoga izbaviti dušu označava osloboditi od obmana, i dati život vere.

106

I opet:

Izbavi me od nasilja ljudskoga, i čuvaću zapovijesti tvoje (Psalam CXIX, 134).

Izbaviti od nasilja ljudskog ovde označava osloboditi od obmane od zla, jer ljudsko označava duhovno osećanje istine a otuda i mudrost,a u obnutom smislu, kao ovde, požudu obmane, a otuda i bezumlje; nasilje označava obmane koje razaraju istine.

Ponovo:

U tvoje ruke predajem duh svoj; ti si me otkupio, o Jehova, Bože istiniti (Psalam XXXI, 5).

I opet:

Zločinstvo je u rukama njihovijem, i desnica im puna mita. A ja hodim u prostoti svojoj; izbavi me, i smiluj se na me (Psalam XXVI, 9-11).

Izbaviti ovde znači osloboditi od obmana, i obnoviti.

Tako opet:

Iskupiće od nasilja duše njihove, i skupa će biti krv njihova pred očima njegovim. Oni će dobro živeti, i doneće mu zlato iz Save (Šave); i svagda će se moliti za njega, i svaki će ga dan blagosiljati (Psalam LXXII, 14,15).

Ovde se govori o potrebitima, pod kojma se misli na one koji žele istine iz duhovnog osećanja. O njima se kaže, Iskupiću duše njihove od svakoga nasilja, čime se označava oslobađanje od zala i obmana koje razaraju dobra ljubavi i istine vere; njihovo primanje Božanske istine označeno je sa, Skupa će biti krv njihova pred očima njegovijem; njihova obnova opisuje se sa, Oni će dobro živjeti, i donijeće mu zlato iz Šave; i svagda će se moliti za njega, i svaki će ga dan blagosiljati. Zlato iz Šave označava dobro ljubavi prema bližnjem; moliti za njega svagda, označava da će biti neprestano odvajani od obmana i držani u istinama; a da

će ga svaki dan blagosiljati, označava da će svagda biti u dobru ljubavi prema bližnjem i veri; jer to je Božanski blagoslov, i to je moliti se za njega neprekidno.

Kod Isaije:

107

16 Ovako veli Jehova: za badava se prodadoste, i iskupiste se bez srebra; u Egipat siđe narod moj prije da ondje žive kao došljaci, ali im Asirci činiše silu ni za što (LII, 3,4).

Pustošenje istina uz pomoć znanja, i umovanja prirodng čoveka, predmet je o kome se ovde govori; jer, U Egipat narod moj siđe da ondje žive kao došljaci, iznačava poučavanje prirodnog čoveka pomoću znanja i poznavanja istine. Egipat označava znanja a isto tako i poznavanja, ona iz smisla slova Reči; jer živeti označava biti poučavan. Asircima koji čine silu ni za šta, označava se falsifikovanje stvari prirodnog čoveka umovanjem. Asirija označava umovanje, a činiti silu ni za šta označava falsifikovanje; jer su obmane ništa, jer u njima nema istine, što je slučaj kad prirodni čovek, odvojen od duhovnog, pravi zaključke; otuda prethodno stoji, Za badava se prodadoste; i iskupiste se bez srebra (novca). Biti prodan ni za šta označava, od sebe, ili od propriuma, sebe otuđiti, i ne odreći se obmana; a ne biti iskupljen srebrom, označava da nisu mogli biti oslobođeni od obmana od zla pomoću istina; srebro (novac) označava istinu, a biti otkupljen označava biti oslobođen obmana od zla, i biti obnovljen.

Kod Zaharije:

12 I sabraću ih zajedno, jer ću ih izbaviti, i oni će se umnožiti. I rasijaću ih među narode. I dovešću ih natrag iz zemlje Egipatske, i sabraću ih iz Asirije, i dovešću ih u zemlju Galadsku i na Livan (X, 8-10).

Ovde se govori o obnovi i o ponovnom ustanovljenju crkve, i o obnlovi uz pomoć istina od dobra; a sa, Sabraću ih, jer ću ih izbaviti, označava se razgonjenje obmana, i obnova kroz istine; stoga se kaže, Umnožiću ih, i rasijaću ih među narode, čime se označava umnožavanje i sejanje istine od dobra; sabrati ih iz Asirije, označava, udaljiti ih od falsifikovanja istine koje oni čine umovanjima o znanjima (kao što se može videti gore). Dovesti ih u zemlju Galadsku i na Livan, označava , u dobro crkve, koje je dobro ljubavi prema bližnjem, i u dobro i istinu vere; prvo je zemlja Galadska a drugo Livan .

Iz ovoga se vidi šta je označeno, u duhovnom smislu, Jehovom koji vodi narod iz Egipta i otkupljuje ih; kao kod Mojsija:

18 Izvešću vas ispod bremena Egipatskih; i oprostiću vas ropstva njihova, i izbaviću vas mišicom uzdignutom, i sudovima velikim (Izlazak VI, 6).

Opet:

108

Izvedoh vas iz Egipta mišicom uzdignutom, i otkupih vas iz doma ropskoga (Zak. Ponov. IX, 26-29; XIII, 5;XV, 15; XXIV, 18).

Vodiš milošću svojom narod, koji si iskupio, vodiš krijepošću Svojom u stan svetosti svoje (Izalazak XV, 13).

Kod Miheja:

I učinih te izide iz zemlje Egipatske, i otkupih te iz doma ropskoga (VI, 4).

U smislu slova, ovo znači da su, Božanskom silom, izvedeni iz Egipta, gde su bili postali sluge; ali u unutrašnjem ili duhovnon smislu, nije to označeno, nego da se oni koji pripadaju crkvi, a to su oni koje Gospod obnavlja uz pomoć istina i života u skladu s njima, da se izbavljaju i oslobađaju zala i obmana, jer su ovo stvari koje od čoveka prave roba; ovo je duhovni smisao tih reči, u kojem su smislu anđeli, dok je čovek u smislu slova.

19 Pod otkupom, anđeli razumeju i oslobađanje od zala, i izbavljenje od obmana, u ovim odlomcima.

Kod Mojsija:

I postaviću otkup između moga naroda i Faraonovog naroda (Izlazak VIII, 23).

Kod Davida;

Izbavljenje posla narodu svojemu; postavi za vas vijek zavjet svoj; ime je njegovo sveto, i valja mu se klanjati (Psalam CXI, 9).

Kod Mateja:

Jer kakva je korist čovjeku ako sav svjet dobije a duši svojoj naudi, ili kakav će otkup čovjek dati za dušu svoju? (XVI, 26; Marko VIII, 36,39).

20 Otkupljenje ovde označava izbavljenje od osude. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno kad se kaže da je Gospod otkupio čovečanstvo, naime, da ga je On oslobodio i izbavio od pakla, i od zala i obmana koje neprestano otuda izbijaju i vode čoveka da bude osuđen, i da ga On neprekidno oslobađa i izbavlja od njih. Ovo je izbavljenje i oslobođenje izvedeno na taj način što je Gospod potčinio paklove; i što ga neprestano oslobađa i izbavljana taj način što je proslavio Svoje Ljudsko, to jest, učinio ga Božanskim, jer na taj način drži paklove u potčinjenosti; a to je, stoga, ono šo je označno Gospodovim otkupljivanjem čoveka, zbog čega se u Reči Gospod naziva Iskupiteljem; kao u sledećim odlomcima:

109

Kod Isaije:

Ne boj se, crviću Jakovljev, narodiću Izrailjev, ja ću ti pomagati, govori Jehova, izbavitelj tvoj, svetac Izrailjev (XLI, 14).

I kod istoga proroka:

Ovako veli Jehova, izbavitelj Izrailjev, svetac njegov, koji je vjera, radi Sveca Izrailjeva, koji te je izabrao (XLIX, 7).

Opet:

Iskupitej je naš Jehova nad vojskama; ime je njegovo, Svetac Izrailjev (XLVII, 4). Ponovo:

Ovako veli jehova, Otkupitej tvoj, Svetac Izrailjev (XLIII, 14)

Ponovo: Neka svako tijelo zna da sam ja Jehova tvoj Spasitelj i Iskupitelj, Junak Jakovljev (LX, 16).

Svecem Izrailjevim i Junakom Jakovljevim, koji se u ovom odlomku naziva Iskupiteljem, označava se Gospod kao Božansko Ljudsko, a Jehovom suštinsko Božansko. Razlog da se Gospod kao Božasko Ljudsko naziva Svecem Izrailjevim, i Junakon Jakovljevim, je to što Izrailj i Jakov označavaju crkvu, stoga one koji su nanovo rođeni i obnovljeni, to jest, koje je Gospod iskupio, jer ti pripadaju crkvi, to jest, sačinjavaju Gospodovu crkvu.

Da je Gospodovo Božansko Ljudsko ono što se naziva svetim, vidi se kod Luke:

Anđeo reče Mariji: Duh će Sveti sići na tebe, i sila Svevišnjega će te osjeniti: stoga ono sveto koje će se od tebe roditi, nazvaće se Sin Božiji (I, 35).

A da je Gospod kao Božanko Ljudsko nazvan Velikim i Sinom najvišega, kod istoga:.

Anđeo reče Mariji: ne boj se, Marijo, jer si našla milost u Boga. I evo zatrudnjećeš, i rodićeš sina, i nadjeni mu ime Isus. On će biti veliki i nazvaće se sin najvišega, i carovaće u domu Jakovljevu va vijek, i carstvu njegovu ne će biti kraja (I, 30-33).

Domom Jakovljevim označava se Gospodova crkva; da to nije Jevrejska nacija, vidi se.

110

Zato što je Gospodovo Ljudsko podjednako Božansko kao i Njegovo suštinsko Božansko, koje je na Sebe uzelo Ljudsko, stoga se i Jehova naziva Iskupiteljem u sledećim odlomcima.

Tako veli Jehova Iskupitelj, Svetac Izrailjev, Ja sam Jehova, Bog tvoj (XLVIII, 17).

I opet:

Jehova nad vojskama njegovo je ime; a tvoj je Izbavitelj Svetac Izrailjev; Bog sve zemlja zvaće se (LIV, 5).

Kod Davida:

O Jehova, stijeno moja, i Izbavitelju moj! (Psalam XIX, 14).

Kod Jeremije:

Izbavitelj je tvoj silan; Jehova nad vojskama ime je njegovo (L, 34).

Kod Isaije:

Ti, Jehova, otac si naš, Izbavitelj naš ime je tvoje u vijeke vijekova (LXIII, 16).

Iz ovih se sada razmatranja vidi kako treba razumeti ono što je Gospod rekao:

Sin čovječiji dođe da da dušu svoju u otkup za mnoge (Matej XX, 28; Marko X, 45).

To jest, da bi bili oslobođeni i izbavljeni od pakla; jer je patnja na krstu bila poslednja borba i puna pobeda, kojom je potčinio paklove, i proslavio Svoje Ljudsko. (Kao što se može videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 293.297, i 300-306).

329. Zato što se kaže, Iskupio si nas Bogu u krvi svojoj, to je bilo shvaćeno unutar crkve sasvim u skladu sa smislom slova, a ne u skladu sa duhovnim smislom, to želim da pokažem, da se krvlju ne označava krv ili Gospodova patnja na krstu, nego Božanska istina koja proizlazi od Gospoda, i koju prima čovek; sledstveno, da se sa, Iskupio si nas krvju svojom, označava da je oslobodio i izbavio od pakla one koji Ga priznaju, i koji primaju Božansku istinu od Njega (kao što je gore rečeno, br. 328). Da bih ilustrovao ovu tačku, želim da navedem sledeće. Pošto su sve stvari koje su bile naložene u Izrailjskoj crkvi, bile predstave nebeskih i duhovnih stvari,

111

sve do najmanje pojedinosti, stoga je isto tako bilo naloženo, kada se je ustanovljena večera pashe,

da uzmu krvi /od jagnjeta/ i pokrope oba dovratka i gornji prag na kućama u kojima će jesti pashalno jagnje; a krv ona biće vam znak na kućama, u kojima ćete biti; i kad vidim krv, proći ću vas, te ne će biti među vama pomora, kad stanem ubijati po zemlji Egipatskoj.

I dalje: Uzmite kitu isopa i zamočite je u zdjeli, i pokropite gornji prag i oba dovratka krvlju koja će biti u zdjeli, i nijedan od vas da ne izlazi na vrata kućna do jutra. Jer će zaći Jehova da bije Egipat, pa kad vidi krv na gornjem pragu, i na oba dovratka, proći će Jehova mimo ona vrata, i neće dati krvniku da uđe u kuće vaše da ubija (Izlazak XII, 7,13,22,23).

Neko ko ne zna da postoji duhovni smisao u Reči, taj veruje da se ovde misli na Gospodovu krv na krstu; ali to se ne razume tako u nebu. Pod Pashalnom večerom ovde, anđeli tamo razumeju isto što je označeno Svetom Večerom koju je ustanovio Gospod, u kojoj umesto Pashalnog jagnjeta postoji hleb i vino; i tada je Gospod rekao da je hleb Njegovo telo a da je vino Njegova krv; a svako zna, ili može da zna, da hleb i vino hrane telo, hleb kao jelo a vino kao piće, i da u Reči, koja je u svojoj dubini duhovna, ove se stvari moraju razumeti duhovno.

2 Tako hleb označava duhovno jelo, a vino duhovno piće; duhovno jelo i sve dobro koje se komunicira i daje čoveku od Gospoda, a duhovno piće je sva istina koja mu se komunicira i daje od Gospoda; ove dve stvari, naime, dobro i istina, ili ljubav i vera, čine čoveka duhovnim; kaže se, ili ljubav i vera, jer sve je dobro od ljubavi, a sva istina od vere. Otuda se vidi da se hlebom označava Božansko dobro Gospodove Božanske ljubavi, a u pogledu čoveka, to dobro prima čovek; a da se vinom označava Božanska istina koja proizlazi od Božanskog dobra Gospodove Božanske ljubavi, a u pogledu čoveka, tu istinu prima čovek. Zato što Gospod kaže da je Njegovo telo hleb, a Njegova krv da je vino, to je očito da se pod Gospodovim telom misli na Božansko dobro Njegove Božanske ljubavi, a pod jedenjem, označava njegovo primanje i usvajanje, i tako povezivanje sa Gospodom; i da se pod Gospodovom krvi misli na Božansku istinu koja proističe od Božanskog dobra Njegove Božanske ljubavi, a pijenjem se označava primanje te istine, i njeno usvajanje, i tako i povezivanje sa Gospodom.

3 Duhovna hrana je isto tako od dobra i istine koji proističu od Gospoda, kao što je sva hrana tela od jela i pića; otuda je njihova korespondencija, koja je takva, da gde se pominje jelo, ili što služi za jelo u Reči, označava se dobro, a gde god se

112

pominje neko piće , ili nešto što služi za piće, označava se istina. Iz ovih se razmatranja vidi da se krvlju Pashalnog jagnjeta, kojim su sinovi Izrailjevi pokropili dva dovratka i gornju gredu svojih kuća, označavala Božanska istina koja proističe od Gospoda; a ova kada se primi u veru i u život, štiti čoveka protivu zala koja izviru iz pakla, jer je Gospod kod čoveka u Svojoj Božanskoj istini, jer ona ono Njegovo kod njega, doista, to je On kod njega. Ko je zdravoga razuma, ne može li da vidi da Gospod nije u Svjoj krvi ni sa kim, nego da je u Svom Božanskom, koje je dobro ljubavi i dobro vere koju čovek prima. Šta, međutim, svaka pojedina stvar označava, naime, dva dovratka i gornja greda, a šta krvnik i ubica, a šta Egpat. I mnoge druge stvari u ovome poglavlju, može se videti u Nebeskim Tajnama, gde su one objašnjene.

4 Iz ovih primedaba sada je jasno, bez daljeg objašnjavanja, šta je označeno Gospodovim rečima kad je ustanovio Svetu Večeru;

Kad jeđahu, uze Isus hljeb i blagoslovivši prelomi ga, i davaše učenicima, i reče: uzmite, jedite; ovo je tijelo moje. I uze čašu i davši hvalu, dade im govoreći: pijte iz nje svi; jer je ovo krv moja novoga zavjeta koja će se proliti za mnoge radi oproštenja grijeha. Kažem vam, pak, da neću piti od ovoga roda vinogradskoga do onoga dana kad ću piti s vama novoga u carstvu Božijem (Mateja XXVI, 26-29; Marko XIV, 22-25; Luka XXII, 15-20).

Zato što se vinom označava Božanska istina koja hrani duhovni život, stoga im je Gospod rekao, Kažem vam da neću piti od ovoga roda vinogradskoga do onoga dana kad ću da piti novoga s vama u carstvu Božijem, otuda se vidi da šta je označeno duhovno, jer On kaže, da će piti s njima, i da će to biti u carstvu Božijem, ili u nebu, a tako isto da će tamo s njima jesti i Pashalno jagnje (Luka XXII, 16).

5 Iz onoga što je gore rečeno isto tako vidi se jasno šta je označeno ovim Gospodovim re

ima:

Koji jede moje tijelo i pije moju krv ima život vječni, i ja ću ga vaskrsnuti u pošljednji dan: jer je tijelo moje pravo jelo, i krv moja pravo piće.Koji jede moje tijelo, i pije moju krv, stoji u meni i ja u njemu. Kao što me posla živi otac, i ja živim radi oca; i koji mene jede, i on će živjeti mene radi. Ovo je hljeb koji siđe s neba (Jovan VI, 51-58).

113

Da je Gospodovo telo Božansko dobro a Njegova krv Božanska istina, obe od Njega, jasno je iz toga što su to stvari koje hrane dušu; otuda se kaže, Moje je tijelo prava hrana, a moja krv je pravo piće.

A pošto se čovek preko Božanskog dobra i istine povezuje sa Gospodom, stoga se kaže i da, Onaj koji jede tijelo moje i pije krv moju, ima život vječni,a isto tako, On stoji u meni i ja u njemu. Razlog da je Gospod ovako govorio, naime, zašto je rekao Njegovo tijelo i Njegova krv, a ne Njegovo Božansko dobro i Njegova Božanska istina, je to da bi smisao slova Reči bio sastavljen od stvari koje korespondiraju duhovnim stvarima, u kojima su anđeli; otuda dolazi povezanost ljudi crkve preko Reči s njima, što inače ne bi bilo moguće (vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 252,258-262; i delo Nebo i Pakao, br. 303-310).

6 Zato što krv označava Božansku istinu koja proističe od Gospoda, a njenim primanjem čovek se povezuje s Gospodom, stoga se krv naziva krv zaveta, jer zavet označava povezanost. Gospod je nazivao krv krvlju zaveta kad je ustanvio Svetu Večeru; jer je rekao, Pijte iz nje svi, jer je ovo krv moja novoga zavjeta ili testamenta (Mateja XXVI, 28; Marko XIV, 24; Luka XXII, 20).

To se naziva isto tako krvlju zavjeta kod Mojsija; gdje se nalaze ove riječi:

Mojsije siđe s Gore Sinajske, i reče narodu sve reči Jehovine, i sve sudove. I Mojsije napisa sve ove reči Jehovine, i ustade rano jutrom, i podiže oltar blizu gore. I posla mladiće između sinova Izrailjevih , koji prinesoše žrtve paljenice, i prinesoše teoce kao žrtve zahvalne Jehovi. I uzevši Mojsje polovinu krvi, metnu u zdele, a polovinu krvi izli na oltar. I uze knjigu zavetnu i pročita narodu i reče: ovo je krv zaveta, koji učini Jehova s vama za sve re

i ove. I videše Boga Izrailjeva, i pod nogama njegovijem kao delo od kamena safira i kao nebo kad je vedro (Izlazak XXIV, 3-8,10).

Da ovde krv označava Božansku istinu koja proizilazi od Gospoda, a koju prima čovek, i kroz koju se ostvaruje povezivanje, očito je, jer je pola izliveno po oltaru a drugo pola po narodu; jer se oltarom označava svo bogoštovanje koje je od dobra ljubavi, a narodom, oni koji bogoštuju, i primaju dobro ljubavi kroz istine; jer se primanje Božanskog dobra ostvaruje pomoću istina koje postaju istine života, a povezivanje preko njih i preko dobra u tim istinama. Da postoji povezivanje preko dobra u tim istinama koje su postale istine života, i da je krv to prdstavljala, sasvim je jasno iz reči ovde, jer se to desilo onda kada je Mojsije sišao sa gore Sinajske, gde je proglašen Zakon, kao i uredbe koje je treba držati; pa se kaže da je Mojsije

114

napisao sve one reči Jehovine, i da ih je pročitao u uši naroda, koji je rekao, Sve što je Jehova rekao, činićemo i slušati, što je rečeno dva puta, kao što se može videti u stihovima 3 i 7.

7 Reči ili istine postaju istine života kada se tvori; a pošto je Mojsije napisao te reči, on ih je nazvao Knjigom Zavjeta, čime je označeno da se preko nje ostvaruje povezanost. Zakonom koji je proglašen od Jehove na gori Sinajskoj, i uredbama i sudovima koji su bili naređeni u to vreme, označena je Božanska istina, to jest, Božanska istina u celoj svojoj širini. Otuda se ta knjiga nazvala Knjiga Zavjeta, a kovčeg u koji je bila stavljena, Kovčeg Zavjeta, gde zavet označava povezanost.

Zato što Božanska istina, kroz koju se ostvaruje povezivanje, proističe od Gospoda, stoga su oni videli ispod njegovih nogu kao kamen od safira. Da su ispod Njegovih nogu to videli, označava da je Božanka istina takva u poslednjim stvarima. Božanska istina u poslednjim je Božanska istina u smislu slova Reči: kamen safir označava prozirnost njenu koja je od Božanske istine u unutrašnjem ili duhovnom smislu; Bog Izralljev je Gospod. (Da kamen safir označava prozirnost koja dolazi od unutrašnjih istina, može se vidjeti, br. 9407; a da je Bog Izrailjev Gospod kao Božansko Ljudsko, može se videti gore, br. 328). Otuda se sada vidi da se povezanost ostvaruje preko Božanske istine , i da je krv kojom je poprskan oltar, a a polovina toga i po narodu, to predstavljala, jer krv označava Božansku istinu koja proističe od Gospoda, a koju čovek prima, kao što je gore rečeno. (Da zavet označava povezansot, može se vidjeti, br. 665, 666, 1023, 1038, 1864, 1996, 2003, 2021, 6804, 8767, 10532. Da zakon, u uskom smislu, označava deset zapovesti Dekaloga, a u širem smislu, celu Reč, stoga svu Božansku istinu, br. 2606, 3382, 6752, 7463, 9417. Da gora Sinajska označava nebo gde je Gospod, od kojega je Božanska istina, to jest, od kojega je zakon, kako u užem tako i u širem smislu, br. 8399,8753,8793,8805,9420; a da je oltar bio glavni reprezentativ Gospoda, i Njegovog bogoštovanja od dobra ljubavi, br. 921, 2777, 2811, 4489, 10245,10642.)

8 Zato što krv označava Božansku istinu koja proizlazi od Gospoda, a čovek je prima, otkuda dolazi do povezansoti, stoga, su sve stvari koje su predstavjale ono što proizlazi od Gospoda, koje su se nazivale i nebeskkim i duhovnim, posvećivale uljem i krvlju, i nazivale su se svetima. Razlog zašto su se posvećivale uljem i krvlju da bi to predstavljale, bio je to što je ulje predstavljalo Božansko dobro Božanske ljubavi, a krvlju Božanska istina koja iz toga proističe, jer istina proističe od dobra. Da se osvećivanje i posvećivanje činilo uljem , videće se na sledećim stranicama, u određenom članku; ovde će se pomenuti samo oni odlomci, koji se odnose na krv; kao:

115

Kad se posvećivao Aron i njegovi sinovi, krvlju su poprskani rogovi oltara i okolo oltara; a poprskan je i Aron i njegovi sinovi, kao i njihove haljine (Izlazak XXIX,12,16,21; Levitska VIII, 24).

Da je sedam puta krvlju poprskan zavjes koji je bio pred kovčegom, i po rogovima oltara kadionog (Levitska IV, 6,7,17, 18). Da prije nego li Aron uđe unutar zavjesa na zaklopac milosti, gdje treba da služi, i pali kad, on treba da pokropi krvlju prstom zaklopac milosti sedam puta prema istoku (Levitska XVI, 12-15).

Da se krvlju žrtve paljenice i ponude pokropi oltar, i okolo oltara, i podno oltara (Levitska I, 5,11,15; III, 2,8,13; IV, 25,30,34; V, 9; VIII, 15,24; XVII, 6; Brojevi XVIII, 17; Zak. Ponov. XII, 27)

Da treba da se pomažu rogovi oltara, i da se tako oltar čisti (Izlazak XXX, 10; Levitska XVI, 18,19).

Razlog zašto se pomazivalo (kropilo) krvlju žrtava paljenica i prinosa, i zašto je izlivala (krv) po oltaru, i okolo oltara, to jest, oko temelja njegovih bilo je to, što je oltar sa žrtvama paljenicama i žrtvama predstvljao i označavao svo bogoštovanje od dobra ljubavi i istina iz toga; a pošto istine proističu od dobra, stoga je krvlju prskano, i krv se izlivala oko oltara, jer okolo označava ono što proizlazi.

9 Ali ove se stvari mogu jasnije sagledati iz onoga što je pokazano o žrtvama paljenicama i prinosima u Nebeskim Tajnama, kao iz sledećega: da su žrtve paljenice i prinosi označavali sve stvari bogoštovanja od dobra ljubavi i njegovih istina, br. 923,6905,8680,8936,10042; da su se stoga žrtve paljenice i prinosi nazivali hlebom, br. 2165, jer hleb označava svaku stvar koja hrani duhovni život, br, 2165,3475,4976,5915,6118,8410,8410,9323,10686. Da su žrtve paljenice i prinosi označavali Božanske, nebeske i duhovne stvari, koje su unutrašnje stvari crkve, od kojih je sve stvari bogoštovnja, br. 2180,285,2807,2830,3519, a u Reči u skladu s razlikama u bogoštovanju, br. 2805,6905,8936. Stoga da je bilo mnogo vrsta žrtava paljenica i prinosa, i okolo njih različitih postupaka, i da su se koristile razne životinje koje su se prinosile kao žrtve, br. 2830,9391,9990. Da su razičite stvari označavale nešto posebno, može se videti iz pojedinosti postupaka koji se otkrivaju u unutrašnjem smislu, br. 10042; da su u obredima i postucima oko žrtvovanja sadržane nebeske misterije, br. 10057. Da su u njima sadržane tajne glorifikacije Gospodovog Ljudskog, a u odnosnom smislu tajne čovekovog preporađanja i njegovog očišćenja od zala i obmana, br. 9990, 10022, 10042, 10053, 10057. Šta je bilo označeno ponudama, koje su bile hlebovi i kolači, koji su

116

se prinosili na žrtvu, br. 10079; šta ponudama u piću, koje je bilo vino, br. 4581,10137.

10 Da ovako treba razumeti, može se znati iz onoga gde se kaže šta je označeno krvlju žrtava na drugim mestima u Reči, da ona (krv)ozna

ava Božansku istinu; kao kod Jezekilja:

Reci pticama, svakojakim pticama i i svijem zvijerima poljskim: skupite se i hodite, saberite se sa svijeh strana na žrtvu moju, koju koljem za vas, na veliku žrtvu na gorama Izrailjevim; i ješćete mesa i piti krvi. Ješćete mesa junaka i pićete krvi knezova zemaljskih, ovnova, jaganjaca, i jaraca i telaca, sve ugojene stoke Vasanske.I ješćete pretiline, i pićete krvi da ćete se opiti od žrtava mojih što ću vam zaklati. I nasitićete se za mojim stolom konja i konjika, junaka i svakojakih vojnika, i pustiću slavu svoju među narode (XXXIX, 17-21).

Ovde se govori o obnovi crkve, a Izrailjem i Jakovom označavaju se oni koji pripadaju crkvi, o kojima se kažu sve ove stvari. Velikom žrtvom na gorama Izrailjevim označavaju se sve stvari njihovog bogoštovanja; mesom i pretilinom označava se dobro ljubavi, a krvlju istina od toga dobra, od kojega je bogoštovanje; obilje i jednog i drugog se opisuje njihovim jedenjem mesa i pretiline do sitosti, i pijenjem krvi do pijanstva, i to sve od prinosa; stoga se i kaže, da će se nasititi za njegovim stolom konjima i konjicima, i svakim vojnikom; jer se konjem označava razumevanje istine, a kolima doktrina, a vojnikom istina koja se bori protivu obmane i razara je. Ko ne može da vidi da se ovde krvlju ne označava krv, ili da se misli na to da će piti krv knezova zemaljskih, i da će piti dok se ne opiju od prinosa? Knezovi zemaljski označavaju glavne istine crkve; otuda njihova krv označava duhovnu hranu iz tih istina. Pošto se označavaju ovakve stvari, stoga se, u ovom poglavlju, kaže na kraju o Izrailju, kojim se označava crkva:

Tada više neću kriti lica svojega od njh kad izlijem duh svoj na Izrailja (stih 29).

Razlog da se kaže, Reci pticama svake vrste i zvijerima poljskim, je to što su ptice svakoga krila duhovne istine u celom kompleksu, a zverima poljskim osećanje istine. (Da se pticama u Reči označavaju duhovne stvari, vidi br. 745,776,866,988,991,3219,5149,7441; a na sličan način krilima, br. 8764,9514. Da se zverima označavaju osećanja, a poljskim zverima osećanja dobra, br. 2180,3218,3519,5198,10609; da su se zbog toga ptice koristile pri žrtvovanjima, br. 1823,3519,7523,9280.)

117

Da se potvrdi da su zveri poljske i ptice označavale ovakve stvari, navešću samo jedan odlomak iz Reči:

11 I tada ću im učiniti zavjet sa zvijerima poljskim i sa pticama nebeskim i s bubicama zemaljskim; i polomiću luk i mač i rat da ih nestane sa zemlje, i u

iniću da leže bez straha.I zaručiću se tebi do vijeka, zaručiću te sebi pravdom i sudom i milošću i milosrđem, ii zaručiću te sebi vjerom, i zaručiću te sebi istinom ( Osija II, 18,19,20).

Ovde se sklapanje zaveta sa zverima poljskim, i pticama nebeskim, označavaju osećanja dobra sa duhovnim istinama, jer se preko ovih Gospod povezuje sa čovekom, gde je Gospod u onim stvarima koje su kod njih; stoga se to i naziva zavjetom (zarukama) s njima, gde zavet označava povezanost. Da zveri označavaju osećanja dobra, a ptice da označavaju duhovne stvari, biće poptuno pokazano na sledećim stranicama u posebnim člancima.

12 Zato što je pretilina kod žrtava označavala Božansko dobro, a krv Božansku istinu, obe od Gospoda, i obe primane od čoveka, preko čega se ostvarivalo povezivanje, stoga je Jakovljevom postomstvu, ili Jevrejima, i Izraelićanima bilo zabranjeno da jedu pretilinu ili krv (vidi Levitska III, 17; VII, 23-27; XVII, 11-14; Zak, Ponov. XII, 16, 23-25; XV, 23). Razlog za to je bilo to, što ta nacija nije bila ni u kakvom dobru ljubavi ili istini vere, nego u obmana od zla; a jesti pretilinu i krv označavalo je kod njih mešanje istine od dobra s obmanom od zla, što je profanacija; otuda se vidi da se krvlju označavala Božanska istina; da pretilina ili salo u Reči označava dobro ljubavi, može se videti, br. 353,5843,6409,10033. I da su Jevreji i Izraelićani bili samo u spoljašnjim stvarima, a ne u unutrašnjim, i zbog toga ne u duhovnim istinama i dobrima, nego u obmanama od zla; i da su sve stvari njihovog bogoštovanja bile spoljašnje odvojene od stvari unutrašnjih, ali da su ipak te spoljašnje stvari reprezentovale unutrašnje stvari bogoštovanja, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 248.

13 Da je krv žrtava označavala Božansku istinu, stoga da im je bilo zabranjeno da se žrtvuje na uskislom hljebu krv žrtava (Izlazak XXIII, 18; XXXIV, 25).

Jer se uskislim označava obmana, a onim što je uskislo, istina falsifikovana (vidi br. 2342,7906,8051,9992).

14 Razlog da je Gospodovo telo označavalo Božansko dobro Božanske ljubavi, i da je Njegova krv označavala Božansku istinu koja proizlazi iz toga dobra, je to, što

118

postoje dve stvari koje proizlaze od Gospodovog Božanskog Ljudskog, naime, Božansko dobro i Božanska istina, a od ove poslednje je Njegova krv, a prethodne, Njegovo telo. Ono što proističe je Božansko-nebesko i Božansko-duhovno, koji sačinjavaju neba uopšte i posebno. (Ali, ovo se jasnije vidi u onome što je pokazano u delu Nebo i Pakao, pod sledećim članovima, naime, da Gospodovo Božansko čini neba, br. 7-12; da je Gospodovo Božansko u nebu ljubav prema Njemu, i ljubav prema bližnjemu, br. 13-19; da se celo nebo, u celini i u delovima, odnosi na čoveka, br. 59-77; da je ovo zbog Gospodovog Božanskog Ljudskog, br. 78-8; a osim toga, iz onoga što je pokazano o suncu u nebu, i o svetlosti i toplini iz njega, i da je toplina Božansko dobro, a svetlost Božanska istina, koje obe proizilaze od Gospoda, br. 116-14. Iz ovih se primedaba može donekle shvatiti otkuda to da se Božansko proizlazeće označava telom i krvlju, naime, Božansko dobro telom a Božanska istina krvlju.)

15 Isto tako postoje dve stvari koje kod čoveka sačinjavaju njegov duhovni živiot, naime, dobro ljubavi i istina vere; volja je prijemnik dobra ljubavi kod njega, a razum je prijemnik istine vere kod njega. Sve stvari uma , to jest, volje i razuma, korespondiraju sa svim stvarima tela, stoga se potonje pokre

u preko prvašnjih. Korespondencija volje je uglavnom sa telom, a korespondencija razuma je sa krvlju; stoga se čovekov voljni proprium označava u Reči telom, a njegov intelektaulni proprium krvlju; kao kod Mateje:

Isus reče Simonu, Blago tebi, jer ti to nije otkrilo tijelo i krv (XVI, 17).

Ove se stvari navode da bi se znalo da se u Reči stvari voljne i intelektualne, stoga duhovne, označavaju telom i krvlju, kada se kažu o čoveku, a stvari Božanske kada se kažu o Gospodu. Ali ove su primedbe namenjene onima koji se mogu uzdignuti iznad prirodnih ideja i koji mogu da vide uzroke.

16 I ovo je ono što je označeno krvlju i vodom koji su istekli iz Gospodovih rebara, o čemu je ovako napisano kod Jovana:

Nego, jedan od vojnika probode mu rebra kopljem; i odmah izide krv i voda. I onaj što vidje posvjedoči, i svjedočanstvo je njegovo istinito; i on zna da istinu govori da vi vjerujete (XIX,34,35).

Ove se radilo kako bi se označilo Gospodovo povezivanje s ljudskom rasom preko Božanske istine koja proističe od Božanskog dobra Njegove ljubavi. Grudi označavaju Božansku ljubav; krv i voda označavaju Božansku istinu koja proističe;

119

krv Božansku istinu koja je za duhovnoga čoveka, a voda Božansku istinu koja je za prirodnoga čoveka; jer su sve stvari koje se odnose na Gospodovu patnju značenja (vidi gore, br. 83,185 na kraju). I pošto te stvari označavaju Njegovu ljubav, a čovekovo spasenje se postiže pomoću Božanske istina koja proističe od Njega, stoga Jevanđelista isto tako kaže: onaj što vidje posvjedoči, i svjedočanstvo je njegovo istinito; i on zna da istinu govori da vi vjerujete.

Onome što je već navedeno, želim da dodam sledeće odomke iz Reči:

Kod Zaharije:

17 Raduj se mnogo, kćeri Sionska, podvikuj, kćeri Jerusalimska; evo, car tvoj ide k tebi, pravedan je i spasava, krotak je i jaše na nagarcu, mladetu magaričinu.I on će kazivati mir narodima, i vlast će mu biti od mora do mora, i od rijeke do krajeva zemaljskih. A ti, za krv zavjeta tvojega pustih sužnje iz jame, gdje nema vode (IX, 9-11).

Ove se stvari govore o Gospodu,i o Njegovom podizanju crkve među nacijama. Krvlju zaveta se ovde označava Božanska istina, uz pomoć koje se ostvaruje povezanost Gospoda sa onima koji će bito u Njegovoj crkvi, kao što je gore rečeno; stoga se kaže,

Pustiće sužnje iz jame gdje nema vode, jer se ovima označavaju nacije koje su u obmanama iz neznanja; jama u kojoj nema vode označava gde nema istine, a pustiti iz jame, označava osloboditi ih od njih (od obmana). Da se vodom označava istina crkve, može se videti gore, br. 71; i da se sužnjima u jami označavaju oni koji su u obmanama iz neznanja, ali koji ipak žele da znaju istine, može se videti u Nebeskm Tajnama, br. 4728,4744,6854,7950.

Kod Davida:

18 Bog će biti milostiv ništemu i ubogome, i duše će jadnima spasti. Od prijevare i nasilja iskupiće duše njihove, i skupa će biti krv njihova pred očima njegovijem. Oni će dobro živjeti , i donijeće mu zlato iz Šave; i svagda će se moliti za njega, i svaki će ga dan blagosiljati. Biće pšenice po zemlji izobilja; po vrhovima gorskim lelujaće se klasje njezino (Psalam LXXII, 13-16).

O ubogima se ovde govori, kojima se označavaju oni koji žele istine iz duhovnog osećanja. O ovima se kaže, da će izbaviti od prevare i nasilja duše njihove, čime se označava njihovo oslobađanje od zala i obmana, koja razaraju dobra ljubavi i istine vere. Da je njihovo primanje Božanske istine ugodno Gospodu , označeno je sa,

120

njihova će krv biti dragocjena pred očima Njegovijem. Krv ovde označava Božansku istinu koja je primljena. Njehova se obnova opisuje ovim rečima: Oni će dobro doživeti, i doneće mu zlato iz Šave; i svagda će se moliti za njega; i svaki će ga dan blagosiljati. Zlato iz Šave označava dobro ljubavi prema bližnjem; moliti se za njih neprestano da se uzdrže od obmana i da se održavaju u dobru ljubavi prema bližnjem i u veri; stoga se kaže, Po vrhovima gorskim lelujaće se klasje njezino, gde vrhovi gorski označavaju nebo, odakle dolazi dobro ljubavi od Gospoda, koje je plod.

Kod Mojsija:

19 Palica vladalačka neće se odvojiti od Jude niti od nogu njegovijeh; onaj koji postavlja zakon, dokle ne dođe onaj kome pripada, i njemu će se pokoravati narodi.Veže za čokot magare svoje, i za plemenitu lozu mlade od magarice svoje; u vinu pere haljinu svoju, i ogrtač svoj u soku od grožđa (Postanje XLIX, 10,11).

U ovoj se proročkoj izjavi govori o Gospodu, o kome se kaže, da on vezuje za čokot magare svoje, i za plemenitu lozu mlade od magarice svoje, i da pere u vinu haljinu svoju, i ogrtač u soku od grožđa; a vinova loza označava crkvu, a vino i krv od grožđa označava Božansku istinu. Šta znače ostale stvari, može se videti u objašnjenju tih reči u Nebeskm Tajnama. Isto je označeno krvlju od grožđa u Zak. Ponovljenim XXXII, 14, gde se govori o Drevnoj Crkvi obnovljenoj kroz Božansku istinu.

20 Iz svega što je pokazano u prethodnm članku, jasno je onima koji priznaju unutrašnji smisao Reči, da se sa, Ti si nas iskupio Bogu krvlju svojom, označava povezivanje sa Božanskim kroz priznavanje Gospoda, i kroz primanje Božanske istine od Njega; i da se označava isto krvlju u dvanaestom poglavlju ove proročke knjige, gde se kaže:

da je Mihailo i njegovi anđeli savladao zmaja krvlju Jagnjetovom, i riječju svjedočanstva njihovoga (stih 11).

Kaže se, krv Jagnjetva, i reč svedočanstva, jer krv Jagnjetova označava primanje Božanske istine od Gospoda, a reč svedočanstva priznavanje Njegovog Božanskog Ljudskog.

21 Da krv označava Božansku istinu je još vidljivije iz obrnutog smisla, u kojemu označava nasilje prema Božanskoj istini od strane obmana od zla, i njeno razaranje zbog toga; i zato što obrnuto isto tako pokazuje šta je označeno u

121

pravom smislu, stoga želim da navedem neke odlomke u kojima krv i krvi to označavaju. Treba primetiti da većina stvari u Reči imaju i obrnuti smisao; neka ove posluže kao ilustracija. U Apokalipsi:

I drugi anđeo izli čašu svoju u more; i posta krv kao od mrtvaca; i svaka životinja (duša) živa umrije u moru. I treći anđeo izli čašu svoju na rijeke i na izvore vodene; i posta krv (XVI, 3,4).

I na drugome mestu:

Dva svjedoka imaju moć nad vodama da ih pretvore u krv (Apok. XI, 6).

Kod Isaije:

Jer će nestati voda Nimrimskih, jer će posahnuti; jer će se voda Dimonska napuniti krvi (XV, 6,9).

Kod Davida:

Pusti mrak i zamrači i pretvori vodu njihovu u krv, i pomori ribu njihovu (Psalam CV, 28,29).

Iz ovih odlomaka iz obrnutog smisla, vidi se šta krv označava; jer krv, u pravom smislu, označava Božansku istinu, a kod onih koji je primaju, istinu od dobra; jer, u obrnutom smislu, ona označava nasilje prema Božanskoj istini, a kod onih koji ga čine, obmanu od zla. Ovo se suprotno značenje vidi iz ove okolnosti, da se kaže, da su se vode mora, reke, i izvori pretvorile u krv; jer se vodama označavaju istine, stoga se tu krvlju označavaju obmane koje razaraju istine. Živom se dušom (životinjom) u moru, i ribama, označavaju istinita znanja; na taj se način umiranjem i ubijanjem označavaju istine koje su razorene. Da se vodama označavaju istine, može se videti gore, br. 71; a da se ribama označavaju istinita znanja prirodnog čoveka, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 40,991.

Opet, u Apokalipsi:

22 I vidjeh gdje otvori šesti pečat, i gle, zatrese se zemlja vrlo, i sunce posta crno kao vreća od kostrijeti, i mjesec posta kao krv (VI, 12).

Kod Joila:

122

I pokazaću čudesa na nebu i na zemlji, krv i oganj i pušenje dima. Sunce će se pretvoriti u tamu, i mjesec u krv prije nego dođe veliki i strašni dan Jehovin (II, 30,31).

I ovde se zna iz obrnutog smisla, da krv označava nasilje pema Božanskoj istini, jer se suncem u Reči označava Božansko Nebesko, koje je Božansko dobro, a mesecem se označava Božansko Duhovno, koje je Božanska istina; stoga se kaže da će se mesec pretvoriti u krv. Da mesec ima ovo značenje, može se videti u djelu Nebo i Pakao, br. 118,119.

Kod Isaije:

23 Ko hodi u pravdi i govori što je pravo; ko mrzi na dobitak od nasilja; ko zatvara uši svoje da ne čuje nasilja; ko otresa ruke svoje (zatvara oči svoje) da ne vidi nasilja (XXXIII, 1).

Zatvarati uši da ne čuje nasilja, označava da ne bi čuo obmane od zla.

Kod Davida:

Potireš lažljivce; na krvopioce i lukave mrzi Jehova (Psalam V, 6).

Krvopioca i lukavi se koristi za one koji su u obmanama od zla, pa se stoga kaže, Potireš one koji govore laž; laži u Reči označavaju obmane.

Kod Isaije:

I ko ostane u Sionu i ko još bude u Jerusalimu, zvaće se svet, svaki koji bude zapisan za život u Jerusalimu, kad Gospod opere nečistotu kćeri Sionskih i iz Jerusalima očisti krv njegovu duhom koji sudi i sažiže (IV, 3,4).

Jer se Jerusalimom označava crkva u pogledu doktrine, stoga se kaže, Kad On opere nečistotu iz nje, kojom se označavaju obmane od zla. Duhom suda označava se Božanska istina, i pošto ona očišćava, kaže se duhom koji sudi i sažiže (koji čisti).

Kod Jezikilja:

24 U dan kad se rodi, idući mimo tebe, i vidjevši da se valjaš u svojoj krvi, rekoh ti: da si živa u krvi svojoj, i oprah te; i oprah krv sa tebe, i pomazah te uljem (XVI, 5,6,9,22,36,38).

Ovde se govori o Jerusalimu, kojim se označava crkva u pogledu doktrine istine, prvo ovde o obmnama od zla u kojima je ona bila pre popravka, a posle o njenoj

123

obnovi. Obmane od zla označene su time što se valjala u svjoj krvi; a njen popravak time što je On oprao njenu krv, i pomazao uljem. Oprati označava očistiti istinama; a pomazati uljem označava dar sa dobrom ljubavi;

U Plaču:

25 Ali bi za grijehe proroka Jerusalimskih i bezakonja sveštenika njegovijeh; što su prolivali krv pravedničku usred njega. Lutaju kao slijepci po ulicama, kaljajući se krvlju, koje ne mogahu da se dotiču haljinama svojim (IV, 13,14)

Prorocima Jerusalimskim označavaju se oni koji će učiti istine doktrine, a sveštencima koji će voditi istinama u dobro; ovde, u obrnutom smislu, jer se kaže za grehe njihove. Prolivati krv pravedničku označava falsifikovati istine i preljubočiniti dobra: stoga se kaže, Lutahu kao slijepci po ulicama, kaljajući se krvlju, koje se ne mogahu doticati haljinama svojim. Lutati ulicom kao slepci, označava ne videti istine, gde ulice označavaju istine; ukaljani krvlju, označava biti sasvim u obmanama; a da se ne mogahu doticati (krvi) haljinama svojim, označava da ono što ne mogu da izokrenu, to falsifikuju, gde haljine označavaju istine koje pokrivaju unutrašnje stvari, koje su istine smisla slova u Reči.

Kod Isaije:

Jer će sva množina (ratnika) biti zbunjena zemljotresom (grajom) , i odijelo uvaljano u krvi (IX, 5).

Zemljotres označava izokretanje crkve pomoću falsifikovanja istine, a haljine uvaljane u krv označavaju falsifikovanje smisla slova u Reči.

Kod Jeremije;

26 Krv siromaha pravijeh još se nalazi na skutovima njihovjem; ne nalazim to kopajući, nego je na svima njima (II, 34).

Ovde se krvlju na skutovima označava isto kao i gore, stvari koje oni ne smeju dodirnuti svojim haljinama, gde skutovi označavaju haljine. Da nije našao /krvi/ kopajući po njima, nego na svima njima, označava da se nisu osmelili da razaraju istine same, nego da su falsifikovali istine smisla slova, gde skutovi označavaju one istine.

Kod Isaije:

27 Ruke su vam pune krvi (I, 15).

124

Kod istoga:

Jer su ruke vaše oskrvnjene krvlju i prsti vaši bezakonjem; usne vaše govore laž i jezik vaš izriče opačinu. Noge im trče na zlo i brze su na proljevanje krvi prave; misli su njihove bezakonje (LIX, 3,7).

Njihove su ruke oskvrnjene krvlju, i njihovi prsti bezakonjem; da u svima stvarima koje im pripadaju, postoji obmana i zlo obmane; ruke i prsti označavaju moć, a otuda sve ono što imaju a u čemu ima moći. Zato što su označene ove stvari, stoga se i kaže, vaše usne govore laž, a jezik smišlja bezakonje; laži označavaju obmane, a bezakonja označavaju zla obmane. Da su njihove noge brze da prolevaju pravu krv, označava razarati dobro ljubavi i ljubavi prema bližnjemu, pošto je ovo ono što je označeno prolivanjem nevine krvi; dobro nevinosti je ono u čemu su sve dobro i istina neba i crkve (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 276-283). Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno, u opštem smislu, krvlju u množini, naime, nasilje protivu istina i dobara Reči i crkve. Pošto se prolivanjem nevine krvi označava razoriti dobro ljubavi i ljubavi prema bližnjem, stoga se sve činilo da se ne prolije nevina krv, za koju zemlja treba da ispašta (Zak. Ponov. XIX, 10,13; XXI, 1-9); jer zemlja označava crkvu,

Kod Isaije:

28 Jer gle, Jehova izlazi iz mjesta svojega da pohodi stanovnike zemaljske za bezakonje njihovo, i zemlja će otkriti krvi svoje niti će više pokrivati pobijenijeh svojijeh (XXVI, 21).

Krvlju koju će zemlja otkriti, označavaju se sve obmane i zla koja razaraju istine i dobra crkve, gde zemlja označava crkvu gde su te stvari; pobijenim se označavaju oni koji su zbog njih nestali. Da pobijeni označavaju one koji su nestali (stradali) od obmana i zala, može se videti, br. 315.

U Apokalipsi:

I u njemu (u Vavilonu) se nađe krv proročka i svetijeh, i sviju koji su pobijeni na zemlji (XVIII, 24).

Krv proroka i svetih označava istine i dobra ugašena; a pobijeni, one koji su nestali zbog obmana i zala , kao što je pomenuto gore.

Isto je označno i ovim:

125

Krv proroka koja je prolivena po zemlji, od krvi pravednog Avelja sve do krvi Zaharije, sina Varakova, kojega ubiste između hrama i oltara, /tražiće se od vas/ (Matej XXII, 30,34,35; Luka XI, 50,51).

U duhovnom smsilsu, Aveljom se označavaju oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, a odvojeno od osoba, to dobro samo; a Kainom oni koji od vere same čine jedino sredstvao spasenja, a nikako dobro ljubavi prema bližnjemu, koju odbacuju i ubijaju; a Zaharijom se označavaju oni koji su u istinama doktrine, a odvojeno od osobe, označava se sama istina doktrne; otuda se krvlju oba označava gašenje sveg dobra i istine; time što su ga ubili između hrama i oltara, označava se , u duhovnom smislu, svaka vrsta odbacivanja Gospoda; jer hram označava Gospoda kao Božansku istinu, a oltar Njega kao Božansko dobro, dok se sa između njih, označava oba zajedno. (Da Avelj,u reprezentativnom smislu, označava dobro ljubavi prema bližnjem, može se videti, br. 342,354,1179,3325; a da Kain označava veru samu, odvojenu od ljubavi prema bližnjem, br. 314,347,1179,3325. Da prorok označava doktrinu istine (istinitu doktrinu), br. 2534,7269. Da hram označava Gospoda kao Božansku istinu, a oltar Njega kao Božansko dobro, a u odnosnom smislu, Gospodovo carstvo i crkvu u odnosu na ove, br. 2777,3720,9714,10642. Da između ovih označava tamo gde postoji brak Božanskog dobra i Božanske istine, br. 10001, 10025).

30 U Reči, često se kaže o onima koji su osuđeni na smrt, da je njihova krv na njima, a time se, u duhovnom smislu, označava osuda zbog obmana zala kojima su razarali istine i dobra crkve; jer se krvljju, uopšte, označavaju obmane doktrine, života, i bogoštovanja, od kojih potiču zla koja razaraju crkvu. Ova su zla delimično nabrojana kod Jezekilja (XVIII, 10-13). Ova su isto tako ozančena krvlju kod Jovana:

A koji ga primiše, dade im vlast da budu sinovi Božiji, koji vjeruju u ime njegovo. Koji se ne rodiše od krvi, ni od volje tjelesne, i od volje muževljeve, nego od Boga (I, 12,13).

Imenom Gospodovim označavaju se sve istine i dobra preko kojih se On bogoštuje; krvlju se označavaju sve obmane i zla koja razaraju; voljom telesnom i voljom muževljevom označavaju se sva zla ljubavi i obmane vere; jer telo označava čovekov voljni proprium iz kojega je svo zlo, a čovekom označava se čovekov intelektualni proprium od kojega je svaka obmana, a volja označava gde je to; biti rođen od Boga, je biti preporođen istinama vere, i životom u skladu s njima.

126

330. Od svakog plemena i jezika. Da ovo označava od svih onih koji su u istinama u pogledu doktrine i u pogledu života, jasno je iz značenja plemena (koljena), što označava sve istine i dobra sveukupno (o čemu vidi gore, br. 39); jer su te stvari označene sa dvanaest plemena, a otuda se svakim plemenom označava nešto od istine i dobra, pa stoga se sa od svakoga plemena označava od svih koji su u nekoj vrsti istine i dobra; i iz značenja jezika, što označava doktrinu života i vere. Da plemena označavaju sve istine i dobra sveukupno, biće pokazano potpunije u određenom članku niže. Na isti način, da jezik označava doktrinu života i vere, stoga religiju. (Ovde će biti navedeno samo ono što je pokazano u Nebeskim Tajnama o značenju plemena, naime, da dvanaest Izrailjevih plemena predstavljaju i označavaju sve istine i dobra u skupini, br. 3858,4060,6335; slično i dvanaest apostola Gospodovih, br. 2129,3354,3488,6397. Bilo je dvanaest zato što dvanaest označava sve, br. 577,2089,2129,3858,3913. Pošto su dvanaest plemena predstavljali i stoga označavali sve istine i dobra sveukupno, stoga su predstavljali nebo i crkvu, br. 6337,6637,7836,7891,7996. Dvanaest plemena označavaju razne stvari u skladu s redom u kojemu se imenuju, pa stoga i sve stvari neba i crkve s razlikama, br. 3862,3926,4603 i sledeći, 6337,6640,10335; stoga, mogli su se davati odgovori preko Urima i Tumima, na kojemu su bila napisana imena dvanaest Izrailjevih plemena ucrtana u dragom kamenju, br. 3858, 6335, 6640, 9874, 9905.)

331. I naroda i nacije (plemena). Da ovo označava one koji pripadaju Gospodovoj duhovnoj crkvi, i Njegovoj nebeskoj crkvi, jasno je iz značenja naroda i nacije u Reči. Da se narodom označavaju oni koji su u duhovnom dobru, a nacijom oni koji su u nebeskom dobru; stoga oni koji pripadaju Gospodovoj duhovnoj crkvi, i Njegovoj nebeskoj crkvi; da postoje dva carstva u koja se dele nebesa, naime, nebesko carstvo i duhovno carstvo, i da su u nebeskm carstvu oni koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, a u duhovnom carstvu oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, može se videti u djeu Nebo i Pakao (br. 20-28). Ali ta dva carstva nisu samo u nebesima, ona su i na zemlji, gde se nazivaju nebeskom crkvom i duhovnom crkvom. Malo ko zna šta je označeno narodom ili narodima, a šta posebno nacijom ili nacijama; stoga želim da navedem iz Reči odlomke gde se imenuju zajedno, iz čega

e biti jasno da narod i nacija imaju različita značenja, jer da to nije slučaj, ne bi se imenovali zajedno, kao u sledećim odlomcima:

127

Kod Isaije:

Narod silan će te slaviti, grad strašnih nacija bojaće te se. Jehova će pokvariti na ovoj gori zastirač kojim su zastrti svi narodi, i pokrivač kojim su pokrivene sve nacije (XXV, 3,7,8).

Ovde se pravi razlika između naroda i nacije, jer narod označava one koji pripadaju Gospodovom duhovnom carstvu, a nacije one koji pripadaju Njegovom nebeskom carstvu; na taj način, predstavljaju one koji su u duhovnom dobru, i one koji su u nebeskom dobru. Duhovno je dobro dobro ljubavi prema bližnjem, a nebesko dobro je dobro ljubavi prema Gospodu, a otuda i dobro uzajamne ljubavi. Istina od ovoga dobra je ono što je označeno gradom moćnih nacija, jer grad označava doktrinu istine, ili istine doktrine. Pokvariti zastirač kojim su zastrti svi narodi i zastirač kojim su zastrte sve nacije, označava da će sena koja pokriva razumevanje biti razagnana kako bi se opažale istine i dobra koja pripadaju nebu i crkvi.

Kod istoga:

3 Pristupite, o nacije, da čujete; pazite, narodi, neka čuje zemlja, i što je u njoj (XXXIV, 1).

Zato što nacije označavaju one koji su u dobru ljubavi a narodi one koji su u dobru ljubavi prema bližnjem a otuda u istinama vere, stoga se kaže o nacijama da pristupe, a o narodima da paze ; pristupiti (doći blizu) označava biti povezan preko ljubavi, a paziti (slušati) biti povezan preko poslušnosti i poučavanja; stoga se i kaže, neka čuje zemlja i što je u njoj. Zemljom se označava crkva u pogledu dobra, a svim što je u njoj, označavaju se istine.

Kod istoga:

4 Pozva te Jehova u pravdi, i ruku će ti držati, i bićeš zavjet narodu, svjetlost nacijama (LII, 6).

Kod istoga:

Izvedi narod slijepi koji ima oči, i gluhi koji ima uši. Sve nacije neka se skupe, i neka se narod sabere (XLIII, 8,9).

Kod istoga:

Dadoh ga za svjedoka narodima, za vođa i zapovjednika nacijama (LV, 4).

Kod istoga:

128

Ovako veli Gospod Jehova: Evo, podignuću ruku svoju k nacijama, i k narodima ću podignuti zastavu svoju (XLIX, 22).

Kod istoga:

Narodi koji hodiše u tami, vidješe veliko svjetlo; umnožio si naciju, dao si im veliku radost ( IX, 2,3).

Kod istoga:

U to će vrijeme za korijen Jesejev, koji će biti zastava narodima, raspitivati nacije, i podignuće zastavu narodima , i prognane Izrailjeve i rasijane Judine sabraće s četiri kraja zemaljska (XI, 10,12).

Tvrdnje sadržane u ovim odlomcima govore o Gospodu; narodima i nacijama označavaju se svi oni koji pripadaju Njegovoj crkvi; jer svi koji pripadaju Gospodovoj crkvi pripadaju ili Njegovom nebeskom carstvu ili Njegovom duhovnom carstvu; osim ovih koji pripadaju ovima dvoma carstvima, nema drugih koji pripadaju crkvi. A postoje i dve stvari koje sačinjavaju crkvu, dobro i istina, obe od Gospoda; nacijama se označavaju oni koji su u dobru, a narodima oni koji su u istini; a odvojeno od osoba, nacijama se označavaju dobra crkve, a narodima njene istine. Narodi označavaju istine crkve, zato što je duhovno dobro, ili dobro ljubavi prema bližnjem, u kojemu su oni koji su označeni narodma, u svojoj suštini istina. (kao što se može videti u Nebeskim Tajnama, br. 8042, 10296; razlog da je tako, vidi br. 863,875,4493,5113,9596. Stoga, priroda razlike između onih koji pripadaju nebeskom carstvu, i onih koji pripadaju duhovnom carstvu, vidi br. 2088, 2669, 2709, 9277,10295.)

Kod istoga:

5 U to vrijeme dar će donijeti Jehovi nad vojskama, narod podijeljen i poharan; nacija pogažena nogama, kojoj zemlju raznose rijeke k mjestu imena Jehovinog, ka gori Sionu (XVIII, 2,7).

Predmet o kome se govori je poziv svima u crkvu, stoga će svi narodi i nacije biti imenovani. Brdo Sion označava crkvu, u koju su pozvani; narodom podeljenim i poharanim, označeni su oni koji od kojih su oduzete istine, promenjene, i izokrenute od onih koji su u obmanama doktrine; nacijom pogaženom nogama, čiju zemlju raznose reke, označavaju se oni kod koji se s dobrima tako postupa, gde reke označavaju obmane i umovanja .

129

Kod Zaharije:

6 Još će dolaziti stanovnici velikih gradova da se mole Jehovi, i tamo će dolaziti mnogi narodi i nacije tražeći Jehovu nad vojskama u Jerusalimu (VIII, 20-22).

Ovde se narodma i nacijama označavaju svi oni koji pripadaju Gospodovoj crkvi; narodima, oni koji pripadaju Njegovoj duhovnoj crkvi, a nacijama, oni koji pripadaju Njegovoj nebeskoj crkvi. Jerusalim, u koji će dolaziti, označava crkvu.

Kod Davida:

7 Postavljaš me da budem glava tuđim nacijama, narod kojega ne poznavah, služiće mi (Psalam XVIII, 43).

Kod istoga:

Jehova će pokoriti narode, i nacije pod naše noge. Bog vlada nad nacijama. Knezovi naroda sastavljaju se s narodom zajedno (XLVII,3,8,9).

Kod istoga:

Da bi se na zemlji znao put, po svima nacijama. Narodi će te slaviti, o Bože, nacije će se veseliti i glasno podvikivati; jer ćeš suditi narodima pravedno, i vodićeš nacije po zemlji (Psalam LXVII, 2-5).

Kod istoga:

Opomeni me se, o Jehova, po svojoj milosti k narodu tvojemu; da bih se veselio u veselju nacije tvoje (CVI, 4,5).

Kod istoga:

Slaviću te, o Gospode, među nacijama; pjevaću ti hvalu među narodima (Psalam VII, 7-9; CVIII, 1-).

U ovim se odlomcima pominju narodi i nacije kojima se označavaju oni koji su u istinama i dobrima; isti izrazi koji se koriste u vezi s narodima koriste se i kad se govori o istinama, a izrazi koji se koriste u vezi s nacijama, koriste se i kad se opisuju dobra. Da se samo ovi ozna

avaju nacijama, jasno je iz toga što je te stvari rekao David, koji je bio neprijatelj Hananskih nacija.

Kod Luke:

130

8 Jer vidješe oči moje spasenje tvoje, koje si ugotovio pred licem svih naroda; vidjelo, da obasja nacije (II, 30-32).

Kod Sofonije:

Ostatak naroda mojega oplijeniće ih, i koji ostanu od nacije moje naslijediće ih (II, 9).

Kod Mojsija:

Kad se dva sina sudaraše u utrobi, Rebeka ode da pita Jehovu, a Jehova reče, Dvije su nacije u utrobi tvojoj, i dva naroda odvojiće se od utrobe tvoje (Postanje XXV, 22,23).

Kod istoga:

Opomeni se negdašnjih dana, kada je Svevišnji razdijelio sinove ljudske, da postavi međe narodima po imenima (broju) sinova Izrailjevih (Zak. Ponov- XXXII-7,8).

Sinovima ljudskim označava se isto što i narodima, naime, oni koji su u duhovnim istinama i dobrima; stoga se o njima kaže, kada je Svevišnji razdijelio sinove ljudske, postavi međe narodima po broju sinova Izrailjevih; sinovi Izrailjevi označavaju duhovnu crkvu, a po imenima njihovim ili po dvanaest plemena nazvanih po njima, označava sve istine i dobra u njima (vidi upravo gore, br. 330); stoga su nazvani narodima. Razdeliti ih i postaviti međe među njima, označava odvojii ih od obmana i darivati ih istinama; a dati nasledsvao nacijama, označava nebo i povezivanja s onima koji su u dobru ljubavi.

Kod Danila:

9 Svi narodi, nacije, i jezici skužiće mu; vlast njegova je vlast vječna, koja neće proći, i carstvo se njegovo neće rasuti (VII, 14).

Ovo se govori o Gospodu; narodima i nacijama označavaju se oni koji su u istinama i dobrima; a svim jezicima označava se, od bilo koje da su doktrine ili religije; jer je Gospodova crkva sveopšta (univerzalna), pošto se sastoji od svih onih koji su u dobru života, i koji iz svoje doktrine gladaju prema nebu, i tako se povezuju s Gospodom (o čemu vidi delo Nebo i Pakao, br. 318-328). Zato što nacije označavaju one koji su u dobru ljubavi, a narodi one koji su u dobru ljubavi prema

131

bližnjem i u istinama vere, stoga se kaže, Njegova će vlast biti večna vlast, a carsvo se njegovo neće se rasuti; vlast u Reči odnosi se na dobro, a carstvo na istinu; stoga se Gospod naziva Gospodom zbog Božanskog dobra, a carem zbog Božanske istine. Osim ovih odlomaka, a i drugih koji se mogu navesti da bi ovo potvrdili, narod označava one koji pripadaju duhovnoj crkvi, a nacija one koji pripadaju nebeskoj crkvi; ali ovde su navedeni samo oni u kojima se narodi i nacije pominju zajedno. Ovima će se dodati neki odlomci u kojima se pominju samo nacije.

Kod Isaije:

10 Otvori vrata, da uđe nacija pravedna, koja drži vjeru. Umnožio si naciju, O Jehova,umnožio si naciju, O Jehova; i proslavio si se, ali si ih izagnao na sve krajeve zemaljske (XXVI, 2,15).

Kod Davida:

Opomenuće se i obratiće se Jehovi svi krajevi zemaljski, i pokloniće se pred njim sve nacije neznabožačke; jer je carstvo Jehovino; on vlada nacijama (Psalam XXII, 27,28).

Kod Isaije:

I nacije će doći k vidjelu tvojemu i ka svjetlosti koja će te obasjati. Podigni oči svoje naokolo, i vidi; i sve se nacije okupljaju i idu k tebi (LX, 3,4).

Kod istoga:

Sve će nacije pravdu tvoju vidjeti, i slavu svi carevi (LXII, 2).

U ovim odlomcima narodi i nacije se ne pominju zajedno, ali ipak se u poslednja dva nacije i carevi pominju zajedno, jer se carevima označava isto što i narodom, naime, oni koji su u istinama (vidi gore, br. 31). A pošto se nacijama označavaju oni koji su u dobru, a carevma oni koji su u istinama, stoga se kaže o nacijama, da će one videti Tvoju pravdu, a o carevima da će videti Tvoju slavu, jer se pravda u Reči odnosi na dobro, a slava na istinu. (Da se pravda u Reči odnosi na Božansko dobro, može se videti, br. 2235,9857; a slava na Božansku istinu, br. 4809,5922,9429.)

11 Iz obrnutog smisla dalje se vidi da narodi označavaju one koji su u istinama, a nacije one koji su u dobrima; jer, u tome smislu, narodi označavaju one koji su u obmanama, a nacije one koji su u zlima; kao u sledećim odlomcima.

132

Kod Isaije:

Asira, šibu gnjeva mojega, na naciju licemjernu poslaću ga, i i zapovijediću mu za narod na koji se gnjevim, da plijeni i otima (X, 5,6).

Kod istoga:

Vika stoji na gorama kao da je nacija velika, vika i vreva iz carstva sakupljnih nacija. Dolaze iz daljne zemlje, s kraja nebesa, Gospod i oruđa srdnje njegove, da zatre svu zemlju (XIII, 4,5).

Kod istoga:

Jehova je ljuto bio narode bez pretsanka s pomorom koji se ne liječi, vladao nad nacijama nemilice (XIV, 6).

Kod istoga:

Narodi pobjegoše od velike vike, rasijaše se nacije jer si se ti podigao (XXXIII, 3).

Kod Jeremije:

Evo će doći narod iz zemlje sjeverne, i velika će nacija ustati od krajeva zemaljskih. I luk i koplje nosiće, žestoki će biti i i nemilostivi (VI, 33,23).

Kod Jezekilja:

I neću više dati da se čuje sramota od naroda, i ruga od nacija nećeš više podnositi (XXXVI, 15).

Kod Davida:

Učinio si od nas priču među nacijama, gledajući na nas mašu glavom tuđinci (Psalam XLIV, 14).

I kod istoga:

Jehova razbija namjere nacijama; uništava pomisli narodima (Psalam XXXIII, 10).

U ovim odlomcima narodi označavaju one koji se protive istinama duhovne crkve, stoga one koji su u obmanama; a nacije označavajuone koji se protive dobrima nebeske crkve, stoga označavajuone koji su u zlima. Ove su stvari označene i

133

narodima i nacijama koje su bile izagnane iz zemlja Hananske. Ovim primedbama može se dodati ono što je rečeno gore, br. 175.

332. (stih 10) I učinio si nas Bogu našemu carevima i sveštenicima. Da ovo označava da su od Gospoda u istinama i dobrima crkve i neba, vidi se iz onoga što je rečeno gore, br. 31, gde se nalaze slične reči.

333. I carevaćemo na zemlji. Da ovo označava da moć pripada Gospodu samom preko Božanske istine, sjedinjene s Božanskim dobrom, a moć i mudrost iz ovih da pripada onima koji su u Gospodovom duhovnom i nebeskom carstvu, jasno je iz značenja carevati (vladati) što znači biti u istinama i dobrima, a otuda, od Gospoda, biti u moći da se odupre zlima i obmanama koje dolaze iz pakla; a pošto su istine i dobra od Gospoda samoga, a sva je moć u istinama od dobra, stoga se sa carevati označava moć koja pripada Gospodu samom kroz Božansku istinu ujedinjenu sa Božanskim dobrom, a moć iz toga pripada onima koji su u Gospodovom duhovnom i nebeskom carstvu. Onaj koji ne razume na pravi način Reč u duhovnom smislu, pretpostavlja da će oni tražiti da budu carevi i sveštenici sa Gospodom; ali, u duhovnom smislu, carevima se označavaju istine, a sveštenicima dobra odvojeno od osoba, ili u osobama, od Gospoda; otuda sledi da će istine od dobra vladati, stoga Gospod sam od kojega su one. Anđeli doista imaju veliku moć; ali nemaju moći od sebe samih; i ako bi neki u nebu poverovao da ima moć od samoga sebe, bio bi u istom trenutku lišen moći, i bio bi sasvim nemoćan. Razlog da se kaže , u smislu slova, da će oni carevati je zato što je smisao slova ličan; stoga, kada se u tome smislu kaže, da će oni biti carevi i sveštenici, isto tako se kaže i da će carevati; ali u duhovnom smislu sve što je povezano s osobom odlaže se, i sve što se odnosi na vladanje, jer je to ostavljeno Gospodu samom. Slično je ovome i ono što je Gospod rekao Svojim učenicma, da će sjedati na dvanaest prijestola, i suditi dvanaest plemena Izrailjevih (Mateja XIX, 28;Luka XXII, 30). Onda, što je Gospod rekao Petru, da mu pripadaju ključevi carstva nebeskoga (Matej XVI, 19). Ovo ne znači da učenici i Petar treba da imaju tu moć, nego samo Gospod; jer, u duhovnom smislu, pod dvanaest učenika treba razumeti sve istine i dobra crkve od Gospoda; a Petrom se označava istina od dobra od Gospoda. (Da se učenicma označavaju sve istine i dobra crkve od Gospoda, može se videti gore, br. 10,122. Da Petar označava istinu od dobra od Gospoda, može se vid u malome delu Poslednji Sud, br, 57; i gore, br. 9,206,209. Da sva moć pripada istini od dobra od Gospoda, stoga Gospodu samom, i da odatle anđeli imaju moć, može se videti

134

u delu Nebo i Pakao, br. 228-233.) Da se sa, carevaćemo, isto tako označava da oni imaju mudrost od Gospoda, je stoga što se carevima i sveštenicima označavaju istine i dobra, i sva mudrost od istina koja je od dobra od Gospoda. Kaže se da će carevati na zemlji, jer se zemljom označava Gospodova crkva u nebesima i na zemljama (vidi gore, br. 304). Da ni ovde zemlja ne označava zemlju, očito je; tako ni da ćemo mi biti carevi i sveštenici. Razlog da, carevati označava biti u istinama od dobra, a otuda u moći i mudrosti od Gospoda, je to što carstvo označava nebo i crkvu u pogledu istina, a car istinu od dobra. (Da carstvo u Reči označava nebo i crkvu u pogledu istina, može se videti gore, br. 48; a car, istinu od dobra, isto tako gore, br. 31, isto je označeno i sa carevati u sledećim odlomcma, XX, 4,4 : XXII, 4).

334. Stihovi 11,12. 11. I vidjeh, i čuh glas anđela mnogijeh oko prijestola i životinja i starješina, i bješe broj njihov hiljade hiljada. 12. Govoreći glasom velikijem: dostojno je Jagnje zaklano da primi silu i bogatstvo i premudrost i jačinu i čast i slavu i blagoslov.

11. I vidjeh, i čuh glas anđela mnogijeh oko prijestola i životinja i starješina, označava priznavanje, a otuda i slavljenje Gospoda od strane anđela nižih neba; i bješe broj njihov hiljade hiljada, označava da su bezbrojni oni koji su u istinama, i da su bezbrojni oni koji su u dobrima; 12. Govoreći glasom velikijem: dostojno je Jagnje zaklano, označava priznavnje od srca da sve Božansko od Gospodovog Božanskog Ljudskog nije priznato, i da ga mnogi osporavaju; da primi silu i bogatstvo i premudrost, označava da Njemu pripada svemoć, sveznanje, i Božansko proviđenje; i jačinu i čast i slavu, ozna

ava da Njemu pripadaju Božansko dobro i Božanska istina, i blagoslov, označava priznavanje i slavljenje Gospoda zbog toga, i zahvaljivanje da je od Njega svo dobro i istina, a otuda i nebo i večna sreća onima koji ih primaju.

335. (Stih 11). I vidjeh, i čuh glas anđela mnogih okolo prijestola i životinja i starješina. Da ovo označava priznavanje, a otuda i slavljenje Gospoda od strane anđela nižih nebesa, vidi se iz onoga što je rečeno gore, (br. 322), naime, da su priznavali i slavili Gospoda ovim redom: prvo anđeli viših nebesa, posle anđeli nižih nebesa, a na kraju oni koji su ispod nebesa; jer se sa četiri životinje i dvadeset i četiri starešine koji su prvi slavili, označavaju anđeli viših nebesa (vidi gore, br. 322). Ali, koji se sada pominju, koji su okolo prestola i okolo životinja i starešina,

135

označavaju anđele nižih nebesa; a svim što je stvoreno u nebu i na zemlji, i pod zemljom i u moru (o čemu vidi upravo niže, stih 13), označavaju se oni koji su ispod neba. Da se ovde označavaju anđeli nižih nebesa, jasno je i iz toga što se kaže da su okolo prestola, životinja, i starešina, a sa okolo u Reči označava se ono što je na obroncima, stoga ono što je udaljeno; ali tamo gde se govori o nebu, misli se na ono što je udaljeno po stepenu inteligencije i mudrosti, stoga ono što je ispod; jer su nebesa viša i niža, različita jedna od drugih u skladu s primanjem Božanske istine i dobra, stoga u skladu sa stepenima inteligencije i mudrosti. (Ali o stepenima po kojima su nebesa udaljena jedna od drugih, po tome su i anđeli udaljeni jedni od druguh, vidi delo Nebo i Pakao, br. 33, 34, 38, 39, 208, 209, 211, 425.) Ono što je ispod u skladu s ovim stepenima, to je ono što je označeno sa okolo; isto je označeno i na drugim mestima u Reči sa okolo, naokolo, iz daleka, udaljeno, na krajevima, i slično.

336. I bješe broj njihov hljade hiljada .Da ovo označava da su bezbrojni oni koji su u istinama, i bezbrojni koji su u dobrima, jasno je iz značenja broja, koji označava kvantitet i kvalitet, kvantitet u prirodnom smislu, a kvalitet u duhovnom smislu, gde ih pogodan broj određuje; naime, svakim se brojem u Reči označava nešto o stvari o kojoj se govori, kao sa dva, tri, četiri, pet, sedam, deset, stvarima sa mirijadom i hiljadom, koje se ovde pominju, označava se potpuno, i celo (vidi gore, br. 257). Ali šta označavaju mirijade i hiljade biće sada objašnjeno. Mirijade iznačavaju stvari bezbrojne: slično hiljade; samo što se mirijadama opisuju istine, a hiljadama dobra; otuda se sa mirijadama mirijada, i hiljadama hiljada, označava da su bezbrojni oni koji su u istinama, i da su bezbrojni oni koji su u dobrima.

2 Oni koji su u nižim nebesima, o kojima se govore ove stvari, pripadaju onima koji su u višim nebesima, o kojima se govori gore, kao o dva carstva, naime, duhovnom i nebeskom carstvu; oni koji pripadaju duhovnom carstvu označeni su onima koji su u istinama, dok su oni koji pripadaju nebeskom carstvu označeni onima koji su u dobrima; ovi potonji, pošto su bezbrojni, označeni su hiljadama hiljada, a prethodni, pošto su bezbrojni, ozna

eni su mirijadama mirijada; ali u apstraktnom smislu, koji je istinski duhovni smisao, označavaju se bezbrojne istine i bezbrojna dobra. Razlog što mirijade i hiljade označavaju bezbrojne stvari je to što sa deset označavaju mnogi, a otuda i stotinom, hiljadom, i sa deset hiljada; jer brojevi pomnoženi sličnim brojem označavaju isto kao prosti brojevi iz kojih su nastali množenjem (vidi br.

136

5291,5335,5708,7973). Ali, kada treba izraziti bezbrojne stvari, kojih je besknačno mnogo, tada se nazivaju mirijadama mirijada, i hiljadama hiljada.

3 Osim toga, kad se pomnože dva broja, od kojih je jedan veći a drugi manji, koji imaju slično značenje, kada se pomenu ovakvi brojevi, kao deset i stotina, ili stotina i hiljada, tada se manji odnosi na dobra, a veći na istine; razlog je to što se svako pojedino dobro sastoji od nekoliko istina, jer se dobro stvara od istina; stoga se većim brojevma opisuju istine, a manjim dobra; slično ovde mirijadama mirijada, i hiljadama hiljada. Da je ovako, može se ilustrovati ovakvim opažanjima, da se jedna prijatnost osećanja može predstaviti s nekoliko ideja misli, i izraziti na razne načine govorom; prijatnost osećanja je ono što se naziva dobrom, a izražava se na razne načine govorom; a prijatnost osećanja koja se naziva dobrom, i ideje misli i razne stvari u govoru, koje potiču od prijatnosti ili dobra, su ono što se naziva istinama. Sličan je slučaj s jednom stvari volje u odnosu na mnoge stvari razuma, a isto tako i sa jednm stvari ljubavi u odnosu na mnoge stavri koje ju izražavaju; to je razlog da se u Reči mnogo i množina odnose na istine, a veliko i veličina na dobro, jer ono što je veliko sadrži mnoge stvari. Ali ovo se kaže radi onih koji se mogu poučiti primjerima, kako bi iz toga znali otkuda to da se hiljadama jednako kao i mirijadama označavaju bezbrojne stvari, ali da se mirijade odnose na istine, a hiljade na dobra.

Da ove stvari označavaju takve stvari, vidi se iz sledećih odlomaka.

Kod Mojsija:

4 Krasota je njegova kao u prvenca teleta, i rogovi njegovi kao rogovi u jednoroga; njima će bosti narode sve do kraja zemlje; to je mnoštvo hiljada (tisuća) Jefremovijeh i hiljade Manasijine (Zak. Ponov. XXXIII, 17).

Ove se stvari kažu o Josifu , kojim se, na reprezentativan način, označava Gospod kao Božansko Duhovno, i kao Njegovo duhovno carstvo (vidi br. 3969,3971,4669,6417). Sa dva njegova sina, Jevremom i Manasijom, označena su dva dela toga carstva, naime, intelektualna istina i voljno dobro; Jevremom intelektualna istina, a Manasijom voljno dobro; otuda se mirijadama opisuje Jevrem, a hiljadama Manasija. Da su ovi označeni Jevremom i Manasijom, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 3969,5351,5353,6234,6267,6296. Šta je označeno prvencem teleta, a šta rogovima jednoroga, može se vidjeti gore, br. 316.

Kod Davida:

137

5 Kola Božijih ima dvije mirijade, a hiljade anđela mira. Među njima je Gospod, Sinaj (sveto mjesto) u pustinji (Psalam LXVIII, 17).

Kola Božija označavaju istine doktrine, a anđeli mira označavaju njihova dobra; stoga se mirijade odnose na prve, a hiljade na druge. (Da kola označavaju istine doktrine, može se videti, br. 2762,532,8215; a da mir označava najdublje dobro, u delu Nebo i Pakao, br. 284-290). A zato što se Gospod naziva Gospodom zbog dobra, a Sinaj označava nebo odakle dolazi Božanka istina, stoga se kaže, Gospod je među njima, na svetome mestu Sinaju, što označava nebo i crkvu gde je Božanska istina. (Da se Gospod naziva Gospodom zbog Božanskog dobra, a Bogom zbog Božanske istine, može se videti, br.4973,9167,9194; a da Sinaj označava nebo gde je Gospod, od kojega je Božanska istina, ili od kojega je zakon, u uskom smislu, a i u širokom smislu , br. 8399,8753,8793,8805,9420).

Kod istoga:

6 Nećeš se bojati strahote noćne, strijele koja leti danju, pomora, koji ide po mraku, bolesti koja i podne mori. Pašće pored tebe hiljade i mirijade s desne strane tebi, a tebe se neće dotaći (Psalam XCI, 5-7).

Ove se stvari kažu o obmanama i zlima za koje se zna da su obmane i zla, a koje se ipak uvuku u misao i u volju, i razaraju ljude: obmane za koje se zna da su obmane, označavaju se strelom koja leti danju, a zla za koja se zna da su zla a ipak ulaze, označavaju se smrću koja mori u podne; obmane za koje se ne zna da su obmane označene su strahotom noćnom, a zla za koja se ne zna da su zla, pomorom koji ide po mraku. Razaranje koje ovi uzrokuju označeno je hiljadama koje će pasti pored njega; a razaranje uzrokovano obmanama, mirijadom koja

e pasti s desne strane; stranom, na koju će pasti, označava se dobro, a desnom rukom istina od dobra. Razlog da se hiljade odnose na zla, a mirijada na obmane, je to što se obmane protive istinama, a zla se protive dobrima; a u Reči se suprotnosti označavaju istim rečima i istim brojevima.

Kod istoga:

7 Žitnice su naše pune, obilne svakim žitom; ovce naše neka se množe na hiljade i mirijade po ulicama našim (Psalam CXLIV, 13).

Žitnicama i žitom (hranom) svake vrste označena su dobra i istine crkve; jer su duhovne hrane poznavanja istine i dobra, preko kojih se dolazi do inteligencije. Na sličan način, unutrašnje stvari su označene hiljadama, a njihove istine mirijadama;

138

i pošto se istine označavaju mirijadama, stoga se kaže, na mirijade po našim ulicama; jer se ulicama grada označavaju istine doktrine. (Da hrana označava i dobro i istinu, može se videti br. 3114,4459,6277,8418,8562,9003; otuda i žitnice, koje su njihova spremišta; a ovcama označavaju se unutrašnja dobra i istine, koja se nazivaju duhovnim, br. 1565,6048,8937,10609.

8 Hoćeš li ugoditi Jehovi hiljadama ovnova, i mirijadama rijeka ulja? (VI, 6).

Pošto ovnovi označavaju duhovna dobra, a reke ulja istine koje proističu od dobra, stoga se mirijadama označavaju ovi drugi, a hiljadama, oni prvi. (Da se ovnovima označavaju duhovna dobra, može se videti, br. 2830,4170.) A zato što se dobro ljubavi označava uljem, stoga se rekama ulja označavaju stvari koje proističu iz njega, koje su istine.

Kod Danila:

9 Gledah dokle se postaviše prijestoli, i Starac sjede; i rijeka ognjena izlažaše i tecijaše ispred njega; i hiljade hiljada služaše mu, a mirijade mirijada stajahu pred njim (VII, 9,10).

Ovde se govori o Gospodovom dolasku, i o prestolima koji su postavljeni, što označava obmane crkve, koje su razorene; Starcem se označava Gospod od večnosti; a rekom ognjenom koja ističe, označena je Božanska istina. Pošto su ove stvari označene, stoga se kaže, da su hiljade hiljada Njemu služile, a mirijade mirijada da su stajale pred Njim, gde se hiljadama hiljada opisuje Božansko Dobro, a mirijadama mirijada Božanska istina; služiti se odnosi i na dobro (vidi gore, br. 155); a stajati pred je proizlaziti, i odnosi se na istinu.

Kod Mojsija:

10 I kad se kovčeg ustavljaše, Mojsije govoraše: uvrati se , o Jehova, k mirijadama hiljada Izrailjaca (Brojevi X, 35,36).

Zato što se kovčegom označavalo Božansko Nebesko koje proizlazi od Gospoda, zbog zakona ili svedočanstva u njemu, a Izrailjem se označavala crkva u pogledu primanja Božanskog dobra i Božanske istine, stoga je rečeno, K mirijadama hiljada Izrailjaca, kojima se označavaju istine od dobra, koje su u Izrailju ili u crkvi. Ali šta je označeno hiljadom kada se deset hiljada ili mirijada nije tome dodato, videće se u određenom članku na sledećim stranicama; slično i šta je označeno brojem.

139

337. (Stih 12) Govoreći glasom velikijem: dostojno je jagnje zaklano. Da ovo označava priznavanje od srca da svo Božansko od Gospodovog Božanskog Ljudskog nije priznato i da je od mnogih osporavano, jasno je iz značenja s velikim glasom, što označava priznavanje od srca (o čemu ćemo uskoro govoriti); iz značenja dostojan kada se odnosi na Gospoda, što označava zaslugu i pravdu (o kojima vidi gore, br. 293,303). Ovde, stoga, označava da je On sebi pribavio svo Božansko, Svojom vlastitom moći, stoga, zaslugom, i pravdom sve Božansko pripada Njemu. Da je ovo označeno sa On je dostojan, jasno je iz onoga što neposredno sledi, naime, da primi silu , i bogatstvo, i premudrost, i čast, i slavu i blagoslov; čime, se u skupini, označava sve što je Božansko; iz značenja jagnjeta, što označava Gospod kao Božansko Ljudsko (o kojemu vidi i gore, br. 314); i iz značenja biti zaklan, što označava da On nije priznat, i da to mnogi poriču (o čemu vidi gore, 315,328). Iz ovih se razmatranja vidi da sa Govoreći glasom velikijem, dostojno je jagnje zaklano, označava priznavanje od srca, da nije priznato i da je od mnogih osporavanao da je svo Božansko od Gospodovog Božanskog Ljudskog. Da je svo Božansko u Gospodovom Ljudskom, i iz njega da je u nebu i na zemlji, pokazano na mnogim mestima, i biće potvrđeno na kraju ovoga dela. Da govoriti glasom velikim označava priznavanje od srca, ovde kao što je sada bilo rečeno, vidi se iz onoga što prethodi i što sledi u nizu; pored toga, glas označava sve one stvari koje se poslije pominju, a glas veliki označava da su one od srca. Postoje dva izraza koja se često javljaju u Riječi, naime, veliko i mnogo, gde se veliko odnosi na dobro, a mnogo na istinu (otkuda to, vidi gore, br. 336); a pošto ono što proističe od dobra, proističe od srca, stoga se ovde sa, govoreći glasom velikim, označava priznavanje od srca; srce preko korespondencije označava dobro ljubavi (vidi delo Nebo i Pakao, br. 95,447; i gore, br. 167).

338. Da primi silu i bogatstvo i premudrost. Da ovo označava da Svemoć, Sveznanje, i Božansko proviđenje pripadaju Njemu, jasno je iz značenja sile, kada se govori o Gospodu, kada označava Sveznanje; i iz značenja premudrosti, kada se kaže za Gospoda, što označava Božansko Proviđenje. Razlog da su označene ove stvari je to što se ništa o Gospodu ne može reći osim da je sve kod Njega iznad ostalih stvari; stoga kada se kaže da On ima silu, označava se da On ima svu silu, što je Svemoć; i kad se kaže da ima bogatstvo, označava se da ima sva duhovna bogatstva, čime se označava inteligencija, pa stoga i Sveznanje. Da se bogatstvom u Reči označavaju poznavanja istine i dobra, a otuda i inteligencija, može se videti gore, br. 236. A kada se kaže, kao u ovome odlomku, da ima mudorst, tu se ozna

140

ava da ima svu mudrost (premudrost), koja je Božansko Proviđenje. Jer se istinska mudorst sastoji u tome da se opaža šta vodi ka večnom životu svakoga, i da se tako upravlja tim stvarima kada čovek, ne samo zna te stvari i opaža ih u svom razumu, nego kad ih hoće i čini. Božanska je Mudorost u tome da Ona sve ovo pribavlja čoveku; na taj je način to Božansko Proviđenje. Dalje, šta je Božansko Proviđenje, može se videti u delu o Novom Jerusalimu i njegovom Nebeskom Nauku, br. 267-279.

339. I čast i slavu. Da ovo označava da Božansko dobro i Božansku istina pripadaju Njemu, jasno je iz značenja časti i slave kada se govori o Gospodu, što označava Božansko dobro i Božansku istinu (o kojima vidi gore, br. 299).

340. Da ovo označava priznavanje i slavljenje Gospoda zbog ovoga, i zahvaljivanje da su od Njega svo dobro i istina, a otuda nebo i večna sreća onima koji ih primaju, jasno je iz značenja blagoslova kada se kaže o Gospodu, što označava priznavanje, ovde priznavanje da Njemu pripadaju Svemoć, Sveznanje, Proviđenje, Božansko dobro, i Božanska istina, koji su označeni time što je On dostojan da primi silu, bogatstvo, mudrost, čast, i slavu, kao i glorifikaciju zbog toga. Osim toga, blagoslov, kada se govori o Gospodu, označava zahvaljivanje da je od Njega svo dobro ljubavi i istina vere, a otuda nebo i večna sreća onima koji ih primaju. Zato što su priznavanje i glorifikacija zbog ovoga, kao i zahvaljivanje ovde označeni blagoslovom, stoga se kaže, na poslednjem mestu ili kao odovarajući kraj, da je to dolazilo od anđela koji su slavili Gospoda. Ovo je označeno blagoslovom, kada se kaže o Gospodu, jer je blagoslov samo ono što dolazi od Gospoda, jer je to Božansko i večno, i sadrži u sebi nebo i večnu sreću; sve ostalo, što u sebi ne sadrži ono što je Božansko i večito, nije blagoslov, iako se može tako nazivati (vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 269,270).

2 Da blagoslov, kada se pomene u Reči, označava ovakve stvari, vidi se iz odlomaka ako se shvate u unutrašnjem smislu. Ali će se prvo navesti neki odlomci, u kojima se bagosloven i blagoslov kaže za Jehovu, to jest, za Gospoda, i gde se kaže, blagosloven da je Bog, da bi se znalo da ovo označava priznavanje, glorifikaciju, i zahvaljivanje, i da su od Njega svo dobro i istina, a otuda i nebo i večna sreća onima koji to primaju. Kod Luke:

141

Odmah se otvoriše usta Zarije, i on progovori, hvaleći (blogosiljajući) Gospoda. I reče: Blagosloven Gospod Bog Izrailjev što pohodi i izbavi narod svoj (I, 64,67,68).

Zarija (Zaharija) je ovo rekao kada je, ispunjen Duhom, prorokovao o Gospodu; blagosloven da je Gospod, blagosloven Gospod Bog Izrailjev, ovo označava glorifikaciju i zahvaljivanje da je On izbavio i oslobodio one koji primaju Njega. Stoga se isto tako kaže, što pohodi i izbavi narod svoj Izrailja. Otkupljenjem se označava oslobđenje od pakla, a Njegovim se narodom označavaju oni koji su u istinama od dobra, stoga oni koji primaju Njega. Da se otkupljenjem označava oslobođenje i izbavljenje od pakla, može se videti gore, br. 328; a da se narodom označavaju oni koji su u istinama od dobra, može se videti gore, br. 331.

Kod istoga:

3 Simeon uze dijete Isusa u naručje, i blagoslovi (hvali) Boga, i reče: Oči moje vidješe spasenje tvoje, koje si ugotovio pred licem sviju naroda (II, 2-31).

Ovde, hvaliti Boga jasno znači, slaviti i zahvaljivati se da je Gospod došao u svet da spase sve one koji Ga prime; stoga on naziva Gospoda spasenjem koje su vidjele njegove oči, koje je ugotovio za sav narod. Nazivaju se Njegovim narodom oni koji su u istinama od dobra, stoga oni koji Ga primaju, kao što je gore rečeno.

Kod Davida:

4 Vidješe kako ideš, o Bože, naprijed idu pjevači, za njima svirači sred djevojaka s bubnjima. Na saboru blagosiljajte Gospoda, koji ste iz izvora Izrailjeva! (LXVIII, 24-26).

Blagosiljati Boga u skupštinama, Gospoda s izvora spasenja, označava slaviti Gospoda zbog duhovnih istina, koje su istine od dobra. Skupštinama se označava u Reči isto što i s narodom, naime, oni koji su u duhovnim istinama, i, apstraktno, istine same; a izvorom spasenja označava se duhovno dobro, jer od njega dolazi spasenje. Duhovno je dobro dobro ljubavi prema bližnjem, a duhovna je istina istina vere od toga dobra. (Da skupštine u Reči označavaju duhovne istine, može se videti, br. 6355,7843.) Zato što se blagolsovom u skupštinama označava glorifikacja zbog duhovnih istina, a blagoslovom zbog izvora spasenje označava glorifikacija zbog duhovnog dobra, stoga se kaže Bog za prvo, a Gospod za drugo slavljenje; jer se Bog pominje u Reči tamo gde se govori o istinama, a Gospod tamo gde se govori o dobru. Da je glorifikacja označena blagosiljanjem, jasno je iz onoga što sledi neposredno posle, Naprijed idu pjevači, za njima svirači, a posred njih

142

djevojke s bubnjima, čime se označava gorifikacija zbog duhovnih istina i dobara (kao što se može videti gore, br. 323,326).

Kod istoga:

5 Pjevajte Jehovi pjesmu novu; pjevajte Jehovi, sva zemljo! Blagosiljajte ime njegovo, kazujte po narodima spasenje (slavu ) njegovu. Kazujte po nacijama slavu njegovu (Psalam XCVI, 1-3).

Da blagosiljati ovde označava slaviti Ga, i zahvaljivati Mu se, jasno je; a pošto je svako slavljenje Njegovo zbog duhovnih istina i zbog duhovnog dobra, stoga se kaže, Blagosiljajte ime njegovo, kazujte po narodima spasenje njegovo; ime se kaže za istine, a spasenje za dobro. Pevati pesmu je slaviti zbog tih istina i zbog toga dobra, kao što se može videti gore, br. 323,326.

Kod Mojsija:

6 Jehova izabra sinove Levijeve, da mu služe, i da blagosiljaju (hvale) ime Jehovino (Zak. Ponov. X, 8 ; XXI, 5).

Zato što su sinovi Levijevi bili postavljeni za Božansko bogosluženje, a svo Božansko bogosluženje se izvodi od duhovnog dobra i istina iz toga dobra, stoga se kaže da ih je Jehova izabrao da mu služe, i da blagosiljaju ime njegovo; služenjem se označava bogoštovanje od duhovnog dobra, a blagosiljanjem se označava bogoštovanje od duhovnih istina. Da služiti označava bogoštovanje od dobra, može se videti gore, br. 155.

Kod Davida:

7 O Jehova, s tvoje se sile veseli car; stavio si krunu (krasotu) od čistga zlata na glavu njegovu. Dao si mu blagoslove do vijeka (Psalam XXI, 1,3,5,6).

Pod carem se ovde ne označava David nego Gospod, koji se naziva Carem zbog Božanskog Duhovnog, koje proističe od Njegovog Božanskog Ljudskog. A pošto blagoslov označava priznavaanje, slavljenje, i zahvaljivanje, da svo dobro i istina, a otuda nebo i večna sreća, da su od Njega, stoga je jasno šta se označava sa, s tvoje se sile veseli Car, i sa, dao si mu blagoslove do vijeka. Blagoslovi dobra označavaju istine od dobra; a kruna (krasota) od čistoga zlata označava dobro od kojega su ove stvari; čast i slava označavaju Božansko dobro i Božansku istinu. (Da se Davidom u Reči označava Gospod, može se videti gore, br. 205, slično i carem, u Psalmima, br. 31; da se krunom careva označava Božansko dobro, br. 272, slično i

143

zlatom, br. 242; i da se čašću i slavom označavaju Božansko dobro i Božanska istina, br. 288.)

Iz ovih se razmatranja vidi šta označava blagosloven kad se kaže o Gospodu, kao u sledećim odlomcima:

8 Učenici povikaše glasom velikim: Blagosloven da je koji dolazi u ime Gospodnje (Luka XIX, 36,38).

Mnošto je povikalo, Osana Sinu Davidovom; Blagosloven da je koji dolazi u ime Gospodnje (Matej XXI, 9); Marko XI, 9,10; Jovan XII, 12,13).

Isus reče, Ne ćete me više vidjeti, sve dok ne kažete, Blagosloven da je koji dolazi u ime Gospodnje (Matej XXIII, 38,39; Luka XIII, 35).

Prvosveštenik upita Isusa; jesi li ti Hristos, sin Svevišnjega? (Marko XIV, 61).

Blagosloven da je koji dolazi u ime Gospodnje, označava biti slavljen (hvaljen), jer su od Njega sva Božanska istina i Božansko dobro. Ime Gospodnje označava sve ono čime se On bogoštuje; a pošto se sve to odnosi na dobro ljubavi i istinu vere, stoga se ove stvari ozna

avaju imenom Gospodnjim. (Da Gospodovo ime označava sve ono čime se On bogoštuje, može se videti gore, br. 102,135,148,224); i da se Gospod naziva Gospodom zbog Božanskog dobra, vidi u Nebeskim Tajnama (br. 4973,9167,9141.)

Kod Mojsija:

9 Melhisedek blagoslovi Avrama, i reče, Blagosloven da je Bog svevišnji, čije je nebo i zemlja; i blagosloven da je Bog svevišnji, koji predade neprijagtelje tvoje u ruke tvoje! (Postanje XIV, 18-20).

Ovde se kaže, Blagosloven da je Bog svevišnji, koji predade neprijatelje tvoje u ruke tvoje, a to označava da je slavljenje i zahvaljivanje Njegovo zbog toga. Stoga se oni koji primaju Božansko dobro i Božansku istinu od Gospoda, nazivaju

Blagoslovenim (Psalam XXXVII, 22; CX, 15; Matej XXV, 34).

10 Da se blagoslovom, kada se kaže za čoveka, označava primanje Božanske istine i Božanskog dobra, jer su u njima nebo i večna sreća, vidi se iz sledećih odlomaka:

Kod Davida:

144

U koga su čiste ruke i srce bezazleno, on će dobiti blagoslov od Gospoda, i milost od Boga spasa svojega (Psalam XXIV, 4,5).

Onaj u koga su čiste ruke, označava one koji su istinama od vere, a bezazleni u srcu one koji su u dobru od ljubavi; o ovakvima se kaže da će dobiti blagolsov od Gospoda, i milost (pravdu) od Boga spasa njihovog, gde blagoslov označava primanje Božanske istine, a milost (pravda) primanje Božanskog dobra. Da se pravda (milost) odnosi na dobro, može se videti gore, br. 204; i u Nebeskim Tajnama, br. 2235,9857.

Kod Mojsija:

11 Ovako blagosiljajte sinove Izrailjeve govoreći im: Da te blagoslovi Bog i čuva, da te obasja Gospod licem svojim i bude ti milostiv! Da obrati Gospod lice svoje k tebi, i dade ti mir! I neka prizivlju ime moje na sinove Izrailjeve, i ja ću ih blagosloviti (Brojevi VI, 23-27).

Iz ovih reči, ako se otvore unutrašnjim smislom, vidi se šta se obuhvata blagoslovom, sažeto; naime, da se Jehova , to jest, Gospod od Božanske ljubavi, uliva s Božanskom istinom i s Božanskim dobrom kod onih koji Ga primaju. Božanska je ljubav, od koje se Gospod uliva, označena licima Jehovinim; Božanska je istina, s kojom se Gospod uliva, označena sa, neka te Jehovina lica obasjaju, a Božansko dobro, sa kojim se On uliva, označeno je sa, da obrati Jehova lice svoje ka tebi; zaštita od zala i obmana, koje bi inače oduzimale influks, označeni su sa, neka te čuva i neka ti bude milostiv; nebo i večna sreća, koje Gospod daje kroz Svoju Božansku istinu i Svoje Božansko dobro, označeno je sa, neka ti da mir; komunikacija i povezivanje s onima koji Ga primaju, označava se sa, Neka prizivlju ime moje na sinove Izrailjeve, gde ime Jehovino označava Božansko proizlazeće koje se, uopšte, naziva Božanskom istiniom i Božanskim dobrom, dok sinovi Izrailjevi označavaju one koji pripadaju crkvi, stoga one koji primaju Gospoda, o kojemu se kaže, I ja ću ih blagosloviti. Da je ovo unutrašnji ili duhovni smisao ovih reči, vidi se iz toga što se licima Jehovinim označava Božanska ljubav, a čineći da obasjavaju označava se influks Božanske istine, dok se obraćanjem lica označava influks Božanskog dobra; da bi se ove stvari još bolje razumele, biće objašnjeno otkuda dolaze ova značenja. Gospod se pokazuje anđelima u nebu kao sunce, jer se tako pokazuje Božanska ljubav; stoga je ovo označeno licima Jehovinim; svetlost koja ističe otuda je Božanska istina, pa je to ono što je označeno sa činiti da Njegova lica sijaju; toplina koja iz toga proističe je Božansko dobro, pa je to ono što je označeno obraćanjem lica Njegovog, jer obraćanje znači otkrivatii Sebe,

145

što se izvodi preko Božanskog dobra pomoću Božanske istine. (Da se Gospod pokazuje anđelima u nebu kao sunce, i da taj izgled dolazi od Njegove Božanske ljubavi, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 116-125; i da je svetlost otuda Božanska istina, i da je toplina Božansko dobro, br. 126-140. Da mir označava nebesko uživanje koje utiče iz najveće dubine na svako dobro sa blaženstvom, i da to označava nebo i večnu sreću, može se videti u istome delu, br. 284-290; i da sinovi Izrailjevi označavaju one koji pripadaju crkvi, stoga, crkvu, vidi u Nebeskim Tajnama, br. 6426,8805,9340.)

Kod Jezikilja:

12 I blagosiljaću ih, i što je oko gore moje, i puštaću dažd na vrijeme; i dažd će blagoslovni biti. I drveta će poljaska rađati rod svoj, i zemlja će rađati rod svoj (XXXIV, 26,27).

Onaj koji vidi Reč jedino u njenom prirodnom smisu, veruje da se ovakve stvari pominju, jer se njima označava blagoslov, naime, da će kiša padati i činiti plodnim vrtove i polja, tako da će drveta davati svoj plod, i zemlja rod svoj; ali ovde se označava duhovni blagoslov koji je označen kišom, jer se kišom označava svo Božansko koje se uliva kod čoveka iz neba; da će istine rađati dobra, a dobra istine, označeno je sa, drveta će davati rod plod, a zemlja rod svoj. Zemlja označava crkvu, kao što je označava i vrt u kojemu su drveta; ovima se , i onim što je okolo gore Moje, kojima ću dati svoj blagoslov, označavaju unutrašnje i spoljašnje kod ljudi koji pripadaju crkvi; okolo gore označava izvan i ispod, a gora označava ono što je izvan i iznad, posebno, gde ima ljubavi prema bližnjem, jer je to ono što je iznutra. (Da gora označava gde je ljubav prema bližnjem, može se videti, br. 6435,10438.)

Kod Davida:

13 Blago svakome koji se boji Jehove, koji hodi putovima njegovijem! Jer će jesti od trudova ruku svojih. Blago tebi, i dobro ti je. Žena je tvoja kao rodna loza usred doma tvojega; sinovi tvoji kao grane maslinove oko stolova tvojih; gle, tako će biti blagosloven čovjek koji se boji Jehove; Blagosloviće te Jehova sa Siona, i gledaćeš dobro Jerusalimsko u sve dane života svojega. Vidjećeš sinove u sinova svojih. Mir da je Izrailju! (Psalam CXXVIII).

Ni ovde se sa, biti blagolsoven, ne označava biti blagoslove prirodno, i da će

uvek jesti trud ruku svojih, i da

146

e mu žena biti plodna, i da će mnogo sinova sedati oko njegovih stolova, i da će ovo biti u Sionu i u Jerusalimu; nego se misli pre svega na biti duhovno blagosloven. Jer onima koji se boje Jehove označavaju oni koji vole da izvršavaju Njegove zapovesti; stoga se kaže, blagosloven da je onaj koji se boji Jehove, i koji hode putovima Njegovijem; hodati putovima Njegovijem označava izvršavati Njegove zapovesti. Od truda ruku njegovih od kojega će jesti, označava voditi život u skladu s njima. Ženom usred doma, označava se osećanje duhovne istine u svemu o čemu misli i što radi; stoga se i kaže, kao plodna loza, jer se lozom označava duhovna crkva od osećanja istine. Sinovima oko njegovih stolova označavaju se istine od dobra iz toga; stolovi označavaju poučavanje; stoga se kaže, kao maslinove grane, gde grane označavaju istine, a maslinke dobra. Sionom se označava nebo odakle su te stvari, a Jerusalimom doktrina. Otuda se vidi šta je označeno Jehovom koji će te blagosiljati sa Siona, i sa, da možeš videti dobro Jerusalimsko svih dana svoga života. Mir Izrailju označava sve duhovno dobro uopšte i posebno, gde Izrailj označava crkvu.

Kod istoga:

14 Kao rosa na Hermonu, koja slazi sa gore Sionske. Jer je ondje utvrdio Jehova blagoslov, život do vijeka (Psalam CXXXIII, 3).

Ovde se govori o braku dobra i istine, i njegovom oplođavanju i umnožavanju. I prvo i drugo označava se rosom s Ermona koja slazi sa gore Sionske, gde gore Sionske označavaju gde su dobra nebeske ljubavi; stoga se kaže i da će onde Jehova utvrdiliti (zapovijediti) blagoslov, i život do veka.

Kod Mojsija:

15 I ako uzaslušate zakone i uzdržite i ustvorite, i Jehova Bog tvoj će držati zavjet tebi i milost, za koju se zakle ocima tvojim; i milovaće te i blaglosloviće plod utrobe tvoje i plod zemlje tvoje, žito tvoje i vino tvoje i ulje tvoje, plod goveda tvojih i stada ovaca tvojih u zemlji za koju se zakleo ocima tvojim da će ti je dati. I bićeš blagosloven mimo sve narode: neće biti u tebi ni muškoga ni ženskoga neploda, ni među stokom tvojom. I ukloniće Jehova od tebe svaku bolest, i od ljutih zala Egipatskih za koja znaš, neće ni jedno pustiti na tebe, nego će ih pustiti na one koji mrze na te. I istrijebi sve narode koje ti Jehova Bog tvoj preda, neka ih ne požali oko tvoje (Zak. Ponov. VII, 12-16).

Ovim rečima označene su duhovne stvari, stoga duhovni blagoslovi; smisao slova koji je prirodan, i za one koji su u prirodnom svetu, pa stoga i u prirodnoj ideji koja

147

označava te stvari, stoga iz duhovnog značenja Reči, pa se vidi šta je označeno sa biti blagolsoven uopšte i posebno. Plodom zemlje, žitom, novim vinom, i uljem, teocima, ovnovima , označavaju se umnožavanja i oplođavanja dobra, stoga duhovnih blagoslova. (Šta je posebno označeno svakim od ovih, može se videti na raznim mesta u Nebeskim Tajnama, kao i u objašnjenjima ove proročke knjige.) Neće biti ni žesko ni muško neplodno, ni među stokom, označava umnožavanje istine i oplođavanje dobra u unutrašnjem i spoljašnjem čovjeku; to što će Jehova ukloniti svaku bolest, i svako ljuto zlo (bolest) Egipatsko, označava uklanjanje svih zala i obmana; ljuto zlo (bolest) Egipasko označava obmane koje dolaze od zala u prirodnom čoveku. Oni koji ih mrze, a na koje će ga staviti, označavaju one koji su protivu dobara i istina crkve. Gonjenje zala i obmana koji su protivni dobrima crkve, označeno je sa, istrijebićeš sve narode koje ti je Jehova Bog tvoj dao u ruke, a što ćeš ih izbegavati neprestano označeno je sa, neka ih ne požali oko tvoje. Da su blagosloveni oni koji čine ono što traže Gospodove zapovesti, označeno je sa, Držite dobro zapovijesti i milost Jehove Boga svojega i svjedočanstva njegova: On će te voljeti, i blagosloviti te. Zavet označava povezanost iz ljubavi preko blagoslova; povezanost kroz dobro označava se zavetom, kao i sa, On će te voljeti; povezanost kroz istinu označava se milošću kao i sa, On će te blagosloviti.

Kod istoga:

16 On će te blagosloviti ozgo s neba, blagosloviti ozdo iz bezdana, blagoslovima od dojki i od meterice (Postanje XLIX, 25).

Ovo se kaže o Josifu, kojim se označava Gospodovo duhovno carstvo; a blagoslovima s neba ozgo, označavaju se umnožavanja istine od dobra u unutrašnjem ili duhovnom čoveku; blagoslovima iz bezdana ozdo, označavaju se istine od dobra u spoljašnjem ili prirodnom čoveku; a blagoslovima dojki i materice, označavaju se duhovna i nebeska dobra.

Kod Joila:

17 Ko zna, neće li se raskajati i povratiti se, i ostaviti iza sebe blagoslov, dar i naljev za Jehovu Boga našega? (II, 14).

Zato što se blagoslovom označava duhovni blagoslov, koji se u glavnom odnosi na dobro i istinu koji proizlaze od Gospoda i koji se daju čoveku, stoga se kaže, ostaviće iz sebe blagoslov, ponud i nalev od našega Boga. Dar, koji je bio hleb, označava dobro, a nalev, koji je bio vino, označava istinu, oba od Gospoda, jer se kaže od Boga našega.

148

Kod Isaije:

18 U to će vrijeme biti put iz Egipta u Asirsku, i Asirac će ići u Egipat, i Egipćanin u Asirsku, i služiće Jehovi Egipćani s Asircima.U to će vrijeme Izrailj biti treći s Asircima i Egipćanima, i biće blagoslov posred zemlje. Jer će ih blagosloviti Jehova nad vojskama govoreći: da je blagosloven moj narod Egipatski, i Asirski, djelo ruku mojih, i našljedstvo moje, Izrailj (XIX, 23-25).

Izrailjem, Asirijom i Egiptom, označavaju se tri stvari koje su u ljudima crkve, naime, Duhovno, Racionalno, i znanje . Izrailjem, Duhovno, Asirijom Racionalno, a Egiptom znanje (znanje-sećanje). Pošto je celo čovekovo Racionalno oblikovano od znanja, a i jedno i drugo su iz dela koji je iz neba od Gospoda (jer sve razumevanje istine i svo primenjivanje znanja su u istinama), stoga se kaže, da će biti put od Egipta u Asirsku, i da će Asirac dolaziti u Egipat, i Egipćanin u Asirsku; i da će Egipćanin služiti s Asircem; a posle, da će Izrailj biti treći s Egiptom i Asirijom, blagolsov posred zemlje. Posred označava najdublje od kojega dolazi ostalo, ili od kojega sve potiče (kao što se može videti gore, br. 213); a zemlja označava crkvu gde su ove stvari; pa stoga što se Duhovno, od kojega su Racionalno i Znanje-sećanja, primenjuje na prave istine, stoga se Izrailj naziva nasledstvom, ili naslednikom kuće koja poseduje sve stvari; a Asirij se naziva, delom ruku Mojih, jer se racionalno formira iz toga; dok Egipat se naziva blagoslovenim narodom, jer su u Znanjim-sećanjima, odnosno u njihovim poslednjim stvarima sve stvari zajedno; iz ovih se razmatranja može videti da se blagoslovom u Reči označava duhovni blagoslov.

Kod Zaharije:

19 I kao što bijaste kletva među narodima, dome Judin i dome Izrailjev, tako ću vas izbaviti te ćete biti blagoslov (VIII, 13).

Ovo se kaže o opustošenoj crkvi, i o crkvi koju Gospod treba da ustanovi. Dom Judin i dom Izrailjev označavaju crkvu, ovde u oba smisla. Opustošena se crkva naziva kletvom, jer su u njoj zlo i obmana; dok se crkva koja je trebala da se ustanovi, naziva blagoslovom, jer su u njoj dobro i istina.

Kod Davida:

20 Od Jehove je spasenje; neka bude na narodu tvom blagoslov tvoj! (Psalam III, 8).

149

Jehovino spasenje na Njegovom narodu označava influks i primanje dobra i istine; Jehovinim se narodom nazivaju oni koji su u duhovnom dobru (vidi gore, br. 331).

Kod Mojsija:

21 I učiniću od tebe veliku naciju, i blagosloviću te, i ime tvoje proslaviću, i ti ćeš biti blagosloven: Blagosloviću one koji tebe uzblagosilju, i prokleću one koji tebe usproklinju; i u tebi će biti blagosloveni svi narodi na zemlju (Postanje XII, 2,3).

Kod istoga:

Sve nacije biće blagoslovene u njemu (Postanje XVIII, 18).

Ovo se kaže o Avraamu, a njime se, u najvišem smislu, označava Gospod, dok se u odnosnom smislu označavaju Gospodovo nebesko carstvo, i nebeska crkva. Iz toga se vidi šta je označeno sa: Učiniću od tebe veliku naciju, i blagosloviću te, da bi bio blagosloven, naime, da će u njima da bude Božansko dobro i Božanska istina; velika se nacija odnosi na Božansko dobro, a blagoslov na Božansku istinu. Blagosloviću one koji tebe blagosiljaju, označava da će Božanska istina biti kod onih koji je primaju, a obmana i zlo kod onih koji je ne primaju. U tebi će sva plemena na zemlji biti blagoslovena, i sve će nacije na zemlji biti blagoslovene u njemu, označava da zbog primanja Božanske istine i Božanskog dobra oni imaju nebo i večnu sreću. Plemana na zemlji označavaju one koji su u istinama od dobra, gde plemana označavaju istine, a nacije dobra. Blagoslov označava da otuda imaju nebo i večnu sreću.

Isto je označeno blagoslovom Izrailja i Jakova. Kod istoga:

22 Blagosloven da je onaj koji tebe blagosilja, a proklet koji tebe proklinje (Brojevi XXIV, 9).

I kod istoga:

I sjemena će tvojega biti kao praha na zemlji, te ćeš se raširiti na zapad i na istok i na sjever i na jug, i svi će narodi biti blagosloveni u tebi (Postanje XXVII, 14).

Izrailjem i Jakovom se isto tako, u najvišem smislu, označava Gospod, a u odnosnom smislu, Gospodovo duhovno carstvo i duhovna crkva; Izrailjem, crkva unutršnja, a Jakovom, crkva spoljašnja. Semenom kojega će biti kao praha zemaljskog, koji će se raširiti prema istoku, i prema zapadu, i prema severu i prema jugu, označava s Božanska istina koja proizlazi od Gospoda, i oni koji pripadaju toj crkvi; oplođavanje dobra označeno je njenim širenjem prema zapadu

150

i prema istoku, a umnožavanje istine označava se njenim širenjem prema severu i jugu. (Da te strane imaju takvo značenje, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 141-153.)

Da je Gospod blagoslovio hleb, vino, i ribe koje je dao učenicima i narodu (Matej XIV, 15,21,22; XV, 32; XXVI, 26,27;Marko VI, 41; VIII, 6,7; XIV, 22,23; Luka IX,16; XXI, 19, XXI,30), označavalo je komunikaciju Njegovog Božanskog, pa stoga povezivanje s njima preko dobara i istina, što je označeno hlebom i vinom, kao i ribama: hleb i vino označavaju dobra i istine u duhovnom čoveku, a ribe označavaju dobra i istine u prirodnom.

Kod Isaije:

24 I sluge će svoje nazvati drugim imenom. Ko se uzblagosilja na zemlji, blagosiljaće se Bogom istinitim; i ko se zakune na zemlji, kleće se Bogom istinitim; jer će se prve nevolje zaboraviti (LXV, 15,16).

Blagoslov označava samopoučavanje u Božanskim istinama, i primenjivanje ovih u život. Razlog da se ovo označava kletvom, je to, što zakletva, u unutrašnjem smislu, označava potvrđivanje u sebi, i ubeđenje da je tako, a ovo dolazi od dobra pomoću istina; istine se potvrđuju i dokazuju kod čoveka samo od dobra. Ovde se govori o novoj crkvi; a nazivati je drugim imenom, označava njen kvalitet u pogeldu istine i dobra.

Kod Jeremije:

25 I klećeš se Jehovom živim, istinito, vjerno, i pravo; nacije će biti blagoslovene u njemu, i njime će se hvaliti (IV, 2).

Isto je ovde označeno zakletvom i blagoslovom samim: nacije koje će biti blagoslovene u Jehovi, označavaju oni koji su u dobru.

26 Blagoslovom se, u obrnutom smislu, označava ljubav za zlo i obmanu, kao i upijanje istih. Kao kod Isaije:

Ko kolje vola, to je kao da je ubio čovjeka; ko prinosi dar, prinosi ništavilo; To oni izabraše na putovima svojim (LXVI, 3).

Zaklati ili prineti na žrtvu vola, i ubiti čoveka, označava bogoštovati Boga u spoljašnjim stvarima, a odbacivati istinu. Žrtvovanjem vola se označava bogoštovanje od ovakvih stvari koje predstavljaju prirodno dobro, jer vo označava prirodno dobro; a ubijanjem čoveka označava se odbacivati i poricati istinu, gde

151

čovek u Reči označava istinu. Prinositi dar (miomiris) i blagosiljati ništavilo, označava bogoštovati Boga od stvari koje predstavljaju duhovno dobro, a voleti zlo i obmanu, i upijati ih; dar miomirisni označava bogoštovanje od duhovnog dobra, a ništavilo označava zlo i obmanu zla.

341. Stih 13. I svako stvorenje, što je na nebu i na zemlji, i pod zemljom, i što je na moru, i što je u njima, sve čuh gdje govore: onome što sjedi na prijestolu, i Jagnjetu blagoslov i čast i slava i država na vijek vijeka.

I svako stvorenje, što je na nebu i na zemlji, i pod zemljom, i što je na moru, i što je u njima, sve čuh gdje govore, označava priznavanje i otuda slavljenje Gospoda od strane anđela koji su u najnižim delovima neba; onome što sjedi na prijestolu, i Jagnjetu, označava Gospoda kao Božansko dobro i Božansku istinu; blagoslov, označava priznavanje, slavljenje, i zahvaljivanje, da se svako dobro i istina a otuda i nebo i večna sreća daju onima koji ih primaju; i čast i slava, označava da samo Njemu pripada svo Božansko dobro i Božanska istina, a otuda svo dobro ljubavi, i istina vere, od kojih je sva mudrost i inteligencija koju imaju anđeli i ljudi; i vlast na vijek vijeka, označava da to samo Njemu pripada zauvek.

342. /s. 13) I svako stvorenje koje je na nebu, i na zemlji, i pod zemljom, i što je na moru, i što je u njima, sve čuh gdje govore. Da ovo označava priznavanje a otuda i slavljenje Gospoda od strane anđela koji su u najnižim delovima neba, jasno je iz značenja svakoga stvorenja, što označava sve one koji su reformisani (koji su se popravili). Da biti stvoren znači biti popravljen i preporođen, može se videti gore, br. 294. Otuda stvorenje označava onoga koji je obnovljen i preporođen; ali što se tiče anđela, o kojima se kažu ove stvari, to označava one koji su se reformisali u svetu, to jest, bili nanovo stvoreni, jer takvi su u nebu. Stvorenjem se označava isto kod Marka:

Isus reče učenicima, idite po cijelom svijetu, i javljajte dobru vijest svakome stvorenju (XVI, 15).

Ovde se stvorenjem misli na one koji primaju dobru vest, i koji se kroz nju mogu reformisati; ostali se ne nazivaju stvorenjima, jer ne primaju, nego čuju i odbacuju.

2 Iz ovih je razmatranja vidljivo kakva je Reč u smislu slova, naime, smisao onoga o svakom stvorenju, koje je na nebu, i na zemlji, i pod zemljom, i u moru, i što je u

152

njima. Onaj ko ne zna da je smisao slova sačinjen od ovakvih stvari koje se pokazuju pred očima, i da se ovakvim stvarima označavaju duhovne stvari, može lako da poveruje da se svakim stvorenjem na nebu, i na zemlji, i pod zemljom, i u moru, i u svemu što je u njima, označavaju ptice koje lete po nebu, zveri koje hodaju po zemlji, i ribe koje su u moru; i utoliko više, što se slične stvari kažu o pticama nebeskim, i zverima zemaljskim, i o kitovima i ribama (kao kod Jezekilja XXXIX, 17; Psalam CXLVIII, 7; Jov XI, 7,8; Apok. XIX, 17; i na drugim mestima). Ali oni čiji se um može donekle uzdignuti iznad smisla slova, odmah opažaju unutrašnjom svetlošću da se ovim stvarima označavaju anđeli i duhovi koji su u nebu i pod nebom, i da su to oni koje je Jovan čuo kad je bio u duhu; je se kaže, Čuh gde govore: Blagoslov, i čast i slava i država, onome koji sedi na prestolu, i Jagnjetu, u veke vekova; iz čega se vidi da se anđeli u nižim delovima neba označavaju svim što je u njima stvoreno. Ovo doista sledi iz onoga što se u prethodnim stihovima govori o anđelima viših nebesa i anđelima nižih nebesa, da oni priznaju i slave Gospoda (vidi gore, br. 322,355).

3 Sada će se objasniti ko su oni označeni onima u nebu, onima na zemlji, i pod zemljom, i onima u moru; onima koji su označeni onima koji su u poslednjim nebima, viši su tamo oni koji su označeni onima koji su u nebu; niži su tamo oni koji su označeni onima na zemlji i pod zemljom, a najniži su oni koji su označeni onima u moru. Postoje tri neba, a svako je nebo podeljeno u tri stepena, a tako su podeljeni i anđeli koji su u njima; stoga u svakome nebu postoje najviši, srednji, i najniži anđeli; ova tri stepena u poslednjem nebu označena su onima koji su u nebu, koji su na zemlji, i onima koji su u moru. (O kojim razlikama među nebesima i o svakom nebu, vidi Nebeske Tajne, br. 4938,4939,9992,10005,10017,10068; a o poslednjem stepenu, br. 3293,3294,3793,5118,9216; i u delu Nebo i Pakao, br. 29-40.) Treba znati da se u duhovnom svetu, gde su duhovi i anđeli, pokazuju sve stavri slične onima u prirodnom svetu gde su ljudi, naime, da ima planina, bregova, zemalja i mora (vidi gore, br. 304). Na planinama (gorama) borave anđeli koji su u trećem ili najdubljem nebu, na bregovima oni koji su u drugom ili srednjem nebu, a na zemlji, i pod zemljom, i u morima, oni koji su u prvom ili poslednjem nebu. Ali more, u kome obitavaju stanovnici najnižeg nebesa, nije more u kome borave zli duhovi; mora se razlikuju po talasima. Talasi mora u najnižem nebu u kojemu su dobri duhovi, su svetli i čisti; dok su talasi mora u kome su zli, grubi i nečisti; na taj način, mora su sasvim različita.

4 Ponekad mi je bilo dati da vidim ta mora, i da razgovaram s onima koji su u njima; pa se našlo da su tamo oni koji su bili čisto čulni u svetu, ali naklonjeni

153

dobru; a pošto su bili čulni, nisu mogli razumeti šta je to Duhovno, nego samo šta je prirodno, niti su mogli da opažaju Reč, ni doktrinu crkve iz Reči, osim na čulan način. Ali ovi izgledaju kao da su u moru; ali oni koji su tamo, njima se ne čini da su u moru nego kao da su u atmosferi sličnoj onoj u kojoj su živeli kad su bili na svetu; da su u moru, to tako izgleda onima koji su iznad njih, jer danas tamo postoji takvih ogroman broj, jer je toliko ljudidanas čulno. Ovaj poslednji deo neba korespondira stopalima na nogama. Zbog toga se stopala tako često u Reči pominju , isto kao i ribe, što se pominju; a morima se tamo označavaju opšte stvari koje pripadaju prirodnom čoveku, a ribama čulna znanja-sećanja, koja su najniže stvari prirodnog čoveka, stoga se njima označavaju oni koji su takvi, ili oni koji su u njima (u znanjima-sećanjima). (Šta su čulne stvari, i šta su čulni ljudi, i da ih ima i dobrih i loših, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 50.) Iz ovih se razmatranja može znati šta je označeno svakim stvorenjem u nebu, i na zemlji, i pod zemljom, i u moru, i svime što je u njima.

5 Slične su stvari označene morima i svim što je u njemu, koje se nazivaju ribama i kitovima, u sledećim odlomcima. Kod Davida:

Neka nebo i zemlja slave Jehovu, mora, i sve što gmiže u njima; jer će Bog spasiti Sion, i podignuti gradove u Judi (Psalam LXIX, 34,35).

Kaže se, i sve što gmiže u njima, čime se označavaju oni koji su čulni. Sionom koji će Bog spasiti, i gradovima u Judi koje će On podići, označava se nebeska crkva i njena doktrina, Sionom ta crkva, a gradovima njena doktrina. Istim se rečima to označava ovim rečima kod Davida:

Hvalite Jehovu na zemlji, velike ribe i bezdane (Psalam CXLVIII, 7).

Isto je označeno i kitovima. Otuda se i Egipat naziva kitom (Jezekilj XXIX, 3); jer se Egiptom ozanačava znanje-sećanje kao deo prirodnog čoveka, a velikom ribom Znanje-sećanje uopšte.

6 Sliče su stavri označene na drugim mjestima tim izrazima. Kod istoga:

Učinio si ga gospodarem djela ruku svojih; sve si metnuo pod noge njegove; ovce i volove sve, i divlje zvijerinje, ptice nebeske i ribe morske, i što god ide morskim putovima (Psalam VIII, 6-8).

Predmet o kome se govori ovde je Gospod, i Njegova moć nad nebom i zemljom; a ovcama i volovima, zverinjem u polju, pticama nebeskim, i ribama morskim, označavaju se ljudi, duhovi, i anđeli, u pogledu njihovog duhovnog i prirodnog

154

kvaliteta; dok se ribama morskim označavaju oni koji su u poslednjim nebesima, kao što je gore pokazano. Kod Jova:

Zapitaj stoku, naučiće te; ili ptice nebeske, kazaće ti: idi razgovoraj sa zemljom, naučiće te; i ribe će ti morske zapovediti. Ko ne zna od svega toga da je to ruka Jehovina sve to učinila? (XI, 7-9).

Kod Jezekilja:

7 Po tom odvede me opet k vratima od doma. I gle, od doma k istoku, jer lice domu bijaše k istoku. Tada mi reče: ova ide u Galileju prvu i spušta se u polje, i utječe u more, i kada dođe u more, njegova će voda postati zdrava. I sve životinje koje se miču kuda teku ove rijeke, biće žive i biće veliko mnoštvo riba; i gdjegod dođe voda onamo, druga će postati zdrava; a bare njegove i glibovi neće biti zdravi, nego će ostati slani (XLVII, 1,8-11).

Vodama koje ističu ispod praga doma prema istoku, označavaju se istine nebeskog porekla, gde vode označavaju istine; istok označava dobro nebeske ljubavi, a dom označava nebo i crkvu. Dolina u koju se vode spuštaju, i more u koje dolaze, označavaju poslednje stvari neba i crkve, stoga, one koji su u poslednjim stvarima, o kojima smo govorili gore, naime, o onima koji su u znanjima istine iz poslednjeg smisla Reči, i koji se razumeju prirodno i čulno. Ovi, kada su u prostom dobru, primaju influks iz viših nebesa, odakle primaju i duhovno u svojm znanjima, i otuda i neki duhovni život. To je ono što je označeno vodama koje idu u more, da bi vode ozdravile; zboga čega sve što se kreće (gmiže), gdje god dođu rijeke, živjeće. Isto tako ovim rečima: Odakle dolazi veliko mnoštvo riba, jer vode tamo dolaze, i bivaju zdrave. Ali oni koji su takve prirode, nisu dobri, i označeni su ovim rečima: a bare njegove i glibovi neće biti zdravi (izliječeni), nego ostaju slani. Postati slan znači ne primiti duhovni život, koji je zagađen obmanama i zlima, koji su označeni barama i glibovima.

8 Slične su stvari označene morem, i ribama kod Isaije:

Gle, na karanje moje, suši se more, i pretvaraju se rijeke u pustinju; njihova riba zaudara, jer nema vode, i ugiba od žeđi (L, 3).

Karanjem se ožnačava pustošenje sve istine; morem se označava gde je istina u svojim poslednjim stvarima; vodom se označava istina duhovnog porekla; uginuti od žeđi označava pustošenje zbog nedostatka te istine; ribama se morskim

155

označavaju oni koji su u poslednjim stvarima istine, u kojima nema života duhovnog porekla.

9 Slične su stvari označene ribama morskim kod Jezekilja:

U revnosti mojoj, u vatri gnjeva moga, govoriću: da će ribe morske drhtati preda mnom, i ptice nebeske, i zvijerinje poljsko, i sve što se kreće i gmiže po zemlji (XXXVII, 19,20) (prim. prev. Ovaj se navod ne nalazi na označenome mjestu).

Kod Osije:

Ribe na putevima, krv stiže krv; za to će tužiti zemlja, i što god živi na njoj iznemoći će, i zveri poljske i ptice nebeske; i ribe će morske pomreti (IV, 2,3).

Kod Sofonije:

Sve ću uzeti sa zemlje, govori Jehova; uzeću ljude i stoku, uzeću ptice nebeske i ribe morske (I, 2,3).

Čovekom i zveri, kad se pomenu zajedno, označavaju se unutrašnja i spoljašnja osećanja dobra (vidi br. 7424,7523,7872). A pticama nebeskim i ribama morskim označavaju se osećanja istine, i misli duhovne i prirodne, ali u navedenim odlomcima, one umiru.

10 Razlog da more i ribe imaju ovakvo značenje je zbog izgleda u duhovnom svetu. Tamo sva društva izgledaju okružena atmosferom koja korespondira njihovim osećanjima i mislima. Oni u trećem nebu, izgledaju u atmosferi čistoj kao eterska atmosfera; oni u drugom nebu, izgledaju u atmosferi manje čistoj, prema prirodi vazduha; međutim, društva u poslednjem nebu, izgledaju okružena kao nekom vodenastom atmosferom; dok oni u paklovima izgledaju okruženi grubim i nečistim atmosferama, neka od njih kao u crvim vodama, a druga drugačije. Tome su uzrok osećanja i misli koje stvaraju te stvari okolo njih; jer se oko njih šire sfere, a te se sfere menjaju u takve izglede. (O tim sferama, vidi Tajne Nebeske, br. 2489,4464,5179,8630). Međutim, oni koji su u duhovnom osećanju i misli iz njega, oni su označeni pticama nebeskim, a oni koji su u prirodnom osećanju i mislima iz njih, ribama, što je zbog izgleda u duhovnm svetu; jer se tako pokazuju i ptice i ribe, na zemljama ptice a u morima ribe. Da postoje takvi izgledi, dolazi od osećanja i misli onih koji su tamo. Svi u tome svetu znaju ovo, i ja sam video često i ptice i ribe; tako izgleda zbog korespondencije. Iz ovih se razmatranja vidi zašto mora označavaju opšte stvari istine, a kitovi i ribe označavaju osećanja i misli onih

156

koji su u opštim stvarima istine. Da mora označavaju opšte stvari istine, može se videti u onome što je pokazano gore, br. 275.

11 Kakvi su u duhovnom svetu oni koji obitavaju u vodenastoj atmosferi , želim da ilustrujem samo jednim primerom. Takvi, kada se čitaju ove reči kod Davida,

što god hoće, sve Jehova čini, na nebesima i na zemlji, u morima i u svima bezdanima (Psalam CXXXV, 6),

pretpostavljaju da se nebom označava nebo koje je vidljivo pred našim očima, zemljom nastanjena zemlja, a morima i bezdanima mora i dubine, i da Jehova u njima radi sve što hoće; njih se ne može povesti da poveruju da se nebom označava anđeosko nebo; zemljom tamo, oni koji su ispod; a morima i dubinama oni tamo koji su u poslednjim stvarima. Pošto su ove stvari duhovne, i iznad smisla slova, oni nisu voljni, a ni sposobni, da opažaju, jer oni vide sve stavri na prirodan i čulan način.

12 Otuda to da se pod ovim re

ima u Apokalipsi,

Vidjeh novo nebo i novu zemlju, a prva zemlja prođe (XXI, 1),

do sada razmevalo da će vidljivo nebo i nastanjena zemlja nestati, i da će se novo nebo i nova zemlja pojavii; da se ovde nebom označava nebo gde su anđeli, a zemljom da se ovde označava crkva gde su ljudi i da će ovi biti novi, oni koji misle čisto prirodno, to nisu voljni da priznaju pa stoga ni ne razumeju. Jer ne dopuštaju da im se um uzdigne iz čisto prirodnoga svetla u duhovnu svetlost ; jer je ovo za njih teško, tako da teško mogu da dozvole da se Reč shvati drugačije nego što ona kaže u smislu slova, i onako kako je shvata prirodni čovek. Ove osobe slične su pticama koje vide i pevaju na mračnim mestima, a u dnevnoj svetlosti žmirkaju očima i malo šta vide. Dobri među njima su kao te ptice, kao i ribe koje lete; dok su zli kao sove i ćukovi koji beže od dnevne svetlosti, i kao ribe koje ne mogu da opstanu na svetlu a da ne budu lišene života. Razlog je to, što kod dobrih te klase, unutrašnji čovek prima za izvesno vreme duhovni influks iz neba, a otuda i neko opažanje da je tako, iako oni to ne vide. Međutim, kod zlih te klase unutrašnji duhovni čovjek je potpuno zatvoren; je svako ima unutrašnjeg i spoljašnjeg čoveka, ili duhovnog i prirodnog; unutrašnji ili duhovni čovek vidi od svetlosti neba, dok spoljašnji ili prirodan čovek vidi od svetlosti sveta.

157

343. Onome što sjedi na prijestolu i Jagnjetu. Da ovo ozna

ava Gospoda kao Božansko dobro, i kao Božansku istinu, jasno je iz onoga što je rečeno i pokazano gore (br. 297), naime, da se prestolom označava nebo, Onim koji sedi na prestolu proizlazeće Božansko dobro, a Jagnjetom proizlazeća Božanska istina, a oba ispunjavaju neba i oblikuju ih. Zato što se Božansko dobro koje proizlazi od Gospoda kao sunca prima od anđela u Njegovom nebeskom carstvu, a Božanska istina od anđela u u duhovnom carstvu, stoga se pominju oba, naime, Onaj koji sedi na prestolu, i Jagnje; oboma se, u unutrašnjem smislu, označava Božansko proizlazeće od Gospodovog Božanskog Ljudskog, koje je Božansko dobro ujedinjeno s Božanskom istinom, a što se u smislu slova razlikuje u dva zbog primanja. Božansko koje sačinjava nebo, i koje daje anđelima i ljudima ljubav, veru, mudrost, i inteligenciju, ne proizlazi neposredno od Gospodovog suštinskog Božanskog, nego preko Njegovovog Božanskog Ljudskog, a ovo Božansko koje proizlazi, to je Sveti Duh (vidi gore, br. 183).

2 Tako treba razumeti da doktrina crkve uči , da Sin proističe od Oca, a Sveti Duh kroz Sina, a isto tako da Gospodovo Božansko i Njegovo Ljudsko nisu dva, nego jedna osoba ili jedan Hristos: jer se Gospodovo Božansko obuklo u Ljudsko, a koje je On tada nazivao Svojim Ocem; na taj način On nije nazivao drugo neko Božansko Svojim Ocem, koje se danas bogoštuje umesto Njega. Proizlazeće Božansko je ono što se naziva Svetim Duhom, Duhom od Oca, Duhom Istine, i Parakletom; jer je to svetost Duha, ili sveto Božansko ono što Duh govori, a ne neko drugo Božansko, koje se bogoštuje kao treća osoba Božanstva. Da je ovo slučaj, mogu da razumeju svi koji su makar i u maloj svetlosti iz neba; iako se iz doktrine o Trojici, koju je dao Atanasije, kaže od strane mnogih, da su tri jedan. Neka se svako ispita, kad kaže da je Bog jedan, da ne misli o tri, kad u stvari postoji samo jedan Bog, a tri imena Božanskog su samo imena jednoga Boga. Zato što Atanasije nije ovo razumeo, on je verovao da su tri imena tri Boga, ali u suštini da su jedan.

3 Međutim, ne može se reći da su jedan po suštini kada se jedno pripisuje jednom, a što ne pripada drugom; jer se tako suština deli; sledstveno, svakoj suštini dao je ime osobe. Ali oni su jedna suština kada se tri pripisuju jednoj osobi, naime, suštinsko Božansko, koje se naziva Ocem; Božansko Ljudsko, koje se naziva Sinom; i proističuće Božansko, koje se naziva Svetim Duhom (kao što se može videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 280-310). Ove se stvari kažu da bi se pokazalo da se Onim koji sedi na prestolu, i Jagnjetom, ne označavaju dva nego jedan, naime, Gospod kao Božansko proističuće.

158

344. Blagoslov. Da ovo označava da sve priznavanje, slavljenje, i zahvaljivanje, da svo dobro i istina, a otuda i nebo i večna sreća, da se daju onima koji ih primaju, jasno je iz onoga što je rečeno i pokazano gore (br. 340).

345. I čast i slava. Da ovo označava da Njemu samome pripada svo Božansko dobro i Božanska istina, a otuda i svo dobro ljubavi i istina vere koje imaju ljudi i anđeli, jasno je iz značenja časti i slave, kada se kaže o Gospodu, što označava Božansko dobro i Božansku istinu (o kojima vidi gore, br. 280). To je stoga što se čašću i slavom, kada se odaju Gospodu, označavaju Božansko dobro i Božanska istina; stoga, kada se kaže o čoveku, čašću i slavom se označavaju sve dobro ljubavi i istina vere, od kojih anđeli i ljudi imaju svu mudrost i inteligenciju. Ove stvari kažu oni koji su u poslednjim stvarima neba, koji ovo znaju, iako to ne vide, i ne opažaju; jer svi oni koji pripadaju crkvi, znaju to, jer je to u skladu sa doktrinom, da su svo dobro i istina od Boga, a oni koji vode dobar život, toga se drže i veruju, pri tome ne ispitujući kako se do dešava: otuda su i oni u nebu, iako u njegovim poslednjim stvarima. Ali oni koji postanu duhovni, ne samo znaju, nego i opažaju da je tako; stoga su oni u višim nebesima. Kad ovi dođu u duhovni svet, oni vide istine i opažaju ih u svetlosti neba; oni ne prihvataju nalog koji su mnogi primili u svetu, da razum mora da bude u nekoj slepoj poslušnosti veri. Drugačije je s onima koji su u poslednjim stvarima neba, koji, jer ne vide i ne opažaju, poštuju ta nalog; ali oni primaju pouku, i kad se pouče, znaju istine.

346. I slavu (moć), va vijeke vijekova. Da ovo označava da samo Njemu pripada Svemoć kroz večnost, jasno je iz značenja moći, kada se njome opisuje Gospod, što označava Svemoć; i pošto Svemoć pripada Gospodu od Božanskog dobra preko Božanske istine, stoga se kaže, moć, slavu, i čast; jer se čašću i slavom označava Božansko dobro i Božanska istina. Da Božansko dobro ima svu moć preko Božanske istine, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 231,232,539; i gore, br. 209,333. Ovde se moć pominje poslednja, i od strane anđela u poslednjem nebu, jer moć, kada se govori o Gospodu, kaže se za Božansku Moć u njenoj punini, a njena je punina u poslednjim stvarima. (Da je Božansko u poslednjim stvarima u svojoj punini, stoga u svojoj moći, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 5897,6451,10099,10548; i u delu Nebo i Pakao, br. 315).

159

347. Stih 14. I četiri životinje govorahu: Amin. I dvadeset i četiri starješine padoše i pokloniše se onome što živi va vijek vijeka. I četiri životinj govorahu: Amin, označava potvrđivanje od Gospoda iz najdubljeg neba; i dvadeset i četiri starješine padoše i pokloniše se onome što živi u vijeke vijekova, označava poniznost i priznavanje od srca svih onih koji su u istinama od dobra, da Gospod jedini živi, i da je od Njega život vječni.

348. (s.14). I četiri životinje govorahu: Amin. Da ovo označava potvrđivanje od Gospoda iz najdubljeg neba, jasno je iz značenja četiri životinje ili heruvima, što označava, i najvišem smislu, Gospoda kao proviđenje i zaštitu, da se može približiti samo preko dobra ljubavi (o kojemu vidi gore, br. 152 na kraju, 277); a u odnosnom smislu, označava se najdublje ili treće nebo (br. 313,322); i iz značenja Amina, što označava potvrđivanje od Božanskog, i istinu (o čemu vidi gore, br. 34,228). Iz ovih je razmatranja jasno da se sa četiri životinje koje govorahu Amin, označava potvrđivanje od Gospoda iz najdubljeg neba. Da su ove stvari bile rečene od strane anđela tri neba, da ih je Gospod potvrdio, bilo je stoga, što sve što su rekli, nije bilo od njih samih, nego od Gospoda; jer priznavanje Njegovog Božanskog u Ljudskom, hvala zbog toga, i zahvaljivanje da je svo dobro i istna, a otuda mudrost i inteligencija, sve je to od Njega; ove stvari anđeli ne bi mogli govoriti sami od sebe, nego od Gospoda preko unutrašnjeg diktata ili influksa, jer anđeli, kao ni ljudi, ne mogu da kažu ime Gospodovo od sebe samih, stoga, ne mogu ni da ga priznaju i hvale od sebe samih; otuda to, da je Gospod potvrdio ono što su oni govorili, i to Aminom, kojim se označava istina vere, i vera sama. Isto tako, to je po Božanskom redu, da Gospod potvrđuje istine koje anđeli i ljudi govore od sebe , iako to nije od njih samih; ali On ih potvrđuje u njihovom srcu jednom potvrdom koja se ne pokazuje u njihovoj misli, nego punim prisankom uma koji pristanak proističe iz unutrašnjeg osećanja, koje dolazi od mira i njegovog uživanja. Ovo je potvrđivanje koje je označeno u pravom unutrašnjem smislu, koji se ispoljavao potvrđivanjem koje je čuo Jovan.

349. I dvadeset i četiri starješine padoše i pokloniše se onome koji živi va vijek vijeka. Da ovo označava poniznost i priznavanje od srca svih onih koji su u istinama od dobra, da Gospod jedini živi, i da je samo od Njega večni život, jasno je iz značenja dvadeset i četiri starešine, što označava sve one koji su u istinama od dobra (o kojima gore, br. 271); iz značenja pasti i klanjati se, što označava poniznost i priznavanje od srca, da svo dobro i istina, koji imaju život u sebi, da su

160

od Gospoda (o čemu tako isto vidi gore, br. 290.291); i iz značenja Onoga koji živi, kad se kaže o Gospodu, a što označava da samo On živi, i da je od Njega večni život (o čemu isto tako vidi gore, br. 82,84,186,289,291).

2 Pošto se danas veruje u svetu, da život koji svako ima, da je dat i usađen, i da je njegov vlastiti, i da se ne uliva neprekidno, to želim da kažem nešto o tome. Da se veruje da je život u čoveku njegov vlastiti, to je samo zbog toga što tako izgleda zbog neprekidnog Gospodovog prisustva, i Njegove Božanske ljubavi, koja hoće da se poveže sa čovekom, da bude u čoveku, i da mu da svoj vlastiti život, jer je takva priroda Božanaske ljubavi; i pošto je ovo neprekidno i stalno, čovek pretpostavlja da je život u njemu, i da je njegov; uprkos toga što je poznato da nema dobra i istine u čoveku koji ne dolaze odozgo, i koji se ne ulivaju. Slično je i s ljubavi i verom; jer je sav čovekov život od dobra, i sva njegova vera je od istine; jer ono što čovek voli, to je za njega dobro, a ono što veruje, to je za njega istina. Otuda se na prvome mestu vidi da nema dobra i istine, pa tako ni ljubavi ili vere u čoveku, nego da se ovi ulivaju od Gospoda, gde je život sam u dobru i istini, i nigde drugo. Prijemnik dobra ljubavi kod čoveka je volja, a prijemnik istine vere kod njega je razum; ali hteti dobro nije od čoveka, niti verovati istinu. U ovim dvoma sposobnostima je čovekov život, i izvan njih ga nema; otuda je to, da je čovekov život u ovim dvoma sposobnostima; stoga, život celoga čoveka nije u čoveku, nego se uliva. Da su zlo i obmana, ili volja i ljubav za zlo, i razumevanje i vera u obmanu, da su kod čoveka, i to je od influksa; samo što je taj influks od pakla. Jer se čovek održava u slobodi da bira, to jest, da prima dobro i istinu od Gospoda, ili da prima zlo i obmanu od pakla; a čovek se drži u ovome radi reformacije, jer se drži između neba i pakla, stoga u duhovnoj ravnoteži, koja je sloboda. Jer sama sloboda nije u čoveku, nego je zajedno sa životom koji se uliva. (O čovekovoj slobodi, i njenom poreklu, vidi delo Nebo i Pakao, br. 293,537,540,541,546,586-603, i u Nauku Novoga Jerusalima, br. 141-17.

3 I oni koji su u paklu, i oni žive zbog influksa života od Gospoda, jer se dobro i istina ulivaju u njih; ali oni okreću dobro u zlo, a istinu u obmanu; a ovo se događa zato što su izokrenuli svoju unutrašnju prijemnu formu zlim životom; a sav se influks menja u skladu sa svojim formama. Na isti se način razlikuju čovekove misli i volja kada deluju u udovima koji su poremećeni od rođenja, ili imaju povređene čulne osete. A slično je i sa svetlošću neba kad se uliva u predmete čije su boje različite, i sa toplinom neba kada se uliva u iste predmete čiji su mirisi različiti, u skladu s unutrašnjim formama primanja. Ali treba znati, da se život ne menja i ne varira, nego da se pokazuje promena forme, preko koje i pomoću koje život

161

prolazi, slično onome kako se svako pokazuje u istoj svetlosti u ogledaju u skladu sa s tim kakav je.

4 Osim toga, sva čovekova čula, naime, vid, sluh, miris, ukus, i dodir, nisu u čoveku, nego se izazivaju i stvaraju od influksa; u čoveku su samo organske forme primanja; ove nemaju nikakvog oseta sve dok se nešto odgovarajuće izvana ne ulije u njih. Isto je i s unutrašnjim organima oseta misli i osećanja, koji primaju influks od duhovnog sveta, kao i sa spoljašnjim organima oseta koji primaju influks od prirodnog sveta. Da postoji samo jedan izvor života, i da je sav život iz njega, i da se neprekidno uliva, dobro je poznato u nebu, i nikad se ne dovodi u pitanje od strane anđela viših nebesa, jer oni opažaju sami influks. Da su svi životi kao potoci iz jednog i stalnog izvora života, postalo mi je očito iz mnogo iskustva, a to se videlo kod onih koji su verovali da žive od sebe samih, i koji nisu verovai da žive od Gospoda. Kad se influks u njihovim mislima zadrži samo jednim delom, oni bi ležali kao bez života, a kada se influks povratio, kao da bi ponovo oživeli iz smrti; oni su posle priznali da život u njima nije njihov, nego da se u njih uliva, i da su ljudi, duhovi, i anđeli samo forme primanja života.

5 To mudri zaključuju po tome što ništa ne može postojati bez nečega što mu prethodi, nego samo iz nečega što je pre toga, niti da to prethodno može postojati a da ne postoji ono Prvo; stoga je, gledan u sebi, život samo od Njega, koji je jedini Život u Sebi. Otuda oni znaju i to, i opažaju od duhovne ideje, da sve mora da bude povezano s Prvim da bi bilo nešto, i da je nešto samo zato što je u takvoj povezanosti. Iz ovih se razmatranja vidi kako ludo misle oni koji izvode poreklo života od prirode, i pretpostavljaju da čovek uči da misli preko influksa unutrašnje prirode i njenoga reda, a ne od Boga, koji je samo Biće (Esse) života, i od kojega je sav red u oba sveta, - prirodnom i u duhovnom, u skladu sa kojim se uliva život, - život večni u one koji se mogu pripremiti da prime život u skladu sa Božanskim redom, ali suprotan život, koji se naziva duhovnom smrću, u one koji se ne mogu pripremiti, to jest, koji žive suprotno Božanskom redu. Božansko dobro koje proističe od Gospoda, je ono od čega red postoji, a Božanske istine su zakoni reda. (Kao što se može videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 279.)

6 Neka se svako čuva da ne poveruje da se Božanski Život kod bilo koga, pa ni kod zlih u paklu, menja; jer, kao što je rečeno, sam život se ne menja i ne varira, nego se uz njegovu pomoć pokazuje izgled forme koja ga prima, kroz koju i od koje prolazi; to je slično onome kako svako izgleda u ogledalu u skladu s onim kakav je, zbog svetla, koje ostaje kakvo je, a samo stvara formu pogledu; tako se isti život prikazuje u skladu sa formom organa tela, na jedan način u oku, a na drugi u sluhu,

162

a opet drugačiji u njuhu, ukusu, i dodiru. Ako se i veruje da se život menja i varira, to je zbog izgleda koji je obmana, kao što je obmana izgled da je influks nešto fizičko, dok je influks duhovan. (O ovoj stvari može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 9, čemu se može dodati ono što je rečeno o influksu života, u Nauku Novoga Jerusalima iz Nebeskih Tajni, br. 277,278; i o influksu života kod životinja, u Nebeskim Tajnama, br. 5850,6211; i u delu Nebo i Pakao, br. 39,108,110,435,567; isto tako u malome delu o Poslednjem Sudu, br. 25).

7 Ove se stvari kažu da bi se znalo da postoji samo jedan Život, i da sve što živi, živi od toga . Sada će biti pokazano da je taj život Gospod, to jest, da On jedini živi, a što je to označeno Onim koji živi u vijek vijekova. Da postoji samo jedno Božansko, i da se ono ne razlikuje u tri osobe, kao što je to po Atanasijaskom verovanju, vidi se iz onoga što je često rečeno gore, a posebno iz onoga što će biti rečeno na kraju ovoga dela; a i zbog toga što je Gospodovo Božansko, koje je jedino Božansko koje postoji, uzelo na sebe Ljudsko, i njega učinilo Božanskim, stoga ima svako Život od čega je sav život. Da je takav slučaj, može se znati iz reči Gospoda samog, u sledećim odlomcima. Kod Jovana:

Jer kao što Otac podiže mrtve i oživljuje, tako i Sin koje hoće oživljuje. Jer kao što Otac ima život u sebi, tako dade i Sinu da ima život u sebi (V, 21,26).

Pod Ocem se ovde misli na Gospodovo samo Božansko koje se obuklo u Ljudsko, jer je ovo Božansko bilo u njemu od začeća, i jer je začeto od Njega, stoga On to naziva Ocem, i nikoga drugoga. Pod Sinom se misli na Gospodovo Božansko Ljudsko: da je i ovo život u sebi, Gospod uči izričitim rečima, govoreći da Otac oživljava, i da Sin tako isto oživljava koga hoće; i kao što Otac ima život u Sebi, tako je On dao Sinu da ima život u Sebi. Imati život u Sebi, to je biti Život sam; drugi nisu život, nego imaju život otuda.

Kod istoga:

8 Ja sam put, istina, i život; niko ne dolazi k Ocu, osim preko mene (XIV, 6).

Ja sam Put, Istina, i Živiot, kaže se za Gospodovo Ljudsko; jer isto tako On kaže, Niko ne dolazi Ocu, osim kroza me, pošto je Njegov Otac Božansko u Njemu, koje je bilo Njegovo vlastito Božansko; otkuda je očito da je Gospod i u pogledu Njegovog Ljudskog Život, stoga da je isto tako Božansko.

Kod istoga:

163

9 Isus reče: ja sam vaskresenje i život: koji vjeruje mene, ako i umre živjeće. I ni jedan koji živi i vjeruje mene neće umreti va vijek (XI, 25,26).

I ove je reči Gospod rekao o Svom Ljudskom; i pošto je On Život, i pošto oni koji veruju u Njega imaju život večni, stoga On kaže da je On vaskrsnuće i život, i da onaj koji vjeruje u njega, neće nikad umrijeti. Verovati u Gospoda znači biti s Njim povezan u ljubavi i veri; a nikad ne umreti, znači ne umreti duhovno, to jest, ne biti proklet, jer život prokletih naziva se smrću.

Kod istoga:

10 U početku bješe Riječ, i Riječ bješe u Boga, i Riječ bješe Bog. U njemu bješe život; i život bješe vidjelo ljudima, i Riječ postade tijelo, i nastani se među nama (I, 1,4,14).

Da se Rečju označava Gospod, poznato je; da je Njegovo Ljudsko Reč, očito je, jer se kaže da Reč postade telo, i nastani se među nama; i da je Njegovo Ljudsko bilo podjednako Božansko sa Božanskim samim koje se obuko u Ljudsko, vidi se iz toga što je među njima pravi razlika, i da se svako od njih naziva Bogom, jer se kaže, Riječ bješe u Boga, i Riječ bješe Bog; i u njemu bješe život. Da svi žive od Njega, označeno je sa, život bješe vidjelo ljudima. Videlo ljudima je život njihove misli i razuma; jer proističuće Božansko, koje se posebno označava Rečju, pokazuje se u nebu kao svetlost preko koje anđeli ne samo da vide, nego i misle i shvataju, i mudri su u skladu s njihovim primanjem te svetlosti (Vidi delo Nebo i Pakao, br. 126-140). Ovo, to jest, svetlost koja proizlazi od Gospoda, je život sam, koji ne samo da prosvetljava razum, kao što sunce sveta prosvetljava oko, nego ga i oživljava, u skladu sa primanjem; i kada se to svetlo primi u život, tada se naziva videlom života. Kod istoga:

Isusu reče; ja sam vidjelo svijeta; onaj koi ide za mnom, ne

e hoditi u tami, nego će imati videlo života (VIII, 12).

11 On se isto tako naziva, u istome, i Hlebom života.

Hljeb Božiji koji silazi s neba i daje život svijetu, ja sam Hljeb života (VI, 3,35,47,48,51).

Hleb Božiji i Hleb života je ono od čega svi imaju život. Pošto je život, koji se naziva inteligencijom i mudrošću, od Gospoda, to sledi da je život uopšte od Njega; jer

164

pojedinosti života, koje čine savršenstvo, ulaze u čoveka u skladu sa primanjem, i to su sve stvari opšteg života. On /život/ postaje savršeniji u srazmjeri u kojoj se zla, u kojima je čovek, odstranjuju iz njega.

12 Da oni koji su povezani sa Gospodom ljubavlju i verom, primaju večni život, to jest, život nebesa, koji je spasenje, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Jovana:

Ja sam Loza, a vi grane; koji ostane u meni, i ja u njemu, danosi plod mnogi; jer bez mene ne možete ništa činiti. Ako čovjek ne ostane u meni, on se baca, i suši (XVI, 5,6).

Kod istoga:

Svaki koji u mene vjeruje, ima život vječni (III, 14-16).

Kod istoga:

Ko vjeruje sina, ima život vječni; a ko ne vjeruje sina, ne će vidjeti života, nego gnjev Božiji ostaje na njemu (III, 36).

Ko veruje u sina, ima život večni, i ja ću da podignuti u poslednji dan (VI, 40,47,48).

Kod istoga:

Ovce moje prate mene; i ja im dajem život vječni; i nikad neće izginuti (X, 27,28).

I od istoga:

Istražujte Pisma; ona svjedoče za mene; ali vi ne ćete da dođete k meni da bi imali život (V, 39,4).

U Reči se pominje verovanje u Boga, i u verovanje u stvari koje su od Boga; verovati u Boga je vera koja spasava, a verovati u stvari koje su od Boga je istorijska vera, koja bez one prve ne spasava, pa stoga nije istinita vera; jer verovati u Boga je znati, hteti, i činiti; a verovati u stvari koje su od Boga, to je znati, što je moguće bez hteti i činiti. Oni koji su istinski Hrišćani, znaju, hoće, i čine; dok oni koji nisu istinski Hrišćani, samo znaju; zato se ovi drugi nazivaju ludima, a prvi mudrima (Matej VII, 24,26).

POGLAVLJE VI

165

1. I vidjeh kad otvori Jagnje jedan od sedam pečata, i gdje govori kao glas gromovni: dođi i vidi.

2. I dođoh, i vidjeh, i gle, konj bijel, i onaj što sjeđaše na njemu imadijaše strijelu; i njemu se dade vijenac, i iziđe pobjeđujući, i da pobijedi.

3. I kad otvori drugi pečat, čuh drugu životinju kako govori: dođi i vidi.

4. I iziđe drugi konj riđ, i onome što sjeđaše na njemu dade se da uzme mir sa zemlje, i da ubija jedan drugoga, i dade mu se mač veliki.

5. I kad otvori treći pečat, čuh treću živiotinju gdje govori: dođi i vidi. Dođoh i vidjeh, i gle, konj vran, i onaj što sjeđaše na njemu imaše mjerila u ruci svojoj.

6. I čuh glas između četiri životinje gdje govori: oka pšenice za groš, i tri oke ječma za groš; a ulja i vina neće ni biti.

7. I kad otvori četvrti pečat, čuh glas četvrte životinje gdje govori: dođi i vidi.

8. I vidjeh, i gle, konj blijed, i onome što sjeđaše na njemu bješe ime smrt, i pakao iđaše za njim; i njemu se dade oblast na četvrtom dijelu zemlje da ubija mačem i glađu i smrću i zvijerinjem zemaljskim.

9. I kad otvori peti pečat, vidjeh pod oltarom duše pobijenijeh za Riječ Božiju i za svjedočanstvo koje imahu.

10. I povikaše glasom velikijem govoreći: dokle, gospodaru sveti i istiniti, ne sudiš i ne kaješ krvi naše na onima koji žive na zemlji?

11. I date bješe svakome od njih haljine bijele, rečeno im bi da počinu još malo vremena, dokle se navrše i drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni kao i oni.

12. I vidjeh kad otvori i šesti pečat, i gle, zatrese se zemlja vrlo, i sunce posta crno kao vreća od kostrijeti, i mjesec posta kao krv;

13. I zvijezde nebeske padoše na zemlju kao što smokva odbacuje pupove svoje kad je veliki vjetar zaljulja.

14. I nebo se izmače kao knjiga kad se savije, i svaka gora i ostrvo s mjesta svojijeh pokrenuše se.

166

15. I carevi zemaljski, i boljari, i bogati, i vojvode, i silni, i svaki rob, i svaki slobodnjak, sakriše se po pećinama i po kamenjacima gorskijem.

16. I govoriše gorama i kamenju: padnite na nas, i sakrijete nas od lica onoga što sjedi na prijestolu, i od gnjeva Jagnjetova.

Jer dođe veliki dan gnjeva njegova, i ko može ostati?

-------------------------

OBJAŠNJENJE

350. Stihovi 1,2. 1. I vidjeh kad otvori Jagnje jedan od sedam pečata, i gdje govori kao glas gromovni: dođi i vidi.

2. I dođoh, i vidjeh, i gle, konj bijel, i onaj što sjeđaše na njemu imadijaše strijelu; i njemu se dade vijenac, i iziđe pobjeđujući, i da pobijedi.

I dođoh i vidjeh, označava manifestaciju stanja onih koji pripadaju crkvi u kojoj je Reč: kad otvori Jagnje prvi od sedam pečata, označava prvu manifestaciju od Gospoda: I čuh jednu od četiri životinje gdje govori kao glas gromovni, označava iz najdubljeg neba od Gospoda: dođi i vidi, označava pažnju i opažanje. 2. I dođoh, i vidjeh, i gle, konj bijel, označava razumevanje istine iz Reči: i onaj što sjeđaše na njemu imadijaše strijelu, označava doktrinu ljubavi prema bližnjemu i veri, uz pomoć koje se vodi borba protivu zala i obmana, i pomoću kojih se ovi rasipaju; i njemu se dade vijenac, označava večni život; i iziđe pobjeđujući, i da pobijedi, označava uklanjanje zala, a otuda i obmana na kraju života, a poslije i u večnosti.

351. (s.1) I dođoh i vidjeh. Da ovo označava manifestaciju stanja onih koji pripadaju crkvi gde je Reč, jasno je iz stvari koje je Jovan video, a o kojima se govori u ovome poglavlju, i u onome koji neposredno sledi, da označava manisfestaciju stanja onih koji pripadaju crkvi gde je Reč. Jer se govori o otvaranju pečata knjige koja je bila u Gospodovoj ruci, i o stvarima koje su se tada videle, a to su bila četiri konja, jedan bel, drugi crven, treći crn, a četvrti bled, a posle duše onih koji su bili pobeni zbog Reči Božje, isto tako o zemljotresu, i na kraju o sedam anđela sa sedam truba. Svim ovim stvarima označene su manifestacije stanja onih koji pripadaju crkvi, kao što se vidi iz pojedinosti, ako se sagledaju u unutrašnjem smislu. Kaže se, u crkvi gdje je Reč, jer je Gospodova crkva na celoj zemlji, a posebno tamo gde je Reč, i gde se preko nje zna o Gospodu. U ovoj se proročkoj

167

knjizi posebno govori o stanju onih koji pripadaju ovoj crkvi, ovde uopšte, a posle i posebno. Razlog da se posebno govori o ovoj crkvi je to, što je Gospod prisutan , pa stoga i anđeli neba, kod ljudi ove zemlje, preko Reči, jer je ona napisana u čistim korespondencijama; otuda to, da su Gospod i anđeli neba prisutni svuda okolo, i s onima koji se nazivaju Narodima. (Ovo se vidi iz onih stvari koje se pominju i pokazuju u delu Nebo i Pakao, o povezivanju neba sa čovekom crkve, preko Reči, br. 114,303-31; i u Nauku Novoga Jerusalima, br. 244,246,255-266).

2 Jer crkva se u celom svetu pokazuje pred Gospodom kao jedan čovek, jer ona čini jedno s anđeoskim nebom. (Da se pokazuje pred Gospodom kao jedan čovek, može se videti u delu o Nebu i Paklu, br. 59-102.) U ovome čoveku, crkva, gde je Reč, a preko koje je Gospod poznat, je kao srce i kao pluća. Kod onih koji su u nebeskoj ljubavi, crkva je kao srce; a kod onih koji su u duhovnoj ljubavi, kao pluća; stoga, kao što svi udovi, utroba, i organi tela žive od srca i od pluća i njihovog influksa i prisustva, tako isto i svi na celoj zemlji, koji sačinjavaju univerzalnu crkvu, žive od crkve gde je Reč; jer otuda se Gospod uliva s ljubavlju i sa svetlošću, i oživljava i prosvetljava sve one koji su u duhovnom osećanju istine, gde god da su. Svetlost neba, ili svetlost u kojoj su anđeli neba, koji su sa zemlje, je od Gospoda preko Reči; otuda to da se svetlost prostire od sredine ka obodima u svakom pravcu, stoga onima koji su tamo, a koji su, kao što je rečeno, Narodi, koji su izvan crkve. Ali ovo prostiranje svetlosti dešava se u nebu od Gospoda, a ono što se dešava u nebu, to se isto tako uliva u umove ljudi, jer su umovi ljudi jedno s umovima duhova i anđela. To je razlog zašto se u ovoj proročkoj knjizi posebno govori o onima koji pripadaju crkvi gde je Gospod; posle toga se govori o onima koji pripadaju crkvi gde nema Reči, iako ne tako podrobno; jer je raspored onih koji su okolo u skladu s redom u kome su oni koji su u središtu.

352. Kad Jagnje otvori prvi od pečata. Da ovo označava prvu manifestaciju od Gospoda, jasno je iz značenja otvoriti pečat, što označava otkriti stvari, koje su unutra napisane; jer kad se pečat otvori, otkrivaju se stvari koje su u njoj napisane; u ovome slučaju, skrivene stvari, koje su poznate samo Gospodu, jer su to stanja svih uopšte i posebno. Da ove niko ne zna osim Gospoda, jasno je iz onoga što je objašnjeno gore o knjizi i otvaranju njenih pečata (br. 199,222,299,327). Otuda je očito da se sa, Jagnje otvori prvi od pečata, označava prva manifestacija od Gospoda.

168

353. I čuh jednu od četiri životinje kao glas gromovi. Da ovo označava, iz najdubljeg neba od Gospoda, jasno je iz značenja četiri životinje ili heruvima, koji označavaju, u najvišem smislu, Gospodovo Božansko proviđenje i zaštitu, da se niko ne bi približio osim preko dobra ljubavi (o čemu vidi gore, br. 152,277); i koje u odnosnom smislu, označavaju najdublje ili treće nebo (o čemu vidi gore, br. 313,322); i iz značenja glasa gromova, što označava manifestaciju iz toga. Da se munjama, grmljavinom, i glasovima u Reči, označavaju prosvetlenje, razumevanje, i opažanje, može se videti gore, br. 273, otkuda tako isto označava manifestaciju. Da gromovi označavaju manifestaciju iz najdubljeg neba je zbog korespondencije; jer glasovi, koji silaze iz toga neba i koje čuje čovek, samo se tako čuju, jer ispune ceo mozak, pa se otuda šire prema sluhu, a tamo se opažaju kao zvuk. Drugačije je s glasivima koji silaze iz srednjega neba. Ovi, jer se ulivaju skupa sa prosvetlenjem, čuju se zvučno kao izrazi govora.

2 Razlog je to, što stvari koje se ulivaju iz najdubljeg ili trećeg neba, ulaze u čovekovo Voljno, a Voljno je se poznaje po zvukovima; dok stvari koje se ulivaju iz srednjeg ili drugog neba, ulaze u čovekovo Intelektualno, a Intelktualno se poznaje po artikulacijama zvuka; jer se zvukovi stvaraju u razumu; a stvoreni zvukovi, koji se nazivaju artikulacijama, manifestuju se idejama u misli, i u izrazima kod slušanja. Otuda to da stvari, koje se ulivaju iz najdubljeg ili trećeg neba, korespondiraju gromu, a one iz srednje ili drugog neba, munji; a otuda i to da se u Reči, munjama i grmljavinom označava prosvetlenje, razumevanje, i opažanje. Ove su stvari slične sa zvukovima u svetu, koji su jači što dolaze iz veće visine, kao iz visokih planina u doline, ili iz oblaka na zemlju, gde se čuje grmljavina; tako se čuju i glasovi iz trećeg ili najvišeg neba, kada se spuštaju prema nižem delovima, i na kraju u najniže, u kojima je čovekov sluh, pa se čuju kao grmljavine, ali to čuju samo oni kojima je unutrašnje otvoreno, kao što je bilo /otvoreno/ Jovanovo.

354. Dođi i vidi. Da ovo označava pažnju i opažanje, jasno je iz značenja doći kada se radi o nečemu vidljivom, što označava pažnju; jer se dolaženjem , u duhovnom smislu, označava približiti se pogledom, stoga paziti; sva pažnja je od prisustva vida u predmetu; i iz značenja videti, što označava opažanje, jer gledanjem u Reči označava razumeti (kao što se može videti gore, br. 11,260); ovde, opažati, jer je iz najdubljeg neba; jer ono što dolazi iz najdubljeg neba, to se opaža. Razlog je to što je najdublje nebo u dobru ljubavi, dok je srednje nebo u istinama iz njega iz dobra ljubavi, a svo je opažanje od dobra, a razumevanje od istine. (O ovome vidi gore, br. 307; šta je opažanje, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 140.)

169

355. (s.2) I vidjeh, i gle, konj bijel. Da ovo označava razumevanje istine iz Reči, jasno je iz značenja konja, što označava Intelektualno; i iz značenja belog, što se kaže o istini. (Da konj označava Intelektualno, vidi se iz onoga što je navedeno i pokazano u malome delu o Bijelom Konju; a da belo označava istinu, može se videti gore, br. 196.) Kaže se da je beli konj bio viđen onda kada je Jagnje otvorilo prvi pečat, a crveni konj kad je On otvorio drugi pečat, crni konj kad je otvorio treći pečat, a bledi konj kada je otvorio četvrti; a pošto konj označava Intelektualno, posebno u odnosu na Reč, iz toga se može videti da se ovde konjima opisuju razumevanja istine iz Reči, i njen kvalitet kod ljudi crkve. Bilo da kažemo da je opisano, ili oni koji su u tome, ista je stvar; jer su predmeti o kojima se ovde govori ljudi, duhovi, i anđeli. Otuda se može znati , kao i u onome koji neposredno sledi, da se ovde opisuje razumevanje Reči. Ovo se vidi i iz devetoga stiha ovoga poglavlja, kada se, posle četiri konja koja su se videla, otvara i peti pečat, pa se kaže, I vidjeh duše pobijenijeh za Reč Božiju;

a isto tako iz devetnaestog poglavlja ove knjige, gde se kaže,

Ime onoga što sjeđaše na bijelom konju bješe Riječ Božija (stih 13).

Da se konjem označava Intelektualno, a razumevanje istine iz Reči belim konjem, može se videti pokazano u malom delu gore navedenom o Bijelom Konju; ali u njemu je navedeno samo malo odlomaka iz Reči, da bi se potvrdilo da konj označava Intelektualno, pa stoga želim da ovde navedem nekoliko odlomaka da bi se to potpuno potvrdilo.

Kod Jezekilja:

2 Skupite se i hodite sa svijeh strana na žrtvu moju, koju koljem za vas. Nasitićete se za mojim stolom konja i konjanika, junaka i svakojakih vojnika. I pustiću slavu svoju među nacije (XXXIX, 17,20,21).

Sakupiti sve u Gospodovo carstvo je ovde predmet o kome se govori, a posebno ustanovljenje crkve kod Nacija; jer se govori o duhovnom ropstvu u kome su bile Nacije, kao i o njihovom oslobađanju iz njega. Žrtva koja je trebala da se prinese, označava svo bogoštovanje Gospoda. Sa nasititi se za mojim stolom, označava nasititi se duhovnom hranom, koja je razumevanje istine iz Reči i iz njene doktrine, što se označava konjem i konjanikom ; konj označava razumevanje istine iz Reči, a konanjik doktrinu iz nje. Isto tako kaže se, nasitiće se junaka i svakojakih vojnika; junacima se označava istina od dobra, koja razbija zlo, a svakojakim vojnikom se

170

označava istina od dobra, koja razbija obmanu. Da nisu bile označene ove stvari, čemu bi služilo to što se kaže da se nasite konja i konjanika, i junaka, i svakojakih vojnika?

Isto tako u Apokalipsi:

3 Dođite i skupite se na veliku večeru Božiju; da jedete mesa od careva, i mesa od vojvoda, i mesa od junaka, i mesa od konja, i onijeh koji sjede na njima (XIX, 17,18).

U prethodnim odlomcima govori se o Reči i njenom duhovnom značenju; ovde, oni su pozvani da nauče istine, i da opažaju dobra. A večerom velikom Božijom označava se poučavanje u istinama, a otuda i opažanje dobra od Gospoda; a mesom careva, vojvoda, i junaka, konja, i onih koji sede na njima, označavaju se istine svake vrste, koje su od dobra; meso označava dobro; carevi označavaju Božanske istine uopšte; vojvode, iste posebno; junaci, prirodne istine; konji, intelektualne istine; a oni koji sede na njima, duhovne istine. Da se ovde ne označava meso careva, vojvoda, junaka, konja, i onih koji sede na njima, svakome je jasno.

Kod Avakuma:

4 Eda li se na rijeke raspali gnjev Jehovin, na more jarost tvoja, kad si pojezdio na konjima svojim. Kola su ti spasenje. Išao i po moru konjma svojim, po gomili (blatu) mnoge vode (III, 8,15).

Ko ne vidi da se ovde konjima ne označavaju konji, jer se kaže o Jehovi, da jaše na Svojim konjima, i da ide po moru sa Svojim konjima, i da su Mu kola spasenje? Ali ovo se kaže, zato što jahati na konjima označava da je Jehova, to jest, Gospod taj koji razume Svoju Reč u duhovnom smislu; i pošto je iz nje doktrina istine, koja vodi putu spasenja, to se dodaje, Tvoja su kola spasenje, gde kola označavaju doktrinu, a hodanjem po vodi s konjima, označava da Jehova, to jest, Gospod razume Svoju Reč i u prirodnom smislu: jer more tamo označava to, i uopšte sve stvari prirodnog čoveka, i za prirodnog čoveka; a da su Božanske istine u svojim poslednjim stvarima, stoga se dodaje, po gomili mnoge vode, gde gomila blato označava poslednje iz čega i u čemu su istine, gde voda označava istine.

Kod Zaharije:

171

5 Jer ću istrijebiti iz Jefrema kola i iz Jerusalma konje; istrijebiće se luk ubojiti, i on će nazivati mir nacijama (IX, 10).

Ovde se govori o Gopodovom dolasku, i podizanju crkve među narodima. Da od crkve kod Jevreja neće ništa ostati, opisuje se sa, istrijebiću kola iz Jefrema, i konje iz Jerusalima, i istrijebiće se luk ubojiti, čime se označava da neće više biti istine u doktrini, niti će se razumeti istina. Jefremom se označava crkva u pogledu razumevanja istine, a Jersalimom crkva u pogledu doktine istine; kolima doktrina sama, a konjem samo razumevanje; dok se lukom označava borba i otpor protivu obmane. Podiznje crkve kod naroda označava se sa, On će kazivati mir narodima, gde narodi označavaju sve one koji su u dobru ljubavi prema Gospodu (vidi gore, br. 331); mir označava to dobro, a otuda i sve stvari crkve. (Da Jefrem označava crkvu u pogledu razumevanja istine, može se videti u Tajnama Nebeskim, br. 3969,5354,6222,6234,6237,6296; a da Jerusalim označava crkvu u pogledu doktrine, u Nauku Novoga Jerusalima, br. 6; i gore, br. 223.)

Kod istoga:

6 U taj ću dan učiniti da konji budu plašljivi i svi konjanici bezumni; i otvoriću oči svoje na dom Judin, i oslijepiću sve konje narodima (XII, 4).

Pustošenje prethodne crkve, i podizanje nove, to su predmeti o kojima se ovde govori. Pustošenje crkve opisuje se sa, U taj ću dan učiniti da konji budu plašljivi, i konjanici bezumni; i oslijepiću sve konje narodima. Da se konjem ovde označava razumevanje istine kod ljudi crkve, a konjanikom, osećanje duhovne istine, odakle dolazi razumevanje istine, očito je; čemu bi inače služilo da konji postanu plašljivi, i da konji naroda oslepe? Plašljivost se kaže za razum kada ne opaža dobro, a slepilo, kada nema opažanja istine. Domom Judinim označava se crkva kod onih koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, a otuda u doktrini istine iz Reči (vidi gore, br. 119,211); stoga se kaže, Otvoriću oči moje na njega , čime se označava prosvetliti ih da bi videli istine.

Kod istoga:

7 U taj će dan biti na zvoncima konjskim: Svetinja Jehovi (XIV, 20)

I ovde se govori o Gospodovom dolasku, i o pozivu svima da uđu u crkvu; a zvonca na konjima označavaju doslovna znanja, a otuda i besede koje dolaze od razumevanja istine. A pošto je svako razumevanje istine od Gospoda, pa stoga i svaka beseda i znanje, stoga se kaže, Biće na zvoncima konjskim, Svetinja Jehovi.

172

Zato što zvončići označavaju takve stvari, stoga su zlatni zvončići biti na obodima Aronove haljine svuda okolo (Izlazak XXVIII, 33-35).

Kod Mojsija:

8 Dan će biti zmija na putu i guja na stazi, koja ujeda konjanika za kičicu, te pada konjanik nauznak (Postanje XLIX, 17,18).

Ovo je proročanstvo oca Izrailja o Danovom plemenu, čime su označene poslednje stvari crkve, stoga oni koji su u poslednjim stvarima istine i dobra, a koji se nazivaju čulnima; jer u crkvi ima koji su duhovni, i onih koji su prirodni, a prirodnih ima unutrašnjih, srednjih, i poslednjih. Poslednji su čulni koji se ne uzdižu, u pogledu misli, iznad smisla slova Reči. Ovi su označeni Danom; kakvi su oni, opisuje se proročkim rečima, naime, Dan je zmija na putu, i guja na stazi, koja ujeda konjanika za kičicu, a koji pada nauznak. Zmijom na putu, i gujom na stazi, označava se Čulno u pogledu istine i dobra; kopitama konja označavaju se poslednje stvari razumevanja istine i dobra, a konjanikom, mudrovanja iz toga; i pošto Čulno, viđeno po sebi, ne vidi istine, jer ne shvata duhovne stvari, pa stoga lako sklizne u obmane ako ga Gospod neprestano ne zadržava, stoga se kaže, i konjanik pada nauznak; čekam spasenje Tvoje, o Jehova! (Da se Danom označavaju poslednje stvari crkve, može se videti, br, 1710,6396,10335; a da se zmijom označava Čulno, koje je poslednje razuma, br. 6398,6949,8634 kraj, 10,313, i gore, br. 70; da put označava istinu, br. 27,2333,10422, i gore, br. 97; i da se petom označava poslednje Prirodno, ili Prirodno Tjelesno, br. 259,4938, i sledeći brojevi. (Prim. prev. Svi se visoki brojevi mogu naći u delu Nebeske Tajne). Šta je Čulno, i kakvi su čulni ljudi u oba smisla, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 50.)

Kod Zaharije:

9 Po tom podigoh oči svoje, i vidjeh, a to četvora kola izlažahu između dvije gore, a gore bjehu od mjedi. I prvim kolima bijahu konji riđi, i drugima konji vrani, a u trećim kolima konji bijeli, a u četvrtim kolima konji šareni, jaki; i progovoriv rekoh anđelu koji govoraše sa mnom: šta je to, gospodaru moj? A anđeo odgovori i reče mi: to su četiri vjetra nebeska, koji izlaze ispred Gospoda sve zemlje, gdje stajaše. Konji vrani što su u jednijem, oni idu u sjevernu zemlju; a bijeli idu za njima; a šareni idu u zemlju južnu. I šareni izašavši da idu i da prolaze zemlju; i reče: idite, prolazite zemlju.Tada me zovnu i reče: vidi, koji otidoše u zemlju sjevernu, umiriše duh moj u zemlji sjevernoj. I koji su daleko, doći će i sagraditi hram Jehovin (VI, 1-8,15).

173

Ova proročka izjava ne može se razumeti osim ako se zna šta označavaju kola i konji, šta crveni, crni, beli, šareni, i jaki označavaju; isto tako šta se označava zemljom južnom i zemljom severnom. Ovde se govori o crkvi koja će se proširiti među onima koji nisu u svetlosti istine, jer nemaju Reč. Severom se ovde označava zatamnjena ideja istine koju imaju; jugom, jasna ideja istine; konjima se označava njihovo razumevanje: crvenim, crnim, belim, i šarenim označavaju se njihov kvalitet u početku, i njihov kvalitet posle; crvenim, kvalitet njihovog razumevnja u pogledu dobra u početku; crnim, kvalitet njihovog razumevanja u pogledu istine u početku; a bijelim, kvalitet njihovog razumijevanja u pogledu istine poslije; a šarenim, njegov kvalitet u pogledu istine i dobra na kraju; jakim se označava kvalitet u pogledu moći opiranja zlima i obmanama. Iz ovih se stvari sada vidi šta je označeno crnim konjima koji idu u zemlju severnu, i belim koji idu za njima, i šta sa, i oni umiriše duh moj u zemlji sjevernoj, naime, da oni primaju razumevanje koji su, zbog dobra života, u osećanju znanja istina crkve. Ostali nisu prosvetljeni. Prosvetljenje i primanje kod tih označava se sa, I oni umiriše duh moj u zemlji sjevernoj; šarenim koji ide u zemlju južnu, i jakim koji idu po zmlji, označavaju se oni koji su, zbog dobra života, u osećanju znanja istina crkve, i koji dolaze u svelost, pa se odupiru zlima i obmanama, i koji sačinjavaju crkvu. Otuda to da se one četiri vrste konja nazivaju duhovima (vetrovima) neba, koji izlaze ispred Gospoda cele zemlje. Vetrovi označavaju sve Božanske istine, a izlaziti ispred Gospoda cele zemlje, označava da oni potiču od Njega. (Da vetrovi označavaju sve Božanske istine, može se videti, br. 9642, i u delu o Nebu i Paklu, br. 141-153; a da izlaziti ozačava proisticati, u Nebeskim Tajnama, br. 5337,7124,9303.) Onima koji su daleko, koji će sagradii hram Jehovin, označavaju se oni koji su ranije bili udaljeni od istina i dobara crkve, a koji će ući u crkvu. (Da su ovi označeni onima koji su daleko, može se videti, br. 4723,8918; a da se hramom Jehovinim označava crkva, br. 3720); osim toga, da se severom označava zatamnjena ideja istine, a jugom, jasna ideja istine, stoga oni koji su u zatamnjenoj i u jasnoj ideji istine, stoga oni koji su u zatamnjenoj i jasnoj ideji, može se videti u delu o Nebu i Paklu, br. 148-151.)

Šta je označeno crvenim i crnim, u oba smisla, biće objašnjeno kod stihova 4 i 5 ovoga poglavlja, a šta belim, može se videti gore (br. 196). Gorama od mjedi, između kojih su kola i konji prolazili, označeno je dobro ljubavi u prirodnom čoveku; ovo se kaže, jer nacije, o kojima se ovde govori, pre nego li su bile prosvetljene, nisu bile u duhovnom dobru, nego u prirodnom dobru. (Da se gorom označava dobro ljubavi, može se videti, br. 795,4210,6435,8758,10438; a mjedom prirodno dobro, kao što se može videti, br. 70.)

174

Kod Jova:

10 Jer joj Bog nije dao mudrost niti joj je ulio razuma. Kad se podigne u vis, smije se konju i konjaniku (XXXIX, 20,21).

Ove se stvari kažu o ptici, kojom se označava inteligencija od propriuma, koja, usko govoreći, nije inteligencija; jer čovek od sebe samoga ništa ne vidi osim obmane, a ne istine; a inteligencija je od istina, a ne od obmana. Stoga se o njoj kaže, Bog joj nije dao mudrost niti joj je ulio razuma, a kada se podigne u vis, smije se konju i konjaniku, to jest, smije se razumijevanju istine i inteligenciji čovjekovoj.

Kod Davida:

11 Koji su junačkoga srca postaše plijen, zaspaše snom svojim; od prijetnje tvoje, Jakove, drijemlju kola i konj (Psalam LXXVI, 5,6).

Srcem junačkim označavaju se oni koji su u istinama od dobra; to što su postali plen i što su zaspali, označava da su zbog zala pali u obmane; pretnjom Božijom Jakovu, označava se izokretanje stanja kod njih; a kolima i konjem koji su zaspali, označava se njihovo intelektualno koje je palo u san, jer je postalo čisto prirodno. Da se sa biti budnim označava pribaviti sebi duhovni život, a spavanjem da se označava prirodni život bez duhovnog, može se videti gore (br. 187).

Kod Jezekilja:

12 Javan, Tuval, i Meseh trgovahu s dušama ljudskim i sudima mjedenijem. A koji su od roda Togarmina, s konjma i konjicima, i mazgama (XXVII, 13,14).

Ovde se govori o Tiru, kojim se označavaju poznavanja istine i dobra koja pripadaju spoljašnjoj i unutrašnjoj crkvi. Javanom, Tuvalom, Ii Mesehom, označavaju se oni koji su u spoljašnjem bogoštovanju; a onima iz Togarmina, oni koji su u unutrašnjem bogoštovanju; stoga se kaže da su ovi poslednji u Tiru prodavali konje, konjanike, i mazge; a da su prvi trgovali ljudskim dušama i sudovima od mjedi; a ljudskom se dušom označava istina vere u pogledu poznavanja ; a sudovima od mjedi označavaju se istine prirodnog dobra; konjima, konjanicima, i mazgama, označava se razumevanje istine; konjanicima, inteligencija; a mazgama, Racionalno. (Da mazga označava Racionalno, može se videti, br. 2781,5741,9212). Svak može da vidi da se trgvanjem u Tiru ovakvim stvarima nabrojanim u ovome poglavlju i drugde, ne označava trgovina takvim stvarima, kao što su posude od mjedi, konji i mazge, i mnoge druge stavri; nego da se označavaju duhovne trgovine, koje se izvode pomoću poznavanja istine i dobra.

175

Jer je Reč Božanska, i govori o Božanskim, a ne o zemaljskim stvarima; stoga sadrži duhovne stvari koje pripadaju nebu i crkvi, izražene u poslednjem smislu, koji je smisao slova, gde im korespondiraju prirodne stavri. (Da trgovati i ići za trgovinom označava, u Reči, pribavljati i prenositi poznavanja istine i dobra, može se videti, br. 2967,4453; a da kupiti i prodati označava isto, br. 2967,4397,4453,7999,9039.)

Kod Isaije:

13 Koji ih vodi preko bezdana kao konja preko pustinje, da se ne spotaknu. Kao kad stoka silazi u dolinu, tako ih Duh Jehovi vodi tiho (LXIII, 13,14).

U ovome se poglavlju govori o Gospodu, Njegovim borbama sa paklovma, i Njegovom potčinjavanju paklova; ali ovde se govori o onima koji su u ljubavi i veri prema Njemu. Oni se upoređuju s konjem u pustinji, i stokom u dolini, jer se konjem označava razumevanje istine, a stokom osjećanje dobra; jer su upoređenja u Reči od korespondencija.

U Apokalipsi:

14 I vidjeh nebo otvoreno i bijeloga konja; i onoga koji sjeđaše na njemu čije je ime Riječ Božija. I vojske nebeske jahale su na bijelim konjima (XIX, 11,3.14).

Da se belim konjem označava razumevanje Reči, kao i belim konjima na kojima su sedjeli oni koji su ga pratili, to je jasno. Jer Onaj koji je sedeo na belom konju bio je Gospod kao Reč; jer se kaže, Onaj koji sjeđaše na njemu zvao se Reč Božija; a u stihu 16, Na njegovoj haljini i stegnu ime napisano: car nad carevima, Gospodar nad gospodarima. Gospod se naziva Rečju, jer Reč označava Božansku istinu koja proizlazi od Njega. Ali, ove se stvari u Apokalipsi mogu videti potpunije objašnjene u malome delu o Bijelom Konju, br. 1; i odakle to da se Gospod naziva Rečju, br. 14. Pošto kola i konji označavaju doktrinu iz Reči i njeno razumevanje koje je iz neba od Gospoda, stoga se kaže o Njemu, da On jaše na Reči, na oblacima, po nebu, na heruvimu, kao i da čini da neko jaše, kao u sledećim odlomacima. Kod Davida:

Pripaši, junače, uz bedra svoja mač svoj, čast svoju i krasotu svoju. I tako okićen pohitaj, sjedi na kola za istinu i krotku pravdu, i desnica će tvoja pokazati čudesa (Psalam XLV, 3,4).

Ove se stvari kažu o Gospodu.

Kod istoga:

176

Pojte Gospodu, popijevajte imenu njegovu, veličajte onoga koji jaše na oblacima (Psalam LXVIII, 4).

Kod Isaije:

Gle, Jehova jaše na oblaku i dolazi u Egipat; zatrešće se idoli Egipatski od prisustva njegovoga (XIX, 1).

Kod Davida:

Pojte Gospodu, popijevajte onome koji sjedi na oblacima iskonskim (Psalam LXVIII, 32,33).

Ponovo:

Bog sjede na heruvima i podiže se i poletje na krilima vjetrenijem (Psalam XVIII, 10).

Kod Avakuma:

O Jehova, kada si pojezdio na konjma svojm i na kolima svojim za spasenje (III, 8,15).

Kod Isaije:

Tada ćeš se veseliti u Jehovi, i izvešću te na visine zemaljske (LVIII, 14).

Kod Mojsija:

Tako ga Jehova vođaše, i vođaše ga na visine zemaljske (Zak. Ponov. XXXII, 23,13).

I kod Osije:

Upregnuću Jefrema (X, 11).

Kod Isaije:

15 I svu će braću vašu iz svijeh nacija dovesti Jehovi na dar na konjma i na kolima i na nosilima i na kamilama ka svetoj gori u Jerusalimu (LXVI, 2).

Ovde se govori o Gosodovom podizanju Nove Crkve; stoga to ne znači da će dovesti svoju braću na konjima i na kolima, i na nosilma i na kamilama, u Jerusalim; nego se kaže da će oni koji su u dobru, biti poučeni u Božanskim istinama, i da će tako postati inteligentni i mudri, i tako uvedeni u crkvu. Jer se

177

braćom označavaju oni koji su u dobru; konjima se označava razumevanje istine; kolima, doktrina istine; a nosilima, poznavanja istine; mazgama , unutrašnje Racionalno koje je duhovno, a kamilama, spoljašnje Racionalno koje je prirodno; dok se Jerusalimom označava crkva, u kojoj je doktrina Božanske istine. Iz značenja kola i konja vidi se zašto su-

Ilija i Jelisije, dok razvarahu, ognjena kola i konji ih rastaviše, i Jelisije vikaše: kola Izrailjeva i konjici njegovi; i da je Jelisijev momak vidio Jelisija opkoljnog konjima i ognjenim kolima (2. o Carevima II, 11,12; VI, 17; XIII, 14).

Razlog je to što su i Ilija i Jelisije predstavljali Gospoda kao Reč, a kola označavaju doktrinu iz Reči, a jahači inteligenciju. (Da su Ilija i Jelisije predstavljali Gospoda kao Reč, može se videti, br. 7643,8029,9372.)

16 Kola i konji označavaju doktrinu i njeno razumevanje, vidi se i po suprotnom smislu, u kojemu kola i konji označavaju doktrinu obmane, i lažna znanja izvedena iz Intelektualnoga koje je izokrenuto. Jer većina stvari u Reči imaju i suprotno značenje, iz kojega se može videti šta je označeno u pravome smislu. Da kola i konji u tome smislu označavaju takve stvari, vidi se iz sledećih odlomaka: kod Jezekilja:

Gle, ja ću dovesti na Tira cara vavilonskog sa sjevera, s konjima i kolima. Kćeri tvoje po polju pobiće mačem; od mnoštva konja njegovijeh pokriće te prah; od praska konanjika i točkova i kola zatrešće se zidovi tvoji; kopitima konja svojih izgaziće sve ulice tvoje; pobiće narod tvoj mačem (XXVI, 7,8,10,11).

Tirom se označava crkva u pogledu poznavanja istine; carem vavilonskim, razaranje istine obmanama i profanacijom; severom od kojega će doći, označava se, odakle je svaka obmana, a posebno, pakao iz kojega izlazi obmana; kolima, konjima i konjanicima, označavaju se doktrinarne stvari obmane i umovanja iz njih; kćerima koje će mačem pobiti po polju, označavaju se osećanja istine koja će biti ugašena zbog obmana; jer kćeri označavaju osećanja istine, a polje označava crkvu gde su ta osjećanja; mač označava borbu obmane protivu istine; a pobiti označava istrebiti. Otuda se vidi šta je označeno sa, od mnoštva konja njegovijeh pokriće te prah, što označava zlo od obmane. Zidovima koji će se zatresti od glasa konjanika, i točkova kola, označavaju se istine koje brane, koje su uopšte, da ima Boga, da je Reč Božanska i da postoji život večni. Za ove zidove ili ove istine kaže se da će se zatresti zbog glasa konjanika i kola, kada dođu u sumnju zbog lažnih doktrina, i preko umovanja od njih. Kopitima konja kojima će izgaziti ulice, označavaju se najdalje stvari prirodnog čoveka, koje se nazivaju čulnim stvarima,

178

od kojih dolaze sve obmane; ulice koje će biti izgažene, označavaju istine doktrine crkve, koje su savim razorene; narodom koji će pasti od mača, označavaju se oni koji su u istinama, i apstraktno, sve istine.

Kod Jeremije:

17 Mač na lažljivce njegove, i poludjeće; mač na junake njegove, i prepašće se; mač na konje njegove, i na kola njegova, i na svu mješavinu koja je usred njega, i postaće kao žena; mač na blago njegovo, i razgrabiće se; suša na izvore njegove, i usahnuće, jer je zemlja idolska (L, 36-38).

Mačem se označava borba istine protivu obmane, i obmane protivu istine, a otuda i pohođenje; ovde označava pustošenje. Lažljivcima i junacima označavaju se obmane, i umovanja iz njih; slične su stvari označene konjima i kolima; blagom koje će se razgrabiti, označavaju se sve stvari doktrine; a sušom na vodama, koje će se isušiti, označava se pustošenje istine, gde suša označava pustošenje, a voda istine; a pošto su sve obmane poreklom iz čovekove vlastite inteligencije, stoga se kaže, jer je zemlja idolska; zemlja označava krivoverje, a idoli (rezani likovi) označavaju stvari vlastite inteligencije. (Da je ovo označeno rezanim likovma, izlivenim likovma, i idolima, može se videti, br. 8869,8941,10406,10503).

Kod istoga:

18 Gle, kao oblak podiže se, i kola su mu kao vihor, konji su mu brži od orlova. Teško nama, propadosmo. Umij lice svoje od zla, da bi se izbavio. Dokle će stajati u tebi misli tvoje ništave (nevaljale)? Jer ovako govori Jehova: sva će zemlja opustjeti; ali je neću sasvijem zatrijeti. Od vike konjanika i strelaca pobeći će svi gradovi, i otići će u oblake (guste šume)i na stene će se popeti; svi će gradovi biti napušteni (IV, 13,14,27,29).

Ovde se govori o tome kako obmane od zla pustoše crkvu; obmane su označene oblakom; a požuda za umovanjima od obamna protivu istina, opisuje se konjima koji su brži od orlova; a doktrinarne su stvari označene kolima koja su kao vihor. Da će, zbog toga, sve u crkvi i sve što pripada doktrini, nestati, označeno je time što će cela zemlja biti opustošena, i da će celi gradovi pobeći od glasova konjanika i strelaca; zemlja označava crkvu, a grad doktrinu; glas konjanika i strelaca označava umovanja od tih, i napad. Da će vera u obmane vladati, označeno je sa, Otićiće u oblake (guste šume) i penjati se na stene; (prim. prev. izraz u zagradi je onaj koji nalazimo u prevodima kojima se mi služimo, a onaj prvi je iz teksta kojim se služio autor); oblaci označavaju obmane, a stene veru u njih. Da se pustošenje

179

crkve i njene doktrine tako opisuje, očito je; jer se kaže, Teško nama, propadosmo. Dokle ćete misliti o nevaljalim (ništavim) stvarima? Cijela će zemlja biti opustošena, i grad napušten.

Kod istoga:

19 Evo doći će narod iz zemlje sjeverne i velika će nacija ustati od krajeva zemaljskih. Glas će im bučati kao more; i jahaće na konjima (VI, 22,23; L, 41,42).

Ovde se opisuje kako obmane od zla pustoše crkvu; zemlja severna, i krajevi zemaljski, označavaju otkuda su te stvari; zemlja severna, odakle su obmane, a krajevi zemaljski, odakle su zla. Jer se severom označava ono što je udaljeno od dobara, stoga se poslednji nazivaju nacijom, a prethodni narodom; jer se nacijom označavaju oni koji su u zlima, a narodom oni koji su u obmanama (vidi gore, br. 331). Njihovo umovanje označeno je glasom koji buči kao more, i njihovim jahanjem konja.

Kod Jezikilja:

19 I doći će sa svojega mjesta, sa sjevernoga kraja, ti i mnogi narodi s tobom, svi jašući na konjma, i podignuće se na moj narod Izrailja, kao kad oblak pokriva zemlju (XXXVIII, 15,16).

Ove se stvari kažu o Gogu, kojim se označava spoljašnje bogoštovanje bez unutrašnjeg. Severna strana ovde označava, kao i gore, ono što je udaljeno od dobara i istina, stoga odakle su obmane i zla; i pošto one otuda umuju i napadaju istine crkve, i uništavaju ih, to se kaže, Svi jašući na konjima na moj narod Izrailja, kao kada oblaci pokriju zemlju. Jahanje na konjima označava umovanja; ići protivu naroda Izrailja, i pokrivati zemlju, označava napadati istine crkve, i uništavati ih; oblaci označavaju obmane od zla.

Kod Danila:

21 A u pošljednje će se vrijeme južni car pobiti s njim; i car će sjeverni udariti na nj kao vihor s kolima i i konjanicima i mnogim lađama, i ušavši u zemlje poplaviće i proći (X, 40).

Predmet o kojemu se govori u ovome poglavlju je borba severnog cara sa južnim carem; a severnim carem se označava obmana od zla, dok se južnim carem označava istina od dobra; stoga je očito da stvari pomenute u ovome poglavlju ne govore o nekom budućem ratu između dva cara, nego o borbama obmane od zla

180

protivu istine od dobra. Kola i konjanici, s kojima će severni car uleteti, označavaju napade na istine od obmana od zla; mnoštvo brodova s kojima će jurnuti označavaju doslovna znanja i doktrinarne stvari obmane; razaranje se crkve označava sa, Ušavši u zemlje poplaviće i proći. (Da brodovi označavaju doslovna znanja i doktrinarne stavri, može se videti, br. 1977,6385; i da poplaviti označava utapanje u obmane i zla, br. 660,705,739,756,5725,6853.)

Kod Jeremije:

22 I tobom satrh nacije, i tobom satrh kola i koji sjeđahu na njima (LI, 20,21).

Kod Ageja:

I prevaliću prijesto carstvima, i satrću silu carstvima nacija; prevaliću kola i one koji sjede na njima, i padaće konji i konjanici, svaki od brata svojega (II, 22).

Ove se stvari kažu o razaranju obmane i zla; a ne o razaranju neke nacije i carstva; jer se nacijama označavaju zla, a carstvima, slično kao i narodima, obmane. To je rečeno proročkim a ne istorijskim stilom. Otuda je jasno šta je označeno konjem i jahačem, a šta kolima i onim koji sedi i vozi se u njima; naime, da se konjem i jahačem označavaju izokrenuto Intelektualno, i umovanje iz toga; a kolima i onim koji se u njima vozi, doktrina obmane, ili krivoverje, i oni koji su u njemu.

Kod Nauma:

23 Teško gradu krvničkom, vas je pun laži i otimanja, grabež ne izbiva iz njega, glas biča (mača) i glas točkova, konja koji njište i kola koja poskakuju, i konjanika koji se penje, i sijevanja mačeva, i kopalja koja sijevaju, i mnoštva pobijenijeh, i gomile lješina, sve zbog mnoštva kurvarstva ljupke kurve, vješte bajačice koja prodaje nacije svojim kurvanjem, i plemena svojm vračanjem (III, 1-3).

Ovde se govori o nasilju protivu Božanske istine i o tome kako je obmane od zla razaraju; jer su ove označene gradom krvničkim, o kojemu se kažu sledeće stvari (vidi gore, br. 329). Stoga se kaže isto tako , da je pun laži i otimanja; laž označava nasilje kroz to; a pošto ratovi označavaju duhovne borbe istine protivu obmane, i obmane protivu istine, stoga sve što pripada ratu, kao bič, konj, kola, mač, i koplje, označava razne stvari koje pripadaju ratovanju; međutim, šta svaka stvar posebno označava, nije potrebno da se kaže na ovome m šta je označeno konjem, konjanikom, i kolima. Glas točkova označava umovanja od obmana i zala; njištanje konja, i poskakivanje kola, označavaju požudu za razaranjem istina, gde konj označava Intelektualno izokrenuto, a kola doktrinu falsifikovanu, iz koje izvire

181

izokreuto Intelektualno. Njištati i poskakivati označava biti nošen požudom i uživanjem koje je prati, dok se konjanikom koji se penje, označava napad; otuda se kaže, Mnoštvo pobijenijeh, gomila lješina. Oni se nazivaju pobijenima koji nestanu zbog obmana, a lješine se kažu za one koji nestanu zbog zala; otuda se kaže, Zbog mnoštva čaranja ljupke kurve, koja prodaje nacije kurvarstvom svojim, i plemena vračanjem svojim. Kurvarsvom se označavaju falsifikovanja istine, a kurvom krivoverje; prodavanjem nacija označava se biti otuđen od dobara, a prodavanjem plemena vračanjem, označava se postati otuđen od istina; nacijama se označavaju dobra, plemenima istine iz dobara, a čaranjem obmane od zla.

Kod Avakuma:

24 Jer, evo, ja ću podignuti Haldejce, naciju ljutu i naglu, koja će ići po zemlji širom da osvoji naselja koja nisu njezina. Konji će joj biti brži od risova i od vukova u veče, veliko će mnoštvo biti konjanika njegovijeh. I idući iz daleka konji njezini doletjeće kao orao kad hita na lov. Svi će doći na grabež, s lica će im biti kao istočni vjetar, pokupiće roblje kao pijesak; i carevima će se rugati i knezovi će im biti za potsmijeh (I, 6,8-10).

Haldejcima se označavaju oni koji profanišu istine i tako pustoše crkvu, zato se nazivaju nacijom ljutom i naglom, koja ide širom zemlje; širina zemlje označava istine crkve (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 197). Njihova požuda i njihova spretnost izokretanja istina, označavaju se, konjima koji su brži od risova i od vukova uveče, i velikim mnoštvom konjanika njegovih; a čiji će konjanici dolaziti iz daleka; leteće kao orao kad hita na plen. Požuda se označava njihovim konjima koji su brži od risova; a spretnost, konjima koji su brži od vukova uveče; a i jedni i drugi će leteti kao orao. Pošto će požuda i spretnost da razore istine, stoga se kaže, doći će na grabež (otimanje); njihovo ruganje istinama i dobrima označava se njihovim potsmevanjem s carevima i knezovima; carevi označavaju istine, a knezovi i starešine, dobra.

Kod Davida;

25 Jedni se hvale kolima, a drugi konjima; a mi imenom Boga svojega (Psalam XX, 7,8).

Kod istoga:

182

Neće pomoći caru velika sila (vojska); nije u konju uzdanje da će pomoći (Psalam XXXIII, 16,17).

Kod istoga:

Jehova ne mari za silu konjsku, niti su mu mili kraci čovječiji (stegna čovječija) (Psalam CXLVII, 10).

Uzdati se u kola i konje; a sa - Jehova ne mari za silu konjsku, označavaju se sve stvari čovekove vlastite inteligencije, od koje samo obmane proističu, dok se koracima (stegnima) čovečijim označavaju one stvari iz njegove vlastite volje, iz koje proističu čista zla.

Kod Amosa:

26 I strijelac neće se održati, i laki na nogu neće se izbaviti, niti će konjanik spasti duše svoje. Nego će najhrabriji među junacma go pobjeći u onaj dan (II, 15,16).

Ovde se opisuje čovekova vlastita inteligencija, i pouzdanje zbog sposobnosti govora i mudrovanja od obmana. Strelcem koji se neće održati, i lakim na nogu koji se neće izbaviti, označava se da se neće sačuvati onaj koji drži luk i onaj koji je lak na nogu, a što označava onoga koji zna da mudruje spretno iz lažne doktrine, i iz znanja i memorije prirodnog čoveka; isto je označeno i sa, niti će konjanik spasti duše svoje. Najhrabrijim (najjačim u srcu) koji će pobjeći go toga dana, označava se da onaj ko se uzda u svoje obmane, da će biti bez istine; najhrabrijim se označava onaj ko se uzda u svoje obmane, a golim se označava onaj koji je bez razumevanja istine (vidi gore, br. 240).

Kod Isaije:

27 Jer ovako veli Gospod Jehova, Svetac Izrailjev, ako se povratite i budete mirni, izbavićete se; u miru i u uzdanju biće sila vaša; ali vi ne ćete. Nego govorite: ne; nego ćemo na konjima pobjeći. Zato ćete bježati. Pojahaćemo brze konje. Zato će biti brži koji će vas tjerati (XXX, 15,16).

Ovde se opisuje pouzdanje u Gospoda i pouzdanje u sebe samog; pouzdanje u Gospoda, u ovim rečima, Gospod Jehova, Svetac Izrailjev, reče, U miru i u uzdanju biće vaša sila; a pouzdanje u sebe, u ovim rečima: nego ćemo na konjma pobjeći; i jahaćemo brzo. Bežanjem na konjima i jahanjem na brzim konjima označava voleti

183

stvari svog vlastitog razuma, i misli, i umovanja iz toga. Da će se tada pojaviti obmane, i da će ih osvojiti, označeno je sa, Zato ćete bježati , zato će biti brži koji će vas tjerati; brzina i žurba označavaju ono što se čini iz pohote ili iz ljubavi.

Kod Zaharije:

28 Gnjev se Jehovin raspali na pastire, i pokara jarce; jer Jehova nad vojskama obide stado svoje, dom Judin, i učini da su mu kao konj okićen za boj. Od njega je ugao, od njega je kolje, od njega luk ubojiti, od njega izlazi svaki nastojnik. I oni će se biti kao junaci, i gaziće u boju kao blato po ulicama , i biće se, jer je Jehova s njima, a koji jašu na konjma osramotiće se (X, 3-5).

Domom se Judinim označava Gospodovo nebesko carstvo, ili nebo i crkva koji su u ljubavi ka Gospodu. O ovima se kaže da će biti kao konj okićen za boj, čime se označava razumevanje Božanske istine koja se bori protivu zala i obmana, koje će ona razoriti. Konjem se označava razumevanje; okićen označava Božansku istinu; a rat, borbu protivu obmana i zala, i njihovo razaranje. Uglom, koljem, i lukom ubojitim, koji će doći iz Jude, označavaju se istine; uglom, istina koja štiti; koljem, istina koja pojačava; a lukom ubojitim, istina koja se bori od doktrine. Da su kao junak koji gazi po blatu ulica, označava se moć rasipanja i razaranja obmana, gde blato na ulicama označava obmane; time što će se osramotiti (postideti) oni koji jašu na konjima, označava se uništenje umovanja, argumentacije, i potvrđivanja koja dolaze od čovekovog vlastitog razumevanja; da će Gospod ovo izvesti, a ne oni, označeno je sa, -oni se bore jer je Jehova s njima.

Kod Osije:

29 Asirac nas ne može izbaviti, ne ćemo jahati na konjma, niti ćemo više govoriti djelu ruku svojih: Bože naš (XIV, 3).

Govori se i o inteligeniji od propriuma, da ih neće izbaviti. Asircem se označava Racionalno, u ovome slučaju, ono koje je od propriuma; jahanjem na konju, označava se umovanje razuma koje je od propriuma; a delom ruku svojih, označava se proprium sam.

Kod Jezekilja:

30 Ola bijaše kurva, i upaljivaše se za svojim miljenicima, Asircima susjedima, koji nošahu porfiru, i bijahu konjici na konjima (XXIII, 5,6,12,23).

184

Ola, koja je ovde Samarija, označava crkvu gde su istine falsifikovane; njeno kurvarstvo, o kome se ovde govori, označava falsifikovanja. Asircima se označavaju umovanja kroz koja se istine falsifikuju; a pošto se jahanjem na konjima označava umovanje od obmana koje su od vlastite inteligencije, stoga se kaže, ona se upaljivaše za Asircima, konjicima na konjima. Porfirom, u koju su bili obučeni, označava se obmana koja izgleda kao istina, što se postiže uglavnom primenjivanjem smisla slova Reči na lažna načela.

Kod Jeremije:

31 Ču se hrkanje konja od Dana: od rzanja pastuva njegovijeh sva se zemlja zatrese, dođoše i pojedoše zemlju i sve što bješe u njoj (VIII, 16).

Šta je označeno Danom, rečeno je gore u ovome članku, naime, da je to istina u poslednjim stvarima; to je istina u crkvi, koja je sadržana u smislu slova Reči. Oni koji ostaju samo u ovom smislu, i ne čitaju ga po doktrini prave istine, koja treba da upravlja i da prosvetljuje, mogu da se zavedu u sve vrste zabluda; oni koji padnu u ove zabude ili obmane, označeni su ovde Danom; potvrđivanjem obmana , hrkanjem konja, falsifikovanjem istine, rzanjem pastuva. A pastuvima se nazivaju zbog njihovog pouzdanja, koje dolazi od smisla slova Reči, kojim se falsifikuje istina. Da se na taj način pustoše istine i dobra, označeno je sa, sva se zemlja zatrese; izidoše i pojedoše zemlju i sve što beše u njoj; zemlja označava crkvu, punina označava istine, a oni koji žive u njoj, dobra.

Kod Isaije:

32 I podignće zastavu nacijama daljnijem, i zazviždaće im s kraja zemlje; i gle, oni će doći odmah, brzo. Strijele će im biti brze i oštre, i svi lukovi njihovi zapeti; kopita u konja njihovijeh biće kao kremen, i točkovi njihovi kao vihor (V, 26,28).

I ovde se govori o onima koji su u poslednjim stvarima razumevanja istine, i opažanja dobra. Te poslednje stvari nazivaju se čulnim stvarima, koje su poslednje stvari prirodnog čoveka (o čemu vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 50); iz ovog , kada su odvojene od duhovnog čoveka, izviru sva zla i obmane u crkvi i u njenoj doktrini. Ta se zla označavaju nacijama koje će doći iz daljine; a obmane, onim koji dolazi sa kraja zemaljskog; daleko, i kraj zemaljski, označavaju one stvari koje su udaljene od istina i dobara crkve. Oštrim strelama, u ubojitim lukovma, označavaju se obmane doktrine spremne da razore istine; a kopitima konja koja su tvrda kao kamen, i točkovima koji su kao vihor, označavaju se poslednje stvari istine, kao što su one u smislu slova Reči, i kao što su argumenti i potvrđivanja obmana pomoću

185

njih. Kopitima konja označavaju poslednje stvari razuma , ovde izokrenutog razuma, jer je odvojen od razumevanja duhovnog čoveka – koje su stvari, pošto su iz smisla slova Reči, tvrde kao kamen; dok točkovi označavaju argumentacije i potvrđivanja preko ovih, za koja se, pošto izgledaju jaka, kaže da su kao vihor.

U knjizi o Sudijama:

33 Srce se moje privilo k upraviteljima Izrailjevim. Koji jašete na bijelim magarcima, koji sjedite u Midimu (u sudu) i koji hodite putovima. Zvijezde s neba vojevaše na Siseru. Tada otpadoše konjma kopita od tjeranja junaka njegovijeh (V, 9, 10,20,22).

Ove su reči sadržane u Devorinoj pesmi i Varakovoj, u kojoj se govori o borbi istine protivu obmane, i o pobedi istine. Upraviteljima (zakonodavcima) Izrailja označavaju se istine crkve; jahanjem na belim magarcima, i sedenjem i Midimu (u sudu), označava se opažanje dobra, i razumevanje istine; beli magarci označavaju Racionalno u pogledu istine; a hodanjem putovima, i razmišljanjem, označavaju život istine; zvezde s neba koje su vojevale na Siseru, označavaju poznavanja istine, i borbu od njih protivu obmana od zla; rzanjem konja koji rzaju skupa, označavaju se obmane koje su od poslednjeg Prirodnog, ili Čulnog, i argumenti iz toga, kojima se razaraju istine.

Kod Amosa:

34 Trče li konji po stijeni, i ore li se volovima, jer vi pretvoriste sud u žuč, i plod od pravde u pelin (VI,12).

Trče li konji po stijeni, označava, da li ima ikakvog razumevanja istine, da li se ore volovima, označava da li ima ikakvog opažanja dobra? Da su označene ove stvari, vidi se, jer sledi, jer ste pretvorii sud u žuč, i plod od pravde u pelin. Pretvoriti sud u žuč, označava pretvoriti istinu u obmanu; a okrenuti plod pravde u pelin, označava pretvoriti dobro u zlo.

Kod Davida:

35 Metnuo si breme na naša leđa (slabine). Dao si nas u jaram čovjeku ; uđosmo u oganj i u vodu; ali si nas izveo na odmor (na širinu) (Psalam LXVI, 11,12).

Duhovno ropstvo i izbavljenje iz njega, ovako se opisuju. Do duhovnog ropstva dolazi kada se um zatvori tako da ne opaža dobro i ne razume istinu; izbavljenje iz njega je onda kada se um otvori. Bremenom na leđima, označava se da nema

186

opažanja dobra ljubavi, jer leđa i stegna označavaju dobro ljubavi; staviti čoveka u jaram (jahati mu na glavi), označava da nema razumevaja istine; čovekom se ovde označava inteligencija od sebe, koja nije inteligencija; a isto je označeno i glavom. Pošto su označene ove stvari, stoga se kaže, uđosmo u oganj i u vodu; u oganj (kroz oganj) označava kroza zla od ljubavi prema sebi, i kroz vodu označava kroz obmane; izbavljenje iz ovih, označeno je sa, ali si nas izveo u mir (na širinu) gde širina označava istinu, kao što je gore pokazano.

Kod Isaije:

36 Teško onima koji idu u Egipat za pomoć, koji se oslanjaju na konje i uzdaju se u kola, a ne gledaju na Sveca Izrailjeva, i ne traže Jehovu. A Egipćani su ljudi a ne Bog: a konji njihovi su tijelo a ne duh (XXXI, 1,3).

Egiptom se u Reči označava Znanje koje je u prirodnom čoveku; a zato što prirodni čovek nema razumevanja, nego ima samo misao iz memorije, koja je neka vrsta mašte od predmeta vida i sluha, i pošto je ovo ispod Duhovnog, u kome su dobra i istine neba i crkve, stoga se u većini odlomaka Egiptom označava lažno Znanje; jer kada se ne uliva duhovni čovek u prirodnog, znanja se prirodnog čoveka okreću u same obmane, a njegove misli u potvrđivanje obmane, i u umovanja od njih protivu istina. Stoga se vidi šta se označava konjima Egipatskim, i njihovm kolima, naime, da su lažna znanja označena konjima, a doktrinarne stvari, odakle potiču umovanja protivu istina, kolima. Stoga oni koji su takvi, traže istinu samo iz sebe kao izvora, jer svačiji priprium je u njegovom prirodnom čovjeku, a ne u duhovnom; stoga umesto za istine oni se hvataju za obmane, a umesto za dobra hvataju se za zla, a poslednje oni nazivaju dobrima, a prethodne istinama, i pouzdaju se u sebe same, to jest, u svoj vlastiti proprium. Ove u stvari označene sa, Teško onima koji idu u Egipat; koji se oslanjaju na konje, i uzdaju se u mnoštvo kola; i u konjanike jer ih je mnoštvo. Ovde se konjima označavaju lažna znanja; a kolima se označavaju njihove doktrinarne stvari; a konjanicima se označavaju umovanja od ovih protivu istina; stoga se kaže, Egipat je čovjek, a ne Bog; a njegovi su konji tijelo, a ne duh; čime se označava da je sve u njima čisto prirodno, a ne duhovno, niti u tome ima nekog života. Čovek označava prirodnog čoveka, a telo označava njegov proprium; Bog i duh označavaju Božanskog duhovnog čoveka, i život iz toga; a pošto se oni uzdaju u sebe, a ne u Gospoda, to se kaže da ne gledaju na Sveca Izrailjeva, i ne traže Jehovu.

187

37 Iz ovih se razmatranja sada može znati šta je označeno konjima, kolima, i vojskom Faraonovom, kod Mojsija:

I učiniću da otvrdne srce Faraonu (Egipćanima) i vojsci njegovoj i konjanicima njegovim. I Egipćani pođoše za sinovima Izrailjevim, i konji Faraonovi pođoše za njima, njegova kola i konjanici, posred mora, svi konji Faraonovi, kola i konjanici njegovi; i pobaca točkove kolima njihovijem, te ih jedva vucijahu; i kad Mojsije pruži ruku svoju na more, voda se povrati i pokri kola i konjanike, skupa sa cijelom vojskom Faraonovom (Izlazak XIV, 17,23,25,27,28) (prim.prev. Kao i na drugim mestima, i ovde autor skraćuje tekst koji navodi).

I kod istoga:

Tada zapjeva Mojsije i sinovi Izrailjevi ovu pjesmu Jehovi, Pjevaću Jehovi, jer se slavno proslavi; konje i konjanike vrže u more, kola i vojsku njegovu (Izlazak XV, 1,4,19,21).

Šta je označeno konjima i kolima Faraonovim ili Egipatskim bilo je pokazano gore. Vojskom njegovom označavaju se sve obmane uopšte i posebno; a morem se označava osuda i pakao, u kojemu su svi u propriumu, jer su u prirodnom čoveku odvojeno od duhovnog, pa stoga u zlima i obmanama svake vrste.

Isto je označeno konjima Egipatskim u ovim rečima kod Mojsija:

Ako reče, da postavim sebi cara, samo onoga postavi sebi za cara, kojega izabere Jehova Bog tvoj; između braće svoje postavi sebi cara; ali da ne drži mnogo konja, i da ne vraća narod u Egipat, da bi imao mnogo konja (Zak. Ponov. XVII, 14-16).

Ove se stvari kažu o caru, jer se Gospod predstavlja carevima, pa stoga se carevima označavaju istine od dobra od Gospoda (vidi gore, br, 31). I pošto su istine od dobra u duhovnom čoveku, kao što se kaže gore, a znanja prirodnog čoveka mu služe, stoga se kaže,

Ali da ne drži mnogo konja, i da ne vraća narod u Egipat, da bi imao mnogo konja;

čime se označava, pod uslovom da od duhovnog čoveka ne postane prirodni, i da ne vodi, i ne pouzda se u svoj proprium, a ne u Gospoda, to jest, da ne bi istine duhovnog čoveka služile Prirodno, umesto da znanja prirodnog čoveka služe duhovnoga; jer poslednje je u skladu sa redom, a prethodno je suprotno redu.

188

Slične su stvari označene Egipatskim konjima i drugde u Reči (kao kod Jer. XLVI, 4,9; Jezekilj XVII, 15; XXIII, 20).

356. I onaj što sjeđaše na njemu imaše strijelu. Da ovo označava doktrinu ljubavi prema bližnjem i veru iz nje, iz koje su su se borili protivu zala i obmana i rasuli ih, jasno je iz značenja onoga koji sedi na belom konju, što označava Reč (o čemu smo govorili upravo gore); i iz značenja luka koji označava doktrinu ljubavi prema bližnjem i veru, kojima se služi u borbi protivu zla i obmana i razbija ih. Da se lukom označava ta doktina, videće se u onome što sledi. Ovde će se nešto reći o doktrini:

I, Da niko ne može razumeti Reč bez doktrine (nauka).

II, Da niko ne može da se bori protivu zala i obmana, i da ih razagne, bez doktrine iz Reči.

III, Da niko u crkvi gde je Reč, ne može postati duhovan bez doktrine iz Reči;

IV, Da se doktrina ne može izvesti ni iz jednog drugog izvora osim iz Reči, i ni od kod drugoga osim kod onih koje Gospod prosvetli;

V, Da se sve stvari doktrine moraju potvrditi smislom slova u Reči.

I, Da niko ne može razumeti Reč bez doktrine, vidi se iz toga što se smisao slova sastoji od čistih korespodencija, koje u sebi sadrže duhovne stvari, stoga se sastoji od stvari koje su u svetu i koje su deo njegove prirode. Otuda to da je smisao slova prirodan a ne duhovan, prilagođen prostima koji ne uzdižu svoje ideje iznad stvari koje vide svojim očima. A to je razlog da ona sadrži stvari, mnoge stvari u smislu slova koje ne mogu da služe nijedoj doktrini danas, ali sadrži mnoge stvari koje se mogu primeniti na razna načela, odakle potiču krivoverja; i pored svega, ima mnogo stvari izmešanih, iz kojih se može oblikovati doktrina o životu, koja je doktrina ljubavi prema bližnjem, i o veri iz nje. A onaj koji čita Reč od doktrine, vidi sve stvari koje potvrđuju, i mnoge koje su skrivene od očiju drugih; a ne dopušta da se zavede u čudne doktrine onim stvatrima koje ne izgledaju da se slažu, a koje on ne razume; jer ono što pripada doktrini a što on vidi u njoj, njemu se pokazuje jasno, dok mu drugo izgleda zamračeno. Doktrina, koja je sastavljena od pravih istina, je kao svetiljka onima koji čitaju Reč; a s druge strane, ona je Reč onima koji je čitaju bez doktrine, kao svećnjak bez svetla, stavljena na mračno mesto , kroz koju se ne može videti, znati, i tražiti bilo šta što vodi spasenju. Ovakve se osobe

189

mogu povesti u zablude svake vrste, kojima um naginje zbog neke ljubavi, ili zbog nekog načela. Iz toga se vidi da niko ne može da razume Reč bez doktrine (nauka).

II Niko se ne može boriti protivu zala i obmana, i rasuti ih, bez doktrine iz Reči.

Ovo se vidi iz toga što se iz doktrine, istine mogu videti u njihovoj sopstvenoj svetlosti, i u njihovom sopstvenom redu, ali ne iz Reči bez doktrine, što se vidi iz onoga što je upravo rečeno; a ako se ne mogu videti istine, ne mogu se videti ni obmane ni zla, jer su druge suprotne prvima; a sva se borba protivu zala i obmana vodi od istina, to jest, preko istina od Gospoda. Stoga onaj ko čita Reč bez doktrine, može lako da se bori za obmanu protivu istine i za zlo protivu dobra, potvrđujući stvari krivim tumačenjem i primenom smisla slova u Reči; otuda sledi da se čovek ne popravlja ; jer se on popravlja tako što se razgone zla i obmane pomoću istina koje se primene u život. To je ono što je označeno belim konjem koji je viđen, i onim koji je sedeo na njemu, koji je imao luk; jer se belim konjem označava razumevanje istine Reči, a lukom doktrina o ljubavi prema bližnjem i verom iz nje, od kojih se bori i razbijaju zla i obmane.

2 II, Niko se ne može boriti protivu zala i obmana bez doktrine, niti razagnati ih, bez doktrine iz Reči.

To se vidi iz toga što se od doktrine istine mogu videti u njihovom sopstvenoj svetlu, i njihovom sopstvenom redu, ali ne od Reči bez doktrine, što se vidi iz onoga što je upravo rečeno; a ako se istine ne mogu videti, ne mogu se ni obmane i zla videti, jer se druge suprotsavjaju prvima; a sva se borba protivu istina i zala vodi od istina, to jest, pomoću istine od Gospoda. Stoga onaj koji čita Reč bez doktrine, može lako da se bori za obmanu a provivu istine, i za zlo a protivu dobra, tako što će potvrđivati te stvari krivim tumačenjem i primenom smisla slova Reči; otuda sledi da se tako čovek ne popravlja; jer se popravlja tako što se razgone zla i obmane pomoću istina koje se primene u život.

3 III, Niko u crkvi gde je Reč, ne može postati duhovan bez doktrine iz Reči.

Ovo se vidi iz onoga što je rečeno, naime, da se Reč bez doktrine ne razume, i da bez doktrine iz Reči niko ne može da se bori protivu zala i obmana; jer čovek postaje duhovan kroz život u skladu sa Božanskim istinama (a ove ne zna bez doktrine) i uklanjanjem zala i obmana, što se ne izvodi bez doktrine, kao što je gore rečeno; bez ove dve čovek se ne popravlja, pa stoga ne postaje duhovan, nego ostaje prirodan, i potvrđuje svoj prirodni život smislom slova u Reči, koji je

190

prirodan, pogrešno ga tumačeći i primenjujući. Kaže se, u crkvi gdje je Riječ, jer oni koji su izvan crkve, ti nemaju Reč, pa stoga ništa ne znaju o Gospodu; a niko ne postaje duhovan osim od Gospoda. Ali svi koji priznaju Boga, i koji mu se klanjaju u ljudskoj formi, i žive u ljubavi prema bližnjem u skladu sa svojim religioznim ubeđenjem koje se slaže sa Rečju, takvi se pripreme da kroz Gospoda prime duhovni život, koji prime u drugom životu (o čemu vidi delo Nebo i Pakao, br. 318-328; i gore, br. 107,195). Čovek postaje duhovan kroz preporod, a preporod se izvodi vodom i duhom, to jest, preko istina i kroz život u skladu s njima (kao što se može videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 173-186. Da je krštenje u Hrišćanskom svetu znak i opominjanje na to, br. 202-209, u istome delu).

4 IV, Doktrina se može izvesti samo iz Reči, i mogu je izvesti samo oni koje Gospod prosvetli.

Ovo se vidi iz toga što je Reč Božanska istina sama, i što je takva da je Gospod u njoj, jer je Gospod u Svojoj vlastitoj Božanskoj istini koja proizlazi od Njega; stoga oni koji formiraju doktrinu iz bilo kojega drugoga izvora osim iz Reči, ne potvrđuju je Božanskom istinom niti Gospodom. Osim toga, postoji duhovni smisao u svakoj pojednosti u Reči, u kojem su smislu anđeli neba, otkuda postoji povezanost neba sa crkvom preko Reči; stoga oni koji formiraju doktrinu iz bilo kojega drugog izvora, ne formiraju je u povezanosti s nebom, odakle dolazi svako prosvetljenje. (Da postoji povezanost neba sa čovekom preko Reči, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 303-310.) Otuda se vidi da doktrina ne treba da se izvodi iz bilo kojeg drugog izvora osim iz Reči, i preko nikoga osim onoga ko je prosvetljen od Gospoda. Oni su prosvetljeni od Gospoda koji vole istine jer su istine; ove su, pošto iz tvore u Gospodu, i Gospod je u njima.

5 V, Sve stvari doktrine treba da se potvrde smislom slova Reči.

Ovo se vidi iz toga što je Božanska istina u smislu slova u svojoj punini, jer je to krajnji smisao, u njemu je duhovni smisao; stoga, kada se doktrina iz njega potvrdi, doktrina se isto tako potvrđuje iz neba, i postoji povezanost preko korespodencija. Ovo se može ilustrovati na ovaj način: Kad čovek misli o bilo kojoj istini, i potvrdi je smislom slova, to se opaža u nebu, ali ne ako se ne potvrdi; jer je smisao slova osnova na kojoj se završavaju duhovne ideje koje imaju anđeli, vrlo slično kao što su jezički izrazi osnova na koju se oslanja smisao misli i prenosi drugome. Da je slučaj ovakav, može se potvrditi iz iskustva u duhvnome svijetu; ali ovo nije mesto da se to navodi.

191

357. Da luk označava doktrinu koja se bori, ili doktrinu od koje se bori protivu zala i obmana, i da strele, i kratka koplja označavaju istine doktrine koje se bore, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Zaharije:

Jer ću istrijebiti iz Jefrema kola i iz Jerusalima konje: i istrijebiće se luk ubojiti; i on će kazivati mir narodima. Vratite se ka gradu, sužnji koji se nadate. Još ti i danas javljam da ću ti platiti dvojinom. Jer zapeh tebi Judu kao luk i napunih Jefrema, i podigoh sinove tvoje, Sione, na sinove tvoje, Javane, i učinih da si kao mač junački. I Jehova će se pokazati nad njima, i strijela će njegova izaći kao munja, a Jehova će zatrubiti u trubu i poći će s vihorima južnijem (IX, 10,12-14).

Ovde se govori o pustošenje Jevrejske crkve, i o podizanju crkve među neznabošcima. Pustošenje Jevrejske crkve opisuje se sa: Istrebiću iz Jefrema kola i konje iz Jerusalima, i istrebiće se luk ubojiti; čime se označava da više neće biti istine u doktrini, ni razumevanja istine, pa stoga ni borbe ili otpora protivu obmane. Kolima se označava doktrina istine; konjem, njeno razumevanje; lukom ubojitim, borba protivu obmane. Kaže se, luk ubojiti, jer se misli na doktrinu koja se bori. Jefremom se označava crkva u pogledu razumevanja istine, a Jerusalimom isto u pogledu doktrine. A podizanje crkve među neznabošcima opisuje se sa, Naprotiv, on će kazivati mir narodima, vratite se ka gradu, sužnji koji se nadate. Ja zapeh tebi Judu kao luk i napunih Jefrema, i podigoh sinove tvoje, Sione. Čime se označava , da će se crkva podignuti među onima koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, i u njenim istinama. Mirom se označava dobro; Judom oni koji su u tome dobru; a Jefremom oni koji su u razumevanju istine; stoga se kaže o Jefremu, napuniću lukom Jefrema, to jest, doktrinom istine. Njihova prosvetljenost u istinama opisuje se ovim rečima, Njegova će strijela izaći kao munja; i Jehova će zatrubiti u trubu i poći s vihorom južnijem. Strelicom koja će izaći kao munja , označava se istina prosvetljena, stoga istina od dobra ljubavi; On će zatrubiti u trubu, označava prosto opažanje dobra, a vihor južni, označava prosto razumevanje istine, gde jug označava svetlo istine; ovde se govori o Gospodu, stoga o stvarima od Gospoda.

Kod Mojsija:

2 Josif je rodna grana, rodna grana kraj izvora, kojoj se ogranci šire kraj zida. Ako ga i ucvijeliše ljuto, i strijeljaše na nj, i biše mu neprijatelji strijelci, opet osta jak luk njegov i ojačaše mišice ruku njegovijeh od ruku jakoga Boga Jakovljeva, odakle posta pastir, kamen Izrailju (Postanje XLIX, 22-24).

192

Josifom se, u najvišem smislu, označava Gospod u pogledu duhovnoga carstva. Postoje dva carstva u nebu: jedno se naziva nebeskim carstvom, a drugo duhovnim carstvom; nebesko se carsvao opisuje u proročkoj izjavi o Judi, a duhovno carstva u ovoj o Josifu. Oni koji su u Gospodovom nebeskom carstvu, ti su u dobru ljubavi ka Njemu, koja se naziva nebeskim dobrom; a oni koji su u Gospodovom duhovnom carstvu, ti su u dobru ljubavi prema bližnjem, a otuda i u istinama: a pošto sve istine proizlaze od Gospoda kroz duhovno carstvo, stoga se Josif naziva plodnom granom, koja raste kraj izvora. A plodom se označava duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem; plodom se označava i istina od toga dobra; a izvorom se označava Reč; borba protivu zala i obmana opisuje se sa, rodna grana ga ucveliše ljuto i streljaše na nj, gde plod označava one koji su u zlima, i koji preko zala žele da razore dobra. Oni koji napadaju zlima, označeni su sa, streljaše na nj. Gospoova pobeda nad njima označava se ovim rečima: Opet osta jak luk njegov i ojačaše mišice ruku njegovijeh od ruku jakoga Boga Jakovljeva, odakle posta pastir , kamen Izrailju. Ostati jak lukom označava ostati u doktrini prave istine; mišicama ruku jakog Boga Jakovljeva, označava se moć koja se daje njima od Gospoda; mišice ruku označavaju moć, a jaki Bog Jakovljev Gospoda koji se naziva i pastirom, kamenom Izrailjevim, zbog doktrine ljubavi prema bližnjem i vere koja je od Njega. Da Josif, u najvišem smislu označava Gospoda u pogledu Božanskog Duhovnog, a u unutrašnjem smislu, Njegovo duhovno carstvo, može se vidjeti, br. 3969,3971,4669,6417; a da on oznaavačava pored ovoga, br. 4286,4592,4963,5086,5087.6224,6526).

U drugoj knjizi Samuilovoj:

3 David plakaše za Savlom i sinom mu Jonatanom, i napisa, jer učaše luku sinove Judine (I, 17,18).

U tome plaču govori se o borbi istine od dobra protivu obmane; jer Saul kao car označava istinu od dobra, jer se takva istina označava carem u Reči (vidi gore, br. 31); a Jonatanom, kao sinom carevim, označava se istine doktrine; stoga je on napisao taj plač. Jer učiti sinove Judine luku, čime se označava učiti ih doktrini istine, to je od dobra. Borba te istine protivu obmana i zala opisuje se u plaču ovim rečima,

Bez krvi junaka i bez masti (sala) od junaka nije se vraćao luk Jonatanov, niti je mač Saulov dolazio natrag prazan (stih 22).

Krv junaka (pobijenijeh) označava pobeđene i rasute obmane; slično mast junaka označava zla. Da se ovi pobeđuju i rasipaju pomoću doktrine istine koja je od

193

dobra, označeno je sa, Luk se Jonatanov nije vraćao bez krvi junaka, niti se mač Saulov vraćao prazan, gde luk Jonatanov označava doktrinu, a mač Saulov istinu od dobra.

Kod Davida:

4 Bog uči ruke moje boju, i mišice moje čini da su luk od mjedi (Psalam XVIII, 34).

Boj ovde označava boj u duhovnom smislu, a to je boj protivu zala i obmana; ovaj boj Bog uči; a lukom od mjedi označava se doktrina ljubavi prema bližnjem, a Bog stavlja ovu u ruke, kako bi pobedila ljubav prema bližnjem.

Kod Isaije:

5 Ko je podigao pravdu s istoka, ko je dozvao da ide za njim ustopice, ko je pokorio nacije i dao joj vlast nad carevima i učinio, te su prah maču njegovu i kao razvijana pljeva luku njezinu? (XLI, 2).

Ove se stvari kažu o Gospodu i o Njegovoj vlasti nad zlima i obmanama. Nacijama koje je pokorio, označavaju se zla; a carevima nad kojima ima vlast, označavaju se obmane. Da je razasuo prve a uništio druge pomoću Svoje Božanske istine i doktrine iz nje, označeno je sa, Ko ih je učinio prahom maču njegovu i razvijanom pljevom luku njegovu; kaže se da se zla i obmane rasipaju, a time se kaže da se tako postupa u drugom životu s onima koji su takvi.

Kod Zaharije:

6 Jer Jehova nad vojskama obiđe stado svoje, dom Judin, i učini da su mu kao konj okićen za boj. Od njega je ugao, od njega je kolje, od njega luk ubojiti (X, 3,4).

Ovo se može videti objašnjeno u članku koji neposredno prethodi, gde se govori o značenju konja; lukom se ubojitim označava istina koja se bori od doktrine.

Kod Avakuma:

7 Eda li se na rijeke razgnjevi Jehova, eda li se na rijeke raspali gnjev tvoj, na more jarost tvoja, kad si pojezdio na konjma, i na kolima svojim na spasenje?Pomoli se (pokaza se) luk tvoj (III, 8,9).

I ovo je objašnjeno u prethodnom članku sa, Tvoj će se luk pokazati, što označava da će doktrina istine biti otvorena.

194

Kod Isaije:

8 Jer će bežati od mača, mača gologa (isukanoga), od luka zapetoga i od žestokoga boja. I što ostane hrabrijeh strelaca sinova Kidarskih, biće malo (XXI, 15-17).

Predmet o kome se ovde govori, u duhovnom smislu, je da će poznavanja dobra nestati, i da će ih malo ostati; Kidarom ili Arabijom označavaju se oni koji su u poznavanjima dobra, a apstraktno ta sama poznavanja. Da će poznavanja istine nestati zbg obmana i lažne doktrine, označeno je sa, Bježaće od mača, mača isukanoga, i ispred luka zapetoga. Mačem se označava obmana koja se bori i razara, a lukom , doktrina obmane. Da će poznavanja dobra nestati, označava se ovim rečima, I što ostane od hrabrijeh strijelaca Kidarskih, biće malo, gde se žestokim bojem označava stanje napada, a svom slavom Kidarskom koja će nestati, označava se pustošenje. I da će malo poznavanja ostati, označava se malim brojem lukova kod hrabrih sinova Kidarskih. Lukom junaka, označava se doktrina istine od poznavanja koje će nadvladati obmane.

Kod istoga:

9 I učinio je da su usta moja kao oštar mač; učinio me sjajnom strijelom, i u tulu svojem sakri me (XLIX, 2).

I ovde se govori o Gospodu; oštrim se mačem označava istina koja razgoni obmanu; a svetlom strelom, istina koja rasipa zlo; a tulcem Reč. Stoga se vidi šta je označeno sa, Učinio je da su usta moja kao oštar mač, i učinio me je sjajnom strijelom, i u tulu svojem sakri me, naime, da je u Njemu i od Njega Božanska istina, kojom se razgone zla i obmane, i da je u Njemu i od Njega Reč, gde su i odakle su istine.

Kod Davida:

10 Evo našljedstva Jehovinog; plod utrobe dar je od njega. Što su strijele u ruci jakoga, to su sinovi mladi. Blago čovjeku koji je njima napunio tul svoj! Ne će se osramotiti kad se stanu razgovarati s neprijateljima na vratima (Psalam CXXVII, 3-5).

Sinovima Jehovinim označavaju se istine oz kojih je inteligencija; plodom utrobe, koji je Njegov dar ,označavaju se dobra, iz kojih je sreća; sinovima mladim koji su strelice u ruci junaka, označavaju se istine od dobra nevinosti; pošto ništa zlo ili lažno ne može da se odupre tim istinama, stoga se kaže, Oni su kao strele u ruci

195

jakoga . Dobro nevinosti je dobro ljubavi ka Gospodu; zato što istine imaju ovakvu snagu, to se kaže, Blago čovjeku koji je njima napunio tul svoj. Tul ovde označava isto što i luk, naime, doktrinu iz Reči. Neće se osramotiti kad se stanu razgovarati s neprijateljima svojim na vratima, označava da se neće plašiti zala iz paklova; neprijatelji označavaju zla, a vrata označavaju pakao (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 428,429,583,584,585).

Kod istoga:

11 Sinovi Jefremovi naoružani koji strijeljaju iz luka, vratiše se natrag, u dan boja, jer ne čuvaše zavjeta Božijeg (Psalam LXXVIII, 9,10).

Ovde se Jefremom, kao i gore, označava razumevanje istine, a njegovim sinovima same istine; zato se nazivaju onima koji streljaju iz luka, to jest, borcima protivu zala i obmana. Da se u ovom slučaju nisu oduprli ovima, jer nisu bili povezani s Gospodom, označen je sa, Vratiše se natrag u dan boja, jer ne čuvaše zavjeta Božijeg. Zavet označava povezanost, a ne držati se njega, je ne živeti u skladu s istinama i dobrima koji povezuju. Iz navedenih se odlomaka vidi da se lukom označava doktrina istine koja se bori protiv obmana i zala, i razgoni ih.

12 Da je ovo označeno lukom, dalje se vidi iz obrnutog smisla, u kome luk označava doktrinu obmane koja se bori protivu istina i dobara, i razara ih; a strelama i kopljima, same obmane. Luk se pominje u ovome smislu u sledećim odlomcima: kod Davida:

Jer evo, griješnici nategoše luk, zapeše strijelu svoju za tetivu, da iz mraka strijeljaju prave srcem (Psalam XI, 2).

To što grešnici natežu luk, označava da oni oblikuju doktrinu, zapinjanje strele na tetivu, označava da to primenjuju na obmane koje izgledaju kao istine; streljati iz mraka prave u srcu, označava obmanuti one koji su u istinama od dobra. Luk ovde označava doktrinu obmane; strela označava obmanu samu; zapinjati označava obmanuti; a mrak označava izglede u svetu i od obmana, kada se primenjuje smislao slova iz Reči.

Kod istoga:

13 Mač potežu bezbožnici, zapinju luk svoj, da obore ubogoga i niščega. Mač će njihov udariti u srce njihovo, a lukovi njihovi polomiće se (Psalam XXXVII, 14,15).

196

Mačem se označava obmana koja se bori protivu istine, a lukom se označava doktrina obmane. Oboriti ubogoga i niščega, označava povrediti one koji su u neznanju istine i dobra. Njihov će mač udariti u njihovo srce, označava da će nestati zbog vlastite obmane; a njihov će se luk polomiti, označava da će njihova doktrina obmane biti razbijena, što se događa posle njihovog odlaska sa sveta; tada se ih njihove obmane razaraju, i njihova doktrina , onoliko koliko se odnosi na istine pridružene obmanama, rasipa se.

Kod istoga:

14 Koji naoštriše jezik svoj kao mač, strijeljaju riječima, koje zadaju rane, da bi iz potaje ubili pravoga (Psalam LXIV, 3,4).

Zato što mač označava obmanu koja se bori protivu istine, stoga se kaže, da oštre jezike svoje kao mač; a pošto strele označavaju obmanu doktrine, stoga se kaže, naoštriše jezik svoj kao mač; da streljaju rečima, da gađaju iz potaje pravoga, označava, isto kao gore, gađati u mraku pravoga u srcu, naime, obmanjivati one koji su u istinama od dobra.

Kod Jeremije:

15 Jer su svi preljubočinci, zbor nevjernički. Zapinju jezik svoj kao luk da lažu, i osiliše na zemlji, ali ne za istinu, nego idu iz zla u zlo, niti znaju za me (IX, 2,3).

Preljubočinci, zbor nevernički, označava one koji falsifikuju poznavanja dobra i istine; preljubočinci označavaju one koji falsifikuju poznavanja istine, a zbor nevernički one koji falsifikuju poznavanja dobra; o ovakvima se kaže da zapinju svoj jezik, i njihov luk da bi lagali, gde luk označava doktrinu od koje dolaze lažna načela, dok laž označava obmanu; i stoga se kaže, osiliše na zemlji ali ne za istinu, to jest, za crkvu, gde su prave istine; da su ovakvi oni koji su u zlu života, i ne priznaju Gospoda, označava se sa, Nego idu od zla u zlo, niti znaju za me.

Kod Jeremije:

16 Jer ću, evo, podignuti i dovešću na Vavilon zbor velikih nacija iz zemlje sjeverne; strijele su im kao u dobra junaka, ne vraćaju se prazne; postavite se oko Vavilona svi koji natežete luk, strijeljajte ga, ne žalite strijela. Sazovite na Vavilon mnoštvo; svi koji natežete luk, stavite se u oko prema njemu naokolo da ne uteče ni jedan (L, 9,14,29,42; LI, 3).

197

Ovim se rečima opisuje potpuno pustošenje istine kod onih koji se označavaju Vavilonom; ovi pripisuju sebi Božansku moć, i priznaju Gospoda, ali Ga lišavaju moći da spase, i tako profanišu Božanske istine. A pošto se Gospod stara da se istine ne bi profanisale, stoga se ove istine od njih oduzimaju, i oni se ispunjavaju obmanama. Zborom velikih nacija iz zemlje severne, označavaju se odvratna zla koja se podižu iz pakla; velike nacije označavaju odvratna zla, a zemlja severna označava pakao, gde su same obmane; strelama kao u dobra junaka, koje se ne vraćaju prazne, označava se da će biti ispunjeni samim obmanama. Sazovite na Vavilon mnoštvo; stavite se u oko okolo njega da ne uteče ni jedan,

Kod Isaije:

17 Evo, ja ću podignuti na njih Mide, koji neće mariti za srebro, niti će zlata iskati, nego će iz lukova ubijati, mladiće, ni na plod u utrobi se neće smilovati; I Vavilon, ures carstvima i dika slavi Haldejskoj, biće kao Sodom i Gomora kad ih Bog zatra (XIII, 17-18).

Ove se stvari kažu o Vavilonu i o pustošenju svih stvari crkve kod onih koji se označavaju Vavilonom, o kojima se govorilo upravo gore. Midima se označavaju oni koji ni malo ne poštuju istine i dobra neba i crkve; i zato se kaže o njima, koji ne mare za srebro, niti će zlata iskati; srebro označava istinu, a zlato dobro, i jedno i druga od crkve. Lukovima koji će ubijati mladiće, koji se neće smilovati na utrobu, označavaju se doktrinarne stvari koje razaraju svu istinu, i dobra predstavljena plodom utrobe; a pošto je kod njih sve zlo od ljubavi prema sebi, a obmana je od toga zla, i pošto to zlo i obmana osuđuju na pakao, stoga se kaže, da će Vavilon biti kao Sodom i Gomora kad ih Bog zatra : Božije zatiranje označava osudu na pakao, a Sodom i Gomora označavaju zla ljubavi prema sebi i njihove obmane. (Da se ove stvari označavaju Sodomom i Gomorom, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 2220,2246,2322.)

Kod istoga:

18 I tada će svako mjesto gdje ima tisuća čokota za tisuću srebrenika zarasti u čkalj i trnje. Sa strijelama i s lukom ići će se tamo, jer će sva zemlja biti čkalj i trnje. (VII, 23,24).

Crkva opustošena u pogledu sve istine i dobra ovako se opisuje; kakva je crkva pre, kada su prave istine, koje su istine od dobra, bile u obilju, opisuje se sa hiljadom loza za hiljadu srebrenika, što označava da su najviše cenjene jer su prave; srebro označava istinu, a hiljade mnoge, stoga, obilje. Ali kakva je crkva postala kad je bila

198

opustošena u pogledu sve istine i dobra, opisuje se ovim rečima, Sa strijelom i lukom ići će se tamo, jer će sva zemlja biti čkalj i trnje. Strela označava obmanu koja razara istinu, a luk označava doktrinu obmane. Čkalj označava obmanu od zla, a trnje zlo od obmane; zemlja označava crkvu.

Kod Jeremije:

19 Evo, narod će doći iz zemlje sjeverne, i velik će narod ustati od krajeva zemaljskih; luk i koplje nosiće, žestoki će biti i nemilostivi, glas će im bučati kao more, i jahaće na konjima, spremni kao junaci da se biju s tobom, kćeri Sionska (V, 23,24).

I ovde se opisuje pustošenje crkve obmanama od zla; u prethodnom članku bilo je objašnjeno šta je označeno zemljom severnom, i šta velikom nacijom sa krajeva zemaljskih, kao i šta njihovim glasom koji buči kao more, i njihovm jahanjem konja. To što nose luk označava obmanu doktrine koja razara istinu, a to što nose koplje označava obmanu od zla koja razara dobro; kći Sionska označava crkvu.

Kod istoga:

20 Sva će zemlja opustjeti; od vike konanjika i strijelaca pobjeći će svi gradovi, otiće će u oblake (guste šume) i na stijene će se popeti; svi će gradovi biti ostavljeni, i niko u njima neće živjeti (IV, 27,29).

I ovo se može videti objašnjeno u članku koji neposredno prethodi. Glas konanjika i strelca označava umovanja od obmana, i napade na istinu; strelci ili oni koji zapinju luk, označavaju one koji napadaju istine od obmane doktrine; otuda se kaže da su svi gradovi pobegli, i da je ceo grad napušten, gde grad označava doktrinu crkve.

Kod Isaije:

21 Jehova će podići zastavu nacijama daljnim, i gle, one će doći odmah, brzo; rika će im biti kao u lava, i rikaće kao lavići; strijele će im biti oštre, i svi lukovi njihovi zapeti; kopita u konja njihovijeh biće kao kremen i točkovi njihovi kao vihor (V, 26,28).

Oštrim strelama i zapetim lukovima, označavaju se obmane doktrine spremne da razaraju istine; šta je označeno nacijama daljnim, i kopitima konja koji su kao kremen, i šta točkovima koji su kao vihor, može se videti u članku gore, gde je to objašnjeno.

199

Kod Amosa:

22 I strijelac se neće održati, niti će se brz na nogu izbaviti; nego će najhrabriji među junacima go pobjeći u onaj dan (II, 15,16).

Ovde se opisuje čovekova vlastita inteligencija, i pouzdanje iz nje da on može da rezonuje (mudruje) od obmana protivu istina. Sa, strelac se neće održati, niti će brz na nogu uteći, označava se da onaj koji mudruje spretno i vešto od doktrine i iz memorije koja pripada prirodnom čoveku, da takav ne može ništa doprineti svom spasenju, ili održati se u dan suda. Isto je označeno sa, najhrabriji među junacima pobeći će u taj dan, a to označava onoga koji se pouzda u sebe da može da umuje od obmana , a koji će biti lišen svake istine; najhrabrijim među junacima označavaju se oni koji se pouzdaju u sebe same, a golima oni koji su lišeni istine.

Kod Davida:

23 Bog je pravedan sudija, i Bog je svaki dan gotov na gnjev. Ako se neće bezbožnik obratiti, on oštri mač svoj, nateže luk svoj, i naperuje ga. I zapinje smrtnu strijelu, čineći strijele svoje da pale (Psalam VII, 11-13).

Ovde se pripisuje Bogu da se gnjevi na bezbožnike, da oštri Svoj mač, da zapinje i pušta strelu, priprema smrtna oružja, čini da strele gore; ali ovde duhovni smisao označava da čovek tako postupa sa samim sobom. Te se stvari pripisuju Bogu u slovu pisma, jer je slovo prirodno, jer se čovek koji veruje u Boga plaši /Boga/; a kod njega strah deluje kao što deluje ljubav kasnije, kad postane duhovan. Stoga se vidi šta je označeno ovim rečima, naime, da je bezbožan čovek ljut na Boga , jer da ovaj oštri svoj mač protivu njega , i zapinje luk i upravlja ga, da priprema smrtno oruđje, i da pali svoju strelu. Oštrim mačem označava se da nalazi obmanu kojom se služi u borbi protivu istina; zapinjanje luka označa da se stara da nađe za sebe doktrinu protivu istine; a pripremanjem smrtnog oružja, i paljenjem strela, označava se paklena ljubav koju stvara od lažnih načela, preko kojih razara dobro i njegove istine.

U Plaču:

24 Gospod nateže luk svoj kao neprijatelj, podiže desnicu svoju kao na protivnika, i pobi sve što bješe drago očima (II, 4).

I ovde se slične stvari pripisuju Gospodu, iz sličnog razloga, kao što je gore objašnjeno. Da zapinjati luk kao na neprijatelja i podizati desnicu kao na protivnika, označava da zao čovek to čini samome sebi, to jest, da brani zlo protivu

200

dobra, i obmanu protivu istine, od doktrine koju je oblikvao iz svoje vlastite inteligencije, a potvrđuje smislom slova Pisma. Jer se u Plaču govori o pustošenju svega dobra i sve istine kod Jevrejske nacije, zbog primenjivanja smisla slova Reči u korist svakojkih vlastitih ljubavi; tamo luk označava doktrinu obmane; neprijatelj označava zlo, a protivnik obmanu. Da stoga nestaje svo razumevanje istine i dobra, označava se time što se kaže da će Gospod pobiti sve što je drago očima, a ono što je drago očima, to je ono što pripada inteligenciji i mudrosti.

Kod Mojsija:

25 Jer se oganj razgorio u gnjevu mojem; spaliće zemlju i plod njezin, i popaliću temelje brdima; i zgrnuću na njih zla; strijele moje pobacaću na njih (Zak. Ponov. XXXII, 22,23).

Ove su reči i Mojsijevoj pesmi, u kojoj se govori o Izaljailjskoj i Jevrejskoj naciji, pa se opisuje šta su bili u svom srcu, naime, da nije bilio ništa od crkve , jer je bila u njoj sama obmana od zla. Zemljom i njenim plodom koji će se spaliti, označava se crkva, i sve njene istine i dobra; zemljom se označava crkva, a njenim plodom, sve njene istine i dobra. Temeljima brda koji će se popaliti, označavaju se istine na kojima počivaju dobra ljubavi; osobito istine smisla slova Reči, jer su to temelji; zlima koja će se na njih zgrnuti, i strelama koje će se na njijh pobacati, označava se da će biti ispunjeni svim zlima i obmanama. Kakav je bio karakter te nacije od početka, i kakav je danas, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 248,

U prvj knjigi Samuilovoj:

26 Luk junacma slomi se, a iznemogli opasaše se snagom (II, 4).

Ovaj proročki iskaz Hane, majke Samuilove, u kojemu se govori o lišavanju istina kod onih koji pripadaju crkvi; i o primanju i prosvetljenju onih koji su izvana crkva, jer su imali duhovno osećanje za istinu. Da su doktrine obmane u kojima su bili oni koji su pripadali crkvi, bile ništavne, označava se sa, luk im je bio slomljen; a primanje i prosvetljenje onih koji su izvan crkve, označen je sa: a iznemogli opasaše se snagom; oni koji su iznemogli, to su oni koji su u stegama obmana neznanja; a snaga se kaže za moć i obilje istine od dobra.

kod Jeremije:

27 Gle, lomim luk Elamov, početak snage njegove (XLIX, 35).

201

Elamom se označava znanje prirodnog čoveka, i pouzdanje iz toga; lukom se označava znanje od kojega se bori kao od doktrine; a početkom snage njegove označava se pouzdanjem; jer znanje nije ništa ako ne služi racionalnog i duhovnog čoveka. Da se Elamom označava znanje koje pripada prirodnom čoveku, vidi se iz onih mesta koja se imenuju u Reči (kao Postanje X, 22; Isa.XXI, 2; Jer. XXV, 24-24; XLIX, 4,39; Jezikilj XXXII, 24).

Kod Davida:

29 Jehova prekide ratove do kraja zemlje, luk prebi, koplje slomi, i kola sažeže ognjem (Psalam XLVI, 9).

Zato što se ratovima označavaju duhovni ratovi, koji su između obmane i istine, i dobra koje pripada crkvi, stoga je očito šta je označeno sa, Jehova prekide ratove do kraja zemlje, naime, da sva borba i nesloga treba da nestane od prve do poslednje istine crkve, gde kraj zemlje označava poslednju. Da neće biti borbe doktrine protivu doktrine, označeno je sa, prebiće luk; da neće biti borbe od obmane od zla, označeno je sa, Slomiće koplje; da će se sve doktrine obamne rasuti, označava se sa, On sažeže kola ognjem.

Kod istoga:

29 U Salemu je stan njegov i naselje njegovo na Sionu. Ondje je polomio krilete strijele luku, štit i i mač i rat (Psalam LXXVI, 1-3).

Ovde se govori o prestanku borbe i raspre u Gospodovom carstvu. Salemom, gde je Jehovim stan (šator), i Sionom gde je Njegovo naselje, označavaju se Njegovo duhovno carstvo, gde je prava istina; a Sionom, nebesko carstvo, gd je je pravo dobro; a sa, Polomio je krilate strijele luku, štit, mač, i rat (borbu), označava gonjenje svake borbe obmane doktrine protivu dobra i istine; strelama luku oznčavaju se glavne istine doktrine.

Kod Osije:

30 I tada ću im učinii zavjet sa zvijerjem poljskim i sa pticama nebeskim i s bubinama zemaljskim; i polomiću luk i mač i rat da ih nestane sa zemlje, i učiniću da leže bez straha (II, 18).

Ovde se govori o Gospodovom dolasku, a onda o povezivanju sa svima onima koji su u istinama od dobra. Zavetom sa zverima poljskkim, i sa pticama nebeskim, i sa bubinama zemaljskim, označava se povezanost s njihovim osećanjm dobra, s

202

njihovim osećanjem istine, i s njihovim osećanjem za poznavanja istine i dobra koji pripadaju crkvi; je zveri poljske označavaju osećanje dobra; ptice nebeske, osećanje istine; a bubine zemaljske, osećanje poznavanja istine i dobra. Da se ne govori o zverima, ili pticama, ili bubinama (gmizavcima) , to svako vidi; jer kako se može neki zavet s njima učiniti? Sa, ja ću polomiti luk i mač i rat da ih nestane sa zemlje, označava se da zbog povezanosti s Gospodom, neće biti borbe obmane protivu istine; luk ovde označava doktrinu, mač označava obmanu, a raz označava borbu.

Kod Jezekilja:

31 To je dan za koji govorih; tada će izaći stanovnici gradova Izrailjskih, i naložiće oganj i spaliće oružje i štitove i štitiće, lukove i strijele, sulice i koplja, i ložiće ih na oganj sedam godina (XXXIX, 8,9).

Ovde se govori o Gogu, kojim se označavaju oni koji su u spoljašnjem bogoštovanju, a ne i u unutrašnjem; ovi, jer se protive duhovnom osećanju istine, a što je voleti istine jer su istine, pa su zbog toga u obmanama u pogledu doktrine, i u zlima u pogledu života; jer se niko ne može popraviti, to jest, uzdržavati od obmana i zala, osim pomoću istina. To je razlog da se kaže, da će stanovnici gradova Izrailjeskih izaći, i da će spaliti oružje, i štitove i štitiće, sa lukom i strelama, sulicama i kopljem. Stanovnicima gradova Izrailjskih označavaju se oni koji su u osećanju istine od dobra, to jest, u duhovnom osećanju istine, a otuda i u doktrini prave istine; paljenjem oružja označava se iskorenjivanje obmana svake vrste; štitom, obmana koja razara istinu; štitićem, obmana koja razara dobro; lukom sa strelicama, doktrina s njenim obmanama; a sulicama i kopljem ozančavaju se vlasitita moć i pouzdanje. Takvi su oni koji smatraju da je sve u crkvi, a tako i spasenje, u spoljašnjem bogoštovanju. Da će ložiti oganj za sedam glodina, označava da će te obmane i zla biti potpuno iskorenjene; sedam glodina označavaju sve stvari, ono što je puno, i sve zajedno ( to se može videti gore, br. 257,299).

358. I njemu se dade kruna . Da ovo označava život večni, koji je nagrada za pobedu, pokazuje se iz značenja krune (venca), koji, kada se govori o duhovnoj borbi, kao u ovom slučaju, označava život večni, koji je nagrada za pobedu. Da se ovde govori o duhovnoj borbi, jasno je iz onoga što prethodi i što sledi. U onome što prethodi, kaže se da onaj koji sedi na konju da ima luk, a lukom se označava doktrina ljubavi prema bližnjemu i vera, od kojih se bori protivu zala i obmana i

203

koje se razgone. A iz onoga što sledi, gde se kaže, i iziđe pobeđujući. i da pobedi, čime se označava pobeda nad njima; otuda se vencem (krunom) ovde označava život večni, koji je nagrada za pobedu.

Isto je označeno vencem, tamo gde se govori o iskušenjima, jer su iskušenja duhovne borbe, kao u drugom poglavlju ove knjige, gde su ove reči napisane:

Gle, đavo će neke od vas metati u tamnicu, da se iskušate, i imaćete nevolju do deset dana: budi vjeran sve do smrti same, i daću ti vijenac života (stih 10).

Da su ovde označeni krunom mudrost i večna sreća, može se videti gore (br. 126). Mudrost i večna sreća, uzeti zajedno, su život večni, jer sami život neba sastoji se u mudrosti i u večnoj sreći. Isto je označeno i krunom svedoka , jer su bili u nevolji, a bili su verni do smrti, a bili su u iskušenjima, u kojima su pobedili; krune su im bile date posle smrti, ali da ne bi sebi pripisali slavu, i tako postali oholi, oni su ih bacili sa svojih glava. Jer se ratovima u Reči označavaju ratovi u duhovnom smislu, koji su borbe protivu zala i obmana, a carevima se označavaju istine od dobra koje se bore protivu njih; otuda, u drevna vremena, kad su ljudi poznavali korespondencije i predstave, carevi su imali krunu na glavi, i grivnu na ruci; kao što se vidi iz druge knjige o Samuilu:

A David reče momku koji mu donese glas: kako znaš da je poginuo Saul i sin mu Jonatan? A momak koji mu donese glas, reče: slučajno dođoh na goru Gelvuju, a to se Saul naslonio na koplje svoje, a kola i konjanici približavahu se k njemu. A on obazrevši se natrag ugleda me, pa me viknu, a ja mu rekoh: evo me. A on mi reče: ko si? A ja mu rekoh: Amalik sam. A on mi reče: pristupi k meni, i ubij me; jer me obuzeše muke, a još je sasvijem duša u meni. I pristupih k njemu, i ubih ga, jer sam znao da neće ostati živ pošto padne; i uzeh vijanac carski koji mu bješe na glavi, i grivnu koja mu bješe na ruci, i evo donesoh gospodaru mojemu (I, 5-10).

Venac u bici bio je znak borbe, a grivna na ruci bila je znak moći protivu zala i obmana. Ove su borbe označene i bitkama svuda u Reči, čak i u istorijskim delovima. (Da grivna na ruci označava moć istine od dobra, može se videti, br. 3105. Šta još venci careva označavaju, i krune uopšte, vidi br. 272).

359. I iziđe pobjeđujći, i da pobijedi. Da ovo označava uklanjanje zala i njihovih obmana na kraju života, a posle i u večnosti, pokazuje se iz značenja pobeđivati u Reči, što označava pobeđivati duhovno, što je potčinjavati zla i obmane: ali pošto ove pobeđuje i uklanja samo Gospod, otuda se pobeđivanjem označava uklanjanje

204

zala i obmana. (Da se zla i obmane samo uklanjaju a ne brišu, to jest, da se čovek uzdržava od njih, i da ga Gospod drži u dobru i istini, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 166; i u Nebeskim Tajnama, br. 865,868,894,929,1158,2116,9446-9448,10057,10060). Kaže se, pobjeđujući, i da pobedi, a sa, Iziđe pobeđujući, označava se uklanjanje zala i obmana na kraju života; a sa, da pobedi, označava se , i posle u večnosti; jer onaj ko se bori protivu zala i obmana, i pobeđuje ih u svetu sve do kraja života, taj ih pobeđuje u večnosti; jer onakav kakav je karakter čoveka na kraju njegovog života, što je posledica njegovog celog života, takav ostaje u večnosti. Razlog da pobeđivati označava pobeđivati duhovno je to, što je Riječ u svojoj dubini duhovna, i u svom najdubljem delu govori o duhovnim stvarima, a ne o zemaljskim stvarima; zemaljske stavri, koje su u smislu slova, služe samo kao temelj, na kojemu se duhovne stvari završavaju i u kojima su /sadržane/. I to je označeno pobeđivanjem i u sledećim odlomcima.

U Otkrovenju:

2 Koji pobijedi daću mu da jede od drveta života, koje je nasred raja Božijega (II, 7). Koji pobijedi neće mu nauditi druga smrt (II, 11). Koji pobijedi i održi dela moja do kraja, daću u vlast nad nacijama (neznabošcima) (II, 26). Koji pobedi, učiniću ga stubom u crkvi Boga mojega (III, 12). Koji pobijedi daću mu da sjede sa mnom na prijstolu mome (III, 21). Koji pobijediše aždaju krvlju Jagnjetovom, i i riječju svjedočanstva svojega (XII, 11). Koji pobjedi, dobiće sve, i biću mu Bog, i on će mi biti sin (XXI, 7.)

Kod Jovana:

Isus reče učenicima: Ovo vam kazah da u meni mir imate. U svijetu ćete imati nevolju; ali ne bojte se, jer ja nadvladah svijet (XVI, 33).

Time što se kaže da je Gospod nadvladao svet, označava se da je potčinio sve paklove; jer svet ovde označava sva zla i obamne, koje su iz pakla (kao i kod Jovana VII, 23; XII, 31: XVI, 17,19,30; XV, 18,19; XVI, 8,11; XII, 9,14,16).

Isto je označeno pobeđivanjem, tamo gde se kaže o Gospodu, kod Isaije:

Ko je ono što ide iz Edoma, iz Vosora, u crvenijem haljinama, krasno odjeven, koračajući u veličini sile svoje? Ja sam ,koji govorim pravdu i vrijedan sam spasti. Gazih sam u kaci, i niko između naroda ne bješe sa mnom; ali ih pogazih u gnjevu

205

svome i potlačih u ljutini svojoj; krv njihova poprska mi haljinu, i prolih na zemlju krv njihovu (LXIII,3,3,6).

Ovde se govori o Gospodu, i njegovim borbama protivu paklova, i o njihovom potčinjavanju. On se Sam kao Božansko Ljudsko ovde označava Edomom, poprskanim po haljinama iz Vosora, a Njegovim se haljinama označava Reč u slovu, jer haljina označavaju istine koje oblače /unutrašnji smisao/; a kada se govori o Gospodu, one označavaju Božanske istine, stoga i Reč, jer su sve Božanske istine u njoj (vidi gore, br. 195). I ovde se Reč u slovu označava haljinama, jer su u njoj istine koje oblače, jer smisao slova služi kao haljina duhovnome smislu; a pošto je Reč,u pogledu smisla, bila iskidana od strane jevrejskog naroda, pa su tako Božanske istine izneverene, kaže se, poprskan po haljinama od Vosora, i ukalja mi svu haljinu. Haljine od Vosora označavaju poslednje /stvari/ u Reči, a što je smisao slova; njihova pobeda nad mojim haljinama, označava pogrešno tumačenje i primenjivanje istine od strane onih koji koriste smisao slova da bi pogodovali svojim vlastitim ljubavima, i načelima iz njih izvedenim, kao što su učini Jevreji, i kao što to danas mnogi čine. To je označeno njihovom pobedom nad mojim haljinama. Da se sam Gospod borio, označeno je sa, gazio sam u kaci sam, i nikoga od naroda ne bješe sa mnom. Kaca označava borbu od Božanskih istina protivu obmana, jer se u kaci vino cedi iz grožđa; a vinom se označava Božanska istina; otuda gaziti sam i niko od naroda nije bio sa mnom, označava, sam, bez ičije pomoći. Da je Gospod potčinio paklove, ozačeno je sa, i izgazih narode u gnjevu svome, i opojih ih jarošću svojom. Kaže se, izgazih i potlačih, jer se govori o kaci, a to označava da ih je razbio; kaže se, gnev i jarost, jer su bili razoreni, a to se u smislu slova pripisuje Gospodu, iako u Njemu nema nikakoga gneva i jarosti, nego samo u onima koji su protivu Njega, a samo se zbog izgleda tako kaže, kao i na mnogim drugim mestima. Da su bili potčinjeni i osuđeni na pakao, označava se sa, i prolih na zemlju krv njihovu, gde na zemlju označava u osudu, stoga u pakao. Da se zemljom označava osuda , može se videti gore (br. 304 na kraju).

360. Stihovi 3,4. 3. I kad otvori drugi pečat, čuh drugu životinju kako govori: dođi i vidi. 4. I iziđe drugi konj riđ, i onome što sjeđaše na njemu dade se da uzme mir sa zemlje, i da ubija jedan drugoga, i dade mu se mač veliki.

I kad otvori drugi pečat, označava pokazivanje sledećeg stanja onih koji su u crkvi gde je Reč; čuh drugu životinju kako govori, označava iz najdubljeg neba, gde je

206

Gospod; dođi i vidi, označava pažnju i opažanje; 4. I iziđe drugi konj riđ, označava razumevanje Reči koja je razorena u pogledu dobra; i onome što sjeđaše na njemu dade se da uzme mir sa zemlje, označava Reč koja se ne razume, pa otuda se stvaraju nesloge u crkvi; i da ubija jedan drugoga, označava falsifikovanje i gašenje istina; i dade mu se mač veliki, označava , preko obmana.

361. I kad otvori drugi pečat. Da ovo označava pokazivanje sledećeg stanja onih koji pripadaju crkvi gde Reč, jasno je iz onoga što je gore rečeno (br. 351,352), naime, da se otvaranjem pečata označava pokazivanje stanja onih koji pripadaju crkvi; a pošto ima sedam pečata, oni se otvaraju sedam puta, tu se pokazuju njihova uzastopna stanja. Ali se ova uzastopna stanja crkve, koja se ovde opisuju, ne pokazuju nikome u svetu, jer su to uzastopna stanja razumevanja istine iz Reči. Ove vidi niko drugi osim Gospod. A pošto su svi u nebesima uređeni u skladu s osećanjima dobra i istine, a otuda i prema opažanju i razumevanju Reči, a u ovoj se proročkoj knjizi opisuje Poslednji Sud nad onima koji su bili u prethodnom nebu, i sređivanje onih koji su bili u novome nebu, stoga se ovde govori o tim stanjima, jer od njih zavise sledeće stvari.

362. I čuh drugu životinju gdje govori. Da ovo označava iz najdubljeg neba od Gospoda, jasno je iz onoga što je gore rečeno (br. 353); jer se životinjama označavaju heruvimi, a heruvimi označavaju, u najvišem smislu, Gospoda kao Proviđenje, i kao odbranu, da Mu se ne približava osim preko dobra ljubavi; a u odnosnom smislu, najdublje nebo (vidi gore, br. 152,277, 313,322). Razlog da i heruvimi označavaju najdublje nebo, je to što je ovo nebo u dobru ljubavi prema Gospodu, a Gospodu se može približiti samo preko neba, a u najdublje ili treće nebo ne prima se niko ko ne voli dobro tog neba. Razlog da su bile četiri životinje je to, što četiri označava povezivanje u jedno, a takvo je povezivanje među onima koji su tamo; jer ih Gospod tako povezuje ljubavlju prema Sebi od Sebe. Stoga su viđene četiri. Iz ovoga se vidi, da se ovde drugom životinjom označava isto što i prvom, kao i trećom i četvrtom u stihovima koji slede. (Da četiri označavaju povezanost, može se videti u br. 1688,8877,9601,9674.)

363. Dođi i vidi. Da ovo označava pažnju i opažanje, jasno je iz onoga što je rečeno gore gde su iste reči objašnjene (kao što je pokazano gore, br. 364).

207

364. (s. 4) I iziđe drugi konj riđ. Da ovo označava razumevanje Reči koja je razorena u pogledu dobra, jasno je iz značenja konja koji označava Intelektualno (o kojemu vidi gore, br. 355); a u ovom slučaju, jer se govori o stanju onih koji pripadaju crkvi gde je Reč, konjem se označava Intelektualno ljudi crkve u pogledu Reči. I iz značenja crvenog ili riđeg, što označava kvalitet stvari u pogedu dobra, stoga, u ovome slučaju, kvalitet razumevanja Reči u pogledu dobra. Da riđ označava ovde ono što je razoreno u pogledu dobra, vidi se iz onoga što neposredno sledi u ovome stihu, jer se kaže, njemu se dade da uzme mir sa zemlje, i da ubija jedan drugoga, i dade mu se mač veliki, čime se označava, da je otuda došlo do gašenja sve istine. Zato što su se konji koje je vidio Jovan razlikovali po bojama (jer je prvi bio bel, drugi crven, treći crn, a četvrti bled), a boje označavaju kvalitete stvari, stoga će prvo nešto biti rečeno o značenjima boja. U nebu se pokazuju boje svake vrste, a njihovo je poreklo u tamošnjoj svetlosti, koja je mnogo jača po blistavilu i sjaju od svetlosti u svetu, a tako je i sa bojama; i pošto je tamošnja svetlost od Sunca neba, koje je Gospod, i iz proističućeg Božanskog, pa je otuda ta svetlost duhovna, stoga i boje označavaju duhovne stvari. A pošto je proizlazeće Božansko Božansko dobro sjedinjeno sa Božanskom istinom, a Božansko dobro se pokazuje kao plamteća svetlost, a Božanska istina kao belo svetlo, stoga postoje dve osnovne boje, crvena i bela; crvena boja vodi poreklo od plamteće svetlosti koja proističe od Božanskog dobra, a bela od bele svetlosti koja proističe od Božanske istine; stoga u srazmeri u kojoj boje potiču od crvene, one označavaju dobro, a koliko potiču od bele, označavaju istinu.

(Ali se ove stvari mogu bolje sagledati iz onoga što je rečeno prema iskustvu o bojama u Nebeskim Tajnama, naime, da se najlepše boje pokazuju u nebesima, br. 1053, 1624); da su boje u nebesima od tamošnje svetlosti, i da su njene modifikacije i varijacije (br. 1042,1043,4922,4742); da su stoga one izgledi istine i dobra, i da označavaju stvari koje pripadaju inteligenciji i mudrosti (br, 4530,4677,9466); da je drago kamenje, koje je bilo raznih boja, na oplećku efoda, ili na urimu i tumimu, označavalo sve stvari istine od dobra u nebu i u crkvi, i da je otuda oplećak uopšte označavao Božansku istinu koja sija iz Božanskog dobra (br. 9823,9865,9868,9905); i da su otuda davani odgovori izmenama svetlosti i sjaja, a u isto vreme i tihim opažanjem ili živim glasom iz neba (br. 3862); da boje označavaju dobro u srazmeri koliko potiču od crvenog, a istinu koliko potiču od belog, vidi br. 9467. O svetlosti neba, otkuda je i šta je, vidi delo Nebo i Pakao, br. 126-140,275.)

208

2 Osim toga, treba znati da crveno ne samo da označava kvalitet stvari u pogledu dobra, nego i kvalitet stvari u pogledu zla; jer ta boja postoji zbog plamteće svetlosti koja je od svetlosti Sunca neba, kao što je gore rečeno, a isto tako postoji i zbog plamtećeg kvaliteta u paklu, što je od tamošnje vatre, koja je kao vatra užareng ugljevlja. Otuda je crveno u nebu sasvim različito od crvenog u paklu; crveno u nebu je blistavo i živo, dok je crveno u paklu ružno tamno i mrtvo; pored toga, crveno u nebu oživljava , a crveno u paklu umrtvljuje. Razlog je to što je vatra, od koje potiče crveno, u svom poreklu, ljubav, nebeska vatra, pošto je od nebeske ljubavi, dok je paklena vatra od paklene ljubavi; otuda u Reči vatra označava ljubav u oba smisla (kao što se može videti, br. 4906,5071,5215,6314,7575,10747; i u delu Nebo i Pakao, br. 134,566-575), stoga crveno iz toga označava kvalitet ljubavi u oba smisla. Isto tako ovo crveno, ili crvena boja ovoga konja, u izvornom Grčkom, izražava se pomoću reči vatra. Iz ovih se razmatranja, kao i u isto vreme iz opisa ovoga konja u ovome stihu, vidi zašto crveni konj označava razumevanje Reči koja je razorena u pogledu dobra. Da konj označava ovako nešto, sasvim je jasno iz toga što su se konji videli onda kada su se otvarali pečati, pa se kaže da su izišli , jer konji nisu mogli izići iz knjige, nego da su te stavri bile pokazane, stvari koje su označene konjima. Da konj označava Intelektualno, a boja njegov kvalitet, dato mi je da saznam preko mnogog iskustva; jer oni koji su meditirali o nekom predmetu, izledali su mi različiti svaki put jašući na konjima, i kad sam ih /duhove/ pitao da li su jahali, rekli su da nisu, nego da su stajali razmišljajući o predmetu; iz toga se vidi da je jahanje na konju bio izgled kojim se predstavljao tok njihovog razmišljanja.

3 Postoji i mesto koje se naziva skupina inteligentnih i mudrih, gde mnogi idu da bi meditirali, i kad neko uđe, pokazuju mu se konji raznih boja, i okićeni na razne načine, a isto tako i kola, u kojima se neki voze, a u drugima samo sede na kolima; upitani da li jašu te konje, da li se voze u tim kolima, rekoše da ne, nego da samo meditiraju; i po tome se videlo šta je označeno konjima, i kolima. (Ali o ovome predmetu može se više videti u malome delu O Bijelom Konju). Iz ovih se razmatranja vidi zašto je Jovan video konje kada su otvarani pečati na knjizi, i šta su označavali. Razlog da su se videli konji je to što se sve duhovne stvari Reči pokazuju u smislu slova pomoću stvari koje korespondiraju ili reprezentuju, pa stoga ih označavaju, i to redom da bi Božansko bilo u poslednjim stvarima, a stoga u punini, kao što je gore često rečeno.

209

4 Da riđ ili crven označava kvalitet stvari u pogledu dobra, vidi se iz sledećih odlomaka u Reči. Kod Mojsija:

U vinu pere haljinu svoju i ogrtač svoj u soku od grožđa. Oči su mu crvene od vina i zubi bijeli od mlijeka (Postanje XLIX, 11,12).

Ove su reči proroštvo oca Izrailja o Judi, a Judom se označava Gospod u pogledu dobra ljubavi, a u relativnom smislu Gospodovo nebesko carstvo. Šta je označeno svakom pojedinosti ovde, u duhovnom smislu, može se videti u Nebeskim Tajnama, gde su objašnjene. Božanska mudrost koja je od Božanskog dobra, označena je njegovim očima koje su bile crvenije od vina; a Božanska inteligencija, koja je od Božanske istine, njegovim zubima koji su bili belji od mleka.

U Plaču:

5 Nazireji bijahu bjelji od snijega, i bjelji od mlijeka, a kosti njihove crvenije od bisera (IV, 7).

Nazirejima je bio predstavljen Gospod u pogledu Božanskog Ljudskog (vidi gore, br. 66,196 na kraju), pa stoga, u relativnom smislu, dobro nebeske ljubavi je bilo njima označeno, jer ovo dobro proističe neposredno od Gospodovog Božanskog Ljudskog; tako se opisuje njegova predstava u crkvi. Istina od toga dobra je označena time što su bili belji od snega, i belji od mleka; a dobro od istine, njihovim kostima koje su bile crvenije od bisera, jer kosti označavaju istine u poslednjim /stvarima/, stoga istine u svoj njihovoj širini, jer u poslednjim su sve stvari zajedno, i u punini.

6 Da su oni od dobra, a isto tako da su dobra, označeno je time što su bili riđi . Kod Zaharije:

I vidjeh, a to četvora kola izlažahu između dvije gore od mjedi. U prvim kolima bjehu konji riđi; u drugim kolima konji vrani (crni); u trećim kolima konji bijeli; a u četvrtim kolima konji šareni, jaki (I, 1-3).

Da se riđim konjima ovde označava kvalitet razumevanja u pogledu dobra u početku, crnim konjima kvalitet razumevanja u pogledu istine u početku, belim konjima kvalitet razumevanja u pogledu istine posle, a šarenim konjima kvalitet razumevanja istine i dobra posle, a jakim, kvalitet njihov u pogledu moći odupiranja obmanama i zlima, može se videti gore (br. 355), gde se govori o značenju konja. Kod istog proroka označava se skoro isto

210

crvenim, na kome je čovek jahao, kako stoji među mirtama (I, 8). Zato što crveno ili riđe označava kvalitet neke stvari u pogledu dobra, stoga se crvenom ovnujskom kožom pokrivao šator (Izlazak XXV, 5; XXVI, 1; XXXV, 7). Stoga je i voda odvajanja, kojom se očišćavalo, bila napravljena od pepela crvene junice (Brojevi XIX, 1-10). Crvenom junicom označava se dobro prirodnog čoveka, a vodom odvajanja, koja se pravila od onoga pepela, označava se istina prirodnog čoveka; a ovo je bilo zapoveđeno zato što se svako očišćenje izvodilo pomoću istina; isto tako, pojednosti o njenom klanju, i pripremanju vode očišćenja, odnose se na duhovne stvari.

7 Pošto crveno označava kvalitet nečega u pogledu dobra, stoga imena i stvari izvedene iz istog izraza u izvornom jeziku, označavaju dobro u kojem je njihovo poreklo. Crveno, u izvornom jeziku, naziva se Adam, odakle ime Adam, a isto tako Edom, pa je i otuda i čovek nazvan Adam, i zemlja Adama, i rubin Odam; tako su ta imena i te stvari od reči crveno. Adamom se označava Pradrevna Crkva, koja je bila crkva u dobru ljubavi; ista je označena čovekom, kao i zemljom u duhovnom smislu, gde se govori o nebeskom dobru. Da je Edom dobio ime po crvenom, može se videti u Postanju XXV, 30; a otuda se njime označava istina od dobra prirodnoga čoveka. Da je i rubin isto tako dobio ime po crvenom, može se videti u Izlasku XXVIII, 17; Jezek. XXVIII, 13; otuda se rubinom označava istina nebeskoga dobra. (Da Adam označava Pradrevnu Crkvu, koja je bila nebeska crkva, ili crkva koja je bila u dobru ljubavi prema Gospodu, može se videti, br. 478,479; da čovek označava crkvu u pogledu dobra, br. 4287,7424,7523; da zemlja označava isto, br. 566,10570; Da Edom , jer je dobio ime po crvenom, označava istinu od dobra u prirodnom čoveku, br. 3300,3322; i da rubin označava istinu nebeskog dobra (br. 9865.) Zato što crveno označava kvalitet stvari u pogledu dobra, stoga, u obrnutom smislu, označava kvalitet neke stvari u pogledu zla, što je obrnuto od dobra, stoga označava razoreno dobro. U ovome smislu crveno se pominje u ovim odlomcima. Kod Isaije:

Ako su i grijesi tvoji kao skrlet, postaće bijeli kao snijeg; ako su crveni kao crvac, biće kao vuna (I, 18).

Kod Nauma:

Štit je junaka njegovijeh crven, vojnici su u skrletu; kola će mu biti kao zapaljeni lučevi; kola će praskati po ulicama; biće kao lučevi, i trčaće kao munje (II, 3,4).

211

U tome smislu se i aždaja naziva crvenom (Apok. XII, 3); što će se objasniti u onome što sledi.

365. Dade mu se da uzme mir sa zemlje. Da ovo označava Reč koja se zbog toga ne razume, odakle izbijaju odvajanja u crkvi, vidi se iz značenja onoga koji sedi na crvenom konju, što označava Reč koja se ne razume u pogledu dobra; jer se onim koji sedi na konju označava Reč, kao što je gore pokazano (br. 355,456). Konjem se označava njeno razumevanje (br. 355), a crvenim konjem razumevanje razbijeno u pogledu dobra (br. 364); stoga se onim koji sedi na crvenom konju označava Reč koja se ne razume. Iz značenja uzeti mir, što označava da otuda izlaze razdori, o kojima će se govoriti ubrzo; i iz značenja zemlje, koja označava crkvu. Da zemlja označava crkvu, može se videti gore, br. 29,304.

2 Pre nego se objasni šta mir označava, biće nešto rečeno o tome, da kada se razori razumevanje Reči, dolazi u crkvi do podela (nesloge). Dobrom se označava dobro ljubavi od Gospoda, i dobro ljubavi prema bližnjem, je svo dobro koje pripada ljubavi; kad ova dobra ne postoje kod čoveka crkve, tada se Reč više ne razume; jer se povezanost Gospoda i povezanost neba sa čovekom crkve ostvaruje preko dobra; stoga, ako kod njega nema dobra, ne daje mu se prosvetlenje; jer je svo prosvetlenje, kada se čita Reč, iz neba od Gospoda; a kada nema prosvetljnja, tada je Reč u tami, pa otuda i izbijaju podele (nesloge). Da se Reč ne razume, kad čovek nije u dobru, vidi se iz toga što u svakoj pojedinosti Reči postoji nebeski brak, to jest, povezanost dobra i istine; pa stoga, ako dobro nije prisutno kod čoveka koji čita Reč, ne pojavljuje se ni istina, jer istina proizlazi iz dobra, a dobro se postiže pomoću istina. (Da u svakoj pojedinosti Reči postoji povezanost dobra i istine, vidi gore, br. 238 na kraju, 288).

3 Ovde je slučaj ovakav: srazmjerno tome koliko je čovek u dobru, toliko se u njega Gospod uliva, i daje mu osećanje istine,i njeno razumevanje; jer je unutrašnje čovekovog uma sasvim oblikovano na sliku neba, a svo je nebo oblikovano u skladu s osećanjima dobra, i istine od dobra; stoga, ako dobro nije kod čoveka, taj se um ne može otvoriti, a još se manje može oblikovati za nebo; a oblikuje se povezivanjem dobra i istine. Otuda se vidi da ako čovek nije u dobru, istine nemaju zemlje koja bi ih primila, ni topline koja čini da rastu; jer je istina kod čoveka, koji je u dobru,

212

kao semenka u zemlji u proleće; dok su istine kod čoveka koji nije u dobru, kao semenke u zemlji kad padne mraz i kad je zima, kad nema trave, ni cveta, ni drveća, a još manje ploda.

4 U Reči se mogu naći sve istine neba i crkve, doista, sve misterije mudrosti nebeskih anđela; ali se vide samo oni koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, i u dobru ljubavi prema bližnjem. Oni koji nisu, vide istine tu i tamo, ali ih ne razumeju, jer imaju sasvim drugačiju ideju i opažanje o njima od onoga što pripada istinama kakve su one po sebi; a osim toga, iako vide ili znaju istine, ipak to nisu istine kod njih, nego obmane; jer istine nisu istine zbog njihovog zvuka ili izgovora, nego zbog ideje koja se ima i opaža o njima. Drugačije je kada se istine usade u dobro; tada se istine pokazuju u njihovoj sopstvenoj formi, jer istina je forma dobra. Otuda se može zaključiti, kakvo razumevanje Reči imaju oni koji čine od vere jedino sredstvo spasenja, a stavljaju u pozadinu dobro života, ili dobro ljubavi prema bližnjem. Našlo se da oni koji su se utvrdili u ovome na ovaj način, kao i u doktrini o životu, da takvi nemaju prave ideje o istini. To je i razlog da ne znaju šta je dobro, šta je ljubav prema bližnjem i ljubav, šta je bližnji, šta su nebo i pakao, niti da će živeti posle smrti kao ljudi, niti znaju šta je preporod, šta krštenje, i još nekoliko stvari; zaista, oni su tako slepi o Bogu Samom, da bogoštuju tri u misli, a jednog ustima, ne znajući da je Gospodov Otac Božansko u Njemu, i da je Sveti Duh Božansko od Njega.

Ovo je sve rečeno da bi se znalo da nema razumevanja Reči tamo gde nema dobra. Razlog da se ovde kaže da je bilo dato onom koji je sedeo na crvenom konju da uzme mir sa zemlje, je to, što mir označava spokoj višega uma i spokojnost nižeg uma , koja dolazi od povezanosti istine i dobra. Otuda oduzeti mir označava nemir i nepostojanost zbog odvajanja ovih, otkuda se javljaju unutrašnji razdori; jer kad se dobro odvoji od istine, tada zlo zauzima njegovo mjesto, a ono ne voli istinu nego obmanu, jer sva obmana dolazi od zla, a sva istina od dobra; stoga, kada takva osoba vidi istinu u Reči, ili čuje je od drugoga, ona je tada ili odbaci, ili je izokrene, ili je idejama od zla zamrači, tako da na kraju ne vidi ništa od istine u istini, ma koliko da zvuči istinito kada je izgovara; to je poreklo svih nesloga, raskola, i krivoverja u crkvi. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno oduzimanjem mira sa zemlje.

5 Ali šta je mir u svom glavnm poreklu, na široko se pokazuje u delu Nebo i Pakao, gde se govori o stanju mira u nebu (br. 284-290), naime,

213

njegovo je glavno poreklo u Gospodu; da je u Njemu zbog jedinstva Božanskog samog i Božanskog Ljudskog, i od Njega preko Njegove povezanosti sa nebom i crkvom, a posebno zbog povezanosti dobra i istine kod svakog anđela; otuda to, da se mirom, u najvišem smislu, označava Gospod, a u relativnom smislu, nebo i crkva uopšte, a isto tako nebo i crkva posebno kod svakoga.

6 Da su ove stvari označene mirom u Reči, vidi se iz mnogih odlomaka, od kojih ćemo navesti samo sledeće kao potvrdu. Kod Jovana:

Isus reče, Mir vam ostavljam, mir svoj dajem vam; ne kao što svijet daje, ja vam dajem. Neka se ne plaši srce vaše, i da se ne boji (XIV, 27).

Ovde se govori o Gospodovom jedinstvu s Ocem; to jest, o jedinstvu Njegovog Božanskog Ljudskog sa Božanskim samim koje je bilo u Njemu od začeća, a onda od povezanosti Gospoda s onima koji su u istinama od dobra. Stoga se mirom označava spokoj uma zbog te povezanosti; i pošto su tako zaštićeni od zala i obmana iz pakla – stoga se kaže, Da se ne plaši srce vaše, i da se ne boji. Ovaj Božanski mir je u čoveku, a pošto je nebo udruženom s tim mirom, to se mirom označava ovde i nebo, a u najvišem smislu, Gospod; dok je mir sveta zbog uspeha tamo u svetu, stoga, zbog povezanosti sa svetom, koji je mir samo spoljašnji, a Gospod nije u njemu, niti je u njemu nebo, taj mir nestaje sa čovekovim životom u svetu, i pretvara se u nešto što nije mir. Stoga Gospod kaže, Svoj vam mir dajem, ne kao što ga daje svijet, ja vam ga dajem.

Kod istoga:

7 Ovo vam kazah, da u meni mir imate. U svijetu ćete imati nevolju; ali ne bojte se, jer ja nadvladah svijet (XVI, 33).

I ovde se mirom označava unutrašnje uživanje zbog povezanosti sa Gospodom, otkuda potiče nebo i unutrašnja radost. Mir se ovde suprotstavlja nevoljama, je nevolja označava unutrašnje napade zala i obmana koje doživljavaju oni koji su u Božanskom miru sve dok su u svetu; jer telo, u koje su tada obučeni, žudi za stvarima sveta, zbog čega dolazi do nevolja; stoga Gospod kaže, U meni mate mir, a u svetu ćete imati nevolju. Pa stoga, pošto je Gospod kao Božansko Ljudsko stekao moć nad paklovima, tako i nad zlima i obmanama, koje otuda ustaju protivu tela kod svakoga, i napadaju, stoga On kaže, Ali ne bojte se, ja nadvladah svijet.

214

Kod Luke:

7 Isus reče sedamdesetorici koje posla, u koju god kuću uđete, najprije govorite: mir kući ovoj. I ako ondje bude Sin mira, ostaće na njemu mir vaš, ako li ne bude, vratiće se k vama (X, 5,6).

I kod Mateja:

A ulazeći u kuću onu, nazovite joj: mir kući ovoj. I ako bude kuća dostojna, doći će mir vaš na nju: ali ako nije dostojna, mir će se vaš k vama vratiti. I ako vas neko ne primi niti posluša riječi vaše, izlazeći iz kuće ili iz grada onoga otresite prah s nogu vašijeh (X, 12-14)

Da treba da kažu, Mir kući ovoj, označava da treba da saznaju da li oni tamo primaju Gospoda, da li propovedaju dobru vest o Gospodu, pa stoga i o nebu, nebeskoj radosti, i večnom životu; jer su sve ove stvari označene mirom. A oni koji ih primaju, nazivaju se sinovima mira, na kojima mir počiva; ali da ga treba uzeti od onih koji ne priznaju Gospoda, pa stoga ne primaju stvari povezane s Njim, to jest, koje pripadaju miru, što je označeno njihovim mirom koji im se vraća ako kuća ili grad nisu dostojni. Da ne bi bili povređeni zlima i obmanama u toj kući ili gradu, bilo im je naloženo da otresu prašinu sa svojih nogu, čime se označavalo da ne bi im prijonulo ono što je prokleto; jer se prahom nogu označava ono što je prokleto; jer poslednje u čoveku, koje je Prirodno, korespondira stopalima nogu; i pošto se zlo hvata za to, stoga su oni koji su bili u reprezentativnoj crkvi, kao većina u to vreme, otresali prah s nogu kad istine doktrine nisu bile primljene. Jer u duhovnom svetu, kad god dobra osoba priđe zloj, zlo izbija iz ove poslednje, i uznemiri ovu, ali samo u poslednjim stvarima, koje korespondiraju stopalima nogu; otuda, kada se ove okrenu i odu, pokazuje se kao da su otresli prah s nogu iza sebe, što je znak da su oslobođene, i da zlo prijanja samo na one koji su u zlu.(Da stopala nogu korespondiraju najnižim prirodnim stvarima, i da ih stoga one i označavaju u Reči, može se videti, br. 2162,3147,3986,4938-4952; i da prah koji treba da otresu označava ono što je prokleto, br. 249,7418,7522.)

Kod Luke:

9 Isus zaplaka nad gradom, govoreći, Kad bi ti znao u ovaj tvoj dan šta je za mir tvoj, ali je sad sakriveno od očiju tvojih (XIX, 41,42).

215

Oni koji misle o ovm rečima i onim koje slede neposredno, samo iz smisla slova, jer ne vide drugog, veruju da ih Gospod govori o razaranju Jerusalima; ali sve stvari koje je Gospod govorio, jer su bile od Božanskog, odnosile su se ne na svetske i vremenske stvari, nego na nebeske i večne. Jer je Jerusalimom, nad kojim je Gospod plakao, ovde kao i drugde, označena crkva, koja je tada bila potpuno opustošena, tako da više u njoj nije bilo istina pa stoga ni dobra, tako da su ljudi mogli da nestanu zauvek. Stoga On i kaže, Kad bi znao u tvoj dan što je za mir tvoj, to jest, šta pripada večnom životu i sreći, koji su od Gospoda samog; jer se mirom, kao što je gore rečeno, označava nebo i nebeska radost preko koje se povezuje sa Gospodom.

Kod istoga:

10 Prorokujući Zaharija reče: istok s visine pohodi nas, da obasja one koji sjede u mraku i u sjenu smrtnome; da uputiš noge naše na put mira (I, 78,79).

Ove se stvari govore o Gospodu koji dolazi u svet, i o prosvetljenju onih u to vreme koji su izvan crkve, i koji ne znaju Božansku istinu, jer nemaju Reč. Gospod je označen istokom s visine koji nas pohodi; a oni izvan crkve označeni su onima koji sjede u mraku i u sjenu smrtnome; a njihovo prosvetljivanje u Božanskim istinama kroz primanje Gospoda, i kroz povezivanje s Njim, otkuda dolazi nebo i večna sreća, označavaju se putem mira, dok upućivanje nogu naših označava poučavanje.

Kod istoga:

11 Hvaleći Boga, učenici rekoše: blagosloven da je car koji dolazi u ime Gospodnje; mir na nebu i slava na visini! (XIX, 37,38).

Ove su stvari govorili učenici kada je Gospod išao u Jerusalim, kako bi tamo, kroz patnju na krstu, koja je bila Njegovo poslednje iskušenje, sjedinio potpuno Svoje Ljudsko sa Svojim Božanskim, i tako sasvim potčinio paklove; i pošto bi tada Božansko dobro i istina proizlazili od Njega, oni kažu, Blagosloven da je car koji dolazi u ime Gospodnje, čime se označava priznavanje, slavljeje, i zahvaljivanje, da su te stvari od Njega (vidi gore, br. 340). Mirom u nebu i slavom na visini , označeno je jedinstvo, kroz mir, između Božanskog samog i Božanskog Ljudskog, odakle anđeli i ljudi ostvaruju svoju povezanost sa Gospodom; jer kada su paklovi potčinjeni od

216

Gospoda, tada dolazi do mira u nebu, i tada oni koji su u nebu primaju Božansku istinu od Gospoda, što je slava na visini. Da slava označava Božansku istinu koja proističe od Gospoda, može se videti gore, br. 33,288,345). Pošto mir, u unutrašnjem smislu Reči, označava Gospoda, a otuda i nebo i život večni, posebno uživanje u nebu koje potiče od povezanosti sa Gospodom, stoga je Gospod, posle uskrsnuća, kada se pokazao učenicima, rekao im,

Mir vam (Luka XXIV, 36; Jovan XX, 19,21,26).

Osim toga, kod Mojsija;

12 Da te blagoslovi Gospod i čuva, da te obasja Gospod licem svojim i bude ti milostiv, Da Gospod obrati lice Svoje k tebi, i dade ti mir! (Brojevi VI, 24-26).

Božanska istina od koje je sva inteligencija i mudrost, i s kojom se Gospod uliva, označena je sa, Neka te Gospod (Jehova) obasja licem svojim, a zaštita od obmana označena je sa, Neka ti bude milostiv; a Božansko dobro, od kojega se uliva sva ljubav i ljubav prema bližnjem, i sa kojom se Gospod uliva, označno je sa, Neka Gospod obrati lice Svoje k tebi, dok su zaštita od zala i nebeska sreća, označeni sa, Neka ti dade mir; jer kada se zla i obmane uklone, i kada više ne napadaju, tada se Gospod uliva s mirom, u kojemu i od kojega je nebo, a isto tako i uživanje koje ispunjava unutrašnje delove uma, stoga i nebesku radost. Ovaj se blagoslov može videti objašnjen gore (br. 340). Isto je označeno mirom kod Davida:

Blagosloviće Jehova narod svoj mirom (Psalam XXIX, 11).

Kod istoga:

13 Ko će nam kazati šta je dobro? Obrati k nama, o Jehova, svijetlo lice svoje. A meni si dao u srce radost veću nego što je oni imaju, kad im rodi pšenica i vino. Ja mirno liježem i spavam; jer ti, o Jehova, sam daješ mi da sam bez straha (Psalam IV, 6-8).

Ovde se opisuje mir koji imaju oni koji su povezani s Gospodom kroz primanje Božanskog dobra i Božanske istine od Njega, a to je mir u kojemu je i od kojega je nebeska radost; Božansko dobro se označava sa, ko će nam kazati šta je dobro, a Božanska istina sa, Obrati k nema, o Jehova, svijetlo lice svoje; svetlost sa Gospodovog lica je Božansko Svetlo koje potiče od

217

Njega kao sunca u anđeoskom nebu, koje je u suštini Božanska istina, kao što se može videti u delu o Nebu i Paklu (br. 126-140); umnožavanje dobra i istine označeno je sa, kad im rodi pšenica i vino, gde pšenica označava dobro, a vino istinu. Pošto je mir u njima i od njih, stoga se kaže, Ja mirno liježem. U miru liježem i spavam; jer ti, o Jehova, sam daješ da sam bez straha. Mirom se označava unutrašnje nebesko uživanje; bez straha, označava spoljašnje uživanje; a legati i spavati, kao i nastavati, označava živeti.

Kod Mojsia:

14 Ako uživite po mojim uredbama, i zapovijesti moje uzdržite, i uščinite, davaću vam dažd na vrijeme, i zemlja će rađati rod svoj, i drveta će u polju rađati rod svoj; jer ću dati mir zemlji, te ćete spavati i neće biti nikoga da vas plaši; i učiniću da će nestati zvijeri iz zemlje, i mač neće prelaziti preko zemlje vaše (Levitska XXVI, 3,4,6).

Odakle je mir, to jest, nebo i nebeska radost, ovde se opisuje; mir, viđen u sebi, nije nebo i nebeska radost; nego su ovi deo mira i od mira; jer je mir kao zora, ili kao proleće u svetu, koje utiče na ljudske umove da primaju u srce uživanja i zadovoljstva od predmeta koji se pokazuju pred njihovim očima, jer zora je ono u čemu se uživa i što prija; a pošto su sve stvari neba i njegove radosti, od Božanskog mira, stoga su i ovi označeni mirom. Jer čovek ima nebo zbog toga što je živeo u skladu sa zapovestima, jer otuda je povezan sa Gospodom, pa se stoga kaže, Ako uživite po mojim uredbama, i zapovjesti moje uzdržite i uščinite, daću zemlji mir; da ih tada neće napadati zlima i obmanama, označeno je sa, te ćete spavati i neće biti nikoga da vas plaši, i Jehova će učiniti da nestane zle zvijeri iz zemlje, i da mač neće prolaziti preko vaše zemlje. Divljim zverima se označavaju zle požude, a mačem obmane iz njih, a i jedne i druge razaraju dobro i istinu od kojih dolazi mir; a zemljom se označava crkva. (Da zle divlje zveri označavaju zle požude, i razaranje dobra pomoću njih, može se videti, br. 4729,7102,9335. Da mač označava obmane, i razaranje istine pomoću njih, može se videti gore, br. 131; i da zemlja označava crkvu, vidi isto tako gore, br. 29,304). Onaj ko se ne uzdigne iznad smisla slova Reči, vidi samo to da onaj ko živi po uredbama i zapovestima, da će živeti u miru, to jest, da neće imati protivnika ili neprijatelja, i da će tako počivati u sigurnosti; kao i to da ga divlje zveri neće povrediti, i da neće poginuti od mača; ali ovo nije Duhobvo Reči, dok je Reč u svakoj pojedinosti duhovna; samo što je to sakriveno u

218

smislu slova koje je prirodno; njeno Duhovno, to je ono što se sada gore objašnjava.

Kod Davida:

15 Jer će smjerni naslijediti zemlju, a naslijeđivaće se množenjem mira. Hrani čistotu i pazi pravdu, jer će u čovjeku mira ostati natražje (Psalam XXXVII, 11,37).

Smernima se ovde označavaju oni koji su u iskušenjima u svetu; množenjem (obiljem) mira u kome će uživati, označavaju se uživanja koja dolaze posle iskušenja; jer Gospod daje uživanje posle iskušenja, koje /uživanje/ dolazi zbog povezanosti dobra i istine, a otuda i zbog povezanosti sa Gospodom. Da čovek uživa u miru zbog povezanosti dobra i istine, označeno je sa, /takav čovjek hrani čistotu i pazi pravdu, jer će u tome čovjeku mira ostati natražje/. Za savršenog čoveka se kaže u Reči, da hrani čistotu i pazi pravdu, a što se kaže o istini; natražje označava svršetak, kada stigne mir.

Kod istoga:

16 Rodiće narodu gore mirom, i humovi pravdom. Procvjetaće u dane njegove pravednik i svuda mir dokle teče mjeseca (Psalam LXXII, 3,7).

Ovde se govori o Gospodovog dolasku i u Njegovom carstvu; gorama koje će roditi narodu mirom, označava se ljubav prema Gospodu; a humovima koji će roditi pravdom, označava se ljubav prema bližnjem. (Da su ove stvari označene gorama u Reči, može se videti, br. 795,6435,10438; razlog da oni koji su u ljubavi prema Gospodu obitavaju na gorama, a oni koji su u ljubavi prema bližnjem, na bregovima, br. 10438, i u delu Nebo i Pakao, br. 188). Otuda se vidi, da se mirom označava nebeska radost koja dolazi od povezanosti sa Gospodom preko ljubavi; sa, Procvjetaće u dane njegove pravednik, označava se onaj koji je u dobru ljubavi, pa se stoga kaže, množenje mira; jer je izvor mira samo u Gospodu, i u Njegovoj povezanosti s onima koji su u dobru ljubavi, kao što je gore rečeno. Kaže se, sve dok teče mjeseca; čime se označava da istine više ne će odvajati od dobra, nego da će biti povezani da bi bili jedno, to jest, da će i istina biti dobro; jer sva je istina od dobra, jer je iz dobra, i ona je u suštini dobro; takva je priroda istine kod onih koji su u dobru ljubavi prema Gospodu od Gospoda, a koji se ovdje označavaju pravednikom . (Da sunce označava dobro ljubavi, a mesec istinu iz ovoga dobra, može se videti, br. 1521-1531,2495,4960,4696,7683.)

219

Kod Isaije:

17 Jer nam se rodi dijete, sin nam se dade, kojemu je vlast na ramenu; ime će mu biti : Divni, Savjetnik, Bog silni, Otac vječni, Knez mirni. Bez kraja će mu rasti vlast i mir (IV, 6.7).

Ove se stvari govore o Gospodovom dolasku, o kojemu se kaže, Rodi nam se dijete, sin nam se dade, jer se djetetom u Reči označava dobro, ovde Božansko dobro, a sinom istina, ovde Božanska istina. Tako se kaže zbog braka dobra i istine, koji postoji u svakoj pojedinsiti Reči; a pošto su Božansko dobro i Božanska istina od Njega, stoga se On naziva Knezom Mirnim, pa se kaže, Bez kraja će mu rasti vlast i mir; vlast se pominje zbog Božanske istine; a mir zbog Božanskog dobra povezanog sa Božanskom istinom, otkuda se On naziva Knezom Mirnim , (Da se knez kaže za istinu, i da ovaj ozačava glavnu istinu, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 1482,2089,5044, i gore, br. 29; da se mirom opisuje povezanost dobra i istine, može se videti gore u istome članku.)

18 Ali pošto se mir pominje u mnogim odlomcima Reči, a treba da se objasne stvari o kojima se ovde govori, jer njegovo značenje možda izgeda drugačije, stoga ću ovde u kratko reći šta označava mir, kako um ne bi išao u više pravaca; - Mir je blaženstvo srca i duše koje dolazi od povezanosti Gospoda s nebom i sa crkvom, a ovo je zbog povezanosti dobra i istine s onima koji su u njima, gdje više nema borbe protivu dobra i istine, to jest, nema više razdora ni rata, u duhovnom smislu; otuda dolazi do mira, u kome se rađa dobro, i umnožava istina, stoga, sva mudrost i inteligencija; i pošto je taj mir od samoga Gospoda, a od Njega i kod anđela neba, i ljudi u crkvi, stoga se mirom, u najvišem smislu, označava Gospod, a u relativnom smislu, nebo i crkva, stoga dobro povezanosti s istinom kod onih koji su tamo.

19 Iz ovih se razmatranja može oblikovati neka ideja o miru, u sledećim odlomcima. Kod Davida:

Ostavi zlo, i čini dobro: traži mir, i idi za njim (Psalam XXXIV, 15).

Mir se, kao izraz, koristi za sve stvari koje pripadaju nebu i crkvi, otkuda dolazi sreća večnog života; koja, pošto se daje samo onima koji su u dobru, za njih se kaže, Ostavi zlo, i čini dobro.

220

Kod istoga:

20 Velik mir imaju oni koji ljube zakon tvoj, i u njih nema spoticanja. O Jehova, čekam spasenje tvoje, i zapovijesti tvoje izvršavam (Psalam CXIX, 165,166).

Mir se koristi da se opiše nebesko blaženstvo, sreća, uživanje, koji, zato što su dati samo onima koji vole da izvršavaju Gospodove zapovesti, pa se stoga kaže, Velik mir imaju oni koji ljube zakon tvoj, O Jehova, čekam spasenje tvoje, i zapovijesti tvoje izvršavam, stoga se Spasenje koristi da se opiše život večni; da ove ne napadaju zla i obmane, označeno je sa, U njih nema spoticanja.

Kd Isaije:

21 O Jehova, nama ćeš dati mir, jer sva djela naša ti si nam učinio (XXVI, 12).

Jer je mir samo od Jehove, to jest, od Gospoda, i u činjenju dobra od Njega, stoga se kaže, O Jehova, nama ćeš dati mir, jer sva djela naša ti si nam učinio.

Kod istoga:

22 Poslanici (anđeli mira) mirni plaču gorko. Putovi opustješe, putnici ne putuju (XXXIII, 7,8).

Zato što je mir porekom od Gospoda, i mir je u nebu od Njega, stoga se tamo anđeli nazivaju anđelima mira; a pošto nema mira kod onih koji su na zemlji, koji su u zlima i njihovim obmanama, stoga se kaže da plaču gorko, i da putovi opustješe, i da putnici ne putuju; putovima se označavaju dobra života i istine vere; stoga, putovi opusješe označava da da više nema dobara života; a putnici ne putuju, označava da više nema istine u veri.

Kod istoga:

23 O, da si pazio na zapovijesti moje, mir bi tvoj bio kao rijeka, i pravda tvoja kao valovi morski; nema mira bezožnicima, veli Jehova (XLVIII, 18,22).

Zato što imaju mir oni koji žive u skladu s Gospodovim zapovestima, a nemaju ga oni koji ne žive tako, stoga se kaže, O da si pazio na zapovijesti moje, mir bi tvoj bio kao rijeka, i pravda tvoja kao valovi morski; nema mira

221

bezbožnicima. Mir kao reka, označava obilje; pravda kao valovi morski, označava umnožavanje dobra kroz istinu; pravda u Reči kaže se za dobro, a more za istinu.

Kod istoga:

24 Ako će se i gore pomaknuti i humovi pokolebati, opet milost moja neće se odmaknuti od tebe, i zavjet mira mojega neće se pokolebati, veli Jehova, koji ti je milostiv. I sinovi tvoji biće naučeni od Jehove, i obilan mir imaće sinovi tvoji (LIV, 13).

Ovde se govori o novom nebu i novoj zemlji. Prethodno nebo i prethodna crkva trebali su da nestanu, označeni su gorama koje se neće pomaknuti; a da će oni koji budu u novom nebu i novoj crkvi biti u dobru od Gospoda, i da će uživati nebesku radost u večnosti kroz povezanost sa Gospodom, označeno je sa, Moja se milost neće pomaknuti od tebe, i zavjet mira mog neće se pokolebati; milost označava dobro od Gospoda, a zavet mira označava nebesku radost kroz povezanost sa Gospodom, gde zavet označava povezanost. Sinovima koji će biti poučeni od Jehove, i koji će uživati mir, označavaju se oni koji će, u novom nebu i novoj crkvi, biti u istinama od dobra od Gospoda, da će imati večno blaženstvo i sreću; sinovi u Reči, označavaju one koji u istinama od dobra; da će biti poučavani od Jehove, što označava da su u istinama od dobra od Gospoda, dok veliki mir označava večno blaženstvo i sreću. Kod Jezekilja:

25 Sluga moj David biće im knez do vijeka. I učiniću s njima zavjet mirni (zavjet mira); biće vječan zavjet s njima, i utvrdiću ih i namjestiću svetinju svoju usred njih za vijek (XXXVII, 25,26).

Ovde se govori o stvaranju novoga neba i nove crkve od Njega. Davidom koji će im biti knez zauvek, označava se Gospod. Večnim zavetom s njima, označava se nebeska radost i večni život za one koji su povezani s Gospodom; ovde zavet mirni, kao i gore, označava nebesku radost, i večni život zbog povezanosti s Gospodom. Oplođavanje dobra i umnožavanje istine, označava se sa, Učiniću i utvrdiću im, a pošto su nebo i crkva od toga, to se dodaje, namjestiću svetinju svoju posred njih za vijek, gde svetinja označava nebo i crkvu.

Kod Malahije:

222

26 Da bi moj zavjet bio s Levijem. Zavjet moj za život i mir bješe s njim. Zakon istiniti bješe u ustima njegovijem, i bezakonje se ne nađe na usnama njegovijem. Sa mnom je išao s mirom i pravdom (II, 4-6).

Levijem se označavaju oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, a u najvišem smislu, označava se Gospod sam, jer je dobro od Njega; ovde je označen Sam Gospod. Zavet mira i života označava jedinstvo Njegovog Božanskog s Njegovim Božanskim Ljudskim, od čega potiče jedinstvo života i mira. Da je Božanska istina od Njega, označeno je sa, Zakon istiniti bješe u ustima njegvijem, i bezkonje se ne nađe na usnama njegovijem; samo jedinstvo, koje se ostvaruje u svetu, što je označeno sa, Išao je sa mnom u miru i pravdi. (Da se Levijem u Reči označava duhovna ljubav prema bližnjem, može se videti, br. 4497,4502,4503; i da se njim, u najvišem smislu, označava Gospod, br. 3875,3877).

Kod Jezekilja:

27 I učiniću s njima zavjet mirni , i istrijebiću divlje zvijeri iz zemlje, i oni će živjeti u pustinji bez straha i spavaće u šumama. I drveta poljska rađaće plod svoj, i zemlja će rađati rod svoj; i oni će biti u zemlji svojoj bez straha, i polomiću palice jarma njihova, da ih izbavim iz ruku onijeh koji ih zarobiše (XXXIV, 25,27).

Ovde se govori o tome kako On podiže novu crkvu. Povezivanje onih koji pripadaju crkvi sa Gospodom, označeno je zavetom mira koje će On tada učniti s njima; zaštita i bezbednost od zala i obmana, označava se sa, Učiniću da nestane divljih zvijeri sa zemlje, i učiniti da oni žive bez straha u pustinji, i spavaju u šumama. Divlja životinja označava zla svake vrste; pustinja, gde će živeti bez straha, označava obmane koje neće napadati. Uvećavanje dobra kroz istine, i umnožavanje istine od dobra, označavaju se sa, Drveta poljska rađaće plod, a zemlja će rađati rod svoj; drvo poljsko označava poznavanja istine, plod označava dobro iz toga, zemlja označava crkvu u pogledu dobra, stoga i dobro crkve, a njegov rod označava umnožavanje istine iz toga. Da će se ove stvari dogoditi onda kada Gospod ukloni zla i obmane koje im pripadaju, označeno je sa, Polomiću palice jarma njihova, i izbaviću ih iz ruke onih kojima služe; palice jarma njihovog označavaju uživanja zla od ljubavi prema sebi i svetu, što ih drži kao sluge, i što od njih pravi sluge, to su obmane, jer one čine da oni služe zlima.

Kod Zaharije;

223

28 Nego će usjev biti miran, vinova loza će nositi plod svoj, i zemlja će rađati rod svoj; govorite istinu jedan drugom, sudite pravo i mirno na vratima svojim; i ljubite istinu i mir (VIII, 12,16,1,19).

Oni se nazivaju plodom mira kod kojih postoji povezanost istine i dobra; i pošto se označavaju plodom mira, stoga se kaže vinova će loza nositi plod svoj, i zemlja će rađati rod svoj. Lozom koja nosi plod svoj, označava se da će istine stvarati dobro, a zemljom koja će davati rod svoj, označava se da će dobro stvarati istine; jer vinova loza označava crkvu u pogledu istine, ili istine crkve, a zemlja označava crkvu u pogledu dobra, ili dobro crkve, dok plod označava stvaranje istine. Nebom, koje će davati rosu svoju, označava se oplođavanje dobra, i umnožavanje istine. Povezivanje istine i dobra dalje se opisuje sa, Govorite istinu jedan drugom, sudite mirno i pravo na vratia svojim; ljubite istinu i mir. Istinom se označava istina; suditi mirno, i pravo, označava povezivanje ove istine/s dobrom.

Kod Davida:

29 Jehova će govoriti mir narodu svojemu u svecima svojim, i onima koji se obraćaju srcem k njemu. Milost i istina srešće se, pravda i mir poljubiće se (Psalam LXXXV, 8,10).

Da Jehova govori mir Svom narodu i Svojim svetima, označava da će ih učiti, i povezati sa Sobom dobrom i istinama u njima; mirom se označavaju oba povezivanja; narodom se označavaju oni koji su u istinama od dobra; a svecima oni koji su u dobru pomoću istina; da ovi neće imati , posle toga, zla od obmane, i obmane od zla, označeno je onima koji se obraćaju srcem k Njemu (koji se neće vratuiti bezumlju, po Daničiću). Oba se povezivanja dalje opisuju sa, Milost i istina srešće se; pravda i mir poljubiće se. Milost tu označava uklanjanje obmana, zbog čega će primati istine; a pravda označava uklanjanje zala, zbog čega će primati dobra. Otuda se vidi šta je označeno sa, pravda i istina će se poljubiti.

Kod Isaije:

30 Kako su krasne na gorama noge onoga koji nosi dobre glase, koji oglašuje mir, koji javlja dobro, oglašuje spasenje, govori Sionu: Car Tvoj caruje (LII, 7).

224

Ove se stvari kažu o Gospodu, a mirom se ovde označava Gospod Sam, a otuda i nebo za one koji su povezani s Njim. Nositi dobre glase, označava besediti te stvari; i pošto se ta povezanost ostvaruje preko ljubavi, pominje se nošenje dobrih glasova na gorama, kao i govorom Sionu; gore označavaju ovde, kao i gore, dobro ljubavi ka Gospodu; a Sion označava crkvu u kojoj je to dobro; dok je Gospod označen sa, Car caruje ( Bog caruje, u Daničićevom prevodu). Zato što se povezanost istine i dobra, koja je posledica povezanosti sa Gospodom, označava mirom, stoga se kaže, Koji oglašuje mir, koji javlja dobro, i oglašuje spasenje. Javljati dobro označava povezanost s Njim preko dobra, a oglašavati spasenje označava povezanost s Njim preko istina i života u skladu s njima, jer se tako postiže spasenje.

Kod istoga:

31 Ali on bi ranjen za naše prijestupe, izbijen za naša bezakonja, kar bješe na njemu našega mira radi, i ranom njegovom mi se iscijelismo (LIII, 5).

Ove se stvari kažu o Gospodu, o Kojemu ovo poglavlje jasno govori, a ovim se rečima opisuju iskušenja koja je podneo u svetu kako bi potčinio paklove, i doveo u red sve stvari tamo kao i u nebesima. Ta teška iskušenja označena su time što je bio proboden za naša nezakonja, i ranjem za naše nepravde, i kaznu za naš mir On je podnio; spasenje se označava sa, Bi ranjen za naše prijestupe. Mirom se ovde, stoga, označava nebo i večni život za one koji su povezani s Njim; jer se ljudska rasa ne bi mogla spasiti, da Gospod nije doveo u red sve stvari u nebesima i u paklovima, i u isto vreme proslavio Svoje Ljudsko, što je uspeo preko iskušenja koja je podnio u Svom Ljudskom.

Kod Jeremije:

32 Evo ja ću ga iscijeliti i zdravlje mu dati, iscijeliću ih i pokazaću im obilje mira, i istine; biće mi milo ime i hvala i slava u svijeh nacija na zemlji koji će čuti za sve dobro koje ću im učiniti; i uplašiće se i drhtati radi svega dobra i radi svega mira što ću im dati (XXXIII, 6,9).

Ove se stvari govore o Gospodu, da će On izbaviti od zala i obmana one koji su povezani s Njim. Izbaviti od zala i obmana označeno je sa, Evo ja ću ga iscijeliti i zdravlje mu dati; jer isceliti duhovno, to je biti oslobođen zala i obmana, a pošto to čini Gospod pomoću istina, to se kaže, Pokazaću mu obilje mira i istine; da se nacijama zemaljskim označavaju oni koji su u zlima

225

i obmanama, o kojima se kaže, jer će se uplašiti i drhtati radi svega dobra i radi svega mira što ću im dati.

Kod Davida:

33 Otkupiće dušu moju u miru (Učiniće, te će duša moja biti mirna) od onijeh koji napadaju na me (Psalam LV, 18).

Sa otkupiti dušu u miru, označava se izbavljenje preko povezanosti sa Gospodom, a sa, od onijeh koji me napadaju (od onijeh koji mi se približavaju), što označava uklanjanje zala i obmana.

Kod Ageja:

34 Slava će ovoga poslednjega doma biti veća od onoga prvoga; i postaviću mir na ovome mjestu (II, 9).

Domom Božijim se označava crkva; a pređašnjim domom, crkva koja je bila pre Gospodovog dolaska; poslednji dom označava crkvu koja je bila posle Njegovog dolaska; slavom se označava Božanska istina u pređašnjoj i potonjoj crkvi; a mirom koji će On dati na ovome mestu, ili u crkvi, označavaju se sve one stvari koje su označene mirom, o kome se govorilo gore, a koje vidi.

Kod Davida:

35 Ištite mir Jerusalimu; neka bude mir (dobro) onima koji ljube tebe! Neka bude mir oko zidova tvojih, i čestitost u dvorima tvojim! Radi braće svoje, prijatelja svojih govorim: mir ti! (Psalam CXXII, 6-9).

Jerusalimom se ne označava Jerusalim, nego crkva u pogledu doktrine i bogoštovanja; mirom se označava sve u doktrini i bogoštovanju, jer kada su ovi poreklom iz neba, to jest, iz neba od Gospoda, tada su od mira i u miru, po čemu se jasno pokazuje šta je označeno sa, Ištite mir Jerusalimu, a pošto se oni koji su u tome miru nazivaju narod mirni, to se kaže i, Neka bude mir (neka bude dobro) onima koji ljube tebe, to jest, koji ljube doktrinu i bogoštovanje crkve. Sa, neka bude mir oko zidova tvojih, i mir u dvorima tvojim, označava, u spoljašnjem i unutrašnjem čoveku; jer spoljašnji čovek , sa stvarima koje su u njemu, sa prirodnim znanjima i uživanjima, je kao zidine i utvrđenja za unutrašnjeg čoveka , jer je to izvana, ili ispred toga, i jer ga štiti; a unutrašnji čovek, sa stvarima koje su u njemu, koje su istine i

226

duhovna dobra, je kao dvorac ili kuća, jer je unutar spoljašnjeg; stoga je spoljašnji čovek označen zidovima, a njegove unutašnje stvari dvorovima. Tako je svuda u Reči. Radi braće svoje, i prijatelja svojih, označava radi onih koji su u dobrima i istinama a odvojeno od osoba, to označava dobra i istine. (Da su ove označene braćom i prijateljima u Reči, može se videti, br. 10490, i gore, br. 47. Domom Jehove Boga našega označava se crkva u kojoj su te stvari.)

Kod istoga:

36 Slavi, Jerusalime, Jehovu! hvali Boga svojega, Sione! Ograđuje međe tvoje mirom, nasićava te jedre pšenice (Psalam CXLVII, 12,14).

Jerusalimom i Sionom označava se crkva, - Jerusalimom crkva u pogledu istina doktrine, a Sionom crkva u pogledu dobara ljubavi; Imenom Jehovinim, koje Sion treba da hvali (slavi), označava se svo bogoštovanje od dobra ljubavi; koji ograđuje međe tvoje mirom, označava sve stvari neba i crkve, jer međa označava sve njegove stvari, pošto je međa ili poslednje sve stvari u skupini (vidi br. 634,5897,9905,10335,10548). Nasićava te jedre pšenice, označava sa svakim dobro, ljubavi i s mudrošću, jer jedro označava dobro ljubavi, posebno istine neba, i mudrosti iz toga (br. 3941,7605).

Kod istoga:

Blagosloviće te Jehova sa Siona, i gledaćeš dobro Jerusalimsko u sve dane života svojega; i vidjećeš sinove u sinova svojih, mir Izrailju (Psalam CXXVIII, 5,6).

Sionom i Jerusalimom označava se, kao gore, crkva u pogledu dobara ljubavi i u pogledu istina doktrine; to što je rekao, Blagosloviće te Jehova sa Siona, označava blagoslov od dobra ljubavi, jer Sion označava crkvu u pogledu dobra ljubavi; i pošto od toga dobra postoji i proističe svako dobro i istina doktrine, stoga se kaže, Gledaćeš dobro Jerusalimsko, i sinove sinova svojih; sinovi sinova označavaju istine doktrine, i njihovo umnožavanje kroz večnost. Zato što su sve ove stvari od Gospoda, i kroz mir koji je od Njega, stoga se zaključuje sa, da bi vidio mir Izrailju, gde Izrailj označava one kod kojih je crkva.

Kod istoga:

227

38 U Salemu je stan Božiji, i naselje njegovo na Sionu. Ondje je polomio krilate strijele luku, štiti i mač i rat (Psalam LXXVI, 2,3).

Jerusalim se ovde naziva Sionom, jer se Sionom označava mir, a po čemu je i Jerusalm dobio ime. Razlog da je dobio takvo ime je to, što mir označava one stvari koje su ukratko gore pomenute, na koje se odnose.

Stanom (šatorom) Božijim, koji je u njemu, označava se crkva koja je sastavljena od tih stvari; Njegovim naseljem u Sionu, označava se dobro ljubavi, jer Gospod boravi u njemu, i otuda daje istine, i čini da rađaju plod i da se umnožavaju; i pošto mir isto tako označava da više nema borbi zla i obmane protivu dobra i istine, ili razdora ili rata u duhovnom smislu, stoga se kaže, Ondje je polomio strijele luku, štit i mač i rat, kojim se označava rasipanje svake borbe obmana doktrine protivu dobra i istine uopšte, rasipanje svega razdora. Od mira, i Jerusalim se naziva Salomim (grad mira) (Jer. XIII, 19), i zbog toga je Mekhisedek , koji je bio sveštenik Svevišnjega, bio car Salema (Postanje XIV, 18); čime je Gospod bio predstavljen; kao što se vidi kod Davida, gde je napisano,

Ti si sveštenik zauvijek po redu Melhisedekovu (Psalam CX, 4).

Kod Isaije:

40 Radujte se Jerusalimu i veselite se u njemu svi koji ga ljubite; jer ćete sati sise od utjehe njegove i nasitićete se; saćete i naslađivati se u svjetlosti slave njegove . Jer gle, ja ću kao rijeku dovesti k njemu mir i slavu nacija kao potok bujan, pa ćete sati; i bićete nošeni na rukama (grudima) i milovani na koljenima (LXVI, 10-12).

Jerusalimom se i ovde, kao i gore, označava crkva u pogledu doktrine ili, što je isto, doktrine crkve; o ovoj poslednjoj se kaže, Radujte se Jerusalimu, i veselite se u njemu svi koji ga ljubite, a o doktrini se kaže, Jer ćete sati (sisati) od utjehe njegove i nasitićete se u svjetlosti slave njegove. Sisama utehe označava se Božansko dobro, a svetlošću slave, Božanska istina od koje je izvedena doktrina. Da će tih stvari biti u obilju zbog povezanosti s Gospodom, označeno je sa, Jer gle, ja ću kao rijeku dovesti njemu slavu nacija kao rijeku i kao potok bujan, i slavu nacija , pa ćete sati; gde mir označava povezanost sa Gospodom; slava nacija , povezanost dobra i istine iz toga; sati, označava influks (upliv) od Gospoda; ljubav, ,preko koje se ostvaruje povezanost sa Gospodom, označava se sa, Bićete nošeni na

228

rukama (grudima) i milovani na koljenima; na rukama označava duhovnu ljubav, a kolena nebesku ljubav, a biti nošen i milovan označava večnu sreću zbog povezansioti. (Da grudi ozačavaju duhovnu ljubav, kao i prsa, može se videti gore, br. 65; da kolena označavaju bračnu ljubav, a otuda i nebesku ljubav, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 3021,4280,5950-5062. Da slava označava Božansku istinu, i inteligenciju i mudrost od nje, može se videti gore, br. 33,288,345; i da nacije označavaju one koji su u dobru ljubavi, a odvojeno od osoba, dobra ljubavi, može se videti gore, br. 175,331; otuda slava nacija označava prave istine od dobra ljubavi, stoga od njihove povezanosti.)

Kod istoga:

Djelo Jehovino je mir: i što će pravda učiniti biće spokoj i bezbrižnost do vijeka; i moj će narod počivati u mirnu stanu i u šatorima pouzdanijem, na prebivalištima tihim (XXXII, 17,18).

Mir se naziva delom Jehovinim, jer je on samo od Gospoda, i sve što postoji snagom mira od Gospoda je kod onih koji su povezani s Gospodom, pa se nazivaju delom Jehovinim; otuda se kaže, djelo Jehovino je mir. Delo pravde označava dobro povezanosti s istinom, u kojemu je mir; jer se delo u Reči odnosi na istinu, pravda na dobro, a spokoj na mir. Pouzdanje za uvek označava da neće biti napada i straha od zala i obmana. Otuda se vidi šta je označeno sa, Moj će narod počivati u mirnu stanu i u šatorima nasilje se više neće čuti u zemlji tvojoj, i na prebivalištima tihim, naime, da su u nebu gde je Gospod, pa stoga u dobru ljubavi i bogoštovanja bez napada od paklova, a stoga u uživanjima ljubavi i u prijatnostima istine. Stan mirni označava nebo gde je Gospod; pouzdani šatori označavaju dobra ljubavi i bogoštovanja bez napada od zala i obmana iz pakla; tiha prebivališta označavaju uživanje dobra, i prijatnost istine. (Da šatori označavaju dobra ljubavi i bogoštovanja, može se vidjeti, br. 414,1102,2145,2152,3321,3391.4391,10545).

Kod istoga:

41 Mjesto mjedi donijeću zlata, i mjesto gvožđa donijeću srebra, i mjesto kamenja gvožđa; i postaviću ti za upravu mir i za nastojnike pravdu . Nasilje se više neće čuti u zemlji tvojoj, ni pustošenje i potiranje na međama tvojim (LX, 17,18).

229

Predmet o kome se govori u ovome poglavlju je Gospodov dolazak, i novo nebo i nova crkva tada; a ovim se rečima označava da će biti duhovni, a ne prirodni kao pre, naime, biće duhovni oni koji su povezani s Gospodom kroz dobro ljubavi; i da više neće biti podele između spoljašnjeg i unutrašnjeg /čoveka/. Da će biti duhovni a ne prirodni kao pre, označava se sa, Umjesto mjedi donijeću zlato, umjesto gvožđa srebro, a umjesto kamena gvožđe; mjed, gvožđe, i kamenje označavaju stvari prirodne, a zlato, srebro i gvožđe umjesto onoga, označavaju stvari duhovne; zlato, duhovno dobro; srebro, istinu toga dobra; a gvožđe duhovno-prirodnu istinu. Da će Gospod vladati kroz dobro ljubavi, označeno je sa, Postaviću ti za nastojnike mir i za upravnike pravdu, gde nadstojnici označavaju carstvo, mir Gospoda, a pravda dobro od Njega. Da više neće biti nesloge između duhovnog i prirodnog čoveka, označeno je sa, Nasilje se više neće čuti u zemlji tvojoj, ni potiranje na međama tvojim; nasiljem se označava nesloga, a zemljom unutrašnji duhovni čovek, jer u njemu je crkva, koja je uopšte nazvana zemljom; sa, Neće više biti pustošenja i potiranja na međama tvojim, označava da više neće biti zala i obmna; a na tvojim međama, označava u prirodnom čoveku, jer se u tamšnjim stvarima završavaju duhovne stvari. Razlog da pustošenje i potiranje označavaju zla i obmane je to, što zla pustoše prirodnog čoveka, a obmane ga razaraju.

42 Zato što mir postoji kod onih koji su povezani dobrom i istinom sa Gospodom; a zato što zlo razara dobro, a obmana istinu, tako i mir, otuda sledi da nema mira kod onih koji su u zlima i obmanama. Ali izgleda kao da ima mira kod njih, kada su uspešni u svetu, i kad oni sami sebi izgledaju kao da su zadovoljnoga uma; ali taj mir je samo prividan u njihovim spoljašnjim delovima, dok unutra nisu u miru, jer misle o slavi i dobiti bez kraja, i u svojim umovma vole lukavstvo, prevaru, neprijateljstvo, osvetu, i mnoge slične stvari, koje, bez njihovog znanja, razdiru i proždiru unutrašnje delove njihovih umova, a tako isto i unutrašnje delove njihovih tela. Da je slučaj ovakav, jasno se vidi kod njih posle smrti, kada ulaze u svoje unutrašnje delove; a da se ta uživanja njihovih umova okreću u svoje suprotnosti, to je očito po onome što je pokazano u delu Nebo i Pakao (br. 485-490).

43 Da mir imaju samo oni koji su u dobru i istinama, da nemaju mir oni koji su u zlima i obmanama, vidi se iz sledećih odlomaka: Kod Isaije:

A bezbožnici su kao more uskolebano, koje se ne može umiriti, i voda njegova izmeće nečistotu i blato (LVII, 20,21).

230

Kod istoga:

Noge im trče na zlo i brze su na prolijevanje krvi prave; misli su njihove bezakonje; na putovima je njihovijem pustoš i rasap. Puta mirnoga ne znaju, i na putovima njihovijm nema pravde; načinili su sebi krive staze; ko god ide po njima, ne zna za mir (LIX, 7,8).

Kod Davida:

Dugo je živjela duša moja s onima koji mrze na mir; ali kad stanem govoriti, u njih je rat (Psalam CXX, 6,7).

Kod Jezekilja:

Proroci prelastiše narod moj govoreći: mir je, a mira ne bješe; i jedan ozida zid, a drugi ga namazaše krečem nevaljalijem. Proroci Izrailjevi vide utvare za mir, a mira nema (XIII, 10,16).

Kod Jeremije:

Jer od maloga do velkoga svi se dadoše na lakomstvo (lihvarenje), jer liječe rane kćeri naroda moga ovlaš govoreći: mir, mir, a mira nema (VIII, 10,11).

Kod istoga:

Vikaće pastiri i ridaće glavari od stada, jer će potrti Jehova pašu njihovu. I razvaliće se torovi od silnoga gnjeva Jehovinog (XXV, 36,37).

Kod Davida:

Nema zdrava mjesta na tijelu mojemu od gnjeva tvojega; nema mira u kostima mojim od grijeha mojega (Psalam XXXVIII, 3).

U Plaču:

44 Nasiti me gorčinom, opoji me pelinom. Udaljio si dušu moju od mira, zaboravih dobro (III, 15,17).

Pored drugih odlomaka. Zato što je mir u svom prvom poreklu od jedinstva Božaskog samoga i Božanskog Ljudskog u Gospodu, a otuda od Gospoda u Njegovoj povezaosti s nebom i sa crkvom, i u povezanosti dobra i istine sa

231

svakim u njima, stoga, je Sabat, koji je bio najvažniji reprezentativ crkve, bio tako nazvan po miru ili odmoru; a stoga je i Žrtva umirna bila zapoveđena.

(O čemu vidi Izlazak XXIV, 5; XXXII, 6; Levitska I, 3; Brojevi XV, 3,7,13; XXIX, 2,6,8,36). I stoga se reklo o Jehovi da je od žrtava paljenica, mirisao miris odmora (Izlazak XXIX,18,25,1; Levitska I, 9,13,17; II,2,9; VI, 1,21; Brojevi XV, 3,7,13; XXVIII, 6,8,13; XXIX,6,8,13,3).

Mirisom odmora označava se opažanje mira.

366. I da ubije jedan drugoga. Da ovo označava falsifikovanje ili zatiranje istina, pakazuje se iz značenja ubijanja, što označava iskorenjivanje istina; jer se ubijanjem u Reči označava duhovno ubijanje, to jest, ubijanje duhovnog dela čovekovoga ili njegove duše, što je ugasiti istine. Razlog da to, isto tako, označava falsifikovati, je to, što kada se istine falsifikuju, one se na taj način gase; jer se kroz falsifikovanje dolazi do različitog njihovog razumevanja, a istina je istina u skladu s njenim razumevanjem; jer ljubav i načelo koje vlada u čoveku, vuku i primenjuju sve stvari na sebe, čak i same istine; stoga, kada je ljubav zla, ili načelo lažno, tada su istine zaražene zlom ljubavi, to jest, falsifikovano je načelo, i tako ugašeno; to je stoga ono što je ovde označeno sa, i da ubija jedan drugoga. Da se ovo dešava kad nema dobra kod čoveka, a posebno kad nema dobra u doktrini njegove crkve, vidi se iz prethodnih reči, gde se kaže, I kad otvori drugi pečat, iziđe drugi konj riđ; i dade se onome što sjedi na njemu da uzme mir sa zemlje; čime se označava drugo stanje u crkvi, kada je razumevanje Reči razoreno u pogledu dobra, odakle potiču podele u crkvi (o čemu vidi gore, br. 361,364,365).

2 Da se razumevanje Reči ili, što je isto, razumevanje istine, razara onda kada nema dobra kod čoveka, to jest, kada nema ljubavi ka Gospodu i ljubavi prema bližnjem, može se videti gore (br. 365); jer je dobro u čoveku, ili što je isto, ljubav u njemu, vatra njegovog žvota, i istina u njemu, ili vera istine, je svetlost iz toga; pa stoga u skladu sa kvalitetom dobra ili kvalitetom ljubavi u njemu, takva je istina, ili vera istine u njemu. Otuda je očito da ako je čovek u zlu, ili u nekoj zloj ljubavi, on ne može biti u istini, ili u veri istine : jer je kvalitet te svetlosti koja izbija iz te vatre, svetlost onima koji su u paklu, koja je lažna svetlost, kao svetlost gorećega uglja, koja se menja u mrkli mrak kada do nje dopre svetlost neba. Takva je i svetlost koja se naziva prirodnom svetošću kod zlih, kada razmišljaju protivu stvari crkve.

232

3 Da će oni falsifikovati istine i tako ih ugasiti, označeno je ovako Gospodovim rečima kod Mateje:

Isus reče učenicima, I predaće brat brata na smrt, i otac sina; i ustaće djeca na roditelje, i pobiće ih (X, 21).

Roditeljima, braćom, decom, i prijateljima, ne označavaju se roditelji, braća, deca, rodbna, i prijatelji, niti učenicima učenici, nego dobra i istine crkve, isto tako i zla i obmane; i da će zla unišiti dobra, a obmane istine. (Da su takve stvari označene ovim imenima, vidi Nebeske Tajne, br. 10490).

367. I dade mu se mač veliki. Da ovo označava obmane, jasno se pokazuje iz značenja mača , što označava istinu koja se bori protivu obmane; a u obratnom smislu, označava obmanu koja se bori protivu istine, i njeno razaranje (vidi gore, br. 131); u ovome slučaju, obmanu koja se bori protivu istine, i koja je razara; jer, ubijaće jedan drugoga prethodi, čime se označava falsifikovanje i ugušivanje istina. U Reči se pominje mač, bodež, i dvosekli mač; mačem se označava borba uopšte; bodežom, borba istine od dobra i obamne od zla; bodežom, borba istine od dobra i obamne od zla; a dvoseklim mačem, borba istine od doktrine protivu obmane, i onoga što je lažno iz doktrine protivu istine; jer je mač za ruku, a dvosekli mač se kaže da izlazi iz usta (kao u Otkrovenju I, 16; II, 12,16; XIX, 15,22).

368. Stihovi 5,6. 5. I kad otvori treći pečat, čuh treću životinju gdje govori: dođi i vidi. Dođoh i vidjeh, i gle, konj vran, i onaj što sjeđaše na njemu imaše mjerila u ruci svojoj. 6. I čuh glas između četiri životinje gdje govori: oka pšenice za groš, i tri oke ječma za groš; a ulja i vina neće ni biti.

5. I kad otvori treći pečat, označava predskazivanje o daljim stanjima kod onih koji pripadaju crkvi gde je Reč; čuh treću životinju gdje govori, označava iz najdubljeg neba od Gospoda; dođi i vidi, označava pažnju i opažanje; Dođoh i vidjeh, i gle, konj vran, označava razumevanje Reči razoreno u pogledu istine; i onaj što sjeđaše na njemu imaše mjerila u ruci svojoj, označava ocenu istine iz Reči u tome stanju crkve. 6. I čuh glas između četiri životinje gdje govori: oka pšenice za groš, i tri oke ječma za groš, označava da oni ne mare za pravo dobro crkve, kao ni za pravu istinu crkve; a ulja i vina neće ni biti, označava da je proviđeno da unutrašnje ili duhovno značenje Reči ne bude povređeno ni u pogledu dobra ni u pogledu istine.

233

369. (s.5) I kad otvori treći pečat. Da ovo označava predskazivanje o daljim stanjima kod onih koji pripadaju crkvi gde je Reč, pokazuje se iz onoga što je rečeno gore (br. 351,352,361), jer se u ovome i sledećem poglavlju govori o stanju Hrišćanske Crkve, ili crkve gde je Reč, od njenog početka do njenoga kraja, ili od vremena Gospodovog dolaska sve do Poslednjeg Suda. Jer nova crkva, koja se naziva Hrišćanskom Crkvom, i koja je počela kroz Gospoda kad je On bio u svetu, a posle se proširila, opadala je postupno sve do sadašnjeg vremena, koje je njeno poslednje vreme, kada dolazi do suda. Predskazanja o ovim uzastopnim stanjima crkve ovde izlažu kao iz knjige, kroz razne predstave; ali treba primetiti da se ovakva predskazanja ne vide i ne čitaju u knjizi, posle otvaranja njenih pečata, nego se pokazuju kroz nebesa od Gospoda, pred anđelima najdubljeg neba; a bila su predstavljena u poslednjem nebu stvarima koje se izlažu o ovome poglavlju, naime, konjima raznih boja, a poslje zemljotresima, pomračenjima sunca i meseca, i padanjem zvezda na zemlju.

2 Međutim, ovo su bili izgledi pred anđelima poslednjeg neba, koji su označavali stvari koje su se čule i opažale u najdubljem nebu, gde nije bilo ovakvih izgleda; jer sve štogod da se čuje, misli, i opaža u najdubljem nebu od Gospoda, kada siđe kroz srednje nebo u poslednje, pretvara se u ovakve izglede; takve su misterije Božanske Mudrosti koje se pokazuju pred anđelima poslednjeg neba. Oni tamo, koji su inteligentni, opažaju ove misterije od korespondencija; ali najniži među njima ih ne opažaju, nego samo znaju, da su misterije u ovima, i više se ne raspituju; Jovan je bio u ovom poslednjem nebu kad je imao viziju . Ovo se pominje, kako bi se znalo kako je Reč napisana, naime, od takvih stvari kakve se vide i čuju u poslednjim nebesima, stoga od čistih korespondencija i predstava, a u svakoj od ovih leže skrivene nebrojene i beskonačne misterije Božanske Mudorsti.

370. I čuh treću životinju gdje govori. Da ovo označava iz najdubljeg neba od Gospoda, pokazano je u onome što je rečeno gore (br. 353 i 362), gde se objašnjavaju iste reči. Razlog da su četiri životinje, ili četiri heruvima, govorili jedan za drugim je to, što se ono što su rekli, razume iz onoga što je suprotno; jer prvi je heruvim bio kao lav, drugi kao tele, treći kao lice čoveka, a četvrti kao orao u letu; a lavom se označava moć (vidi gore, br. 278); teletom se označava dobro (br. 279), čovekom mudrost (br. 278), a orlom inteligencija (br. 281). Stoga, kad je prva životinja, koja je bila kao lav, govorila, opisivalo se prvo stanje onih koji pripadaju crkvi, da će u njoj biti borba od Božanske istine (kao što se može videti gore, br.

234

355-459); kad je govorila druga životinja, koja je bila kao tele, opisivalo se drugo stanje onih koji pripadaju crkvi, naime, da je dobro tada bilo razoreno (vidi br. 361-367), jer se teletom označava dobro crkve; kad je treća životinja govorila, koja je u licu bila kao čovek, opisivalo se treće stanje onih koji pripadaju crkvi, koje je bilo u tome da više nije bilo istine, jer nije bilo dobra, stoga, da više nije bilo ni malo mudrosti; jer sva mudrost dolazi od istine od dobra, a mudrost je označena čovekom; a kada je govorila četvrta životinja, koja je bila kao orao u letu, opisivalo se četvrto stanje onih koji pripadaju crkvi, naime, da su bili u zlima i obmanama, stoga ne u inteligenciji, jer se orlom označava inteligencija. Iz ovih se razmatranja vidi, da su četiri životinje govorile redom u skladu sa korespondencijama od onoga što je suprotno.

371. Dođi i vidi. Da ovo označava pažnju i opažanje, pokazuje se iz onoga što je gore objašnjeno, gde se nalaze slične reči (br. 354).

372. I gle, konj vran (crn). Da ovo označava razumevanje Reči razoreno u pogledu istine, pokazuje se iz značenja konja, koji označava razumevanje (vidi br. 355); i iz značenja vranog, što označava ono što nije istinito; tako se crnim konjem označava ono što nije istinito, jer belo označava ono što je istinito. Da se belim opisuje istina , i da je označava, može se videti gore (br. 196). Da se belim opisuje istina i da je označava je stoga što belo vodi poreklo od blistavosti svetlosti, a svetlost označava istinu; a razlog da se crnim opisuje ono što nije istinito je to, što crno vuče poreklo od mraka, ili od lišavanja svetlosti, ili od mraka, jer on nastaje tamo gde nema svetlosti, i označava neznanje istine. Da crni konj ovde označava razumevanje Reči u pogledu istine, vidi se iz značenja riđega konja o kome se govori gore, a što označava isto što i razoreno u pogledu dobra. I u crkvi, tokom vremena, dobro nestaje prvo, a posle istina, da bi na kraju sledilo zlo, a umesto istine obmana. Ovo se poslednje stanje crkve označava bledim konjem, što će se objasniti ubrzo.

2 Da vran (crn) označava ono što nije istinito, jasno je iz drugih odlomaka u Reči, gde se pominju; kao kod Miheja:

Zato će vam utvara biti noći, proricanje vaše tama; i sunce će zaći tijem prorocima i dan će im se smračiti (III, 6).

Prorocima, o kojima se ovde govori, označavaju se oni koji su u istinama doktrine, a odvojeno od osoba, istine doktrine; da će oni koji su označeni prorocima videti zla, a ono što je božansko kao obmanu, označeno je sa: Utvara noći biće vam tama; a tama će vam izgledati kao utvara (viđenje). Da neće znati ni dobro ni

235

istinu, označeno je sa, Sunce će zaći tijem prorocima, i dan će im se smračiti, gde sunce označava dobro ljubavi a dan, istinu vere, a smračiti se označava ne videti se i ne poznati se.

Kod Jezekilja:

3 I kad te ugasim, zastrijeću nebo, i zvijezde na njemu pomračiti, sunce ću zakloniti oblakom, i mjesec neće svijetljeti svjetlošću svojom (XXXII, 7).

Ove reči govore o Faraonu, caru Egipatskom, kojim se označava Znanje primenjeno na obmane, kao što je slučaj kada prirodni čovek uđe od nauka u duhovne stvari, a ne obrnuto. Na taj način, jer je to protivno redu, oni se uhvate obmana i potvrđuju ih kao da su istine. Da tada nema influksa (upliva) iz neba, označeno je sa, Zastrijeću nebo; a da neće biti poznavanja istine, označeno je sa, i zvijezde na njemu ću pomračiti, jer zvezde označavaju poznavanja istine; da zbog toga nema dobra ljubavi i istine vere, označeno je sa, Sunce ću zakloniti oblakom, i mesec neće svetliti svetlošću svojom, gde sunce označava dobro ljubavi, a mesec istinu vere. (Da je ovo označeno suncem i mesecem, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 116-125). Slične su stvari označene suncem, mesecem, i zvezdama, kod Joila:

Zemlja će se tresti pred njima; nebesa će se pokolebati, sunce će i mjesec pomrknuti i zvijezde će ustegnuti svjetlost svoju (II, 10; IV, 15).

I slične stvari u Apokalipsi:

I sunce posta crno ko vreća od kostrijeti, a mjesec posta kao krv (VI, 12).

Šta se označava posebno ovim stvarima, videće se na sledećim stranicama.

Kod Jezekilja:

4 U dan u koji siđe u grob, učinih žalost, pokrih bezdanu radi njega, i ustavih rijeke njezine, i velika voda stade, i rascvijelih za njim Livan, i sva drveta poljaska uvenuše za njim (XXXI, 15).

Ovde se govori o Asiriji, koja se upoređuje sa kedrom, dok Asirija ovde označava umovanje o istinama crkve od svoje vlasitite inteligencije, a kedar označava istinu duhovne crkve. Da će tako nestati sva poznavanja istine, a s njima i sve istine koje dolaze od dobra, i imaju svoju suštinu u njemu. Bezdan koji je pokriven iznad njega, i reke koje su zaustavljene, označavaju poznavanja istine, i intelegenciju iz toga; bezdan ili more, označava Znanje i saznajne funkcije, koje pripadaju

236

prirodnom čoveku, a reke označavaju stvari koje pripadaju inteligenciji; velika voda koja će se zaustaviti, označava istine, a veliki se u Reči kaže za dobro. Livan koji će se rascveliti za njim, i drveta poljaska koja će uvenuti za njim, označavaju da će istine crkve prestati da postoje, i da će njeno znanje biti bez opažanja istine; jer Livan, kao i kedar, označava crkvu u pogledu istine, pa stoga i istine crkve; a drveta poljska označavaju crkvu u pogled poznavanja istine, stoga i poznavanja istine crkve; drveta označavaju poznavanja sama, a polje crkvu: otuda se vidi da pomračiti Livan označava da neće više biti istine u crkvi.

U Plaču:

5 Nazireji njezini bjehu čistiji od snijega; a sad im je lice crnje od uglja; ne prepozanaju se na ulicama (IV, 7,8).

Niko ne zna šta ove reči označavaju, ako ne zna šta je predstavljeno Nazirejem.

Nazireji su predstavljali Gospoda kao Božansko Nebesko; a to je bilo zato što su sve uredbe crkve u to vreme predstavljale stvari koje su pripadale nebu i crkvi, to jest, Gospodu, jer su sve stvari neba i crkve od Gospoda; i zato što je Nazirej bio glavna predstava Gospoda , stoga se gornjim rečima označava da je svaka predstava Gospoda nestala. Prava predstava Gospoda se opisuje Nazirejem koji je belji od snega, i belji od mleka, kojim se izrazima označava predstava Božanske istine i Božanskog dobra u svom savršenstvu, gde se belo odnosi na istinu, a tako isto sneg; a belji se odnosi na dobro od istine, a tako isto i mleko. Da je svaka predstava Božanske istine nestala, opisuje se njihovim oblikom koji je postao crnji od uglja; oni se ne poznaju na ulicama; oblik označava kvalitet istine; crnilo to što se više ne pokazuje; ulice označavaju istine doktrine; a ne poznavati se na njima , označava da neće biti prepoznat od glavnih istina. Šta je dalje označeno Nazirejim, biće rečeno na drugome mestu.

Kod Jeremije:

6 Sva će zemlja opustjeti; ali je neću sasvijem zatrijeti. Za to će tužiti zemlja, i nebo će gore potamnjeti (IV, 27,28).

Sva će zemlja opustjeti, označava da će dobro i istina crkve nestati, gde zemlja označava crkvu; ali je neću sasvijem zatrti, označava da će nešto od dobra i istine ostati; za to će zemlja tužiti, označava slabost crkve zbog toga; nebo će gore potamnjeti, označava da više neće biti influksa (upliva) dobra i istine od Gospoda preko neba; jer se za nebo kaže da je potamnilo, kada se osećanje ili opažanje

237

istine više ne uliva od Gospoda preko neba; jer u crkvama, pre Gospodovog dolaska, koje su bile reprezentativne, nije bilo dobra i istine. Jer tužnjava je bila zbog tlačenja od starne neprijatelja, zbog smrti oca ili majke, ili drugih okolnosti; a tlačenje od neprijatelja označavalo je tlačenje od strane zala koja su iz pakla, dok se ocem i majkom označavala crkva u pogledu dobra i istine; pošto su ove stvari predstavljale tuženje kod njih, stoga su hodali u crnini.

Kod Davida:

7 Reći ću Bogu, stijeni mojoj: zašto si me zaboravio, zašto idem sjetan od pakosti neprijateljeve? (Psalam XLII, 9; XLIII, 2).

Kod istoga:

Bijah s oborenom glavom kao onaj koji za materom žali (Psalam XXXV, 14).

Kod istoga:

Zgrčio sam se i pogurio veoma, vas dan idem sjetan (Psalam XXXVIII, 6).

Kod Malahija:

Rekoste: Zalud je služiti Bogu, i kakva će mi biti korist da držimo što je naredio da se drži, i da hodimo žalosni pred Jehovom? (III, 14).

Kod Jeremije:

Satrven sam što je kći naroda mojega satrvena, u žalosti sam (VIII, 21).

Kći naroda označava crkvu.

Kod Jeremije:

Juda tuži, i vrata su mu žalosna; leže na zemlji u crno zavijeni; vika iz Jerusalima podiže se. Najveći između njih šalju najmanje po vodu; došavši na studence, ne nalaze vode, vraćaju se s praznijem sudovima svojim (XIV, 2,3).

Da crnina označava duhovno žaljenje uma zato što više nema istine u crkvi, vidi se iz pojedinosti u unutrašnjem smislu; jer se Judom označava crkva u pogledu osećanja dobra; a Jerusalimom, crkva u pogledu doktrine istine; vratima se označava primanje u nju. Da istine nema više u crkvi, opisuje se sa, najveći šalju najmanje po vodu i ne nalaze vode; vraćaju se s praznim sudovima; voda označava istine; studenci, one stvari koje ih sadrže, a to su doktrinarne stvari iz Reči, i Reč

238

sama, u kojoj oni više ne vide istine. Iz ovih se razmatranja vidi da crno i crna boja u Reči označavaju da više nema istine. Slično i tama, oblaci, magla, i mnoge stvari od kojih dolazi do tame; kao kod Joila:

Dan, kad je mrak i tama, dan, kad je oblak i magla (II, 2); i u drugim odlomcima.

373. Imaše mjerila u ruci svojoj. Da ovo označava ocenjivanje istine iz Reči u tome stanju crkve, jasno je iz značenja onoga koji sedi na konju, što označava Reč (vidi gore, br. 355,356,365); i iz značenja merila (vage) u njegovoj ruci, što označava ocenjivanje istine iz toga. Jer sva merila i tegovi pomenuti u Reči, označavaju ocenjivanje stvari o kojima se govori u pogledu dobra i istine, gde brojevi određuju ocenu kvaliteta i kvantiteta nečega; u ovom slučaju, mjrica pšenice za groš, a tri merice ječma za peni, što će se objasniti ubrzo. Bilo je nekoliko merila u reprezentativnoj crkvi, kao omer, homer, efa, vat, i in (o čemu vidi Nebeske Tajne, br. 10262), a pored toga imali su vage i i tegove kojima su merili i odmeravali, a ovi posebno označavaju ocenjivanje nečega u pogledu istine. Zbog toga su tegovi na vagama bili kamenovi, i napravljeni od kamena, jer se kamenom u Reči označavaju istine. Da su tegovi bili kamenje ili od kamena, vidi se iz Levitska XIX, 36; Zak. Ponov. XXV, 13; 2. Samuilova, XIV, 26; Isa. XXXIV, 11; Zah. IV, 10. Da kamenovi u Reči označavaju istine, može se videti, br. 643,3720,5426,10376. Ovde, stoga, merilom u ruci onoga koji je sedeo na konju, označava se ocenjivanje istine iz Reči.

2 Da se onima koji su sedeli na konjima, ne samo na belom, nego i na riđem, vranom i bledom, označava Reč, a konjima, u skladu s bojama, označava njeno razumevanje ; riđim konjem razumevanje Reči razoreno u pogledu dobra, a vranim konjem razumevanje Reči razorene u pogledu istine – bilo je pokazano gore. Ali pošto se ne može lako shvatiti da onaj koji sedi na konjima označava Reč, tako da zbog toga što su riđi i vrani označavaju istinu, stoga će se objasniti kakav je ovo slučaj. Reč u sebi je sama Božanska istina, ali njeno razumevanje je u skladu sa stanjem čoveka koji je čita; čovek koji nije u dobru, ne opaža nikakvo dobro u njoj, a koji nije u istini, ne vidi istinu u njoj; razlog za ovo, stoga, nije u Reči, nego u onome koji je čita. Otuda se vidi da onaj koji sedi na konju ipak označava Reč, iako sami konji označavaju razumevanje Reči razoreno u pogledu dobra i istine. Da onaj koji sedi na belom konju označava Reč, jasno se pokazuje u Apokalipsi (XIX, 13), gde se kaže:

239

Ime onoga koji sjeđaše na tome konju bješe Riječ Božija.

3 Da se merilom ili vagom označava ocenjivanje, ali isto tako i pravedno raspoređivanje, koje se izvodi pomoću istina, jasno je kod Danila:

Pismo se pokaza na zidu pred Valtazarom carem Vavilonskim dok pijaše iz zlatnijeh i srebrnijeh čaša koje pripadaju hramu Jerusalimskom; Mene, Mene, Tekel, Ufarsim, to jest, izbrojen, izbrojen, izmjeren, podijeljen. A ovo je tumačenje tih riječi: Mene, Bog je izbrojao tvoje carstvo, i svršio ga. Tekel: izmjeren si na mjerilu, i našlo se da ti nedostaje; Ufarsim: carstvo je podijeljeno, i dato Međanima i Persijancima (V, 25-28).

Ovom se istorijskom stvari, u unutrašnjem smislu, opisuje profanacija dobra i istine, što je označeno Vavilonom, a Valtazarom i carem Vavilonskim, i carem u Reči, označava se isto što i nacijom ili carstvom samim nad kojim on vlada. Profanacija dobra i istine crkve označeno je pijenjem iz zlatnih i srebrnih čaša koje su pripadale Jerusalimskom hramu, a u isto vreme i hvaljenjem bogova od zlata, srebra, mjedi, gvožđa, drveta, i kamena (pomenutih u stihu 4). Zlatnim i srebrenim posudama iz Jerusalimskoga hrama označava se dobro i istina neba i crkve; zlatom dobro, a srebrom istina; a hvaljenjem bogova od zlata, srebra, mjedi, gvožđa, drveta, i kamena, označava se idolatrijsko bogoštovanje bez ičega unutrašnjeg, kakvo postoji kod onih koji su predstavljeni Vavilonom. Da nema crkve kod ovakvih osoba, jer nema ništa od dobra i istine crkve u njima, označeno je pisanjem iz neba; jer se sa, izbrojan, izbrojan označava ispitivanje u pogledu dobra i istine; a sa biti izmeren na merilu, označava se ocenjivanje prema kvalitetu, i sud; a sa biti podeljen, označava se rasipanje, iskorenjivanje, i razdvajanje od dobra i istine crkve; a carstvom se označava crkva; otuda se vidi da se sa biti izmeren na merilu ili vagi, označava ocenjivanje njenoga kvaliteta. (Da podeliti označava razagnati, iskoreniti, i razdvojiti od dobra i istine, može se videti, br. 4424,6360,6361,9093.) Razlog da carstvo označava istinu je to što je Gospodovo carstvo tamo gde je crkva, stoga tamo gde su oni koji pripadaju crkvi, a koji se nizivaju sinovima carstva (Mateja VIII, 12; XIII, 38).

Kod Isaije:

4 Ko je izmjerio vodu grstima (šakom) i nebesa premjerio pedljem, i ko je mjerom izmjerio prah zemaljski, i gore izmjerio na mjerila i bregove na vagu ? (XL, 12).

240

Ovde se merilima opisuje pravedno raspoređivanje i procjenjivanje svih stvari u nebu i u crkvi, u skladu sa kvalitetom dobra i istine. Merila su ovde, šaka, pedalj, vaga i merilo; vodom se označava istina; nebesima, unutrašnje duhovne istine i dobra; prah zemaljski, spoljašnje ili prirodne istine i dobra neba i crkve; gorama, dobra ljubavi; bregovima, dobra ljubavi ka bližnjem; a njihovim merenjem, procenjivanje i raspoređivanje prema njihovom kvalitetu. Da su ove stvari označene tim rečima, ne može se znati bez poznavanja korespondencija.

5 Pošto su pravedno procenjivanje i ispitivanje dobra i istine označeni u Reči merama, stoga je bilo zapoveđeno da merila moraju biti prava, a ne lažna, kod Mojsija:

Ne činite nepravde u sudu, ni mjerom za dužinu, ni mjerom za težinu, ni mjeroma za stvari koje se sipaju. Mjerila neka su vam prava, efa prava, in prav, kamenje pravo (Levitska XI, 35,36);

stoga se pravda , kao i ocenjivanje i ispitivanje ljudi u pogledu dobra i istine, svuda u Reči izražava vagama, merilima, efom, okom, omerom, gomerom, i inom (kao kod Jova VI, 2; XXI, 6); a nepravda se izražava vagama i merilima koji su prevara i obmana (kao kod Osije XII, 7: Amosa VIII, 5; Miheja VI, 11).

374. (s. 6) Oka pšenice za groš; a tri oke ječma za groš. Da se ovim označava da oni ne mare za prave dobra crkve, ni za pravu istinu, vidi se iz značenja mere, što je mera za pšenicu i ječam kod Grka, a što označava kvalitet ocenjivanja, jer se merama u Reči, kao što je rečeno u članku gore, označava kvalitet nečega u pogledu dobra i istine. Od značenja pšenice, koja označava dobro crkve uopšte, a o čemu ćemo govoriti ubrzo; iz značenja ječma, koji označava istinu iz toga dobra, i iz značenja groša, koji je cena kojom je ocenjeno, a što označava kao da za to ne mare. Razlog je to što se riđim konjem, o kome se govori gore, označava razumevanje Reči koje je razoreno u pogledu dobra, a vranim konjem, razumevanje Reči razoreno u pogledu istine (vidi gore, br. 364, i 372); a kada je razumevanje Reči u pogeldu dobra i istine razoreno, tada se smatra da pravo dobro i prava istina ne vrede ništa. Razlog da se kaže da vredi groš je to, što se neki novac mora pomenuti, kako bi se to izrazilo u smislu slova. Jer se kaže da je vaga bila u ruci onoga koji je sedeo na konju, i da je on merio pšenicu i ječam, tako da je taj novčić, koji je bio najmanji, uzet kao cena; i pošto nije bilo više razumevanja Reči u pogledu dobra i istine, stoga se grošem, u duhovnom smislu, ovde označava da se tom cenom pokazuje da oni ne mare za istinu i dobro.

241

2 Razlog da se kaže merica pšenice i tri merice ječma je to, što se brojem jedan označava dobro, a sa tri istine. A sa jedan, kad se kaže za dobro, označava ono što je savršeno, pa stoga i ono što je pravo; a sa tri, kad se kaže za istine, označava se ono što je puno, stoga i ono što je pravo; otuda merica pšenice, i tri merice ječma, označavaju pravo dobro i pravu istinu crkve. Razlog da pšenica označava dobro, a ječam njegovu istinu, jer sve stvari u polju označavaju stvari crkve; a sve stvari u polju, kao što su usevi raznih vrsta, služe za hranu; a stvari koje su hrana a služe ishrani tela, označavaju, u duhovnom smislu, stvari koje hrane dušu ili um, koje se sve odnose na dobro ljubavi, i istinu vere; otuda osobito pšenica i ječam imaju takvo značenje, jer se od njih pravi hleb. (Da hrana svake vrste označava duhovnu hranu, stoga stvari koje se odnose na znanje, inteligenciju, i mudrost, stoga na dobro i istinu od kojih ove dolaze, može se videti, br. 3114.4450,8562,9003; o hlebu uopšte, u malom delu o Novom Jerusalimu, br. 218; da polje označava crkvu, br. 2971,3766,9139. ) Da pšenica i ječam označavaju ovakve stvari, je zbog korespondencije, kao što se može videti po stvarima koje se pokazuju u duhovnom svetu, gde su svi izgledi (predstave) korespondencije. Doline, polja, usevi svih vrsta, kao i hlebovi, tamo se pokazuju; otuda se zna da korespondiraju, pa stoga i da imaju značenje u skladu sa korespondencijama.

3 Da pšenica i ječam označavaju dobro i istinu crkve, pšenica njeno dobro, a ječam istinu, vidi se iz odlomaka u Reči gde se pominju, kao u sledećim. Kod Jeremije:

Jehova koji rasija Izrailj, skupiće ga, i čuvaće ga kao stado svoje. Jer iskupi Jehova Jakova, i izbavi ga iz ruku jačega od njega. I doći će i pjevaće na visini Sionskoj, i steći će se k dobru Jehovinom, ka pšenici, k vinu i k ulju, k jaganjcima i teocima; i duša će im biti kao vrt zaliven (XXXI, 10-12).

Ovde se govori o podizanju nove crkve. Izrailjem i Jakovom označava se ta nova crkva; Izrailjem duhovna unutrašnja, a Jakovom unutrašnja i spoljašnja. Podizanje se označava sa, Jer iskupi Jehova Jakova, i čuva ga kao stado svoje, oslobodi Jakova iz ruku jačega od njega. Otkupljivanjem se označava obnova (kao šo se može videti gore, br. 328); a iz ruku jačega od njega, označava se od zla i obmane koji su nad njim ranije vladali; njihova unutrašnja radost, ili radost srca, koja potiče od nebeskoga dobra i istine iz njega, označava se sa, i doći će i pjevaće na visini Sionskoj, i steći će se k dobru Jehovinom, ka pšenici, k vinu, i k ulju, k jaganjcima i k teocima . Pjevati na visini Sionskoj označava unutrašnju nebesku radost, ili onakvu kakva postoji u Gospodovom nebeskom carstvu, gde pevati označava radost (vidi gore, br. 326); visina označava ono što je unutrašnje, a Sion nebesko carstvo.

242

Pšenica označava dobro prirodnog čoveka; novo vino, njegovu istinu; ulje, dobro duhovnog čoveka; sinovi stada i krda (jaganjci i teoci) označavaju prirodne istine; a pošto označavaju ove, nazivaju se dobrom Jehovinim. Da otuda imaju inteligencuiju i mudrost, označeno je sa, duša će im biti kao vrt zaliven; jer se u Reči vrtom označava inteligencija, a biti zaliven označava neprestano rasti; da se pšenica, novo vino, ulje, sinovi stada i krda (jaganjci i teoci) ovde ne označavaju, jasno je, jer se kaže da je Jehova iskupio Jakova, i da će njihova duša postati vrt zaliven.

Kod Joila:

4 Opustje polje, tuži zemlja; jer je potrveno žito, usahlo vino, nestalo ulja. Stidite se ratari, ridajte viniogradari, pšenice radi i vina radi, jer propade žetva na njivi (I, 10-12).

Ove se stvari ne govore o polju i njegovoj neplodnosti, nego o crkvi i njenom pustošenju; stoga se poljem, zemljom, žitom, novim vinom, i uljem, ne označavaju ove stvari, nego se poljem i zemljom označava crkva; poljem, crkva u pogledu primanja i porasta istine i dobra, a zemljom, u pogledu nacije u njoj; žito, dobra svake vrste u prirodnom čoveku; novim vinom, istina u prirodnom čoveku; uljem, dobro unutrašnjeg čoveka; a ratarima koji se stide, i vinogradarima koji ridaju, pšenice i ječma radi, označavaju se oni koji pripadaju crkvi, dok se pšeniom i ječmom označavaju njeno dobro i istina; žetvom na njivi, koja je propala, označava se bogoštovanje od njih /p.p: od stvari koje u predstvljene propalom žetvom/.

Kod Jeremije:

5 Zatirači će doći na sva visoka mjesta u pustinji; jer će mač Jehovin proždirati od jednoga kraja zemlje do drugoga, neće biti mira ni na jednom tijelu. Sijaće pšenicu, a trnje će žeti (XII, 12,13).

I ove se stvari kažu o crkvi i njenom pustošenju. Visokim mestima, gde će potirači doći, označava se da će svo dobro ljubavi prema bližnnjem nestati zbog zala i obmana; bregovi u Reči označavaju gde je dobro ljubavi prema bližnjem, a u apstraktnom smislu, to dobro samo. Da pustinja označava gde ono više ne postoji, jer više nema istine; a potirači označavaju zla i obmane zbog kojih nestaju dobro i istina. Mačem Jehovinom, koji proždire od jednoga do drugoga kraja zemlje, označava se obmana koja razara, od jednoga do drugoga kraja zemlje, označavaju se sve stvari crkve. Neće biti mira nijednom tijelu, označava da više nema mira zbog vladavine zla i obmane; sa, sijaće pšenicu, a trnje će žeti, označava se da će

243

umesto dobra istine biti zlo obmane, gde pšenica označava dobra istine, a trnje zla obamne.

Kod istoga:

6 Ismailo, koji je bio carskoga roda, ubi Godoliju, kojega car Vavilonski učini knezom zamaljskim, i sve Judejce koji bijahu s jim, i Haldejce, kao i ljude iz Sihema, iz Siloma, i iz Samarije; ali među njima nađe se deset ljudi koji rekoše Ismailu: nemoj nas pogubiti, jer imamo sakriveno blago u polju, pšenice i jačma i ulja i meda. I ostavi ih, i ne pobi ih s braćom njihovom (XLI, 1-8).

Ovim istorijskim izjavama, u unutrašnjem smislu, opisuje se osuda onih koji profanišu svete stvari; zato što se Godolijom, kojega je car Vavilonski postavio knezom zemaljskim, i Judejcima koji su bili s njim, kao i Haldejcima, i ljudima iz Sihema i Siloma, i iz Samarije, označavaju oni koji profanišu, a u apstraktnom smislu, profanaciju svake vrste. Je car Vavilonski označava profanaciju dobra i istine, njihova osuda je označena time što su pogubljeni, čime se označava biti pogubljen duhovno (vidi br. 315); ali sa deset ljudi koji su rekli Ismailu, nemoj nas pogubiti, jer imamo sakriveno blago u polju, pšenice i ječma i ulja i meda, označavaju se oni koji ne profanišu svete stvari crkve, jer iznutra imaju dobro i istinu; jer oni koji profanišu, i nemaju ništa od dobra ili istine, nego to imaju samo izvana kada govore i besede; dok oni koji ne profanišu, ti imaju dobro i istinu iznutra, i to je označeno time što kažu, da imaju skriveno blago u polju, pšenice, ječma, ulja i meda: pšenica i ječam označavaju dobra i istine spoljašnjeg čoveka, ulje dobra unutrašnjeg čoveka, a med, uživanje u ovima; deset ljudi označavaju sve one koji odgovaraju tome opisu, gde broj deset označava sve ljude i sve stvari; time što se on /Godolija/ uzdržao i nije ih pogubio, označava se da nisu profanisali, pa stoga ni osuđeni; Ismailom su predstavljeni oni koji su u pravim istinama crkve; ovo je isto tako označeno semenom carstva (carskim rodom), jer je bio toga roda. Ovakve se stvari nalaze u ovim istorijskim izjavama, jer i istorijski delovi Reči sadrže unutrašnji smislao isto tao i proročki dijelovi.

Kod Mojsija:

7 Jer Jehova Bog tvoj uvešće te sada u dobru zemlju, u zemlju u kojoj ima dosta potoka i izvora i jezera, što izviru po dolinama i po brdima; u zemlju izobilnu pšenicom i ječmom i vinovom lozom i smokvama i šipcima, zemlju izobilnu maslinom, od koje biva ulje, i medom (Zak. Ponov. VIII, 7,8).

244

U smislu slova ovako se opisuje zemlja Hananska, ali u duhovnom smislu opisuje se Gospodova crkva, koja je označena zemljom Hananskom u skladu s ovim smislom; i tu se nabrajaju sve vrste dobra i istine koje pripadaju crkvi. Razlog da se zemlja naziva zemljom potoka je to što vode reke označavaju doktrinarne stvari istine, a izvorima i jezerima što izviru po dolinama i brdima, označavaju se unutrašnje i spoljašnje istine iz Reči; izvorima unutrašnje istine, a jezerima spoljašnje istine. Za ove se poslednje kaže da izviru iz doline, jer dolina označava ono što je nisko i spoljašnje, gde su takve istine; a za one se prve kaže za da izviru iz brda, jer brdo označava ono što je visočije i unutrašnje, gde su takve istine. Zemljom pšenice i ječma, i vinove loze i smokvinim drvetom, i šipka, označava se crkva u pogledu dobra i istine svake vrste; pšenica i ječam označavaju dobro i istine nebeskoga porekla; a vinova loza i smokvino drvo, dobro i istinu duhovnoga porekla; a šipak, poznavanja dobra i istine. A zemljom ulja i meda, označava se crkva u pogledu doba ljubavi i njegovo uživanje. Onaj ko ne zna duhovni smisao Reči, veruje prosto da se ovim rečima opisuje Hananska zemlja, u kome bi slučaju Reč bila samo prirodna a ne duhovna, dok je Reč svuda duhovna u svom unutrašnjem; a vidi se da je duhovna kada se pod gornjim rečima razumeju duhovne stvari, naime, dobra i istine svake vrste. Ali šta se posebno označava rekama, izvorima, jezerima, dolinom, brdom, vinovom lozom, smokvinim drvetom, šipkom, maslinom, uljem, i medom, pokazano je u Tajnama Nebeskim, gde bi navođenje svih odlomaka bilo odviše dugo; ali nekoliko takvih je bilo istaknuto, i biće istaknuto, u ovome delu Objašnjenja Apokalipse; oni se mogu videti na određenim mestima.

Kod Jova:

8 Ako sam jeo roda zemlje bez srebra i dosađivao duši gospodara njezinijeh, mjesto pšenice neka mi rađa trnje, i mjesto ječma kukolj (XXXI, 38-40).

Jesti roda zemlje bez novaca (srebra), znači usvajati dobro crkve bez istine, gde zemlja označava crkvu, a novac istinu; dosađivati duši gospodara, označava učiniti da nestane duhovnog života. Mjeso pšenice neka mi rađa trnje, a mjesto ječma kukolj, označava da se zlo smatra dobrom, a obmana istinom; pšenica označava dobro, trnje zlo, jačam istinu, a kukolj obmanu; jer se dobro može steći samo pomoću istina.

Kod Isaije:

9 Jer čuh od Jehove Gospoda nad vojskama pogibao određenu svoj zemlji. Ore li orač svaki dan da posije, ili brazdi li i povlači njivu svoju? Kad poravni ozgo, ne

245

sije li grahor i kim, i ne meće li pšenicu na najbolje mjesto, i ječam na zgodno mjesto, i krupnik na njegovo mjesto? I Bog ga njegov uči i upućuje kako će raditi (XXVIII, 22,24-26).

Ovim se rečima, u duhovnom smislu, opisuje crkva kod Jevrejske i Izrailjske nacije, da je sasvim razorena, i da ne vredi učiti i znati Reč, ali da se dobro i istina iz nje mogu primenjivati u životne svrhe; i samo se otuda, i nikako drugačije, može primiti inteligencija od Gospoda. Da je crkva kod te nacije bila sasvim razorena, označeno je sa, Čuh od Jehove Gospoda nad vojskama pogibao određenu svoj zemlji, gde pogibao, koja je određena, označava celu crkvu, to jest, sve njezino; da ne vredi učiti i znati Reč, označeno je sa, Ore li orač svaki dan posije, ili brazdi li i povlači njivu svoju? Ore li posije svaki dan, označava učiti, a povlačiti zemlju označava spremati u memoriju. Da dobro i istina Reči treba da se primenjuju u životne svrhe, označava se sa, Kad poravni ozgo, ne meće li grahor i kim, i ne meće li pšenicu na najbolje mjesto, a ječam na zgodno mjesto, i krupnik na njegovo mjesto? Kad je poravnio ozgo zemlju, i posejao grahor i kim, označava kada ga je Reč pripremila; spremati pšenicu na najbolje mesto, ječam na zgodno mesto, a krupnik na njegovo mesto, označava primeniti dobro i istinu za neku korist u životu; pšenica označava dobro, ječam istinu, a krupnik poznavanja; da se samo otuda stiče inteligencija od Gospoda, označeno je sa, I Bog ga njegov uči i upućuje kako će raditi; sud označava inteligenciju, a njegov ga Bog uči, označava da je to od Gospoda.

Kod Mojsija:

10 Jehova ga vođaše na visine zemaljske da jede rod poljski, i davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena, maslo od krava i mlijeko od ovaca s pretilinom od jaganjaca i ovnova Vasanskih i jaraca, sa srcem zrna pšeničnih; i pio si vino, krv od grožđa (Zak. Ponov. XXXII, 12-14).

Ovo se kaže o Drevnoj Crkvi koju je Gospod podigao posle potopa, koja je bila u inteligenciji i mudrosti, jer je bila u dobru ljubavi prema bližnjem i u veri iz ove. Njihova mudrost i inteligencija od Gospoda, označena je sa, Jehova ga vođaše na visine zemaljske da jede rod poljski; nebeska i duhovna dobra koja se primaju preko istina, opisuju se sa, I davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena, maslo od krava, i mlijeko od ovaca s pretilinom od jaganjaca i ovnova Vasanskih i jaraca, sa srcem zrna pšeninih; i pio si vino, krv od grožđa; pšenica ovde označava sve dobro uopšte, a krv od grožđa, kao i čisto vino, označava svu istinu iz toga .

246

Kod Davida:

11 O, kad bi narod moj slušao mene, i sinovi Izrailjevi hodali putovima mojim! Hranio bih ih najboljom pšenicom, i medom bih ih iz kamena sitio (Psalam LXXXI, 13,14,16).

Najboljom pšenicom i medom iz kamena, kojim bi bili hranjeni i zasićeni, označavaju se dobra svake vrste, počev od nebeskog dobra i uživanja u njemu od Gospoda; jer se najboljom označava nebesko dobro; pšenicom, dobro svake vrste; medom, uživanje dobra; a kamenom, Gospod. Da će imati sve ovo, ako žive u skladu Gospodovim zapovestima, označeno je time što se kaže, O kad bi narod moj slušao mene, i sinovi Izraljevi hodali putovima mojim, putevi u Reči označavaju istine, a isto tako i zapovesti, a hodati označava živeti.

Kod istoga:

11 Slavi, Jerusalime, Jehovu, hvali Boga svojega, Sione, jer on utvrđuje prijevornice tvoje, blagosilja sinove tvoje u tebi. Ograđuje međe tvoje mirom, nasićava te jedre pšenice (Psalam CXLVII, 12-14).

Jerusalimom i Sionom označava se crkva, Jerusalimom, crkva u pogledu istina doktrine, a Sionom crkva u pogledu dobara ljubavi; koji ograđuje međe tvoje mirom, označavaju se stvari neba i crkve, jer međa označava sve te stvari; Nasićava te jedre pšenice, označava, svakim dobro ljubavi i mudrošću, gde jedra označava dobro ljubavi, a pšenica sve stvari iz njega /iz doba ljubavi/, koja pošto su od dobra, ona su i dobra; pošto su označene ove stvari, stoga se kaže, nasićava te jedrom pšenicom.

Kod Osije:

13 Jehova reče, idi opet, ljubi ženu koju ljubi ljubavnik a on čini preljubu, kao što Jehova ljubi sinove Izrailjeve, a oni gledaju za tuđim bogovima i ljube žbanove vinske. I kupih je za petanaest sikala srebra i gomor i po ječma (III, 1,2). Ovim je predstavljana Jevrejska i Izrailjska crkva u pogledu doktrine i bogoštovanja, naime, da su ispraznim predanjima falsifikovali sve stari Reči, iako joj se klanjaju kao svetoj. Žena koju ljubi njen kljubavnik, a koji je prorok trebao da ljubi, označava takvu crkvu, gde je žena crkva, a biti ljubljen od njenog milosnika i biti preljubočinica, označava falsifikovanje istine i preljubo

instvo dobra; kao što Jehova ljubi sinove Izrailjeve, koji gledaju za tuđim bogovima, označava obmane doktrine i zla bogoštovanja, pošto su ove stvari označene tuđim

247

bogovima; voleti žbanove vinske, označava Reč samo u smislu slova, jer vino označava istine doktrine iz Reči, gde grožđe označava dobro od kojih su istine, a žban označava ono što ga sadrži, stoga poslednji smisao Pisma, koji je smisao slova, koji oni primenjuju na vlastita zla i obmane; da ju je kupio za penaest sikala srebra, označava vrlo malu cenu, jer petanaest označava malo; gomor i po ječma označava malo dobra i istine, što je skoro kao ništa.

Kod Mateja:

14 Jovan reče o Isusu: On će vas krštavati Duhom Svetijem i ognjem; Njemu je lopata u ruci; on će otrijebiti gumno svoje i skupiće pšenicu u žitnicu svoju, a pljevu će sažeći ognjem vječnijem (III, 11,12).

Krstiti Svetim Duhom i ognjem, označava obnoviti crkvu, i preporoditi čoveka crkve pomoću Božanske istine i Božanskog dobra; krstiti označava obnoviti i preporoditi; Sveti Duh, Božansku istinu koja proizlazi od Gospoda; a oganj, Božansko dobro Njegove Božanske ljubavi; pšenicom koju će se skupiti u žitnicu i plevom koju će spaliti večnim ognjem, označavaju se dobro svake vrste, koje je nebeskoga porekla, da će biti sačuvano za večnost, to jest, oni koji su u tome dobru; a označava i obmanu svake vrste, koja je paklenskog porekla, koja će biti razorena, stoga, označava one koji su u njoj; a pošto se pominju pšenica, žitnica, i pleva, a pominje se i gumno i raspršivanje; raspršivanjem se označava razdvajanje, a gumnom, mesto gde se razdvaja. Kod istoga:

15 Isusu reče, Carstvo nebesko je kao čovjek koji posija dobro sjeme u polju svojemu. A kad ljudi pospaše, dođe njegov neprijatelj i posija kukolj po pšenici, pa otide. A kad niče usjev i rod donese, onda se pokaza kukolj. Tada dođoše sluge domaćinove i rekoše mu: Gospodaru, nijesi li ti dobro sjeme sijao na svojoj njivi? Otkuda dakle kukolj? A on im reče: neprijatelj čovjekov to učini. A sluge mu rekoše: hoćeš li, dakle, da idemo da ga počupamo? A on reče: ne, da ne bi, čupajući kukolj, počupali zajedno s njim i pšenicu. Ostavite neka raste zajedno do žetve; a u vrijeme žetve, reći ću žeteocima: saberite najprije kukolj, i svežite ga u snoplje da ga sažežem; a pšenicu svezite u žitnicu moju (XIII,24-30).

Na šta se odnose ove reči, lako se vidi iz duhovnog smisla, jer su sve pojedinosti ovde korespondencije; jer kad je bio u svetu, Gospod je govorio u čistim korespondencijama, jer je to dolazilo od Božanskog. Ovde se radi o Poslednjem Sudu, kada će dobri biti odvojeni od zlih, pa će dobri doći u nebo, a zli u pakao. Dobro seme u njivi, koje je čovek posejao, označava istine crkve koje su od dobra; njiva označava crkvu, gde su semenke; sejanje označava influks (upliv) i primanje,

248

pa stoga i poučavanje; čovek, koji je posejao seme, označava Gospoda kroz Reč, u kojoj su sve istine crkve; njegov neprijatelj, koji dolazi i seje kukolj dok čovek spava, a onda ode, označava da se kod prirodnog čoveka obmane od zla ulivaju iz pakla, i primaju; jer spavanje označava prirodni život bez duhovnog (kao što se može videti gore, br. 187); neprijatelj označava pakao, a kukolj označava zla od obmane. Šta označavaju mali delovi sve do kraja, vidi se iz onoga što je navedeno u malome delu o Poslednjem Sudu (br. 70); jer se odnose na misterije koje su tamo otkrivene; ovde samo treba reći, da pšenica označava dobro od istine, a otuda i one koji su u dobru pomoću istine; i da se kukoljem označava zlo od obmane, a otuda i oni koji su u zlu zbog obmana. Da se ove stvari govore o Poslednjem Sudu, jasno je iz onoga što sledi u istom poglavlju, gde se kaže:

Onaj koji sije dobro sjeme Sin je čovječiji; njiva je svijet; sjeme su sinovi carstva; kukolj su sinovi zloga; neprijaelj je đavo; žetva je svršetak doba (stihovi 38,39); svršetak vremena označava poslednje vreme crkve, kada dolazi do suda. Iz ovih odlomaka navedenih iz Reči, vidi se da se pšenicom označava dobro crkve uopšte, a ječmom njena istina.

375. Gledaj da ne povrijediš ulje i vino ( Daničić-Karadžićev prevod: A ulja i vina neće ni biti.) Da ovo označava, da je proviđeno da unutrašnji ili duhovni smisao Reči ne bude povređen, ni u pogledu dobra ni u pogledu istine, jasno je iz značenja ulja koje označava dobro ljubavi, o čemu ćemo ubrzo govoriti; iz značenja vina, koje označava istinu od dobra, jer svako dobro ima svoju vlastitu istinu, ili svaka istina je od dobra, stoga je u skladu sa kvalitetom dobra kakva je istina; i iz značenja povrediti, što označava naneti nečemu povredu. Da se ovde unutrašnji ili duhovni smisao Reči u pogledu dobra i istine posebno označava uljem i vinom, jasno je iz toga što se pšenicom i ječmom označava dobro i istina crkve uopšte, stoga, i oni koji su u smislu slova Reči; jer su dobra i istine, koje su u tome smislu Reči, dobra i istine uopšte, jer smisao slova uključuje duhovni smisao, pa stoga i duhovna dobra i istine; stoga pšenica i ječam označavaju dobra istine crkve uopšte, koje pripadaju smislu slova Reči; dok ulje i vino označavaju dobra i istine unutrašnjeg ili duhovnog smisla Reči. Ove poslednje su unutrašnja dobra i istine, a prethodne spoljašnja.

2 Da ima unutrašnjih i spoljašnjih dobara i istina, pa su prethodna u duhovnom ili unutrašnjem čoveku, a potonja u prirodnom ili spoljašnjem, vidi se iz onoga što je rečeno i pokazano u delu Nebo i Pakao, naime, da postoje tri

249

neba, i da je najdublje ili treće nebo u najdubljim dobrima i istinama, ili u onima koje su u trećem stepenu; i da je srednje ili drugo nebo u nižim dobrima i istinama, ili onima drugoga stepena; i da je prvo ili poslednje nebo u poslednjim dobrima i istinama, ili onima koje su prvoga stepena. Poslednja dobra i istine, ili ona koja su prvoga stepena, su ona koja ostaju u smislu slova Reči; stoga oni koji ostaju u tome smislu, a otuda oblikuju doktrinu za sebe, i žive u skladu s njom, ti su u poslednjim dobrima i istinama. Ovi, pošto ne vide unutrašnje stvari, jer nisu čisto duhovni kao anđeli viših neba, nego su duhovno-prirodni, ti su ipak u nebu, ali u poslednjem, zato što dobra i istine koje su izveli iz smisla slova Reči, i koje su kod njih, sadrže u sebi unutrašnja dobra i istine koje pripadaju duhovnom smislu Reči, jer im korespondiraju, pa preko korespondencija čine jedno.

3 Na primer: Onaj ko veruje iz smisla slova Reči, da se Bog gnevi, da osuđuje, i baca u pakao one koji žive zlim životom, iako ovo u sebi nije istina, jer se Bog nikad ne gnevi, niti osuđuje bilo koga, ili baca u pakao; ipak, ove istine, kod onih koji žive dobrim životom, i koji veruju tako jer Reči u slovu tako kažu, te Gospod prima jer je stvarna istina unutra skrivena u njima, što je očigledno pred unutrašnjim anđelima, iako ljudi sami to ne vide. A neka i ovo posluži kao primer: Onaj ko veruje da će dugo živeti jer poštuje oca i majku, prema zapovesti Desetorečja, i ako ih zbog toga voli i živi dobrim životom, on je primljen slično onome koji je znao stvarnu istinu, jer on ne zna da se ocem i majkom, u najvišem smislu, označavaju Gospod i Njegovo carstvo; ocem, Gospod, a majkom, Njegovo carstvo; i da se dugim životom označava sreća u večnosti. Isti je sučaj u hiljadu drugih prilika. Ove se stvari pominju kako bi se znalo da šta se označava spoljašnjim i unutrašnjim dobrima i istinama, to jest, onima koje pripadaju smislu slova Reči; dok se uljem i vinom označavaju unutrašnja dobra i istine, to jest, one koje su u duhovnom smislu Reči.

4 Razlog da pšenica i ječam označavaju spoljašnja dobra i istine, ili dobra i istine smisla slova Reči je to što su oni poljska žetva i ne služe za hranu sve dok se od njih ne napravi hleb, a hleb u Reči označava unutrašnja dobra, stoga , pšenica i ječam označavaju one stvari od kojih se prave dobra, a takve su stvari dobra i istina smisla slova Reči. A da ulje i vino označavaju unutrašnja dobra, koja pripadaju unutrašnjem ili duhovnom smislu Reči, vidi se iz njihovog značenja u Reči, kao što će biti jasno u onome što sledi. Razlog da se ne sme naneti povreda ovima je to što se ona ne smiju profanisati, jer ako se prvo znaju i veruju a posle odriču, ili ako je život suprotan njima, ona su profanisana; a profanisati unutrašnja dobra i istine je povezati se s nebom, a u isto vreme i s paklom, što sasvim

250

uništava duhovni život; jer dobra i istine koje se veruju, ostaju, a tako isto zla i obmane na svome mestu ako se odriču ili životom koji je njima suprotan. Stoga tada postoji povezanost dobra i istine neba sa zlima i obmanama pakla, koji se ne mogu razdvojiti, nego se mogu samo raskinuti, a kada se raskinu, sve se uništava u duhovnom životu. Otuda profanatori posle smrti nisu duhovi u ljudskom obliku, kao što su drugi, nego su same fantazije, i sebi izgledaju da se pokreću tu i tamo bez ikakve misli; i na kraju oni se odvajaju od drugih, i bacaju u najniži od svih paklova; a pošto nemaju ljudskog oblika kao drugi duhovi, oni se više ne nazivaju on ili ona, nego to, to jest, ne čovek; ali više se može videti o profanaciji dobra i istine u Nauku Novoga Jerusalima (br. 160,172).

5 Pošto takva sudbina čeka one koji profanišu unutrašnja dobra i istine neba i crkve, stoga se unutrašnji ili duhovni smisao Reči nije otvorio Jevrejima, jer da se bio otvorio, oni bi ga bili profanisali; a ne otvara se ni Hrišćanima, jer da se otvori, oni bi ga profanisali. Otuda to da je i od prethodnih do potonjih bilo sakriveno da postoji unutrašnji ili duhovni smisao u smislu slova, koji je prirodni smisao Reči.I kako bi ostali u neznanju o njemu, bilo je proviđeno da se nauk o korespondencijama , koji je bio glavno znanje kod drevnih, izgubi tako da nauk o korepondencijama ostane potpuno nepoznat, pa stoga i priroda duhovnog smisla Reči. Jer Reč je napisana u čistim korespondencijama, stoga bez ovoga znanja, priroda duhovnoga smisla se ne bi mogla znati. Ovo je bilo proviđeno od Gospoda, kako prava dobra i istine same, u kojima su najviša nebesa, ne bi bile profanisane.

6 Ali, razlog da se unutrašnji ili duhovnii smisao Reči danas otvara je to, što je Gospod završio Poslednji Sud, pa su stoga sve stvari u nebesima i u paklovima dovedene u red, tako da je proviđeno od Gospoda da ne može da dođe do profanacija. Da će unutrašnji ili duhovni smisao Reči biti otvoren posle Poslednjeg Suda, Gospod je predskazao u Otkrovenju (o čemu vidi malo delo o Bijelom Konju), da povreda neće niti naneta unutrašnjem ili duhovnom smislu Reči, označeno je time što su Gospodove haljine bile podeljene među vojnicima, ali ne i dolama, koja je bila bez šava, izatkana od vrha cela (Jovan XIX, 23,24). Jer se Gospodovim haljinama označava Reč; haljinama, koje su bile podeljene, označava se Reč u slovu; dolamom, Reč u unutrašnjem smislu; a vojnicima, oni koji su se borili za dobra i istine crkve. Da su takve osobe označene vojnicima, može se videti gore (br. 64, na kraju); a da haljine u Reči označavaju istine koje pokrivaju dobro, i da Gospodove haljine označavaju Božansku istinu, stoga Reč (vidi gore, br. 64,195).

7 Da ulje označava dobro ljubavi, posebno se vidi po tome što je pomazanje usvojeno među sinovima Izrailjevim, ili u njihovoj crkvi, a koje se izvodilo uljem; jer

251

sve su stvari u njoj bile posvećivane, a kada su bile posvećene, nazivale su se svetima, kao oltar i posude na njemu, šator od sastanka i sve stvari u njemu, isto tako i oni koji su postavljeni da budu sveštenici, kao i njihove haljine, a onda i proroci, a kasnije i carevi. Svako može da vidi da ulje samo ne posvećuje, nego ono što je označeno uljem, a to je dobro ljubavi prema Gospodu od Gospoda; ovo je označeno uljem; kada su, stoga, osobe bile posvećivane uljem, od toga trenutka postale bi reprezentativne, jer ulje čini da ta osoba predstavlja Gospoda, i dobro ljubavi od Njega, to jest, dobro ljubavi ka Gospodu od Gospoda, što je suštinsko sveto neba i crkve, preko čega se uliva sve Božansko. Otuda su stvari neba i crkve, koje se nazivaju duhovnim stvarima, svete srazmerno tome koliko sadrže ovoga.

8 Razlog da se uljem uvodilo u reprezentaciju svetosti je ovo: Gospod sam kao Božansko Ljudsko je Pomazanik Jehovin, jer je u Njemu, od začeća, bilo suštinsko Božansko dobro Božanske ljubavi, pa je stoga Njegovo Ljudsko bilo suštinska Božanska istina kada je On bio u svetu, i posle, zbog sjedinjenja sa suštinskim Božanskim u Sebi, učinio je da i ona postane Božansko dobro Božanske ljubavi; i zato što su sve stvari crkve predstavljale Božanske stvari od Gospoda, a u najvišem smislu, Gospoda Samoga - jer je crkva, koja je bila ustanovljena među sinovima Izrailjevim, bila reprezentativna crkva – stoga je ulje, kojim je označeno Božansko dobro Božanske ljubavi, korišćeno da se uvodi u reprezentacije; a poslije su osobe ili stvari,koje bi bile pomazane, smatrane svetima, ne da je u njima samima bila svetost, nego da je svetost tako bila predstavljena u nebu, dok su bogoštovali.

9 Ova su razmatranja navedena kako bi se znalo da ulje označava dobro ljubavi; ali da bi se to bolje videlo, objasniću svaku pojedinu stvar redom, naime: /1/ Da u su u drevna vremana uljem pomazivali kamenje koje je bilo postavljeno za spomen.

/2/ tako isto i ratna oružja, kao oklopi i štitovi.

/3/ Kasnije da su pomazivali oltar i sve njegove posude, kao i šator od sastanka i sve u njemu.

/4/ Isto tako i one koji su postavljani za sveštenike, i njihove haljne.

/5/ A isto tako i proroke.

/6/ A posle i careve koji su se onda nazivali pomazanicima.

/7/ Da je bio običaj pomazati sebe i druge uljem, kako bi se posvedočila radost uma i dobra volja.

252

/8/ Da se otuda vidi da ulje u Reči označava dobro; ulje svetosti koje se pripremalo za pomazivanje tih stvari koje su se koristile u bogosluženju crkve, označava Božanasko dobro Božanske ljubavi; a ulje uopšte, dobro i njegovo uživanje.

Da su pomazivali kamenje koje je postavljano za spomen, vidi se u knjizi Postanka:

I usta Jakov ujutro rano, i uze kamen što bješe metnuo sebi pod glavu, i utvrdi ga za spomen, i preli ga uljem. I prozva ono mjesto Vetilj. I reče: ako Bog bude sa mnom i sačuva me na putu kojim idem i da mi hljeba da jedem i odijela da se oblačim, i ako se vratim u dom oca mojega, ovaj će kamen koji sam postavio za spomen, biti dom Božiji (XXVIII, 18-22).

10 Razlog da su kemenovi bili pomazivani je bilo to, što je kamenje označavalo istine, a istine bez dobra nemaju duhovnog života, to jest, nemaju života od Božanskog; ali kad su bili pomzani uljem, tada su pregdtavljali istine od dobra, a u najvišem smislu, Božansku istinu koja proističe od Gospodovog Božanskog dobra, koje se tada nazivalo Stijenom Izrailjevom. Sami kamenovi postavljani za spomen, smatrani su svetima, i tako se razvio običaj kod drevnih da se postavljaju spomenici , a posle i u njihovim hramovima. Tada, pošto je kamen koji je postavio Jakov bio posvećen na repezentativan način, stoga je Jakov dao ime tome mestu Vetilj, i rekao da to mesto treba da postane dom Božiji; Vetilj označava dom Božiji, a dom Božiji označava crkvu u pogledu dobra , a u najvišem smislu, Gosopoda kao Njegovo Božansko Ljudsko (Jovan II, 19-22). (Ostalo se može naći objašnjeno u Tajnama Nebeskim. Osim toga, ima i spomenika postavljenih kod drevnih kao znak, kao svedočanstvo, i radi bogoštovanja, br. 3727; da su bili postavljani kao međe, 3727; da su kasnije korišćeni u bogosluženju, br. 4580; da su označavali, br. 4580,10643. Da kamenje označava istine, a Stena Izrailjeva označava Gospoda kao Božansku istinu, 643,1298,3720,6426, 9380,10376. Da je polivanje ulja po glavi spomenika, ili pomazivanje, rađeno da bi nešto bila reprezenatacija istine od dobra, i da bi se kasnije koristilo u bogoštovanju, br. 3728, 4090)

11 /II/ Da su pomazivali ratna oružja, kao oklope i štitove, vidi se kod Isaije:

Ustajte, knezovi, pomažite štitove! (XXI 5).

U drugoj knjizi Samuilovoj:

Tu je bačen štit junaka, štit Saulov, kao da nije pomazan uljem (I, 21).

253

Razlog da se oružje pomazivalo je to, što ono označava istine koje se bore protivu obmana; a istine od dobra su ono što ih nadvladava, a ne istine bez dobra; stoga su ratna oružja predstavljala istine pomoću kojih se Gospod Sam bori u čoveku, protivu obmana od zla iz pakla. (Da ratna oružja označavaju istine koje se bore protivu obmana, može se videti, br. 1788,2686, i gore, br. 131,367; a da ratovi uopšte označavaju duhovne borbe, br. 1664,2686,8273,8295; kao i neprijatelje, zla, i obmane, i uopšte paklove, br. 2851,8289,9314).

12 (III) Da su pomazivali oltar i sve posude, a isto tako i šator od sastanka i sve stvari u njemu, jasno je kod Mojsija:

Jehova reče Mojsiju: pomaži oltar, i posveti ga (Izlazak XXIX, 36).

Kod istoga:

Od toga načini ulje za sveto pomazanje, ulje najbolje vještinom apotekarskom, i tim pomaži šator od sastanka, i kovčeg svjedočanstva, i stolove i njihove posude, i svije

njak, i sve posude , i umovaonicu i podnožje njezino. Tako ćeš ih posvetiti, da budu svetinja nad svetinjama; i što ih se god dotakne, biće sveto (Izlazak XXX, 2-2; XL, 9-11; Levitska VIII, 10-12; Brojevi VII, 1).

Razlog da su posvećivali oltare, i šator od sastanka, sa svim stvarima u njemu, bio je da bi one predstavljale Božanske i svete stvari neba i crkve, stoga, svete stvari bogosluženja; a nisu ih mogle predstavljati da nisu bile osvećene nečim što označava dobro ljubavi, jer Božansko ulazi preko dobra ljubavi, i tako je prisutno i u bogosluženju, a bez toga, Božansko niti ulazi niti je prisutno. (Da je oltar bio posebna reprezentacija Gospoda, pa stoga i bogosluženja iz dobra ljubavi, može se videti, br. 2777,211,4480,9389,9714; i da je šator sa kovčegom bio posebna reprezentacija neba gde je Gospod, br. 9457,9481,9596,9784.)

(IV) Da su pomazivali one koje su postavljali za sveštenike, i njihove haljine, jasno je kod Mojsija:

Uzmi ulje pomazanja, i prolij ga po glavi Aronu, i tako ćeš ga pomazati (Izlazak XXIX, 7;XXX, 30).

Kod istoga:

I obuci Arona u svete haljine i pomaži ga i osveštaj ga, da mi vrši službu svešteničku. I sinovma njegovijem zapovijedi neka pristupe, i obuci im košulje, i

254

pomaži ih, kao što pomažeš oca njihova, da mi vrše službu svešteničku; i pomazanje njihovo biće im za vječno sveštenstvo od koljena do koljena (Izlazak XL, 13-15).

Kod istoga:

Mojsije izli ulje na glavu Aronovu, i pomaza ga i osveti ga. A poslije uze ulje pomazanja, i krv koja je bila na oltaru, i njom pokropi Arona, haljine njegove, i sinove njegove, i haljine sinova s njim; i posveti Arona, haljine njegove, i sinove njegove , haljine sinova s njim (Levitska VIII, 6,10,12,30).

Razlog da su Aron i njegovi sinovi bili pomazani, bilo je to što su predstavljali Gospoda kao Božansko dobro, i kao Božansku istinu iz toga dobra; Aron, Gospoda kao Božansko dobro, a njegovi sinovi, Gospoda kao Božansku istinu iz toga dobra; a uopšte, da bi sveštenstvo predstavljalo Gospoda u pogledu Njegovog dela spasenja. Razlog da su i njihove haljine bile pomazane (Izlazak XXIX, 29) bilo je to, što haljine predstavljaju duhovne stvari pokrivanja. (Da je Aron predstavljao Gospoda kao Božansko dobro, može se videti, br. 9806; da su njegovi sinovi predstavljali Gospoda kao Božansku istinu koja proizlazi od Božanskog dobra, br. 9807; da je sveštenstvo uopšte predstavljalo Gospoda u pogledu Njegovog dela spasenja, br. 9809; da su Aronove haljine i njegovi sinovi predstavljali duhovne stvari, br. 9814,9942,9952.)

Pošto se posvećivanje radi reprezentacije izvodilo pomazivanjem, a Aronom i njegovim sinovima su bili predstavljeni Gospod i ono što od Njega proističe, stoga su Aronu i njegovim sinovima bile davane svete stvari sinova Izrailjevih, koje su bile darovi Jehovi, i nazivali su se žrtve (ponude) podizane; pa se kaže da su pomazani, ili za pomazivanje, to jest, da su ti darovi reprezentacija ili radi reprezentacije Gospoda, i Božanskih stvari koje proizlaze od Njega; kao što se vidi iz sledećih odlomaka kod Mojsija:

Grudi što se obrću, i pleće što se podiže, uzeh od sinova Izrailjevih od svijeh njihovihe žrtava zahvalnijeh i dadoh svešteniku Aronu i sinovima njegovijem od dana kada ih dovede da vrše službu svešteničku zakonom vječnijem da uzimaju od sinova Izrailjevih (Levitska VII, 34-36).

A na drugome mestu kod istoga:

Još reče Jehova Aronu: evo, dajem ti i prinose svoje što se u vis podižu, između svijeh stvari koje posvećuju sinovi Izrailjevi dajem ih tebi radi pomazanja i

255

sinovima tvojim zakonom vječnim. To neka je tvoje od stvari posvećenih, koje se ne sažižu; svaki prinos njihov između svijeh darova za grijeh i svijeh prinosa za krivicu, koje mu donesu, svetinja nad svetinjama da je tvoja i sinova tvojijeh. U svetinji ga jedi, sve muškinje neka ga jede, sveta stvar da ti je.Tvoje su, dakle, žrtve darova njihovijeh koje se u vis podižu; i svaku žrtvu sinova Izrailjevih koja se obrće tebi dajem i sinovima tvojima i kćerima tvojima s tobom zakonom vječnim; ko je god čist u domu tvome, neka jede. Najbolje od ulja i najbolje od vina i žita, prinose koje daju Jehovi, tebi dajem. Sve zavjetovano Bogu u Izrailju, tvoje neka je. Što god otvara matericu između svakoga tijela koje prinesu Jehovi, i između ljudi i između stoke, tvoje da bude; ali prvenac čovječiji neka se otkupljuje; i prvenac od nečiste stoke neka se otkupljuje. Još reče Jehova Aronu: u zemlji njihovoj da nemaš našljedstva, ni dijela među njima da nemaš; ja sam dio tvoj i našljedstvo između sinova Izrailjevih (Brojevi XVIII, 8-20).

Iz ovih je razmatranja jasno da pomazanje označava reprezentaciju, jer su pomazanjem bili posvećeni i uvedeni u reprezentiranja; a time se označavalo da svako posvećivanje u svetost neba i crkve kroz dobro ljubavi dolazi od Gospoda, i da je dobro ljubavi od Gospoda kod njih; pošto je ovakav slučaj, to se kaže da je Jehova njegov deo i nasljedstvo.

15 (V) Da su pomazivali i proroke, jasno je iz prve knjige o Carevima:

Jehova reče Iliji: pomaži Azaila za cara nad Sirijom, a Jehu pomaži za cara nad Izrailjem; a Jelisija, sina Safatova, pomaži za proroka umjesto sebe (XIX, 15,16).

Kod Isaije:

Duh Gospoda Jehove je na meni, stoga me Jehova pomaza da javljam dobre glase krotkima (siromašnim) (LXI, 1.)

Razlog da su pomazivali proroke bio je taj, što su proroci predstavljali Gospoda u pogledu doktrine Božanske istine, stoga, u pogledu Reči; jer je Reč doktrina Božanske istine. (Da su proroci predstavjali pa stoga i označavali, doktrinu iz Reči, može se videti, br. 2534,7269; posebno Ilija i Jelisije, br. 2762,5247 na kraju, 9372). Da je Gospod kao Božansko Ljudsko bio predstavljen, stoga i pomazan od Jehove, Sam Gospod uči kod Luke (IV, 18-21).

16 (VI) Da su kasnije pomazivali careve, i da su se stoga nazivali pomazanicima Jehovinim, jasno je iz mnogih odlomaka u Reči (kao I Samuilova X, 1; XV, 1; XVI,

256

3,6; XXIV, 7,11 XXVI, 9,11,16,23; I o Carevima I, 34,35;XI, 15,16; Avakum III, 13; Psalam II, 2,6; XXVIII, 8; LXXXII, 1, 7 ; i na drugim mestima). Razlog da su carevi bili pomazivani je bio da predstavljaju Gospoda kao sud od Božanske istine; stoga su se carevima u Reči označavale Božanske istine (vidi gore, br. 31). Razlog da su se carevi nazivali pomazanicima Jehovinim, i zašto ih se nije smelo povrediti, bio je taj što je pomazanik Jehovin označavao Gospoda kao Božansko Ljudsko, iako se to, u smislu slova, odnosilo na cara koji je bio pomazan uljem; jer je Gospod, dok je bio u svetu, bio Božanska istina sama u pogledu Ljudskog, a bio je i Božansko dobro samo u pogledu samoga esse Svoga života, koje se kod čoveka naziva dušom od oca, jer je On bio začet od Jehove, a Jehova u Reči označava Božansko dobro Božanske ljubavi, koje je esse života svih, pa se otuda kaže da je samo Gospod pomazanik Jehovin u samoj suštini i u samome delu, jer je u njemu bilo Božansko dobro Božanske ljubavi, i Božansa istina koja proisiče od toga suštinskog dobra u Njegovom Ljudskom kad je bio u svetu. (Vidi gore, br. 63,20, 228, 303-305.) Ali, carevi zemaljski nisu bili pomazanici Jehovini; oni su se tako nazivali, jer su predstavljali Gospoda, koji je jedini bio pomazank Jehovin, pa je stoga bilo svetogrđe povrediti zemaljske careve zbog toga što su bili pomazani; naime, pomazivanje careva izvodilo se uljem, dok je pomazivanje Gospoda kao Božanskog Ljudskog dolazilo od Božanskog dobra samog Božanske ljubavi, koje je bilo označeno uljem , a pomazivanje je to predstavljalo; otuda se Gospod nazivao Mesijom ili Hristom, gde Mesija na jevrejskom jeziku označava pomazanika, a Hristos isto to na grčkom jeziku (Jovan I, 41; IV, 25).

17 Iz ovih se razmatranja vidi da kada se u Reči pomene pomazanik Jehovin, u reprezentativnom smislu, označava se Gospod. Kod Isaije:

Duh je Gospoda Jehove na meni; stoga me je Jehova pomazao da javljam dobre glase krotkima, posla me da zavijem ranjene u srcu, i da oglasim zarobljenima slobodu i sužnjima da će im se otvorii tamnica (LXI, 1).

Da je to Gospod kao Božansko Ljudsko, kojega je Jehova pomazao, jasno je kod Luke, gde to otvoreno Gospod izjavljuje ovim rečima:

Dadoše Isusu knjigu proroka Isaije, i otvorivši knjigu nađe mjesto gdje bješe napisano: Duh je Gospodnji na meni; za to me pomaza da javim jevanđelje siromasima; posla me da iscijelim skrušene u srcu; da propovijedim zarobljenima da će se otpustiti, i slijepima da će progledati; da otpustim sužnje; i da propovijedam prijatnu godinu Gospodnju. I zatvorivši knjigu, dade je slugi, pa

257

sjede; i svi u zbornici gledahu na nj; i poče im govoriti: danas se izvrši ovo pismo u ušima vašim (IV, 17-21).

Kod Danila:

Za to znaj i razumij, od kad izide riječ da se Jerusalim opet sazida do Pomazanika (Mesije) Vojvode biće sedam nedjelja, i šezdeset i dvije nedjelje da se opet izgrade ulice i zidovi (IX, 25).

Sazidati Jerusalim označava podignuti crkvu, gdje Jerusalim označava crkvu; Mesija Vojvoda, ili Pmazanik Jehovin, označava Gospoda kao Božansko Ljudsko.

Kod istoga:

18 Sedamdeset je nedjelja određeno da se zapečati utvara i proroštvo, i da se pomaže Sveti nad svetima (IX, 24).

Zapečatiti utvaru i proroštvo, označava završiti ono što je rečeno u Reči o Gospodu, ispuniti to, pomazati Svetog nad svetima, a to sve označava Gospodovo Božansko Ljudsko, u kojemu je Božansko dobro Božanske ljubavi, ili Jehova.

Isto tako, Gospod je označen pomazanikom Jehovinm u sledećim odlomcima. Kod Davida:

19 Ustaju carevi zemaljski, i knezovi se skupljaju protivu Gospoda i pomazanika njegova. Ja sam pomazao cara svojega na Sionu, na svetoj gori svojoj (Psalam II, 2,6).

Carevi zemaljski označavaju obmane, a knezovi označavaju zla koja su iz pakla, protivu kojih se Gospod borio kad je bio u svetu, a koje je pobedio i potčinio. Pomazanik Jehovin je Gospod kao Božansko Ljudsko od kojega se borio; Sion, sveta gora, na kojoj je prozvan pomazanikom kao car, je nebesko carstvo, koje je u dobru ljubavi; ovo je carstvo ono što je najdublje u nebu i najdublje u crkvi.

Kod istoga:

2 Nađoh Davida, slugu svojega; svetim ga uljem pomazah (Psalam LXXXIX, 20).

Ovde se Davidom, kao i na drugim mestima, označava Gospod (vidi gore, br. 205) sveto ulje kojim ga je Jehova pomaao, označava Božansko dobro Božanske ljubavi; da je Gospod ovde označen Davidom, vidi se iz svega što prethodi i što sledi, jer se kaže,

258

Govorio si u utvari Svetoga, rekavši: Pružiću na more ruku njegovu, i na rijeke desnicu njegovu. On će me zvati: ti si otac moj, Bog moj i grad spasenja mojega. I ja ću ga učiniti prvencem, višim od careva zemaljskih. Produljiću sjeme njegovo do vijeka, i prijesto njegov kao dane nebeske (stihovi 19,25-27,29; pored mnogih drugih odlomaka).

Slično na drugome mestu kod istoga:

Tu ću učiniti da uzraste rog Davidu, postaviću vidjelo pomazaniku njegovu. Neprijatelje ću njegove obući u sramotu; a na njemu će cvetati vijenac (kruna) njegov (CXXXII, 17,18).

I ovde se Davidom označava Gospod, što se vidi iz prethodnih stihova, u kojma se kaže,

Evo, čusmo da je u Jefremovoj zemlji; nađosmo ga na poljima šumskim ( Kirijat- Jarimskim). Uđimo u stan njegov, poklonimo se podnožju nogu njegovijeh. Sveštenici neka se tvoji obuku u pravdu, i sveci tvoji neka se raduju. Radi Davida sluge svojega nemoj odvratiti lica od pomazanika svojega (stihovi 6-8, i sledeći).

Iz ovoga se vidi da se ovde Gospod kao Božansko Ljudsko označava Davidom, pomazanikom Jehovinim.

Kod Jeremije:

21 Koji nas goniše po gorama, u pustinji nas zasjedaše . Disanje nozdrva naših, pomazanik Jehovin, uhvati se u jame njihove, za kojega se govorilo, Pod sjenom njegovom živjećemo među narodima (Plač 19,20).

Ovde, tako isto, pomazanikom Jehovinom označava se Gospod, jer se ovde govori o napadu na Božansku istinu od strane zala i obmana, što je označeno sa, goniše nas po gorama, i pustinji postavljahu zamke za nas; disanje nozdrva označava nebeski život sami, koji je od Gospoda (br. 9818).

22 Iz ovoga se može znati zašto je bilo svetogrđe povrediti pomazanika Jehovinog, kao što je jasno i iz Reči. Tako, u prvoj knjizi Samuilovoj:

David reče, Da neda Jehova da učinim to Gospodu mome, pomazaniku Jehovinom, i da stavim ruku svoju na njega, jer on je pomazanik Jehovin (XXIV, 6,10).

Ponovo:

259

I reče David onome koji posječe Saula: krv tvoja na tvoju glavu; jer tvoja usta svjedočiše na te govoreći: ja sam ubio pomazanika Jehovinog (I, 16).

I na drugome mestu:

Avisaj reče: da li toga radi neće poginuti Simej što je psovao pomazanika Jehovinog? (XIX, 21).

(Da je Simej stoga bio pogubljen po nalogu Solomonovu, može se videti u 1. o Carevima II, 36, do kraja.)

23 (VII) Da je bio običaj pomazati sebe i i druge uljem, da se posvedoči radost uma i dobra volja, jasno je iz sledećih odlomaka. Kod Amosa:

Koji pijete vino velikim čašama, i mažete se skupocenim uljima, a ne marite za polom Josifov (VI, 6).

Kod Miheja:

Ti ćeš cijediti masline, ali se nećeš namazati uljem (VI, 15), jer se nećeš veseliti.

Kod Mojsija:

Imaćeš maslina po svijem krajevima svojim, ali se nećeš namazati uljem, jer će opasti masline tvoje (Zak. Ponov. XVIII, 40).

Kod Isaije:

Da im dam nakit umjesto pepela, ulje radosti umjesto žalosti (LXV, 3)

Kod Davida:

Toga radi, pomaza te Bog tvoj uljem radosti više nego drugove tvoje (Psalam XLV, 7).

Kod istoga:

A moj rog ti uzvišuješ kao rog u jednoroga, ja sam pomazan novijem uljem (Psalam XCII, 10).

Kod istoga:

Vino veseli srce čovjekovo, veseli lice uljem (Psalam CIV, 15).

260

Kod Luke:

Isus reče Simonu, Uđoh u kuću tvoju, i ti ne namaza glavu moju uljem; a ova žena pomaza noge moje mirišljavim uljem (VII, 44,46).

Kod Mateje:

A ti, kad postiš, namaži glavu svoju, i umi lice svoje, da ljudi ne vide da postiš (VI, 17).

Postiti označava tužiti (žaliti), jer su kod žaljenja postili, i uzdržavali se da pokažu veselje, pa stoga tada nisu se mazali uljem; kao kod Danila:

24 U to vrijeme, ja Danilo, bjeh u žalosti tri nedjelje dana. Jela ugodna ne jedoh, ni meso ni vino ne uđe na usta moja, niti se namazah uljem dok se ne navrši tri nedjelje dana (X, 2,3).

Iz ovih je odlomaka jasno da je bio običaj pomazati sebe i druge uljem; ne svetim uljem koje je bilo za sveštenike, careve, oltar i šator, nego običnim uljem, jer ovo je ulje označavalo veselost i zadovoljstvo, koje dolazi od ljubavi prema dobru; dok je sveto ulje označavalo Božansko dobro; o kojemu se kaže:

Tijelo čovječije neka se ne maže tim uljem, niti pravite takvoga ulja kakvo je ono; sveto je, neka bude sveto. Ako bi ko načinio tako ulje, ili namazao njim drugoga, istrijebiće se iz naroda svojega (Izlazak XXX, 32,33,38).

25 (VIII) Da se otuda vidi da ulje u Reči označava dobro; sveto ulje, koje se pravilo radi pomazivanja onih stvari koje su korišćene u bogosluženju crkvenom, označavaju Božansko dobro Božanske ljubavi, a ulje uopšte, dobro i njegovo uživanje, što se vidi i iz drugih odlomaka u Reči, koji se pominju, kao iz sledećih.

Kod Davida:

Kako je lijepo i krasno, kad sva braća žive zajedno! Kao dobro ulje na glavi, koje se stače na bradu, bradu Aronovu, koje se stače na skut od haljine njegove; kao rosa na Ermonu, koja slazi sa gore Sionske. Jer je ondje utvrdio Gospod blagoslov i život do vijeka (Psalam CXXXIII, 1-3).

Niko ne može da zna šta ove reči označavaju ako ne zna šta znače braća, šta ulje na glavi Aronovoj, na njegovoh bradi i skutu haljina njegovih, pa dalje šta je označeno Ermonom, i brdima Sionskim. Braćom se ovde označavaju dobro i istina, jer se ovi nazivaju braćom u Reči; stoga, Kako je lijepo i krasno kad sva braća žive

261

zajedno, označava da je svo nebesko dobro i uživanje u povezanosti dobra i istine: uljem na glavi koje se stače na bradu Aronovu, i na skute haljina njegovih, označava se da je otuda svo dobro i uživanje neba, od najdubljeg do poslednjeg, jer se glavom označava najdublje, a bradom poslednje; stakati se na skute haljina njegovih, označava influks (upliv) i povezivanje nebeskog dobra i duhovnog dobra. (Da se u Reči dobro i istina nazivaju braćom, može se videti, br. 367,3160,9806; da glava označaa ono što je najdublje, br. 4938,4939,9656,9913,9914; brada, ono što je poslednje, br. 9960; da skuti na haljinama označavaju influks i povezivanje nebeskog i duhovnog dobra, stoga, dobra i istine, br. 9913,9914. A ovo se kaže o Aronu, pošto se njime predstavlja Gospod kao Božansko dobro, jer su svako dobro i svako povezivanje dobra i istine od Njega (br. 906,9946,10017). Rosom s Ermona označava se Božanska istina, a gorama Sionskim se označava Božansko dobro; otuda se sa, rosom koja silazi sa gora Sionskih, označava povezanost istine i dobra, o čemu se tamo govori; jer i anđelima i ljudima život dolazi od te povezanosti, pa se stoga kaže, da je njima tamo utvrdio blagoslov života zauvek. (Da rosa označava Božansku istinu, može se videti, br. 3579,8455; da gore označavaju Božansko dobro, i otkuda je, br. 795,4210,6435,8327,8758,10608: i da Sion označava crkvu gde je dobro ljubavi, br. 2362,9055 na kraju). Otuda je jasno šta je priroda Reči u njenom duhovnom smislu, iako zvuči ovako u smislu slova.

Kod Jezekilja:

27 I učinih vjeru s tobom, i ti posta moja. I okupah te vodom, i sprah s tebe krv tvoju, i pomazah te uljem, i obukoh ti vezene haljine i obukoh ti crevlje od jazavca, i oprah te tankim platnom i zastrijeh te svilom. I jeđaše bijelo brašno i med i ulje, i bijaše vrlo lijepa, i prispije do carstva (XVI, 8-10,13).

Ovo se kaže o Jerusalimu kojim se označava crkva. Stoga pojedinosti ovde označaaju duhovne stvari koje pripadaju crkvi. Da se ovim izrazima ne govori o stnovnicima Jerusalima, naime, da ih je Jehova oprao vodom, da je oprao njihovu krv, obukao ih u vezene haljine, obuo im crevlje od jazavčije kože, očito je. Pranjem vodom označava se popraviti i očistiti pomoću istina; pranjem krvi se označava uklonii obmane od zla; pomazati uljem označava obdariti dobrom ljubavi; obući u vezene haljine, obuti crevlje od kože jazavca; označava poučiti u poznavanjima istine i dobra iz smisla slova ili iz poslednjeg smisla Reči; jesti belo brašno, med, i ulje, označava usvojiti istinu i dobro; zbog toga postati lep, označava postati inteligentan; a stići do carstva, označava da su postali crkva, gde carstvo označava crkvu.

262

Kod Jeremije:

28 Jehova iskupi Jakova, i izbavi ga iz ruku jačega od njega. I doći će i pjevaće na visini Sionskoj, i steći će se k dobru Jehovinom, k žitu, k vinu, i k ulju, k jaganjcima i teocima; i duša će im biti kao vrt zaliven (XXXI, 11,12).

Novo vino i ulje označavaju istinu i dobro; šta označavaju drugi izrazi, može se videti upravo gore, br. 374.

Kod Joila:

29 Radujte se, sinovi Sionski, radujte se i veselite u Jehovi Bogu svojemu, jer će vam dati dažd na vrijeme u pravdi, i pustiti vam dažd pozni na vrijeme. I gumna će se napuniti žitom, i kace će se prelijevati vinom i uljem (II, 23,24).

I ovde se novim vinom i uljem označavaju istina i dobro crkve, a sinovima Sionskim, kojima se ovo govori, označavaju se oni koji pripadaju crkvi; daždom na vreme u pravdi, tako da će se gumna napuniti žitom, a kace novim vinom i uljem, označava se Božanska istina koja se uliva u dobro, pa otuda dolazi do povezivanja, oplođavanja , i njihovog umnožavanja; a gumnima punim žita označava se punina iz toga.

Kod istoga:

Opustje polje, tuži zemlja; jer je potrveno žito, usahlo vino, nema žita (I, 10).

Ovim se rečima označava da su opustošene sve stvari crkve koje se, uopšte, odnose na dobro i istinu, i na istinu vere. Polje i zemlja, označavaju crkvu; polje, crkvu zbog primanja istine, a zemlja, zbog opažanja dobra; žito označava svaku stvar iz toga; novo vino označava istinu, a ulje dobro.

Kod Isaije:

31 Zapjevaću sada dragome svojemu novu pjesmu dragoga svojega o vinogradu njegovu; dragi moj imaše vinograd na rodnu brdašcu ( na rogu ulja). I ogradi ga, i otrijebi iz njega kamenje, i nasadi ga plemenitom lozom, i sazida kulu usred njega, i iskopa pivnicu u njemu, i počeka da rodi grožđem, a on rodi vinjagom (V, 1,2).

Vinogradom, koji pripada dragome na rodnu brdašcu , označava se duhovna crkva, koja poseduje istine od dobra ljubavi, stoga najplemenitije istine; jer vinograd označava duhovnu crkvu, ili crkvu koja je u istinama od dobra;

263

obrađivanje se ozančava rodnim brdašcetom , a trebljenje kamenja, rogom od ulja; a sinom roga od ulja označava se istina od dobra.(p.p. U jevrejskom jeziku, sin znači svezu OD i to je sastani deo izraza, kao na primer, za ulje kaže: sin masline, kao jedna reč, a s druge strane sama reč sin označava istinu u duhovnom smislu). Dragim se označava Gospod, jer On podiže crkvu, o kojemu se stoga kaže, i ogradi je, i otrijebi iz njega kamenje, i nasadi ga plemenitom lozom, gde plemenita loza označava duhovnu istinu nebeskoga porekla, ili istinu od dobra ljubavi; grožđem, čijem se sazrevanju radovao, označava se dobro ljubavi prema bližnjem, koje je dobra života; a vinjagom (divljim grožđem), kojim je loza rodila, označavaju se zla koja se protive dobrima ljubavi prema bližnjem, ili zlima života.

Kod Osije:

32 U taj dan ću se odazvati nebesima, i ona će se odazvati zemlji. A zemlja će se odazvati žitu i vinu i ulju. I to će se odazvati Izrailju. I posijaću Izrailj u sebi na zemlji (II, 21-23)

Ovo se kaže o novoj crkvi koju Gospod treba da podigne. Odazvati se označava poslušati i primiti; sledeći svojm redom, opisuje se poslušnost i primanje. Da nebesa treba da primaju od Gospoda, označeno je sa, Odazvaću se nebesima; a da crkva treba da primi od nebesa, stoga od Gospoda kroz nebesa, označava se sa, Nebesa će se odazvati zemlji; primanje dobra i istine od strane crkve, označava se sa, Zemlja će se odazvati žitu, i novom vinu i ulju; novo vino označava istinu, a ulje označava dobro; a da oni koji su u crkvi, kod kojih je dobro i istina, treba otuda da primaju, označava se sa, i to će se odazvati Izrailju. Da se ne misli na zemlju, ni na žito, ni novo vino, ili ulje, nego da se misli na crkvu s njenim dobrima i istinama, jasno je, jer se kaže, Posijaću Izrailj sebi na zemlji.

Kod Isaije:

33 Posadiću u pustinji kedar, sitim, mirtu i maslinu; posadiću u pustoj zemlji jelu, brijest, i šimšir (XLI, 19).

Ove se stvari kažu o Gospodovom podizanju crkve među Neznabošcima (Narodima); pustinjom i pustom zemljom označava se gde pre nije bilo dobra, jer nije bilo istine; kedrom i sitimom, mirtom, i maslinom, označava se duhovno i nebesko dobro; a jelom, brestom, i šimširom, označavaju se dobra i istine iz toga u Prirodnom; jer se svakim drvetom u Reči označava

264

nešto od dobra i istine crkve; a kedrom i sitimom, mirtom, i maslinom, označavaju se stvari crkve koje su u duhovnom ili unutrašnjem čoveku; a jelom, brestom, i šimširom, stvari crkve koje su u prirodnom ili spoljašnjem čoveku.

Kod Davida:

34 Jehova je pastir moj: ništa mi neće nedostajati. Na zelenoj paši pase me, vodi me na tihu vodu. Postavio si pred mnom trpezu na vidiku neprijateljima mojim; namazao si glavu moju uljem, i čaša je moja prepuna (Psalam XXIII, 1,2,5).

Ovim se rečima, u unutrašnjem smislu, označava da je onaj ko se pouzda u Gospoda, vođen u sva dobra i istine nebesa, i obiluje njegovim uživanjima. Mojim se pastirom označava Gospod; zelena paša označava poznavanja istine i dobra; vodom tihom označava se istina neba iz toga; trpezom se označava duhovna hrana; namazati glavu uljem označava mudrost koja je od dobra; moja se čaša preliva, označava inteligenciju koja je od istina, gde čaša označava isto što i vino. Oni se nazivaju pašom zelenom i tihom vodom, kao da su upoređenja, jer se Gospod naziva pastirom, a stado vodi pastir na zelenu pašu i tihu vodu, ali to su korespondencije.

Kod Jezekilja:

35 Juda i zemlja Izraijeva bijahu tvoji trgovci, dolažahu na sajmove tvoje sa pšenicom Minitskom i Feničkom i medom i uljem i balsamom (XXVII, 17).

Ovo se kaže o Tiru kojim se označavaju poznavanja istine i dobra; tako se Tirom označavaju poznavanja istine i dobra crkve; a Judom i zemljom Izrailjevom, koji su bili njegovi trgovci, označava se crkva,- Judom crkva u pogledu dobra, a zemljom Izrailjevom, crkva u pogledu istina od dobra; a trgovinom se označava pribavljanje za sebe, i prenošenje drugima. Pšenicom Minitskom i Feničkom označavaju se dobra i istine uopšte; a medom, uljem, i balsamom, istine koje su prijatne jer su od dobra, jer se sve istine, koje su od dobra, opažaju u nebesima kao mirisne stvari (o čemu vidi Izlazak XXX, 22-23); kao i ulje za svetiljke (o čemu vidi Izlazak XXVII, 20,21).

Kod Mojsija:

36 Jehova ga vođaše da jede plod poljski, i davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena (Zak. Ponov. XXXII, 12,13).

265

Ove se stvari kažu o drevnoj crkvi. Sisati med iz stene označava biti prožet dobrom pomoću istina vere, gde med označava prirodno dobro i uživanje; ulje označava duhovno dobro i uživanje; a stena i kamenje označavaju istine vere od Gospoda. Ako se ne označavaju duhovne stvari ovim rečima, šta bi značilo med iz stene, i ulje iz kamena.

Kod Avakuma:

37 Jer smokva neće cvasti, niti će biti roda na lozi vinovoj; rod će maslina prevariti, i njive neće dati hrane (III, 17).

U ovome odlomku ne označavaju se ni smokvino drvo, ni vinova loza, ni maslina, ni njive, nego nebeske stvari kojima ove korespondiraju. Smokvino drvo korespondira pa stoga i označava , prirodno dobro; loza korespondira duhovnom dobru, koje je u svojoj suštini istina; maslina, kao plod iz kojega se pravi ulje, korespondira dobru ljubavi u delu; polja korespondiraju svim stvarima crkve; rod i hrana označavaju sve stavri koje pripadaju duhovnoj ishrani; otuda se vidi šta označavaju ove stvari svojim redom.

Kod Osije:

38 Jefraim se hrani vjetrom, pravi savez s Asirskom, i nosi ulje u Egipat (XII, 1).

Ove se reči ne mogu razumeti, ako se ne zna šta se označava Jefremom, Asirijom, i Egiptom. Ovde se opisuje čovekov Intelektualni proprium (ego), koji kroz mudrovanje iz doslovnih znanja, izokreće i preljubočini dobra crkve. Jefremom se označava Intelektualno; Asirijom, mudrovanje ; a Egiptom, doslovno znanje; otuda nositi u Egipat, je izokretati dobra crkve mudrovanjem iz doslovnih znanja.

Kod Zaharije:

39 I vidjeh svijećnjak od zlata i dva maslinova stabla pored njega, jedno s desna strane čaši, a drugo s lijeve strane njoj. Ovo su dvije masline koje stoje blizu Gospoda sve zemlje (IV, 1-3,11,14).

Dva maslinova stabla i dve masline, označavaju dobro ljubavi prema Gospodu, i dobro ljubavi prema bližnjem; ovo potonje s Njegove leve strane, a prethodno s Njegove desne.

Slično u Apokalipsi:

266

40 Daću dvojici svojih svjedoka, i proricaće hiljadu dvjesta i šezdeset dana

obučeni u vreće; ovi su dvije masline i dva svijećnjaka što stoje pred Bogom (gospodarom) zemlje (XI, 3,4).

Dva maslinova stabla i dva svećnjaka označavaju ista dobra, koja se, zato što su od Gospoda, nazivaju dva svedoka; ali više će o ovima biti rečeno kad budu objašnjeni.

41 Zato što se uljem označava dobro ljubavi prema Gospodu, i dobro ljubavi prema bližnjem, stoga je Gospod uporedio carstvo nebesko sa deset djevojaka, od kojih su pet imale ulja u svjetiljkama, a pet nisu: stoga su potonje nazvane ludima, a prvašnje mudrima (Mateja XXV, 1-11).

Sa deset devojaka označavaju se oni koji pripadaju crkvi; a sa pet se označavaju neki, ili njihiov deo, jer su ovi u Reči označeni brojevima deset i pet. A devojkom, ili kćerkom, označava se crkva; uljem se označava dobro ljubavi ka Gospodu, i dobro ljubavi prema bližnjem; a žišcima se označavaju istine, koje se nazivaju istinama vere; otuda je očito šta se označava ovim rečima u duhovnom smislu, naime, oni koji znaju istine iz Reči, ili iz doktrine crkve, a koji nisu u dobru ljubavi i u ljubavi prema bližnjem, to jest, koji ne žive u skladu s njima. To su devojke koje nemaju ulja u svojim svetiljkama, i koje se, stoga, ne primaju u nebo; ali oni koji su u dobru ljubavi i u ljubavi prema bližnjem, a otuda i u istinama iz Reči, ili iz doktrine crkve, to su devojke koje imaju ulja u svojim svjetiljkama, i koje se primaju u nebo. Otuda je jasno zašto se potonje nazivaju mudrima a prve ludima.

42 Zato što ulje označava dobro ljubavi i ljubav prema bližnjem, a vino označava istinu, stoga je Gospod rekao Samarjaninu,koji je ,dok je putovao, ugledao čovjeka ranjenog od razbojnika, kojega je polio uljem , pa ga stavio na svoga konja i odnio u gostionu, i tamo rekao da se pobrinu za njega /za ranjenog/ (Luka, X, 30-37).

Ove stvari, u duhvnom smislu, opažaju se ovako: Samarjaninom se označavaju Neznabošci koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; čovekom koga su ranili razbojnici, označavaju se oni koje napadaju pakleni duhovi, jer ovi su razbojnici, jer štete i razaraju čovekov duhovni život; uljem i vinom, kojima je prelio njegove rane, označavaju se duhovne stvari, koje leče čoveka; uljem dobro, a vinom istina; posađivanje (ranjenoga/ na svoga konja, označava se da je to činio u skladu sa svojom vlastitom inteligencijom,

267

koliko je god mogao, jer konj označava Intelektalno, isto kao i tegleće životinje; to što ga je doneo u gostionu, i rekao da se tamo pobrinu za njega, označava, da se obratio onima koji su poučeni u u doktrini crkve iz Reči, a koji su više u stanju da ga izleče nego oni koji su još uvek u neznanju; tako se ove reči razumeju u nebu, iz čega se vidi i to, da je Gospod, dok je bio u svetu, govorio čistim korespondencijama, a to znači ,govorio je za svet i za nebo u isto vreme.

43 Zato što ulje označava dobro ljubavi i ljubav prema bližnjem, i da se pomoću ovih leče oni koji su duhovno bolesni, stoga se kaže o Gospodovim učenicima,

Da su ih pomazivali uljem, i liječili (Marko VI, 13).

Šta je pored toga označeno uljem iz svetiljke, a šta uljem za pomazivanje, može se videti u Nebeskim Tajnama (br. 9778-9789); i br. 10250,10288) gde se to objašnjava. Iz ovih se razmatranja može videti , da se uljem označava nebesko i duhovno dobro, ili dobro ljubavi ka Gospodu, i dobro ljubavi prema bližnjem; a uljem za pomazivanje , dobro ljubavi ka Gospodu od Gospoda, a uljem za svetiljke, dobro ljubavi prema bližnjem od Gospoda prema bližnjem.

376. Do sada je pokazano da ulje označava nebesko dobro, koje je dobro ljubavi ka Gospodu. A sada će se pokazati da vino označava duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem, i dobro vere; a pošto je ovo dobro u svojoj suštini istina, stoga se kaže u opštem objašnjenju, Ne povrijedi ulja i vina, što označava da se ne sme povrediti unutrašnji ili duhovni smisao Reči, ni u pogledu dobra ni u pogledu istine, ili što je isto, da se ne smiju povrediti dobra i istine unutrašnjeg ili duhovnog smisla Reči. Razlog da su dobro ljubavi prema bližnjem i dobro ljubavi vere u svojoj suštini istina je to što, Gospod usađuje to dobro u intelektualni deo čovekov pomoću istina koje se nazivaju istinama vere, pa kada čovek živi u skladu s njima, tada ove istine postaju dobra; jer se pomoću istina stvara nova volja u tome delu, pa se dobrom naziva sve što proističe od volje. Ova je volja isto što i savest, a savest je savest istine, jer se stvara pomoću istina svake vrste iz doktrine crkve, i iz smisla slova Reči. ( Ali o ovome vidi više u Nauku Novoga Jerusalima, br. 130-138; i u delovima iz Nebeskih Tajni, u br. 139-141). To je zato što se vinom značava istina.

268

2 Osim toga, ima dobara i istina unutrašnjih i spoljašnjih; unutrašnja dobra i istine označene su uljem i vinom koje se ne sme povrediti; dok su spoljašnja dobra i istine označavaju pšenicom i ječmom; spoljašnja dobra i istine su one koje su u smislu slova Reči, dok su unutrašnja dobra i istine one koje su unutrašnjem ili duhovnom smislu Reči; ili, spoljašnja dobra i istine su kao one u nižim nebesima, kod tamošnjih anđela, naime, u poslednjem nebu, dok su unutrašnja dobra i istine kao one u višim nebesima, naime, u drugom i trećem nebu, kod tamošnjih anđela. Potonja dobra i istine su sama prava dobra i istine, dok su prethodna istine i dobra koja korespondiraju, stoga, koja su korespondencije; pretodne su u neposrednoj komunikaciji s anđelima neba, dok potonja nemaju neposrednu nego posrednu komunikaciju preko korespondencija. Otuda to da Jevreji, koji su bili samo u smislu slova, a ne u poznavanjima značenja stvari u duhovnom smislu, nisu mogli povrediti duhovni smisao ni u pogledu dobra ni u pogledu istine, stoga, nisu mogli povrediti prava dobra i istine. Ovo je slučaj i sa Hrišćanskom Crkvom naših dana, koja ne može povrediti prava dobra i istine duhovnog smisla Reči, jer je u neznanju u pogledu toga smisla, pa sledstveno, ne zna za prava dobra i istine.

3 Razlog da Hrišćani nisu bili upoznati sa duhovnim smislom Reči bio je to, što prava dobra i istine, kakve su u višim nebesima, leže sakrivene u doslovnom smislu Reči; pa sve dok ta dobra i istine nisu mogla da se opažaju i upoznaju, taj smisao se nije mogao otvoriti, jer se one nisu mogle videti. Razlog da se prava dobra i istine nisu mogle opažati i upoznati bio je taj što je Hrišćanski svet bio podeljen između papinskog i jevanđelskog; a u papskom se nisu znale istine, jer oni koji su bili u njemu, nisu se oslanjali na Reč, to jest, na Gospoda, koji je Reč, nego na papu, iz čijih usta izlazi malo šta što ne dolazi od ljubavi za vlašću; a ova ljubav dolazi iz pakla. Stoga, kod njih jedva da i ima neka istina crkve; a kod jevanđelske crkve vera sama je posala suštinsko sredstvo spasenje, pa su zbog toga dobro ljubavi i ljubav prema bližnjemu bili odbačeni kao nešto nebitno, a tamo gde je dobro odbačeno, ne može da postoji istina, jer sva istina dolazi od dobra. Pošto se Gospod uliva u čovekovo dobro, a preko dobra ga prosvetljava, i daje mu svetlost da vidi istine, stoga , bez te svetlosti, koja je sami duhovni život čovekov , nema istine. Međutim, ona može da zvuči kao istina, jer je iz Reči, ali je to istina falsifikovana idejama kojih se čovek drži; iz vere odvojene od ljubavi prema bližnjemu, ili od istina bez dobra, samo to i sledi.

Otuda to, da se duhovni smisao Reči nije mogao otvoriti Hrišćanskim crkvama; jer da je bio otvoren, bio bi falsifikovan i izokrenut idejama koje dolaze od obmana, i tako bi bio profanisan. Iz ovoga razloga nikome neće biti dopušteno

269

da uđe u duhovni smisao Reči ako nije u pravim istinama od dobra; a niko ne može biti u pravim istinama od dobra ako u svom srcu ne priznaje Gospoda samog kao Boga neba i zemlje, jer je od Njega svako dobro i istina. Razlog da se danas duhovni smisao otvara a s njim se otkrivaju i prave istine i dobra, je to što je Gospod izvršio Poslednji Sud, pa su stoga sve stvari u nebesima i u paklovma dovedene u red. A ishod toga je to, što se prave istine i dobra u duhovnm smislu Reči, ne mogu povrediti, a što se nije moglo sprečiti ranije (vidi malo delo o Poslednjem Sudu, br. 73).

4 Da vino označava duhovno dobro, ili dobro ljubavi prema bližnjem i dobro vere, koje je u suštini istina, vidi se iz sledećih odlomaka u Reči. Kod Isaije:

Oj, žedni koji ste god, hodite na vodu, i koji nemate novaca, hodite, kupujte i jedite; kupujte bez novaca u bez plate vina i mlijeka (LV, 1).

Svako može da vidi da se tu ne radi o kupovanju vina i mleka, i to bez novca; nego se vinom i mlekom označavaju duhovne stvari, naime, vinom se označava duhovno dobro, koje je u suštini istina, kao što je gore rečeno, a mlekom dobro od te istine. Da se ovi daju besplatno od Gospoda ovakvima koji ne znaju istine i dobra, ali ih žele, označeno je sa, Hodite, kupujte i jedite, kupujte nez novca. Kupiti označava sebi pribaviti; jesti znači usvojiti, što se radi primenjivanjem na sebi. Da se označavaju oni koji ne znaju istine i dobra, ali ih žele, vidi se, jer se kaže, Oj, žedni koji god ste, hodite na vodu; biti žedan označava želeti, a voda označava istinu, ovde Reč u kojoj je ona sadržana.

Kod Joila:

5 I u taj će dan gore kapati slatkim vinom, i humovi će se topiti od mlijeka, i svijem potocima Judinijem teći će voda (III, 18).

Ovde se govori o novom nebu i novoj crkvi od Njega. Da gore u zemlji Hananskoj i u Judeji nisu kapale novim vinom, niti je bregovima teklo mleko, niti su potoci u Judeji tekli vodom više nego pre, to je poznato, nego se tim rečima označava nešto drugo a ne novo vino, mleko, i voda; a da gorama, bregovima, naime, da gorama nije kapalo novo vino ili vino (vinum), nego je time označena svaka prava istina od dobra ljubavi prema Gospodu. Bregovima kojima teče mleko, označava se duhovni život od dobra ljubavi prema bližnjem; a rekama u Judeji kojima će teći voda, označavaju se istine sadržane u pojedinostima u Reči. Jer se Judejom označava Gospodovo nebesko carstvo, a isto tako i Reč (kao što se može videti, br. 3881,6363). Otuda se rekama označavaju njene pojedinosti. (Da se gorama

270

označava dobro ljubavi prema Gospodu, br. 795,4210,6427,10438,10438; a to je stoga što u nebu na gorama stanuju oni koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, a na bregovima oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, br. 10438; i u delu Nebo i Pakao, br. 188).

Kod Amosa:

6 Evo, idu dani, kad će orač stizati žeteoca, i koji gazi grožđe sijača, i gore će kapati slatkim vinom, i svi će se humovi rastapati. I povratiću roblje naroda svojega Izrailja, i opet će sagraditi puste gradove i naseliće se, i nasadiće vinograde i piti vino iz njih, i načiniće vrtove i jesti rod iz njih I posadiću ih u zemlji njihovoj, i neće se više iščupati iz zemlje svoje, koju im dadoh (IX, 13-15).

U ovome poglavlju prvo se govori o pustošenju crkve; a posle o tome kako je Gospod obnavlja. Izrailjskim se narodom ne označava Izrailjski narod, nego oni kod koji će se crkva podignuti. Oračem koji će stizati žeteoca, i onim koji gazi grožđe koji će stizati sejača, označava se da će onaj koji prima dobro i istinu biti koristan, odnosno da će donositi plod, tako da će biti zajedno sa članom crkve. Gorama koje će kapati slatkim vinom, i bregovima koji će se rastapati, označava se upravo kao gore, to jest, da će zbog dobra ljubavi ka Gospodu, i zbog dobra ljubavi prema bližnjem, da će biti istina u obilju, gde slatko novo vino označava ovde istinu. Robljem naroda Izrailjskog , koje će se povratiti, označava se ustanovljenje crkve mežu Neznabošcima, jer ropstvo označava duhovno ropstvo, u kojemu su oni koji su udaljeni od dobara i istina, a žele ih (br. 9164). Pustim gradovima, koji će biti podignuti, označavaju se doktrinarne stvari istine i dobra iz Reči koje su bile razorene, a posle obnovljene; vinogradima koji će biti ponovo zasađeni, i čije će vino piti, označavaju se sve stvari crkve od kojih je inteligencija, gde vinograd označava sve stvari duhovne crkve, a vingradom se označavaju sve stvari crkve. Vinom se označava njena istina uopšte; a pijenjem se označava poučavanje i postajanje inteligentnim, stoga inteligencija; a vrtovima koje će sagraditi, čije će plodove jesti, označava se mudrost, gde vrtovi označavaju sve stvari inteligencije, njihovim plodom se označavaju dobra života; tako se jedenjem njihovoga ploda označava usvajanje dobra, stoga mudrost, jer se mudrost stvara kada se istine tako uvode u život; i pošto su označene ove stvari, stoga se kaže o Izrailju, Posadiću ih u zemlji njihovoj.

Kod Mojsija:

271

7 Veže za čokot magare svoje, i za plemenitu lozu mlade od magarice svoje; u vinu pere haljinu svoju i ogrtač u soku od grožđa. Oči su mu crvene od vina i zubi se bijele od mlijeka (Postanje XLIX, 11,12).

Ovo se proroštvo Izrailja oca izriče o Judi, kojim se označava ne Juda, nego Gospod u pogledu Njegovog nebeskog carstva; a vinom i krvlju od grožđa označava se Božanska istina. (Šta druge stavri označavaju, i da vino označava Božansku istinu, jer se odnosi na Gospoda, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 6375-6381.)

Kod istoga:

8 Jakov donese lova svoga ocu Isaku, i ovaj jede; i donese mu vina, i ovaj popi. I Isak ga blagoslovi, govoreći, Bog ti dao rose nebeske, i dobre zemlje, i pšenice i vina izobilja! (Postanje XXVII, 25-28,37).

Oni koji ne znaju da je Reč duhovna u svakoj pojedinosti, lako mogu da pretpostave da ovde Isak označava Isaka, a Jakov Jakova; pa stoga da se dobrom zemljom, pšenicom i vinom ne označava ništa više; dok se Isakom označava Gospod, a Jakovom crkva; otuda se dobrom zemljom označavaju nebeske stvari dobra ljubavi; a pšenicom i vinom, svo dobro i istina crkve. (Ali ove su stvari bile već objašnjene u Nebeskim Tajnama, br. 3570,3579,3580).

Kod istoga:

9 Zato, ako dobro uzaslušate, daću dažd zemlji vašoj na vrijeme, i rani i pozni, i sabiraćeš žito svoje i vino svoje i ulje svoje. (Zak. Ponov. XI, 13,14).

Ovi su zemaljski blagoslovi obećani sinovima Izrailjevim ako poslušaju Jehovine zapovesti, koje se odnose na njih, jer je kod njih crkva bila reprezentativna, i stvari koje su rečene i zapoveđene od Jehove korespondirale su duhovnim stvarima, naime, zemaljski blagoslovi nebeskim blagioslovima. Nebeski blagoslovi, kojima korespondiraju zemaljski, svi se odnose na stvari koje se tiču dobra ljubavi i istine vere; ovakvi su dakle blagoslovi označeni ranom i poznom kišom, jer kiša (dažd) posebno označava Božansku istinu koja se uliva od neba, od koje se rađaju, rasu i sazrevaju sve stvari crkve i neba kod čoveka; stoga se pšenicom, novim vinom, i uljem, koje će sakupljati, označava svako dobro i istina spoljašnjeg i unutrašnjeg čoveka.

Kod istoga:

272

10 Tako je Izrailj nastavao bezbrižno, i sam, pored izvora Jakovljevog, u zemlji obilatoj pšenicom i vinom; i nebo će njegovo kropiti rosom (Zak. Ponov. XXXIII, 28).

Ovo je završetak Mojsijevih blagoslova deci Izrailjevoj, koji su svi bili proroštva; a svaki sin i svako pleme Izrailja označavalo je nešto u crkvi, kao u Postanju XLIX. Ovde Izrailj označava crkvu samu; a nastavati bezbrižno i sam pored izvora Jakovljevog, označava živeti bez napada od zala i obmana, i biti vođen Gospodom samim pomoću Božanske istine; izvor Jakovljev označava Božansku istinu i Reč. A živeti u zemlji obilnoj pšenicom i novim vinom, označava svo dobro i istinu crkve; nebesima koja će kropiti rosom, označava se influks (upliv) iz neba.

Kod istoga:

11 Vođaše ga na visine zemaljske da jede rod poljski, i davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena (Zak. Ponov. XXXII, 13,14).

Ove se stvari kažu o Drevnoj Crkvi, koja je bila pre Izrailjske Crkve, i koja je bila u dobru ljubavi prema bližnjem i u istinama vere. Dobra svih vrsta, u kojima je bila, označena su stvarima kao što su maslo, mleko od stoke, pretilina ovnova, i jaraca, i zrelom pšenicom; a duhovne istine, krvlju od grožđa i čistim vinom .

Kod Jeremije:

12 I doći će i pjevaće na visini Sionskoj, i steći će se k dobru Jehovinom, k žitu, k vinu, i k ulju, k jaganjcima i k teocima (XXXI, 12).

Pšenicom, novim vinom, i uljem, označavaju se dobra i istine svake vrste (šta ovi posebno označavaju, može se videti gore, br. 374.)

Kod Isaije:

Zakle se Jehova desnicom svojom i krijepkom mišicom svojom: neću više dati žita tvojega neprijateljima tvojim da jedu, niti će tuđini piti vina tvojega, oko kojega si se trudio; nego koji ga žanju, oni će ga jesti i hvaliti Jehovu, koji ga beru, oni će ga piti u trijemovima svetinje svoje (LXII, 8,9).

Ove se stvari kažu o Jerusalimu, kojim se označava crkva u pogledu doktrine. Stoga se pšenicom koja se više neće davati tuđinima kao hrana, i novim vinom, od kojega neće tuđini piti, označavaju uopšte dobro i istina crkve, koja se više neće uništavati zlima i obmanama; neprijatelji ovde označavaju zla; a tuđini, obmane; jedenje hrane, koja im se daje, i piće označavaju upotrebiti ih. Da će dobra i istine ostati kod onih koji ih primaju, i koji ih koriste, označeno je sa, oni koji ga žanju, oni će ga

273

i jesti, i koji ga beru, oni će ga i piti. Bogoštovati od ovih označeno je sa hvaliti Jehovu, i piti u tremovima svetinje.

Kod istog:

13 Nesta radosti i veselja s Karmila, u vinogradima se ne pjeva i ne podvikuje, vina u kacama ne gazi gazilac; učinih kraj pjesmama (XVI, 10)

Ovako se opisuje oduzimanje nebeskog uživanja koje dolazi od dobra i njihovih istina. Dobro se crkve opisuje Karmilom, a negove istine vinogradima i ceđenjem vina u kacama; uživanje u njima, koje im se oduzima, označava se radošću , pevanjem i podvikivanjem; jer bio je običaj pevati u vinogradima, i okolo kaca, kada se grožđe pretvara u vino, zbog reprezentacije uživanja od istina, koje su bile označene vinom.

Kod Jeremije:

14 Više nego za Jazirom plakaću za tobom, lozo Simavska; odvode tebe, prijeđoše more, dopriješe do mora Jazirskoga; zatirač napade na ljetinu tvoju i na berbu tvoju; i radost i veselje otide s rodnoga polja, iz zemlje Moavske, i učinih te nesta u kacama vina; niko neće gaziti pjevajući; pjesma se više neće pjevati (XLVIII, 32,33).

Ovde se govori o odvajanju nebeskog uživanja od dobra ljubavi i njegovih istina, jer svo je nebesko uživanje u ovima i od ovih. Žaljenje za njima označeno je plakanjem; lišavanje uživanja, koje je bilo označeno radošću i pesmom sa Karmila, kao i zatiračem koji ih je napadao, time što se pesma neće više pevati; da su istine izagnane, i da su nestale u doslovnim znanjima, označeno je vinom Simavskim, kao i lozom koja je otišla preko mora, čak do mora Jasirskog, gde more označava doslovni smisao.

U Plaču:

15 Djeca i koja sisaju, obamiru na ulicama gradskim. Govore materama svojim: gdje je žito i vino, obamiru kao ranjenici na ulicama gradskim, i ispuštaju dušu svoju u naručju matera svojih (II, 1,12).

Ove reči sadrže žaljenje (plač) nad Jevrejskom Crkvom, da je svo njeno dobro i istina nestalo; a žaljenje je označeno detetom i sisančetom koji zamiru po ulicama gradskim, i kažu materama svojim, Gdje je žito i vino, deca i sisasančad označavaju one koji su u dobru nevinosti, a u apstraktnom značenju, samo dobro nevinosti,

274

kojim se označava svako dobro crkve, jer je ono (dobro nevinosti) suštinsko svakoga dobra, vidi delo Nebo i Pakao, br. 276-283,285,288,341,382). Ulicama gradskim označavaju se istine doktrine; materama se označavaju sve stvari crkve; a žitom i vinom se označava svo njeno dobro i istina uopšte; razlog da se kaže da obamiru na gradskim ulicama kao ranjenici, kada ispuštaju dušu u naručju matera svojih, je zato što ranjeni označavaju one koji nestaju duhovno jer su lišeni istine, a dušom se označava duhovni život. (Da ulice gradske, na kojima obamiru, označavaju istine doktrine, može se videti, br. 2336; a da mater, u čijem naručju ispuštaju dušu, označava crkvu, br. 2691,2717,3703,4257,8897.)

Kod Sofonije:

16 I blago će se njihovo razgrabiti, i kuće njihove opustošiti; grade kuće, ali neće sjedati u njima; i sade vinograde, ali neće piti vina iz njih (I, 13).

Blagom koje će se razgrabiti, označava se duhovno blago, a to je poznavanje dobra i istine; kućama u kojima neće sedeti, označavaju se one stvari u čoveku koje pripadaju crkvi; od čega, kada se ove stvari opustoše, oni ne iskoriste i ne primaju ništa, iako ih čuju i vide u Reči, a što je označeno time što grade ali ne stanuju u njima, što sade vingrade a ne piju vina iz njih; kuće označavaju dobra crkve, a vinogradi zajedno sa vinom označavaju njene istine. Slične su stvari označene kod Miheja:

17 Ti ćeš sijati, ali nećeš žeti; ti ćeš cijediti masline, ali se nećeš namazati uljem; i gnječiti ćeš (masti) grožđe, ali nećeš piti vina (VI, 15).

Kod Amosa:

Nasadiste lijepe vinograde, ali nećete piti vina iz njih (V, 11).

A kod Osije;

Gumno i kaca ih neće hraniti, a mastika će ih prevariti. Ne će prinositi Jehovi vina, niti će mu biti ugodne žrtve njihove (IX, 2,4).

Gumnom i kacom označava se isto što i žitom i vinom, jer se na ovim mestima oni donose zajedno; da neće imati koristi od ovih stvari, označeno je sa, neće ih hraniti, a mastika će ih prevariti; stoga se njihovo bogoštovanje nije primalo, što je označeno sa, neće prinositi Jehovi vina, i niti će mu biti ugodne žrtve njihove, naime, prelivi Njemu.

275

Kod Joila:

18 Otrijeznite se, pijanice, i plačite; i ridajte, svi koji pijete vino, jer se ote iz usta vaših. Polje će opustjeti, zemlja će žaliti, a žito će propasti, novo vino se isušiti, a ulje nestati; radnik će se sramiti; a vinogradar ridati (I, 5,10,11).

Šta je označeno ovim rečima, u duhovnom smislu, može se videti gore (br. 374), gde je to objašnjeno; a da se vinom i novim vinom označava istina crkve, a vinogradarima oni koji su u crkvi i koji uče one koji su u njoj. Ovde se govori o opustošenoj crkvi, u kojoj su dobra i istine nestali.

Kod Jezekilja:

19 Damask trgovaše s tobom mnoštvom djela svojih, mnoštvom svakoga blaga, vinom Helvonskim, i bijelom vunom Zaharskom (XXVII, 18).

Ovo se kaže o Tiru, kojim se označava crkva u pogledu poznavanja dobra i istine; a Damaskom, koji je bio grad u Siriji, označava se doslovno znanje koje odgovara poznavanjima dobra i istine; a trgovinama, o kojima se govori u svakom poglavlju, označavaju se kupovanja i komunikacije, kao u koristi iz toga. Pošto Damask označava doslovno znanje koje odgovara poznavanjima dobra i istine, stoga se kaže da je on, Damask, trgovac s mnogim delima, i sa mnogim blagom; a delima, koja su korisna, označavaju se doslovna poznanja dobra, a mnoštvom blaga poznavanja istine; a pošto su poznavanja istine i dobra u unutrašnjem čoveku, jer je tamo sve što se može upoznati, opaziti, saznati, stoga se kaže, vinom Helvonskim, i vunom Zaharskom; vinom Helvonskim označava se prirodna istina, a vunom Zaharskm, prirodno dobro.

Kod Isaije:

20 Zato će prokletstvo proždirati zemlju. Tužiće novo vino, uvenuće loza vinova, uzdisaće svi koji su vesela srca: jako piće biće gorko onima koji ga piju. Razbiće se pusti grad, zatvorene će biti sve kuće da niko ne ulazi (XXIV, 6,7,9,10).

Ovim se rečima opisuje izopačenje crkve, a to je kada obmane vladaju umesto istine, kada nema više dobra, jer čovek ima dobro preko istina. Zemljom koju proždire prokletstvo, označena je crkva: gde prokletstvo označava njenu izopačenost; sa tužiće novo vino, i uvenuće loza vinova, označava se sva istina crkve, gde tužiti i venuti označava lišavanje; da više neće biti nebeskog uživanja i

276

blagoslova, označeno je sa, uzdisaće svi koji su vesela srca, i da neće više piti sa pesmom; da će se otkrenuti od svega onoga što se slaže s istinom, označeno je sa, jako piće će biti gorko onima koji ga piju; gde jako piće označava ono što se ne slaže s njima; da će doktrina istine biti razorena, označava se sa, razbiće se pusti grad, gde grad označava doktrinu, a pusti označava obmanu; da više neće biti dobra i mudrosti kod čoveka, označeno je sa, zatvorene će biti sve kuće da niko u njih ne ulazi, a što se dešava kada više nema istine nego je sama obmana.

Kod Amosa:

21 Koji pijete vino velikim čašama, i mažete se skupocijenijem mirisima, a ne marite za polom Josifov (VI, 6).

U ovom, kao i u prethodnom delu poglavlja, opisuju se oni koji su u spoljašnjem bogoštovanju bez unutrašnjeg, kao što su pre bili Jevreji, i kao što su u sadašnje vreme. Velike čaše iz kojih su pili vino, označavaju spoljašnje u istini od kojega je njihovo bogoštovanje; skupoceni mirisi , kojima se mažu, označavaju spoljašnje u dobru, od čega potiče njihovo bogoštovanje. Josif označava unutrašnje u crkvi ili njeno duhovno; to što unutrašnje pati zbog toga, označava se s tim da oni ne mare za njegov polom (povredu). (Da spoljašnje bogoštovanje bez unutrašnjeg nije bogoštovanje, može se videti, br. 1094,1175,7724; da su Jevreji bili pre i da su sada u spoljašnjem bogoštovanju bez unutrašnjeg, br. 1200,3147,3479,8871; da Josif označava duhovnu crkvu, a otuda i duhovno u crkvi, br. 3969,3971,4669,6417,)

Kod Zaharije:

22 Ukrijepiću dom Judin, i dom Josifov spasti, i dovešću ih natrag, jer mi ih je žao. Oni od Jefrema biće kao junak, i srce će im biti veselo kao od vina (X, 6.7).

Domom Judinim označava se Gospodova nebeska crkva, a domom Josifovim Gospodova duhovna crkva; s ukrepiti ih označava se umnožiti ih istinama od dobra; stoga se kaže, da će biti kao junak Jefremov; Jefremom se označava razumevanje istine od dobra, koje postaje moćno zbog svog umnožavanja; nebesko uživanje iz toga označava se sa, srce će im bii veselo kao od vina, gde vino označava istinu od dobra, od koje potiče to uživanje. (Da sva moć pripada istinama od dobra, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 228-233; a tako isto gore, br. 209,333; da Juda u Reči označava Gospodovo nebesko carstvo, u Nebeskim Tajnama, br. 3881,6363; a Jefrem, Intelektualno u crkvi, br. 3969,5354,6222,6234,6238,6267,6296.)

277

Kod Danila:

23 Valtazar, car Vavilonski, i knezovi njegovi, i žene njegove, i inoče njegove, pijahu iz sudova zlatnih donešenih iz hrama Jerusalimskog, hvaleći bogove od zlata, srebra, mjedi, gvožđa, drveta, i kamena. Stoga je na zidu bilo napisano, izbrojen, izmjeren, podijeljen. I on, Navukodonosor, bi poslije prognan između ljudi, sinova čovječijih, i isrce mu posta kao u zvijeri, i stan mu bješe s divljim magarcima (V, 2-5,21).

Ovde se u unutrašnjem smislu govori o profanaciji dobra i istine, što je označeno Vavelom ili Vavilonom; jer se pijenjem vina iz sudova hrama u Jerusalimu, označava upijanje istine crkve iz Reči, gde piti vino označava upijati istine, a sudovi hrama Jerusalimskog označavaju one koji pripadaju doktrini te crkve iz Reči; hvaliti bogove od zlata, srebra, mjedi, gvožđa, drveta, i kamena, označava bogoštovanje koje potiče od ljubavi prema sebi i svetu; jer se tim bogovima označava idolopokloničko bogoštovanje svake vrste, i profanacija; da je stoga bilo napisao na zidu, izbrojen, izmeren, podeljen, označava odvajanje od svih stvari neba i crkve. Da je Navukodonosor posle bio izagnan od ljudi, i da je boravio s divljim magarcima, označava da je bio odvojen od svih istina, i da je provodio svoj život s paklenim duhovima; ljudi označavaju istine crkve; divlji magaraci označavaju one koji su u odvratnim obmanama, koje su kao one u paklu; a stan označava kakav mu život pripada.

Kod Joila:

24 I za moj narod bacaše ždrijeb, i davaše dijete za kurvu, i prodavaše djevojku za vino (III, 3).

Baciti ždreb (kocku) za narod, označava rasipati istine crkve, bacati ždreb označava rasipati, a narod označava crkvu u pogledu istina, stoga, isto tako, označava istine crkve; davati dete za kurvu, označava falsifikovati istinu, gde dete (muško) označava istinu crkve, a kurva označava obmanu; a prodavanje devojke za vino koje piju, označava izopačiti dobro crkve falsifikovanom istinom, gde devojka označava dobro crkve, a vino označava falsifikovanu istinu.

25 Zato što je vino označavalo istinu crkve koja je od dobra, stoga je bilo zapoveđeno da se žrtvama na oltar prinese i ponudi i piće , gde je ponuda bila hleb, a piće vino, čime se označavalo bogoštovanje Gospoda iz dobra ljubavi, i iz istina njihovih, pošto svo bogoštovanje dolazi od ovih. (O ponudama u piću i različitim delovima vina u njima kod raznih žrtava, vidi Izlazak, XXIX, 40,41;

278

Levitska XXIII, 13,18; Brojevi VI, 1-4,15,17; XV, 4-7,10,24; XXVIII, 7-10,24,31; XXIX, 6,11,19,22,25,27,28,31,34,38,39; pored toga Postanje XXXV, 14). Ovde se vidi šta je označeno kod Joila:

Nesta dara pića iz doma Jehovinog; tuže sveštenici, sluge Jehovine (I, 9).

Ovo označava , da je bogoštovanje iz dobra ljubavi, i istina njegovih, bilo nestalo. Ko ne može da vidi da prinosi, dar i piće , koji su bili hleb i vino, nisu bili ono što je bilo milo Jehovi u bogoštovanju, osim ako to označava stvari koje pripadaju nebu i crkvi?

26 Iz ovih je razmatranja vidljivo šta je bilo označeno hlebom i vinom u Svetoj Večeri, naime, da je hleb označavao dobro ljubavi od Gospoda prema Gospodu, a vino dobro vere koja je u svojoj suštini istina. (Ali o Svetoj Večeri, i o hljbu i vinu u njoj, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 210-222).

Zato što vino označava dobro vere, koja je u svojoj suštini istina, stoga, kada je Gospod ustanovio sakrament Večere, rekao je,

I kažem vam, neću piti od sada od ovoga ploda vina, do onoga dana kad ga budem pio s vama u carstvu moga Oca (Mateja XXVI, 29).

Kažem vam, Neću piti od ploda vina ovoga sve dok carstvo Božije ne dođe (Luka XXII, 18).

Plodom vina, ili vinom, koje će Gospod piti u carstvu Oca Njegovog, ili kada dođe carstvo Božije, označava se sva Božanska istina u nebu i crkvi koja će proisticati od Njegovog Božanskog Ljudskog; stoga ga On naziva novim, i naziva ga Novim Zavjetom u Njegovoj krvi (stih 20); jer Gospodova krv ozanačava isto što i vino (vidi gore, br. 3,328,329). A pošto, posle Gospodovog uskrsnuća, svo Božansko proističe od Njega, stoga se kaže da će ga On piti s njima u carstvu Božijem kada ono dođe, a došlo je onda kada je doveo u red sve stvari u nebesima i u paklovima. Da je carstvo Božije došlo sa Gospodom, i da je od Njega, vidi se iz Mateja II, 2; IV, 17; X, 7; XII, 28; XVI, 28; Marko I, 14,15; IX, 1; Luka I, 32, 33; IX, 11, 27, 60; X, 11; XVI, 16; XVII, 20,21; XXIII, 42,51; Jovan XVIII, 36.

Zato što hleb označava dobro ljubavi, a vino dobro vere, koje je u svojoj suštini istina iz toga dobra, a u najvišem smislu ona je Gospod kao Božansko dobro, a vino Gospod kao Božanska istina; i zato što postoji korespondencija između duhovnih i prirodnih stvari, a tu postoji korespondencija, tako da, kada čovek misli o hlebu i vinu, anđeli misle o dobru ljubavi i dobru vere; a pošto se sve stvari neba i zemlje

279

odnose na dobro ljubavi i dobro vere, stoga je Sveta Večera bila ustanovljena od Gospoda, da bi preko nje došlo do povezivanja neba s ljudima crkve.

Ovakve su stvari označene hlebom i vinom, stoga je:

27 Melhisedek, car Salemski, izašao u susret Avramu, i iznio hljeb i vino; a on je bio sveštenik Svevišnjega Boga. I on blagoslovi Avrama (Postanje XIV, 18,19).

Ovde se Malhisedekom predstavlja Gospod kao Božansko dobro i Božanska istina; njim kao sveštenikom, Božansko dobro, a hlebom i vinom, Božansko dobro, i Božanska istina; ili, primjnjeno na čoveka, hlebom se označava dobo ljubavi prema Gospodu, a vinom dobro vere, koje je posledica primanja Božanske istine.

Isto je to Gospod označio vinom u sledećem odlomku.

Kod Mateja:

28 Niti se lijeva vino u mjehove stare; inače mjehovi prodru i vino se prolije, i mijehovi propadnu. Nego se lijeva novo vino u mijehove nove, i oboje se sačuva (IX, 17).

Kod Luke:

I niko pivši staro vino neće odmah novoga; jer veli: staro je bolje (V, 39).

Pošto su upoređenja u Reči iz korespondencija, tako je i ovo upoređenje; novim se vinom označava istina, a starim vinom, istina stare ili Jevrejske Crkve; starim mešinama, uredbe i naredbe Jevrejske Crkve, a novim mešinama, Gospodove naredbe i zapovesti. Da se uredbe i nalozi Jevrejske Crkve, koji su se posebno odnosili na žrtve i na reprezentativno bogoštovanje, ne slažu s istinama Hrišćanske Crkve, značeno je sa, ne meće se novo vino u stare mješine, da se mješine ne probiju, i vino isteče, nego se novo vino stavlja u nove mješine, tako da se obje sačuvaju. Da se oni koji su bili rođeni i odgojeni u spoljašnjim stvarima Jevrejske Crkve, da se nisu mogli povesti neposredno u unutrašnje stvari Hrišćanske Crkve, označeno je sa, I niko pivši staro vino neće odmah novoga; jer veli: staro je bolje.

29 Isto je označeno vodom pretvorenom u vino u Kani Galilejskoj, o kojoj je ovo napisano kod Jovana:

I u treći dan bi svadba u Kani Galilejskoj, i ondje bješe mati Isusova. I pozvan bješe Isus i učenici njegovi na svadbu. I kad nesta vina, reče mati Isusova njemu: nemaju vina. Isus joj reče: što je meni do tebe, ženo? Još nije došao moj čas. Reče

280

mati njegova slugama: štogod vam reče, učinite. A ondje bješe šest vodenijeh sudova od kamena, postavljenijeh po običaju Jevrejskoga čišćenja, koji uzimahu po dva ili tri vedra. Reče im Isus: napunite sudove vode. I napuniše ih do vrha. I reče: zahvatite sad i nosite kumu. I odnesoše. A kad okusi kum od vina koje je postalo od vode, i ne znadijaše otkuda je , pa zovnu kuma ženika, i reče mu: svaki čovjek najprije dobro vino iznosi, a kad se napiju, onda rđavije; a ti si čuvao dobro vino do sada (II, 10).

Treba znati da su sva čuda koja je učinio Gospod, kao i ona koja je učinio u Starom Zavjetu, označavala stvari koje pripadaju nebu i crkvi, to jest, da su sadržavala takve stvari u sebi, i da su stoga Njegova čuda bila Božanska (vidi Nebeske Tajne, br. 7337,8364,9051), pa tako i ovo čudo. Ovde se brakom (svadbom) označava, kao i svuda u Reči, crkva u Kani Galilejskoj među Neznabošcima; a vodom je označena istina spoljašnje crkve, kao što je bila istina Jevrejske Crkve iz smisla slova Reči; a vinom se označava istina unutrašnje crkve, kao što je istina Hrišćanske Crkve. Otuda to što je Gospod pretvorio vodu u vino, označava da će On učiniti istine spoljašnje crkve da budu istine unutrašnje crkve, otvarajući unutrašnje stvari koje su u njemu pohranjene. Sa šest sudova od kamena , postavljenih po običaju Jevrejskog čišćenja, označene su one stvari u Reči, a otuda i u Jevrejskoj Crkvi i njenom bogoštovanju, koje sve predstavljaju i označavaju Božanske stvari u Gospodu, i od Gospoda, a koje sadrže unutrašnje stvari. Isto tako, bilo je šest sudova od kamena, postavljenih po običaju Jevrejskog čišćenja, gde broj šest označava sve, a pošto se to kaže o istinama, to kamen označava istinu, i očišćenje Jevreja od greha, pa stoga označava sve stvari Jevrejske Crkve. Jer crkva smatra očišćenje od greha prvom stvari, jer koliko se neko očisti od njih, toliko postaje crkva. Kum ženika označava one koji su u poznavanjima istine; to što on kaže, svaki čovjek najprije dobro vino iznosi; a kada se napiju, onda donosi rđavo, a ti si čuvao dobro do sada, označava da svaka crkva počinje s istinama od dobra, ali kasnije završava u istinama koje nisu od dobra; pa ipak, na kraju crkve, Gospod daje istinu od dobra, ili pravu istinu.

Zato što vino označava istinu crkve, a ulje njeno dobro, stoga Gospod kaže, u paraboli o čoveku kojega su raniii razbojnici, da je Samarićanin polio rane uljem i vinom (Luka X, 33,34).

Ovde se čovekom kojga su ranili razbojnici označavaju oni čiju savest napadaju i ranjavju zli ljudi, koji su razbojnici; a Samarićaninom se označavaju Neznabošci, koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; otuda se polivanjem rana uljem i vinom označavaju duhovne stvari koje leče čoveka, koji je tako ranjen, gde ulje označava

281

dobro ljubavi, a vino dobro vere ili istinu. Šta druge pojedinosti označavaju, naime, da ga je postavio na svoje kljuse (magarca), i da ga je doveo u gostionu, i naložio im da se za njega pobrinu, može se videti gore (br. 375), gde su objašnjene. Očito je da vino označava istinu crkve, što se vidi ne samo iz odlomaka navedenih, nego i iz drugih u Reči (kao Isa. I,21,22; XXV, 6; XXXVI, 17; Osija VII, 4,5,14; XIV, 5,7; Amos II, 8; Zah. X, 15,17; Psalam CIV, 15).

31 Pošto većina stvari u Reči imaju i suprotno značenje, pa tako i vino, zbog toga označava falsifikovanu istinu, i obmanu, kao u sledećim odlomcma. Kod Isaije:

Teško gizdavome vijencu pijanica Jefremovih, uvelom cvijetu krasnoga nakita njihova, koji su uvrh rodnoga dola, pijani od vina! Nogama će se izgaziti gizdavi vijenac, pijanice Jefremove. Zanose se od vina, i posrću od silovita pića; sveštenik i prorok zanose se od silovita pića, zanose se u prorokovanju, spotiču se u suđenju (XXVIII, 1,3,7).

Ove se stvari kažu o onima koji su bezumni u duhovnim stvarima, jer o sebi veruju da su inteligentni od sebe samih, pa se, stoga, time hvale; njihovo se stanje opisuje čistim korespondencijama. Oni koji su bezumni u duhovnim stvarima, ili istinama, označeni su pijanicama, a oni koji o sebi misle da su inteligentni, Jefremom; a razmetanje svojom inteligencijom ili učenošću, krasnim vencem; jer oni koji su u obmanama doktrine, i kada su se u njima utvrdili, kada se prosvetle i vide istine u drugom životu, postaju kao pijanice. Takvi postanu učeni, koji se potvrde u obmanama, a potvrditi se u obmanama je tako činiti od sebe, a ne od Gospoda. Otuda je jasno šta je označeno sa, Teško gizdavome vijencu pijanica Jefremovih, sa uvelim cvijetom krasnog nakita njihova, koji su uvrh rodnoga dola, pijani od vina, naime, da se označava istina crkve razorena kod svog rođenja hvalisanjem čovekove vlastite inteligencije, koja pripada prirodnom čoveku odvojenom od duhovnoga, koji tada vidi obmanu umesto istine. Slavni venac označava istinu u svom rođenju koja pada ili nestaje; uvrh rodnoga dola, označava inteligenciju prirodnog čoveka; koji se zanose od silovita pića, označava one koji vide obmanu umesto istine; nogama će se izgaziti gizdavi venac pijanica Jefremovih, označava da će njihova inteligencija sasvm nestati; zanose se od vina, posrću od silovita pića, označava da je to zbog obmana i takvih stvari; sveštenik i prorok posrću od silovita pića, zanose se u prorokovanju, spotiču se u suđenju, označava da su takvi oni koji treba da budu u doktrini dobra i istine, a odvojeno od osoba, znači da je njihova sama doktrina takva; oni posrću među onima koji vide, spotiču se u suđenju, označava da oni ne vide istine inteligencije. Da su ovakve stvari označene ovim

282

rečima, niko ne može da vidi osim kroz duhovni smisao, bez kojega bi ostalo nepoznato da venac i glava označavaju inteligenciju; da pijanice označavaju one koji su bezumni u duhovnim stvarima; da Jefrem označava razum, ovde čovekov vlastiti ili od sebe; da dolina označava niže stvari uma, koje su prirodne i čulne, i da sveštenik i prorok označavaju doktrinu dobra i istine,

Kod istoga:

32 Stanite, i čudite se, vapijte i vičite: pijani su, ali ne od vina; posrću, ali ne od silovita pića. Jer je Jehova izlio na vas duh tvrdoga sna i zatvorio vam oči, oslijepio proroke i vidioce, glavare vaše (XXIX, 9,10).

Ovo se kaže o onima koji ne vide ni malo istine kada slušaju i čitaju Reč; takvi se nazivaju pijanima, ne od vina, i spotiču se, ali ne od silovita pića; vino posebno označava istinu duhovnog, a otuda i racionalnog čoveka, a silovito piće, istinu prirodnoga čoveka iz toga duhovnog čoveka; Pošto se takvi označavaju, stoga se kaže, Jehova je izlio na vas duh sna , i zatvorio vam oči; duh sna označava neopažanje, a zatvorene oči, znači da nema razumevanja. Proroke i glavare vaše oslijepio je (pokrio ih), označava one koji su bili u doktrini istine, a otuda su bili mudri i inteligentni; proroci označavaju one koji su u doktrini istine, a apstraktno doktrinu samu; glavari označavaju mudre, a apstraktno, označava mudrost; vidioci označavaju inteligentne, a u apstraktnom smislu, inteligenciju. Biti začuđen njihovom glupošću, opisuje se sa, Stanite, čudite se, a plač nad njima sa, vapijte i vičite. Takvi su oni koji su u životu zla , a u isto su vreme u načelima obmane, bez obzira koliko misle da su učeni; jer se zbog života zla zatvara opažanje dobra, iz čega misao ima život i svetlost, pa stoga oni vide samo iz čulnog čoveka, a nimalo iz duhovnog.

Kod istoga:

33 I psi su proždrljivi, koji ne znaju za sitost; i pastiri su koji ne znaju za razum: hodite, uzeću vina i napićemo se silovita pića (LVI, 10-12).

Ovo se kaže o onima koji ne mare ni za šta drugo nego za svetske i zemaljske stvari, zbog kojih se unutrašnji duhovni čovek zatvara. Zboga toga što nemaju opažanja dobra ni razumevanja istine, nazvaju se psima koji su proždrljivi , koji ne znaju za sitost, to jest, koji ne mogu primiti dobro; znati ovde označava biti sposoban, a sitost, primanje dobra, jer se sitost povezuje sa hranom, čime se označava duhovna hrana. Da nemaju razumevanja istine, označeno je sa, isti su i pastiri koji ne znaju za razum: oni se nazivaju pastirima koji veruju da su sposobni

283

da uče druge, jer hraniti označava poučavati; a pošto ovakvi vole obmane i falsifikovane stvari, stoga se dodaje, Hodite, uzeću vina i napićemo se silovita pića.

Kod Jeremije:

34 Ovako reče Jehova, Bog Izrailjev, svi se mjehovi pune vinom. Gle, ja ću napuniti pijanosti stanovnike ove zemlje, i careve, koji sjede na Davidovom prijestolu, i sveštenike, i proroke, i sve stanovnike Jerusalimske pijanstvom (XIII, 12,13).

I ovde se vinom označava obmana; svakom mešinom koja će se napuniti vinom, označava se um čovekov, koji je prijemnik istine ili obmane, kao što je mješina prijemnik vina. Carevima koji sede na Davidovom prestolu, označavaju se oni koji bi inače trebalo da budu u Božanskim istinama; sveštenicima, oni koji treba da budu u Božanskim istinama; a prorocima, oni koji su u doktrini; stanovnicima Jerusalimskim, oni koji pripadaju crkvi; a pijanstvom kojim će se ispuniti, označava se nerzumnost u duhovnim stvarima.

Kod istoga:

35 Kao pijan sam i kao čovjek kojega je osvojilo vino, Jehove radi i njegovijeh radi svetijeh riječi. Jer je zemlja puna preljubočinstva (XXIII, 9,10).

Ovo je plač (tuženje) nad preljubočinstvom dobra, i falsifikovanjem istine u crkvi, što je označeno zemljom punom preljubočinstva; te su stvari označene preljubama, a crkva, zemljom. Bezumlje u duhovnim stvarima zbog umovanja od zala protivu Božanskih dobara, i zbog obmana protivu Božanskih istina, označava se sa, Kao pijan sam, i kao čovjek kojega je osvojilo vino, Jehove radi i njegovijeh radi svetijeh riječi. Biti kao pijan i kao čovek kojega je osvojilo vino, označava uznemirenje uma ,i bezumlje zbog umovanja od zala i obmana; radi njegovijeh svetijeh riječi, označava zbog Božaskih istina.

Kod Isaije:

36 Zato čuj ovo, nevoljni, i pijani ne od vina (LI.21).

Biti pijan, ali ne od vina, ovde označava one koji su u obmanama zbog neznanja istine.

Noje se napi vina, i bi pijan, i leže nag posred svoga šatora (Postanje IX, 21).

284

U duhovnom smislu sasvim se nešto drugačije označava od onoga u smislu slova; slično sa,

Lota opiše kćeri njegove, i onda legoše s njim (Postanje XIX, 32-34).

Šta je označeno Nojevim pijanstvom, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 1070-1081; a šta Lotovim pijanstvom, br. 2465 na kraju. Pijanstvom se i na drugim mestima u Reči označava bezumlje u duhovnim stvarima, a isto tako padanje u zablude (kao Isa. XIX, 11,12,14; Jevr. XXV, 27; LI, 7; Joil I, 5,6,7; Levitska X, 8,9).

Da se vinom , u obrnutom smislu, označava obmana, isto se tako pokazuje kod Isaije:

37 Teško onima koji rane, te idu na silovito piće i ostaju do mraka dok ih vino raspali, a ne gledaju na djela Jehovina i ne vide rada ruku njegovijeh. Teško onima koji misle da su mudri, i sami su sebi razumni. Teško onima koji su jaki opiti se vinom i junaci u miješanju silovita pića (V, 11,12,21,22).

Ove se stvari kažu o onima koji prave za sebe doktrine iz svoje vlastite inteligencije, a ne od Gospoda, ili iz Reči od Njega, zbog čega ima toliko obmana; stoga se sa, Teško onima koji rane, te idu na silovito piće i ostaju do mraka, dok ih vino raspali. A ne gledaju djela Jehovina, i ne vide rada ruku njegovijeh, a što označava izopačena stanja onih koji misle za sebe da su inteligentni od sebe, otkuda su u obmani u pogledu doktrine, i ne mare za Reč, iz koje mogu da znaju dobra i istine života i doktrine. Ustati rano i nastaviti do mraka, označava biti prosvetljen; ići na silovito piće i biti raspaljen vinom, označava izlivati doktrinarne stvari iz sebe samih; ne mariti za delo Jehovino i ne gledati na dela ruku Njegovih, označava ne mariti za Reč, i za dobra života i za istine doktrine koje su tamo otkrivene; delo Jehovino se kaže za dobra života, a dela ruku Njegovijeh, kaže se za istine doktrine, obe iz Reči. Pošto se oznčavaju ovakve osobe, stoga se kaže, Teško onima koji misle da su mudri i sami su sebi razumni. Oni koji su mudri u svojim vlastitim očima, označavaju one koji su takvi zbog svoje vlastite inteligencije; a pred svojim licem razumnima, označavaju se oni koji su takvi iz svog vlastitog osećanja; oči označavaju razumevanje, a lice, osećanje. A sa, Teško onima koji su jaki piti vino, i koji su junaci u miješanju silovita pića, označavaju se oni koji teže ka velikim stvarima, i vešti su u potvrđivanju obmana koje pogoduju ljubavi prema sebi i svojim vlastitim načelima; junaci označavaju, ne koji teže ka velikim stvarima; a snažni ljudi (heroji) označavaju one koji su vešti, a koji sebi izgledaju inteligentni. Piti vino označava upijati obmane, a mešati silovita pića, označava potvrđivati ih ; takvi su svi oni koji su u ljubavi prema sebi, koji teže ka

285

slavi kroz učenost, jer su takvi u svom propriumu, i ne mogu da se uzdignu iznad njega; stoga je njihova misao u telesnom Čulnom, kojemu se ne pokazuje ni jedna istina, i koje ne opaža nijedno dobro; dok oni koji nisu u ljubavi prema sebi, i koji žele da budu inteligentni radi službi u životu, njih Gospod podiže iz propriuma u svetlost neba – a da oni za to ne znaju – i tako bivaju prosvetljeni.

Kod Osije:

38 Kurvarstvo i vino i mastika oduzima srce. Narod moj pita drvo svoje, i palica mu njegova , jer se udružio s lažnim bogovima; ostavi ga. Piće se njihovo prevrnu, jednako se kurvaju (IV, 11,12,17,18).

Ovde se govori o onima koji falsifkuju istine, a falsifikovanje istina se označava kurvarstvom, a obmana iz toga novim vinom; otuda je jasno šta je označeno sa, Kurvarstvo i vino i mastika oduzima srce; duh kurvarstva ih je zaveo, činili su preljubu odstupivši od Boga svojega, a vino se njihovo prevrnu, i jednako se kurvaju, naime, falsifikuju Božanske istine pa stoga ni nemaju istine; kurvati se odstupivši od Boga svoga, označava falsifikovati Božanske istine, a vino ga ostavi,označava da zbog toga nemaju nijednu istinu. Jefremom koji se udružio s lažnim bogovima, označavaju se oni koji su u svojoj vlastitoj inteligenciji, a lažnim bogovima s kojma su se udružili, označavaju se obmane njihove vlastite religije. Sa, Narod moj pita drvo svoje, i palica mu odgovara, označava da se savetuju sa svojom vlastitom ljubavi, i to vole iz svoje vlastite inteligencije; jer se drvom ili drvenim likom, koji pitaju, označava sebeljublje, dok palica koja odgovara, označava moć, stoga inteligenciju od propriuma.

U Apokalipsi:

39 Pade Vavilon, grad veliki; jer otrovnijem vinom kurvarstva svojega napoji sve narode. Ko se pokloni zvijeri, on će piti vino gnjeva Božijeg, koje je pomiješano utočeno u čašu gnjeva njegova; i biće mučen ognjem i sumporom (XIV, 8-10).

Na drugome mestu:

Hodi da ti pokažem sud kurve velike, koja sjedi na vodama mnogima, s kojom se kurvaše carevi zemaljski, i koji žive na zemlji opiše se vinom kurvarsva njezina (XVII, 1,2).

Ponovo:

286

Svi narodi piše vino kurvarstva njezina, i carevi zemaljski kurvaše se s njom (XVIII, 3),

Vinom gneva Božijega označava se obmana od zla, a vinom kurvarstva označava se falsifikovana istina; šta je označeno drugim izrazima, videće se u njihovom objašnjenju, a isto tako i ovim rečima u Apokalipsi:

I Vavilon veliki spomenu se pred Bogom da mu da čašu vina ljutoga gnjeva svojega (XVI, 19).

Ono što je označeno vinom gneva Božijega, isto tako označeno je i čašom gneva Božijeg.

Kod Jeremije:

40 Vavilon bješe zlatna čaša u ruci Jehovinoj, kojom opoji svu zemlju; vina njegova piše narodi, za to poludješe narodi (LI, 7).

I kod Davida:

Jer je čaša u ruci Jehovinoj; pomiješao je vino u njoj (vino vri, natočio je punu), i razdaje ga iz nje. I talog će njezin progutati, ispiće svi bezbožnici na zemlji (Psalam LXXV, 8).

Pošto se ponudama i nalivima, koji su bili hleb i vino, označava bogoštovanje od dobra ljubavi i istina vere, stoga se, u obrnutm smislu, ponudom i nalivom (pićem) označava bogoštovanje od obmana vere; to je bilo označeno ponudama i nalivima koji su prinošeni idolima i tuđim bogovima (Isa.LXV, 11; LVII, 6; Jer. VII, 18; XIV, 17-19; Jez. XX, 28; Zak. Ponov. XXXII, 38; i na drugim mestima). Iz značenja vina vidi se šta je označeno u Reči vinogradom, lozom, i njenim granama, a šta grožđem; naime, da se vinogradom označava crkva, ili crkva koja je u istinama i dobrima doktrine iz Reči; vinom, doktrina sama, a njenim granama, istine od kojih je doktrina oblikovana, a grožđem, koje je plod vinograda i loza, dobra ljubavi prema bližnjem i dobra vere; ali o ovima će se govoriti na drugome mestu.

377. Stihovi 7,8. 7. I kad otvori četvrti pečat, čuh glas četvrte životinje gdje govori: dođi i vidi.

287

8. I vidjeh, i gle, konj blijed, i onome što sjeđaše na njemu bješe ime smrt, i pakao iđaše za njim; i njemu se dade oblast na četvrtom dijelu zemlje da ubija mačem i glađu i smrću i zvijerinjem zemaljskim.

7. I kad otvori četvrti pečat, označava predskazivanje koje se pokazuje; čuh glas četvrte životinje gdje govori, označava, iz najdubljeg neba od Gospoda; : dođi i vidi, označava pažnju i opažanje. 8. I vidjeh, i gle, konj blijed, označava ne-razumevanje Reči, od zala života, a onda od njihovih obmana; i onome što sjeđaše na njemu, označava Reč; bješe ime smrt, i pakao iđaše za njim, označava večno prokletstvo; ; i njemu se dade oblast na četvrtom dijelu zemlje da ubija, označava lišavanje svega dobra, a otuda i istine; mačem, označava, obmanom; i glađu, označava, lišavajem, nedostatkom, i nepoznavanjem istine i dobra; i smrću, označava gašenjem sveg duhovnog života; i zvijerinjem zemaljskim, označava zla života, ili požude i njihove obmane koje dolaze od ljubavi prema sebi i svjetu, koje pustoše sve stvari crkve kod čoveka.

378. (stih 7). I kad otvori četvrti pečat. Da ovo označava predskazivanje koje se pokazuje, jasno je iz onoga što je rečeno i pokazano gore (br. 351,352,361).

379. I čuh glas između četiri životinje gdje govori. Da ovo označava, iz najdubljeg neba od Gospoda, jasno je, isto tako, iz onoga što je rečeno i pokazano gore (br. 353,362,370).

380. Dođi i vidi. Da ovo označava pažnju i opažanje, može se videti gore (br. 354,371).

381. (stih 8) I pogledah, i gle, blijed konj. Da ovo označava nerazumevanje Reči, zbog zala života i njihovih obmana, biće pokazano u onome što sledi. U ovom i u sledećem poglavlju, radi se o uzastopnim stanjima crkve, u pogledu njihovog duhovnog života: njihovo se prvo stanje opisuje belim konjem, drugo riđim konjem, treće crnim konjem, a četvrto bledim konjem. Da se belim konjem označava razumevanje istine iz Reči, može se videti gore (br. 355); da se riđim konjem označava razumevanje Reči koje je nestalo u pogledu dobra (br. 364);

288

crnim konjem označava se razumevanje Reči koje je nestalo u pogledu istine (br. 372). Otuda je jasno da se bledim konjem označava ne-razumevanje Reči, zbog zala života i njihovih bmana. Jer kada se razumevanje Reči razori u pogledu dobra i istine, sledi da nema razumevanja Reči; razlog da ga nema je to što zlo života i obmana tada vladaju. Kaže se, zlo života i obmana iz toga, jer gde je zlo života, tu je i obmana, jer oni čine jedno u čovekovom duhu. Kaže se, u čovekovom duhu, jer zao, kao i dobar čovek, može da čini dobro i govori istinu; ali ovo čini zao čovek samo iz svog prirodnog čoveka, pa stoga iz tela, dok unutar njega, u njegovom duhu, nema volje za dobro, pa stoga ni razumevanja istine, stoga ni dobra ni istine; ovo se posebno vidi kod osoba kada postanu duhovi , jer tada, pošto su u duhu, hoće samo zlo i govore samo obmanu. To je tada označeno bledim konjem. Da konj označava razumevanje, može se videti gore (br. 355); ovde razumevanje Reči, jer se onim koji je sedeo na konju označava Reč (br. 373).

2 Da bledo označava zlo života i njegovu obmanu, stoga bledi konj označava nerazumevanje Reči zbog zla života i njegovih obmana, jer bledilo ukazuje pa stoga i označava odsustvo života, ili njegovo gubljenje, ovde odsustvo i gubitak duhovnog života, što se dešava onda kada je neko, umesto u dobru života, u zlu života, a umesto istine vere ima obmanu vere, jer tada nema duhovnoga života. Duhovnim se životom označava život neba, koji se jednostavno u Reči naziva životom; dok se neduhovni život, kao što ga imaju oni u paklu, u Reči naziva smrću. Da se bledim konjem označava smrt, vidi se i iz sledećih stihova, jer se kaže, Ime onoga koji je sjedao na konju bilo je Smrt, i Pakao je išao za njim.

Isto je označeno bledilom ili bledim kod Jeremije:

Pitajte, i vidite, eda li muško rađa, zašto dakle vidim da se svaki čovjek drži za bedra svoja kao porodilja i u svijeh se promijnila lica i poblijedjela? (XXX, 6).

Niko ne zna značenje ovih reči ako ne zna šta se označava sa rađati, šta sa muško i sa čovek , šta sa rukama na bedrima, šta sa licem. Ove se stvari kažu o onima koji od svoje vlastite inteligencije žele da sebi pribave ljubav i veru. Sebi pribaviti ovake stvari označava se trudovima rađanja deteta; muškim i muškarcem označava se inteligencija, ovde čovekova vlastita inteligencija; rukama na bedrima označava se rađati ovakve stvari; licima se označavaju ljubav i vera. Jer se lica anđela i duhova slažu s onim kakva je njihova ljubav i vera, pošto se osećanje dobra, koje je ljubav, i osećanje istine, koje je vera, ispoljavaju na njihovim licima. Stoga, eda li muško rađa, označava, da li iko može svojom vlastitom inteligencijom sebi pribaviti dobro ljubavi i istinu vere; sa, svaki se čovjek drži za bedra kao porodilja, označava se da

289

se svako trudi da rodi takve stvari od propriuma; a sa, i svijeh se lica promijenila i poblijedila, označava se , da pošto nema dobra i istine, nego samo zla i obmane, stoga nema ni duhovnog života, nego samo duhovne smrti. Ovo je označeno bledilom lica. (Da začeća, porađanja, i rađanja u Reči označavaju duhovna začeća, porađanja, rađanja ljubavi i vere, može se videti, br. 3836,3868,3915,3965; da muško označava istinu, a otuda inteligenciju, br. 749,2046,4005,7838; isto tako čovek , br. 9007; da lice označava unutrašnje stvari uma, stoga stvari ljubavi i vere, br. 1999,2334,3527, 4066,4796,5102,9546; da su lica kod anđela i duhova forme njihovih osećanja, vidi u delu Nebo i Pakao, br. 447,457,459,552,553.)

Isto je označeno bledim kod Isaije:

4 Jakov se neće postidjeti, niti će mu lice poblijediti (XXIX, 22).

Jakovom se ovde označavaju oni koji pripadaju crkvi, a njegovim licima koja neće poblediti, da ona neće biti u zlima i obmanama, nego u dobrima i istinama. Da bledilo označava odsustvo i gubitak duhovnog života, što se dešava kada nema dobra i istine, nego zla i obmane, je stoga što, kada je čovek lišen životne topline, on tada pobledi i postane kao slika smrti, kao što je slučaj u velikom strahu, a slično i kada umire; ali kada umre duhovno, tada njegovo lice postane crveno kao užareno ugljevlje ili bledo kao lice lešine; takav je izgled paklenih duhova u svetlosti neba.

382. I onome što sjeđaše na njemu. Da ovo označava Reč, jasno je iz mnogih stvari koje su rečene i pokazane gore (br. 373). To što se kaže da je njegovo ime Smrt, ne znači da je Reč po sebi mrtva, nego da tako izgleda u prisustvu onih koji su u zlima i njihovim obmanama; jer takve osobe ne vide i ne opažaju u njoj ništa od istine i dobra, pa stoga ni od duhovnog života. Stoga je to u skladu s izgledom i opažanjem onih koji su takvi, da je ime onoga koji je sedeo na bledom konju bilo Smrt; jer Reč svakome izgleda u skladu s tim kakav je on sam, - naime, izgleda kao život onima koji su u dobru i istini, ali kao smrt onima koji su u zlima i obmanama. Isto je i sa Gospodom, koji je Reč; i On izgleda svakome u skladu s njegovim kavalitetom, - kao oganj i svetlost koja oživljava i koja obnavlja, onima koji su u dobru i njegovoj istini, a kao vatra koja proždire i kao mrkli mrak onima koji su u zlu i njegovoj obmani (vidi br. 934 kraj, 1861 kraj,6832,8814,8819,9434,10551). Otuda, isto tako, onima koji su u zlu i njegovoj obmani, Gospod izgleda kao da je gnevan, kao da kažnjava, i osuđuje, i baca u pakao, iako On nije nikada gnevan, niti koga kažnjava, osuđuje, ili baca u pakao, nego spasava onoliko koliko čovek dopušta; jer je On

290

samo Dobro i Istina, On je Ljubav sama i Milost sama. Isto je i s ovim odlomkom, gde se kaže da je ime onoga koji sedi na bledom konju Smrt. (Ostatak objašnjenja ove okolnosti može se videti u odlomku navedenom gore, br. 373.)

383. Ime njegovo bješe Smrt, i pakao iđaše za njim. Da ovo označava vječno prokletstvo, vidi se iz značenja imena, koje označava kakva je stvar (o čemu vidi gore, br. 102,148); ovdje, kakva je Riječ kod onih koji su u zlima i njihovim obmanama; iz značenja smrti, što označava prokletstvo (o čemu isto tako vidi gore, br. 186), jer duhovna smrt nije ništa drugo; iz značenja pakla, koji označava zlo i njegovu obmanu, jer od ovih i pomoću ovih postoje paklovi. Dalje, paklom se označava isto što i smrću, naime, prokletstvo, ali pošto se pominje i jedno i drugo, to se pakao razlikuje od smrti, jer se paklom označava večno prokletstvo; jer oni koji stignu u pakao, ostaju tamo za večnost; stoga je isto tako rečeno, i pakao iđaše za njim, gde ići za označava tamo boraviti, naime, u prokletstvu za večnost. Iz ovih je razmatranja jasno da se sa, ime njegovo bješe Smrt, i pakao iđaše za njim, označava večno prokletstvo.

384. I njemu se dade oblast (moć) na četvrtom dijelu zemlje da ubije. Da ovo označava lišavanje svega dobra i sve istine iz Reči, a otuda i u doktrini njihove crkve iz Reči, jasno je iz značenja oblasti , što označava učinak, jer biti sposoban označava učinak; iz značenja ubijanja ili zatiranja, što označava lišiti dobra i istine (o čemu vidi gore, br. 366); iz značenja četvrtog dela, što označava svo dobro i njegovu istinu, o čemu ćemo ubrzo govoriti; i iz značenja zemlje, što označava crkvu, i sve u njoj (o čemu vidi gore, br. 29,304). A pošto je crkva to što jeste zbog njene doktrine, i zbog života u skladu s njom; i pošto svaka doktrina crkve treba da bude iz Reči, stoga je ovde označena i doktrina crkve u isto vreme. Iz ovih se okolnosti vidi da se s oblašću, koja mu je data da ubije, označava lišenje svega dobra i njegove istine iz Reči i, sledstveno, u doktrini crkve iz Reči. Time što se kaže, oblast mu se dade, označava da je ta oblast u zlima i njegovim obmanama, koje su isto tako označene smrću i paklom. Da se oni koji su u zlima i obmanama lišavaju svega opažanja dobra i razumevanja istine iz Reči, pa stoga i istine i dobra iz doktrine svoje crkve iz Reči, sasvim je jasno po onima koji su u obmanama doktrine od zala života. Ovakvi, iako čitaju Reč, ili ne vide istine u njoj, ili ih falsifikuju primenjujući ih na obmane svog vlastitog načela, i na zla svoje vlastite ljubavi. Jer je priroda Reči takva, da oni koji su u dobru, vide u njoj istine, a oni koji su u zlu, vide obmane; jer je smisao slova prilagođen shvatanju dece, dečaka, i

291

jednostavnog sveta, pa je stoga napisana u skladu s izgledom; ali u tome smislu leže istine sakrivene, koje vide samo oni koji su u dobru, dok oni koji su u zlu niti ne žele da ih vide nego žele da ih izokrenu izopačenim tumačenjem tako da ih primenjuju na zla vlastitih ljubavi i na obmane vlastitih načela. To je tako vidljivo po mnogim krivoverjima unutar crkve, posebno po zlom Vavilonskom krivoverju, kao i po Jevrejskom krivoveruju.

2 Razlog da četvrti deo označava svo dobro i njegovu istinu je to, što broj četiri označava povezivanje dobra i istine, pa otuda četvrti deo ili četiri označava svu povezanost. U Reči se često pominje treći deo, i četvrti deo, pa oni koji ne znaju da svi brojevi označavaju stvari, mogu da pomisle da treći deo označava treći deo, a četvrti deo četvrti deo, ili da znače nešto; dok se trećim delom označava sva istina, a četvrtim delom svo dobro; a pošto je sva istina od dobra, stoga se četvrtim delom označava svo dobro i istina iz njega, ovde lišenost ovih, istine i dobra, jer se kaže, da im je data vlast nad četvrtim delom zemlje da ubiju. Da se tri, a otuda i treći deo, kaže o istinama , videće se na sledećim stranicama gde je taj broj pomenut. A da se četiri, i četvrti deo, kaže o dobrima i o istinama iz dobra, je zato što označavaju povezivanje. Da je ovo slučaj, postalo mi je jasno iz mnogoga iskustva u duhovnome svetu. Jer kada su se tamo vodili razgoori među anđelima o povezivanju dobra i istine, ili ljubavi i vere, a taj razgvor bio upravljen ka brojevima, pokazao bi se broj četiri, a ponekad i broj dva, ili broj osam, ili broj šesnaest, jer ovi brojevi označavaju slične stvari; jer brojevi umnoženi i podeljeni u sebi, označavaju isto što i brojevi s kojima su bili pomnoženi ili podeljeni, vidi br. 5291,5335,5708,7973. Da anđeoski govor pada u brojeve, može se videti u delu Nebo i Pakao br. 263). Da četiri označava povezanost dobra i istine, vuče poreklo od četiri strane neba, na dve strane, gde je istok i zapad, stanuju oni koji su u dobru ljubavi, a na druge dve, naime, jugu i severu, oni koji su u istinama iz ovih (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 141-153. ) Stoga se sa četiri strane, ili četiri vetra, označavaju svo dobro i istina iz njega, a sa četiri njihova povezanost. Razlog da četvrti deo označava svu povezanost dobra i istine je to, što četvrti deo sačinjava sve, ali četvrti označava i povezanost; otuda se ubijanjem četvrtog dela označava sva povezanost, stoga, svo dobro i istina; jer gde nema povezianja, nema ničega, jer dobo nije dato bez istine, niti istina bez dobra; u svojoj suštini, oni su jedno, jer istina je od dobra, a dobro od istine (što se vidi iz onoga što je rečeno, i iz odlomaka navedenih o dobru i istini u Nauku Novoga Jerusalima, br. 11-27).

292

385. Mačem. Da ovo označava pomoću obmane, jasno je iz značenja mača, koji označava istinu koja se bori protivu obmane i koja je razara; a u obrnutom smislu, obmanu koja se bori protivu istine, i koja ju razara (o čemu vidi gore, br. 131,367).

386. I glađu. Da ovo označava nedostatak i neznanje istine i dobra, jasno je iz značenja gladi, koja označava lišenost poznavanja istine i dobra, a isto tako nedostatak i neznanje o njima. Ove su stvari označene glađu u Reči. Razlog da su ove stvari označene glađu je to, što jelo i piće označavaju ono što hrani i održava duhovni život, a to su uglavnom poznavanja istine i dobra. Duhovnom životu, isto kao i prirodnom, potrebna je hrana i potpora; stoga, kad ih je čovek lišen, ili kada one nestanu, ili kada su nepoznate a čovek ih želi,takav se život naziva glađu. Prirodna hrana isto tako korespondira duhovnoj hrani, kao hleb dobru ljubavi, vino istini iz nje, a ostala jela i pića posebno svojim dobrima i istinama. O ovome se podrobno govorilo u prethodnim brojevima, i o tome će se govoriti u sledećim. Kaže se da glad označava lišenost znanja istine i dobra, kao i nedostatak i neznanje o njima, jer lišavanje postoji kod onih koji su u zlima i obmanama, nedostatak kod onih koji ih ne mogu znati, jer nisu u crkvi ili u njenoj doktrini , i neznanje kod onih koji znaju da ovakva znanja postoje i koji ih žele. Ove tri su označena glađu u Reči, što se vidi iz odlomaka u kojima se pominje glad, gladan, žeđ, i žedan.

(I) Da glad označava lišenost poznavaja istine i dobra, što je slučaj kod onih koji su u zlima i obmnama, jasno je iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Od gnjeva Jehove nad vojskama zamračiće se zemlja i narod će biti hrana ognju, čovjek neće požaliti brata svojega. I zgrabiće s desne ruke, pa će opet biti glad, i ješće s lijeve ruke, pa se opet neće nasititi; svaki će jesti meso od mišice svoje. Manasija Jefrema, i Jefrem Manasiju, a obojica će se složiti na Jehovu (na Judu?) (IX, 18-21).

Niko ne može da razume ove reči osim preko unutrašnjeg smisla, naime, predmet o kome se govori, a to je gašenje dobra pomoću obmane , i istine pomoću zla. Izopačenost crkve kroz obmanu, označava se zemljom koja se zamračila od gneva Jehove nad vojskama; a njena izopačenost zbog zla, označena je narodom koji će biti hrana ognju; zemlja zamračena, označava crkvu gde nema istine, nego samo obmane; a hrana za oganj, označava nestati zbog ljubavi za zlo; obmana, koja razara dobro, označena je sa, čovjek neće požaliti brata svojega, gde čovek i brat označavaju istinu i dobro, ovde čovek označava obmanu a brat dobro, jer se kaže, neće ga požaliti. Lišavanje svega dobra i istine koje sledi, ma koliko da se traži, označeno je sa, I zgrabiće s desne ruke, i opet će biti gladan, i ješće s lijeve ruke, i

293

opet se neće nasititi; desna ruka označava dobro od kojega je istina, a leva ruka , istinu od dobra. Zgrabiti i jesti ove stvari, označava tražiti; a biti gladan i nenasititi se, označava lišenost. Da će zlo ugasiti svu istinu, a obmana svo dobro, označeno je sa, Svaki će jesti meso sa mišice svoje, gde meso na mišici označava moć dobra kroz istinu; čovek označava obmanu, a jesti označava ugasiti. Da zbog toga nestaje sva volja za dobro i razumevanje istine, označeno je Manasijom koji jede Jefrema, i Jefremom koji jede Manasiju. (Da Manasija označava volju za dobro, a Jefrem razumevanje istine, može se videti, br. 3969,5354,6222,6234,6238,6267,6296). Da je ovo slučaj s onima koji su u zlima i obmanama, označeno je sa, Oni zajedno protivu Jehove (p.p. U našem prevodu umesto protivu Jehove stoji protivu Jude); jer kad je volja u dobru a razum u istini, tada su kod Jehove; jer su i jedno i drugo od Njega; ali kada je volja u zlu, a razum u obmani, tada su protivu Jehove.

Kod istoga:

3 Nemoj se radovati zemljo Filistejska, što se slomi prut onoga koji te je bio, jer će iz korijena zmijinjega niknuti zmija vasilinska, i plod će mu biti zmaj ognjeni krilati. A tvoj ću korijen umoriti glađu, a ostatak on će pobiti (XIV, 29,30).

Slične su stvari označene ovim rečima u unutrašnjem smislu, ali ove ovde govore o onima koji veruju da je sam unutrašnji vid prirodnog čoveka vera, a da se prethodnim oni opravdavaju i spasavaju, na taj način odričući da dobro ljubavi prema bližnjem ima nekog učinka. Oni koji su takve prirode nazivaju se Filistejcima, a svi zajedno zemlja Filistejska (kao što se može videti, br. 3412,3413,8093,8313). Da ovo lažno načelo razara sve dobro i istine crkve, označeno je sa, Iz korijena zmijinjeg niknuće zmija vasilinska, gde korijen zmijinj označava rušenje dobra i istine crkve. Da to vodi umovanju iz čistih obmana, označeno je sa, Plod će mu biti zmaj ognjeni krilati, gde zmaj krilati označava umovanje od obmana. Lišavanje istine, a zbog toga i svega dobra, označeno je sa, Tvoj ću korijen umoriti glađu, a ostatak on će pobiti, gde glad označava lišavanje istine i dobra, a ostatak označava sve ono što je nastalo od toga načela. Da su takve stvari označene, potvrđeno je mnogim iskustvom. Naime, oni koji su se utvrdili u načelu vere same u doktrini i u životu, ti se vide u duhovnom svetu kao zmije vasilinske, a njihova umovanja kao krilati zmajevi.

Kod istoga:

4 Ko gradi Boga , i lije lik, nije ni na kakvu korist. Kovač kliještima radi na živom ugljevlju, i kuje čekićem, i radi snagom ruke svoje, gladuje, te iznemogne, i ne pije vode, te sustane (XLIV, 10,12).

294

Pravljenje doktrine iz propriuma, kako iz intelekta tako i iz ljubavi, opisuje se prethodnim rečima. Građenjem Boga , označava se doktrina iz čovekovog vlastitoga razuma; a izlivanje lika, iz sebeljublja. Radom na gvožđu kliještima na živom ugljevlju, označava se obmana koju on naziva istinom, i zlo koje on naziva dobrom; gvožđe označava obmanu, a vatra od ugljevlja označava zlo sebeljublja. I kuje čekićem, označava vešta umovanja iz obmana koja mogu da izgledaju kao da se slažu; radi snagom ruke svoje, označava iz propriuma; gladuje, te iznemogne, i ne pije vode, te sustane, označava da nigde nema dobra ili istine; gladovati označava lišavanje dobra, a ne piti lišavanje istine. Kad iznemogne, te sustane, označava sve dok ne ostane ništa od dobra i ništa od istine. Kako može neko ko gleda na Reč iz smisla slova pretpostviti bilo šta drugo nego da se ovde opisuje pravljenje rezanoga lika? Pa ipak, svako može da vidi da ovde pravljenje rezanoga lkika znači nešto duhovno. Osim toga, bilo bi suvišno reći, da gladuje sve dok ima snage, i da pije dok ne posustane. Ne samo u Reči ovde, nego i na drugim mestima, pravljenje lažne doktrine opisuje se idolma, i razanim likovima, koji označavaju religijske obmane, doktrinarne obmane iz čovekovog vlastitoga razuma, i iz sebeljublja /vidi br. 8869,8932,8941,9424,10406,10503).

Kod istoga:

5 Ovo te dvoje zadesi; ko te požali? Pustoš i rasap i glad i mač (LI, 19).

Glađu se ovde označava lišavanje poznavanja dobra, sve dok ga popuni ne nestane; a mačem lišavanje poznavanja istine, ko je više nema; stoga se pominje i pustoš i rasap (razaranje), gde pustoš označava da više nema dobra, a rasap (razaranje) da više nema istine.

Kod istoga:

6 Ovako kaže Gospod Jehova, Gle, sluge će moje jesti, a vi ćete gladovati; gle, sluge će moje piti, a vi ćete biti žedni; gle, sluge će se moje veseliti, a vi ćete se stidjeti (LXV, 13).

I ovde biti gladan i žedan označava biti lišen dobra ljubavi i istina vere, gde biti gladan znači lišenje dobra ljubavi, a biti žedan lišenje istina vere; jedenjem i pijenjem označava se komunikacija i usvajanje dobara i istina; a slugama Gospoda Jehove, oni koji primaju dobra i istine od Gospoda; otuda se vidi šta se označava sa, Gle, sluge će moje jesti a vi ćete biti gladni; sluge će moje piti, a vi ćete biti žedni. Da će prvi imati večnu sreću, a drugi nesreću, označeno je sa, Gle, sluge će moje jesti, a vi ćete gladovati, sluge će moje piti, a vi ćete biti žedni. Da će prvi

295

imati večnu sreću, a drugi nesreću, označeno je sa, Gle, sluge će se moje veseliti, a vi ćete se stidjeti.

Kod Jeremije:

7 Mačem, glađu, i pomorom pomoriću ih.Tada rekoh; Oh, o Gospode Jehova, evo, proroci im govore: ne ćete vidjeti mača, i neće biti gladi u vas, za to Jehova reče protivu proroka koji prorokuju u moje ime, a ja ih nijesam poslao; a oni kažu neće biti mača ni gladi u ovoj zemlji, stoga će ovi proroci biti pomoreni mačem i glađu; oni koja prorokuju, biće bačeni po ulicama Jerusalimskim, i neće bi nikoga da ih sahrani (XIV, 12,13,15,16).

Mačem, glađu, i pomorom, označava se lišenost istine i dobra, a zbog toga i duhovnog života, kroz obmane i zla; mačem, lišenost istine kroz obmane; glađu, lišenost dobra kroza zla; a pomorom, lišenost duhovnog života. Prorocima se označavaju oni koji uče istinama doktrine, a u apstraktnom smislu, doktrinarne stvari istine. Otuda se vidi šta je označeno svima ovima, naime, da oni koji uče doktrine obmane i zla, da će nestati zbog onoga što je označeno mačem i glađu. Da oni koji primaju tu doktrinu od njih odvojeno od sve istine crkve, i koji su prokleti, označeni su sa, biće bačeni po ulicama Jerusalimskim, i neće biti nikoga da ih sahrani; ulice Jerusalimske označavaju istine crkve, a biti bačen po njima, označava biti odvojen od tih istina, dok ne biti sahranjen označava biti proklet.

8 Slično je označeno mačem, glađu, i pomorom u sledećim odlomcima, naime, mačem, lišenost istine zbog obmana; glađu, lišenost dobra kroz zla; a pomorom, smrt i lišenje duhovnog života.

Kod Jeremije:

I od mača i od gladi izginuće, i mrtva će tjelesa njihova biti hrana pticama nebeskim i zvijerima zemaljskim (XVI, 4).

Mrtva telesa kao hrana pticama nebeskim, označava prokletstvo zbog obmana; to što će biti hrana zverima zemaljskim označava prokletstvo zbog zala.

Kod istoga:

Porekoše Jehovu, kad rekoše, nije tako, neće nas zlo zadesiti, i nećemo videti mača ni gladi (V, 12).

Kod istoga:

296

Evo, ja ću ih pohoditi: mladići će njihovi izginuti od mača, sinovi njihovi i kćeri njihove izginuće od gladi (XI, 22).

Kod istoga:

Zato predaj sinove njihove gladi i učini da izginu od mača, i žene njihove da budu sirote i udove, i muževi njihovi da se pogube, mladiće da pobije mač u boju (XVIII, 21).

Kod istoga:

Evo, ja ću pustiti na njih mač, glad, i pomor, i učiniću ih da budu kao smokve rđave, koje se ne mogu jesti. I goniću ih mačem i glađu i pomorom (XXIX, 17,18).

Kod istoga:

I poslaću na njih mač, glad, i pomor, dokle se ne istrijebe sa zemlje, koju sam dao njima i ocima njihovijem (XXIV, 10).

Kod istoga:

Evo, ja proglašavam slobodu nasuprot vama, govori Jehova, maču, pomoru i gladi, i predaću vas da se potucate po svijem carstvima zemaljskim (XXXIV, 17).

Kod Jevanđelista:

Ustaće narod na narod, i carstvo na carstvo; i biće pomor, i glad, i trešnja, na mnogim mjestma (Mat. XIV, 7 ; Marko XIII, 8; Luka XXI, 11).

Kod Jezekilja:

Što si oskrvnio svetinju moju, trećina će tvoja pomrijeti od pomora, i od gladi će izginuti usred tebe, a druga će trećina pasti od mača oko tebe, a trećinu ću rasijati u sve vjetrove. Kad pošaljem među njih zle strijele gladi, koje će ih uništiti; a ja ću ih poslati da ih nestane; i još ću uvećati glad kod njih, i kad im slomim potporu u hljebu; pustiću na njih glad i divlje zvijeri, pa će pomor i krv proći kroza te (V, 11,12,16, 17).

Kod istoga:

Na polju mač, a unutra pomor i glad; ko bude u polju, poginuće od mača; a ko bude u gradu, njega će glad i pomor proždrijeti (VI, 11,12).

Kod Jeremije:

297

Ako li rečete: nećemo da ostanemo u toj zemlji, da ne bismo slušali glas Jehove Boga svoga, govoreći, ne, nego idemo u zemlju Egipatsku (Misirsku), da ne vidimo rata i glasa trubnoga, da ne čujemo i ne budemo gladni hljeba, i ondje ćemo se naseliti. Čujte riječ Jehovinu: Ako vi okrenete lice svoje da idete u Egipat i otidete da se naselite ondje, ondje će vas u zemlji Egipatskoj stignuti mač kojega se bojite, i glad, radi koje se brinete, i ondje ćete izginuti. Znajte dakle da ćete izgnuti od mača i od gladi i od pomora na mjestu kuda ste radi otići; i uzeću ostatak Judin, koji okrenu lice svoje da ide u zemlju Egipatsku da se ondje stani, i izginuće svi; u zemlji Egipatskoj pašće i izginuti od mača i od gladi, malo i veliko, i biće uklin i čudo i prokletsvo i rug. I pohodiću one koji nastavaju u zemlji Egipatskoj, kao što sam pohodio Jerusalim, mačem, glađu, i pomorom (XLII, 13-18,22; XLIV, 12,3,27).

Egiptom se ovde označava Prirodno, a ići u Egipat i tamo se nastaniti znači postati prirodan. (Da Egipat označava doslovno znanje prirodnog čoveka, i da stoga označava prirodno, a zemlja Egipatska prirodni um, može se videti br. 4967,5079,5080,5160,7648,9340,9391; i da nastaniti se označava biti poučavan, i živeti, br. 1463,3025,3672.) Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno u duhovnom smislu sa, da ne treba da idu u Egipat, da ne poginu od mača, gladi, i pomora, naime, da ne postanu čisto prirodni, naime, da ne bi bili lišeni sve istine, dobra, i duhovnog života; jer je prirodni čovek, odvojen od duhovnoga, u obmanama i zlima, pa stoga u paklenskom životu – (Da je prirodni čovek, odvojen od duhovnoga takav, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 47,48); - stoga se kaže da ako dođu u Egipat, biće uklin, čudo, i rug, i više neće videti ovo mesto). Mestom koje neće više videti, označava se stanje duhovnoga čoveka, isto što je označeno zemljom Hananskom. Ovakve su stvari označene i protivljenjem sinova Izrailjevih u pustinji, jer su tamo tako želeli da se vrate u Egipat, pa im je stoga bila data mana, koja označava duhovnu hranu (Izlazak XVI, 2,3,7-9,22).

Kod Jezekilja:

9 Tada ću ispružiti ruku svoju protivu doma Izrailjevog, da mu ukinem potporu u hljebu i da pustim glad nanj i istrijebim u njoj ljude i stoku. I da pustim ljute zvijeri u zemlju, te pomori ljude, i da opusti. A kamo li kad pustim četiri ljuta zla svoja, mač i glad i zle zvijeri i pomor na Jerusalim, da istrijebim u njemu ljude i stoku (XIV, 13,15,21).

U ovim se rečima opisuje pustošenje crkve. Dom Izrailjev i Jerusalim označavaju crkvu; ukinuti potporu u hlebu označava razoriti sve nebesko i duhovno, čime ona treba da se hrani; jer se hlebom obuhvata sve neba i crkve, ili sva duhovna hrana;

298

a istrebiti ljude i stoku označava svo duhovno i prirodno osećanje; stoga mač, glad, i divlje zveri i pomor, označavaju razaranje istine pomoću obmane, i osećanja istine i dobra pomoću požuda koje izviru iz zlih ljubavi, a gašenje duhovnog života kao posledicu. Ovo se naziva četiri ljuta zla , koja su označena mačem, glađu, smrću i divljim zverima u ovome stihu Apokalipse. Vidi se da se ovde opisuje pustošenje crkve.

10 Tri zla označena glađu, mačem, i pomorom, bila su najavljena preko proroka Gada Davidu, kada je prebrojao narod (2. Samuilova XXIV, 13). Niko ne zna zašto su ovakva zla poslata protivu Davida samo zato što je prebrojao narod, osim ako zna da je narod Izrailjski predstavljao a otuda i označavao , crkvu u pogledu njenih istina i dobara, i da broj označava znati njihov kavalitet, pa ih onda rasporediti i pripraviti u skladu s tim. Jer niko, osim Gospod sam, ne zna, niti može to uraditi; a čovek koji to pokuša, lišava sebe svega dobra i istine, a isto tako i duhovnog života; stoga što je David ovo učinio na reprezentativan način, stoga su ona tri zla bila njemu predložena, od kojih je morao da bira jedno. Ko ne vidi da nije bilo nikakvoga zla u prebrojavanju naroda, i da je zlo zbog kojega su David i njegov narod bili kažnjeni, bilo sakriveno unutra, naime, u reprezentativima u kojma je tada bila crkva. U onim navedenim odlomcima, glad označva lišavanje poznavanja istine i dobra, a otuda i lišavanje sve istine i dobra.

11 II Da glad isto tako označava nedostatak ovih (to jest, znanja), koja su kod onih koji ih ne mogu da znaju, jer nisu u crkvi ili u njenoj doktrini, vidi se iz sledećih odlomaka.

Kod Amosa:

Gle, idu dani, kada ću poslati glad na zemlju, ne glad za hljebom, niti žeđ za vodom, nego za slušanjem riječi Jehovinih ; oni će lutati od mora do mora, od sjevera do istoka; tražiće amo i tamo riječ Jehovinu, i neće je nalaziti. U taj će dan djevojke i mladići obamirati od žeđi (VIII, 1-13).

Ovde je objašnjeno šta je označeno glađu i žeđi, naime, ozna

ava se glad za hlebom, ne žeđ za vodom, nego za slušanjem reči Jehovine, pa je stoga to nedostatak poznavanja dobra i istine koji se označava; a da ovi nisu u crkvi, ili u njenoj doktrini, opisuje se sa, lutaće od mora do mora, i od sjevera do istoka, tražeći riječ Jehovinu, i neće je nalaziti. Od mora do mora označava na svim stranama, jer poslednja granica u duhovnom svetu izleda kao mora, gde istine i dobra imaju svoj početak i završetak ; stoga mora u Reči označavaju znanja istine i

299

dobra, kao i doslovno znanje uopšte. Od severa do istoka, isto tako označava na svim stranama gde su istina i dobro; sever označava gde je istina u zatamnjenju, a istok označava gde je dobro. Pošto je nedostaak poznavanja dobra i istine označen glađu i žeđu, stoga se kaže, u taj će dan djevojke i mladići obamirati od žeđi; devojke označavaju osećanja istine i dobra, a mladići označavaju istine same koje su od dobra, dok žeđ od koje obamiru, označava njen nedostatak. (Da devojke označavaju osećanja istine i dobra, može se videti, br. 2362, 3963, 6723. 6775,6799; da mladići označavaju istine same, i inteligenciju, vidi br. 7668.)

Kod Isaije:

12 Zato se narod moj odvede u ropstvo što ne znaju (zbog nedostatka znanja), i gladni ljudi biće njihova slava, i mnoštvo njegovo ginuće od žeđi (V, 13).

Pustošenje ili razaranje crkve zbog nedostatka znanja dobra i istine, označeno je sa, Za to se narod moj odvede u ropstvo zato što ne znaju. Božanska istina, koja čini crkvu, označena je slavom; da to nije dobro, označeno je slavom gladnih ljudi, gde gladni ljudi označavaju one koji nemaju opažanja dobra, i ne poznaju istinu; i da zbog toga nemaju istine, označava se mnoštvom koje gine od žeđi, gde ginuti od žeđi označava nedostatak istine, dok se mnoštvo u Reči kaže za istine.

Kod istoga:

13 Neka narod traži Boga svoga, zakon, i svjedočanstvo; hodaće po zemlji potucajući se i gladujući, i kad bude gladan, ljutiće se i psovaće cara svojega i gledaće gore, i psovaće cara svojega i Boga svojega gore. A kad pogeda na zemlju, a tamo nevolja i mrak, i teška muka, i on izagnan u tamu (VIII, 19-22).

Ovde se govori o onima koji su u obmanama zbog nedostatka poznavanja istine i dobra, i o njihovoj ljutnji kao posledici; njihova je greška u tome što su gledali gore , ali su gledali i na zemlju, gde su, međutim, videli samo tešku muku i tamu. Gledati gore i gledati na zemlju, označava gledati svuda gde su dobra i istine. Ali, vide samo tešku muku i tamu, označava da je nigde ne mogu naći, samo se nalaze potpune obmane gde tama označava gustu obmanu. Njihova se ljutnja kao posledica opisuje sa, pa će se desiti da kada su gladni, da se ljute, i da psuju svoga cara i svoje bogove; biti gladan označava želju da se sazna; car označava obmanu; bogovi označavaju obmane bogoštovanja; a psovati označava prezirati.

U Plaču:

300

14 Podiži ruke svoje ka Gospodu, za dušu djece svoje koja obamiru od gladi na uglovima ulica tvojih (II, 19).

Plač nad onima koji treba da prime pouku u poznavanjima dobra i istine preko kojih se stiče duhovni život, opisuje se sa, Podiži ruke svoje ka Gospodu, za dušu djece svoje; a potreba za tim poznavanjima opisuje se obamiranjem od gladi na uglovima ulica; glad označava potrebu; ulice označavaju istine doktrine; obamirati na njima, označava njihovo odsustvo.

Kod istoga:

15 Robovi nam gospodare, nema nikoga da izbavi iz ruku njihovijeh. Sa strahom za život svoj od mača u pustinji donosimo sebi hljeb. Koža nam pocrnje kao peć, od ljute gladi (V, 8-10).

Robovima koji vladaju nad njima dok nema nikoga da ih izbavi iz njihovih ruku, označavaju se zla i obmane doktrine, uopšte zle ljubavi i lažna načela. Donosim sa strahom za svoje duše hleb, zbog mača u pustinji, označava da nema dobra iz kojega može da se stekne duhovni život, zbog čega vladaju obmane; mač označava razarajuću obmanu; a pustinja označava gde nema dobra jer nema istine, jer je svo dobro kod čoveka kroz istine, jer gde nema istina, nego samo obmana, nema ni dobra. Koža nam pocrnje kao peć od ljute gladi, označava da je zbog nedostatka poznavanja dobra i istine, prirodni čovek u svojoj vlastitoj zloj ljubavi. Koža, zbog korespondencije s Velikim čovekom ili nebom, označava prirodnog čoveka; biti crn kao peć, znači biti u svom vlastitom zlu od obmana; a ljuta glad označava nedostatak poznavanja dobra i istine.

Kod Luke:

16 Teško onima koji su siti jer će ogladnjeti (VI, 25).

Siti u Reči označavaju one koji imaju Reč, gde su sva poznavanja dobra i istine; biti gladan označava imati potrebu za njima, i biti njih lišen.

Kod Jova:

Blago čovjeku kojega Bog kara; i zato ne odbacuj karanja Svemogućega. U gladi izbaviće te od smrti, a u ratu od mača (V, 17,20).

Ovde se govori o onima koji su u iskušenjima; iskušenja su označena sa, kojega Bog kara, i karanjem Svemogućega. Svemogućim se isto tako označavaju iskušenja , izbavljenja iz njih, i uteha posle njih. (Kao što se može videti, br.

301

1992,3667,4572,5228,6229). Glad u kojoj će se otkupiti, označava iskušenje u pogledu opažanja dobra, u kojemu će biti izbavljen od zla; otkupiti je izbaviti; mač u ratu označava iskušenje u pogledu razumevanja istine, gde rat označava iskušenje ili borbu protivu iskušenja.

17 (III) Da glad u Reči označava i neznanje poznavanja istine i dobra, što se odnosi na one koji znaju da postoje takva znanja i žele ih, što je jasno iz sledećih odlomaka.

Kod Mateje:

Blago gladnima i žednima pravde, jer će se nasititi (V, 6).

Glad za pravdom označava želju za dobrom, jer se u Reči pravda kaže za dobro.

I kod Luke:

Gladne napuni blaga, a bogate otpusti prazne (I, 53).

Gladni označavaju one koji su u neznanju poznavanje istine i dobra, ali ih žele; bogati, one koji imaju u obilju tih znanja, ali ih ne žele; a da se ovi poslednji njih lišavaju, označava se time što ih Bog otpušta prazne.

Kod Davida:

18 Gle, oko je Jehovino na onima koji ga se boje, i na onima koji čekaju milost njegovu. On će dušu njihovju izbaviti od smrti, i prehraniti ih u gladne godine (Psalam XXXIII, 18,19).

Onima koji se boje Jehove označavaju se oni koji vole da izvršavaju Njegove zapovesti. Izbavljanjem duše od smrti, označava se izbavljanje od zala i obmana, pa stoga i od prokletstva; a sa prehraniti u gladne godine, označava se dati duhovni život u skladu sa željom. Želja za poznavanjem istine i dobra je duhovno osećanje istine, koje postoji samo kod onih koji su u dobru života, to jest, koji izvršavaju Gospodove zapovesti, koji su, kao što je rečeno, označeni onima koji se boje Jehove

Ponovo:

19 Neka hvale Jehovu za milost njegovu, jer siti dušu čežnjivu, i dušu gladnu puni dobrom (Psalam CVII, 8,9).

302

Nasititi čežnjivu dušu, i nahraniti gladnu dušu dobrom, znači milost za one koji žele dobra i istine; čežnjiva duša označava one koji žele istine, a gladna duša, one koji žele dobra.

Ponovo:

Nema oskudice onima koji se boje Jehove. Lavići su ubogi i gladni, a koji traže Jehovu ne manjka im nikakvo dobro (Psalam XXXV, 9,10).

I ovde oni koji se boje Jehove, kod kojih nema oskudice, označavaju one koji vole da tvore Gospodove zapovesti; a oni koji traže Jehovu, kojima neće ništa nedostajati, označavaju one koje Gospod voli, i koji primaju dobra i istine od Njega. Lavići koji su ubogi i gladni, označavaju one koji znaju i koji su mudri od sebe; biti ubog i trpeti glad označava da nemaju ni istine ni dobra. (Šta lavovi označavaju u oba smisla, može se videti, br. 278.)

Ponovo:

20 Jehova čini sud onima, kojima se čine krivo; daje hranu gladnima. Jehova driješi svezane (Psalam CXLVI, 7).

Kojima se čini krivo, ovde označavaju one koji su u obmanama zbog neznanja; njima čine krivo oni duhovi koji su u obmanama; stoga, kaže se da Jehova čini njima sud, oslobađajući ih od onih koji im čine krivo. Gladnima se označavaju oni koji žele dobra, i pošto ih Gospod siti, kaže se Jehova daje hranu gladnima; davati hleb znači hraniti, a duhovna hrana sastoji se od znanja , inteligencije, i mudrosti. A onima koji su svezani, označavaju se oni koji žele istine, ali ih od njih odvajaju obmane doktrine, ili neznanje, jer nemaju Reč. Stoga drešiti svezane je osloboditi ih. (Da se ovakvi nazivaju svezanima, može se videti, br. 5037,5086,5096.)

Ponovo:

21 On pretvara pustinju u jezera, i suhu zemlju u izvore vodene, i naseljava onamo gladne. Oni zidaju gradove za življenje. I naseljavaju onamo gladne; siju polja, sade vinograde i sabiraju ljetinu (Psalam CVII, 35-37).

Ove se reči moraju razumeti sasvim drugačije nego što su u smislu slova, naime, traba razumeti da oni koji su u neznanju o istinama, a žele da ih saznaju, biće obogaćeni i bogati; jer to što će Jehova pustinju pretvoriti u jezera, znači da gde je neznanje biće obilje istine, gdje pustinja označava da tamo gde se ne zna istina, biće jezera i obilje istine. Pretvoriti suhu zemlju u potoke, označava isto u

303

prirodnom čoveku, jer suha zemlja označava gde se ne zna istina, a potoci označavaju obilje; prirodni čovek označava vodu koja teče; a voda označava istine. Naseljavati onamo gladne, označava da On čini da žive oni koji žele istinu; nastavati označava živeti, a oni koji su gladni, označavaju one koji žele. Da zidaju gradove za življenje, označava oblikovati sebi doktrinu života; grad označava doktrinu, a nastavati označava život. Da mogu sijati polja, i saditi vinograde, i sabirati ljetinu, označava primati istine, razumeti ih i tvoriti ih; sejati polja označava poučavati i primati istine; saditi vinograde označava primati te istine u razum, to jest, u duh, jer vinogradi označavaju duhovne istine, odakle saditi ih označava duhovo ih primati, to jest, razumeti te istine: sabirati letinu ozna

ava tvoriti ih i primati dobra, jer su plodovi dela i dobra ljubavi prema bližnjem.

Ponovo:

21 Zna Jehova dane bezazlenima, i dio njihov traje do vijeka. Neće se postidjeti u zlo doba, u dane gladne biće siti (Psalam XXXVII, 18,19).

Dani bezazlenih označavaju stanja onih koji su u dobru, i u istinama iz njih , ili stanja onih koji su u ljubavi prema bližnjem, i u veri iz ove ljubavi prema bližnjem. Da će Jehova biti njihov deo zauvek, označava da su oni Njegovi i da su u nebu; da se neće postideti u zlo doba, označava da

e pobediti kad ih zla budu iskušavala; i da će u gladne dane biti siti, označava da će ih istine podržavati, kada budu napadani i iskušavani od obmana. Zlo doba i gladni dani, označavaju stanja iskušenja; a iskušenja su od zala i obmana.

U prvoj knjizi Samuilovoj:

23 Luk junacima slomi se, i iznemogli opasaše se snagom. Koji bijahu siti, idu pod najam za hljeb; i koji bijahu gladi, nijesu više; i nerotkinja rodi sedmero, a koja imaše djece, iznemože (I, 4,5).

Ovde se sa, koji bijahu siti, idu pod najam za hljeb, i s gladnima koji koji to više nisu, označavaju oni koji žele dobra i istine. Ostalo se može videti objašnjeno gore (br. 257 i 357).

Kod Isaije:

24 Jer nevaljalac o nevaljalstvu govori, i srce njegovo gradi bezakonje, radeći licemjerno i govoreći na Boga laž, da isprazni dušu gladnome i napoj žednome da uzme (XXXII, 6).

304

Nevaljalcem se naziva onaj koji je u obmanama i zlima iz ljubavi prema sebi, stoga, iz svoje vlastite inteligencije. Obmane su označene nevaljalstvom o kome govori; zla, srcem njegovim koje gradi bezakonje. Zla koja govori protivu dobara, označena su licemerstvom kojim se služi; a obmane koje govori protivu istina, time što govori laž protivu Jehove. Da se ovim želi srušiti one koji žele dobra i istine, označeno je s isprazniti dušu gladnome, i napoj uzeti od žednoga; gladna duša označava one koji žele dobra, a onaj koji je žedan, one koji žele istine.

Ponovo:

25 I ako otvoriš dušu gladnome, i nasitiš dušu nevoljnu; tada će zasijati u mraku vidjelo tvoje i tama će tvoja biti kao u podne (LVIII, 10).

Ovim se rečima opisuje ljubav prema bližnjemu, ovde prema onima koji su u neznanju, a u isto vreme i u želji za saznaju istine, i u nevolji zbog obmana koje nad njima vladaju; i da će kod onih koji su u ljubavi prema bližnjem, obmane biti razagnane, a istine da će davati svetlost i da će blistati. Ljubav prema bližnjemu za one koji su u neznanju, a u isto vreme žele da saznaju istine, označena je sa, ako otvoriš dušu gladnome; gladni ozna

avaju one koji žele, a duša označava razumevanje istine koja poučava. Da je tako s onima koji su u nevolji zbog obmana koje nad njima vladaju, označeno je sa, i ako nasitiš dušu nevoljnome; da će kod ovih koji su u takvoj ljubavi prema bližnjem, neznanje nestati, i da će istine dati svetlost i sijati, sa, tada će zasjati vidjelo tvoje u mraku, i tama će tvoja biti kao u podne. Tama označava neznanje duhovnoga uma, a gusti mrak neznanje prirodnoga uma; videlo označava istinu u svetlosti, slično kao i u podne. Tako su prosvetljeni oni koji, iz ljubavi prema bližnjem ili zbog duhovnog osećanja, poučavaju one koji su u obmanama zbog neznanja; jer je ta ljubav prema bližnjem iz influksa (upliva) svetlosti ili istine od Gospoda.

Ponovo:

26 Nije li ovo post koji izabrah, da prelomiš hljeb svoj gladnome, i siromahe prognane da uvedeš u kuću, kad vidiš gologa, da ga odjeneš? (LVIII, 6,7).

Ovim su rečima ozna

ene slične stvari; jer se prelamanjem hleba gladnome, označava od ljubavi prema bližnjem, preneti i poučiti one koji su u neznanju a koji su u isto vreme željni da saznaju istine. Uvesti izagnane u kuću, označava popraviti i podržati one koji su u

305

obmanama, a otuda u žalosti; izagnani su oni koji su u žalosti zbog obmana. Jer, oni koji su u obmanama, stoje napolju, dok su u kućama oni koji su u istinama; jer kuća označava intelektualni um, u koji se samo istine pripuštaju, jer se on otvara istinama od dobra. Zbog ovakvog značenja, dodaje se, gologa da odjeneš; biti go označava biti bez istina, a odenuti označava poučiti; jer haljine u Reči označavaju istine koje oblače (kao što se može videti gore, br. 185).

Ponovo:

27 Neće biti gladni ni žedni; neće im biti vrućina ni sunce; jer kome je žao, on će ih voditi, i pored izvora vodenijeh provodiće ih (XLIX, 10).

Da neće biti ni gladni ni žedni, ne znači da neće biti gladni i žedni prirodne hrane i pića; i da im neće biti prirodna vrućina i sunce, to ne znači da će im od toga biti vruće; sli

no, i da će biti provođeni pored vodenih izvora. Ko god misli, zar ne vidi da se ovde ozančavaju druge stvari? Glađu i žeđi označavaju se glad i žeđ za onim stvarima koje pripadaju večnom životu, ili koje ga daju, a što se u glavnom odnosi na dobro ljubavi i istinu vere, glad na dobro ljubavi, a žeđ na istinu vere. Vrućina i sunce označavaju vrućinu koja potiče od načela obmane i ljubavi prema zlu; jer ovi oduzimaju svu duhovnu glad i žeđ; izvori vode pored kojih će ih Gospod voditi, označavaju prosvetljenost u svakoj istini, gde izvor označava Reč, a isto tako i doktrinu iz Reči; voda označava istinu; a voditi, kada se kaže za Gospoda, označava prosvetliti. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno Gospodovim rečima kod Jovana:

Ja sam hljeb života; ko dođe k meni, nikad neće ogladnjeti; ko vjeruje mene, neće nikad ožednjeti (VI, 35).

Ovde se vidi da je ogladnjeti ići Gospodu, a ožednjeti da je verovati Njega; doći Gospodu je izvršavati Njegove zapovesti.

28 Pošto su ove stvari označene glađu i žeđu, to se vidi šta je označeno i Gospodvim rečima kod Mateja:

Tada će reći car onima što stoje s desne strane: kad ogladnjeh, daste mi da jedem; ožednjeh, i napojiste me; bijah gost, i primiste me. Onda reče onima s lijeve strane da kad je bio gladan, nisu ga nahranili; i žedan, nisu ga napojili; a kao gosta, nisu ga primili (XXV, 34,35,41-43).

306

Biti gladan i žedan označava neznanje i duhovnu oskudicu, a nahraniti i napojiti označava poučiti i prosvetliti iz duhovnog osećanja, ili iz ljubavi prema bližnjem; stoga se kaže, Bio sam gost, i ne primiste me, gde se gostom označavaju oni koji su izvan crkve, a žele da budu poučeni i da prime doktinarne stvari crkve, i živeti u skladu s njima (vidi br. 1463,4444,7908,807,8913,9196). I u Reči čitamo o Gospodu, da je On bio gladan i žedan, čime se označava da od Svoje Božanske ljubavi hoće i želi spasenje ljudske rase.

Da je bio gladan, čitamo kod Marka:

29 I kad dođoše u Vitaniju, Isus ogladnje, i ugledavši smokvu jednu kraj puta, dođe k njoj, i ne nađe ništa na njoj do lišća sama, jer to nije bilo vrijeme za smokve. Zato joj reče: da niko ne jede roda s tebe u vijeke. Kad su u

enici ujutro prolazili, vidješe da se smokva osušila iz korjena (XI, 12,14-20; Matej XXI, 19,20). (p.p. autor je često skraćivao tekst ističući dijelove koje je objašnjavao).

Onaj ko ne zna da sve u Reči sadrži duhovni smisao, može da pomisli da je Gospod ovo učinio smokvinom stablu u ljutnji, jer je bio ogladneo; ali smokvinim stablom ne označava se smokvino stablo, nego crkva u pogledu prirodnog dobra, a posebno Jevrejska Crkva. A u njoj nije bilo prirodnog dobra, jer nije bilo duhovnog, nego samo neke istine iz smisla slova Reči, što je označeno time što je Isus , videvši iz daleka smokvu sa ličćem, prišao joj je u nadi da će naći nešto na njoj; ali kad joj je prišao, našao je samo lišće . Lišće označava istine smisla slova Reči. Da kod te nacije nema prirodne istine crkve, jer su u gustim obmanama i u zlim ljubavima, označeno je time što je Isus rekao, Neka niko nikad od tebe ne jede roda, i smokva se osušila iz korena. Isto tako se kaže, da nije bilo vreme smokava, čime se označava da crkva još nije počela. Da je početak nove crkve označen smokvinim stablom, vidi se iz Gospodovih reči (kod Mateja XXIV, 32,33; Marka XIII, 28,29; i kod Luke XXI, 28-31). Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno glađu. (Da smokvino stablo označava prirodno dobro crkve, vidi br. 217,4231,5113; i da lišće označava istine prirodnog čoveka, vidi gore (br. 109),

Da je Gospod ožedneo, čitamo kod Jovana:

30 Potom, znajući Isus da se sve svrši, i da se zbude pismo, reče: žedan sam. Ondje stajaše sud pun octa, i oni napuniše sunđer octa, i nataknuše na trsku, te prinesoše k ustima njegovijem. I kad primi Isus ocat, reče; svrši se (XIX, 28-30).

307

Oni koji misle o ovome samo prirodno a ne duhovno, mogu da pretpostave da se ovde govori o tome da je Gospod ožedneo, i da Mu je dat ocat; ali pošto su se sve stvari u Pismu, rečene o Njemu, tada završavale, a došao je u svet da spase čovečanstvo, stoga je rekao, žedan sam , čime se označava da je iz Božanske ljubavi hteo i želeo spasenje ljudske rase. A što mu je dat ocat, označava da u dolazećoj crkvi neće biti prave istine, nego istine pomešane s obmanama, kao što je kod onih koji odvajaju veru od ljubavi prema bližnjem, ili istinu od dobra, što je označeno octom. To što su to stavili na sunđer, označavalo je čišćenje od toga, pošto sunđer označava spoljašnje sredstvo čišćenja (kao što se može videti, br. 7918). Da svaka pojednost iznesena u Reči o Gospodovoj patnji, obuhvata i označava Božanske, nebeske, i duhovne stvari, može se videti gore (br. 83). Iz gore navedenih odlomaka, vidi se šta u Reči glad označava. Neka se ovo ispita dobro i razmotri, pa će svako ko misli malo dublje , da uvidi da se ovde ne označavaju prirodna glad, i žeđ, nego duhovna.

387. I smrću. Da ovo označava gašenje duhovnog života kao posledicu, jasno je iz značenja smrti, što označava gašenje duhovnog života (o čemu vidi gore, br. 78,186). Da je to ovde označeno smrću, jasno je iz niza stvari u unutrašnjem smislu; jer se kaže da mu je moć data da ubija mačem, glađu, i smrću; mačem se označava obmana koja razara istinu; glađu, lišavanje poznavanja istine i dobra; otuda se smrću označava gašenje duhovnog žvota, jer gde obmane vladaju, i gde se ne poznaju istine i dobra, tamo nema duhovnog života; jer se on stiče preko poznavanja istine i dobra primenjenih u korisne svrhe u životu. Jer se čovek rađa u zlu i u obmani iz zla, pa je stoga rođen a da ništa ne zna o duhovnim znanjima; stoga, kako bi bio vođen od zala i obmana, u kojima je rođen, u život neba, i da bi bio spasen, nužno je da stekne znanje o istini i dobru, preko čega se može uvesti u duhovni život i postati duhovan. Iz ovoga niza stvari u duhovnom smislu, vidi se da se ovde smrću označava gašenje duhovnog života; a ovo je označeno i duhovnom smrću.

388. I zvijerinjem zemaljskim. Da ovo označava zla života, koja su požude i obmane koje nastaju iz ljubavi prema sebi i svetu, koje pustoše sve stvari crkve kod čoveka, jasno je iz značenja divljih zveri, što označava požude i obmane iz ljubavi prema sebi i svetu; jer su ove zla života; jer zao život je život u požudama i obmanama, pa se stoga divljim životinjama zemaljskim ovde označavaju te stvari. Da divlje zveri označavaju takve stvari, videće se u onome što sledi. I iz značenja

308

zemlje, koja označava crkvu (o čemu vidi gore, br. 29,304); pošto se divljim zverima zemaljskim označavaju zla života, ova pustoše crkvu kod čoveka; i pošto se zemljom označava crkva, stoga se divljim zverima zemaljskim označavaju zla života koja pustoše crkvu kod čoveka. Pominje se crkva kod čoveka, jer je crkva u čoveku; jer crkva je crkva zbog ljubavi prema bližnjem i zbog vere, a ove su u čoveku; i ako ove nisu prisutne, nema crkve kod njega. Smatra se da crkva postoji tamo gde je Reč, i gde je Gospod poznat; ali crkva se sastoji samo od onih koji od srca priznaju Božansko Gospodovo, i koji uče istine od Gospoda preko Reči, i koji ih tvore; samo to sačinjava crkvu. Da se divljim zverima zemaljskim ovde posebno označaaju zla života, vidi se iz nizova stvari u unutrašnjem smislu. Kaže se da im je oblast data nad četvrtim delom zemlje, da ubjaju mačem, i glađu i smrću (pomorom) i divljim zverima zemaljskim. Mačem se ozačava obmana koja razara istinu; gladom, lišavanje znanja o istini i dobru; smrću, gašenje duhovnog života; otuda se divljim zverima zemaljskim oznaavaju zla života, jer ova vladaju kada se ugasi duhovni život, jer je tada život samo prirodni, a potonji život bez prethodnog, pun je požuda od ljubavi prema sebi i svetu, - stoga je paklenski; zato je taj život ono što se označava divljim zverima zemaljskim.

Osim toga, što se tiče zlog života, koji je označen divljim zverima, taj postoji i kod onih koji vode dobar moralni život, ako su bez duhovnog života; jer oni čine dobro, i govore istinu, i postupaju iskreno i pravedno, ali samo slave, počasti, dobitka i zakona radi; tako postupaju radi izgleda, oponašajući duhovne, dok iznutra ne žele dobro i ne misle istinu osim iz gore pomenutih razloga; stoga, iznutra, oni su paklenski duhovi. Ovo se vidi kod takvih ljudi kada postanu duhovi, a što se dešava odmah posle smrti; tada, pošto popuste spoljašnje stege, koje su pomenute, oni jurnu bez uzdržavanja u zla svake vrste. Dok je drugačije s onima koji vode dobar život duhovnog porekla. (O ovome se predmetu može videti više u delu Nebo i Pakao, br. 484,529-531,534; i gore, br. 182.) Ove se stvari pominju da bi se znalo šta je označeno zlim životom, naime, da se tu ne misli o spoljašnjem životu, o telu, ili o svetu gde su ljudi, što se naziva prirodnim svetom, nego o unutrašnjem životu duha, i sveta gde su anđeli, što se naziva duhovnim svetom. Jer je čovek, svojim telom, pokretima i govorom, u prirodnom svetu, dok je svojim duhom, naime, mišlju i osećanjem, u duhovnom svetu; jer, kao što se vid tela pruža u prirodni svet, i tamo se rasipa, tako se vid duha, koji je misao od osećanja, pruža u duhovni svet, i tamo se rasipa. Da je ovako, malo ko zna, pa stoga pretpostavljaju da nema posledica misliti zlo i hteti zlo, pod uslovom da se ne čini i ne govori zlo; međutim, sva misao i volja deluju na čovekov duh i sačinjavaju njegov život posle smrti.

309

3 Da zle divlje zveri označavaju požude i obmane koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu, koje pustoše sve što pripada crkvi kod čoveka, a u obrnutom smislu, osećanje istine, koje oživljava sve stvari crkve kod čoveka, vidi se iz sledećih odlomaka u Reči.

Kod Jeremije:

Hodite, skupite se sve zvijeri poljske: dođite da proždirete. Mnogi su pastiri pokvarili moje vinograde; potlačiće moj dio, mili dio moj obratiće u golu pustoš (XII, 18-11).

Predmet o kome se govori ovde je pustošenje crkve u pogledu istina i njenih dobara. Pustošenje se opisuje pastirima koji kvare Gospodov vinograd, i koji tlače njegov deo. Pastirima se označavaju oni koji naučavaju istine, i koji vode dobar život; u ovom slučaju, oni naučavaju obmane, pa stoga vode zao život. Vinogradom se označava crkva u pogledu istine; a poljem, crkva u pogledu dobra. Pustošenje je označeno tlačenjem i kvarenjem, kao i pretvaranjem polja u golu pustoš. A pošto pustoše požude i obamne iz ljubavi prema sebi i svetu, to se kaže, Hodite, skupite se sve zveri poljske; dođite da proždirete. Svaka zver poljska označava obmane i požude koje izviru iz tih ljubavi, koje proždiru , što označava opustošiti i zatrti. Da se divljom poljskom zveri ne označava divlja poljska zver, jasno je, jer se kaže da su pastiri pokvarili vinograd, i da su ga potlačili (izgazili stopalima); dok se pastirima označavaju pastiri crkve, a ne pastiri stada.

Kod Davida:

4 Gorski vepar podgriza lozu, a poljska zvijer jede je. (Psalam LXXX, 8,9,13).

Ovde se lozom označava isto što i vinogradom gore, naime, crkva u pogledu istine, koja se naziva duhovnom crkvom; njeno se pustošenje požudama i obmanama prirodnog čoveka odvojenog od duhovnog, označava gorskim veprom koji podgriza lozu; gorski vepar označava zle požude prirodnog čoveka; a divlja poljska zver, obmane.

Kod Osije:

5 I potrću čokote njezine i smokve, i obratiću ih u šumu da ih jede zvijerje poljsko (II, 12).

Čokotom se i smokvom označava crkva; čokotom, unutrašnja crkva, koja pripada duhovnom čoveku; a smokvom, spoljašnja crkva, koja pripada prirodnom čoveku;

310

pustošenje obe označava se sa, Obratiću ih u šumu da ih jede zvijerje poljsko. Šuma označava čulnog čoveka, koji je u potpunim zabludama, a otuda i u obmanama; a zverje poljsko označava obmane iz toga i zle požude. Jer kada se ckrva kod čoveka opustoši, to jest, kada se više ne veruje u istinu crkve, tada čovek postaje čulan, i tada veruje samo ono što može videti vlastitim očima, i dodirnuti vlastitim rukama, pa se takav čovek potpuno predaje ljubavi prema sebi i svetu, to jest, požudama. Da se ovde čokotom i smokvom označava crkva, vidi se iz drugoga stiha istoga poglavlja, gde se kaže, Prite se s materom svojom, jer mi nije žena, niti sam joj ja muž; materom i ženom se u Reči označava crkva.

Kod Mojsija:

6 Malo po malo, odgoniću narode pred tobom, da ne opusti zemlja i da se zvijerje poljsko ne namnoži na tebe (Izlazak XXII,28,29; Zak. Ponov. VII, 22).

Šta ovo označava, može se videti u Nebeskim Tajnama (br. 9333-9338), naime, da narodi označavaju zla koja čovek ima, ali i ona koja je naslijedio; i da se ona kod čoveka uklanjaju postupno, jer ako bi se uklonila pre nego se u njemu stvore dobra pomoću istina, ušle bi obmane koje bi ga razorile. Divlje poljske zveri označavaju obmane koje proističu od uživanja prirodnih ljubavi.

Kod istoga:

7 Ako uzživite u mojm uredbama, i zapovijesti moje uzdržite i uščuvate, učiniću, te će nestati zle zvijeri iz zemlje, mač neće prolaziti preko vaše zemlje. Ako li me ne uzaslušate i ne uščinite sve moje zapovijesti, pustiću na vas sve zvijeri poljske, koje će vam djecu izjesti i stoku potrti i vas umaliti, i opustjeće putovi vaši (Levitska XXVI,3,6,14,22).

Ovime se opisuje stanje života onih koji imaju ljubavi prema bližnjem, i onih koji je nemaju. Ljubav prema bližnjm označena je življenjem po uredbama, čuvanjem zapovesti, i njihovim izvršavanjem, jer je to ljubav prema bližnjem; stanje njihovog mira opisuje se počinkom, odmaranjem bez straha; čime se opisuje blaženstvo srca i duše, koja dolazi od povezanosti dobra i istine, kada više nema borbe zla i obmane protivu njih. To se stanje opisuje i sa, Učiničću da nestane zlih zvijeri iz zemlje, a mač neće više prelaziti preko vaše zemlje, čime se označava da više neće biti požuda i obmana koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu; gde zle divlje zveri označavaju požude koje razaraju dobra osećanja, i mač koji ozna

311

ava obmane koje razaraju istine. Da su u suprotnom stanju oni koji nemaju ljubavi prema bližnjem, što se opisuje sa, Ako li me ne uzaslušate, pustiću na vas zvijeri poljske koje će vam djecu izjesti i stoku potrti i umaliti, i opustjeće putovi vaši, čime se označava da će zbog požuda, i njihovih obmana, biti lišeni svakoga dobra i istine. Požude i njihove obmane koje ih lišavaju, označene su poljskim zverima koje će ih potrti ; dobra osećanja kojih će biti lišeni, označena su stokom koja će biti potrta; a njihove same istine ozna

ene su putovima koji će opusteti; putovi označavaju istine koje vode dobrima.

Kod Jezekilja:

8 I učiniću s njima zavjet mirni, i istrijebiću zle zvijeri iz zemlje, i oni će živjeti u pustinji bez straha, i spavaće u šumama. I neće više biti plijen narodima, i zvijeri zemaljske neće ih jesti (XXXIV, 25,28).

Ove se reči odnose na Gospodov dolazak, i na Njegovo carstvo; šta one ozna

avaju u unutrašnjem smislu, vidi se iz odlomaka objašnjenih, gde se nalaze mnoge slične reči. Zlim divljim životinjama u zemlji označavaju se požude; a divljim poljskim zverima, obmane.

Kod Osije:

9 Srešću ih kao medvjedica kojoj uzmu medvjediće, i rastrgaću im srce njihovo i izješću ih ondje kao ljuti lav; zvijerje poljsko raskinuće ih (XIII, 8).

U ovome se odlomku govori o pustošenju dobra obmanama. Mevedica kojoj uzmu medvediće označava moć zla od obmana; ljuti lav, moć obmane od zla; a zverje poljsko, požude i obmane; razaranje ovih označava se divljim zverima koje ih raskida; odvajanje istine od dobra obmanama i zlom označava se trganjem njihovoga srca.

Kod Isaije:

10 Neće ondje biti lava, i ljuta zvijer neće ići po njemu (XXXV, 9).

U ovome se poglavlju govori o Gospodovom dolasku i o stanju onih koji su u Njegovome carstvu. Neće ondje biti lava, označava da tamo neće biti obmane koja razara istinu; i ljuta zvijer neće ići po njemu, označava da neće biti požuda koje razaraju; pošto je ova požuda iz pakla, kaže se, neće ići po njemu.

Kod Sofonije:

312

11 Jehova će dignuti ruku na sjever, i zatrće Asirsku, i Niniveju će opustjeti da bude suha kao pustinja. I u njoj će ležati stada, svakojako zvijerje između naroda, i gem i ćuk noćivaće na dovratnicima njezinijem; glasom će pjevati na prozorima; pustoš će biti na pragovima, jer će se poskidati kedrovina. Takvi će biti veseli grad, koji sjedi bez brige, koji govori u srcu svom: ja sam, i osim mene nema drugoga; kako opustje, kako postade loža zvijerju! (II, 13-15).

Ovde se govori o čovekovoj vlastitoj inteligenciji, koja potvrđuje obmane i zla umovanjima iz doslovnog smisla, i o primenjivanjima smisla slova Reči. Severom se označava prirodni i čulni čovek, a isto tako i Doslovno značenje koje je tamo; Asirijom se označava umovanje iz toga; a govoreći u srcu: ja sam, i nema drugoga, označava se čovekova vlastita inteligencija. Iz ovih se razmatranja vidi šta ove pomenute pojednosti obuhvataju u nizu, naime, da se sa, Jehova ispruži svoju ruku i zatra Asiriju, označava da će lišiti prirodnog čoveka takve osobine, i intelektualnog ili racionalnog čoveka svega opažanja dobra i razumevanja istine. Sa, stada će ležati, svakojako zvijerje između naroda, i gem i ćuk noćivaće na dovratnicima njezinijem, označava se da će svuda tamo biti obmane od zla, i obmane misli i opažanja znanja iz Reči, gde zverje među narodom označavaju obmanu zla, gem i ćuk, obmanu misli i opažanja, a dovratnici, znanja iz Reči. Sa, veseli grad koji govori u srcu; ja sam, i nema drugoga, označava se da takva inteligencija ima pouzdanja samo u sebe, i usvaja sve od propriuma; grad označava doktrinu iz takve inteligencije. Sa, kako opustje i postade loža zvijerju, označava se da nije ništa ostalo od istine u njoj, nego da je puna obmana.

Kod Jezekilja:

12 Kaži Faraonu i narodu njegovom: na šta si nalik u veličini svojoj? Eto, Asirac bješe kedar na Livanu, lijepijeh grana i debela hlada i visoka rasta. Ali zato što njegov rast nadvisi sva drveta poljska, i umnožiše se grane njegove, stoga ga dadoh u ruke najsilnijem među narodima da čini s njim šta hoće. Na ruševini njegovoj stanuju sve ptice nebeske, i na granama njegovijem sve zvijeri poljske (XXXI, 2,3,5,10-13).

Ovo što se pominje u ovome odlomku slično je po značenju onime što je gore opisano. Faraonom carem Egipatskim označava se isto što i severom, naime, prirodni čovek, i Doslovno znanje koje je tamo; Asircem se označava umovanje iz toga; njegovim visokim rastom, i širenjem grana, označava se slavljenje vlastite inteligencije, stoga ono što potiče od vlastite inteligencije. Iz ovog opšteg značenja sadržaja ovoga odlomka može da se vidi šta obuhvataju pojedinosti, naime, da,

313

reći faraonu, caru egipatskom, i narodu njegovom, govori o prirodnom čoveku i doslovnim znanjima kod njega; Faraon car Egipatski je prirodni čovek, a njegov narod je Doslovno znanje. Da je kedar Livanski nadvisio sva drveta poljska, označava Racionalno koje raste pomoću doslovnog znanja, gde Asirac označava Racionalno, a kedar Intelektualno, dok njegovo nadvisivanje ostalih drveta, označava ogroman rast koji dolazi od poznavanja istine i dobra. Ali zato što se uzvisi rastom, i što se umnožiše grane njegove, tomo označava jer se hvalio svojom inteligencijom i znanjima koja pripadaju prirodnm čoveku, koji se hvali, jer se uzdiže umom iz ljubavi prema sebi, što je iz propriuma. Jer prirodni čovek, odvojen od duhovnoga, sebe uzvisuje, a pošto je odvojen od duhovnoga, on je u propriumu, i pripisuje sebi sve stvari, a ništa Bogu; nadvisiti i raširiti grane označava doslovna znanja koja pripadaju prirodnom čoveku (kao što se može videti, br. 2831,8133). Da će ga tuđinci, najljući među narodima, poseći i ostaviti ga, označava da će obmane i njihova zla razoriti Racionalno, gde tuđinci označavaju obmane, a najljući među narodima, njihova zla; stoga će, sve ptice nebeske stanovati na panju njegovom, i na granama sve zveri poljske, što označava da će tu biti obmane misli, i zla osećanja; jer ptice označaaju poznavanja, kako istine tako i obmane; divlja zver poljska označava zla osećanja; a polje označava crkvu; jer se označavaju samo one obmane i zla koja postoje u crkvi. (Da ptice označavaju misli, ideje, i umovanja u oba smisla, sa razlikama u skaldu s njihovim vrstama, može se videti, br. 770,866,988,993,3219,5149,7441.)

Kod istoga:

13 I ostaviću u pustinji tebe i sve ribe iz tvojih rijeka, i pašćeš na zemlju i nećeš se pokupiti ni sabrati; zvijerima zemaljskim i pticama nebeskim daću te da te jedu (XXIX, 5; XXXII, 4).

I ove se stvari kažu o Faraonu i Egiptu, kojima se označava prirodni čovek odvojen od duhovnoga, koji, kada je odvojen, u samim je obmanama i zlima, jer je tada bez svetlosti neba, koja daje inteligenciju. Biti ostavljen u pustinji, stoga, označava biti bez istina i dobara; riba u rekama označava čulno Doslovno znanje (kao što se može videti gore, br. 342): pasti na zemlju , označava da će sve što pripada crkvi, kod njega nestati; da se neće pribrati i sakupiti, označava da se dobro i istina ne vide; jer duhovni čovek vidi ove u stvari u prirodnom, iz kojih pravi zaključke; daću te da te jedu zvijeri poljske i ptice nebeske, označava ovde i gore, da će nestati zbog obmana misli i zala osećanja. Zato što prirodni čovek, odvojen od duhovnog, pada u obmane svake vrste, i biva povređen, stoga se za Egipat kaže da je divlja zver u ritu (Psalam LXVIII, 31 ili 30).

314

Kod Jezekilja:

14 Na gorama Izrailjevim ćeš pasti , ti i sve čete tvoje, i narodi koji budu s tobom; i daću te svakojakijem pticama krilatijem i zvijerima poljskim da te izjedu (XXXIX, 4).

Ovo se kaže za Goga, kojim se označava spoljašnje bogosluženje odvojeno od unutrašnjeg, što je bogosluženje prirodnog čoveka odvojenog od duhovnoga. Ti ćeš pasti na gorama Izrailjevim, označava da nemaju ništa od dobra ljubavi ka bližnjem, gde gore Izriljeve označavaju dobra ljubavi prema bližnjem, a tamo pasti označava nestati. I sve čete tvoje i narodi koji budu s tobom, označava da će nestati to bogosluženje s njegovim doktrinarnim stvarima i s obmanama ; i daću te pticama svakojakoga krila i zvijerima poljskm da te izjedu, označava gašenje istine i dobra obmanama svake vrste i zlima; zla koja su označena divljim zverima poljskim, to su zla života, a koja su požude koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu.

Kod Davida:

15 O Bože, narodi (neznabošci) dođoše u dostojanje tvoje; oskrvniše svetinju tvoju, Jerusalim pretvoriše u zidine. Truplje sluga tvojih dadoše pticama nebeskim da ih jedu, tijela svetaca tvojih zvijerima zemaljskim (LXXIX, 1,2).

Neznabošcima ne označaaju se neznabošci, nego zla života i obmane doktrine; jer Božijim dostojanjem (nasljedstvom) označava se crkva, u kojoj je Gospod svo dobro i istina, a Jerusalimom pretvorenim u gomilu, označava se svetogrdno bogoštovanje, i izokrenuta doktrina crkve; svetinjom , bogosluženje, jer se u njemu vršilo bogosluženje, dok Jerusalim označava ckrvu u pogledu doktrine, a tako isto i doktrinu crkve. A davanjem mrtvih tela sluga Tvojih da ih jedu ptice nebeske , i tela svetaca Tvojih za hranu zverima poljskim, označava razbiti sve istine obmanama, i dobra zlima; ovde se pticom nebeskom označava obmana misli; a zveri poljskom označava se osećanje zla.

Kod istoga:

16 Ne daj zvijerma duše grlice svoje, nemoj zaboraviti stada stradalaca svojih za svagda (Psalam LXXIV, 19),

Grlicom se označava duhovno dobro, stoga isto tako i oni koji su u tome dobru; a divljom zveri se označava obmana zla i požuda za razaranjem; otuda je jasno šta je označeno sa, Ne daj zvijerima duše grlice svoje. Stradalnicima se označavaju oni koji su napadani od obmana, pa su stoga u strahu, i čekaju izbavljenje.

315

Kod Jezekilja:

17 Stado razagnano bez pastira, postaje jelo svake divlje zvijeri poljske, i razgoni se (XXXIV, 5,8).

Ovime se označava da su dobra ljubavi prema bližnjem razorena obmanama , i potopuno uništena zlima svake vrste. Divlje zveri poljske označavaju zla života koja izviru iz obmana doktrine. Stadom se, u Reči, označavaju oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; ali pošto je pravi duhovni smisao odvojen od osoba, to su stadom označena dobra ljubavi prema bližnjem; pastirima se označavaju oni koji preko istina vode dobru, a u apstraktnom, istine same preko kojih se stiče dobro; stoga biti bez pastira, znači nemati istine pomoću koje se stiče dobro, stoga to znači obmanu. Postati jelo označava nestati, isto što je označeno i sa proždreti, kada se govori o divljim zverima. Divljim zverima poljskim označavaju se obmane.

Kod Jova:

18 Blago čovjeku kojega Bog kara. U gladi otkupiće ga od smrti, u ratu od ubojitog mača. U pustošenju i gladi ti ćeš se smijati, i nećeš se plašiti divlje zvijeri zemaljske (V, 17,20,22).

Ovi se izrazi odnose na iskušenja. Blago čovjeku kojega Bog kara, označava, da je iskušavan. U gladi otkupi

e ga od smrti, označava izbavljenje od zala kada je iskušavan zbog nedostatka dobra i zbog neopadanja dobra; u ratu od ubojitog mača, označava izbavljenje od obmana, kada se iskušava zbog oskudice u istini i nerazumevanja istine; u gladi ćeš se smijati, označava da za njega neće manjkati dobra; i nećeš se plašiti divlje zvijeri zemaljske, označava da ga nikakva obmana ne će napasti.

Kod Jezekilja:

19 Ovako im reci: koji bude u pustolinama, pašće od mača; i koji je u polju, zv ijerima ću ga dati da ga izjedu; a koji su u gradovima i po pećinama, od pomora će pomrijeti; tako ću sasvijem opustjeti tu zemlju (XXXIII, 27,28).

Predmeti o kojima se ovde govori su pustošenje istine, i svega dobra crkve, jer se kaže, tako ću sasvijem opustjeti zemlju; gde zemlja označava crkvu. Oni koji su u pustolinama pašće od mača, označava da će oni koji su u doslovnim značenjima nestati zbog obmana; jer se ovde pustolinama označavaju doslovna znanja prirodnog čoveka; a onoga koji je u polju, zvijerima ću ga dati da ga izjedu,

316

označava da će oni koji su u znanjima iz Reči nestati zbog zala obmana, gde polje označava stvari crkve, ovde poznavanja iz Reči; divlja zver označava zlo obmane; a koji su u gradovima i pećinama, od pomora će pomrijeti, označava da će sasvim nestati zbog obmana i zala iz Reči oni koji se potvrde u obmanama i zlima iz Reči; utvrde označavaju potvrđivanja iz Reči, a pećine potvrđivanja iz doslovnih značenja. Da su ovakve stvari označene ovim rečima, može se videti samo iz nizova u unutrašnjem smislu, jer je predemet o kojem se govori, kao što je rečeno, potpuno pustošenje crkve.

Kod istoga:

20 Kad pustim na vas glad i ljute zvijeri, koje će ti djecu izjesti; i kad pomor i krv prođu kroza te; i kad pustim mač na te (V, 17).

Ponovo:

Kad pustim na nju glad i istrijebim u njoj ljude i stoku, ako pustim ljute zvijeri u zemlju, te pomore ljude, i zemlja opusti i da niko ne može prolaziti od zvijerja; ili ako mač pustim na tu zemlju; ili pustim pomor na zemlju i izlijem gnjev svoj na nju; a kamo li kad pustim četiri ljuta zla svoja, mač i glad i zle zvijeri i pomor na Jerusalim, da istrijebim u njemu ljude i stoku (XIV, 13,15,17,19,21).

U unutrašnjem smislu, istrebiti ljude i stoku označava lišiti svakog osećanja dobra i istine, kako unutrašnje ili duhovne tako i spoljašnje ili prirodne. (Da je ovo označeno čovekom i stokom u Reči, može se videti, br. 7424,7523,7872.) Glađu se označava lišenost dobra ljubavi; mačem, lišenost istine vere, obmanom. Ljutom se zveri označava lišenost ovih zbog zala ljubavi prema sebi i svetu; a i stoga što je čovek na njih osuđen.

21 Iz objašnjenja ovih odlomaka, kao i onih koji prethode, vidi se šta je označeno svakom pojedinosti ovde u nizu. Ljutom divljom zveri označavaju se sve zveri koje razaraju, kao lavovi, medvedi, tigrovi, panteri, veprovi, vukovi, aždaje, zmije, i mnoge druge, koje vrebaju i razdiru korisne životinje, kao što su jaganjci, ovce, krave, volovi, i slično. Da ovakve divlje životinje, i uopšte zle divlje zveri, označavaju požude koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu, a od kojih su sva zla života i obmane doktrine, je zbog korespondencije, kao što se vidi iz izgleda u duhovnom svetu. Tamo se sve zle požude i obmane pokazuju kao divlje zveri raznih vrsta. Isto tako, oni zbog kojih se pokazuju takvi izgled, sliče divljim zverima, jer je njihovo glavno uživanje je u tome da napadaju i razaraju dobro. Ovo je uživanje paklensko, i ono je usađeno u ljubavi prema sebi i svetu, u kojem su

317

paklovi. Iz ovih se razmatranja vidi zašto se zlim divljim zverima uopšte označavaju zla života ili požude i obmane koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu, koje pustoše sve stvari crkve kod čoveka.

22 Do sad je pokazivano iz Reči da divlje zveri označavaju zle požude i obmane, a posebno požude za razaranjem uništavanjem dobara i istina pomoću obmana, stoga čovekovog duhovnog života. Sada će se pokazati da divlje zveri u Reči označavaju i osećanja istine i dobra, koja se suprotstavljaju osećanjima obmane od zala, koja se nazivaju požudama. Razlog da divlje zveri u Reči označavaju tako isto i osećanja istine i dobra je to, što izraz po kome su nazvane u izvrnom jeziku, označava život, jer se se divlja zver na tom jeziku naziva chajah, a chajah znači život; a u osećanju istine i dobra je sam čovekov duhovni život; stoga kada se u Reči pomene divlja zver u ovom dobrom smislu, bolje ju je promeniti i nazvati je životnjom, što označava živu dušu. Ali kada se u ovome smislu govori o divljoj zveri, ideja koja se pridružuje reči fera u Latinskom jeziku mora se odstraniti, jer u tome jeziku ideja divljeg i zlog pridružuje se reči fera, pa stoga i ideja nepovoljnog i rđavog. Drugačije je u jevrejskom jeziku, u kojemu divlja zver označava život, i uopšte živu dušu ili životinju; u ovome smislu chajah ili divlja zver i zver pominju se , a divljom se zveri (fera) označava osećanje istine, dok se zveri (bestia) označava osećanje dobra. Zato što divlja zver ili chajah u obrnutom smislu označava osećanje istine i dobra, zbog toga se Eva, žena Adamova, naziva Chavah, po tome izrazu; kao što se vidi kod Mojsija:

I čovjek nadjede ženi svojoj ime Eva (Chavah); jer će biti mati svih; chaj (svega živog) (Postanje III, 20).

Isto tako, četiri životinje koje su bile heruvimi, nazvane su istim izrazom, chajah, u množini; a pošto se izrazu divlja zver (fera) u latinskom jeziku pridružuje ideja divljeg i krvožednog , prevodioci su rekli životinje. Da se zbog ove reči nazivaju heruvimi, koji su izgledali kao životinje, vidi Jez. I, 5, 13-15,22; X, 15; i na drugim mestima.

Slično, životinje koje se jedu, kao jaganjci, ovce, koze,ovnovi, jarci, telad, kao i životinje koje se ne jedu, u običnom govoru, nazvaju se zverima, ali životinje koje se jedu označavaju dobra osećanja, jer su pitome i korisne, naime, nisu divlje i krvožedne.

Tako kod Mojsija:

318

Ovo su divlje životinje od kojih ćeš jesti između svijeh životinja na zemlji među svim divljim zverima koje idu na četiri, da bi razlikovao između divljih zveri koje se jedu, i divljih zveri koje se ne jedu (Levitska XI, 2,27,47).

I na drugome mestu:

Ko bi ulovio zvjerku ili pticu, koja se jede (Levtska XVII, 13).

Isto tako, i životinje koje su prinošene na žrtvu, a koje su gore imenovane, nazivale su se zverima.

Tako kod Isaije:

Ni Livan ne bi bio dosta za oganj, ni životinje njegove ne bi bile dosta za žrtvu paljenicu (XL, 16).

I kod Davida:

Neću uzimati teleta iz doma tvojega, ni jarića iz torova tvojih. Jer je moje sve gorsko zvijerje, i stoka na planinama na hiljade. Znam sve ptice po gorama i krasota poljska pred manom je. Da ogladnim, ne bih tebi rekao, jer je moja vasiljena i sve što je u njoj. Prinesi Bogu hvalu na žrtvu (Psalam L, 9-14).

24 Da divlja zver označava osje

anja istine i dobra, dalje je jasno iz sledećih odlomaka. Kod Mojsija:

A sedme godine, koja je godina sabata, ostavi je /zemlju/ , da počine, da jedu siromasi naroda tvojega, a što iza njih ostane, neka jedu zvijeri poljske (Izlazak XXIII, 11).

I na drugome mestu:

Ali što rodi zemja za počivanja svojega, to neka vam bude hrana za stoku i za divlje zveri (Levitska XXV, 6,7).

Ovde se stokom i divljim zverima, označavaju jagnjad, ovce, koze, ovnovi, jarci, telad, krave, konji, i magarci, ali ne lavovi, medvedi, veprovi, vukovi, i slične grabljvice zveri, koje su korisne, i kojima se označavaju osećanja istine i dobra.

Kod Davida:

25 Hvalite Jehovu na zemlji, velike ribe /kitovi/, i sve bezdane; zvijeri i sva stoka, bubine i ptice krilate, carevi zemaljski i svi narodi (Psalam CXLVIII, 7,10,11).

319

Ovim se stvarima označavaju dobra i istine svake vrste u čoveku, iz kojih čovek bogoštuje Boga; a pošto iz ovih stvari čovek bogoštuje Boga, a one ne pripadaju čoveku, nego Gospodu u njemu, stoga treba razumeti da ove stvari bogoštuju Boga, jer niko ne može da bogoštuje Boga iz sebe na pravi način, nego od Boga, to jest, od dobara i istina koje su Božije u njemu. Da niko ne može imenovati Isusa , nego od Gospoda, nekima u crkvi je poznato,a dobro je poznato u nebu. Hvaliti Jehovu označava bogoštovati Njega; velikim ribama /kitovima/ i bezdanima označavaju se doslovna znanja i poznavanja uopšte ili skupno; divlje zveri i stoka označavaju osećanja istine i dobra; bubine (ono što puzi) i ptice svakojakoga krila označavaju uživanje dobra i istine koje pripada prirodnom i duhovnom čoveku. Zbog toga se kaže, Hvalite Jehovu, carevi zemaljski i svi narodi, kojima se označavaju istine od dobra svake vrste. Da je ovo označeno ovim rečima, vidi se iz značenja u unutrašnjem smislu, i iz Reči u nebu, gde je ona duhovna, jer je za anđele koji su duhovni. (Da postoji Reč i u nebesima, i tamo je u skladu s unutrašnjim smislom, može se vidjeti u delu o Nebu i Paklu, br. 259-261.)

Ponovo:

Blagodatni si dažd izlivao, o Bože, ti ćeš utvrditi tvoj trud i dio; stado tvoje življaše ondje (Psalam LXVIII, 9, 10).

I ovde divlja zver ili životinja označava one koji su u osećanju istine i dobra, ili u apstraktno, ta sama osećanja; jer blagodatni dažd koji Bog izliva, označava Božansku istinu od Božanskog dobra. Utvrđivanje dela koji će Bog utvrditi, označava crkvu koja je u Božanskoj istini u pogledu doktrine i života; deo označava crkvu, koja se naziva trudom zbog iskrenih nastojanja da čini dobro. Da će tu nastavati divlje zveri, naime, u delu ili crkvi, označava osećanja istine i dobra. Da se ništa drugo nego to označava divljim zverima, jasno je, jer grabljive divlje zveri, to jest, požude obmana i zla, ne mogu da padaju na deo na koji Bog izliva blagotvorni dažd.

Kod Osije:

I tada ću im učiniti zavjet sa zvijerjem poljskim, i sa pticama nebeskim i s bubinama zemaljskim, i polomiću luk i mač i rat da ih nestane u zemlji, i učiniću da leže bez straha. I zaručiću je sebi do vijeka (II, 18,19).

Ove se stvari kažu o novoj crkvi od Gospoda; zverje poljsko, i ptice nebeske, i bubine zemaljske, označavaju iste stvari kao one gore kod Davida (Psalam CXLVIII, 7,10,11), a koje su već bile objašnjene. Zavetom se označava povezanost; stoga,

320

učiniti zavet, znači povezati se (vidi br. 665, 666, 1023, 1038, 1864, 1996, 2003, 2021, 6804, 8767, 9396, 10632. Jer, Jehova ne može učiniti zavet ili biti povezan s osećanjima zla i obmane, ili sa požudama koje su označene zverima u pređašnjem smislu. On ne može ni na koji način da učini zavet sa divljim zverima, pticama, i reptilima, nego samo sa stvarima koje su njima označene. Ove se stvari mogu videti potpunije objašnjene gore (br. 357),

Kod Jezekilja:

Reci Faraonu caru Egipatskom: Evo, Asirac bješe kedar na Livanu, ljepijeh grana i debela hlada i visoka rasta, kojemu vrhovi bjehu među gustijem granama, bezdana ga uzvisi ; rijeke tecijahu oko njegova stabla i puštahu potoke svoje k svima drvetima poljskim. Na granama njegovijem vijahu gnijezda ptice nebeske, a pod granama njegvijem zvijeri poljske lezijahu se , i u hladu njegovu sjeđahu svi veliki narodi; nijedno drvo u vrtu Božijem ne bješe mu ravno (XXXI, 2-9).

Faraonom i Egiptom se ovde označava Doslovno znanje prirodnog čoveka; Asircem, Racionalno koje služi Doslovnom znanju, čiji se rast kroz istinita doslovna znanja i poznavanja opisuje sa kedrom u Livanu, kojim je isto tako označeno Racionalno. Vodama koje čine da raste, označavaju se istine; a granama se označava prostiranje, kao što je to u misli racionalnog čoveka. Otuda se vidi šta je označeno sa, na granama njegovijem vijahu gnijezda sve ptice nebeske; pod granama njegovijem sve se poljske zvijeri lezijahu, a sa, u hladu njegovu nastavahu se velike nacije, naime, racionalne i duhovne istine, osećanja istine, i dobara svake vrste. Jer se pticama nebeskim označavaju racionalne i duhovne istine svake vrste; divljim zverima, osećanja istine; a legati /rađati se/ označava umnožavanje; a velikim nacijama označavaju se dobra. (Da ptice označavaju misli, racionalne stvari, intelektualne, i duhovne, stoga, sve istine pripadaju misli ili istine ili obmane, što se može videti, br. 745,776,988,991,3219,5149,7441. Da rađati označava umnožavati istine i dobra, i da je to duhovno rađanje, br. 3860,3868. Da nacije označavaju one koji su u dobrima, i da apstraktno znače dobra, br. 1059,1159,1258,1260,1416,6005; i gore, br. 175,331. Da Faraon i Egipat oznčavaju Doslovno znanje u oba smisla, dobrom i rđavom, može se videti, 1164,1165,1186,1462,5700,7029,6015,6651,9340,9391. I da Asirija označava Racionalnlo u oba smisla, br, 119,1186.)

29 Da Egipat ozna

321

ava doslovne istine, a Asirija racionalne istine, i da se sve što pripada racionanom rađa pomoću doslovnih znanja, ili onoga što je njemu podložno , kao što je gore rečeno, vidi se iz ovih reči kod Isaije:

Jer će u to vrijeme biti put iz Egipta u Asirsku, i Asirac će ići u Egipat i Egipćanin u Asirsku, i služiće Jehovi Egipćani s Asircima. U to će vrijeme Izrailj biti treći s Egipćanima i Asircima, i biće blagoslov posred zemlje. Jer će ih blagosloviti Jehova nad vojskama govoreći: da je blagosloven narod moj Egipatski, i Asirski, djelo ruku mojih, i Izrailj našljedstvo moje (XIX, 23-25).

Ovde Egipat označava Doslovno znanja, Asirija Racionalno, a Izrailj Duhovno.

Iz ovih sada navedenih odlomaka vidi se šta se označava pticom i divljom zveri poljskom, kod Jezekilja:

Ovako veli Gospod Jehova pticama, svakojakim pticama i svijem zvijerima poljskim: skupite se i hodite, saberite se sa svijeh strana na žrtvu moju, koju koljem za vas, na veliku žrtvu na grama Izrailjevim, i ješćete mesa i piti krvi; ješćete mesa junačkoga i pićete krvi knezova zemaljskih, ovnova, jaganjaca, i jaraca i telaca, sve ugojene stoke Vasanske. I ješćete pretiline da ćete se nasititi, i pićete krvi da ćete se opiti od žrtava mojih što ću vam naklati. I nasitićete se za mojim stolom konja i konjanika, junaka i svakojakih vojnika, i pustiću slavu svoju među narode (XXXIX, 17-21).

Da se ove stvari govore o crkvi koju je Gospod trebao da ustanovi među narodima, vidi se iz svih pojedinosti ovde; stoga se pticama svakojakim , i zverima poljskim, koje treba da se sakupe da bi bile pozvane na žrtvu, označavaju se svi oni koji su u osećanju dobra i istine, jer se mesom (telom) koje će jesti, označava dobro ljubavi; a krvlju koju će piti, označava se istina od toga dobra; a žrtvom se označava samo bogoštovanje iz ovih; ali, ove se stvari mogu videti više objašnjene gore (br. 329).

31 Ponekad se u Reči divlja zver (fera) i zver (bestia) pomenu zajedno, ponekad divlja zver sama, i zver sama: i ponekad divlja zver zemaljska, i divlja zver poljska; i kada se zver i divlja zver pomenu, tada se označava osećanje ili ljubav, obmane i zla; zveri, osećanje ili ljubav prema zlu; a u obrnutom smislu, divljom zveri, osećanje ili ljubav ka istini; a zveri, osećanje ili ljubav za dobro. Ali kada se divlje zveri pomenu same, isto tako samo zveri, tada divlje zveri označavaju osećanja, kako obmane tako i zla, a u obrnutom smislu, osećanja, kako istine tako i dobra; ali zverima, osećanje zla i obmane iz toga zla, a u obrnutom smislu, osećanje dobra i

322

istine iz toga dobra. Ali o značenju zveri videće se niže na svome mestu. Međutim, kada se pomene divlja zver zemaljska, označava se zver koja proždire životinje i ljude; ali kada se pomene divlja zver poljska, ona označava onu zver koja jede ono što je posejano; tako divlja zver zemaljska označava one stvari koje razaraju dobra crkve; a divlja zver poljska označava ono što razara istine crkve; jer se zemljom, kao i poljem označava crkva; ali zemljom se označava crkva zbog nacije i naroda u njoj, dok se poljem označava crkva zbog onoga što je posejano, ili zbog primanja semena.

389. Stihovi 9-11. I kad otvori peti pečat, vidjeh pred oltarom duše pobijenijeh za riječ Božiju i za svedočanstvo koje imahu. 10. I povikaše glasom velikijem govoreći: dokle, gospodaru sveti i istiniti, ne sudiš i ne kaješ krvi naše na onima što žive na zemlji? 11. I date biše svakome od njih haljine bijele, i rečeno im bi da počinu još malo vremena, dokle se navrše i drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni kao i oni.

I kad otvori peti pečat, označava dalje predskazivanje; vidjeh pred oltarom, označava one koji su sačuvani ispod neba; duše pobijenijeh za riječ Božiju i za svedočanstvo koje imahu, označava one koji su bili odbačeni i sakriveni zbog Božanske istine i ispovedanja Gospoda; 10. I povikaše glasom velikijem, označava žalost njihovih umova; govoreći: dokle, gospodaru sveti i istiniti, ne sudiš i ne kaješ krvi naše na onima što žive na zemlji, označava uzdisanje Gospodu koji je pravda, o sudu i uklanjanju onih koji napadaju i progone one koji priznaju Gospoda, i koji su u životu ljubavi prema bližnjem. 11. I date biše svakome od njih haljine bijele, označava Božansku istinu od Gospoda kod njih i zaštitu; i rečeno im bi da počinu još malo vremena, označava dalje trajanje u tome stanju; dokle se navrše i drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni kao i oni, označava dok se sve ne navrši.

390. (s. 9) I kad otvori peti pečat. Da ovo označava dalje predskazivanje, jasno je iz značenja otvoriti pečat knjige, što označava otkriti skrivene stvari, i predskazati buduće stvari (o čemu gore, br. 352,361,369,378).

391. Vidjeh pod oltarom. Da ovo označava one koji su bili sačuvani ispod neba, jasno je iz značenja videti, što označava ispoljiti (kao gore, br. 351); i iz značenja

323

oltara, koji označava, u približnom smislu, bogoštovanje od dobra ljubavi ka Gospodu; u smislu više unutrašnjem, Gospodovo Božansko Ljudsko u pogledu Božanskog dobra Božanske ljubavi. Razlog da ispod oltar označava ispod neba, je to što, da je video ispod oltara duše onih koji su bili pobijeni zbog Reči Božije, i zbog svedočanstva koje su držali, a njima se označavaju oni koji u bili sačuvani ispod neba do Poslednjeg Suda. Ali pošto je ova okolnost još nepoznata u svetu, želim da kažem kako i kada se to dogodilo. U malome delu o Poslednjem Sudu, pokazano je, da je pre nego se desio Poslednji Sud, bilo je nešto što je slično nebu, a što je označeno prvim /prethodnim/ nebom koje je prošlo (Apok. XXI, 1); i bilo je pokazano da je ovo nebo bilo sačinjeno od onih koji su bili u spoljašnjem bogoštovanju bez unutrašnjeg, i koji su živeli spolja moralnim životom, iako su bili samo prirodni, i ne duhovni. Oni koji su sačinjavali ovo nebo, bili su viđeni iznad zemlje, pa su stoga zamišljali da su u nebu; ali oni koji su sačinjavali ovo nebo, zato što su bili samo u moralno čistom životu, a ne u isto vreme u unutrašnjem duhovom životu, bili su bačeni dole; i kada su bačeni dole, tada su svi oni koji su , većim delom, bili ispod zemlje, bili uzdignuti i preneseni na isto mesto, to jest, po gorama, humovima, i stenama gde je prethodno nebo bilo; i od ovih je stvoreno jedno novo nebo. Ovi drugi, koji su bili sačuvani i koji su bili uzdignuti, bili su od onih koji su u svetu vodili život ljubavi prema bližnjem, i koji su bili u duhovnom osećanju istine. Uzdizanje drugih na mesto prvih , to sam često gledao: to su oni koji su označeni dušama pobenih ispod oltara; i pošto ih je Gospod držao u nižoj zemlji, koja je zemlja ispod neba, dok se sa, vidjeh pod oltarom, označavaju oni koji su bili sačuvani ispod neba; ali o ovima će se posebno govoriti u Apokalipsi XX, 4,5,12,13, gde se mora izneti više o njima. U međuvremenu, o prvom nebu, koje je prošlo, i o novom nebu koje je Gospod stvorio posle Poslednjeg Suda, vidi šta je rečeno u malome delu o Poslednjemi Sudu (br. 65-72).

Ovih nekoliko primedbi, dovoljno je da se ilustruje šta je označeno u sledeća dva stiha, naime, da:

I oni koji su bili ispod oltara, Povikaše glasom velikijem govoreći: dokle, o Gospode, sveti i istiniti, ne sudiš i ne kaješ krvi naše na onima koji žive na zemlji, i date biše svakome od njih bijele haljine, i rečeno im bi da počinu još malo vremena, doke se ne navrše i drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni kao i oni.

2 Razlog što, ispod oltara, označava ispod neba je to, što oltar , u najvišem smislu, označava Gospoda, a u relativnom smislu, nebo i crkvu, jer je Gospod nebo i crkva, jer je sve u nebu i u crkvi, ili sve u ljubavi i veri što čini čoveka, kod anđela i

324

ljudi, od Njega, pa je stoga Njegovo; ali, u opštem smislu, oltar označava bogoštovanje Gospoda, a posebno reprezentativno bogoštovanje, koje je postojalo kod sinova Izrailjevih. Razlog da oltar označava svo bogoštovanje, je to što se bogoštovanje u toj crkvi u glavnom sastojalo u ponudama žrtava paljenica i prinosima; jer su se ovi prinosii za svaki greh i krivicu, a i stoga da se umili Jehovi, - takve žrtve nazivale su se euharističnim ili od dobre volje, – kao i čišćenjima raznih vrsta. Žrtvama paljenicama i prinosima izvodila su se uvođenja u sve što pripada crkvi, kao što je jasno iz žrtava koje se prinese kod uvođenja u svešteničku službu Arona i njegovih sinova, kod posvećivanja šatora od sastanka, a posle i hrama. I pošto se bogoštvanje Jehove, to jest, Gospoda , uglavnom, sastojalo u žrtvama paljenicama i prinosima, stoga su se one prinosile svakoga dana, naime, jutrom i večerom, što se jednim izrazom nazivalo neprekidnim na svakoj svečanosti; otuda to da se u Reči neprekidnim označava svo reprezentativno bogoštovanje. Iz svih ovih se razmatranja vidi da se bogoštovanje kod te nacije, uglavnom, sastojalo u žrtvama paljenicama i prinosima; otuda to da oltar, na kojemu se žrtvovalo, označava u Reči svo bogoštovanje uopšte. Bogoštovanjem se ne označava samo spoljašnje bogoštovanje, nego i unutrašnje, a unutrašnje bogoštovanje obuhvata svaku stvar ljubavi, i svaku stvar vere, stoga, svaku stvar koja sačinjava crkvu ili nebo kod čoveka, jednom rečju, čini da je Gospod u njemu.

Razlog da je nebo bilo predstavljeno Jovanu kao oltar, je to što je cela Reč bila napisana reprezentativima kakvi postoje kod sinova Izrailjevih; stoga , da bi Reč bila slična u oba Zavjeta, Jovan je video slične stvari i zabeležio u ovoj knjizi kao i drugde, naime, da je video kadioni oltar, kovčeg, kad, skupa s kadionicama, kao i šator, kovčeg, i druge stvari slične prirode; ali danas ovakve se stvari ne pokazuju nijednom anđelu, ni čoveku čiji je vid otvoren u nebo. Razlog da se oltar, kovčeg, i slične stvari ne pokazuju danas u nebu je to što su žrtve bile nepoznate drevnima, i da su posle Gospodovog dolaska bile sasvim ukinute. Jer ih je počeo Eber, a onda su nastavljene u potomstvu, koje se nazivalo Jevrejima, i održale su se kod sinova Izrailjevih koji su potekli od Ebera, posebno iz razloga da se bogoštovanje, jednom započeto i ukorenjeno u umu, ne prekine od Gospoda, nego da se prilagodi da bi označavalo ono što je sveto u religiji. (O čemu vidi Nebeske Tajne, br. 1343,2180,2818,10042.)

3 Da oltar označava, u najvišem smislu, Gospodovo Božansko kao Božansko dobro Božanske ljubavi, i da u relativnom smislu označava nebo i crkvu, i uopšte sve bogoštovanje, posebno reprezentativno bogoštovanjem, sasvim je jasno iz sledećih odlomaka u Reči:

325

Kod Davida:

Pošlji vidjelo svoje i istinu svoju; neka me one vode; i izvedu na svetu goru tvoju i dvorove tvoje; onda ću pristupiti k žrtveniku Božijem (Psalam XLIII, 3,4).

Da se oltarom Božijim ovde označava Gospod kao Božansko Ljudsko, sasvim je jasno, jer se ovde govori o putu ka nebu i ka Gospodu tamo. Put se u nebo označava sa, pošlji vidjelo svoje i istinu svoju; neka me one vode; videlo (svetlost) označava prosvetljenje u kojemu se pokazuju istine; nebo , u kojemu se vidi, označeno je sa, neka me izvedu na svetu goru tvoju i dvorove tvoje; gde sveta gora označava nebo gde je Gospodovo nebesko carstvo, u kojemu vlada dobro ljubavi. Dvorovi se kažu za nebo, gde je Gospodovo duhovno carstvo, u kojemu vlada istina koja je od dobra; i pošto su označena oba carstva, stoga se kaže, da pristupim oltaru Božijem; a oltarom Božijim se označava gdje je Gospod u dobru ljubavi, a Bogom se označava gde je Gospod u istinama od toga dobra; jer Gospod se naziva Bogom zbog Božanske istine, a Jehovom zbog Božanskog dobra. U Jevrejskoj Crkvi bile su dve stvari koje su , u najvišem smislu, označavale Njegovo Božansko Ljudsko, naime, oltar i hram; oltar, Božansko Ljudsko u pogledu Božanskog dobra, hramom, u pogledu Božanske istine koja proističe od toga dobra. Razlog da su ove dve stvari označavale Gospoda u pogledu Njegovog Božanskog Ljudskog, bio je taj, što su sve stvari bogoštovaja u toj crkvi predstavljale Božanske stvari koje proističu od Gospoda, nazvane nebeskkm i duhovnim, i samim bogoštovanjem , bile izvođene na oltaru i u hramu, stoga je ovim dvema stvarima bio predstavljen Gospod.

4 Da je hram predstavljao Njegovo Božasko Ljudsko, On sam uči jasnim izrazima kod Jovana:

A Jevreji odovarajući rekoše: kakav znak pokazuješ da to možeš činiti? Isus odgovori i reče im: razvalite ovu crkvu, i za tri dana ja ću je podignuti. A on govoraše za crkvu tela njegovog (II, 18-23; Mateja XXVI, 61, i drugde).

Kad su Mu učenici pokazali zgrade hrama, Gospod reče:

da neće ostati kamen na kamenu, što se neće razvaliti (Mateja XXIV, 1,2).

Ovo označava da je Gospod bio sasvm porican među njima, zbog čega je i hram bio sasvim razoren.

5 Da je i oltar označavao Gospodovo Božansko Ljudsko, može se zaključiti iz ovih Gospodovih reči kod Mateja:

326

Teško vama vođi slijepi koji govorite: ako se ko kune hramom, to nije ništa; a ko se kune zlatom crkvenijem, kriv je. Budale slijepe, šta je veće, ili zlato, ili hram koja zlato posveti? Koji se dakle kune oltarom, kune se njim i svijem što je na njemu; i koji se kune hramom, kune se njime i onijem koji živi u njemu Bogom. I koji se kune nebom, kune se prijestolom Božijim i onijem koji sjedi na njemu (XXIII, 16-22).

Kaže se, hram posvećuje zlato što je u njemu, i da oltar osvećuje prinos koji je na oltaru; i tako da su i hram i oltar, koji osvećuju, najsvetiji. Stoga se hramom i oltarom označava Gospod kao Božansko Ljudsko, jer od Njega proističe sve sveto u nebu i u crkvi. Ni hram ni oltar ne bi, bez ovoga značenja, mogli ništa posvetiti; niti može da posvećuje samo bogoštovanje, nego to može samo Gospod kojemu je bogoštovanje upućeno, i od kojega proističe dobro i istina bogoštovanja; stoga se kaže da prinos (dar) ne posvećuju, nego oltar. Prinosom se označavaju žrtve koje su sačinjavale bogoštovanje; i pošto Jevreji nisu ovo razumevali, nego su učili drugačije, stoga ih Gospod naziva budalama i slepima.

6 Zato što je ovo bilo označeno oltarom, stoga su svi koji bi dotakli oltar postajali sveti, kao što je jasno kod Mojsija:

Sedam dana činićeš očišćenje na oltaru i osvetićeš ga, te će oltar biti svetinja nad svetinjama, štogod da dotakne oltar, biće sveto (Izlazak XXIX, 37).

Dodirom se označava komunikacija, prenošenje, i primanje (kao što se može videti, br. 10130, ovde, primanje Božanskog koje proističe od Gospoda; i pošto je ovo bilo označno dodirom, a oni koji bi dodirnuli postajali bi sveti, to označava da je Gospod Sam , u najišem smislu, označen oltarom. Jer samo je to izvor svetosti. Ovo je bogoštovanje Gospoda, od Gospoda; i pošto se bogoštovanje u toj crkvi sastojalo u glavnom od žrtava paljenica i prinosa, stoga se i oltarom označavalo Božansko samo, od kojega su sve stvari; a ovo je Božansko Gospodovo Božansko Ljudsko.

7 Otuda, isto tako, bilo je zapoveđeno: Da vatra gori neprekidno na oltaru, i da se nikada ne gasi (Levitska VI, 13); i da se od te vatre upale svećnjaci u šatoru od sastanka, i da se od iste vatre uzme i upale kadionice; jer je vatrom označena bila Božanska ljubav, koja je u Gospodu Samom (vidi gore, br. 68).

8 Zato što vatra na oltaru označava Božansku ljubav, stoga je prorok Isaija bio njome posvećen:

327

A jedan od serafima doletje k meni držeći u ruci živ ugljen, koji uze s oltra kliještima, i dotače se usta mojih govoreći: evo, ovo se dotače usta tvojih, i bezakonje tvoje uze se, i grijeh tvoje očisti se (VI, 6,7).

Šta ove reči označavaju, u njihovom nizu, može se videti, kada se zna da oltar označava Gospoda kao Božansko Ljudsko; a vatra na njemu, Božansko dobro Njegove Božanske ljubavi; da usta i usne proroka označavaju doktrinu dobra i istine; i da dodirnuti označava komunicirati. Bezakonje koje je je bilo uzeto, označava obmanu, a greh zlo; jer se bezakonje kaže za život obmane, ili za život suprotan istinama; a greh, za život obmane, ili za život suprotan dobru.

Kod Isaije:

9 Sva stada Kidarska (Arabije) skupiće se k tebi; ovnovi Navajotski biće ti na potrebu; prineseni na oltaru Tvom biće ugodni, i dom slave svoje proslaviću (LX, 7).

Predmet o kome se govori je Gospodov dolazak, a ove se reči kažu o Gospodu Samom. Stadima Arabije koja će se skupiti, i ovnovima Navajotskim, koji će mu biti na potrebu (koji će mu služiti), označavaju se duhovna dobra, spoljašnja i unutrašnja. Stadom se označavaju spoljašnja dobra, a ovnovima unutrašnja dobra; Arabijom i Navajotom, stvari duhovne. Prineseni na olatar moj, biće ugodni, i dom slave svoje proslaviću, označava Gospodovo Božansko Ljudsko u pogledu Božanskog dobra, dok dom slave Njegove označava isto u pogledu Božanske istine. Da se ovde misli na Gospoda kao Božansko Ljudsko, jasno je iz prethodnih delova ovoga poglavlja, gde se kaže da će ustati Jehova i da će Njegova slava biti na tebi, kao i u onome što sledi, čime se opisuje Božanska Mudrost kojom će Gospod biti ispunjen u Svom Ljudskom.

10 Jer se oltarom, u najvišem smislu, označava Gospodovo Božansko Ljudsko, stoga se oltarom označava i nebo i crkva; jer je anđeosko nebo, posmatrano po sebi, od Božanskog koje proistče od Gospodovog Božanskog Ljudskog, odakle to, skupno kao jedan čovek; stoga se nebo i naziva velikim čovekom (Maximus Homo). (O čemu vidi šta je pokazano u delu o Nebu i Paklu, br. 59-86: slično i o crkvi, br. 57, u istome delu). A pošto je sve bogoštovanje od Gospoda, jer je ono Božansko u kome je Gospod Sam, koje se prenosi čoveku od Gospoda, otuda se oltarom označava, uopšte, svo bogoštovanje koji potiče od dobra ljubavi; a hramom, bogoštovanje koje potiče od istina toga dobra; jer je svako bogoštovanje ili od ljubavi ili od vere, ili od dobra ili od istine; bogoštovanje od dobra ljubavi je onakvo kakvo postoji u Gospodovom nebeskom carstvu, a bogoštovanje od istine

328

od toga dobra, koje se istine nazivaju istinama vere, je onakvo kakvo postoji u Gospodovom duhovnom carstvu (o čemu vidi isto delo, br. 20-28).

11 Iz ovih se razmatranja sada vidi šta je označeno oltarom u sledećim odlomcima. Kod Davida:

Kako su mili stanovi tvoji, o Jehova nad vojskama! Gine duša moje želeći u dvore Jehovine; srce moje i tijelo moje otima se k Bogu živome. I ptica nahodi kuću, i lastavica gnijezdo sebi leže ptiće svoje, kod oltara tvojih, o Jehova nad vojskama, care moj i Bože moj! Blago onima koji žive u domu tvome (Psalam LXXXIV, 1-4).

Oltarima se ovde označavaju nebesa, jer se kaže, Kako su mili stanovi tvoji. Gine duša moja želeći u dvore Jehove nad vojskama. Stanovima se ovde označavaju viša nebesa, a dvorovima niža nebesa gde je ulaz; koja se nebesa nazivaju i oltarima, zbog bogoštovanja; i pošto je svo bogoštovanje od dobra ljubavi preko istina, stoga se kaže, Kod oltara tvojih, o Jehova nad vojskama, Care moj i Bože moj; jer se Gospod naziva Jehovom zbog Božanskog dobra, a Carem I Bogom zbog Božanske istine; a pošto su označena nebesa, to se kaže, Blago onima koji žive u domu tvome: domom Jehove Boga označava se nebo u skupu. Razlog da se kaže, I ptica nahodi kuću, i lastavica gnijezdo, je to, što ptica označava duhovnu istinu, a lastavica prirodnu istinu, uz pomoć koje se vrši bogoštovanje; i pošto je sva istina pomoću koje se izvodi bogoštovanj od dobra ljubavi, stoga se prethodno kaže, srce moje i telo moje ginu za živim Bogom; srce i telo označavaju dobro ljubavi, a ginuti (čeznuti) označava bogoštovanje od uživanja u dobru.

12 Nebo i crkva označeni su oltarom u ovim odlomcima u Apokalipsi:

I dade mi se trska kao palica govoreći: ustani i izmjeri crkvu Božiju i oltar, i one što se klanjaju (koji bogoštuju) u njoj (XI, 1).

Kod Davida:

Umivam pravdom u nevinosti ruke svoje, i idem oko oltara (žrtvenika) tvojega, da razglašujem hvalu tvoju i kazujem sva čudesa tvoja (Psalam XXVI, 6,7).

Pranjem ruku u pravdi označava se očišćenje od zala i obmana; ići oko oltara Tvoga, o Jehova, označava povezanost s Gospodom kroz bogoštovanje od dobra ljubavi, o kojem se bogoštovanju, jer se obavlja preko istina od dobra, dodaje , da razglašujem hvalu tvoju; razglašavati hvalu označava bogoštovati od istina. Razlog da ići oko Tvog oltara, o Jehova, označava Gospodovu povezanost preko

329

bogoštovanja od dobra ljubavi je to, što se Jehova odnosi na dobro ljubavi, a ići okolo označava doseći bogoštovanjem, stoga biti povezan.

Kod Isaije:

13 U to će vrijeme biti pet gradova u zemlji Egipatskoj koji će govoriti jezikom Hananskim, i zaklinjati se Jehovom nad vojskama; jedan će se zvati Aheres. U to će vrijeme biti oltar Jehovin usred zemlje Egipatske, i spomenik njezin na međi njezinoj (XIX, 18.19).

Egiptom se označava prirodni čovek i njegovo Doslovno znanje; u to vreme označava Gospodov dolazak i stanje onih koji će biti u istinitim doslovnim znanjima od Gospoda; pet gradova u zemlji Egipatskoj, koji će govoriti jezikom Hananskim, označavaju nekoliko istina doktrine, koje crkva smatra pravima; gde pet označava nekoliko, a gradovi doktrinarne stvari crkve. Zaklinjati se Jehovom nad vojskama označava ispovedanje Gospoda. Jehova nad vojskama se ovde pominje, i na mnogim drugm mestima u Reči, gde se misli na Gospoda u pogledu dobra i istine, jer Savaot, u izvornom jeziku, označava vojske, a vojske, u duhovnom smislu, označavaju dobra i istine neba i crkve (vidi br. 3448,7236,7988,8019). Stoga je ovo Jehova Savaot, ili Jehova nad vojskama. Jedan od njih zvaće se Ir Heres (Aheres), označava doktrinu koja sija od duhovne istine u Prirodnom. Jer Ir je grad, a grad označava doktrinu, a Heres bljesak , kao blesak sunca. U taj će dan biti oltar Jehovin posred zemlje Egipatske, označava da će tada biti bogoštovanja Gospoda od dobra ljubavi preko istinitih doslovnih znanja koja su u prirodnom čoveku. Oltar Jehovin označava bogoštovanje Gospoda od dobra ljubavi; posred zemlje Egipatske, označava istinita doslovna znanja koja su u prirodnom čoveku, gde doslovna znanja označavaju i poznavanja iz smisla slova Reči; spomenik na međi Jehovi, označava bogoštovanje Gospoda od istina vere, gde spomenik označava bogoštovanje od istina vere, a međa Egipta označava poslednje stvari; poslednje stvari prirodnog čoveka su čulne stvari.

Kod istoga proroka:

14 Kad on sve kamenje oltarno razmetne kao zdrobljeno krečno kamenje; i ne bude više gajeva ni sunčanih likova (idola) (XXVII, 9).

Ove se stvari kažu o Jakovu i Izrailju, kojima se označava crkva, ovde ona koja će biti razrušena; njeno rušenje u pogledu na istine bogoštovanja opisuje se razmetanjem oltarnog kamenja kao krečnog kamenja, gde kamenje oltarno označava istine bogoštovanja, jer zdrobljeno krečno kamenje označava obmane

330

koje se ne slažu; kad ne bude više gajeva ni sunčanih likova, označava da neće više biti bogoštovanja od duhovnih i prirodnih istina, gdje gajevi (šumarci) označavaju bogoštovanje od duhovnih istina, a sunčani likovi bogoštovanje od prirodnih istina.

U Plaču:

15 Odbaci Gospod oltar svoj, omrze na svetinju svoju, predade u ruke neprijatelja zidove dvora njezinijeh (Sionskih) (II, 7).

Ovo je plač nad pustošenjem svih stvari crkve. Da je crkva opustošena u pogledu svih dobara, označeno je sa, Odbaci Gospod oltar svoj; a pustošenje svih istine, sa, i omrze svetinju svoju. Da svetinja označava crkvu u pogledu istina, može se videti gore (br. 204). Da su obamne i zla ušli u stvari crkve, označeno je sa, On predade u ruke neprijatelja zidove dvora njezinijeh; neprijatelj označava zlo i obmanu; predati u ruke Njegove, označava da su ušle i zaposele; zidovi dvora označavaju istine koje štite; dvorovi označavaju stvari doktrine.

Kod isaije:

16 Koji god drže subotu da je ne oskrvnu i drže zavjet moj, njih ću dovesti na svetu goru svoju, i razveseliću ih u domu svome molitvenom; žrtve njihove paljenice i druge žrtve biće ugodne na oltaru mom (LVI, 6,7).

Subotom se označava povezanost Gospoda s nebom i crkvom, to jest, sa svima koji su u njima; stoga se držanjem subote označava povezivanje sa Gospodom; držati zavet Njegov označava povezivanje preko života u skladu s Gospodovim zapovestima; zavet označava povezivanje, a život u skladu sa zapovestima povezuje, pa se zbog toga zapovesti dekaloga nazivaju zavetom. Njih ću dovesti a na svetu goru svoju, označava da će im On dati dobro ljubavi, dok gora sveta označava nebo u kojemu dobro ljubavi prema Gospodu prevladava, stoga, i dobro ljubavi u skladu s onim kakvo je ono tamo; I razveseliću ih u domu svome molitvenom, označava da će im On dati duhovne istine, dok dom molitveni , ili hram, označava nebo gde su duhovne istine, pa stoga označava duhovne istine u skladu s onim kakve su one tamo. Žrtve paljenice i druge žrtve biće ugodne na oltaru mome, označava bogoštovanje koje se prima jer je od dobra ljubavi, dok žrtve označavaju blogoštovanje od istina od dobra; istine od dobra nazivaju se duhovnim istinama; na oltaru, označava u nebu i crkvi.

Kod Davida:

331

17 Po dobroti svojoj, Gospode, učini dobro Sionu, podigni zidove Jerusalimske. Onda će ti biti mile žrtve pravde i žrtve paljenice; tada će metati na žrtvenik teoce svoje (LVI, 18,19).

Sionom se označava crkva koja je u dobru ljubavi, a Jerusalimom crkva koja je u istinama doktrine; stoga se sa, činiti dobro Sionu, i sa podizanjem zidova Jerusalimskih, oznaačava obnova crkve tako što se ona vodi u dobro ljubavi i u poučavanje o istinama doktrine. Bogoštovanje od dobra ljubavi u ovome slučaju označeno je sa, Onda će ti biti mile žrtve pravde (pravedne) i žrtve paljenice; žrtve pravde se kažu za nebesko dobro, a žrtve paljenice označavaju ljubav; dok je bogoštovanje u takvom slučaju, koje je od dobra ljubavi prema bližnjem, označeno sa, tada će metati na žrtvenik teoce tvoje, gde teoci označavaju prirodno-duhovno dobro, koje je dobro ljubavi prema bližnjem.

Opet:

18 Bog Jehova obasja nas ; žrtvu prazničnu, vezanu vrvcama, vodi k rogovima žrtveniku (oltaru). Ti si Bog moj. (Psalam CXVIII, 27,28).

Obasjati označava prosvetliti u istinama; vezivati vrvcama, i voditi k rogovima oltaru, označava povezati sve stvari bogoštovanja, gde povezati vrvcama označava povezati; rogovima k oltaru označava sve stvari bogoštovanja; rogovi označavaju sve stvari jer su oni poslednje stvari; a žrtva i praznik označava bogoštovanje. Sve su stvari bogoštovanja povezane kada su spoljašnje povezane s unutrašnjim, i kad su dobra povezana s istinama.

Kod Luke:

19 Krv sviju proroka prolivena od postanja svijeta, od krvi Avelja do krvi Zaharije, koji pogibe među oltarom i crkvom, tražiće se od roda ovoga (XI, 50,51).

Ovim se rečima ne označava da će se krv proroka od postanka sveta, od krvi Avelja, tražiti od jevrejske nacije, jer se krv traži samo od onoga ko je proliva; nego se ovim rečima označava, da će ta nacija falsifikovati svu istinu, i preljubočiniti svo dobro; jer krv svih proroka od postanja sveta, označava falsifikovanje sve istine koja je ikada bila u crkvi, gde krv označava falsifikovanje , proroci označavaju istine doktrine, a od postanja svijeta, označava od podizanja crkve; od krvi Avelja do krvi Zaharije koji pogibe među oltarom i hramom, označava se preljubočinstvo svega dobra, a otuda i prestanak bogoštovanja Gospoda; od krvi Aveljeve do krvi Zaharije, označava preljubočinstvo svega dobra, a poginuti među oltarom i

332

hramom, označava prestanak svega dobra i sve istine u bogoštovanju; jer oltar označava bogoštovanje od dobra, a hram bogoštovanje od istine, kao što je gore pokazano; među jednog i drugog, označava, gde je povezanost; a gde nema povezanosti, nema ni dobra ni istine. Oltar je bio izvan šatora od sastanka, i izvan hrama. Da stoga, ono što je bilo između ovih, označava komunikaciju i povezanost, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 10001,10025, i da Avelj označava dobro ljubavi prema bližnjem, br. 342,374,1179,3325. Da se ovde ne misli ni na Avelja ni na Zahariju u duhovnom smislu, jasno je iz toga što se u Reči imenima označavaju stvari.

Kod Mateja:

20 Zato dakle, ako prineseš dar svoj k oltaru, i ondje se opomeneš da brat tvoj ima nešto na tebe, ostavi ondje dar svoj pred oltarom, i idi prije te se pomiri s bratom svojim, pa onda dođi i prinesi dar svoj (V, 23,24)

Prineti dar na oltar, u duhovnom smislu, označava bogoštovanje Boga; a bogoštovanjem Boga označava se bogoštovanje iz ununtrašnjeg i iz spoljašnjeg osećanja, naime iz onoga što pripada ljubavi i veri, ili životu iz ovih; ovo se označava, jer se bogoštovanje u Jevrejskoj Crkvi sastojalo prvenstveno u žrtvenim ponudama ili darovima na oltaru; a prvenstveno se kaže za celinu. Iz ovih se razmatranja vidi šta je označeno, u duhovnom smislu, Gospodovim rečima , naime, označava se da se Božansko bogoštovanje prvenstveno sastoji u ljubavi prema bližnjem, a ne u pobožnosti bez ove. Prineti dar na oltar, označava bogoštovanje iz pobožnosti; a pomiriti se s bratom svojim, označava bogoštovanje iz ljubavi prema bližnjem, i da je ovo poslednje istinsko bogoštovanje, i da kakvo je drugo, takvo je i prvo. (O ovome predmetu, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 123-129; i delo Nebo i Pakao, br. 222,224,358-360,529,535; i gore, br. 325.) Da, ako prinosiš dar svoj na oltaru, označava u celom bogoštovanju, vidi se iz Gospodovih reči kod Luke XVII, 4; /Matej XVIII, 22/: gde se kaže, da bratu ili bližnjemu treba oprostiti svaki put, sedamdeset puta sedam što ozačava neprekidno. Pošto se ovakve stvari označavaju oltarom stoga, je bio napravljen od drveta, ili od zemlje, ili od celih kamenova, s kojih je gvožđe bilo otstranjeno; a bio je opkoljen sa mjedi. Razlog da se oltar pravio od drveta bio je to, što drvo označava dobro; i slično od zemlje, jer zemlja označava isto; razlog da se pravio od celih kamenova, bilo je to, što kamenovi označavaju istine načinjene od dobra, ili dobra u formi, a bilo je zabranjeno pripremiti te kamenove čekićem, sekirom, ili gvožđem, kako ne bi ništa od vlastite inteligencije ušlo u njegovo pravljenje; da je oltar/bio opasam sa mjedi,

333

označava da je predstavljao dobro svuda, jer mjed označava dobro u spoljašnjim stvarima.

22 Da je oltar bio načinjen od drveta, jasno je kod Mojsija:

Načini oltar od drveta sitima, pet lakata u dužinu, i u širinu; i načini mu rogove; i okovaćeš ih u mjed; i načini ga od dasaka da bude iznutra šupalj (Izlazak XXVII, 1-8).

Kod Jezekilja:

Oltar bješe drven, tri lakta visok, i dva lakta dug, s uglovima, i dužina i strane bjehu mu od drveta. I reče mi: to je sto, koji stoji pred Jehovom (XLI, 22).

Oltar načinjen od drveta, i optočen mjedi, bilo je stoga, da bi to služilo svrsi da se nosi, i premešta s mjsta na mesto u pustinji, gde su tada bili sinovi Izrailjevi, a isto tako, što se drvom označavalo dobro, sitim drvom, dobro pravedno (dobro pravde) ili Gospodova zasluga. (Da drvo označava dobro, može se videti, br. 643,3720,8354; i da sitim drvo označava dobro pravedno ili zaslugu, koja je samo Gospodova, br. 9427,9486,9715,10178.) Da se oltar gradio od zemlja (kala, gline) da su kamenovi bili celi, ne tesani nekim gvozdenim oruđem, vidi se kod Mojsija:

Oltar od zemlje načini mi, na kojem ćeš mi prinositi žrtve svoje paljenice i žrtve svoje zahvalne. Ako li mi načinš oltar od kamena, nemoj načiniti od tesanoga kamena; jer ako povučeš na njemu gvožđe, oskrvnićeš ga (Izlazak XX, 24,25 i drugde).

A na drugome se mestu kaže:

I načini ondje oltar od kamena, ali ga nemoj tesati gvožđem (Zak. Ponov. XXVII, 5,6).

23 Do sada je pokazivano šta se označava oltarom u pravom smislu; otuda je jasno šta se misli pod oltarom u obrnutom smislu, naime, idolopoklonično bogoštovanje ili paklensko bogoštovanje, koje postoji samo kod onih koji ispovedaju religiju , ali vole i bogoštuju sami sebe i svet iznad svega; a kada je ovo slučaj, oni vole zlo i obmanu; stoga se oltarom, kada se govori o ovima, označava bogoštovanje od zla; a njihovim uredbama, bogoštovanje od obmane, stoga, od pakla. Da je ovo označeno oltarom, u obrnutom smislu, jasno je iz slijedećih odlomaka:

Kod Isaije:

334

U to će vrijeme čovjek pogledati Tvorca svojega, i oči njegove gledaće na sveca Izrailjeva. A neće gledati na oltare, djelo ruku svojih, niti će gledati na ono što su načinili prsti njegovi, ni na lugove ni na likove sunčane (XVII, 7,8).

Ove reči govore o Gospodovom podizanju jedne nove crkve; da će tada biti vođeni u dobro života, i da će znati istine doktrine, označava se čovekom koji će u to vreme pogledati (poštovati) svoga Tvorca, i što će njegove oči gledati na sveca Izrailjeva. Gospod se naziva Tvorcem, zato što vodi u dobra života, jer ova čine čoveka; a naziva se Svecem Izrailjevim, zato što naučava istine doktrine; stoga se i kaže, čovjek će pogledati (imati poštovanje) i njegove će oči gledati, gde se čovek naziva čovekom zbog dobra života, a oči se kažu za razumevanje istine, stoga istina doktrine. A bogoštovanje, tada, nije od ljubavi prema sebi, koja su zla života, niti od čovekove vlastite inteligencije, od koje su obmane doktrine, označeno je sa ne gledati (ne poštovati) oltare, delo ruku svojih, i ne gledati delo ruku svojih, niti ono što su svoji prsti napravili. Oltarima se, delima ruku svojih, označava bogoštovanje od ljubavi prema sebi, od kojega su zla života; a delima prstiju svojih, označava se bogoštovanje od čovekove vlastite inteligencije, od koje su obmane doktrine. Gajevima i sunčanim likovima označavaju se religijska ubeđenja od obmana, i njihova zla; gajevima, religijska ubeđenja od obmane; a sunčanim likovima, od zala obmane.

Kod Jeremije:

24 Grijeh je Judin zapisan gvozdenom pisaljkom, i vrhom dijamanta; urezan je na ploči srca njihova, i na rogovima oltara naših, da se sinovi njihovi sjećaju oltara njihovijeh, i gajeva njihovijeh pod zelenijem drvetima, na visokim humovima (XVII, 1,2).

Ovim se rečima opisuje idolopoklonično bogoštovanje Jevrejske nacije, koje je bilo tako duboko ukorenjeno da se nije moglo ukloniti, označeno je grehom Judinim koji je napisan zvozdenom pisaljkom, i vrhom dijamanta, i na rogovima njihovih oltara; duboko ukorenjen, označeno je sa biti napisan gvozdenom pisaljkom, i vrhom dijamanta, a duboko ukorenjeno zlo, označeno je sa biti napisano na pločama srca, i na rogovima njihovh oltara. Kaže se na rogovima oltara, jer se misli na idolopoklonično bogoštovanje. Sinovima, kojih se On seća, označavaju se obmane zla; oltarima, to bogoštovanje od obmana; na visokm humovima, označava preljubočinstvo dobra, i falsifikovanje istine. Jer u su vreme, kada su sve stvari bogoštovanja bile reprezentativi nebeskih i duhovnih stvari, oni su bogoštovali u gajevima, i na humiovima; jer drveta, od koji se sastoje gajevi,

335

označavaju poznavanja i opažanja istine i dobra, i to u skladu s vrstama drveta; i pošto humovi označavaju dobra ljubavi prema bližnjem, u kojoj su duhovni anđeli, koji obitavaju na humovima u duhovnom svetu, stoga su drevni bogoštovali na humovima; ali ovo je bilo zabranjeno Jevrejskoj i Izrailjskoj naciji, da ne bi profanisali svete stvari koje su bile predstavljane; jer je ta nacija bila samo u spoljašnjim stvarima u pogledu bogoštovanja, pošto je njihovo unutrašnje bilo čisto idolopokloničko. (Da drveta označavaju poznavanja i opažanja istine i dobra, sve prema njihovim vrstama, može se videti, br. 2163,2682,2972,7692; da su zbog toga drevni bogoštovali u gajevima pod drvećem, prema njihovim značenjima, br. 2722,4552; da je ovo bilo zabranjano Jevrejskoj i Izrailjskoj naciji, i razlog za to, br. 2722; da humovi označavaju dobra ljubavi prema bližnjem, i razlog za to, br. 6435,10438.).

kod Osije:

25 Izrailj je prazna loza vinova, ostavlja rod za se; što više roda ima, to više umnožava oltare; što mu je bolja zemlja, to više kiti likove. Srce im je razdijeljeno, za to su krivi; on će oboriti oltare njihove, polomiće likove njihove (kipove njihove) (X, 1,2).

Izrailj ovde označava crkvu, koja se naziva praznom lozom, kada na joj nema više nikakve istine; njeno bogoštovanje od zala označeno je oltarima koji se umnožavaju; a bogoštovanje od obmana označava se likovima koje ona pravi, Da ovo čini prema tome koliko time obiluju, označeno je sa, što više roda ima, i što im je bolja zemlja. Da će se bogoštovanje od zala i obmana ukinuti, označeno je sa, On će oboriti oltare njihove, il polomiće likove njihove. Da likovi označavaju bogoštovanje od istina, a u obrnutom smislu, bogoštovanje od obmana, stoga idolopoklonično bogoštovanje, može se vidjeti, br. 3727,4580.10643.

Kod Jezikilja:

26 Tako veli Gospod Jehova gorama i humovima, potocima i dolinama: pustiću mač na vas, i oboriću visine vaše; i oltari će se vaši raskopati; i razmetnuću kosti vaše oko oltara vaših ; i likovi će vaši biti slomljeni; i pobijeni će biti među gadnijem bogovima njihovijem, oko oltara njihovijeh (VI, 3,4,6,13).

Time što je Gospod Jehova govorio gorama, humovima, potocima, i dolinama nije značilo da je to rekao svima onima koji su tamo obitavali, nego svim idolopoklonicima , naime, onima koji su ustanovili bogoštovanje na gorama i humovima, i potocima i dolinama, a koje se (bogoštovanje) nije smatralo

336

reprezentativnim pa stoga nije imalo značenja; pustiti mač na njih, i oboriti njihove visine, i razmetnuti oltare njihove, i polomiti sunčane likove, označava sve stvari idolopokloničnog bogoštovanja zbog obmana i zala, jer se idolopoklonično bogoštovanje razara samo ovim stvarima; jer mač označava obmane koje razaraju, visine, idolopoklonično bogoštovanje uopšte; oltari, isto, ali od zlih ljubavi, a sunčani likovi, isto, ali od obmana doktrine. Učiniti da pobijeni leže među njihovim idolima, označava prokletstvo onih koji nestanu zbog obmana; poginuli označavaju one koji nestanu zbog obmana; idoli označavaju obmane bogoštovanje uopšte; a pasti znači biti proklet.

Kod Osije:

27 Jefrem umnaža oltare da bi griješio, njemu su oni oltari za grijeh (VIII, 11).

Jefremom se označava Intelektualno crkve, ovde Intelektualno izokrenuto; umnažati za greh, označava izokrenuti bogštovanje obmanama; a graditi oltare za greh, označava izokretati bogoštovanje pomoću zala; jer u Reči se umnažati kaže za istine, a u obrnutm smislu, za obmane; a graditi se kaže za dobro, a u obrnutom smislu, za zlo; zboga toga se oba pominju, pa zbog toga to nije uzaludnio ponavljanje.

Kod istoga:

28 Samarija će biti otsječena, car njezin će nestati kao pjena povrh vode; oboriće se visine Avenske, grijeh Izrailjev, trnje i čkalj rasti će na oltarima njihovijem (X, 8).

Samarijom je bila označena duhovna crkva, ili crkva u kojoj ljubav prema bližnjem i vera čine jedno; ali kad je bila izopačena, tada se Samarijom označavala crkva u kojoj je ljubav prema bližnjem odvojena od vere; stoga se tada njome označava da više nema istine, jer nema dobra, nego zla života umesto dobra, i obmane doktrine umesto istine. To je ono što je ovde označeno Samarijom koja će biti odsečena; obmana njene doktrine označena je carem koji će nestati kao pjena povrh vode, gde car označava istinu, a u obrnutom smislu, kao ovde, obmanu. Pena povrh vode označava ono što je prazno i odvojeno od istina, gde voda označava istine. Visinama Avenskim koje će biti oborene, označava se razaranje načela obmane, i mudorvanja iz toga onih koji su u tome bogoštovanju, koje je, po sebi, bilo idolopoklonično; jer oni koji su u zlu života i u obmanama doktrine, bogoštuju sami sebe i svet. Trnjem i čkaljem koje će pokriti njihove oltare,

337

označavaju se falsifikovane istine, i zla u njihovom bogoštovanju, gde oltar označava sve bogoštovanje.

Kod Amosa:

29 U dan kad pohodim Izrailja za grijehe njegove, tada ću pohoditi i oltare Vetiljske; odbiće se rogovi oltaru i pašće na zemlju (III, 14).

Pohođenjem Izrailja za grehe njegove, označava njihovo poslednje stanje, u duhovnom smislu, njihovo stanje posle smrti, kada im se sudi; kaže se pohoditi, a ne suditi, jer pohođenje uvek prethodi suđenju; Vetiljskim oltarima se označava bogoštovanje od zla; rogovima oltara označava se bogoštovanje od obmana; tako se ovima označavaju sve stvari bogoštovanja, da treba da se razore, što je označeno rogovima koji treba da se otkinu i da padnu na zemlju. Za pohođenje se kaže da će da bude na Vetilju , jer je Jerovoam odvojio Izraelićane od Jevreja, i podigao dva oltara, jedan u Vetilju a drugi u Danu; a Vetiljem i Danom označavaju se poslednje stvari crkve; a poslednje stvari u čoveku crkve nazivaju se prirodno-čulnim stvarima, ili prirodno-svetskim i telesnim. Stoga su ove označene Vetiljem i Danom; Vetiljem, poslednje stvari dobra, a Danom poslednje stvari istine; stoga se ovim dvama oltarima označava bogoštovanje u poslednjim stvarima ili u krajnjim, a to je kakvo je bogoštovanje kod onih koji odvajaju ljubav prema bližnjem od vere, i ovo priznaju kao jedino sredstvo spasenja. Stoga, takve osobe misle o religiji u Prirodno-Čulnom; stoga one niti razumeju niti žele razumeti stvari koje ispovedaju da veruju, tvrdeći da razum treba da bude u poslušnosti veri. Takvi su bili predstavljeni Izraelićanima odvojenim od Jevreja, ili Samarijom odvojenm od Jerusalima. Tako isto, njihovo je bogoštovanje bilo predstvljeno oltarima u Vetilju i u Danu; koje bogoštovanje, onoliko koliko je odvojeno od ljubavi prema bližnjem, nije bogoštovanje, jer usta govore bez razumevanja i volje, ili bez uma; bez razumevanja, jer kažu da njihovo verovanje treba da se veruje, iako ga ne razumeju; i bez volje, zato što odstranjuju dela ili dobra ljubavi prema bližnjem.

30 Ta takvo bogoštovanje nije bogoštovanje, označeno je ovim rečima u prvoj knjizi o Carevima:

Kad je Jerovoam stao pred oltar u Vetilju, čovjek Božiji povika, da oltar treba da se obori, i pepeo razaspe: a što se i desilo (XIII, 1-5).

Oltar koji treba da se obori, i pepelom koji treba da se pospe, označava se da više nema nikakvog bogoštovanja. Da je vera odvojena od ljubavi prema bližnjem označena Samarijom, stoga što Jevrejsko carstvo označava nebesku crkvu, ili

338

crkvu u kojoj je dobro ljubavi, a Izrailjsko carstvo označava duhovnu crkvu, koja je u istinama od toga dobra. Ovo je bilo označeno Jevrejskim i Izrailjskim carstvom kada su bili pod jednim carem, ili kada su bili povezani; ali kada su bili odvojeni, tada se Izailjskim carstvom označavala istina odvojena od dobra, ili, što je isto, vera odvojena od ljubavi prema bližnjem. Osim toga, bogoštovanje se označava oltarom, zbog žrtava paljenica i žrtava koje su prinošene na njemu, u mnogim odlomacima koje se ne navode jer ih je tako puno; i zato što je idolopoklonično bogoštovanje bilo označeno oltarima Neznabožaca, stoga je bilo naloženo da se oni svuda obore (vidi Zak. Ponovljeni VII, 5; XII, 3; Sudije II, 2, i drugde).

31 Otuda se vdi da su oltari počeli među potomstvom od Evera, to jest, među onima koji su se nazivali Jevrejima, koji su većinom bili u zemlji Hananskoj, ili blizu okolo nje; tako isto i u Siriji, odakle je došao Avram. Da su oltari bili u zemlji Hananskoj, i blizu oko nje, vidi se po oltarima ovde pomenutim i oborenim, a da su bili i u Siriji, jasno je po olataru koje je podigao Valaam, koji je bio Sirijac (Brojevi XXIII, 1); i po oltaru u Damasku (2. o Carevima XVI, 10-15); i po tome što su se Egipćani gadili Jevreja zbog njihovih žrtava (Izalzak VIII, 22). Razlog je bio taj, što Drevna Crkva, koja je bila reprezentativna crkva, i koja se prostirala po većem delu Azijskog sveta, nije znala za žrtve, pa kada ih je Ever ustanovio, gledala je na njih s odvratnošću, jer su Jevreji želeli da umire Boga ubijajući razne životinje, a to znači krvlju. Među onima koji su pripadali Drevnoj Crkvi, bili su i Egipćani; ali zato što su koristili reprezentative u magijske svrhe, ta je crkva nestala među njima. Razlog da nisu jeli s njima hleb, / to jest, sa Jevrejima/ bio je taj što su se tada ručkom i večerom predstavljala i označavala duhovna udruživanja i povezivanja stvari koje su pripadale crkvi; a hlebm se uglavnom predstavljala hrana, pa se stoga ručanjem i večeranjem označavalo povezivanje.

32 Da se Drevna Crkva prostirala kroz veći dio Azijskoga sveta, naime, kroz Asiriju, Mesopotamiju, Siriju, Etiopiju, Arabiju, Libiju, Egipat, Filisteju, čak i Tir i Sidon, i kroz zemlju Hanansku, s ovu stranu Jordana i preko Jordana, može se videti, br. 1238,2385; da je to bila reprezentativna crkva, br. 519,521,2896. O crkvi koju je ustanovio Ever, koja se nazvala Jevrejska Crkva, vidi br. 1238,1241,1343,4516,4517. Da je prvi koristio žrtve Ever, a iza njega njegovo potomstvo, br. 1128,1341,1343,4516,4517. Da žrtve nisu bile zapoveđene, nego samo dopuštene, pokazano je iz Reči; razlog da se kaže , da su bile zapoveđene, br. 922,2180,2818; i pošto je Reč bila napisana o toj naciji, i istorija te nacije , morali su se nužno pomenuti oltari i žrtve, i da je Božanska služba njima bila označena, br. 10453,10461,10604.

339

392. Duše pobijenijeh za Riječ Božiju i za svjedočanstvo koje imahu.

Da ovo označava one koji su bili odbačeni i prikriveni zbog Božanske istine, i njihovog ispovednja Gospoda, jasno je iz značenja pobijenih, što označava one koji su odbačeni od zlih, a koje je Gospod sakrio, o kojima ćemo govoriti ubrzo; i iz značenja Reči Božije, koja označava Božansku istinu. Ono što Gospod govori, naziva se Reč Božija, i to je Božanska istina. Reč ili Sveto Pismo nije ništa drugo nego to; jer je u njoj sadržana sva Božanska istina, samo što se njena slava pokazuje samo pred anđelima, jer unutrašnje stvari Reči, koje su duhovne i nebeske, ulaze u njihovo opažanje, i čine njihovu mudrost. Stoga se Rečju Božijom, u pravom smislu, označava Božanska istina, a u najvišem smislu, Gospod Sam, koji ju je govorio, jer je govorio od Sebe, ili od Svog Božanskog, a ono što proističe od Njega, to je On.

2 Da je Božansko proizlazeće On, može se ilustrovati ovom okolnošću. Oko svakog anđela postoji sfera njegovog života; ona se pruža na veliku daljinu od njega. Ova sfera proističe, ili potiče od života njegovog osećanja ili ljubavi, pa je stoga produženje života, kakav je u njemu, izvan njega. Ovo prostiranje počinje u srednjoj atmosferi ili u duhovnoj auri, koja je aura neba. Preko te sfere anđeo se opaža na rastojanju, prema kvalitetu njegovog osećanja; ovo mi je ponekad bilo dato da opažam. Ali, oko Gospoda postoji jedna Božanska sfera, koja blizu njega izgleda kao Sunce, koje je Božanska ljubav, od kojega ta sfera ulazi u celo nebo i ispunjava ga, i čini njegovu svetlost; ova sfera je Božansko proizlazeće od Gospoda, koje je suštinski Božanska istina. Ovde je napravljeno upoređenje s anđeima radi ilustracije, kako bi se znalo da je Božansko proizlazeće od Gospoda Gospod Sam, jer proističe od Njegove ljubavi, a ono što proističe, to je On izvan Sebe; i iz značenja svedočanstva, što označava ispovedanje Gospoda, i Gospoda Samog, o čemu ćemo govoriti ubrzo.

3 Da se pobijenima ovde misli na one koji su bili odbačeni od rđavih duhova, i prikriveni Gospodom, to jest, uklonjeni od očiju drugih, i

uvani za dan Posledjeg Suda, vidi se iz onoga što je rečeno u gornjem članku, kao i iz onoga što sledi u dva stiha koja samo o tome govore.

Primećeno je u gornjem članku, da je prethodno (prvo) nebo, koje je nestalo, bilo sačinjeno od onih koji su živeli moralno u spoljašnjim stvarima , ali nisu bili duhovni, nego čisto prirodni, ili koji su živeli kao duhovnim životom, ali samo zbog

340

osećanja ili ljubavi radi ugleda, časti, slave i dobitka, stoga radi izgleda. Ovi, iako su iznutra bili zli, ipak su podnošeni, i sačinjavali su društva na višim mestima u duhovnom svetu; ova su se društva, uzeta zajedno, nazivala nebom, to jest, prethodnim nebom koje je prošlo. Otuda se desilo da svi koji su bili duhovni, to jest, koji su bili ne samo izvana nego i iznutra dobri, da nisu mogli da budu zajedno s takvima, nego su se od njih povukli bilo od svoje volje ili prinuđeni; i ti su bili , gde su nađeni, progonjeni; stoga ih je Gospod prikrio, i sačuvao na njihovim mestima za Dan Suda, kako bi od njih načinio jedno novo nebo; to su stoga oni koji su označeni dušama pobijenijeh pod prestolom. Otuda se vidi da se pobijenima označavaju oni koji su bili odbačeni i sakriveni, jer su ih drugi mrzeli zbog Božanske istine i ispovednja Gospoda; a oni koji su omrznuti, nazivaju se pobijenima, jer mrzeti je duhovno ubijati. Da su oni označeni dušama pobijenijeh, vidi se i iz onoga što sledi u dva stiha gde se ovo kaže o njima:

I povikaše glasom velikijem: dokle, o Gospode, koji si svet i istinit, nećeš suditi i osvetiti krv našu na onima koji žive na zemlji? I date bješe svakome od njih haljine bijele, i rečeno im bi da počinu još malo vremena, dokle se navrše drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni kao i oni.

Da se ovde govori o onima koji su označeni pobijenim, može da zna samo onaj kome je to otkriveno; jer ko bi, osim iz otkrovenja, mogao znati ko je sačinajvao prvo nebo, pomenuto u Apokalipsi XXI, 1, a ko je sačinjavao novo nebo; i da su oni od kojih je bilo sačinjeno novo nebo, u međuvremenu, bili sakriveni i sa

uvani od Gospoda Da ove stvari nisu bile otkrivene nekome, sve stvari u Aspokalipsi bi bile ostale sakrivene, jer one uglavnom govore o onome što se događa u duhovnom svetu pre Poslednjeg Suda kao i one koje su se dogodile sada, i posle njega.

4 Da se svjedočanstvom označava ispovedanje Gospoda, i Gospod Sam, vidi se iz odlomaka u Reči, koji slede. Ovo značenje vu

e svoje poreklo iz Reči, koja svedoči o Gospodu; jer ona, u najdubljem smislu, govori o Gospodu samom, a u unutrašnjem smislu, o nebeskim i duhovnim stvarima koje proističu od Gospoda, dok u posebnom smislu Gospod svedoči o Sebi u svakome koji je u životu ljubavi i u ljubavi prema bližnjem. Jer se Gospod uliva u srce i život ovakvih, i uči ih, posebno o Svom Božanskom Ljudskom, jer On daje onima koji su u životu ljubavi, da misle o Bogu pod ljudskim oblikom, a Bog u ljudskom obliku je Gospod. Tako misle neuki u Hrišćanskom svetu; a tako misle i Neznabošci, koji žive životom ljubavi prema bližnjem u skladu sa svojim religioznim

341

ubeđenjem. I jedni i drugi su začuđeni kada čuju da učeni govore o Bogu kao da se On ne opaža u ljudskom obliku, znajući, da u takvom slučaju, oni ne bi videli Boga u svojoj misli, i tako bi mogli imati samo malo vere da On postoji; jer vera, koja je vera od ljubavi prema bližnjem, želi da shvati na neki način ono što veruje, jer vera pripada misli, misliti ono što je neshvatljivo je ne misliti, nego je to samo znati i govoriti bez ideje o tome. Anđeli, čak i najmudriji, misle o Bogu samo u ljudskom obliku. Drugačije misliti njima je nemoguće, jer njihovo opažanje teče u skladu sa formom neba, koja je ljudska forma od Gospodovog Božanskog Ljudskog o kojem predmetu vidi delo Nebo i Pakao, br. 59-86); isto tako, i stoga što osećanje od njihovih misli dolazi od influksa (upliva), a influks je od Gospoda. Ova su opažanja navedena, kako bi se znalo zašto svedočanstvo označava Gospoda, naime, zato što Gospod svedoči o Sebi kod svih onih koji primaju Njegovo svedočanstvo, a to su oni koji žive životom ljubavi prema bližnjem. Razlog što ovi primaju svedočanstvo i ispovedaju Ga je to, što život ljubavi i ljubavi prema bližnjem otvara unutrašnji um pomoću influksa svetlosti iz neba; jer život ljubavi i ljubavi prema bližnjem je Božanski Život sami, jer Gospod voli svakoga, i čini dobro svakome od ljubavi; stoga, gde se prima ta ljubav, tamo je Gospod prisutan, i povezan s njim; sledstveno, On se uliva u viši um, koji se naziva duhovnim umom, i pomoću svetlosti iz Sebe, otvara ga.

3 Da svedočanstvo označava Gospoda, i da kod čoveka označava ispovedanje Gospoda od srca, a posebno priznavanje Gospodovog Božanskog u Njegovom Ljudskom, vidi se iz toga što je zakon zapoveđen na Gori Sinajskoj, i napisan na dvema pločama, a posle položen u kovčeg, nazvan Svedočanstvom; a zbog toga se i kovčeg nazivao kovčeg svedočanstva, a ploče bile nazvane pločama svedočanstva. A zato što je ovo bilo najsvetije, stoga se iznad kovčega postavilo sedište milosti , a iznad sedišta milosti bila su napravljena dva heruvima, između kojih je Jehova, to jest, Gospod, govorio s Mojsijem i Aronom. Otuda je jasno da svedočanstvo označava Gospoda samoga; inače sedište milosti ne bi bilo postavljeno iznad kovčega, niti bi Gospod govorio s Mojsijem i Aronom između heruvima , a što je bilo iznad sedišta milosti. Kad je Aron ulazio unutar zavesa, a što je činio jednom u godini, prvo je bio osvećen, a posle je palio kad, dok dim ne bi pokrio sedišta milosti, jer ako to ne bi učinio, kaže se da bi poginuo (umro). Iz ovoga se jasno pokazuje, da je svedočanstvo, koje je bilo u kovčegu, koje je bilo proglašeno na Gori Sinajskoj, i napisano na dve ploče od kamena, označavalo Gospoda Samoga.

Da se zakon nazivao svjedočanstvom, jasno je kod Mojsija:

342

6 Stavićeš ga u kovčeg svjedočanstva koji ću ti dati (Izlazak XXV, 16).

Postavi svjedočanstvo u kovčeg (Izlazak XL, 20).

Sjedište milosti je iznad svjedočanstva (Levitska XVI, 13).

I postavi palice od plemena pred svjedočanstvo (Brojevi XVII, 4).

Da su se ploče i kovčeg zbog toga nazivali ploče i kovčeg od svjedočanstva (Izlazak XXV, 22; XXXI, 7,18; XXXII, 15); da je sedište milosti bilo postavljeno iznad njega, i da su iznad sedišta milosti bili načinjeni dva heruvima (Izalzak XXV, 17-23; XXVI, 34); da je Gospod govorio s Mojsijem i Aronom izneđu dva heruvima (Izlazak XXV-16,21,22; Brojevi XVII,19, i drugde). Da su se ovi osvećivali pre nego su ulazili unutra, i da je dim pokrivao sedište milosti da ne bi poginuli (Levitska XVI).

7 Da svedočanstvo označava Gospoda, jasno je i iz toga što je ono iznad kovčega nazvano sedištem milosti; a Gospod je Umiritelj. Isto tako, zbog svedočanstva u njemu, kovčeg se nazivao svetinja nad svetinjama, kako u šatoru tako i u hramu, a otuda je i šator bio svet, a isto tako i hram. Šator kao i hram, predstavljali su nebo, a nebo je nebo od Gospodovog Božanskog Ljudskog; otuda je Božansko Ljudsko. Da je hram predstavljao nebo, može se videti, br. 9457,9481,9486,10545. Da je hram označavao isto, može se videti gore, br. 220; i da je nebo nebo zbog Gospodovog Božanskog Ljudskog, u delu Nebo i Pakao, br. 59-86). Razlog što je zakon proglašen na Gori Sinajskoj nazvan svedočanstvom bio je taj što on, u širokom smislu, označava celu Reč, kako istorijsku tako i proročku; a Reč je Gospod, u skladu s ovim rečima kod Jovana:

U početku beše Reč, i Reč beše u Boga, i Reč beše Bog; i Reč postade telo (I, 1,14).

Razlog da je Reč Gospod, je to što Reč označava Božansku istinu, a Božanska istina proističe od Gospoda, jer je to svetlost koja prosvetljuje umove anđela kao i umove ljudi, i daje im mudrost; u svojoj suštini, ova je svetlost Božanska istina koja proističe od Gospoda kao Sunca (o čemu vidi delo Nebo i Pakao, br. 126-140). Zbog tog, kad je rečeno da je Reč bila u Bogu, isto tako rečeno je kod Jovana:

U njemu bješe život; i život bješe svjetlo ljudima. To bješe istinsko Svjetlo, koje prosvjetljava svakoga čovjeka koji dolazi na svijet (stihovi 4,9, u tome poglavlju).

343

8 Iz ovoga se vidi da se Gospod označava svedočanstvom zato što zakon napisan na dve ploče, koji se nazivao svedočanstvom, označava Reč u svoj njenoj širini, a Gospod je Reč. Da zakon, u širem smislu, označava Reč u svoj njenoj širini, u užem smislu istorijsku Reč, a u užem smislu deset zapovesti Dekaloga, može se videti, br. 6762. Ovaj se zakon nazivao i zavetom, pa su se ploče na kojima je bio ispisan, nazivao kovčegom zaveta (vidi Izlazak XXXV, 28; Brojevi XIV, 44; Zak. Ponov. IX, 9,15; Apok. XI, 19, i drugde); razlog da zavet označava povezanost, i Reč, ili Božansku istinu, je to što on povezuje čoveka sa Gospodom, jer bez toga nije mogu

e povezivanje. Da zavet označava povezanost, može se videti, br. 665,666,1023,1038,1864,1996,2003,9396,10632. Razlog da se zakon nazivao i zavetom i svedočanstvm je to što , kada je nazivan zavetom, označavao je Reč pomoću koje se povezuje; a kada se nazivao svedočanstvom, mislilo se na Gospoda Samoga koji povezuje; a na strani čoveka, mislilo se na na ispovedanje Gospoda, i priznavanje Njegovog Božanskog u Njegovom Ljudskom, koje povezuje. Iz ovoga se vidi zašto se , u crkvi, Reč naziva zavetom; Reč pre Gospodovg dolaska, starim zavetom, a ona poslije Njegovog Dolaska, novim zavjetom; isto tako naziva se i Stari i Novim Testamentum, ali treba da se naziva Svedočanstvom.

9 Da se svjedočanstvom označava Gospod, a kod čoveka, ispovedanje Gospoda, i priznavanje Njegovog Božanskog u Njegovom Ljudskom, jasno je iz ovih odlomaka u Reči.

U Apokalipsi:

I oni pobijediše /aždaju/ krvlju jagnjetovom i riječju svjedočanstva svojega. I razgnjevi se aždaja na ženu, i otide da se pobije s ostalim sjemenom njezinijem, koje drži zapovijesti Božije i ima svjedočanstvo Isusa Hrista (XII, 11,17).

I na drugome mestu:

Ja sam sluga kao i ti i braća tvoja koja imaju svjedočanstvo Isusovo, jer je svjedočanstvo Isusovo Duh proroštva (XIX).

Sjedočanstvom Isusovim, koje je Duh proroštva, označava se da je ispovedanje Gospoda, i priznavanje Njegovog Božanskog u Njegovom Ljudskom, život sve istine, kako u Reči tako i u doktrini iz Reči.

I na drugome mestu:

344

10 Vidjeh duše isječenijeh sjekirom za svjedočanstvo Isusovo i za Riječ Božiju, koji ne primiše žiga na čelima svojim i na ruci svojoj (XX, 4).

Ali ovo će se objasniti u onome što sledi.

Kod Davida:

Jerusalim je sazidan kao grad koji je kao jedna zgrada. Onamo idu plemena, plemena Jahovina, po naredbi Izrailjevoj, da ispovijedaju (slave) ime Jehovino. Jer tamo su prijestoli sudski postavljeni (Psalam CXXII, 3-5).

Jerusalimom se označava crkva u pogledu doktrine, koja se naziva sazidanom, kada je Gospod ustanovi: grad kao jedna zgrada, označava doktrinu u kojoj su sve stvari u redu, gde grad označava doktrinu. Onamo idu plemena, plemena Jehovina, označava da su tamo sve istine i dobra u skupini; po naredbi Izrailjevoj, da ispovijedaju (slave) ime Jehovino, označava ispovednje i priznavanje Gospoda tamo; jer tamo su prestoli sudski postavljeni, označava da se tamo Božanska istina izvršava u skadu sa sudovima. Da ovo ozna

avaju prestoli, vidi gore, br. 253,

Kod istoga:

11 Jehova podiže svjedočanstvo u Jakovu, i u Izrailju postavi zakon (Psalam LXXVIII, 5).

Jakovom i Izrailjem označena je crkva; Jakovom spoljašnja crkva, a Izrailjem unutrašnja crkva; a svedočanstvom i zakonom označena je Reč; svedočanstvom, ona koja uči dobrima života; a zakonom, ona koja uči istinama doktrine. Pošto su oni koji su u spoljašnjoj crkvi, u dobru života u skladu s istinama doktrine, a oni koji su u unutrašnjoj crkvi, u istinama doktrine u skladu s kojom se oblikuje život, stoga se svedočansvo kaže za Jakova; a zakon, za Izrailja.

Kod istoga:

12 Ako sinovi tvoji uščuvaju zavjet moj i svjedočnstvo moje kojima ću ih naučiti, onda će i sinovi njihovi do vijeka sjedjeti na prijestolu svom (Psalam CXXX, 12).

Ovo se kaže za Davida, a Davidom se tu označava Gospod; njegovim sinovima označavaju se oni koji izvršavaju Gospodova otkrovenja (zapovesti); o njima se kaže: Ako sinovi tvoji uščuvaju zavjet moj i sjedočanstvo Moje; zavjetom se označava isto što i zakonom gore, naime, istina doktrine; a svedočanstvom, isto

345

što i svedočanstvom gore, naime, dobro života u skladu s istinama doktrine. Slične su stvari označene zavetom i svedočanstvima kod Davida (Psalam XXV, 10.)

13 Svedočanstva se pominju na mnogim mestma u Reči; a u isto vreme pominju se zakon, uredbe, zapovesti, statuti, i sudovi; a svedočanstvima i zapovestima tu su označene stvari koje uče životu; a zakonom i uredbama, one koje uče doktrini; statutima i sudovima, one koje uče obredima; kao u sledećim odlomcima kod Davida:

Zakon Jehovin je savršen, osvježava dušu; svjedočanstvo Jehovino je sigurno, čini proste mudrima; zapovijesti Jehovine su prave, vesele srce; zapovijest Jehovina je čista, rasvjetljava oči; sudovi Jehovini su istina, oni su sasvim pravedni (XIV, 7-9).

Kod istoga:

Blago onima kojima je put čist, koji hode u zakonu Jehovinom. Blago onima koji čuvaju svjedočanstva (otkrivenja) njegova, svijem srce svojim! Ti si dao zapovijesti svoje da se čuvaju dobro. Kada bi putovi moji bili upravljeni da čuvam naredbe tvoje. Onda se ne bih postideo, pazeći na zapovijesti tvoje. Hvalio bih te s pravijem srcem, učeći se pravednijem zakonma tvojim! (CXIX, 1-7; slično u stihovima 12-15,88,89, 151-156, i drugde).

393. (s. 10) I povikaše glasom velikijem. Da ovo označava žalost uma, jasno je iz značenja povikati, što označava veliku tugu uma, jer se ovo ispoljava vikom u govoru: stoga i vika u Reči označava tugu. Svako se osećanje, bilo tuga ili radost, izražava zvukovima, a ideje misli izrazima u zvuku; stoga zvuk u govoru pokazuje kakvo i koliko je osećanje, a ovo je još jasnije u duhovnom svetu nego li u prirodnom, iz razloga što tamo nije dopušteno pokazivati osećanja samo ona koja pripadaju umu; stoga svako ko je mudar, može tamo da opaža i čuje osećaje drugog i po samom govoru. (Da kod duhova i anđela zvukovi pripadaju osećanju, a reči idejama misli, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 241, i gore, br. 323.) Da povikati , i vikati u Reči označava tugu, jasno je iz ovih odlomaka, od kojih ćemo odabrati samo ove kod Isaije:

I vikaće Eveson i Eleala, do Jase čuće im se glas; i vojnici će Moavski vikati, duša će se u svakome uzmučiti. Jer će vikati oko međa Moavskih, do Jeglaima jauk njihov. (XV, 4,5,8).

346

Zato što vika označava tugu, zato se kaže, povikati Bogu, kad je um u stanju tuge (kao kod Isaije XIX, 20; XXX, 19; LXV, 19; Jer. XIV, 2 i drugde). Da se vikom izražavaju razna osećanja, kao unutrašnja žalost, ili zapomaganje, i moljenje u muci, protivljenje, i ljutnja ; o moljenju, kao i ushićenju, i drugim, može se videti u Nebeskim Tajnama (br. 220,2821,4779,5016,5018,8179,8353,9202).

394. Dokle, o Gospode, sveti i istiniti, ne sudiš i ne kaješ krvi naše na onima što žive na zemlji? Da ovo označava uzdisanje Gospodu, koji je Pravda, o suđenju i uklanjanju onih koji ih progone i napadaju one koji ispovedaju Gospoda, i koji žive životom ljubavi prema bližnjem, jasno je iz značenja uzdisati, i reči, Dokle, o Gospode, što je uzdahnuti Gospodu od tuge, jer ovo su izrazi onih koji trpe i uzdišu, i traže pravdu; iz značenja, sveti i istiniti, što znači da On ne trpi takve stvari, i to je zato što je On svet i istinit; i iz značenja suditi i kajati našu krv, što označava osuditi i ukloniti one koji progone i napadaju one koji ispovedaju Gospoda, i žive životom ljubavi prema bližnjem. Razlog da su ove stvari označene ovim rečima je to što se krvlju ozna

ava svo nasilje nad Božanskim dobrom i Božanskom istinom, to jest, nad Gospodom; sledstveno, nasilje nad onima koji žive životom ljubavi prema bližnjem i vere. Činiti nasilje njima je činiti ga Gospodu Samom, u skladu s rečima Gospoda Samoga kod Mateja:

Koliko ste učinili jednome od mojih najmanjih, učinili ste meni (XXV, 40,45).

Da je ovo označeno krvlju u tome smislu, može se videti gore (br. 329); i iz značenja onih koji žive na zemlji, što označava one koji su u prethodnom nebu, koje je posle nestalo; jer oni su živeli na gorama, humovima, i na stenama, u duhovnom svetu, dok su oni koji su priznavali Gospoda i vodili život ljubavi prema bližnjem živjeli ispod zemlje, ili ispod neba, gde su bili sakriveni i sačuvani (vidi gore , br, 391,392).

2 Iz ovoga se vidi šta je označeno ovim rečima u njihovm pravom smislu. Ali niko to ne može znati osim onoga kome je otkriveno. Jer ko bi inače znao ko je označen dušama pobijenijeh, i šta znači osvetiti njihovu krv na onima koji žive na zemlji? Onaj ko to ne zna iz otkrovenja, možda zamišlja da se tu govori o mučenicima, dok u stvari oni nisu bili mučenici, nego su oni bil oni koji su trpjeli progone, i koje su napadali oni koji su bili u prethodnome nebu koje je nestalo; jer su ovi poslednji bili takvi da su isterivali sve one koji su ispovedali Gospoda i bili u

347

životu ljubavi prema bližnjem, jer su oni bili iznutra zli (ko što je bilo rečeno gore, br. 391,392). Čemu ću dodati ove tvrdnje: Niko od onih u duhovnom svetu koji su bili iznutra zli, iako im je život bio moralan spolja u svetu, ne mogu da podnesu one koji bogoštuju Gospodu i žive životom ljubavi prema bližnjem; čim vide takve osobe /duhove/, oni ih napadaju i vređaju ili s njima postupaju grubo i bezobzirno. Često sam se čudio da je tako, i svako bi tako osećao kad bi se isti s tim upoznao, jer su iste osobe /duhovi/ slušali besede o Gospodu , i o ljubavi prema bližnjem, i sami su govorili po doktrini o ovakvim stvarima, a kad su postali duhovi, nisu ih podnosili. Razlog je to, što je odbojnost usađena u zlo u kojemu su; jer u njihovom zlu postoji neprijateljstvo, pa i mržnja protivu Gospoda i onih koje Gospod vodi, a to su oni koji žive životom ljubavi prema bližnjem; ali ovo neprijateljstvo i mržnja leže sakriveni u njihovom duhu, pa su stoga u tim osećanjima kada postanu duhovi; tada njihova netrpeljivost i protivljene , koje je usađeno u zlu, dolaze do izražaja.

3 Uzmite, na primer, one kod kojih prevladava ljubav za vladanjem. Njihovo je uživanje u tome da vladaju nad drugima, i ako mogu, nad svima; ova ljubav ostaje kod njih i posle smrti, i ne može se ukloniti, jer svako uživanje pripada ljubavi, a vladajuća ljubav čini život svačiji; i to ostaje kroz večnost. Kad ovakve osobe postanu duhovi, one neprestano žele da vladaju nad drugima iz uživanja njihove ljubavi, kao u svetu, pa kada to ne mogu da postignu, oni su ljuti na Gospoda; i pošto ne mogu da povrede Gospoda Samog, oni pokazuju svoju ljutnju protivu onih koji Ga ispovedaju; jer uživanje njihove ljubavi protivi se uživanju nebeske ljubavi, čije je uživanje u tome da Gospod vlada, dok oni prethodni uživaju sami u tome da oni vladaju, što je razlog da je mržnja protivu Gospoda u njima usađena, u tome uživanju, kao i protivu svih onih koje On vodi, a to su oni koji vode život ljubavi prema bližnjem. Iz ovoga se može videti razlog što su oni koji su ispovedali Gospoda i vodili život ljubavi prema bližnjem, bili odvedeni od Gospoda i sačuvani od nasilja takvih duhova, i sakriveni u nižoj zemlji, i tu čuvani od Gospoda do suda; i zašto su posle suda , oni koi su živeli iznad zemlje, na gorama, humovima, i stenama, a koji su iznutra bili zli, bili izbačeni, a oni koji su bili pod zemljom, ili pod nebom, bili uzdignuti, i bi im dat deo, nasledstvo, na mestima gde su bili oni prethodni. Iz ovoga se sada može potpunije shvatiti šta je označeno rečima koje slede ovome stihu, da treba da počinu, sačekaju, još malo vremena, dok se sve ne navrši.

348

395. (s. 11) I date biše svakome od njih bijele haljine. Da ovo označava Božansku istinu od Gospoda, i zaštitu, jasno je iz značenja bele haljine, koja označava Božansku istinu od Gospoda; jer haljina označava istinu uopšte; jer je ona opšte pokrivalo; da se belo kaže za istine od Gospoda, jer je belina karakteristika svetlosti, a svetlost, koja proizlazi od Gospoda kao Sunca , je u suštini Božanska istina. Da je time što je svakome data bela haljina označena zaštita, biće objašnjeno niže. Međutim, prvo će se objasniti zašto bela haljina označava Božansku istinu od Gospoda. Svi su duhovi i anđeli obučeni u skladu sa svojom inteligencijom, ili u skladu sa primanjem istine u životu, jer to je inteligencija, pa se svetlo njihove inteligencije oblikuje u haljine, koje, kada se tako oblikuju, ne samo da izgledaju kao odeća, nego i jesu odeća. Jer sve stvari koje postoje u duhovnom svetu, i koje se pokazuju pred njihovim očima, postoje zbog svetlosti i topline koje proističu od Gospoda kao Sunca. Iz ovoga su ne samo sve stvari u duhovnom svetu stvorene i oblikovane, nego i sve stvari u prirodnom svetu; jer prirodni svet postoji i opstoji od Gospoda preko duhovnog sveta. Otuda se vidi da su izlgledi u nebu pred anđelima sasvim stvarni; slično je i sa odećom. Pošto su duhovi i anđeli odeveni u skladu sa svojom inteligencijom, a sva inteligencija pripada istini, a anđeoska inteligencija je od Božanske istine, stoga su oni odeveni u skladu s istinama. Zbog toga haljine označavaju istine; haljine koje su uz telo, pa su stoga unutrašnje, označavaju unutrašnje istine, a haljine koje su okolo i koje pokrivaju one prve, označavaju spoljašnje istine; stoga haljina, dolama i ogrtač, koji su opšta pokrivala, označavaju istine uopšte, a bela haljina koju imaju od Gospoda, označava Božansku istinu uopšte. (Ali pogledaj šta je pokazano o odeći kojom su pokriveni anđeli, u delu Nebo i Pakao, br. 177-182; i ono što je rečeno gore o značenju odeće, br. 64,65,195,271).

2 Bele haljine na onima koji su bili ispod olatara, označavaju i zaštitu od Gospoda, jer bele haljine koje su im date, predstavljaju Gospodovo prisustvo sa Božanskom istinom oko njih; a Gospod pomoću Božanske istine štiti Svoje, jer ih okružuje sferom svetlosti, od koje imaju bele haljine; a kada su tako pokriveni, zli duhovi ih ne mogu više napadati; jer, kao što je rečeno, bili su napadani od njih, i stoga ih je Gospod sakrio.To se dešava i s onima koje Gospod podiže u nebo. Oni se tada oblače u bele haljine, a to je znak da su u Božanskoj istini, pa su stoga u bezbednosti. Ali o onima koji su obučeni u bele haljne, više će se videti u objašnjenju poglavlja koje sledi, kod stihova 9,13-17.

3 Da haljina, dolama, i ogrtač (plašt), označavaju Božansku istinu uopšte, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Zaharije:

349

Svi će se proroci stidjeti svoje utvare, kad bih prorokovao, i neće se ogrtati plaštem od kostrijeti da bi lagali (XIII, 4).

Prorocima se označavaju oni koji naučavaju istine iz Reči, a u apstraktnom smislu, istine doktrine iz Reči; i pošto su ove stvari označene prorocima, stoga su ovi bili odeveni u plašt od kamilje dlake; jer se plaštem (ogratačem) od kamilje dlake označavala Reč u poslednjim stvarima, što je Božanska istina uopšte, je stoga što poslednje sadrži sve unutrašnje stvari, gde dlaka označava poslednje. Otuda da je Jelisije zbog svog plašta bio nazivan dlakavim čovekom (2. o Crevima I, 7,8); i da je Jovan Krstitelj, koji je bio kao Ilija, zbog slične reprezentacije, imao plašt od kamilje dlake (Matej III, 4). Iz svega ovoga vidi se šta znači da proroci ne nose pašt od dlake da bi lagali (obmanjivali) ,to jest , da neće govoriti da su istine obmane, a obmane da su istine, što znači lagati.

4 Zato što je Ilija predstavljao Gospoda kao Reč, koja je sama doktrina istine, a Jelisije je nastavio reprezentaciju (predstavu) ; i pošto je plašt označavao Božanskiu istinu uopšte, koja je Re

u poslednjim, stoga je plašt prešao s Ilije na Jeliseja; a Jelisejinim plaštem bila je razdeljena voda Jordana, prema onome što se kaže u knjigama o Carevima:

I otide odande i nađe Jeliseja sina Savatova gdje ore, i baci plašt na njega (1. O Carevma IX, 19).

Uze IIija plašt svoj i udari njime po vodi Jordana, a ona se razdijeli tamo i amo, te prijeđoše obojica suhijem (2. o Carevima I, 8, 11-14).

Ilija baci svoj plašt na Jeliseja, označava da je preneo na Jeliseja reprezentaciju Gospoda u pogledu Reči; a plašt koji je pao s Ilije, kada je bio odnesen, dobio je Jelisej, što je označavalo da je ta reprezentacije bila prenesena na Jelisija, jer su Ilija i Jelisej predstavljali Gospoda kao Reč, i bili su odeveni u skladu s onim što su predstavljali; gde je plašt predstvljao Reč u poslednjim stvarima, koja je Božanska istine uopšte, ili Božanska istina u svoj širini. Vode Jordana koje je razdelio prvo Ilija pa onda Jelisej plaštem, označavale su moć Božanske istine u poslednjim. Vode Jordana su označavale i prve istine koje uvode u crkvu, a ove prve istine su one u poslednjim istinama Reči. (p.p. poslednje istine u Reči su doslovna značenja u Reči). Otuda se vidi da plašt i haljna označavaju Božansku istinu uopšte. Da Ilija predstavlja Gospoda kao Reč, a slično i Jelisej, može se videti, br. 2762,5247, Da poslednje sadrži unutrašnje stvari, pa stoga označava sve stvari uopšte, br. 634,6239,665,9215,9216,9828); da iz toga potiče snaga i mo

350

u poslednjim, br. 9836; Da Jordan označava ulaz u crkvu, i da zbog toga vode Jordana označavaju prve istine kroz koje se ulazi, br. 1585,4255; i da vode označavaju istine, vidi gore, 71.)

Prve su istine isto tako i poslednje istine, kakve su u smislu slova u Reči: jer se preko ovih ulazi, jer se one prve nauče, i u njima su unutrašnje stvari koje sačinjavaju unutrašnji smisao Reči.

5 Onaj ko ne zna šta haljina i ogrtač označava, taj ne zna ni šta plašt označava; jer plašt, isto kao i ogrtač, bio je opšta odjeća koja je pokrivala dolamu, ili unutrašnju haljinu, zbog čega ima isto značenje; stoga, taj ne zna ni šta je označeno Savlovim otkidanjem komada Samuilovoga plašta; Davidovim otkidanjem Savlovoga plašta; Jonatanovim davanjem Davidu svoga plašta i haljine; i carskim kćerima čiji su plaštevi bili ukrašeni ranim bojama, i mnogim drugim slučajevima u kojma se plaštevi pominju u Reči. O Savlovom cepanju Savlovog plašta, čitamo ovo:

I Samuilo se okrete da ide, ali ga Savle uhvati za skut plašta njegova, te se odre. Tada mu reče Samuilo: odadro (otkinuo) je Jehova carstvo Izrailjevo od tebe danas, i dao ga bližnjemu tvojemu, koji je bolji od tebe (1. Samuilova XV, 27,28). Iz ovih Samuilovih reči se vidi da je cepanje skuta plašta označavalo otcepljenje carstva od Savla, jer je rekao, pošto se to desilo, Otkinuo je Jehova danas carstvo od tebe Izrailjevo. Jer se carem i njegovim carstvom označava Božanska istina crkve; a skutom njegove haljine označavaju se poslednje stvari, ili sva Božanska istina uopšte; jer se carevima koji su vladali nad sinovima Izailjevim, predstavjala Božanska istina, dok se njihovim carstvom označavala crkva u odnosu na to; stoga se ovom istorijskom okolnošću pretstavljalo da je Savle postao takav da više nije mogao da predstavlja Gospoda, jer da bi inače predstava bila nestala. (Da su carevi predstavljali Gospoda kao Božansku istinu, i da je carstvo označavalo crkvu u tome pogledu, može se videti gore, br. 29,31.)

6 Isto je označeno i Davidovim otkidanjem skuta na Savlovom plaštu, o čemu čitamo ovako:

David uđe u pećinu u kojoj je bio Savle, i otkide komad od skuta Savlovoga plašta, i kad ga je kasnije pokazao Savlu, Savle reče, Sad znam da ćeš carevati, i da će carstvo Izrailjevo biti i u tvojim rukama (1. Samuilova XXIV, 4,6,12,21).

351

Ovo je učinio David vođen Božanskim Proviđenjem, kako bi ista stvar bila predstavljena kao gore, jer su se skutom plašta, i carem Savlom i njegovim carstvom označavale slične stvari.

7 Isto je označeno i Jonatanom, sinom Savlovim, koji je skinuo sa sebe svoj plašt i haljine, i dao ih Davidu, o čemu ovako čitamo:

I skide Jonatan sa sebe plašt koji našaše i dade ga Davidu, i odijelo svoje i mač svoji, luk svoj i pojas svoj (1. Samuilova XVIII, 4).

Ovim je bilo označeno da je Jonatan, carski naslednik, preneo sva svoja prava na Davida; jer su sve stvari, koje je Jonatan dao Davidu, bile reprezentativi carstva, to jest, Božanske istine crkve, koju je Savle predstavljao; jer, kao što je rečeno, svi su carevi, koji su vladali nad Izrailjem, predstavljali Gospoda kao Božansku istinu, a njihovo carstvo, crkvu u odnosu na tu istinu.

8 Zato što plaštevi i ogrtači označavaju Božansku istinu uopšte, stoga su devojke, carske kćeri, imale na sebi haljine šarene (2. Samuilova XIII, 18).

Devojke, carske kćeri, označavale su osećanja istine, a otuda i crkve, što se vidi iz hiljadu odlomaka u Reči gde se pominju carska kći, kći Sionska, i kći Jerusalimska, kao i devojka Sionska i devoka Jerusalimska; stoga su i carske kćeri predstavljale istine toga osećanja haljinama, i uopšte odećom, koja je zbog toga bila u raznim bojama. Tako su i istine od dobra, ili istine od osećanja, predstavljene haljinama devojaka u nebu; koje su istine potpunije opisane haljnama carskih kćeri kod Davida (Psalam XLV, 8,9,13,14).

9 Zato što je žaljenje u drevnoj crkvi označavalo duhovno žaljenje, zbog lišavanja istine, stoga je to bilo predstavljeno žaljenjem, cepanjem haljina ili plašteva, kao što je jasno kod Jova:

Kad je Jov sve izgubio, tada ustade, i rascijepa ogrtač svoj, i re

e, go sam izašao iz utrobe matere svoje, i go ću se vratiti (I, 20,21).

I na drugome mestu:

Prijatelji Jovovi, kad ga vidješe, pocijepaše haljine svoje (II, 12).

Da je cepanje haljna predstavljalo žaljenje zbog istine koja je bila povređena ili uništena, može se videti, br. 4763.)

Ponovo, kod Jezekilja:

352

Svi će knezovi morski si

i s prijestola svojih i skinuti sa sebe plaštove i svući sa sebe vezene haljne, i obući se u strah; sjedjeće na zemlji (XXVI, 16).

Ovo se kaže o Tiru, kojim se označava crkva u pogledu poznavanja istine i dobra; a u ovome slučaju crkva u kojoj su ova razorena. Da više nemaju nijedne istine kojom se podiže crkva, označeno je sa , svi će knezovi morski sići s prijestola svojih, gde knezovi označavaju vodeće doslovne istine, stoga, da nema više inteligencije. Isto je označeno i skidanjem sa sebe plašteva, i vezenih haljina, gde haljine označavaju istine uopšte, a vezene haljine poznavanja istine. Osuda zbog toga označena je sa, I obući će se u strah, i sjedaće na zemlji.

Koh Miheja:

10 A narod moj se podiže kao na neprijatelja na svakoga radi odjeće; preko haljine skidate plašt s onijeh koji prolaze ne bojeći se, koji se vraćaju iz boja (II, 8).

Ove reči ne označavaju da sinovi Izrailjevi smatraju neprijateljem svakoga radi odeće, i da skidaju ogrtače s onih koji se vraćaju iz boja; nego da su smatrali neprijateljima one koji govore istine, i da lišavaju sve istine one koji žive dobro, i koji odbacuju obmane; odeća označava istinu; ogrtač označava svu istinu, jer označava istinu uopšte. Vraćati se iz boja označava živeti dobro; ljudi koji se vraćaju iz boja, označava one koji odbacuju obmane, gde rat označava borbu istine protivu obmane. Ko ne može da vidi da je takvo duhovno značenje Reči; i da Izrailjski narod nije smatrao neprijateljem nekoga radi odeće, ili da je skidao ogrtač s onih koji su prolazili?

Kod Mateje:

11 Književnici i Fariseji čine sva svoja djela da bi ih ljudi vidjeli: raširuju svoje amajlije, i grade velike skute na haljinama svojim (XXIII, 5).

Ovo su književnici i Fariseji radili, ali je time bilo predstavljeno i označeno nešto duhvno jer su govorili mnoge stvari iz doslovnog smisla Reči, i jer su primenjivali te istine u život, i na svoja predanja , kako bi izgledali sveti i učeni. Amajlijama , koje su pravili širokim, označavaju se dobra u izvanjskoj formi, jer su se amajlije nosile na rukama, a rukama su se označavala dela, jer se ruke koriste kada se dela. A krajevima svojih skuta koje su širili, označavaju se spoljašnje istine, a one su istine poslednjeg (krajnjeg) smisla slova. (Da krajevi ogrtača označavaju takve istine, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 9917).

353

Kod Isaije:

12 Veoma ću se radovati u Gospodu, i duša će se moja veseliti u Bogu mojemu, jer me obuče u haljine spasenja i plaštom pravde ogrnu me (LXI, 10).

Radovati se u Jehovi, označava radovati se u Božanskom dobru; a veseliti se u Bogu, označava, u Božanskoj istini; jer se Gospod naziva Jehovom zbog Božanskog dobra, a Bogom zbog Božanske istine; a sva duhovna radost potiče od ovih. Obući u haljine spasenja, označava poučavati i darivati istinama; ogrnuti plaštem pravde, označava ispuniti svakom istinom od dobra, gde plašt označava svu istinu, jer označava istinu uopšte, gde se pravda kaže o dobru.

Kod istoga:

13 Odjede se osvetom kao odijelom, i ogrnu se revnošću kao plaštem (LIX, 17).

Ove se stvari kažu o Gospodu, i o Njegovoj borbi s paklovima; jer dok je bio u svetu, doveo je u red sve stvari u paklovima i u nebesima, i sve to pomoću Božanske istine od Božanske ljubavi. Odeća osvete označava istinu iz koje se bori; revnost, kao plašt, označava Božansku ljubav iz koje se bori; pominje se plašt, jer on označava Božansku istinu od Božanske ljubavi (Ali šta označava plašt s oplećkom, kojim je Aron bio obmotan, a na čijim su ivicama bili narovi i zvončići. koji se pominju u Izlasku XXVII, 31-35; Levitska VIII, 7, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 9910-9928.

396. I rečeno im bi da počinu još malo vremena. Da ovo označava još neko trajanje u tome stanju, jasno je bez daljeg objašnjavanja; razlog zašto u tome stanju, je to što vreme označava stanje . (Da vreme označava stanje života, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 162-169).

397. Dok se ne navrše drugari njihovi i braća njihova, koji valja da budu pobijeni, kao i mi. Da ovo označava sve dok se zla ne izvrše, jasno je iz značenja, dok se ne navrše, što označava dok se ne završi. I iz značenja drugara i braće njihove, koji treba da budu pobijeni, kao i mi, što označava zla, jer njih (drugare i braću) poubijati znači zlo. Drugarima se ovde označavaju oni koji su u istinama, a braćom se označavaju oni koji su u dobrima: a drugarima i braćom skupa označavaju se oni koji su u istinama od dobra, jer u utrašnjem smislu, dva se povezuju u jedno. Svršetak se pominje u nekim odlomcima u Reči kada se navršavaju zla; ali malo ko

354

zna danas šta je time označeno. U tri članka gore, br.391,392,394, pokazano je da se prethodno nebo sastojalo od onih koji su vodili moralan život u spoljašnjim stvarima , ali su unutra bili zli, i da su nastavali visine u duhovnom svetu, i da su mislili da su u nebu. Ovi, pošto su iznutra bili zli, nisu trpeli među sobom one koji su bili iznutra dobri, i to zbog neslaganja njihovih osećanja i misli. Jer se sva udruživanja u duhovnom svetu stvaraju u skladu sa slaganjem osećanja, a otuda i misli, jer duhovi i anđeli nisu ništa drugo nego osećanja i misli u ljudskom obliku; i pošto oni koji su tada bili na visnama nisu podnosili prisustvo onih koji su bili iznutra dobri, oni su ih odbacivali od sebe, i kad bi ih god videli, postupali su s njima na zao i sramotan način, zbog čega ih je Gospod uklonio od toga nasilja, i sakrio ispod neba, i sačuvao. A ovo se dešavalo kad je Gspod bio u svetu sve dok nije došlo do suda; a tada su oni koji su bili na visinama, bili bačeni dole, a oni koji su bili ispod neba, uzdignuti. Razlog da su se oni tako dugo trpeli na visokim mestima, a dobri zadržavali ispod neba, bio je taj da se i prvi i drugi upotpune, to jest, da dobrih bude dovoljan broj da se oblikuje jedno novo nebo, i da bi onda zli pali sami od sebe u pakao; jer Gospod ne baca nikoga u pakao, nego samo zlo koje je kod zlih duhova, sebe baca dole, kao što se može videti u delu o Nebu i Paklu, br. 54-550). Ovo se dešava kada se vreme zlima navršava, to jest, ispunjava.

2 Ovo je ono što je označeno Gospodovim rečima kod Mateja:

Tada dođoše sluge domaćinove i rekoše mu: nijesi li ti dobro sjeme sijao na svojoj njivi? Otkuda dakle kukolj? A on, reče im: neprijatelj čovjek to učini. A sluge mu rekoše: hoćeš li dakle da idemo da ga počupamo? A on reče: ne; da ne bi čupajući kukolj počupali zajedno s njim i pšenicu.Ostavite neka raste oboje zajedno do žetve; i u vrijeme žetve reći ću žeteocima: saberite najprije kukolj, i svežite ga u snoplje da ga sažežem; a pšenicu svežite u žitnicu moju. Tako će biti na svršetku vremena (XIII, 27-30,42).

Svršetak vremena je poslednje vreme kada dolazi do suda. Vreme žetve je kad su sve svari navršene ili potpune; kukolj označava zla ili one u kojima su zla; a pšenica označava dobra, ili one u kojima su dobra. Ali o ovima se može videti više u malome delu o Poslednjem Sudu, br. 65-72. Iz ovih se razmatranja može donekle znati zašto se kaže da ovi treba da počinu još malo vremena dok se navrše njihovi drugari i braća, koji treba da budu pobijeni, kao i ovi. Biti ubijen ovde ozna

ava isto što i poginuti (gore, br. 392), naime, biti odbačen od zlih zbog Božanske istine i zbog njihovog ispovedanja Gospoda.

355

3 Iz ovih se okolnosti može znati šta je označeno svršetkom, i bezakonjem koje se navršava, u sledećim odlomcima:

Kod Mojsija:

Jehova reče: Zato ću sići da vidim da li se sve navršilo kao što vika dođe preda me (Postanje XVIII, 21).

Ovo se kaže o Sodomu.

Kod istoga:

Jer se grijesi Amoreja još nisu navršili (napunili) (Postanje XV, 16).

Kod Isaije:

Jer čuh od Gospoda Jehove nad vojskama navršetak (pogibao) određen u svoj zemlji (XXVIII, 22).

Kod istoga:

Pogibao je određena, razliće se pravda. Jer će Gospod, Jehova nad vojskama, izvšiti pogibao određenu po svoj zemlji (X, 22,23)

Kod Sofonije:

U ognju revnosti Jehove nad vojskama, svu će zemlju proždrijeti oganj revnosti njegove; jer će ubrzo učiniti kraj svim stanovnicima zemaljskim (I, 18).

Kod Danila:

I na kraju krilima mrskim, koja pustoše, do svršetka određenoga izliće se na pustoš (IX, 27; i drugde).

Svršetkom i krajem se u ovim odlomcima označava poslednje stanje crkve, a to je kada više nema istine, jer nema dobra, ili kada više nema vere, jer nema ljubavi prema bližnjem; kada je stanje crkve takvo, dolazi Poslednji Sud. Razlog da tada dolazi Poslednji Sud je to što je ljudska rasa osnova ili temelj anđeoskog neba, jer je povezanost anđeoslog neba s ljudskom rasom neprekidna, jer jedno postoji od drugoga; stoga kada osnova ne korespondira, anđeosko nebo je potreseno, pa dolazi do suda nad onima koji su u duhovnom svetu, kako bi se stvari u nebesima i u paklovima dovele u red. (Da je ljudska rasa osnova i temelj anđeoskog neba, i da je ta povezanost neprekidna, može se videti u delu o Nebu i Paklu, br. 291-310.) Iz

356

ovih se stvari može znati da se svršetkom označava poslednje stanje crkve, kada više nema vere, jer nema ljubavi prema bližnjem. Ovo se stanje crkve naziva u Reči pustošenje i pustoš, a Gospod ga naziva svršetkom vremena (Mateja XIII, 39,40,49; XXIV, 3; XXVIII, 2).

398. 12. I vidjeh kad otvori i šesti pečat, i gle, zatrese se zemlja vrlo, i sunce posta crno kao vreća od kostrijeti, i mjesec posta kao krv; 13. I zvijezde nebeske padoše na zemlju kao što smokva odbacuje pupke svoje kad je veliki vjetar zaljulja. 14. I nebo se izmače kao knjiga kad se savije, i svaka gora i ostrvo s mjesta svojijeh pokrenuše se.

12. I vidjeh kad otvori šesti pečat, označava dalje predskazivanje o stanju crkve; i gle, zatrese se zemlja vrlo, označava stanje crkve sasvim promenjeno; i sunce posta crno kao vreća od kostrijeti a mjesec posta kao krv, označava da je sve dobro ljubavi bilo odvojeno, i da je tada sva istina vere bila falsifikovana. 13. I zvijezde nebeske padoše na zemlju, označava da su poznavanja dobra i istine nestala; kao što smokva odbacuje pupove svoje kad je veliki vjetar zaljulja, označava, koju je veru prirodni čovek opustošio umovanjima.

14. I nebo se izmače kao knjiga kad se savije, označava da se duhovni čovek zatvorio; i svaka gora i ostrvo s mjesta svojijeh pokrenuše se, označava da će svo dobro ljubavi i sva istina vere nestati.

399. (s. 12) I vidjeh kad otvori šesti pečat. Da ovo označava dalje predskazivanje o stanju crkve, jasno je iz značenja otvaranja pečata na knjizi koja je bila u Gospodovoj ruci, što označava otkrivanje skrivenih stvari, i predskazivanje budućih (o čemu vidi gore, br. 352,361,369,378,390).

400. I gle, zatrese se zemlja vrlo i bi zemljotres. Da ovo označava potpuno promenjeno stanje crkve, jasno je iz značenja zemljotresa, što označava promenu stanja crkve, jer zemlja označava crkvu, a njeno potresanje, promenu stanja. (Da zemlja označava crkvu, može se videti gore, br. 304; i da potres označava promenu stanja, u Nebeskim Tajnama, br. 1273-1275,1377,3354). Da ovo predskazivanje,

357

koje je označeno otvaranjem šestog pečata, uključuje potpunu promenu u stanju crkve, vidi se iz onoga što prethodi i onoga što sledi u ovome poglavlju. U onome što prethodi, da će razumevanje Reči sasvim nestati u pogledu dobra, a posle i u pogledu istine, i na kraju da neće biti razumevanja Reči, zbog zala života i obmana doktrine iz toga života. Razaranje razumevanja Reči u pogledu dobra, označeno je crvenim (riđim) konjem, koji se video kako izlazi iz otvorenoga pečata knjige (o čemu vidi gore, br. 364); razaranje razumevanja Reči u pogledu istine, označeno je crnim konjem koji se video (o kojemu vidi gore, br. 372); i da stoga nije bilo razumevanja Reči zbog zala života, i obmana doktrine, označeno je bledim konjem (o kojem vidi gore, br. 381). Otuda sledi da je stanje crkve bilo potpuno promenjeno; ove se stvari pokazuju iz onoga što prethodi; isto tako, iz onoga što sledi, gde se kaže da će sunce pocrniti kao vreća od kostrijeti, i da će mesec postati kao krv, i da će zvezde nebeske pasti na zemlju, uz ostale okolnosti, označavajući da nema više dobra ljubavi ili istine vere, niti poznavanja dobra i istine; iz čega se isto tako vidi da se velikim zemljotresom ovde označava stanje crkve koje je potpuno promenjeno.

2 Osim toga, da zemljotres označava promenu stanja, vidi se iz mnogih mesta u Reči, od kojih će neka biti navedena u onome što sledi. Da zemljotres ovo označava je zbog izgleda u duhovnom svetu; u tome svetu, baš kao i u prirodnom, ima zemalja, dolina i gora, na kojima obitavaju društva duhova i anđela. Ova su se mesta, pre nego li je novo nebo stvoreno na njima, videla kako prolaze kroz značajne promene: neka su izgledala kao da su se spustila, neka kao da su se pomerala i potresla, a neka kao da su se savila kao svitak knjige, i kao da su odnesena; a neka su se tresla i drhtala kao u velikom zemljotresu. Takve sam stvari često video pre nego li je stvoreno novo nebo, a to su uvek bili znakovi da se stanje crkve promenilo. Kada su se potresale i drhtale kao u zemljotresu, bio je to znak da se stanje crkve menja, a koliko se menja, videlo se iz prostiranja i karaktera zemljotresa; ali kada se stanje crkve protpuno promenilo od dobra u zlo i od istine u obmanu, zemlja je izgedala kao da se savila u svitak, i kao da je odnesena. Ovo je označeno stihom 14. U ovome poglavlju, naime, i nebo kao da se izmače kao knjiga kad se savije. Slične je stvari video i Jovan, jer kad ih je gledao, bio je u duhu, kao što i sam kaže (I, 10; IV, 2); a onaj koji gleda u duhu, taj vidi stvari koje se pokazuju u duhovnom svetu. Iz ovih se sada stvari vidi , da se zemljotresom označava promena stanja crkve, naime, od dobra u zlo, i od istine u obmanu.

358

3 Da je samo to označeno u Reči tresenjem i drhtanjem zemlje, vidi se i iz sledećih odlomaka. Kod Joila:

Zemlja će se tresti, nebesa će se pokolebati, sunce će i mjesec pomrknuti, i zvijezde će ustegnuti svjetlost svoju (I, 10).

Ovde kao i na mnogim drugim mestima, zemljom i nebesima označava se crkva; zemljom spoljašnja crkva; a nebesima, unutrašnja crkva. Spoljašnjom se crkvom označava bogoštovanje od dobra i istine u prirodnom čoveku; a unutrašnjom crkvom, dobro ljubavi i vere, koji su u duhovnom čoveku, odakle potiče bogoštovanje. Jer postoji unutrašnji i spoljašnji, ili duhovni i prirodni čovek; a tako je i sa crkvom, jer je crkva u čoveku, i od čoveka u kojemu je crkva. Promena i izopačenje crkve označeno je tresenjem zemlje i drhtanjem neba. Suncem i mesecom koji će biti pomra

eni, označava se da nema dobra ljubavi i istine vere; a zvezdama koje ustežu svetlost svoju, označava se da više nema poznavanja istine i dobra.

Kod Isaije:

14 Učiniću da čovjek više vrijedi nego zlato čisto. Zato ću zatresti nebo, i zemlja će se pokrenuti s mjesta svojega s jarosti Jehove nad vojskama u dan kad se raspali gnjev njegov (XIII, 12,13).

Čovekom označava se inteligencija, a učiniti da bude vredniji od čistoga zlata, označava da je jedva ostalo bilo kakve inteligencije. (p.p. znači da je ostalo toliko malo pravih ljudi crkve da će biti takvi vrijedni kao čisto zlato). Inteligencijom se označava inteligencija od istina, jer sva inteligencija dolazi od istina. Pored toga, Zatresti ću nebo, i zemlja će se pokrenuti sa mesta svojega, označava da su se dobro ljubavi i istina vere pomerili, i da je zbog toga postoji samo spoljašnje bogoštovanje. Nebom se i zemljom ovde označavaju unutrašnje i spoljašnje u crkvi, gde je unutrašnje u crkvi dobro ljubavi i dobro vere, a njeno spoljašnjje u bogoštovanju iz toga; jer kakvo je unutrašnje čoveka crkve, takvo je i spoljašnje, jer ovo drugo proističe iz prvoga. Bez ovoga, spoljašnje bogoštovanje je beživotno, i samo je izraz bez duha; a misao od koje izraz izlazi, i volja iz koje potiču pokreti, bez života su, jer u njima nema duhovnoga iz kojega bi mogli primiti život. Šta je označeno jarošču Jehovinom, i Njegovim gnevom, biće rečeno kod objašnjenja stiha 17. Kod istoga:

359

5 Jer će se ustave na visini otvoriti i zatrešće se temelji zemlji. Sva će se zemlja razbiti, sva se zemlja uskolebati, sva će se zemlja raspasti, sva će se zemlja ljuljati kao pijan čovjek, i pomjestiće se kao koliba, jer će joj otežati bezakonje njezino, te će pasti i neće više ustajati (XXIV, 18-20).

Ove se stvari ne kažu o zemlji nego o crkvi, što se vidi jasno; jer ko može da pomisli da će se temelji zemlje tresti, i da će zemlja da se ljulja kao pijan čovek, i da će biti pomerena kao koliba? Ali svako može da razume ako se umesto zemlje misli na crkvu. Da se njene promene i izopačenje označavaju ovim rečima, vidi se, jer se kaže, jer će joj otežati bezakonje njezino, te će pasti i više neće ustajati; ustavama na visini koje se otvaraju, misli se na poplavu zla i obmane.

Kod Davida:

6 Zatrese se i pokoleba zemlja, zadrmaše se i pomjeriše iz temelja gore, jer se on razljuti (Psalam XVIII, 7).

Ovim se rečima ne označava da se zemlja i njeni temelji tresu i drhte, nego da se potresaju crkva i istina na kojima je utemeljena; jer zemlja označava crkvu, a temelji gorama označavaju istine na kojima je zasnovana, a to su istine od dobra; jer se on ražljuti , označava isto što i gnev Jehovin, u Reči. Da se zemlja trese i koleba, i da se temelji gore pomeraju, je zbog izgleda u duhovnom svetu; jer se tako dešava kada se crkva menja kod onih koji tamo obitavaju. Pored toga, oni koji su u isinama, oni obitavaju u podnožju gora, jer su svi stanovi anđela u takvom redu da na gorama obitavaju oni koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, a u podnožju njhovom obitavaju oni koji su u istinama od toga dobra. Kada se stanje ovih poslednjih promeni u pogledu istina, tada njihovi stanovi drhte. Tako i temelji gorama. Da postoje takve stvari u duhovnome svetu, i da one potiču od stanja crkve tamo, zna samo onaj kome je okriveno.

Kod Nauma;

7 Gore se tresu pred Jehovom i humovi se rastapaju, a zemlja gori pred njim i vaseljena i sve što živi u njoj. Pred NJegovim gnjevom ko će se održati, ko će se oprijeti jarosti gnjeva njegova,jarost se izlijeva kao oganj, i stijene se rastapaju pred njim (I, 5,6).

Gore označavaju crkvu gde ima ljubavi ka Gospodu, a humovi crkvu gde ima ljubavi za bližnjega; otuda se gorama označava ljubav prema Gospodu, a humovima ljubav prema bližnjem. Razlog je to, što anđeli koji su u ljubavi prema

360

Gospodu, nastavaju na gorama, a oni koji su u ljubavi prema bližnjem, na humovima. Kada umesto ljubavi ka Gospodu vlada ljubav prema sebi, a umesto ljubavi prema bližnjem, ljubav prema svetu, tada se kaže da se gore tresu, i da se humovi rastapaju; jer se tako dešava u duhovnom svetu; ne kod anđela koji su u nebu, nego kod duhova koji sebi prave nešto slično nebu, pre Poslednjeg Suda. (p.p. Po autoru, postoje zamišljena neba, koja s vremenom nestanu pred očima samih onih koji ih stvaraju, i to su imagnarna neba). Jer označavaju ljubav prema sebi i svetu, stoga se kaže da se rastapaju, kao i da gore pred njima, kao i svet, i svi koji su u njemu. Rastapati se i izgoreti označava nestati zbog toga. Stenama koje će se izokrenuti, označavaju se istine vere, jer ni koji su u veri, i čine dobro iz poslušnosti, iako ne iz ljubavi ka bližnjem, obitavaju na stenama u duhovom svetu.

Kod Jova:

8 On kreće zemlju s mjesta njezina da joj se stupovi drmaju (IX, 6).

I kod Jeremije:

A Jehova je pravi Bog, Bog živi i car vječni, od njegovoga gnjeva trese se zemlja, i srdnju njegovu ne mogu podnijeti narodi (X, 1).

I ovde se zemljom označava crkva, ali crkva u kojoj su obmane, za koju se kaže da se trese kada se obmane veruju i nazivaju istinama. Narodima se označavaju zla obmane, koja bacaju u pakao, a njihovo razaranje je označeno narodima koji ne mogu podnijeti srdnju Njegovu. Zbog toga zemlja ovde označava crkvu gde su obmane, pa se stoga se Jehova naziva Bogom pravim (Bogom u istini), Bogom živim, i carem večnim; jer je On nazvan Bogom i carem zbog Božanske istine, Bogom živim zbog Božanske istine u nebesima, a carem večnim zbog Božanske istine na zemljama; jer gde god se u Re

i govori o istini, govori se i o dobru, zbog nebeskog braka u svakoj pojednosti Reči, pa otuda, s druge strane, gde se god govori o obmani, govori se i o zlu, pa se stoga pominju narodi kojima se označavaju zla od obmane. Šta su zla od obmane, koja se ulivaju od obmana doktrine, rasvetliće se ovim primerom: Gde prevladava doktrina da vera sama spasava, a ne dobro života, i da se ne pripisuje krivica ako je neko spasen verom samom, makar to bilo u času same smrti, ako tada poveruje da ga je Gospod oslobodio od jarma zakona pošto ga je On ispunio, i platio Svojom krvlju, tada su zla koja čovek počini zbog takve vere, zla od obmane.

Kod Jezekilja:

361

9 U dan kada dođe Gog na zemlju Izrailjevu, onda će se podignuti jarost moja u gnjevu mome. I u revnosti svojoj, u ognju gnjeva svojega, govoriću: doista tada će biti drhtaj veliki u zemji Izrailjevoj. I ribe morske i ptice nebeske i sve što gamiže po zemlji, i svi ljudi po zemlji zadrhtaće od mene, i gore će se razvaliti i vrleti propasti, i svi će zidovi popadati na zemlju (XXXVIII, 18-20).

Gogom se označava spoljašnje bogoštovanje bez unutrašnjeg; zemljom Izrailjevom označava se crkva. Otuda se vidi šta označava, U taj dan kada dođe Gog na zemlju Izrailjevu. Ta će tada drhtati zemlja, označava promenu crkve, i njeno izokretanje; jer spoljašnje bogoštovanje vuče svoj kvalitet od unutrašnjeg, pa kakvo je prvo, takvo je i drugo. Stoga, gde nema unutrašnjeg bogoštovanja, nego samo pokreta i govora, spoljašnje bogoštovanje nije bogoštovanje, nego samo pokreti i govor, kada je misao samo iz prirodne memorije, a osećanje od tela, koji je tu zbog navike kad se to radi pred ljudima. Ribama morskim, pticama nebeskim, i zverima poljskim, i svime što gamiže, koje će sve drhtati, označavaju se sve stvari kod čoveka, a morskim označavaju se prirodne stvari uopšte, a posebno doslovna znanja; pticama nebeskim označavaju se intelektualne stvari uopšte, posebno misli od istina, ali ovde od obmana; a divljim zverima poljskim označavaju se osećanja i požude od obmane i zla; a onim što gmiže po zemlji, označava se Čulno, koje je poslednje Prirodno, skupa s uživanjima i doslovnim znanjima. A pošto su time označene sve stvari čovekove, stoga se kaže, svaki čovjek na licima zemlje, gde svaki čovek, u duhovnom smislu, označava sve u čoveku u pogledu inteligencje i mudrosti. Da će sve dobro i njegova istina nestati, i da će se uvući zlo i obmana bez otpora, označeno je gorama koje će se izokrenuti, vrletima koje će propasti, i svakim zidom koji će pasti na zemlju. Gorama se ozna

avaju dobra ljubavi; vrletima, njihove istine; a zidom, odbrana; a gde nema odbrane, tu svako zlo i obmana ulaze bez otpora. Ko ne vidi da morske ribe, ptice nebeske, i divlje zveri poljske i sve što gmiže po zemlji, kako drhte pred Jehovom, da se tu ne označavaju ove stvari?

Kod Jeremije:

10 Od praska padanja njihova (Edoma) i stanovnika Temanksih, zemlja će se tresti, i vika će se njihova čuti na Crvenom Moru (moru Sufskom) (XLIX, 21).

Edomom i stanovnicima Temanskim ne označavau se ovi, nego zla i obmane koji se protive dobrima i istinama nebeskoga carstva. Stoga se drhtanjem zemlje na viku Edoma i stanovnika Temanskih, označava promena crkve, kao i njeno nestajanje zbog zala i obmana; vika, koja se čula do Crvenoga Mora, označava njihovu osudu,

362

gde Crveno More označava osudu, a zvuk vike se kaže za osudu zla, a zvuk osude za obmanu. ( Da Crveno More označava osudu i pakao, može se videti, br. 8099).

Kod Davida:

11 O Bože, rasrdio si se na nas, rasuo si nas, gnjevio si se; povrati nas. Zatresao si zemlju, i razvalio si je; stegni rasjeline njezine, jer se njiše (Psalam LX, 1,2).

Otpadanje crkve a otuda i izokretanje istine i ulazak obmane, označavaju se sa, rasuo si nas; to je, dakle, označeno sa, zatresao si zemlju, i razvalio si je; i zemlja se njiše, gde zemlja označava crkvu.

Kod Ageja:

12 Još jednom, domalo, i ja ću potresti nebesa i zemlju i more i suhu zemlju. I potrešću sve narode, i doći će izabrani iz svih naroda. I napuniću ovaj dom slavom (II, 6,7).

Ovo se kaže o obnavljanju hrama u Jerusalimu; novim hramom se označava nova crkva koju

e Gospod ustanoviti. To je označeno sa, Još jednom, do malo, i sa, I doći će izabrani iz svih naroda, i napuniću ovaj dom slavom; narodima i izabranima iz svih naroda, označavaju se svi oni koji su u dobru (vidi gore, br. 175,331). Domom se označava crkva, a slavom, Božanska istina. Ova se nova crkva dalje opisuje u tome poglavlju ovako:

Slava ovoga drugoga doma biće mnogo veća nego prvoga, jer ću na ovome mjestu dati mir (stih 9).

Sud se u duhovnm svetu, sud koji prethodi, opisuje sa, Potresti ću nebesa, i zemlju i more, i suhu zemlju. Nebesima i zemljom označavaju se sve unutrašnje stvari crkve, a morem i suhom zemljom, sve spoljašnje stvari.

Kod Jevanđelista:

13 Narod će ustati na narod, carstvo na carstvo; jer će biti glad, pomor, i trešnja, na raznim mjestima (Mat. XXIV, 7,8; Marko XIII, ; Luka XXI, 11).

Sa, Narod će ustati na narod, i carstvo na carstvo, označava se da će se zlo boriti sa zlom, a obmana s obmanom; narodom se označava dobro crkve, a u obrnutom smislu. Njeno zlo, a carstvom je označena istina crkve, a u obrnutom smislu, njena obmana. Sa, biće glad, pomor , i trešnja, na raznim mestima, označava se da neće

363

više biti dobara i istina, ni poznavanja dobra i istine, i da se tako stanje crkve promenilo, što je označeno trešnjom. U ovim poglavljima Jevanđelista, predskazuju se uzastopna stanja crkve sve do svršetka, ali su ona opisana čistim korespondencijama (koje su objašnjene u Nebeskim Tajnama, br. 3353-3356,3486-3489,360,4422-4434.

Zabeleženo je, ist tako, u Reči da je bio zemljotres kada je Gospod patio na krstu, i kada je anđeo sišao i uklonio kamen s ulaza u grob;

svakim je zemljotresom označena promena stanja crkve. O zemljotresu koji se desio kad je Gospod patio na krstu, ovako je napisano:

I gle, zavjes crkveni razdrije se na dvoje od gornjega kraja do donjega; i zemlja se potresa, i kamenje se raspade; i grobovi se otvoriše, i ustaše mnoga tijela svetijeh koji su pomrli. I kapetan i koji s njim čuvahu Isusa, vidjevši da se zemlja trese i šta bi, poplašiše se vrlo govoreći: zaista ovaj bijaše sin Božiji (Matej XXVII, 51 do 54).

A o zemljotresu koji se desio kada se anđeo spustio i odvalio kamen s ulaza u grob, ovako se kaže:

Kad Marija Magdalina i druga Marija dođoše da pogledaju grob, i gle, zemlja se zatrese vrlo; jer anđeo Gospodnji siđe s neba, i pristupivši odvali kamen od vrata grobnijeh, i sjeđaše na njemu (Matej XXVIII, 1,2)

Ti su se zemljotresi desili da se pokaže da se stanje crkve menja; jer je Gospod, Svojm poslednjim iskušenjem, koje je podneo u Getsimanskom vrtu i na krstu, pobedio paklove, i proslavio Svoje Ljudsko, to jest, učinio ga Božanskim, stoga je bio zemljotres, i kamanje se raspalo. Zavesom hrama koji se rascepio od vrha do dna, označeno je da je Njegovo Ljudsko postalo Božansko; jer je iza zavesa bio kovčeg u kojemu je bilo svedočanstvo, a svedočanstvom je bio označen Gospod u pogledu Njegovog Božanskog Ljudskog (kao što se može videti pokazano gore, br. 392). Zaves je označavao spoljašnje u crkvi koje je bilo kod Izraelićana i Jevreja, a koje je pokrivalo njihove oči da ne bi videli Gospoda i Božansku istinu, ili Reč u njenoj vlastitoj svetlosti. Isto je bilo označeno i velikim zemljotresom koji se desio kad je anđeo sišao s neba i odvalio kamen s ulaza u grob, naime, da se stanje crkve sasvim promenilo; jer je Gospod tada ponovo ustao, i Svojim Ljudskim uze na Sebe vlast nad nebom i zemljom, kao što On sam kaže kod Mateje (XXVIII, 18). Anđeo koji je uklonio kamen s ulaza u grob i sedeo na njemu, označava da je Gospod uklonio svu obmanu koja je sprečavala da se Njemu približi, i da je On

364

otvrio Božansku istinu; jer kamen označava Božansku istinu, koju su Jevreji bili falsifikovali svojim predanjima; jer se kaže da:

glavni sveštenici i Farijesi utvrdiše grob i zapečatiše ga ; ali da ga je anđeo ukolnio, i sjeo na njega. (Matej XXVII, 6). Ali, iako je malo re

eno o zemljotresu, i o zavesu u hramu, mnogo toga je time označeno; sve uopšte i posebno što je napisano u Jevanđeljima o Gospodovoj patnji, obuhvata i označava tajne. I u Apokalipsi zemljotresi označavaju promene stanja crkve (kao u pogl. X, 13; XVI, 18,19).

401. I sunce posta crno kao vreća od kostrijeti, i mjesec posta kao krv. Da ovo označava da je svo dobro ljubavi bilo odvojeno, i da je zbog toga sva istina vere bila falsifikovana, jasno je iz značenja sunca, koje označava, u najvišem smislu, Gospoda kao Božansku ljubav, a otuda kod čoveka dobro ljubavi ka Gospodu, o kojoj ćemo ubrzo govoriti; iz značenja, crno kao vreća od kostrijeti, što označava odvajanje; crno se kaže za tamu, stoga o onome što se ne pokazuje u svetlosti. Kaže se, kao od kostrijeti, jer se označava čovekovo Čulno, koje je najniže u prirodnom, pa je stoga okolo unutrašnjeg, u koje unosi tamu. Postoje u čoveku dva uma, duhovni i prirodni; duhovni um misli i opaža od svetlosti neba, a prirodni um misli i opaža od svjetlosti sveta; od potonjeg, čovek ima svetlost ,koja se nazva prirodnom svetlošću . Ovaj potonji um se naziva pirodnim čovekom, a prethodni se naziva duhovnim čovekom. Zato što je prirodni um ispod ili izvan duhovnog uma, pa stoga i okolo njega, jer ga zatvara sa svake strane, stoga se naziva vrećom od kostrijeti; jer kada se duhovni um, koji je viši i više unutrašnji um, zatvoren, tada je prirodni um, koji je niži i više spoljašnji, u tami u pogledu svih stvari u nebu i crkvi, jer je sva svetlost koju ima prirodni um, i koja sačinjava njegovu inteligenciju, od svetlosti njegovog duhovnog uma, koji je u svetlosti neba. Čulno, koje je poslednje Prirodnog, pokazuje se kao dlakavo u svetlosti neba; stoga kosa označava poslednje prirodnog čoveka, koje je njegovo Čulno, vidi br. 3301,5247,5569-5573.

2 Ove se stvari pominju kako bi se znalo zašto se kaže da je sunce postalo crno kao vreća od kostrijeti; iz značenja meseca, kojim se označava duhovna istina, koja se naziva istinom vere; i iz značenja da je postao kao krv, što označava istinu koja je falsifkovana; jer krv, u pravom smislu, označava Božansku istinu, dok u obrnutom smislu označava nasilje protivu nje, stoga Božansku istinu falsifikovanu (da krv u Reči označava ove stvari, vidi gore, br. 329; otuda se vidi što onačava mesec koji postaje kao krv. Razlog da sunce označava Gospoda kao Božansku

365

ljubav, pa stoga kod čoveka dobro ljubavi ka Gospodu, i da mesec označava duhovnu istinu, je to što se Gospod u nebu, gde su nebeski anđeli, pokazuje kao Sunce, a u nebu gde su duhovni anđeli, kao mesec. Njegov izgled kao Sunca, je od Njegove Božanske ljubavi; jer Božanska ljubav izgleda kao vatra, od koje anđeli u nebesima imaju svoju toplotu; sledstveno, nebeskom i duhovnom vatrom, u Reči, označava se ljubav. Gospodov izgled kao meseca je od svetlosti sunca, jer mesec dobija svoju svetlost od sunca, a svetlost neba je Božanska istina, pa se stoga svetlošću u Reči označava Božanska istina. Ali o suncu i mesecu u nebesima, i o toplinii svetlosti , vidi šta je pokazano u delu, Nebo i Pakao, br. 116-125,126-140.

3 Da se suncem u Reči označava Gospod kao Božanska ljubav, a kod čoveka dobro ljubavi ka Gospodu, a mesecem Gospod kao Božanska istina duhovna, jasno je iz sledećih odlomaka. Kod Mateja:

Njegovo se lice vidjelo kao sunce u sili svojoj (I, 16).

Da je to bio Gospod koji je bio viđen, očito je (vidi gore, br. 63).

Da se licem, kad se govori o Gospodovom, označava ljubav i svako dobro, može se videti u Nebeskkim Tajnama, br. 5585,9306,9546,9888; i da odeća, kada se govori o Gospodovoj, označava Božanku istinu, vidi gore, br. 64,195.) Gospod se pojavljuje na sličan način pred anđelima, kada se pokazuje kao prisutan, ali se tada pokazuje izvan sunca. Stoga Ga je tako video Jovan kad je bio u duhu; kao što je jasno iz Apokalipse.

4 Slično, kad Ga je Jovan video kao anđela, napisano je,

I vidjeh anđela jaka gdje silazi s neba, koji bješe obučen u oblak, i duga bješe na glavi njegovoj, a lice njegovo bješe kao sunce (Apok. X, 1).

Jer se anđelima, u Reči, u duhovnom smislu, ne označavaju anđeli, nego nešto Božansko od Gospoda, jer Božansko koje se pojavljuje iz njih, nije njihovo, nego Gospodovo kod njih. Slično, Božanska istna koju govore, a koja je puna mudrosti, oni je ne govore od sebe, nego od Gospoda; jer su oni bili ljudi, a ljudi dobijaju svu mudrost i inteligencijju od Gospoda. Otuda se vidi da se anđelom u Reči označava Gospod, koji se u ovoj prilici pokazuje kao Sunce. (da se anđelom u Reči označava nešto Božansko od Gospoda, može se videti u Nebeskkim Tajnama, br. 1925, 2821, 3039, 4085, 6280, 8192; da se zbog toga anđeli u Reči nazivaju bogovima, br. 4595, 4402, 7268, 8301, 8192.

366

5 Stoga, kada se crkva predstavlja kao žena, sunce se pokazuje oko nje; o tome je napisano u Apokalipsi:

I znak veliki pokaza se na nebu: žena obučena u sunce , i mjesec pod nogama njezinijem, a na glavi njezinoj vijenac (kruna) od dvanaest zvijezda (XII, 1).

Da se ženom ovde označava crkva, videće se u objašnjenju datom na sledećim stranicama. (Da žena označava crkvu, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 252,253,749,770.) A što je crkva od Gospoda, stoga je viđena okružena suncem. Šta je označeno mesecem pod njenim nogama, i vencem od dvanaest zvezda na njenoj glavi, videće se u tome objašnjenju.

Otuda se kaže kod Davida:

6 Bog Izraijev reče, i stijena Izrailjeva , koji vlada ljudima neka je pravedan, i biće kao svjetlost jutrenja kad sunce izlazi jutrom bez oblaka, i svjetlost kao poslije kiše (2. Samuilova XXIII, 3,4)

Ovde se Bogom Izrailjevim , i Stenom Izrailjevom, označava Gospod u pogledu crkve, i Božanske istine u njoj; Bogom Izriljevim, kao crkve, a Stenom Izrailjevom, kao Božanske istine u njoj; i pošto je Gospod sunce anđeoskog neba, a Božanska istina proističe od Njega, je svetlost toga neba, stoga se kaže o Božanskoj istini koju je govorio, koja je Božanska istina, kao o svetlosti jutrenjoj kada sunce izlazi; a pošto je ona čista i pošto proističe od Božanske ljubavi, stoga se dodaje, jutrom bez oblaka, i kao svjetlost poslije kiše, jer svjetlost koja sija ili Božanska istina koja proisiče od Njega, je od Božanske ljubavi; posle kiše označava poslove prenošenja (komunikacije) i primanja, jer ona sija kod anđela i ljudi kojima se prenosi i koji je primaju. (Da Stena i Kamen Izrailjev označavaju Gospoda kao Božansku istinu, može se videti, br. 6426,8581,10580; da svetlost označava Božansku istinu koja proističe od Gospoda kao Sunca, stoga od Njegove Božanske ljubavi, u delu Nebo i Pakao, br. 126-14.)

7 Slično se kaže, u knjizi o Sudijama, o onima koji vole Jehovu;

Neka oni koji ga vole, budu kao sunce u sili svojoj (V, 1).

(Da Jehova , u Reči, označava Gospoda kao Božansko dobro Božanske ljubavi, može se videti u Nebeskim Tajnama, br. 1736,2921,9373,10146.) O onima koji Ga vole, kaže se da su kao sunce koje sija u sili svojoj, čime se označava Gospodova Božanska ljubav u njima. O njima se kaže i kod Mateja da će sijati kao sunce:

367

Pravednik će sijati kao sunce u carstvu Oca mojega (XIII, 43).

U Reči, oni se nazivaju pravednicma koji vole Gospoda, to jest, koji izvršavaju Njegove zapovesti; oni sijaju u licu kao blistavilo toga sunca, jer se Gospodova Božanska ljubav na njih prenosi i oni je primaju, preko čega je Gospod među njima, to jest, u njiovom unutrašnjem, što se pokazuje u licu. Da se oni nazivaju pravednicima koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, može se videti gore, br. 204.

Kod Davida:

8 Njegovo će sjeme biti u vijek vjekova, a prijestol njegov kao sunce preda mnom. Biće utvrđeno kao mjesec i kao svjedok vjerni u oblacima (Psalam LXXXIX, 3637).

Ove se stvari kažu o Gospodu , i o Njegovom nebu i crkvi, jer se Davidom, o kome se tu govori u smislu slova, označava Gospod (kao što se može videti gore, br. 205). A semenom njegovim koje će trajati u veke vekova, označava se Božanska istina, i oni koji su označeni, koji je primaju. Prestolom njegovim kao suncem preda mnom, označavaju se Njegovo nebo i crkva, koji su u nebeskom dobru, koje je dobro ljubavi. Prestolm koji će biti utvrđen za uvek kao mesec, označava se nebo i crkva, koji su u duhovnom dobru, koje je Božanska istina. Vernim svedokom u oblacima, označava se Reč u smislu slova, koja se naziva svedokom jer ona svedoči, jer oblaci označavaju smisao slova Reči.

Kod istoga:

Bojaće se tebe dok je sunca i mjeseca, od koljena do koljena. Procvjetaće u dane njegove pravednik i svuda mir dokle teče mjeseca. Ime će njegovo biti u vijek; dokle teče sunca, ime će njegovo rasti. Blagosloviće se u njemu, i svi će ga narodi (neznabošci) zvati blaženim (Psalam LXXII, 5,7.17)).

Ove se stvari kažu o Gospodu, jer ovaj Psalam govori u Njemu; i pošto se Gospod pokazuje onima u nebu, koji su u Njegovom nebeskom carstvu, kao Sunce, a onim u koji su njegovom duhovnom carstvu kao mesec, stoga se kaže, Bojaće se tebe dok je sunca i mjeseca, od koljena do koljena; procvjetaće u dane te njegove pravednik; i svuda mir dokle teče mjeseca, označava da će oni koji su u ljubavi prema Gospodu, nastaviti u istinama od toga dobra, jer su istine kod onih koji su u nebeskom carstvu ili koji su u ljubavi prema Gospodu, usađene u njih, jer se oni nazivaju pravednicima koji su u dobru ljubavi, a mir se kaže o tome dobru. Ali da bi se znalo kako ovo treba razumeti, biće rečeno. Svetlost koja proističe od Gospoda

368

kao Sunca, razlikuje se od svetlosti koja potiče od meseca u nebesima, onoliko koliko se razlikuje svetlost sunca u svetu danju od svetlosti meseca noću; slično, inteligencija onih koji su u svetlosti sunca neba, razlikuje se od inteligencije onih koji su u svetlosti meseca tamo; stoga oni koji su u svetlosti sunca tamo, oni su u čistoj Božanskoj istini; ali oni koji su u svetlosti meseca tamo, ti nisu u istoj Božanskoj istini, jer su oni u mnogim obmanama, zbog nerazumevanja Reči u smislu slova; ove obmana još uvek njima izgledaju kao istine. Iz ovoga se vidi da se sa, dok teče mjeseca, označava sve dok nema više obmana kod njih, koje im izgledaju kao istine, nego samo čistih istina koje čine jedno s dobrom ljubavi. Međutim, treba da se zna da u obmanama onih koji su u svetlosti meseca u nebesima, nema zla, i da takve obmane Gospod prima kao da su istine (o kojim obmanama , vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 21). To je, dakle, ono što je označeno sa, dok teče mjeseca, naime, kod onih koji se označavaju pravednicma, i u kojima je takav mir. Ali, u najvišem smislu, ovim se rečima označava Gospod kao Njegovo Božansko Ljudsko, da će ovo postati Božansko dobro Božanske Ljubavi, stoga se dodaje, Dokle je sunca, ime Sina će rasti. Sinom se označava Gospodovo Božansko Ljudsko; i pošto se nacijama ovde označavaju oni koji su u dobru, ili koji primaju dobro ljubavi od Gospoda, stoga se kaže, i svi će narodi biti blagosloveni u Njemu. Da se nacijama označavaju oni koji su u dobru, a narodima oni koji su u istinama, može se videti gore, br. 331.

Kod Isaije:

10 I na svakoj gori visokoj i na svakom humu visokom biće izvori i potoci, kad bude pokolj veliki, kad padaju kule. I svjetlost će mjesečeva biti kao svjetlost sunčeva, a svjetlost sunčeva biti sedam puta veća, kao svjetlost od sedam dana (XXX, 25,26).

Ove se stvari kažu o Gospodovom dolasku, koji je označen danom velikoga pokolja, kada će pasti kule. Kulama se označavaju oni koji su u zlima i obmanama iz ovih zala, osobito oni koji su u ljubavi za vladanjem pomoću svetih stvari crkve (kao šo se može videti u delu Poslednji Sud, br. 56,58). Da će tada biti dano onima koji su u ljubavi prema Gospodu i u ljubavi prema bližnjem, da razumeju istine, označeno je sa, Na svakoj visokoj gori i na svakom visokom humu biće izvori i potoci vode. Oni koji su na visokim gorama, to su oni koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, gde se visokim gorama označava to dobro; onima koji su na visokim humovima, označavaju se oni koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, gde hum označava to dobro, a izvori i potoci ineligenciju od istina. Da će tada istina u Gospodovom duhovnom carstvu biti , kao što je prethodno bila u nebeskom

369

carstvu, a da će istina u nebeskom carstvu postati dobro ljubavi, označeno je sa, Svjetlost mjeseca biće kao svjetlost sunca, a svjetlost sunca biće sedam puta veća , kao svjetlost od sedam dana; jer se svjetlošću označava Božanska istina koja proističe od Gospoda; svetlošću meseca, Božanska istina u duhovnom carstvu, a svetlošću sunca, Božanska istina u nebeskom carstvu; sedam puta veća, označava se kao potpuna i savršena, a istina je potpuna i savršena kada postane dobro, to jest, kada je dobru u formi. Vidi se da se ne misli na sunce i mesec na zemljama, nego na sunce i mesec u nebesima. Treba znati, da kada dođe do Poslednjeg Suda, Gospod se pojavi u nebesima s većim sjajem i blistavošću nego u druga vremena, jer tada treba braniti anđele većom silom; jer su niže stvari, s kojima vanjsko kod anđela ima komunikaciju, u stanju poremećenja. To je razlog da se kaže, kada se ovde govori o Poslednjem Sudu, da će, Svjetlost mjeseca biti kao svjetlost sunca, a svjetost sunca biti sedam puta veće, kao svjetlost od sedam dana; pa se stoga kaže i da će biti izvora i potoka na svakoj visokoj gori, i na svakom uzvišenom humu, čime se označava obilje razumevanja kod onih koji su na visokim gorama i uzvišenim humovima, jer se sud izvršava na onima koji su na nižim gorama i nižim humovima. (Da se Gospod pokazuje onima koji su u Njegovom nebeskom carstvu kao Sunce, a onima u duhovnom carstvu kao mesec, može se vdeti u delu Nebo i Pakao, br. 116-127; i da je njihova svetlost Božanska istina, br. 127-140.)

Kod istoga:

11 Neće više zalaziti sunce tvoje, niti će mjesec tvoj pomrčati; jer će ti Jehova biti vidjelo vječno, i dani žalosti tvoje svršiće se (LX, 20).

Ovde se govori o Gospodu, i o novom nebu i novoj zemlji, to jest, o crkvi koju On treba da ustanovi. Da dobo ljubavi ka Gospodu i dobro ljubavi prema bližnjem neće nestati kod onih koji su u toj crkvi, označeno je sa, Sunce tvoje neće više zalaziti, niti će mjesec tvoj pomrčati; jer, i onima koji su u dobru ljubavi ka Njemu, Gospod se pojavjuje kao Sunce, a onima koji su u istinama od ljubavi prema bližnjem, kao mjesec; otuda se suncem označava dobro ljubavi prema Gospodu, a mjesecem dobro ljubavi prema bližnjem, koje je, u svojoj suštini, istina od dobra. Da će ovi trajati u vječnosti u istinama od dobra ljubavi, i u istinama od dobra ljubavi prema bližnjem, označeno je sa, Jehova će ti biti vidjelo vječno, i dani žalosti tvoje završiće se . Videlo večno se kaže za one koji su u dobru ljubavi prema Gospodu, a završavanje dana žalosti za one koji su u dobru ljubavi prema bližnjem, ili u istinama od dobra; jer je žalost, kod onih koji su pripadali drevnim crkvama, predstavljala bol zbog gubljenja ili razaranja istine i dobra; da će se ti dani završiti, označava da će tome doći kraj, te će biti u istinama od dobra. Iz ovoga se vidi šta je

370

označeno suncem, koje je postalo kao vreća od kostrijeti, i mesecem, koji je postao kao krv, naime, da je dobro ljubavi prema Gospodu bilo odvojeno, pa je stoga istina bila falsifikovana.

Slične su stvari označene na sledećim stranicama.

Kod Isaije:

12 Evo, ide dan Jehovin ljut s gnjevom i jarošću da obrati zemlju u pustoš, i griješnike da istrijebi iz nje. Jer zvijezde nebeske i prilike nebeske neće pustiti svjetlosti svoje, sunce će pomrčati o rođaju svom i mjesec neće pustiti svjetlosti svoje. I pohodiću vaseljenu za zloću i bezbožnike za bezakonje (XIII, 9-11).

Danom Jehovinim, ljutim i sa gnjevom i jarošću, označava se dan Poslednjeg Suda; zvezdama nebeskim i prilikama nebeskim koje neće pustiti svetlosti svoje, suncem koje će pomrčati o rađanju svom, i mesecem koji neće pustiti svetlosti svoje, označava se, da su poznavanja dobra i istine nestala, kao i dobro ljubavi ka Gospodu, i dobro ljubavi ka bližnjemu, pa stoga, nestaće istina koja se naziva istinom vere; jer se zvezdama označavaju poznavanja dobra; prilikama (sazvežđima) poznavanja istine; suncem, dobro ljubavi ka Gospodu; a mesecom, dobro ljubavi ka bližnjemu, koje je, u svojoj suštni, istina od dobra, a koja se naziva istinom vere. Za sunce se kaže da će pomrčati o rođenju svome, a mesec da neće davati svetlosti svoje; ne da će sunce i mjesec u anđeoskim nebesima potamniti, jer sunce tamo uvek blista, a mesec sjaji; nego je to pred onima koji su u zlima i obanama /iz toga zla/, da su dobra i istine tako potamnili; stoga je ovo rečeno u skladu s izgledom, jer se oni koji su u zlima i obmanama, okrenu od dobra ljubavi i ljubavi ka bližnjem, stoga, od Gospoda, i tada hoće samo zlo, i misle samo obmanu; a oni koji neće da vide ništa drugo, vide samo mrkli mrak i tamu u stvarima koje pripadaju nebu i crkvi. Zato što se misli na ovakve osobe, kod kojih se sunce zamrači a mesec više ne sija, stoga se kaže, Obratiću zemlju u pustoš i griješnike istrijebiti iz nje; a posle, Pohodiću vaseljenu za zloću, i bezbožnike za bezakonje. Zemljom i svetlom označava se crkva; obraćanjem u pustoš, oznčava se da više nema nikakvog dobra; a pohođenjem vaseljene za zloću, i bezbožnika za bezakonje, označava se Poslednji Sud.

Kod Jezekilja:

13 Kada te ugasim, zastrijeću nebo, i zvijezde na njemu pomrčati, sunce ću zakloniti oblakom, i mjesec neće svijetliti svjetlošću svojom. Sva će svijetla vidjela na nebu pomrčati za tobom, i pustiću tamu na tvoju zemlju (XXXII, 7,8).

371

Ovo se kaže za Faraona cara Egipatskog, kojim se ovde označava prirodni čovek odvojen od duhovnog. Kada je odvojen, on je u potpunome mraku i u mraku u pogledu neba i crkve, i koliko je odvojen, toliko ih poriče; jer takve stvari prirodni čovek ne vidi od sebe, nego preko duhovnog čoveka, od Gospoda, jer je prirodni čovek u toplini i svetlu sveta, dok je duhovni samo u toplini i svetlu neba. Iz ovoga se vidi šta je označeno ovde pojedinostima, naime, da se sa, Kada te ugasim, zastrijeću nebo, označavaju unutrašnje stvari, koje su u svetlosti neba; sa, I zvijezde na njemu pomrčati, označavaju se poznavanja dobra i istine; sa, Sunce ću zakloniti oblakom, označava se dobro ljubavi prema Gospodu; sa, mjesec neće svijetliti svjetlošću svojom, označava se dobro ljubavi prema bližnjem i istina vere iz njega ;sa, Sva će videla na nebu pomrčati za tobom, označava sve istine; i sa, Pustiću tamu na tvoju zemlju, označavaju se obmane.

Kod Joila:

14 Dan Jehovin dolazi, dan kada je mrak i tama, dan, kada je oblak i magla. Pred njim zemlja se trese, nebesa se kolebaju, sunce i mjesec će pomrčati, i zvijezde neće davati svjetlosti svoje (II, 1,2,10).

Kod istoga:

Sunce će se pretvoriti u tamu, a mjesec u krv prije nego dođe veliki i strašni dan Jehovim (II, 31).

Kod istoga:

Jer je dan Jehovin blizu. Sunce i mjesec će pomrknuti, i zvijezde će ustegnuti svjetlost svoju (III, 14,15).

Kod Jevanđelista:

I odmah će po nevolji dana tijeh sunce pomrčati, i mjesec svjetlost svoju izgubiti, a zvijezde s neba pasti, i sile nebeske pokrenuti se (Mat. XXIV, 29; Marko XIII, 24,25).

U Apokalipsi:

I četvrti anđeo zatrubi, i udarena bi trećina sunca, i trećina mjeseca, i trećina zvijezda, da pomrča trećina njihova, i trećina dana da ne svijetli, tako i noću (VIII, 12).

I na drugome mjestu:

372

I izide dim iz studenca kao dim iz velike peći, i pocrnje sunce i nebo od dima studenčeva (IX, 2).

U ovim odlomcima, suncem i mesecem koji su pomrčali, označava se da nema više ni malo dobra i istine, što je jasno iz onoga što je rečeno gore; stoga ne treba dalje objašnjavati.

15 Pošto su ovakve stvari označene suncem koje pomrča, stoga je sunce potamnilo dok je Gospod bio na krstu, jer je bio potpuno odbačen od crkve, koja je tada bila među Jevrejima, pa su oni, zbog toga, bili u mrklome mraku, ili u obmanama. O tome je ovako napisano kod Luke:

Bijaše oko šestoga sahata, i tama bi po svoj zemlji do sahata devetoga, jer se sunce zamrači (XXIII, 44,45).

Ovo se desilo kao znak i znamenje da je Gospod odreknut, pa stoga nije bilo dobra i istine kod onih koji su pripadali crkvi; jer su svi znaci na nebu, kod njih, predstavljali i označavali stvari koje pripadaju crkvi, to jest, sastojali su se u spoljašnjim kao predstavljene, i otuda su označavale unutrašnje stvari crkve. Da je tama prekrila zemlju, označava da kod onih kod kojih je bila crkva, nije bilo ništa osim obmana od zla, gde sva zemlja označava svu crkvu, a tama označava obmane. Da je to trajalo tri sata, od šestog do devetog, označava da je bila ostala sama obmana, i ni malo istine; jer broj tri označava potpuno, celo, i sve, a šest i devet označavaju sve stvari skupno, ovde obmane i zla. I pošto su bile kod njih obmane i zla jer je Gospod bio porečen, stoga se kaže , da je tama bila , i da se sunce zamračilo. Suncem koje se zamračilo, označen je Gospod, za kojega se kaže da je zamračen onda kada obmane prevladaju u crkvi toliko da On nije više priznat, i da zla vladaju, tako da je razapet. (Da sve stvari uopšte i posebno zabeležene u Reči o Gospodovoj patnji, imaju značenja, može se videti gore, br. 64,83,195 na kraju.)

Kod Miheja:

16 Jehova reče za proroke koji zavode narod moj, Zato će vam utvara biti noć, i proricanje vaše tama; i sunce će zaći tijem prorocima i dan će im se smračiti (III, 5,6).

Šta ove stvari označavaju u duhovnom smislu, može se videti gore (br. 372), gde su objašnjene. Kod Amosa:

373

I u taj dan učiniću da sunce zađe i podne, i pomračiću zemlju za bijela dana (VIII, 9).

Ovim se rečima označava da u crkvi, gde je Reč, iz koje se zna dobro i istina, neće biti ničega osim zla i obmane. Učiniti da sunce zađe, i da se pomrači zemlja, označava zlo života, i obmanu doktrine u crkvi; jer se izlaskom sunca označava dobro ljubavi, što je dobro žvota, a zalaskom sunca označava se zlo ljubavi, koje je zlo života; pomračenjem zemlje označava se obmana doktrine iz toga, gde tama označava obmanu, a zemlja crkvu. Sa, u podne, i u dan svjtlosti, označava se , kad su tu poznavanja dobra i istine, jer imaju Reč; podne označava , gde su poznavanja dobra, a dan svetlosti, gde su poznavanja istine. Da su iz Reči, je stoga što se za ove druge kaže o crkvi gde je Reč.

Kod Avakuma:

17 Gore uzdrhtaše; povodanj navali, sunce i mjesec stadoše u stanu svome; jer idoše za svjetlom strijele tvoje, prema sijevanju sjajnoga koplja tvojega (III, 19,11).

U ovome se poglavlju govori o Gospodovom dolasku i o Posednjem Sudu koji je On tada izvršio. Gorama koje uzdrhtaše, i povodnjem koje navali, označava se da se odbacuju oni koji su u ljubavi prema sebi i svetu, zbog zla u koje su uvedeni. Gore označavaju ljubav prema sebi i svetu; a povodanj koja navaljuje, označava utapanje u obmanama ; vode označavaju obmane, a povodanj (poplava) utapanje. Da im se tada ne pokazuju prave istine i dobra, nego zamišljene istine i dobra, koji su u sebi obmane i zla, označeno je sa, Jer idoše za svjetlom strijele tvoje, prema sijevanju sjaja koplja tvoga; strele ili sevanja označavaju zamišljene istine, koje su u sebi obmane, a sevanja koplja označavaju zamišljena dobra, koja su u sebi zla od obmane. Jer se ovakvi znakovi pokazuju u duhovnom svetu, kod onih koji su obmanama od ljubavi prema sebi i svetu, kada se izvršava Poslednji Sud, i kada se ovakvi odbacuju.

18 Zato što se kod ovoga proroka kaže, Sunce i mjesec stadoše na mjestu svome, biće objašnjeno šta je označeno suncem koje se zaustavilo u Gavaonu, i mesecom i dolini Ajalonskoj, o kojima se ovako piše kod Jošue:

Tada reče Jošua Jehovi pred sinovima Izrailjevim: stani sunce nad Gavaonom, i mjeseče nad dolinom Ajalonskom, nije li to napisano u knjizi Istinitoga? I stade sunce nasred neba, i ne naže se k zapadu skoro za cio dan (X, 12,13).

374

Da se kaže da je sunce stalo u Gavaonu, i mesec nad dolinom Ajalonskom, označava da je crkva bila sasvim opustošena u pogledu dobra i istine; jer je tada vođena bitka protivu cara Jerusalimskog i careva Amorejskih; a carem Jerusalimskim označava se istina crkve koja je potpuno opustošena obmanama, dok se carevima Amorejskim označava dobro crkve opustošeno zlima; stoga su ti carevi bili pobijeni gradom, kojim se označavaju obmane od zla. Kaže se da je sunce stalo na svome mestu, naime, pred sinovima Izrailjevim, kako bi videli svoje neprijatelje; ali je to rečeno proročki, iako se iznosi kao nešto istorijsko (kao nešto što se upravo tada dešava), što se vidi iz toga što se kaže, Nije li to napisano u knjizi Istinitoga (Pravednoga), što je bilo iz proročke knjige, odakle je uzeto; stoga se iz iste knjige kaže, Dok se ne osveti narod neprijateljima svojim, a ne, Dok se sinovi Izrailjevi ne osvete svojm neprijateljima, gde se narod pominje proročki, ali se to vidi i iz toga, što bi ovo čudo , da se zaista dogodilo, bilo izokrenulo ceo red u svetu; ostala čuda u Reči ne bi to učinila. A kako bi se znalo da se ono kaže proročki, dodaje se, Nije li ovo napisano u knjizi Pravednoga? Ali i pored toga, njima je bilo dato svetlo iz neba, kao što je bilo svetlo sunca Gavaonu, kao i svetlo meseca u dolini Ajalonskoj, u šta ne treba sumnjati. (p.p. Knjiga istinitoga ili knjiga Pravednoga je, po autoru, bila jedna od knjiga iz drevne crkve, koja je bila napisana u krespondencijama, i koju su drevni razumevali; nju navodi Jošua u svom govoru sinovima Izrailjevim.

Kod Jeremije:

19 Iznemoći će koja je rodila sedmero i ispustiće dušu, sunce će joj zaći još za dana, sramiće se i stidjeti će se, a ostatak će njihov dati pod mač pred neprijateljima njihovim (XV, 9).

Iznemoći će koja je rodila sedmero i ispustiće dušu, označava crkvu kojoj su dali Reč i kroz ovu sve istine. Roditi sedmero, označava biti darovan svim istinama crkve, kao u prvoj knjizi Samuilovoj (II, 5), kao što se može videti gore (br. 257). Sunce će joj zaći još za dana, označava da će dobro crkve nestati, iako ima Reč, i kroz nju može imati svetlost. Sramiće se i stidjeti će se, - to jest, sunce – označava, zato što se dobro i istina ne primaju, nego zlo i obmana, kao što se vidi iz odlomka koji neposredno sledi iz Isaije. A ostatak će njihov dati pod mač pred neprijateljima njihovim, da će ostatak dobra i istine nestati zbog obmane od zla, gde ostatak označava ono što je preostalo; biti dat maču, označava nestati zbog obmana; a neprijatelji označavaju zla.

Kod Isaije:

375

20 Jehova će pohoditi vojsku visoku i na zemlji sve careve zemaljske.I posramiće se mjesec i sunce (XXIV, 21,23).

Pohoditi da se sruši, jer pohođenje prethodi sudu, kada se oni, koji su u zlima i obmanam, razbiju. Visokom se vojskom označavaju sva zla od ljubavi prema sebi. Vojska su sva zla; carevi zemaljski, obmane svake vrste; a zemlja, crkva. Ovde se vidi šta je označeno sa, Jehova će pohoditi vojsku visoku i na zemlji sve careve zemaljske. Razlog da se kaže, vojsku visoku je to što oni koji su u ljubavi prema sebi , u duhovnom svetu, traže visoka mesta. Posramiće se mjesec i sunce, označava da više nema nikakvog primanja Božanske istine i Božanskog dobra, gde mjesec i sunce označavaju istinu vere i dobro ljubavi, za koje se kaže da će se posramiti i postideti kada se ne budu više primali, nego se budu primali obmana i zlo.

Kod Davida:

21 Jehova, koji je stvorio nebesa premudro. Stvorio je vidjela velika; sunce,da upravlja danom; mjesec i zvijezde, da upravljaju noću. Utvrdio je zemlju na vodama. Koji pobi Egipat u prvencima njegovijem. Izvede iz njega Izrailja (Psalam CXXXVI, 5-11).

Onaj ko ne zna duhovni smisao Reči, mora da smatra da ove reči označavaju samo ono što je sadržano u smislu slova; međutim, svaka pojedinost obuhvata stvari koje se odnose na anđeosku mudrost, a one su sve stvari Božanske, nebeske i duhovne. Ovde se opisuje novo rođenje ili preporod čovjka u kome se stvara crkva. Nebesima, koja je Jehova stvorio Svojom premudrošću, označavaju se unutrašnje stvari ljudi crkve, koje se, jednom rečju, nazivaju duhovni čovek, gde je inteligencija , i gde je nebo. Zemljom koju je utvrdio na vodama, označava se spoljašnje stvari u crkvi, koje se, jednom rečju, nazivaju prirodnim čovekom. Ovde se kaže, utvrdio je zemlju na vodama, jer su u njoj istine pomoću kojih se čovek preporađa, gde vode označavaju istine. Velikim videlima, suncem, mesecem, i zvezdama, označava se dobro ljubavi, istina od toga dobra , i poznavanja dobra i istine , suncem, dobro ljubavi; mesecom, istina od toga dobra; a zvezdama, poznavanja dobra i istine. Razlog da se kaže da je sunce stvoreno da bi upravljalo danom je to što dan označava svetlost duhovnoga čoveka, jer on ima prosvetlenje i opažanje od dobra ljubavi; a razlog da se kaže da je mesec stvoren da bi upravljao noću, je to što noć označava svetlost prirodnog čoveka, jer je svetlost ovoga čoveka, upoređena sa svetlošću duhovnog čoveka, kao svetlost noći od meseca i zvezda prema svetlosti dana od sunca. Pošto se govori o preporodu čoveka crkve,

376

to sledi i, Udarih Egipat po prvencima, i izvedoh Izrailja iz njega, jer se Egipom označava prirodni čovek, kakav je od rođenja, naime, u apsolutnim obmanama od zla; njegovi prvenci označavaju primarne stvari, a njihovo razbanje dok se čovek preporađa, označeno je sa, Udarih Egipat po prvencima njihovim. Izrailjem se označava duhovni čovek, a njihovim izvođenjem iz njega, označava se njegovo otvaranje (otvaranje duhovnog čoveka), i preporod; jer Gospod preporađa čoveka crkve tako što otvara duhovnog čoveka, što Gospod izvodi pomoću duhovnoga svetla, koje je Božanska istina.

Slične su stvari označene ovim rečima u Postanju:

22 Bog stvori dva vidjela; veliko vidjelo da svijetli danju, i manje vidjelo da svijetli noću, i zvijezde (I, 16).

Predmet o kom se govori u ovome poglavlju je novo stvaranje ili preporod ljudi od kojih je bila sastavljena Pradrevna Crkva, što je opisano u smislu slova stvaranjem neba i zemlje. Slične su stvari označene ovim rečima kod Jeremije:

Tako veli Gospod Jehova, koji daje suncu da bude vidjelo danju, i uredbu mjesecu i zvjezdama da budu vidjelo noću (XXXI, 35).

Uredbama mesecu i zvezdama, označavaju se sve stvari da se izvode u prirodom čoveku u skladu sa zakonima reda.

Kod Davida:

23 Hvalite Jehovu, svi anđeli njegovi; hvalite ga, sve vojske njegove, hvalite ga, sunce i mjesecu; hvalite ga, sve zvijezde sjajne; hvalite ga, nebesa nad nebesima! (Psalam CXLVIII, 1-4).

Hvaljenjem Jehove označava se Njegovo bogoštovanje. Anđelima se označavaju oni koji su u Božanskim istinama od dobra ljubavi, jer ovakvi su anđeli. Vojskama se označavaju dobra i istine u svoj svojoj širi. Suncem i mesecom označavaju se dobro ljubavi i istina od toga dobra. Sjajnim zvezdama se označavaju poznavanja istine od dobra, a nebesima nad nebesima označavaju se dobra i istine unutrašnja i spoljašnja. Jer čovek bogoštuje Gospoda od ovih stvari koje ima od Gospoda, stoga od dobara i istina koje ima, a pošto je čovek čovek zbog njih, stoga im se kaže, naime, suncu i mesecu i zvezdama, da ga hvale, to jest, da bogoštuju Jehovu. Ko ne zna da sunce, mesec, i zvezde ne bogoštuju.

Kod Mojsija:

377

24 A za Josifa reče: Blagoslovena da je zemlja od Jehove blagom s neba, rosom, i iz dubine ozdo, i blagom starijeh brda i blagom vječnijeh humova, blagom koje dolazi od sunca, i blagom koje dolazi od mjeseca (Zak. Ponovljeni XXXIII, 13,14).

Ove se reči nalaze u Mojsijevom blagoslovu dece Izrailjeve; zato što se Josifom označava Duhovno-Nebesko, a to je kod onih koji su najviši u duhovnom carstvu, i koji komuniciraju prvi s onima koji su u Gospodovom nebeskom carstvu. Njegovom se zemljom označava to duhovno carstvo, a isto tako crkva koja se stvara od ovih. Blagom s neba, rosom, i dubinom ozdo, označavaju se stvari duhovno-nebeske u unutrašnjem i spoljašnjem čoveku. Blagom koje dolazi od sunca, i blagom koje dolazi od meseca, označavaju se sve stvari koje proističu od Gospodovog duhovnog carstva; ovde meseci (vremenski) označavaju istu stvar što i mesec (nebesko telo), naime, istine od dobra, jer ista reč se koristi u izvornom jeziku. Ali onaj koji ne zna ništa o dva nebeska carstva, nebeskom i duhovnom, i o njihovoj povezanosti preko posrednih, biće u tami u pogledu stvari o kojima se sada govori. (Ali o tim carstvima i o posrednim, vidi šta je navedeno u delu Nebo i Pakao, br. 20-28).

Kod Isaije:

25 I načiniću tvoja sunca da budu rubini, i vrata od kamena karbunkla, i sve međe tvoje od dragoga kamenja (LIV, 12).

Ove se stvari kažu o Neznabošcima izvan crkve, od kojih će Gospod podignuti jednu novu crkvu. Sa, Načiniću tvoja sunca da budu rubini, označava se da će dobra sijati od vatre ljubavi, gde sunca označavaju dobra ljubavi, a rubin blistavilo kao od vatre. Sa, Učiniću vrata tvoja od kamena karbunkla, označava, da će istine blistati od dobra, gde vrata označavaju uvodne istine, posebno doktrinarne istine koje su od dobra. Jer prave istine doktrine proizlaze od dobra, i one su dobra; a karbunkl kamenje označava istine od dobra, a njihova boja, blistavilo; dok vatra od toga, pokazuju kvalitet istine od dobra. Sa, Načiniću sve međe tvoje od dragoga kamenja, označava se da će doslovne istine, koje pripadaju prirodnom čoveku, biti prijatne i za uživanje od dobra; jer se međom označava isto što i temeljem, a to je prirodni čovek, jer u ovim stvarima završavaju se dobra i istine duhovnoga čoveka, gde kamenje označava prijatne istine od dobra. Ovime se označavaju dobra i istine Reči kod onih koji pripadaju Novoj Crkvi, i koje će biti takve prirode. Da sunce označava dobro ljubavi, vidi se iz toga što se nazivaju suncima u množini.

Kod Jova:

378

26 Ako sam se veselio što mi je imanje veliko, što mnogo steče ruka moja, ako sam gledao na sunce, kad sija, i na mjesec, kad ponosito hodi, i srce se moje potajno prevarilo i ruku moju poljubila usta moja, i to bi bilo bezakonje za sudije, jer bih se odrekao Boga ozgo (XXXI, 25-28).

U duhovnm smislu ove reči označavaju da on nije stekao svoju intelgenciju od propriuma, i da ne prisvaja zaslugu, niti se hvali time; jer, Ako sam se veselio što mi je imanje veliko, što mnogo steče ruka moja, označava, ako se hvalio da je imao inteligenciju, i da ju je stekao od propriuma (od samoga sebe), gde bogatstvo označava poznavanja dobra i istine, pomoću kojih se stiče inteligencija; a Ako sam gledao na sunce, kad sija, i na mjesec, kada ponosito hodi, označava duhovne istine koje sačinjavaju inteligenciju; a sunce i mesec označavaju duhovne istine. Ako se srce moje potajno prevarilo, i ruku moju poljubila usta moja, označava, da li sam sam sebe time hvalio, da li sam zaslugu tražio za sebe?

Kod Mateje:

27 Da budete sinovi oca svojega koji je na nebesima; jer on zapovijeda suncu svojemu, te obasjava i zle i dobre, i daje dažd pravednima i nepravednima (V, 45).

Ovde se govori o ljubavi prema bližnjem, kao što se vidi iz onoga što prethodi i što sledi, a posebno o Jevrejima, koi su Neznabošce smatrali neprijateljima a svoje zemljake prijateljima, a treba da vole prve kao što vole i druge, Gospod je ilustrovao ovim upoređenjem. A pošto su sva upoređivanja u Reči od korespondencija, pa stoga označavaju nešto, tako je i ovo upoređenje korespondencija; Otac vaš na nebesima čini da sunce sija i zlima i dobrima, i šalje kišu pravednima i nepravednima, označava da se Gospod uliva s Božanskim dobrom ljubavi i sa Božanskom istinom, podjednako kod onih koji su izvan Jevrejske Crkve kao i kod onih koji su unutar nje, gde sunce označava dobro ljubavi, a kiša Božansku istinu. Zli i nepravedni označavaju, u unutrašnjem smislu, one koji pripadaju Jevrejskoj Crkvi, jer oni nisu primali; a dobri i pravedni označavaju one koji su bili izvan te crkve, i koji nisu primali Gospoda, Uopšte, označavaju se svi zli i dobri, i pravedni i nepravedni, jer se Gospd uliva s dobrom i s istinom kod jednih i kod drugih, ali se ne prima podjednako.

28 Zato što sunce označava Gospoda kao Božansku ljubav, stoga se on naziva Suncem pravde kod Malahije (III, 20), i Suncem i Štitom kod Davida (Psalam LXXXIV, 11). Pošto sunce označava dobro ljubavi ka Gosodu kod čoveka, stoga se

379

izlaskom sunca do zapada, označavaju svi oni koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, od prvih do poslednjih, gde izlazak sunca označava od prvih, a zalazak sunca do poslednjih stvari, u sledećim odlomcima. Kod Malahije:

Od sunčevog izlaska do zapada njegovog, ime moje biće veliko među nacijama (I, 11).

Kod Davida:

Od izlaska sunčanoga do zapada njegovog, hvaliće se ime Jehovino (Psalam CXIII, 3).

Kod istoga:

Bog, Jehova Bog, govori i doziva zemlju od istoka sunčanoga do zapada (Psalam L, 1).

Kod Isaije:

Da bi poznali od istoka sučanoga i od zapada da nema drugoga osim mene (XLV, 6).

Kod istoga:

Od zapada sučanoga bojaće se imena Jehovinog (LIX, 19).

Kod istoga:

Podigoh jednoga sa sjevera, i doći će; od istoka sunčanoga prizivaće ime moje, i onoga koji zove ime moje od ustanka sunčanoga (Psalam XLI, 25).

Razlog što , od istoka sunčanoga do zapada njegovog, označava sve one koji su, od prvog do poslednjeg, u dobru ljubavi ka Gospodu, je to što u nebu svi imaju stanove raspoređene prema stranama. Oni koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, nastavaju od istoka do zapada; na istoku, oni koji su u blistavom dobru ljubavi, a na zapadu oni koji su u zatamnjenom dobru ljubavi. Otuda se sa, od istoka sunčanga do zapada njegovog, označavaju svi oni koji su u dobru ljubavi od prvoga do poslednjega. To što se kaže kod Isaije, Podigoh jednoga sa severa i drugoga od istoka sunčanoga, označava one koji su izvan crkve i one koji su unutar nje. Jer sever označava zatamnjenje istine, stoga one koji su izvan crkve, jer su u zatamnjenju u pogledu istina, jer nemaju Reč pa stoga ništa ne znaju o Gospodu; a istok sunčani označava one koji su unutar crkve, jer imaju Reč u kojoj je Gospod uvek prisutan, a to znači da On uvek ustaje. (Da se istokom, ili sunčanim izlaskom, i

380

zapadom ili sunčevim zalaskom, označava dobro ljubavi, blistavo i dobro ljubavi u zatamnjenju, može se videti u delu Nebo i Pakao (br. 141,148, 150); i da se severom označava istina u zatamnjenju, u istom poglavlju (br 148-150), jer se u njemu govori o četiri strane u duhovnom svetu). Zalaskom sunčanim se označava stanje crkve kada je u neznanju, koje je prvo stanje; a sunčanim izlaskom označava se njeno stanje kada je u svetlosti. Zalaskom sunca označava se i stanje crkve kada je u zlima i njihovim obmanama; a sunčanim izlaskom, kada je u dobrima i njihovim istinama.

29 Prvo stanje crkve, kada je još u neznanju, označeno je početkom pashe u veče kada sunce zalazi; u skladu s ovim rečima kod Mojsija:

Slavićeš pashu uveče o sunčanom zalasku, u isto vrijeme kad si izišao iz Egipta (Zak.Ponov. XVI, 6).

Svetkovinom pashe ozančavalo se slavljenje Gospoda zbog toga što ih je izbavio od prokletstva, što se postiže preporođajem, a u najvišem smislu, sećanjem na Gospodovo proslavljenje Njegovog Ljudskog, jer otuda je izbavljenje (kao što se može videti, br. 7093,7867,10655). A pošto je prvo stanje preporoda stanje neznanja, stoga je taj praznk počinjao uveče, kad sunce zalazi. To je isto tako označeno izlaskom sinova Izraljevih iz Egipta jer su u Egiptu bili u položaju sluge, pa otuda i u neznanju, pa se stoga kaže, u isto vrijeme kad si izišao iz Egipta.

30 Poslednje stanje crkve, kada je crkva u obmanama i zlima, koje je poslednje stanje, označava se zalaskom sunca, kao kod Mojsija:

Kad sunce bješe na zapadu, uhvati Avrama tvrd san, i gle, strah i mrak veliki obuze ga. A kad se sunce smiri i kad se smrče, gle, peć se dimljaše, i plamen ognjeni prolazaše između onijeh dijelova (Postanje XV, 12,17)

Ovo se kaže o Avramovom potomstvu od Jakova, ili o Izrailjskoj i Jevrejskoj naciji; kada je sunce bilo na zapadu, i kad se sunce smiri, označava se poslednje stanje crkve u toj naciji, da su bili u samim obmanama i zlima. Veliki mrak i peć koja se dimljaše, označavaju obmane od zla; plamen ognjeni označava nečistu ljubav prema sebi, od koje potiču njihova zla i obmane.

31 Kao većina stvari u Reči, pa tako i ova, imaju i suprotno značenje, i u tome značenju, sunce označava ljubav prema sebi, a mesec, njene obmane. Razlog da su ovakve stvari označene suncem i mjesecem je to, što oni koji su u prirodnoj,a ne u duhovnoj ideji, ne misle iznad prirode, pa stoga kad oni gledaju ta dva svetila , ili

381

od njihove topline i svetla, sve na zemlji raste, i kao da je živi, pa stoga pretpostavljaju da te stvari vladaju svemirom; oni ne uzdižu svoje misli više. To je slučaj sa svima onima koji su u ljubavi prema sebi, a otuda u zlima i obmanama, jer takvi su čisto prirodni i čulni ljudi, a čisto prirodni i čulni ljudi ne misle iznad prirode.

Drevni kod kojih su se sve stvari crkve sastojale od repezentativa duhovnih stvari u prirodnim, i kod kojih je stoga sunce označavalo Gospoda kao Božansko dobro a mesec Njega kao Božansku istinu, i koji su okretali lica, dok su bogoštovali, prema izlazećem suncu – oni među njima koji su bili u ljubavi prema sebi, pa su stoga bili samo prirodni i čulni , počeli su da se klanjaju, kao glavnim bogovima, suncu i mesecu, koje su videli svojim očima. I pošto su samo oni to radili, ili ubeđivali druge koji su bili u ljubavi prema sebi, a iz toga u zlima i obmanama, da tako rade, stoga se suncem označava ljubav prema sebi, a mesecem njena obmana. Ovo se još jasnije vidi na onim duhovima u drugom životu, koji su bili takvi u svetu; ovi okreću svoja lica od Gospoda, i okreću ih prema nekakvim tamnim predmetima , koji su umesto sunca i meseca bili suprotnost suncu i mesecu anđeoskoga neba (o kojem se može videti više u delu o Nebu i Paklu, br. 122,123). Ovakvo su bogoštovanje ustanovile osobe u drevna vremena, kada je sva Božanska služba bila reprezentativna. Ali u naše vreme, reprezentativi su prestali, pa stoga klanjanje suncu i mesecu ne postoji u Hrišćanskom svetu, a umjesto toga je klanjanje samome sebi, koje postoji kod onih kod kojih ljubavi za vladanjem prevladava. Iz ovoga je sada jasno šta je označeno suncem i mesecem u obrnutom smislu.

32 Da su se u drevna veremana oni klanjali suncu i mesecu, vidi se po Neznabošcima, koji su im posvećivali svetilišta, o kojma ima pomena u mnogim istorijama: da su Egićani, kao i Jevreji i Izraelićani, bogoštovali sunce i mesec, jasno je iz Reči. Da su Egipćani to radili, vidi se kod Jeremije:

Car Vavilonski doći će i zatrti zemlju Egipatsku; i izlomiće stupove u domu sunčanome što je u zemlji Egipatskoj (XLIII, 11.13).

Da su Jevreji i Izraelićani tako radili, može se videti kod Jezekilja:

I vidjeh, a to njihova lica okrenuta k istoku; klanjahu se suncu prema istoku (VIII, 16).

Ovde se govori o gradovima Jerusalima. U drugoj knjizi o Carevima:

382

Josija car svrže sveštenike idolske, koji kađahu Valu, suncu i mjsecu, i zvijezdama, i svoj vojski nebeskoj. I ukloni konje koje bjehu postavili carevi Judini suncu kod ulaska u dom Jehovin , a kola sunčana sažeže ognjem (XXIII, 5,11).

Kod Jeremije:

Izvadiće se iz grobova kosti careva Judinijeh i kosti knezova njihovijeh i kosti svešteničke i kosti proročke, i kosti stanovnika Jerusalimskih; i razmetnuće se prema suncu i mesecu i svoj vojsci nebeskoj, koje ljubiše i kojima služiše i za kojima idoše, i kojima se klanjaše (VIII, 1,2), I XLIV, 17-19,25; Zakk Pono. IV, 19; XVII, 3,5).

33 Pošto se Moavom u Reči označavaju oni koji su u životu obmane od ljubavi prema sebi; i pošto se njihovim bogoštovanjem označava bogoštovanje samoga sebe, stoga je bilo zapoveđeno da se knezovi narodni obese prema suncu; o čemu je ovako napisano kod Mojsija:

Kćeri Moavske pozivahu narod na žrtve svojih bogova, i narod jeđaše, i klanjaše se bogovima njihovijem, i Izrailj prionu za Velfegora, i razgnjevi se Jehova na Izrailja. I reče Jehova Mojsiju: uzmi sve knezve narodne, i objesi ih Jehovi prema suncu, da se odvrati gnjev Jehovin od Izrailja. (Brojevi XXV, 1-4).

Da Moav označava one koji su u životu obmane od ljubavi prema sebi, i koji stoga vrše preljubu protivu dobara crkve, može se videti, br. 2468,8315.

34 Otuda je jasno da sunce sveta označava i ljubav prema sebi. Pošto ljubav prema sebe stavlja čoveka u njegov proprium , i drži ga u njemu, jer čovekov proprium okrenut je prema sebi neprekidno, a on je samo zlo, a od zla postaje svaka obmana, koja je u suštini obmana od zla. To je označeno vrućinom sunčevom u sledećim odlomcima. U Apokalipsi:

I četvri anđeo izli čašu svoju na sunce; i dano mu bješe da žeže ljude ognjem (XVI, 8).

I na drugome mjestu:

Više neće ogladnjeti, i neće na njih pasti sunce, niti ikakva vrućina (VII, 16).

Kod Davida:

Danju te neće sunce ubiti, ni mjesec noću. Jehova će te sačuvati od svakoga zla, sačuvaće dušu tvoju (Psalam CXXI, 6,7).

383

Suncem se ovde označava ljubav prema sebi, a mesecem njena obmana; zato što je svo zlo od te ljubavi, i od te obmane, stoga se kaže, Jehova će te sačuvati od svakoga zla, sačuvaće dušu tvoju, gdje duša označava život istine.

Kod Mateja:

35 Druga sjemena padoše na na kamenita mjesta, gdje ne bješe mnogo zemlje; i kad obasja sunce, povenuše, i pošto nemahu žila, posahnuše (XIII, 5,6); Marko IV, 5,6).

Semenjem se označavaju istine iz Reči, ili one koje čovek prima od Gospoda, jer se posle kaže, da je Sin čovečiji taj koji seje. Kamenitim mestima se označava istorijska vera, a to je tuđa vera u čoveku, jer on veruje da je ona istinita, ne zato što je on vidi u sebi, nego u drugome, u koga ima poverenja u ono što ovaj kaže. Zemljom se označava duhovno dobro, jer ono prima istine, kao što zemlja prima seme. Izlaskom sunca označava se ljubav prema sebi, a semenom, koje povene i posahne, označava se preljubočinstvo istine i nestajanje. Iz ovoga je jasno šta je označeno ovim Gospodovim rečima u jednom nizu, naime, da požude ljubavi prema sebi preljubočine i uništavaju istine usađene u detinjstvu iz Reči. Sve stvari, u Reči, su istine, ali one se preljubočine zbog ideja misli o njima, i njihovom primjenom, tako da istine, kod ovih, nisu istine osim samo u govoru. Razlog da je ovako je to, što je sav život istine od duhovnoga dobra, a duhovno dobro ima svoj stan višem ili unutrašnjem umu, koji se naziva duhovnim umom. Ovaj se um ne može otvorii kod onih koji su u ljubavi prema sebi, jer su oni okrenuti prema sebi u svemu. Ako podignu svoje oči ka nebu, misao njihovoga duha i dalje ostaje na sebi, pa iz vatre svoje slave, uzbuđuje sve čulne, spoljašnje, i tjelesne stvari, koje su naučili od detinjstva kako da oponašaju takva osećanja koja pripadaju duhovnom čoveku.

36 Napisano je kod Jone da je tikva, koja ga je pokrivala, usahnula, i da ga je sunce udaralo tako da se osećao kao bolestan; ove reči, pošto nisu razumljive bez unutrašnjeg smisla, biće objašnjene u nekoliko reči. O ovome je napisano kod Jone:

Jehova zapovijedi, te uzraste tikva nad Jonom da mu bude sjen nad glavom, da mu pomaže u muci njegovoj; i Jona se obradova tikvi veoma. Po tom zapovijedi Jehova te dođe crv u zoru sjutradan, i podgrize tikvu, te usahnu. I kad ogranu sunce, posla Bog suh istočni vjetar, i sunce stade žeći Jonu po glavi tako da obamiraše i poželje da umre govoreći: bolje mi je umrijeti nego živjeti. A Bog reče Joni: je li dobro što se ljutiš tikve radi? A ovaj reče: Dobro je što se ljutim do smrti.

384

A Jehova mu reče: tebi je žao tikve, oko koje se nijesi trudio, i koju nijesi odgajio, nego jednu noć uzraste a drugu noć propadne. A meni da ne bude žao Ninive, velikoga grada, u kojem ima više od sto i dvadeset hiljada ljudi ? (IV, 6-11).

Ovim se rečima opisuje karakter Jevrejske nacije, da su oni u ljubavi prema sebi i u obmanama te ljubavi. Jona je pripadao toj naciji, pa je stoga bio poslat u Ninivu; jer je Jevrejska nacija imala Reč, iz koje su mogli na uče one koji su bili izvan crkve, a koje su nazivali Neznabošcima; ovi su označeni Ninivom. Zato što su Jevreji bili, više od svih drugih u ljubavi prema sebi i u obmanama iz te jubavi, želeli su dobro samo sebi, stoga ne Neznabošcima, nego su ih mrzili; i zato što je ta nacija bila takvoga karaktera, a Jona ju je predstavljao, stoga je bio veoma ljut da Jehova želi da poštedi Ninivu, jer se kaže,

Jona bijaše veoma bolestan, tako da je bio srdit, i zbog toga reče, O Jehova, uzmi dušu moju, jer mi je bolje umrijeti nego živjeti (stihovi 1,3).

Zlo u toj naciji je označeno tikvom, koju je crv podgrizao, tako da je usahnula. Suncem koje je udaralo glavu Joni, označava se ljubav prema sebi, koja preovladava u toj naciji; a suhim istočnim vetrom, obmana iz nje; a crvom koji podgriza tikvu, označava se razaranje koje čini zlo i njegva obmana. Da je ovo označeno tikvom, vidljivo je iz opisa ovih stvari, da se Jona prvo radovao zbog tikve, a onda, kad je ona bila podgrizena crvom i kad se osušila, da je bio srdit zbog toga do smrti, kao i iz toga što je rečeno, da mu je bilo žao tikve. Da je Jevrejska nacija bila, zbog ljubavi takve vrste, osuđena, označeno je ovim rečima upućenim Joni, tebi je žao tikve oko koje se nijesi trudio, nego jednu noć uzraste a drugu noć već propadne. (Da je Jevrejska nacija bila takva, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 248).

Razlog da se ovde i u prethodnim odlomcima označava ljubav prema sebi je to, što se suncem, i pravom duhovnom smislu, označava ljubav ka Gospodu, koja, pošto je prisutna kod svakoga, okreće se u ljubav prema sebi kod zlih ljudi. Jer sve što se uliva u nekoga, menja se u ono što se slaže s njegovom prirodom, kao što se čista toplina sunca menja u gadan zadah kod onih čija je priroda takva, a čista svetlost sunca, u neprijatne boje u predmetima koji je primaju; stoga se suncem, koje je udaralo na Joninu glavu, označava ljubav prema sebi, u njemu. Isto tako, kod Mateje, suncem koje izlazi, zbog kojega su usahnule semenke na kamenome mestu.

U Apokalipsi:

385

38 I grad ne potrebuje sunca ni mjeseca da svijetle u njemu; jer ga slava Božija prosvijetli, i žižak je njegov Jagnje (XXI, 23; XXII, 5.)

Ovde se suncem, koje nije potrebno gradu Novom Jerusalimu, označava prirodna ljubav, koja je, viđena u sebi, ljubav prema sebi i svetu; a mesecem se označava prirodna svetlost, jer je ona, viđena u sebi, od prirodne ljubavi, a svetlost je onakva kakva je ljubav; ali duhovna ljubav i duhovno svetlo označavaju se sa, slava Božija ga prosvijetli, a žižak njegov je Jagnje.

39 Da je takvo značenje ovih reči, sasvim je jasno iz ovih reči kod Isaije:

Neće više sunce biti vidjelo danju, niti će ti sjati mjesec sjajni; nego će Jehova biti vidjelo vječno i Bog tvoj biće ti slava. Neće više zalaziti sunce tvoje, niti će mjesec tvoj pomrčati; jer će ti Jehova biti vidjelo vječno, i dani žalosti tvoje svršiće se (LX, 19,20).

Slične su stvari označene suncem i mesecem u prethodnom odlomku gore iz Apokalipse, naime, suncem se označava čisto prirodna ljubav, a mesecem, prirodna ljubav iz ove. Ali se suncem i mesecem u poslednjem odlomku označavaju sunce i mesec anđeoskog neba, a tim se suncem ozanačava Gospodova Božanska ljubav, a mesecem Božanska istina, kao što je gore obašnjeno. Jer se prvo kaže, Sunce više neće biti vidjelo danju, i sjajni mjesec neće ti sijati; a posle se kaže, Sunce neće više zalaziti, niti će mjesec pomrčati. Iz ovih se stvari sad vidi šta je označeno suncem i mesecem u oba smisla.

402. Stih 13. I zvijezde nebeske padoše na zemlju. Da ovo označava da su poznavanja dobra i istine nestala, jasno je iz značenja zvezda, koje označavaju poznavanja dobra i istine (o čemu vidi gore, br. 72); i iz značenja padati na zemlju, što znači nestati; jer kada zvezde padnu na zemlju, one nestanu. Isto je označeno sa, zvijezde će pasti na zemlju, kod Mateje XXIV, 29 i Marka XIII, 25. Svako može da vidi da zvezde ne znače zvezde, jer one ne mogu da padnu s neba, jer su utvrđene i stoje na svome mestu; niti mogu da padnu na zemlju, jer su šire od zemlje; stoga se ove stvari odnose na svetlost neba, i one daju svetlo, koje je poznavanje dobra i istine, koji su njima označeni. Zvezde se pokazuju i u anđeoskom nebu, ali su to izgledi od znanja dobra i istine, pa stoga se pokazuju okolo onih koji su u tim poznavanjima, posebno kada ih okreću u umu, i kada žele da ih znaju.

386

403. Kao što smokva odbacuje pupke svoje kad je veliki vjetar zatrese. Da ovo označava ono što je čovek opustošio umovanjima, jasno je iz značenja smokve, koja označava prirodnog čoveka, o kome ćemo govoriti ubrzo; iz značenja smokava kad im nije vreme, što označava značenje onih stvari koje su u prirodnom čoveku, a što su osobito znanja usađena u prirodnog čoveka od detinjstva, i koja još nisu zrela, jer ih je dete samo čulo i primilo; i iz značenja biti zatresen snažnim vetrom, a što označava ono što je prirodni čovek opustošio umovanjima. Biti zatresen velikim vetrom, ovde označava umovanja od obmana zla; jer snažan vetar se u Reči kaže i o dobru i o zlu; vetar , o istini i obmani; a zatresen, o umovanjima iz toga: Razlog da su ove stvari označene ovim rečima, je to što su u Reči sva upoređenja značenja, baš kao i druge stvari, jer su ona isto tako podjednako korespondencije. Što je tiče ovih stvari, slučaj je ovakav: svaki je čovek rođen prirodan od svojh roditelja, ali postaje duhovan od Gospoda; to se naziva biti nanovo rođen, ili preporođen. A pošto je rođen prirodan, stoga su u njega od detinjstva usađena znanja u njegovu prirodnu memoriju. Ali kako napreduje u godinama, on počne da posmatra razumno znanja o dobru i istini koje je upio iz Reči ili iz beseda, da li vodi zao život, pa uoči i ispituje obmane koje se protive i koje su suprotne tim znanjima; i tada, pošto ima dara za umovanje, on umuje od obmana protivu znanja iz detinjstva, i onda ova izbacuje, a njihovo mesto zauzimaju obmane. Stoga je to ono što je označeno sa, I zvijezde nebeske će pasti na zemlju, kao što smokva odbacuje pupke svoje kad je veliki vjetar zatrese.

2 Da smokvino drvo označava prirodnog čoveka, je od korespondencije; jer se u nebu pokazuju vrtovi i rajevi, gde ima drveća svake vrste, a svako drvo označava nešto Božansko, koje se komunicira anđelima od Gospoda. U opšem značenju, maslina označava nebesko koje potiče od dobra ljubavi; loza, duhovno koje dolazi od istine od dobra; a smokvino stablo, pirodno koje potiče od duhovnog ili od nebeskog. I pošto ova drveta označavaju ovakve stvari, ona označavaju i anđela ili čoveka kod kojega ovi postoje; ali u opštem smislu, ona ozanačavaju celo društvo, jer svako društvo u nebesima stvara se tako da predstavlja sliku jednoga čoveka. Ali u duhovnom smislu, ovo drveće označava crkvu; loza, duhovnu crkvu; a smokvino stablo, prirodnu crkvu, koja je spoljašnja crkva koja korespondira unutrašnjoj. Iz ovih se razmatranja vidi zašto se za smokvino drvo kaže da označava prirodnog čoveka, to jest, Prirodno u čoveku.

3 Da smokvino drvo označava ovo, i, uopšte, spoljašnju crkvu, jasno je i iz drugih odlomaka u Reči, gde se pominje, kao iz sledećih. Kod Isaije:

387

I sva će se vojska nebeska rastopiti, i saviće se nebesa kao knjiga, i sva vojska njihova popadaće kao što pada list s vinove loze i kao što pada sa smokve (XXXIV, 4).

Ove reči govore o danu Poslednjeg Suda, koji je trebao da se izvrši, i koji je stigao. Jer je Poslednji Sud, pretskazan od proroka Staroga Zavjeta, izvršen kad je Gospod bio u svetu; i pošto su se tada desile slične stvari kao i one koje su predskazane u Apokalipsi, a koje se izvršavaju od Gospoda danas, stoga su i rečene slične stvari. Kao kod proroka Isaije, sva će vojska nebeska pasti, kao što pada list od loze, i od smokve, i da će se nebo saviti kao knjiga. U Apokalipsi, da će zvezde pasti na zemlju, kao što smokvino drvo baca pupke u nevreme, i kada će se nebo saviti kao smotuljak. (p.p. Nekada su knjige bile pisane, a i danas svete knjige u Jevrejskoj Crkvi, kao smotuljci). Da će sva vojska nebeska pasti, označava da će sva dobra i istne biti iskvarene; jer se vojskom nebeskom označavaju sva dobra i istine ljubavi i vere; pošto se sunce, mesec, i zvezde, kojima se ove stvari označavaju, nazivaju vojskom nebeskom, Nebesa koja se saviju kao smotuljak, označavaju njihovo rasipanje; da će sva vojska pasti kao list sa loze, i da će pasti kao smokva sa drveta, označava biti opustošen od obmana od zla.

Kod Jeremije:

4 Sasvijem ću ih istrijebiti, govori Jehova, da nema grozda na lozi, ni smokve na drvetu, i lišće je opalo (VIII, 13).

Nema grozda na lozi, označava da nema duhovnoga dobra; jer loza označava duhovnoga čoveka, a grozd, jer je njen plod, označava dobro toga čoveka, koje se naziva duhovno dobro; nema ni smokve na smokvinom drvetu, označava da nema ni prirodnog dobra, jer smokvino drvo označava prirodnog čoveka, dok plod smokvinog drveta označava dobro toga čoveka, koje se naziva prirodno dobro. Da loza ne označava lozu, ni smokvino drvo smokvino drvo, vidi se , je se kaže, Sasvijem ću ih istrijebiti, da nema grozda na lozi, ni smokve na drvetu, jer zbog toga će se istrebiti. Govori se i o pustošenju crkve, kao što se jasno pokazuje iz onoga što prethodi i onoga što sledi.

Kod Osije:

5 I ukinuću svaku radost njezinu, svetkovine njezine, mladine njezine, i subote njezine i sve praznike njezine. I potrću čokote njezine i smokve, za koje govori: plata su mi, što i dadoše milosnici moji; i obratiću ih u šumu da ih jede zvijerje poljsko (II, 11,12).

388

Ovde se govori o crkvama, i o falsifikovanju istine u njoj. Da se to kaže za crkvu, jasno je iz drugoga stiha ovoga poglavlja, gde se kaže, pri se sa materm svojom ; jer mi nije žena, i nijesam joj muž, jer se materom i ženom označava crkva; isto tako, i svete stvari crkve, zbog bogoštovanje u njoj, a bogoštvanje je označeno svetkovinom, novim mesecem, i sabatom, koji će prestati; stoga, iću potrti čokote njezine i smokve, označava da će i duhovno dobro i prirodno nestati. I da će se obratiti u šumu, da ih jede zverje poljsko, označava da će oba dobra biti potrta obmanama i požudama; šuma označava čisto prirodno, a divlje zveri, obmane i požude. A pošto se o obmanama u crkvi posebno govori, a o njima se govori u ovome poglavlju, stoga se kaže, ovo je plata koju mi dadoše milosnici moji, gde plata označava falsifikovanje.

Kod Joila:

6 Dođe na zemlju moju silan narod i nebrojen; zubi su im kao u lava, a kutnjaci kao u lavice. Potra lozu moju, i smokve moje pokida, sasvijem ih oguli i pobaca, te im se grane bijele. Loza posahnu i smokva uvenu; šipak i palma i jabuka i sva drveta poljska posahnuše (I, 6,7,12).

U celom ovom poglavlju govori se o opustošenoj crkvi; a narodom, koji će doći na zemlju, silan i nebrojen, čiji su zubi kao u lava, a kutnjaci kao u lavice, ne označava se ovakav narod, nego ogavno zlo i obmana iz njega. Zemljom na koju će doći, označava se crkva; a zubima kao u lava, opisuju se obmane od toga zla; a pošto one razaraju sva dobra i istine crkve, nazivaju se kutnjacima kao u lavice; lavica označava ono što razara. Otuda se sa, Potra lozu moju i smokve moje pokida, označava da će unutrašnje i spoljašnje u crkvi time biti opustošeno; jer loza označava unutrašnje u crkvi, a smokva njeno spoljašnje; a posahnuti, ozna

ava da će unutrašnje i spoljašnje u crkvi biti opustošeno; jer loza označava unutrašnju crkvu, a smokva spoljašnju; posahnuti znači da iznutra nema istine; a sa, sasvim oguliti i pobacati, označava se da više nema dobra i istine koje koje nisu razorene; naime, pokidati plodove i lišće, označava lišiti dobara i istina; a pobacati označava sasvim razoriti. Sa, te im se grane bijele, označava se, da tu više nema ništa duhovno. Šipkom, palmom, jabukom, i svim drvetma poljskim koja su se osušila, označavaju se vrste dobara i istina u crkvi, i njihova poznavanja, koja su nestala zbog zala i obmana; drveta poljska, uopšte, označavaju poznavanja dobra i istine. Kod istoga:

7 Ne bojte se, zvijeri poljske; jer će se zeleniti pasišta u zemlji i drveta će nositi rod svoj, smokva će i loza vinova davati silu svoju (II, 22).

389

Ovde se govori o podizanju crkve; stoga se zverima poljaskim ne označaaju zveri poljske, nego osećanja dobra u prirodnom čoveku, stoga, oni kod kojih su takva osećanja, Ko ne idi da se ne misli na zveri kad se kaže, Ne bojte se, zvijeri poljske? Sa, jer će se zeleniti pasišta u pustinji (u zemlji), označava se da će kod ovakvih biti poznavanja istine tamo gde ih nije bilo pre; pasišta u pustinji označavaju unutrašnje stvari uma onih u kojima ova nisu postojala pre; zeleniti se (biti kao trava) označava rast i umnožavanje ovih unutrašjih stvari uma; jer će drveta nositi rod svoj, smokva će i loza davati silu svoju, označava da oni imaju prirodnog i duhovnoga dobra, jer sila ovde označava plod.

Kod Amosa:

8 Vaše obilje u vrtovima, i u vašim vinogradima, i vašim smokvama i maslinama, pojede metljika; ipak se ne obratiste k meni (IV, 9).

Vrtovima se označavaju sve stvari crkve koje sačinjavaju inteligenciju i mudrost; vinogradima, duhovna dobra i istine; smokvama, prirodna dobra i istine; metljika označava obamanu koja razara; smokva, loza, i maslinka, zapravo označavaju crkvu, a i čoveka crkve; zato što je crkva crkva a čovek je čovek zbog dobara i istina, stoga su i ovi označeni tim drvetima, oba njihovim plodovima, a istine njihovim granama i lišćem. Kod Ageja:

9 Uzmite na um, od toga dana unaprijed. Ima li jošte sjemena u žitnici, ni vinova loza, ni smkva, ni šipak ni maslima još ne rodi? (II, 18,19).

Ovim se rečima, u duhovnom smislu, označava da je još ostalo dobara i istina; sva se dobra i istine od prvih do poslednjih označavaju vinovom lozom, smokvom, šipkom, i maslinkom; vinovom lozom, duhovno dobro i istina; smokvom, prirodno dobro i istina, šipkom, sposobnost poznavanja uopšte, a posebno poznavanja i opažanja dobra i istine; žitnica označava gde su te stvari, bilo crkvu, ili subjekta (osobu) u kome je crkva, ili prirodni um onoga kod koga je taj um.

Kod Avakuma:

10 Jer smokva neće cvasti, niti će biti roda na lozi vinovoj; rod će maslinov prevariti, i njive neće dati hrane (III, 17).

Smokva neće cvasti, označava da neće biti prirodnog dobra; niti će biti roda na lozi vinovoj, označava da neće biti duhovnoga dobra; rod će maslinov prevariti, označava da neće biti nebeskoga dobra; polja neće davati hrane, označava da ne će biti duhovne hrane.

390

Kod Mojsija:

11 Jehova Bog odvešće te sada u dobru zemlju, u zemlju gdje ima potoka i izvora i jezera, što izviru po dolinama i po brdima; u zemlju izobilnu pšenicom i ječmom i vinovom lozom i smokvama i šipcima, zemlju izobilnu maslinom, od koje biva ulje, i medom (Zak. Ponov. VIII, 7,8).

Dobrom zemljom u koju će biti uvedeni, označava se zemlja Hananska, kojom se označava crkva, stoga ovde iste stvari koje su označene lozom, smokvom, šipkom, i maslinom, kao što je gore objašnjeno. Ostale se stvari mogu videti objašnjene pre u br. 374. Zato što zemlja Hananska označava crkvu, a loza, smokva, i šipak, označavaju unutrašnje i spoljašnje stvari crkve, stoga se dogodilo da su izviđači zemlje donijeti otamo takve stvari; o tome je napisano kod Mojsija:

Izviđači zemlje Hananske dođoše do rijeke Eshol i ondje odsjekoše lozu s grozdom jednijem, i ponesoše ga po dvojica na motki, i donesoše šipka i smokve (Brojevi XIII, 23).

12 Zato što loza i smokva označavaju takve stvari, stoga se kaže u Reči o onima koji su u dobrima i istinama crkve, pa su stoga bezbedni od zala i obmana, da će se odrmati pod svojom lozom, i pod svojom smokvom, i neće se ničega bojati. U prvoj knjizi o Carevima:

I živaljhu Juda i Izrailj bez straha svaki pod svojom lozom i pod svojom smokvom, od Dana do Versaveje, svega vijeka Solomunova (IV, 25).

Kod Zaharije:

I uzeću bezakonje te zemlje u jedan dan. U taj dan, govori Jehova, zvaće svaki susjeda (bližnjega) svojega pod vinovu lozu i pod smokvu (III, 9,10).

Kod Miheja:

Ali u pošljednja vremena gora doma Jehovinog biće utvrđena navrh brda; nacija neće dizati mač na naciju, niti će se učiti više ratovanju, nego će svaki sjedjeti pod svojom lozom i pod smokvom; i neće se bojati ničega (IV, 1,3,4).

Ovo se kaže o Gospodovom carstvu, koje je kod onih u nebesima i na zemlji, koji su u ljubavi prema Njemu. Gospodovo je carstvo označeno gorom Jehovinom, koja je utvrđena navrh brda, jer brdo Jehovino označava one koji su u ljubavi prema Njemu; i pošto ovi obitavaju iznad drugih u nebesima, kaže se da će biti utvrđena navrh gora (vidi delo Nebo i Pakao, br. 188). I pošto je ovima istina upisana u

391

srcima, pa stoga se ne raspravljaju o njima, to se kaže, nacija neće dizati mač na naciju, niti će se učiti više ratovanju, čime se označava da u tome carstvu neće više biti raspre o istinama, kao što se može videti u istome delu, br. 25,26,270,271). Da će zbog istina i dobara koja imaju, biti bezbedni protivu zala i obmana, označeno je sa, nego će svaki sjedjeti pod svojom lozom i pod smokvom, i neće se bojati ničega.

Kod Jeremije:

13 Gle, dovešću na tebe naciju iz daleka, koja će pojesti ljetinu tvoju i hljeb tvoj, što sinovi tvoji i kćeri šćahu jesti, poješće ovce tvoje i goveda tvoja, poješće vinovu lozu i smokve tvoje (V, 15,17).

Nacijom iz daleka označava se zlo koje se protivi nebeskom dobru; iz daleka označava udaljeno i odvojeno od dobara i istina, a isto tako i protivno; koja će pojesti letinu tvoju, i hleb, označava da će razoriti sve istine i dobra koje služe kao duhovna hrana; što sinovi tvoji i kćeri tvoje šćahu jesti, označava sva duhovna osećanja istine i dobra; poješće ovce tvoje i goveda, označava istine i dobra unutrašnja i spoljašnja; poješće lozu vinovu i smokve tvoje, označava, stoga će razoriti unutrašnje i spoljašnje u crkvi.

Kod Osije:

14 Nađoh Izrailja kao grožđe u pustinji; vidjeh oce vaše kao prve smokve na drvetu u početku njegovu (IX, 10).

Izrailjem i ocima ovde se ne misli na očeve plemena sinova Jakovljevih, nego na one koji su pripadali Drevnoj Crkvi, jer su ti bili u dobru (kao što se može videti u Nebeskim Tajnama, br. 6050,6075,6884, 7648 ,8055); zato što su bili u dobru, ali u početku u neznanju istine, preko koje se stvara dobro, to se kaže, Nađoh Izrailja kao grožđe u pustinji, i vidjeh oce vaše kao prve smokve u početku njegovu; grožđe označava duhovno dobro, pustinja neznanje istine; a prve smokve prirodno dobro od duhovnog dobra u detinjstvu.

Kod Luke:

15 Kad se počne ovo zbivati, gledajte i podignite glave svoje; jer se približi izbavljenje vaše. Kaza im priču: gledajte na smokvu i na sva drveta; kad vidite da već poteraju, sami znate da je blizu leto. Tako i vi kad vidite ovo da se zbova, znajte da je blizu carstvo Božije (XXI, 29-31; Mateja XXIV, 32; Marko XIII, 28,29).

392

Predmet o kome se ovde govori je kraj vremena, koji je Poslednji Sud, i znakovi koji prethode nabrojeni su; ovi su označeni sa, Kad se počne ovo zbivati. Da će jedna nova crkva tada početi, koja će biti spoljašnja u početku, označeno je sa, Pogledajte na smokvu i na sva drveta, kada već potjeraju. Ova priča ili sličnost iznosi se , jer smokva označava spoljašnju crkvu, a drveta označavaju poznavanja istine i dobra. Carstvo Božije, koje se približava, označava Gospodovu Novu Crkvu; jer u vreme Poslednjeg Suda, stara crkva nestaje, a nova počinje.

Kod Luke:

15 Svako se drvo po rodu svom poznaje; jer se smokve ne beru s trnja, niti se grožđe bere sa kupine (VI, 44).

Pošto se plodom označava dobro života, a dobro života je spoljašnje dobro od unutrašnjeg, ili prirodno dobro od duhovnog, i pošto se čovek poznaje po tome dobru, stoga je Gospo kazao, Svako se drvo po rodu svom poznaje; jer se smokve ne beru s trnja niti grožđe s kupine, gde smokva označava spoljašnjeg ili prirodnog čoveka, a grožđe, dobro unutrašnjeg ili duhovnog čoveka; trnje i kupina označavaju zla koja im se protive.

17 Zato što su carevi Jude i Izrailja predstavljali Gospod kao Božansku istinu, a Božanska istina je kao na mukama i trudi se kod čoveka, kada nema života koji je s njom u skladu, ona ne postaje dobro života; ovo je označeno sledećim rečima:

Po nalogu Jehove caru Jezekaji, caru Judinom, kad je bio bolestan, donesoše grudu suhih smokava I donesavši priviše mu na otok, i iscijeli se (2. o Carevima XX, 7; Isaija XXXVIII, 21).

Iz ovoga se vidi da smokvino drvo, u pravom smislu, označava prirodnog čoveka u pogledu dobra i istine, a sama smokva kao drvo, prirodnog čoveka; smokva kao plod, dobro prirodnog čoveka; a sam list, istinu toga dobra.

18 Ali da smokvino drvo u obrnutom smislu označava prirodnog čoveka u pogledu zla i obmane, smokva kao drvo, prirodnog čoveka samog, smokva kao plod, zlo tog prirodnog čoveka; a njen list, obmanu od toga zla, što je jasno iz sledećih odlomaka. I obrati

u opet oči moje a njih dobra radi, i vratiću ih u ovu zemlju, i podignuću ih i posadiću ih; dok je o onima koji ostanu, rekao, Onima koji ostanu, daću da se potucaju po svijem carstvima zemaljskim na zlo (zla radi)

393

Kod Jeremije:

Jehova mi pokaza, i gle, dvije kotarice smokava namještene pred hramom Jehovinim. U jednoj kotaricu bijahu smokve vrlo dobre, kakve bijahu rane smokve, a u drugoj kotarici bijahu vrlo rđave smokve, koje se ne mogahu jesti. I reče mi Jehova: kakve su te smokve dobre, takvi će mi biti dobra radi roblje Judino, koje odaslah s ovoga mjesta u zemlju Haldejsku. I obratiću oči svoje na njih dobra radi, i dovešću ih opet u ovu zemlju, i sazidaću ih i neću ih razoriti, i nasadiću ih i neće ih počupati. A kakve su rđave smokve da se ne mogu jesti, tako su rđave, takvim ću, veli Jehova, učiniti Sedesiju cara Judina i knezove njegove. I daću da se potucaju po svijem carstvima zemaljskim na zlo, i poslaću na njih mač, glad i pomor, dok se ne istrijebe sa zemlje (XXIV, 1-10).

Robovanjem Jevreja u zemlji Haldejskoj, označava se isto što i duhovnim robovanjem, ili uklanjanjem dobrih od zlih u duhovnom svetu (u skladu s onim što je zabeleženo gore, br.391,392,394,397); naime, da su oni koji su iznutra bili zli, ipak mogli da vode moralan život, koji je izvana kao duhovni život, i mogli su da sebi načine stanove na višim mestima; i da su oni koji su iznutra bili dobri, bili sklonjeni od ovih, i da ih je Gospod skrio u nižoj zemlji. Ovo je bilo predstavljeno odvođenjem Jevreja u zemlju Haldejsku, i njihovim boravkom u toj zemlji; stoga se kaže o onima koji su dozvolili da budu odvedeni u zemju Haldejsku, Odaslah roblje Judino u zemlju Haldejsku dobra radi; i vratiću ih u ovu zemlju dobra radi, i ponovo ću iz sagraditi i posadiću ih; dok, o onima koji ostanu, kaže se, A ovima koji ostanu u ovoj zemlji, daću da se potucaju po svim nacijama (carstvima); i poslaću na njih mač, glad, i pomor, da se istrijebe. Da su ove stvari bile predstavljene, jasno je iz toga što je Solomunov hram bio razoren pre nego li su oni bili odvedeni, i da se novi hram sazidao kada su se vratili. Hramom se označava Božansko bogosluženje; a novim hramom, da je to bogosluženje bilo obnovljeno.

19 Iz ovoga se vidi šta je označeno dvema kotaricama smokava postavljenih pred hram Jehovin, u jednoj su bile smokve vrlo dobre, kao rane smokve, a u drugoj smokve vrlo rđave, koje se se nisu mogle jesti, jer su bile tako rđave; naime, da oni koji su iznutra dobri i od kojih treba da se stvori jedno novo nebo, da su označeni kotaricom dobrih smokava, a oni koji su iznutra zli, i koji treba da budu bačeni u pakao, kotaricom rđavih smokava. Stoga se o poslednjim kaže da se nisu mogle jesti, jer su bile vrlo rđave; čime je označeno da su iznutra bili zli; a o prethodnim, da su označeni smokvinim drvetom koje nosi rane smokve, kojima se označava da su iznutra bili dobri, tako da se od njih može stvoriti jedno novo nebo; jer smokva, kao plod, označava dobro života u unutrašnjem čovjeku, a u isto

394

vreme u spoljašnjem obliku, dok u obrnutom smislu označava dobro života jedino u spoljašnjem obliku, što je zlo života, jer je iznutra zlo; jer svako spoljašnje povlači kvalitet unutrašnjeg, jer je ono njegov učinak. Razlog da kod ovakvih osoba zlo izgleda u spoljašnjem kao dobro, je to, što oni oponašaju dobro radi zla koje je iznutra, da bi postigli isti cilj, kojemu služi dobro kao sredstvo. Isto se kaže o onima koji su ostali u zemlji Hananskoj, na drugome mestu kod istog proroka:

Ovako veli Jehova nad vojskama: evo, ja ću pustiti na njih mač, glad i pomor, i učiniću ih da budu kao smokve rđave, koje se ne mogu jesti jer su rđave (XXI, 16,17).

20 Da smokva kao drvo, u obrnutom smislu, označava čisto prirodnog čoveka, i crkvu od takvih, ili takvih kod kojih nema prirodnog dobra, jer nema unutrašnjeg dobra, jasno je kod Luke:

Isus kaza im ovu priču: jedan čovjek imadijaše smokvu usađenu u svome vinogradu, i dođe da traži roda na njoj, i ne nađe. Onda reče vinogradaru: evo treća godima kako dolazim i tražim roda na ovoj smokvi, i ne nalazim; posjeci je, dakle, za što da zemlji smeta; on odgovori i reče mu: gospodaru, ostavi je i za ovu godinu dok okopam oko nje i obaspem gnojem; pa da, ako rodi, ako li ne, posjeći ćeš je na godinu (XIII, 6-9).

Vinogradom, u kojemu je bilo smokvino drvo, označava se crkva, u kojoj su oni koji su u spoljašnjim stvarima; jer u Gospodovoj crkvi postoji i jedno unutrašnje i jedno spoljašnje; unutrašnje u crkvi se sastoji od ljubavi prema bližnjem i njenoj veri, a spoljašnje u crkvi se sastoji od dobra života. Pošto dela ljubavi prema bližnjem i vere pripadaju prirodnom čoveku, a sama ljubav prema bližnjem i vera duhovnom čoveku, stoga se vinogradom označava unutrašnje u crkvi, a smokvinim drvetom njeno spoljašnje. Kod Jevrejske nacije bilo je samo spoljašnje u crkvi, jer je to bilo u spoljašnjem reprezentativnom bogoštovanju; stoga se smokvinim drvetom označava crkva kod te nacije; ali zato što su bili u spoljašnjem i bez unutrašnjeg bogoštovanja, jer su iznutra bili zli, i zato što spoljašnje bogoštovanje bez unutrašnjeg nije bogoštovanje, nego sastavljeno od zlih, je stoga to zlo bogoštovanje, jer kod njih nije blo ništa od prirodnog dobra. Otuda se kaže, da za tri godine nije našao ploda na smokvinom drvetu, i da je zapovedio vinogradaru da ga poseče; čime je označeno, da od po

etka do kraja nije bilo prirodnog dobra kod te nacije; jer tri godine označavaju ceo period, ili vreme od početka do kraja; a plodom smokvinog drveta označava se prirodno dobro; prirodnim dobrom se označava duhovno-prirodno dobro, ili dobro

395

u prirodnom od duhovnog. A pošto je crkva bila sastavljena od takvih koji nisu u prirodnom dobru, kao što Jevrejska nacija, to nije crkva, pa se stoga kaže o smokvinom drvetu, zašto da zemlji smeta, gde zemlja označava crkvu. Da ga je vinogradar molio da je ostavi, i da će oko nje okopati, označava da ta nacija treba da ostane, i da će ih kasnije Hrišćani poučiti, među kojima će biti; ali pošto na ovo nije bilo odgovora, time je označeno da smokvino drvo neće dati ploda; to jest, da Jevrejska nacija neće činiti dobra koja proističu iz bilo čega što je duhovno.

Ovo je ozna

eno smokvinim drvetom koje se osušilo zbog toga što Gospod nije na njemu našao ploda. Kod Mateja:

21 A ujutro, vraćajući se u grad, ogladnje. I ugledavši smokvu jednu kraj puta dođe k njoj, i ne nađe ništa na njoj osim lišća sama, i reče joj: da na tebi ne bude roda do vijeka, i odmah usahnu smokva. (XXI, 18,19; Marko XI, 12-14).

Smokvinim drvetom se ovde označava crkva kod Jevrejske nacije. Da kod te nacije nije bilo prirodnog dobra, nego samo falsifikovane istine, koja je u sebi obmana, označeno je Gospodovim prilaženjem smokvinom drvetu, kada nije našao ništa osim lišća; plod, koji nije našao, označava prirodno dobro kao ono koje je gore opisano; a list označava falsifikovanu istinu, koja je u sebi obmana; jer list, u Reči, označava istinu, ali list drveta koje je bez ploda, označava obmanu, a kod te nacije, istinu falsifikovanu, jer su imali Reč, u kojoj su istine, ali koju su falsifikovali primenjujući je na sebi, otkuda su se postale predanja. Da ta nacija ne bi nikad učinila nijedno prirodno dobro duhovnog porekla koje se naziva duhovno prirodno dobro, označeno je Gospodovim rečima o tome, Da na tebi ne bude roda do vijeka, i odmah usahnu; usahnuti označava da više neće biti dobra i istine. Razlog da je Gospod ugledao smokvino drvo i rekao ovo, kada se vraćao u grad, i oglednjeo, bilo je to, što se gradom Jerusalimom označava crkva; a sa ogladnjeti, kada se kaže za Gospoda, označava se željeti dobro u crkvi (kao što se može videti gore, br. 386). Onaj ko ne zna šta smokvino drvo označava, i da se smokvinim drvetom označava crkva kod te nacije, mora da misli da je ovo Gospod rekao jer je bio ljut, pošto je bio ogladneo; ali nije bilo zbog toga nego da bi se označilo kakva je bila Jevrejska nacija. Jer sva Gospodova čuda obuhvataju i označavaju nešto što pripada nebu i crkvi, zbog čega su bila Božanska (kao što se može videti, br. 7337,8364,9031 na kraju.

22 Izopačena crkva, ili izopačeni čovek crkve u pogledu njegove prirodnog ili spoljašnjeg čoveka, isto tako označen je smokvinim drvetom, kod Davida:

396

Umjesto dažda posla na njih grad, živi oganj na zemlju njihovu. I pobi čokote njihove i smokve njihove, i potra drveta u krajevima njihovijem (Psalam CV, 32,33).

Ovo se kaže o Egiptu, kojim se označava prirodni čovek koji je u obmanama i zlima; a čokotom, smokvom i drvetima u krajevima njihovim, označavaju se sve stvari crkve; čokotom, unutrašnje i spoljašnje stvari njezine: smokvinim drvetom, spoljašnje ili prorodne njene stvari; a drvetom u krajevima njenim, sve spoznajne i perceptivne sposobnosti; kraj označava poslednje u kojem unutrašnje stvari završavaju, i u kojima su zajedno, a drveta označavaju poznavanja i opažanja. I pošto su ove stvari bile izokrenute, pa stoga i proklete, to se kaže da su bile pobijene i potrte, čime se označava rušenje i osuda. Da je ovo bilo zbog obmana zla koje izviru iz ljubavi prema sebi i svetu, označeno je sa, grad umesto dažda, i živi oganj na njihovu zemlju; dažd kao grad označava obmane zla, a oganj živi, ljubav prema svetu.

Kod Nauma:

23 Svi će gradovi tvoji biti kao smokve s ranijem rodom; kad se tresnu, padaju u usta onome ko hoće da jede (III, 12).

Ovo se kaže o krvnim gradovima, kojima se označava doktrina u kojoj su istine falsifikovane a dobra preljubočinjena.(p.p. Krvni grad je onaj grad koji je najbliži mjestu gdje je nađena krv ubijenoga čovjeka). Ovo se upoređuje sa smokvom i njenim ranim plodovima, koji , ako se potresu, padaju u usta onoga ko hoće da ih jede; a ovim se označava da dobra u njemu nisu dobra, ma koliko izgedala da su dobra; i da se ne primaju; a ako se prime, to je samo u memoriju, a ne u srce. Da će se otresti, označava da ona nisu dobra iako izledaju kao dobra, jer su rani plodovi; a u usta onoga koji hoće da jede, označava neprimanje, čak ni u memoriju. Da usta onoga koji jede označavaju ne primati, jasno je iz izgleda u duhovnom svetu; jer oni koji primaju nešto samo u memoriju, izgledaju kao da primaju ustima; stoga pasti u usta označava ne primati ni u memoriju, nego samo čuti, a ako i prime, to je samo u memoriju, a ne u srce, preko kojih se postiže isto što se postiže kod onih koji su u obmanama od zla.

4O4. (s. 14). I nebo se izmače kao knjiga kad se savije. Da ovo označava da je duhovni čovek bio zatvoren, jasno je iz značenja neba, koje označava crkvu uopšte i posebno; jer je crkva Gospodovo carstvo na zemlji; isto tako, crkva čini jedno s nebom kroz povezanost; stoga kada se u Reči pomene crkva, misli se na crkvu

397

unutrašnju i spoljašnju; jer unutrašnje u čoveku je nebo kod njih, a spoljašnje je svet kod njih. A pošto je nebom i zemljom označena crkva unutrašnja i spoljašnja, stoga se time označava i unutrašnji i spoljašnji čovek; jer čovek je crkva u kome je dobro ljubavi i vere, stoga crkva postoji zbog ljudi koji su u njoj; otuda je jasno zašto se nebom označava unutrašnji ili duhovni čovek. Kaže se duhovni čovek, a misli se na duhovni um , koji je viši ili unutrašnji um, dok se niži ili spoljašnji um naziva prirodnim čovekom; i iz značenja, i izmače se kao knjiga kad se savije, što znači da se um zatvorio; jer se duhovni um, koji je, kako je to rečeno, viši ili unutrašnji um kod čoveka, otvara pomoću istina primenjenih u život, stoga preko dobara, dok se zatvara obmanama koje su primemnjene u životu, stoga pomoću zala, pa je zatvaranje kao savijanje smotuljka knjige. Da je ovako, bilo je sasvim jasno sudeći po izgledima u duhovnom svetu, kada je izvršen Poslednji Sud; jer su tada brda i humovi izgledali kao nešto što se savije, a onda su oni koji su bili na njima na brdima i humovma bili savijeni i bačeni u pakao. Uzrok ovoga izgleda bilo je to, što su tada unutrašnje stvari njihovog uma, kroz koje je ponešto svetla iz neba do njih dopiralo, bilo tada zatvoreno. Što se dešava mnogima uopšte, dešava se i svakome ko je takav, pojedinačno; jer u duhovnom svetu, kakvo je opšte, takvo je i pojedinačno (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 73). Pod knjigom se misli na svitak, jer u drveno vreme nije bilo štampe , pa stoga ni knjiga kakve su danas, nego su postojali svitci pergamenta; stoga se u Aspokalipsi pod kjigom misli na svitak (smotuljak), pa stoga se, nebom koje se savi kao svitak (knjiga), označava da se savilo kao svitak; slično kod Isaije:

I sva će se vojska nebeska rastopiti, i saviće se nebesa kao knjiga (XXXIV, 4).

405. I svaka gora i ostrvo s mjesta svojih pokrenuše se. Da ovo označava da je svo dobro ljubavi i istina vere nestalo, jasno je iz značenja brda, što označava dobro ljubavi prema Gospodu, o čemu će se ubzo govoriti; iz značenja ostrva, što označava istnu vere, što će se objasniti u sledećem članku; i iz značenja pokrenuti se s mesta, što označava biti odvojen i nestati, pošto se misli na dobro ljubavi i istinu vere, jer kada se ovi pokrenu sa svojih mesta, tada ulaze zla i obmane, pa zbog zala i obmana dobra i istine nestanu. Razlog da brda označavaju dobro ljubavi, i da su oni, koji obitavaju na brdima , u dobru ljubavi prema Gospodu, a oni na humovima, u ljubavi prema bližnjem, ili što je isto, oni koji su u Gospodovom nebeskm carstvu, obitavaju na brdima, a oni koji su Njegovom duhovnom carstvu, na humovima; a nebesko carstvio se razlikuje od duhovnog carstva u ovome, da su oni koji su u nebeskom carstvu, u ljubavi prema Gospodu,

398

a oni koji su u duhovnom, u ljubavi prema bližnjem ( ali o jednim i drugim vidi delo Nebo i Pakao, br. 20-28). Ovo su razlozi da brda označavaju dobro ljubavi prema Gospodu.

2 Da se dobro ljubavi prema Gospodu označava apstraktno brdom je stoga što su sve stvari, pomenute u Reči, duhovne, a duhovne stvari označavaju nešto odvojeno (apstraktno) od osoba i mesta; isto tako anđeli, pošto su duhovni, misle i govore odvojeno od takvih stvari, pa stoga imaju inteligenciju i mudrost; jer ideja osoba i mesta ograničava misao, jer je sužava na te stvari, i tako ih ograničava. Ova ideja misli je zapravo prirodna, a ideja odvojena od osoba i mesta širi se u nebu u svim pravcima, i nije vezana kao što nije vezan pogled na nebo bez predmeta koji smetaju pogledu; takva je ideja duhovna. Otuda to da se brdom u duhovnom smislu Reči, označava dobro ljubavi. Isto je i sa značenjem zemlje, koja označava crkvu; jer ideja odvojena od mesta, i od nacija i naroda na zemlji, je ideja crkve kod onih koji žive tamo; stoga je ovo označeno zemljom u Reči. Isto je s drugim stvarima koje se pominju u prirodnom smislu Reči, kao sa humovima, stenama, dolinama, potocima, morima, gradovima, kućama, vrtovima, šumama, i drugim stvarima.

3 Da gora označava ljubav ka Gospodu, pa stoga sve dobro koje iz nje, koje se naziva nebeskim dobrom; i da u obrnutom smislu, označava ljubav prema sebi, a otuda sve zlo koje je iz nje, jasno je iz sledećih odlomaka u Reči. Kod Amosa:

Pripravi se , o Izrailju, da sretneš Boga svojega. Jer eto onoga koji je sazdao gore i koji je stvorio vjetar i javlja čovjeku šta misli (IV, 12,13).

Bog se ovde naziva sazdateljem gora, jer gore označavaju dobra ljubavi; i tvorcem duha, jer duh označava život iz njih ; i pošto On daje inteligenciju čoveku, dodaje se, da On javlja čoveku njegovu misao; jer je čovekova inteligencija od njegove misli, koja se uliva od Gospoda preko dobra ljubavi u njegov život, pa stoga javljati ovdje znači ulivati .

Kod Davida:

4 Bog koji je postavio gore svojom silom, opasao se jačinom (Psalam LXV, 6).

Gorama se ovde označavaju dobra ljubavi; ove Gospod postavlja u nebu i crkvi pomoću Svoje Božanske istine, koja ima svu silu, pa se stoga kaže, Postavio je gore svojm silom, opasao se jačinom. U Reči, silom Božijom se označava Božanska istina; svom silom, kad se kaže za Gospoda, misli se na svu moć ili svemoć. (Da je

399

sva moć u Božanskoj istini koja proističe od Gospoda, može se videti u delu Nebo i Pakao, br. 228-233, i gore, br. 209-333; i da ta jačina, kojom se opasuje Gospod, označava svemoć, vidi gore, br. 338).

Kod istoga:

5 Podižem oči svoje ka gorama, odakle mi stiže pomo

(Psalam CXXI, 1).

Gorama se ovde označavaju nebesa; i pošto u nebesima oni koji su u dobrima ljubavi i u ljubavi prema bližnjem, obitavaju na gorama i humovima, kao što je rečeno gore, a Gospod je u tim dobrima, stoga podignuti oči ka gorama znači ka Gospodu, od kojega dolazi sva pomoć. Kada se gore pomenu u množini, misli se kako na brda tako i na humove, pa stoga, se misli kako na dobra ljubavi ka Gospodu tako i na ljubav prema bližnjem.

Kod Isaije:

6 I na svakoj gori visokoj i na svakom humu visokom biće izvori i potoci, kad bude pokolj veliki, kad popadaju kule (XXX, 25).

Ovde se govori o Poslednjem Sudu kojim se označava dan velikoga pokolja, kada će pasti kule. Veliki pokolj označava razaranje zlih; kule koje će popadati, označavaju obmane doktrine od ljubavi prema sebi i svetu. Da su ovakve stvari označene kulama, je od izgleda u duhovnom svetu, jer oni koji idu za tim da vladaju preko stvari koje pripadaju crkvi, grade sebi kule na visokim mestima, o čemu vidi malo delo o Poslednjem Sudu, br. 56,58. Da se tada oni koji su u ljubavi ka Gospodu, i u ljubavi ka bližnjem, uzdižu u nebo, i darivaju inteligencijom i mudrošću, označeno je sa, Na svakoj visokoj gori i visokom humu biće izvori i potoci; Visoke gore označavaju gde su oni koji su u ljubavi ka Gospodu, a visoki humovi, gde su oni koji su u ljubavi prema bližnjem, dok izvori označavaju mudrost, a potoci inteligenciju; jer vode označavaju istine od kojih su inteligencija i mudrost.

Kod Joila:

7 I tada će gore kapati slatkim vinom, a humovi će se topiti od mlijeka, i svijem potocima Judinijem teći će voda (III, 18).

400

Ovde se govori o Gospodvom dolasku, i novom nebu i novoj zemlji koji će se tada stvoriti. A sa, Gore će kapati slatkim vinom, označava se sva istina od dobra ljubavi ka Gospodu; sa, humovi će se topiti od mlijeka, misli se na duhovni život od dobra ljubavi ka bližnjem, a izvorima Judinijem kojima će teći vode, označavaju se istine iz pojednosti u Reči, kojima se označava inteligencija (ali ove se stvari mogu videti potpuno objašnjene gore, br. 376).

Kod Nauma:

8 Gle, na brdima noge onoga koji nosi dobre glase, i oglašuje mir (I, 15).

Kod Isaije:

Kako su krasne na gorama noge onoga koji nosi dobre glase, koji oglašuje mir; govori Sionu: Car (Bog) tvoj caruje (LII, 7).

Kod istoga:

O Sione, koji javljaš dobre glase, izidi na visoku goru; podigni silno glas svoj, o Jerusalime, koji javljaš dobre glase, podigni sa silom (XL, 9).

Ovo se kaže o Gospodovom dolasku, i o izbavljenju onih koji su u dobru ljubavi ka Gospodu, a otuda u istinama doktrine iz Reči; a pošto se govori o izbavljenju tih, stoga se kaže, Gle, na gorama stope onoga koji oglašuje mir, i O Sione, koji nosiš dobre glase, izidi na visoku goru. Oglašavanjem mira se označava najavljivati Gospodov dolazak; mirom se, u najvišem smislu, označava Gospod, a u unutrašnjem smislu, sve dobro i istina od Gospoda (kao što se može videti gore, br. 365); a Sionom, koji nosi dobre glase, označena je crkva koja je u dobru ljubavi ka Gospodu, a Jerusalimom, koji nosi dobre glasove, crkva koja je u istinama doktrine iz Reči.

Kod Isaije:

9 I sve gore svoje obratiću u putove, i staze moje biće povišene. Pjevajte, o nebesa, i veseli se, zemljo, podvikujte , gore, veselo; jer Jehova utješi narod svoj (XLIX, 11,13).

Gorama u množini, označavaju se brda i humovi, stoga dobro ljubavi i dobro ljubavi prema bližnjem. Da će brda i bregovi biti pretvoreni u puteve, i da će staze biti povišene, označava da će oni koji su u dobrima, da će biti u pravim istinama; obratiti u puteve, označava biti u istinama, a putevi koji će biti povišeni, označava biti u pravim istinama, jer putevi i staze označavaju istine za koje se kaže da će biti

401

povišeni od dobra, a da će istine od dobra biti prave istine. Njihova radost u srcu označava se sa, Pjevajte , o nebesa, veseli se, zemljo, gde se unutrašnja radost označena sa, pjevajte, nebesa, a spoljašnja radost sa, veseli se, o zemljo! Ispovedanje (slavljenje) radosno, koje potiče od dobra ljubavi, označava se sa, podvikujte, gore; da je to radi popravka i preporda, označeno je sa, jer Jehova utješi narod svoj. Da se ovde ne misli na brda u svetu, jasno je; jer čemu bi služilo da se brda pretvaraju u puteve, i da se putevi uzdižu, i da nebesa podvikuju?

Kod istoga:

10 Pjevajte, nebesa, jer Gospod učini, podvikujte, nizine zemaljske, popijevajte, gore, šume, i sva drveta u njima, jer izbavi Jehova Jakova i proslavi se u Izrailju (Psalam XLIV, 23).

Sa, Pjevajte, o nebesa, podvikujte, nizine zemaljske, označavaju se dobra ljubavi prema bližnjem; stoga se kaže, vi šume, i svako drvo u njima, jer se šumom označava spoljašnji ili prirodni čovek u pogledu svih ovih stvari, a svakim drvetom označava se poznavanje doslovog dela u tome. Popravak tih označava se sa, Jehova izbavi Jakova i proslavi se u Izrailju. Jakovom i Izrailjem označava se crkva spoljašnja i unutrašnja; stoga i spoljašnje i unutranje kod onih kod kojih je crkva.

Kod istoga:

11 Gore i bregovi pjevaće pred vama od radosti, i sva drveta poljska pljeskaće rukama (LV, 12).

Kod Davida:

Hvalite Jehovu, brda i humovi; drveta plodna i svi kedrovi (Psalam CXLVIII, 7,9).

Ovim se rečima opisuje radost u srcu koja potiče od dobra ljubavi i ljubavi prema bližnjem; a gore, humovi, drveta, i kedri, kaže se da pevaju i pljeskaju rukama i da hvale , jer se time označavaju dobra i istine koje čoveka raduju; jer se čovek ne raduje od sebe samog, nego zbog dobara i istina koje ima; ove se stvari raduju, jer one

ine da se čovek raduje.

Kod Isaije:

12 Pustinja i gradovi njezini, sela gde stanuje Arabija ( Kedar), neka podignu glas, neka pjevaju koji žive po stijenama, neka klikuju sa vrh gora ((XLIII, 11).

402

Pustinjom se ovde označava zamračeno stanje istine; njenim gradovima označavaju se doktrinarne stvari; selima, prirodna poznavanja i doslovna znanja. Arabijom (Kedrom) označava se prirodni čovek, jer jedan Arabijac označava prirodnog čoveka. Koji žive po stenama označavaju dobra vere, ili one koji su u dobrima vere. Vrhom gora označava se dobro ljubavi prema Gospodu. Iz toga je jasno zašto se da pojedine stvari redom, hvala i radosno bogosluženje, ovde pominju; klikovati sa vrha gora, označava bogoslužiti od dobra ljubavi.

Kod Davida:

13 Gora je Vazanska gora Božija; gora s humovima je gora na kojoj omilje Bogu živjeti (Psalam LXVIII, 15,16).

Gorom se Vazansokm označava voljno dobro, kao što je ono kod onih koji su u spoljašnjim stvarima crkve; jer je Vasan bila oblast preko Jordana, koja je bila data polovina u nasledstvo plemenu Manasijinom, kao što se može videti i kod Jošue (XIII, 29-32); a Manasijom se označava voljno dobro spoljašnjeg ili prirodnog čoveka. Ovo voljno dobro je isto što i dobro spoljašnjeg čoveka, jer svo dobro ljubavi pripada volji, a sva istina iz njega pripada razumu. Stoga se Jevremom (Efraimom), njegovim bratom, označava intelektualna istina toga dobra. Pošto gora Vasanska označava to dobro, stoga se humovima te gore označavaju dobra u delu. Pošto volja deluje – jer je svaki delotvorni deo uma i tela od volje, kao što je svaki delotvorni deo misli i govora od razuma – stoga se radost u tom dobru ljubavi opisuje i označava pljeskanje ruku i poklikivanjem; otuda je jasno šta je označeno sa, Gora Vasanska gora je Božija; gora Vasanska s humovima gora je Božija; zašto gledate zavidljivo, humovi gore? Evo gore na kojoj Bogu omilje živjeti. (Zato što Gospod obitava u čovjeku u njegovom voljnom dobru, otkuda proističu dobra u delu, stoga se kaže, Bogu omilje živjeti na njoj; doista, Jehova će živjeti na njoj va vjeke.

Kod istoga:

14 Judeja ostade svetinja Jehovina, /Izrailj oblast njegova/. More vidje, i pobježe; Jordan se vrati natrag. Gore skakaše kao ovnovi, a brdašca kao jaganjci. Pred licem Jehovinim drhti, zemljo, pred licem Boga Jakovljeva, koji pretvara kamen u jezero vodeno, granit u izvor vodeni (Psalam CXIV, 1. do kraja).

Ovako se opisuje odlazak sinova Izrailjevih iz Egipta: ipak, bez objašnjenja unutrašnjeg smisla, niko ne može da zna značenja gora koje skaču kao ovnovi i humova kao jaganjci, i značenje mora koje beži i Jordana koji se vraća natrag;

403

stoga će to biti objašnjeno. Podizanje crkve, ili preporod ljudi crkve, označano je u unutrašnjem smislu, jer se podizanje crkve označava sinovima Izrailjevim; podizanje, njihovim odlaskom; odbacivanje zala označava se prelaskom preko Crvenoga Mora, za koje se kaže da je pobeglo; uvođenje u crkvu označava se prelaskom preko Jordana, za koji se kaže da se vraća natrag. Dok se za pojedinosti kaže: Da je Judeja postala svetinja, a Izrailj oblast, označava da je dobro ljubavi ka Gospodu ono najsvetije u nebu i u crkvi, i da je istina od toga dobra sredstvo preko kojega se vlada. Jer se Judejom označava nebesko dobro, koje je dobro ljubavi ka Gospodu; svetinjom, ono najsvetije u nebu i u crkvi; Izrailjem, duhovno dobro, koje je istina od toga dobra pomoću koje se upravlja ; jer sva uprava pripada Gospodu preko Božanske istine koja potiče od Božanskog dobra. Sa, More pobježe; Jordan se vrati natrag, označava se da su odbačena zla i obmane koje su bile u prirodnom čoveku, a da su na njihovo mesto došle istine i poznavanja istine i dobra. Gore su poskakivale kao ovnovi, a humovi kao jaganjci, označava da nebesko dobro, koje je dobro ljubavi, i duhovno dobro, koje je istina toga dobra, iz radosti čine dobra, i imaju to kao učinak. Gore označavaju dobro ljubavi; humovi, dobra ljubavi prema bližnjem, koje je u svojoj sušini istina od toga dobra; skakati, jer se kaže za ove, označava od radosti kad se čine dobra. Kaže se kao ovnovi, i kao jaganjci, jer ovnovi ozna

avaju dobra ljubavi prema bližnjem, a jaganjci istine iz ovih. Stoga se podizanje crkve, ili preporod ljudi crkve, označava sa, Pred licem Jehovinim drhti , zemljo; pred licem Boga Jakovljeva, koji pretvara kamen u jezero , granit u izvor vodeni. Zemlja označava crkvu, pa se kaže da se rađa, kada se ustavlja, ili kada se čovek ponovo rađa; kaže se, pred licem Gospodovim, i pred Bogom Jakovljevim, jer gde se god govori o dobru ljubavi, Gospod se naziva Gospodom, a kada se govori o dobrima u delu, On se naziva Bogom Jakovljevim. Prepord pomoću istina od dobara oznčava se sa, pretvaraš kamen u jezero vodeno, a granit u izvor vodeni, gde se jezerom vodenim označavaju poznavanja istine, a izvorom vodenim ozanačava se Reč od koje one potiču; a kamenom, prirodni čovek u pogledu dobra pre obnove. Kod istoga:

15 Prenio si čokot iz Egipta; izagnao narode, i posadio ga. Gore se pokriše njegovim sjenom, i loze su mu kao kedri Božiji (Psalam LXXX, 8,10).

Čokotom iz Egipta označava se duhovna crkva, koja počinje kod čoveka doslovnim znanjima i poznavanjima u prirodnom čoveku; čokot označava duhovnu crkvu, a Egipat označava Doslovno znanje koje je u prirodnom čoveku. Sa, Izagnao si narode, i posadio ga /čokot iz Egipta/, označava se da, kada su uzagnana zla, crkva

404

je podignuta; narodi označavaju zla, a posaditi čokot označava ustanoviti crkvu. Sa, Gore se pokriše sjenom njegovijem, a čokoti su mu kao kedri Božiji, označava se da je cela crkva o duhovnih dobara i istina; gore označavaju duhovna dobra, a kedri Božiji, duhovne istine. Očito je, da se ovime označava dovesti sinove Izrailjeve iz Egipta i uvesti ih u zemlju Hanansku, odakle su bili izagnani narodi; ali ipak, u unutrašnjem smislu, iste reči označaaju ono što je pokazano u objašnjenju; jer je samo to bilo predstavljeno i označeno uvođenjem sinova Izrailjevih u zemlju Hanansku i izgonjenjem naroda iz nje; jer se istorijski delovi Reči, kao i njegovi proročki delovi, odnose na duhovne stvari.

Kod Isaije:

16 Na sve gore koje su se kopale motikom, na njih neće doći strah od čkalja i trnja, nego će biti ispust volovima i gaziće ih ovce (VII, 25).

Gorama koje se kopaju motikom, ozna

avaju se oni koji čine dobra iz ljubavi prema dobru. Šta je označeno ostalim stvarima, može se videti gore (br. 104), gde su objašnjene. Kod istoga:

Ja ću izvesti sjeme iz Jakova, i iz Jude našljednika gorama svojim, i naslijediće ih izabrani moji , i sluge moje naseliće se ondje (LXV, 9).

Jakovom i Judom označava se crkva: Jakovom, spoljašnja crkva, koja je u poznavanjima dobra i istine; stoga se semenom Jakovljevim označavaju poznavanja dobra i istine, a otuda i oni koji su u njima; a gorama, čiji će naslednik biti Juda, označava se dobro ljubavi ka Gospodu, a otuda i oni koji su u njoj. Izabranima koji će naslediti goru, a to su oni koji su u istinama od dobra.

Kod Jeremije:

17 Jer ću sinove Izrailjeve opet dovesti u zemlju njihovu koju sam dao ocima njihovim. Ja ću poslati mnoge ribare koji će ih loviti po svakoj gori, i svakome humu, i po rasjeklinama kamenijem (XVI, 15,16).

Ovde se govori o podizanju jedne nove crkve, što je predstavljeno i označeno povratkom Jevreja iz ropstva u zemlji Vavilonskoj u zemlju Hanansku. Onaj ko ne zna šta je označeno ribanjem i lovom, gorom, humom, i raselinama u stenama, ništa ne može da vidi u ovim rečima, to jest, ne može da ih razume. Da će biti podignuta jedna crkva od onih koji su u prirodnom dobru i u duhovnom dobru, označeno je sa, Poslaću ribare, da ih love (ribaju); i lovce, da ih love. Sakupiti one

405

koji su u duhovnom dobru, označeno je lovcima koji će ih loviti; pošto se misli na takve, stoga se isto tako kaže, na svakoj gori, i svakome humu, u rasjelinama na stijenama. Oni koji su na gori označavaju one koji su u dobru ljubavi; oni koji su na humu, ozanačavaju one koji su u dobru ljubavi prema bližnjem; a oni koji su u raselinama na stenama, one koji su u zatamnjenoj istini.

Kod Jezekilja:

18 A vi gore Izrailjeve, puštaćete grane svoje, i rod svoj nosićete narodu mom Izrailju, jer će skoro doći (XXXVI, 8).

Gorama Izrailjevim označavaju se dobra ljubavi prema bližnjem; da su otuda istine vere i dobra života, označeno je sa, i puštaćete grane svoje, i rod svoj nosićete; grana označava istinu vere, a rod označava dobro života.

Kod Amosa:

Evo, idu dani, kad će orač stizati žeteoca, i koji gazi grožđe sijača. I gore će kapati slatkim vinom, i svi će se humovui rastapati. I povratiću roblje naroda svojega Izrailja (IX, 13,14).

Šta je označeno ovim rečima, može se videti gore (br. 376), gde su objašnjene. Za gore se kaže da kaplju slatkim vinom, i humovi da se rastapaju, jer se gorama označava dobro ljubavi ka Gospodu, a humovima dobro ljubavi prema bližnjem, a slatkim vinom, istine; otuda se ovim rečima označava da će od oba dobra imati istina u obilju, jer se povratkom naroda iz ropstva, o čemu govore ove reči, označava podizanje jedne nove crkve.

Kod Davida:

20 O Jehova, pravda tvoja je kao gore Božije, sudovi toji bezdan veliki (Psalam XXXVI, 6).

Zato što se pravda kaže, u Reči, za dobro, a sud za istinu, stoga se kaže da je pravda Jehovina kao gora Božija, a sudovi Njegovi kao bezdan veliki; jer se gorama Božijim označavaju dobra ljubavi prema bližnjem, a bezdanom se označavaju istine uopšte, koje se nazivaju istinama vere. Da se pravda kaže za dobro, a sud za istinu, može se videti, br. 2235,9857.

Kod istoga:

406

21 Jehova je utvrdio zemlju na temeljima njezinim da se ne pomjesti va vijeke. Bezdanom kao haljinom odjenuo si je; na gorama stoje vode. Od prijetnje tvoje bježe, od gromovnoga glasa tvoga teku. Izlaze na gore i silaze u doline, na mjesto koje si im utvrdio. Postavio si među preko koje ne prelaze, i ne vraćaju se da pokriju zemlju. Izveo si izvore po dolinama; između gora teku vode. Napajaju se sve zvijeri poljske; divlji magarci gase žeđ svoju. Na njima ptice nebeske žive; kroz grane razleže se glas njihov. Napajaš gore s visina svojih, plodovima tvojim siti se zemlja (Psalam CIV, 5-13).

Ovim se rečima, shvaćenim u duhovnom smislu, opisuje proces preporađanja, ili stvaranja crkve kod čoveka. Sa, Utvrdio je zemlju na temeljima njezinim, označava se crkva kod čoveka, s njenim granicama, i krajevima. Sa, Bezdanom kao haljinom pokrio si je, označava se da su oni okruženi doslovnim znanjima u prirodnom čoveku, u pogledu unutrašnjih stvari, gde se nalaze duhovne stvari crkve; bezdan označava doslovno znanje uopšte, a haljina, doslovne istine, koje okružavaju i ograničavaju. Sa, na gorama stoje vode, označavaju se obmane iz uživanja prirodnih ljubavi, koja su uživanja po sebi zla; gore označavaju zla tih ljubavi, a vode označavaju obmane iz ovih. Sa, Od prijetnje tvoje bježe, od gromovnoga glasa tvoga teku, označava da se obmane rasipaju pomoću istina, a zla pomoću dobara iz neba. Sa, Izlaze na gore i silaze u doline, na mjesto koje si im utvrdio, označava se da umesto prirodnih ljubavi, i od njihovh zala, i umesto obmana primaju se opšte istine. Sa, Postavio si među, preko koje ne prelaze, i ne vraćaju se da pokriju zemlju, označava da se obmane drže izvana, odvojeno od dobara i istina, i okružene kako bi se ponovo ulivale /obmane/ i razarale. Sa, Izveo si izvore po dolinama, između gora teku vode, označava da Gospod, od istina Reči, daje inteligenciju, i da su sve stvari od dobra nebeske ljubavi; izvorima se označavaju istine Reči; izvorima po dolinama, označava se inteligencija iz toga; a sa, među gorama, označava se da su od dobara nebeske ljubavi, gde gore označavaju ta dobra. Sa, napajaš gore s visina svojih, označava se da se do dobara dolazi preko istina iz neba; vode se kažu za istine, jer vode označavaju istine; gore označavaju dobra ljubavi, a iz visina , označava iz neba, odake su ova dobra. Sa, Plodovima djela tvojh siti se zemlja, označava se da zbog Božanskog delovanja crkva neprestano raste kod čoveka; plodovi dela, kada se govori o Gospodu, označavaju Božansko delovanje, a zemlja označava crkvu kod čoveka, o čijem se stvaranju ovde govori, pa se kaže da neprestano raste. Ovo su tajne sadržane u ovim rečima. Ali, ko ih može videti, osim onaj koji ih zna iz unutrašnjeg smisla, to jest, samo onaj ko zna šta je unutrašnji a šta spoljašnji čovek, i šta su dobra i istine koje sačinjavaju crkvu u njima?

407

Kod Zaharije:

22 Podigoh opet oči svoje, i vidjeh, a to četvora kola izlažahu između dvije gore, a te gore bijahu od mjedi (VI, 1).

U ovome se poglavlju govori o novoj crkvi koju je trebalo podignuti među Neznabošcima, jer se govori o novome hramu, kojim se označava nova crkva. Kolima koja su izlazila između gora, označena je doktrina, koja je trebalo da se oblikuje pomoću istina; kola označavaju doktrinarne stvari, gore dobra ljubavi, između gora označava istine od dobara; jer doline između gora označavaju niže istine, koje su istine prirodnog čoveka. Da bi se znalo da se gorama označavaju dobra prirodnog čoveka, kaže se, a te gore bijahu od mjedi.

Kod Zaharije:

23 Jer će Jehova izaći, i vojevaće na narode kao što vojuje na dan kad je boj.I noge će njegove stati u taj dan na gori Maslinskoj koja je prema Jerusalimu s istoka, i gora će se Maslinska raspasti posrijedi na istok i zapad, da će biti prodol vrlo velika, i polovina će gore ustupiti na sjever, a polovina na jug. I bježaće u prodol gorsku, jer će prodol gorska dopirati do Azala (XIV, 3,5),

Ove se stvari kažu o Poslednjem Sudu, koji je izvšio Gospod kad je bio u svetu. Jer je Gospod, dok je bio u svetu, doveo u red sve stvari u nebesima i u paklovima, pa je stoga tada izvršio sud nad zlim i dobrima. Ovaj sud je ono što se u Starom Zavjetu naziva danom gneva, žestine, i osvete Jehovine, kao i danom plaćanja (o ovome sudu vidi traktat o Poslednjem Sudu, br. 46). Da se u ovome poglavlju govori o Gospodovom dolasku i sudu koje se tada zbio, vidi se iz ovih reči u njemu Kod Zaharije:

Jehova Bog moj doći će, i svi sveti s tobom. I u taj dan neće biti vidjelo svijetlo i blistavo; i nego će biti u jedan dan koji je poznat Jehovi; neće biti i dan ni noć; jer će i u veče biti svjetlost (stihovi 5-7).

Večernje vreme označava poslednje vreme crkve, kad se izvršava sud; tada je veče kod zlih, a dan kod dobrih. Kad se ove prve stvari znaju, vidi se kasnije preko duhovnoga smisla, šta pojediniosti u tome označavaju, naime, sa, Jehova će doći i boriti se protivu nacija , označava poslednji sud nad zlima; doći i boriti se označava izvršiti sud, a nacije označavaju zlo. Sa, noge će Njegove stati u taj dan na gori Maslinskoj, koja je prema Jerusalimu s istoka, označava da će se ovo izvršiti iz Božanske ljubavi pomoću Božanskih istina koje proističu od Njegovog Božanskog

408

dobra. Jer gora Maslinska, kad se govori o Gospodu, označava Božansku ljubav; Jerusalim crkvu u pogledu istina, a otuda i Božanske istine crkve; a istok, Božansko dobro. Gora će se Maslinska raspasti po srijedi na istok i na zapad, da će biti prodol velika, označava odvajanje onih koji su u dobru od onih koji su u zlu; jer, kao što je rečeno, gora Maslinska označava Božansku ljubav; istok označava one koji su u Božanskom dobru (koji obitavaju ) ; a more označava gde su oni koji su zli, jer more na zapadnoj strani duhovnog sveta razdvaja. Sa, polovina će gore ustupiti na sjever, a polovina na jug, označava odvajanje onih koji su u obmanama od onih koji su u istinama od dobra; sever označava mesto gde su oni koji su u obmanama od zla, jer su u tami, a jug one koji su u istinama od dobra, jer su u svetlosti. Sa, I bježaće u prodol gorsku, označava da će tada biti izbavljeni oni koji su u istinama od dobra; bežati označava biti izbavljen; prodol (dolina) gorska označava gde su oni koji poznaju istine, a otuda su u istinama od dobra; jer oni koji poznaju istinu, obitavaju u dolinama (prodolima), a oni koji su u dobru, na gorama. Jer će prodol (dolina) gorska dopirati do Azala, označava odvajanje od obmana iz zla; jer Azal označava odajanje i izbavjenje.

24 Stoga što je gora Maslinska, koja je bila pred Jerusalimom na istok, označavala Božansku ljubav, a Jerusalim na istok, Božansku istinu koja proističe od Božanskog dobra, kao što je gore pomenuto, stoga je Gospod obično boravio na toj gori; kao što se vidi kod Luke:

Isus danju učaše u crkvi, a noću izlažaše i noćivaše na gori koja se zove Maslinska (XXI, 37; XXII, 39; Jovan VIII, 1).

I ovde On razgovara s učenicima i Svom dolasku, i o svršetku vremena, to jest, o Poslednjem Sudu (Matej XXIV,3 i sledeći; Marko XIII, 1; XIV, 26; Luka XIX, 29,37, XXI, 37; XXII , 39); a ovim se označava da je On sve činio iz Božanske ljubavi, jer Maslinska gora to označava; jer sve što je Gospod ikad učinio u svetu, nešto je predstavljalo, a sve što je govorio,nešto je oznčavalo. Razlog što je Njegov život bio u predstavama i u značenjima kad je bio u svetu, bilo je stoga da bude u poslednjim stvarima neba i crkve, a u isto vreme u prvim, i u poslednjim od prvih pomoću poslednjih; pošto su predstave i značenja u poslednjim.

25 Zato što gora označava dobro ljubavi, a kad se govori o Gospodu, Božansko dobro od Božanske ljubavi, a od dobra proističe Božanska istina, stoga je Jehova, to jest, Gospod, sišao na goru Sinajsku, i oglasio zakon, Jer kaže se da

Siđe na goru, na vrh gore (Izlazak XIX,20; XXIV, 17);

409

i da je tamo objavio zakon (Izlazak XX). Otuda se Sinajem u Reči označava Božanska istina od Božanskog dobra, isto tako, označava se zakon koji je tamo objavljen. Pa stoga isto tako:

Gospod uze Petra, Jakova i Jovana na visoku goru, kada se preobrazio (Matej XVII, 1; Marko IX, 2);

a kada se preobrazio, izgledao je kao Božanska istina od Božanskog dobra; jer je Njegovo lice, koje je sijalo kao sunce, predstavljalo Božansko dobro, a Nejgove haljine, koje su bile kao svetlost, bile su Božanska istina; a Mojsije i Ilija, koji su se pokazali, označavali su Reč, koja je Božanska istina od Božanskog dobra.

Zato što je gora označavala dobro ljubavi i u najvišem smislu, Božansko dobro, a od Božanskog dobra proističe Božanska istina, stoga je gora Sionska bila izad Jerusalima; a gorom Sionskom u Reči označava se crkva koja je u istinama od dobra, ili crkva u pogledu doktrine. Stoga se Jerusalim i naziva gorom i humom svetim, jer se gorom svetom označava duhovno dobro, koje je u svojoj suštini istina od dobra, slično i humom, kao što se vidi iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Biće u potonja vremena gora doma Jehovinog utvrđena uvrh gora i uzvišena iznad humova, i stjecaće se k njoj svi narodi. I ići će mnogi govoreći: hodite da idemo na goru Jehovinu, u dom Boga Jakoljeva (II, 2.3).

Kod istoga:

I tada će se zatrubiti u veliku trubu, i koji se bjehu izgubili u zemlji Asirskoj, i koji bijahu izgnani u zemlju Egipatsku, doći će i klanjati se Jehovi na svetoj gori u Jerusalimu (XXVII, 13).

Kod Joila:

Zatrubi u trubu sa Siona, i podigni glas s gore svete (II, 1).

Kod Danila:

Neka se gnjev tvoj odvrati od Jerusalima, svete gore tvoje (IX, 16).

Kod Isaije:

I svu ću braću vašu iz svijeh naroda dovesti Jehovi na dar, u Jerusalim, ka svetoj gori (LXVI, 20).

Kod istoga:

410

Ali, ko se u mene uzda, naslijediće zemlju i dobiće svetu goru moju (LVII, 13).

Kod Jezekilja:

Jer na svetoj gori mojoj, na visokoj gori Izrailjevoj, ondje će mi služiti sav dom Izrailjev, koliko ih god bude u zemlji, ondje će mi biti mili i ondje ću iskati prinose vaše i prvine od darova vaših sa svijem svetijem stvarima vašim (XX, 40).

Kod Miheja:

U pošljednja vremena biće utvrđena gora doma Jehovinog nad humovima , i narodi će se stjecati k njoj (IV, 1).

Pored mnogih drugih odlomaka, u kojima se pominje sveta gora, i gora Jehovina;

Sveta gora, kod Isa.XI, 9; LVI, 7; LXV, 11,25; Jer. XXXI, 23; Jez. XXVIII, 1; Dan. IX, 20; XI, 45: Joil II, 1; IV, 17; Sof. III, 11; LXXX; Obad. 17,21; Mihej IV, 7; Plač V, 18; Psa. XLVIII, 11; LXXIV, 2; LXXVIII, 8; CXXV, 1, etc.

Zato što Sion označava Božansko dobro, i crkvu u pogledu toga, stoga se kaže kod Isaije:

Zato utroba moja ječi kao gusle za Moavom, i srce moje za Kir-Jeresom (XVI, 1.

I u Apokalipsi:

I Jagnje stajaše na gori Sionu,i s njim sto četrdeset i četiri hiljade (XVI, 1).

27 Iz ovoga se vidi otkuda to da je Jezekilj video Novi Jerusalim, u kojemu je bio hram, da je sagrađen na visokoj gori,a što je ovako opisano:

U utvarama Božijim odvede me u zemlju Izrailjevu, i postavi me na goru vrlo visoku, na kojoj bješe s juga kao sagrađen hram (XL, 2).

Puno toga je rečeno o ovome u poglavljima koja sjede. Kod Davida:

Velik je Jehova, i slavan veoma u gradu Boga našega; na svetoj gori svojoj; prekrasna je visina, utjeha svoj zemlji gora Sion, na sjevernoj strani njezinoj grad Cara velikoga. Bog u dvorima njegovim zna da je branič (Psalam XLVIII, 1-3).

Ovim se rečima opisuje bogoštvanje Gospoda od istina koje su od dobra. Njegovo bogoštovanje od duhovnih istina i dobara, opisuje se sa, Velik je Jehova, i slavan veoma u gradu Boga našega, na svetoj gori svojoj; prekrasna je visina.

411

Bogoštovanje je označeno sa, biti veliki i biti slavan; duhovna istina, od koje je duhovno dobro, sa, u gradu Boga nešega, na gori svetoj; a duševno zadovoljstvo iz toga, sa, prekrasna je visina. Bogoštovanje Gospoda od nebeskih dobara i istina opisuje se sa, Utjeha svoj zemlji je gora Sion, na sjevernoj strani njezinoj grad je Cara velikoga. Bogoštovanje od nebeskoga dobra, označeno je sa, uteha svoj zemlji je grda Sion, a istine od toga dobra označene su sa, na strani sjevernoj grad je Cara velikoga; strana severna označava istine od nebeskoga dobra, dok grad Cara velikoga označava doktrinu istine iz toga dobra. Da su istine upisane u onima koji su u nebeskom dobru, označeno je sa, Bog je poznat u dvorima njezinim (Bog u dvorima njezinim zna da je branič). Razlog što severne strane označavaju istine od nebeskoga dobra je to, što oni koji su u Gospodovom nebeskom carstvu obitavaju na istočnoj strani neba; a oni koji su u istinama od toga dobra, na severnoj strani .

Kod Isaije:

28 Luciferu, govorio si u srcu svome: izaći ću na nebo, zvijezdo danice, više zvijezda Božijih podignuću prijestol svoj, i sješ

u na gori zbornoj na strani sjevernoj (XIV, 12,13).

Luciferom se označava Vavilon, kao što se vidi iz onoga što prethodi i što sledi u ovome poglavlju; njegova se ljubav za vladanjem nad nebom, i crkvom, opisuje njegovim uzdizanjem iznad nebesa, i postavljanjem svog prestola iznad zvezda Božijih; čime se označava ljubav za vladanjem nad nebesima koja sačinjavaju Gopodovo duhovno carstvo, jer se istine i poznavanja istine kod njih pokazuju kao zvezde. Njegovim sedenjem na gori zbornoj, na severnoj strani, označava ljubav za vladanjem nad nebesima koja sa

injavaju Gospodovo nebesko carstvo jer gora zborna, i severna strana označavaju dobra i istine tamo, kao što je gore rečeno. Zato što su gora Sion i Jerusalim bili sagrađeni, koliko je bilo mo, po slici neba, stoga se vidi šta je označeno ovim rečima gore navedenim iz Davida:

Gora Sion, na strani sjevernoj, grad je Cara velikoga;

a ovim rečima opisuje gora zborna, na strani severnoj kod Isaije:

29 Sinaherib car Asirski, s mnoštvm kola svojih zaći će na visoke gore, na strane Livanske, i posjeći visoke kedre njegove i lepe jele njegove, i doći će na najviši kraj njegov (XXXVII, 24).

412

Ovim se re

ima, u unutrašnjem smislu, opisuje ponositost onih koji žele, mudrovanjima od obmana, da razore dobra i istine crkve. Car Asirski označava izokrenuto Racionalno. Mnoštvo kola njegovih označava mudrovanja od obmana doktrine; zaći na visoke gore, sa strane Livanske, i posjeći visoke kedre njegove, i lijepe jele njegove, označava pokušaj da se razore dobra i istine crkve, unutrašnje i spoljašnje. Gore označavaju dobra crkve, na stranama Livanskim, strane označavaju gde su oni koji su povezani s istinama, a Livan označava duhovnu crkvu, a kedri označavaju njene unutrašnje istine, koje su od dobra, a lepe jele označaavaju njene spoljašnje istine, isto tako od dobra. To je ono što je označeno u duhovnom smislu tim rečima, stoga, u nebu se tako objašnjava.

Gora i gore isto tako označavaju dobra ljubavi i ljubav prema bližnjem u sledećim odlomcima. Kod Davida:

30 Jehova zastire nebo oblacima, sprema zemlji dažd, čini te raste na gorama trava (Psalam CXLVII, 8).

Oblacima, kojma je Jehova zastro nebesa, označavaju se spoljašnje istine, kakve su u smislu slova Reči; jer oni koji su u tome smislu, u Reči, nazivaju se oblacima, a oni koji su u unutrašnjem smislu, nazivaju se slavom. Nebesima se označavaju unutrašnje istine, jer oni u nebesima su u tim istinama. Daždem, koji On sprema za zemlju, označava se influks istine, zemlja označava crkvu, a otuda one koji primaju istinu, jer se crkva sastoji od ovakvih. Gorama na kojima čini, te trava raste, označavaju se dobra ljubavi, a otuda i oni koji su u dobrima ljubavi. Trava označava duhovnu hranu koju imaju; jer se trava daje stoki, a stoka označava dobra osećanja prirodnog čoveka.

Kod Mojsija:

31 A za Josifa reče: blagoslovena da je zemlja njegova od Jehove blagom s neba, rosom, i iz dubine ozdo. I blagom starijeh brda i blagom vječnijeh humova (Zak. Ponov. XXXIII, 13-15).Ovo je Mojsijev blagoslov Josifu, ili plemenu koje je dobilo ime po Josifu – a ovaj je blagoslov izrečen na njemu, zato što se Josifom označava Gospodovo duhovno carstvo, a ovo nebo tamo komunicira s Gospodovim nebeskim carstvom. (pp. Autorova greška pera; Blagoslov nije Mojsijev nego Jakovljev, to jest, Izrailjev koji je bio otac Josifu i ostaloj braći). Zemljom Josifovom označava se nebo, a isto tako i crkva koja je sačinjena od onih koji su bili u tome nebu. Blagom s neba, Božansko-duhovne stvari; rosom,

413

duhovne stvari koje se prenose; a dubinom ozdo, duhovno-prirodne stvari. Blagom starijeh brda na istoku, i blagom vječnijeh humova, označavaju se prava dobra , kako dobra ljubavi ka Gospodu tako i ljubavi prema bližnjem; gore na istoku označavaju dobra ljubavi ka Gospodu; Prvim plodovima označavaju se prava dobra; a humovima večnim dobra ljubavi prema bližnjem. Oni koji ne znaju šta je predstavljeno Josifom i njegvim plemenom, i šta je ozna

eno rosom, dubinom ozdo, gorama na istoku, i večnim humovima, jedva da išta mogu razumeti od ovih reči, naime svih reči koje nalaze kod Mojsija u celom poglavlju o plemenima Izrailjevim, koje je izrekao otac Izrailj, u Postanju XLIX,

Kod Mateje:

32 Vi ste vidjelo svijetu; ne može se grad sakriti kad na gori stoji (V, 14)

Ovo se kaže učenicima, kojima se označava crkva koja je u istinama od dobra; videlo sveta označava istinu crkve. Da nije istina osim ako je od dobra, označeno je sa, grad se ne može sakriti kad na gori stoji, gde grad označava istinu od dobra,

Kod istoga:

33 Ako ima jedan čovjek sto ovaca pa zađe jedna od njih, ne ostavi li on devedeset i devet u planini, i ne ide li da traži onu što je zašla? (XVIII, 12).

Kaže se, ne će li ostaviti devedeset i devet u planini, jer ovce u planini označavaju one koji su u dobru ljubavi i ljubavi prema bližnjem; ali ona koja je zašla, označava onoga koji nije u tome dobru, jer je u obmnama zbog neznanja; jer gde su obmane, tamo nije dobro, jer dobro je od istine.

Kod Jevanđelista:

34 Kad vidite mrzost opustošenje, za koju govori prorok Danilo, neka onaj koji je u Judeji bježi u planine; a onaj koji je na krovu, neka ne silazi u kuću (Marko XIII, 14,15; Mateja XXIV, 16; Luka XXI, 21).

U ovim se poglavljima opisuje, u čistim korespondencijama, kako Gospod pustoši crkvu. Kad vidite mrzost opustošenja, to jest, kada učenici, to jest, oni koji su u istinama od dobra, opaze da je crkva opustošena, što se dešava kada više nema istina jer nema dobra, ili nema vere jer nema ljubavi prema bližnjem. Neka onaj koji je u Judeji bježi u planine, označava da oni koji pripadaju Gopodovoj crkvi, treba da ostanu u dobru ljubavi; Judeja označava Gospodovu crkvu; a planine, dobra ljubavi; bežati u njih označava ostati u njoj. Neka onaj koji je na krovu ne

414

silazi u kuću, označava da onaj koji je u pravim istinama, treba da ostane u njoj, gde kuća označava čoveka u pogledu unutrašnjih stvari u njegovom umu, pa otuda krov označava inteligenciju od pravih istina, pošto se preko pravih istina stvara inteligencija u čoveku. Ako se ne rasvetle pojedinosti koje je govorio Gospod u ovome poglavlju Jevanđelista, malo se može znati o tome šta je označeno sa, neka onaj koji je na krovu, ne silazi u kuću; i na drugome mestu, neka se onaj koji je u polju ne vraća da uzme haljine svoje; pored mnogih drugih odlomaka.

35 Do sad je pokazano da planine u Reči označavaju dobra ljubavi; a pošto većina stvari u Reči imaju i obrnuto značenje, tako i planine, koje u tome smislu označavaju zla ljubavi, ili zla koja se ulivaju od ljubavi prema sebi i svetu. Planine se pominju u ovome smislu u sledećim odlomcima u Reči. Kod Isaije:

Dan Jehove nad vojskama doći će na sve ponosite i ohole i na sve visoke gore i sve humove uzdignute (II, 12,14).

Danom Jehove nad vojskama označava se Poslednji Sud, kada se zli bacaju sa planina i humova, koje zaposedaju u duhovnom svetu, kao što je opisano na početku ovoga članka; i pošto su takvi nastanjivali planine i humove pre Poslednjeg Suda, stoga se planinama i humovima označavaju ljubavi i njihova zla, u kojima su bili; planinama, zla ljubavi prema sebi; a humovima, zla ljubavi prema svetu. Treba da se zna da svi oni koji su u svetu u ljubavi prema sebi, osobio ako su u ljubavi za vladanjem, kada dođu u duhovni svet, najveća im je želja da se uzdignu na najviša mesta, što je nasledno u toj ljubavi; otuda je to, da se u običnom govoru kaže, biti visokog i uzvišenog uma, i težiti višim stvarima. Stvarni razlog da postoji takva želja u ljubavi za vladanjem je to što žele da od sebe naprave bogove, a Bog je na najvećoj visini. Da planine i humovi označavaju te ljubavi i njihova zla, očito je, jer se kaže, Jehova nad vojskama će doći na sve ponosite i ohole, i na svaku visoku planinu, i svaki uzdignti hum. Šta bi inače bila svrha Njegovog dolaska na planine i na humove?

Kod istoga:

36 Glas je onoga koji viče u pustinji, pripravite u pustinji put Jehovin, poravnite stazu Bogu našemu. Sve doline neka se povise, i sve gore i bregovi neka se slegnu (XL, 3,4).

Ovde se isto tako govori o Gospodovom dolasku i Poslednjem Sudu. I sa, Glas onoga koji viče u pustinji, pripremite put Jehovin, i poravite stazu Bogu našemu, označava se da treba da se pripreme da prime Gospoda; pustinja označava one

415

koji nisu u dobru, jer nisu u istinama, pa stoga kod njih još nema crkve. Sa, svaka dolina da se uzdigne i svaka planina i hum da se slegnu, označva se da će svi ponizna srca, a to su oni koji su dobrima i istinama, i koji će primiti Gospoda, biti uzdignuti u nebo. A sa, sve će gore i doline da se slegnu, označava se da će se svi oni koji su uzdignutog uma, a to su oni koji su u ljubavi prema sebi i svetu, spustiti dole.

Kod Jezekilja:

37 Jer ću sa svijem opustiti tu zemlju, i nestaće ponosa i sile njezine, i opustjeće gore Izrailjeve da neće niko prolaziti (XXXIII, 28).

Ovde se ovim rečima opisuje razaranje i pustošenje duhovne crkve, predstavljene Izraelićanima; jer su Jevreji predstavljali Gospodovo nebesko carstvo, ili nebesku crkvu, a Izraelićani, Gospodovo duhovno carstvo, ili duhovnu crkvu. Razaranje i pustošenje ove poslednje označava poslednje stanje prethodne crkve, što se desilo kad više nije bilo u njoj istine jer nije bilo dobra, ili, kad nije bilo više vere jer nije bilo ljubavi prema bližnjemu; razaranje se kaže za istinu koja pripada veri; a pustošenje, za dobro koje pripada ljubavi prema bližnjem. Oholost i ponositost uma od obmana za koje oni kažu da su istine, označeni su silom njezinom, gde se sila i moć kažu za istine od dobra, jer ove imaju svu silu i svu moć; ovde se , međutim, one kažu za obmane, jer potiču od oholosti i ponosa uma. Da više nema dobra ljubavi prema bližnjem i vere, označava se sa, opustjeće gore Izrailjeve. Da više nije bilo dobra nego samo zla, označeno je sa, neće niko prolaziti.

Kod istoga:

Sine čovječiji, okreni lice svoje prema gorama Izrailjevim, i prorokuj protiv njih, i reci: gore Izrailjeve, čujete riječ Gospoda Jehove, ovako veli Gospod Jehova za zemlju Izrailjevu: kraj, dođe kraj na četiri strane zemlji. Ovako veli Gospod Jehova gorama i humovma, potocima i dolinama; gle, nosim mač na tebe (VI, 2,3).

38 Ovde , tako isto, gorama Izrailjevim označavaju se zla koja proističu od ljubavi prema sebi i svetu, kad u njima više nema ni malo dobra života, nego samo zla života i obmane doktrine. Gorama, humovima, potocima, i dolinama, označavaju se sve stvari crkve, kako unutrašnje ili duhovne tako i spoljašnje ili prirodne. Gore i humovi označavaju stvari unutrašnje ili duhovne; potoci i doline, stvari spoljašnje ili prirodne; da će nestati zbog obmana, označeno je sa, Evo, nosim mač na tebe. Mač označava razaranje istine pomoću obmana.

416

Kod istoga:

39 A kad dođe Gog na zemlju Izrailjevu, onda će se podignuti jarost moja u gnjevu mome. I u revnosti svojoj, u ognju gnjeva svojega, govoriću: doista, tada će biti drhtaj veliki u zemlji Izrailjevoj. I ribe morske i ptice nebeske i zvijeri poljske i sve što gmiže po zemlji, i svi ljudi po zemlji zadrhtaće od mene, i gore će se razvaliti i vrleti popadati, i svi će zidovi popadati na zemlju. I dozvaću na nj na mač po svijem gorama svojim (XXXVIII, 18-21)..

Šta je označeno ovim stvarima, može se videti gore (br 400), gde su objašnjene, naime, značenje Goga, riba morskih, ptica nebeskih, zveri poljskih, svime što gmiže po zemlji; a gorama se Izrailjevim označavaju dobra duhovne ljubavi, ali ovde zla suprotna ovim dobrima.

Kod Miheja:

40 Ustani, sudi se s gorama, i neka čuju humovi glas tvoj. Slušajte, gore i tvrdi temelji zemaljski, parbu Jehovinu, jer Jehova ima parbu s narodom svojim, i s Izrailjem se sudi (VI, 1,2).

I ove se stvari kažu za duhovnu crkvu koju su Izraelićani predstavljali a koju su odvojili od Jevreja; a gorama se označavaju dobra ljubavi prema bližnjem, a humovima dobra vere; ovde, međutim, zla i obmane suprotne tim dobrima; stoga se kaže, sudi se s gorama, i neka čuju humovi glas tvoj. Jaki temelji zemaljski označavaju glavne obmane u toj crkvi, zemlja označava crkvu, a temelji označavaju glavne (početne) stvari na kojima su zasnovane druge. Kaže se, sa Njegovim narodom, s Izrailjem, jer se narodom označavaju oni koji su u istinama, a i oni koji su u obmanama; a Izrailjem, oni koji su u dobrima, i oni koji su u zlima.

Kod Jeremije:

41 Evo me na tebe, goro, koja zatireš, koja zatireš svu zemlju, i zamahnuću rukom svojom i svaliću te sa stijena i načiniću od tebe goru izgorjelu (LI, 25).

Ovo se kaže o Vavilonu, koijm se označavaju oni koji su u obmanama od zla, i u zlima od obmana, iz ljubavi prema sebi, jer oni zloupotrebljavaju svete stvari crkve kao sredstva za vladanje. To je zbog te ljubavi, i obmana i zala iz nje, da se kaže da gori koja zatireš, zatireš cijelu zemlju, gdje zemlja označava crkvu. Njihovo razaranje i osuda zbog obamna od zla, označava se sa, Svaliću te sa stijena, gde stene označavaju gde su istine vere, ovde obmane od zla; njihovo razaranje i osuda zbog zala od obmana, ozna

417

ava se sa, načiniću od tebe goru izgorjelu; izgorela se, kaže zbog ljubavi prema sebi, jer vatra označava tu ljubav(kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 566-573). Iz ovoga je sasvim jasno, da se gorama označavaju zla ljubavi prema sebi i svetu, jer se Vavilon naziva gorom koja zatire, i od koje će se učiniti gora izgorela. Kod Nauma:

Gore se tresu od njega, humovi se rastapaju, a zemlja gori pred njim i vaseljena i sve što živi na njoj. Pred gnjevom njegovim, ko će se održati? (I, 5,6).

Šta ove stvari označavaju u nizu, može se videti gore(br. 400), gde su objašnjene pojedinosti; i da gore i humovi ovde označavaju zla ljubavi prema sebi i svetu.

Kod Miheja:

42 Jehova izlazi iz mjesta svojega, i sići će, i hodiće po visinama zemaljskim. I gore će se rastapati pred njim,i doline će se rasjesti, kao vosak od ognja, i kao voda koja teče niz strmen. Sve je to za zločinstvo Jakovljevo i zbog grijeha doma Izrailjevog (I, 3-5).

Ovo se kaže o Poslednjem Sudu, i o onima koji su sebi napravili nešto slično nebu na gorama i bregovima, o čemu je često bilo govora. Poslednji Sud je označen sa, Jehova izlazi iz mesta svojega, i sići će, i hodiće po visinama zemaljskm; po visokim mestima označava po onima koji su na visokm mestima, naime, po onima nad kojima je izvršen sud; jer u duhovnom svetu postoje zemlje, planine, bregovi, i doline, baš kao i u prirodnom svetu. Obaranje onih koji su na planinama i u dolinama, jer su ovi u zlima iz ljubavi prema sebi i svetu, i u njihovim obmanama, označeno je sa, Gore će se rastapati pred njim, i doline će se rasjesti, kao visak od ognja i kao voda što teče niz strmen; gore označavaju zla ljubavi prema sebi i svetu, a doline njihove obmane. O zlima ljubavi prema sebi i svetu označenim gorama, kaže se da će se rastopiti kao vosak od ognja, jer oganj označava te ljubavi; a o obmanama označenm dolinama, kaže se da su kao vode koje teku niza strmen, jer vode označavaju obmane.

43 Da je ovo zbog zala i obmana, jasno je, jer se kaže, zbog zločinstva Jakovljevog, i zbog greha doma Izrailjevog. Kod Jeremije:

Pogledah na zemlju, a gle bez obličja je i pusta; i na nebo, a svjetlosti svoje nema; i pogledah na gore, i gle, tresu se, i svi humovi drmaju se. Pogledah a gle, to nema čovjeka, i sve ptice nebeske odletješe (IV, 23-25).

418

Tresenje gora označava razaranje onih koji su u zlima ljubavi prema sebi, a potresanje humova, razaranje onih koji su u zlima ljubavi prema svetu i u obmanama; ostale se pojednosti mogu videti objašnjene gore(br. 280, i 304). Kod Isaije:

O Jehova, o da bi razdro nebesa i sišao, da se rastope gore pred tobom! (LXIV, 1).

Ovim se rečima označava isto što i ono što je objašnjeno gore kod Miheja I, 3-5.

Kod Davida:

44 Savij nebesa svoja, o Jehova, i dotakni se gora, i zadimiće se; sijevni munjom, i razagnaj ih; pusti strijele svoje, i raspi ih (CXIV, 5,6.)

Sa, savij nebesa i siđi, označava se isto što i gore sa, razdri nebesa i siđi, iziđi sa svojega mesta, siđi i zgazi po visinama zemaljskim, to jest, pohodi i sudi. Sa, dotakni gore i zadimiće se, označava se Njegovo prisustvo koje ruši one koji su u ljubavi prema sebi i svetu u njihovim obmanama; zadimi se, označava biti u zlima tih ljubavi i obmanama, jer označava te ljubavi, a dim njihove obmane. Sa, sini munjom i razagnaj ih, označava se Božanska istina, koja ih rasipa, jer se Njegovim prisustvom otkrivaju zla i obmane, a ti sudari tada izgledaju kao munje.

Kod Mojsija:

45 Jer se oganj razgorio u gnjevu mome, i goreće do najdubljeg pakla; spaliće zemlju i rod njezin, i popaliće temelje brdima (Zak. Ponov. XXXII, 22).

Kaže se da se oganj razgorio Jehovin u gnjevu Njegovom, koji će goreti do najdubljeg pakla, iako On nema gneva kao oganj u Sebi,a najmanje gneva kao oganj u najdubjem paklu; jer Jehova, to jest, Gospod, ne gnevi se ni na koga, niti pričinjava zlo nekome, niti baca u pakao (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 545-550); ali tako se kaže u smislu slova Reči, jer tako izgleda zlom čoveku, kao i neukom čoveku; jer je smisao slova usklađen s izgedom, to jest, onome kako izgleda shvatanju prirodnih ljudi. Ali pošto anđeli, koji su duhovni, ne vide istine same Reči onako kako ih razume čovek, nego duhovno, stoga se smislao ovih izraza, koji je tako isto unutrašnji ili duhovni smisao, izokreće kod njih, naime, da je taj oganj paklena ljubav kod čoveka, i da ona gori do najdubljega pakla;i pošto taj oganj, to jest, ta ljubav razara sve stvari crkve kod čoveka, stoga se kaže da razara temelje zemlji i njen rod, i pali temelje gorama; zemlja označava crkvu, njen rod sve što pripada crkvi, dok temelji gorama označavaju istine na kojima su

419

zasnovana dobra ljubavi, za koje se kaže da se razgorevaju ognjem ljubavi prema sebi i svetu. Kod Davida:

Zatrese se i pokoleba zemlja, zadrmaše se i pomjeriše iz temelja gore, jer se on ražljuti (Psalam XVIII, 7).

Slične su stvari označene i ovim rečima; a što se može videti posebno objašnjeno gore (br. 400). Kod istoga:

Bog nam je utočište i sila. Zato se nećemo bojati, da bi se i zemlja pomjestila, i gore se prevalile u srce morima. Neka buči i kipi voda njihova, nek se planine tresu od vala njihovih (Psalam XLVI, 1-3).

I ove su re

i gore objašnjene, br. 304, kao i to šta je označeno gorama koje se prevališe u srce morima, i gorama koje se tresu u ponosu, naime, zlima ljubavi prema sebi i svetu, da će sjajiti rodom svojim.

Kod Isaije:

46 Jer se Jehova razgnjevio na sve narode, i ražljutio se na svu vojsku njihovu, zatrće ih, i predati ih na pokolj. I pobijeni njihovi baciće se i od mrtvaca njihovijeh dizaće se smrad, a gore će se rasplinuti od krvi njihove (XXIV, 2,3).

Ovo se kaže o Poslednjem Sudu; gnevom Jehovinim protivu svih naroda, i gnevom Njegovim protivu vojske njihove, označava se rušenje i osuda svih onih koji su u zlima i njihovim obmanama. Da će takvi koji su u ovim zlima i obmanama biti prokleti i da će nestati, označava se sa, zatrešće ih, i predati ih na pokolj. Osuda onih koji će nestati zbog obmana označava se sa, njihovi će pobijeni biti bačeni, gde se pobijene, u Reči, kaže za one koji nestanu zbog obmana, a biti izbačen označava biti proklet. Prokletstvo onih koji će nestati zbog zala označava se sa, smrad njihovih mrtvaca dizaće se, gde se mrtvaci, u Reči, kaže za one koji nestanu zbog zala, a smrad se kaže za njihovo prokletstvo. Gore će se rasplinuti od krvi njihove, označava da se zla njihovih ljubavi odnose na obmane; gore označavaju zla ljubavi prema sebi i svetu, a krv označava obmanu.

Kod istoga:

47 Opustiću gore i bregove, i svaku travu na njima osušiću, i od rijeka načiniću ostrva, a jezera ću isušiti (XLII, 15).

420

Opustiti gore i bregove, označava, srušiti svo dobro ljubavi ka Gospodu i ka bližnjem; osušiću svaku travu, označava razoriti sve istine, gde trava označava istine koje izniknu iz dobra. Od reka načiniti ostrva, i isušiti jezera, označava uništiti svo razumevanje i opažanje istine; ostrva, označavaju gde nema inteligencije , jezera označavaju opažanje istne; razumevanje istine dolazi od svetlosti istine, dok opažanje istine dolazi od srca ili ljubavi prema istini.

Kod istoga:

48 Gle, Jakove, učiniću da budeš kao sprava za vršenje nova sa zupcima; vrijeći ćeš gore i satrćeš ih, i brda ćeš obratiti u pljevu. Vijaćeš ih, i oluja će ih odnijeti i vihor će ih rasuti (XLI, 15,16).

Jakovom se označava spoljašnja crkva u pogledu dobra i istine, a otuda isto tako spoljašnje dobro i istina, koji su dobro i istina iz smisla slova Reči. U ovima su oni koji pripadaju spoljašnjoj crkvi. Razlog da se ovi upoređuju sa novom spravom za vršidbu s oštrim zupcima je to, što se s pravom za vršidbu vrši pšenica, ječam, i ostalo žito, iz klasova, a ovima se označavaju dobra i istine crkve (kao što se može videti gore, br. 374,375); kao što se označava i to da će slomiti zla i obmane, pa se stoga kaže, sprava za vršenje nova sa zupcima, kako bi vršio gore, i satirao ih, i kako bi bregove obratio i pljevu, čime se označava razaranje zala koja izbijaju iz ljubavi prema sebi i svetu, kao i iz njihovih obmana. Isto se tako kaže, vijaćeš ih, da bi ih vetar rasuo tako da neće ništa vrediti. Pominju se i vetar i vihor, jer se pominju zla i obmane; jer se vetar kaže za istine, a u obrnutom smislu za obmane, a vihor za zla od obmane.

Kod istoga:

49 I gore će se pomaknuti i humovi pokolebati, ali milost moja ne

e se odmaknuti od tebe (LIV, 10).

Gorama koje će se pomaknuti i humovima koji će se pokolebati, ne označavaju se gore koje će se pomaknuti ni humovi koji će se pokolebati, nego oni koji su u ljubavi prema sebi, i u njihovim obmanama; pošto se u ovome poglavlju govori o Neznabošcima od kojih će biti stvorena jedna nova crkva, stoga se gorama i humovima posebno označavaju oni iz prethodne crkve, stoga Jevreji, kod kojih je bilo samo zala i obmana od zla, jer su bili u ljubavi prenma sebi i svetu.

Kod Jeremije:

421

50 Za ovijem gorama udariću u plač i u ridanje, jer stanovi u pustinji izgorješe da niko ne prolazi njima (IX, 10).

Gore, za kojima će udariti u plač i ridanje, označavaju zla svake vrste koja se ulivaju od dve ljubavi gore pomenute; a stanovima u pustinji označavaju se njihove obmane; jer se pustinjom označava gde nema dobra jer nema istine; a stanovima, tamo gde ima ovih dobra i istine; ovde, stoga, stanovi u pustinji označavaju obmane od zala ranije pomenutih; da nema ni dobra ni istine, označava da su opustošeni, da niko ne prolazi kroz njih. Obično se u Reči kaže, tamo gde se govori o pustošenju, da niko ne prolazi tuda, a time se označava da nema više istine, pa stoga ni inteligencije. Da se ovde ne govori o gorama i stanovima u pustinji, nad kojima se plače i rida, očito je.

Kod istoga:

51 Narod je moj stado izgubljeno; pastiri njegovi zavedoše ga; te lutaju po gorama, idu s brda na humove, zaboravivši stan svoj (L, 6).

Kod Jezekilja:

Ovce moje lutaju po svijem gorama i humovima; po svoj zemlji raspršene su ovce moje, i nema nikoga da pita za njih, nikoga da ih traži (XXXIV, 6).

Da ovce lutaju po gorama i humovima, i da su raspršane po celoj zemlji, i da nema niko da ih traži, označava da oni traže dobra i istine, ali ih ne nalaze, i da umesto ovih nalaze zla i obmane. Da se gore okreću, označava da umesto dobara ima zala.

Kod Jeremije:

52 Dajte slavu Jehovi Bogu vašemu, dok nije spustio mrak, dokle se nijesu spotakle noge vaše po gorama u sumraku (XIII, 16).

Ovim se rečima označava da se Božanska istina mora priznavati, kako se ne bi obmane i zla ulivali iz prirodnog čoveka. Dati slavu Bogu, označava priznati Božansku istinu, gde slava u Reči označava Božansku istinu; a priznati ovo, i živeti u skladu s tim, slava koju Gospod želi , i koja Mu se daje. Dok nije spustio mrak, označava kako obmane ne bi ovladale, gde mrak označava obmane; dokle se nisu spotakle noge vaše po gorama u sumrak, označava, kako zla iz prirodnog čoveka ne bi preovladala, gde gore označavaju zla, a sumrak je kada se istina ne vidi, a umesto nje vidi se obmana; a noge označavaju prirodnog čoveka, jer su sva zla i

422

obmane u prirodnom čoveku, jer čovek po svojoj naslednoj prirodi naginje ljubavi prema sebi i svetu iznad svega, a ne prema Bogu, i prijanja za te ljubavi koje nasleđuje od svojih roditelja. Ova zla i obmane uklanjaju se samo pomoću Božanske istine, i života u skladu s njom. Preko ovih se otvar viši ili unutrašnji um koji vidi u svetlosti neba, a ovom svetlošću Gospod razgoni zla i obmane u prirodnom čoveku. (Da noge označavaju prirodnog čoveka, može se videti gore, br. 65,69; i u Tajnama Nebeskim, br. 2162,3147,3986,4280,4938-4952.)

kod Jevanđelista:

53 Isus reče učenicima svojim, imajte vjeru Božiju: jer vam zaista kažem: ako ko reče gori ovoj: digni se i baci se u more, i ne posumnja u srcu svome, nego uzvjeruje da će biti kao što govori, biće mu štogod reče (Marko XI, 22,23; Matej XVII, 20).

Onaj ko ne zna tajne neba, i duhovni smisao Reči, može da pomisli da je Gospod izrekao ove reči, ne o veri koja spasava, koju nazivaju istorijskim i verom u čuda; ali Gospod je govorio o veri koja spasava a koja je vera jedno s ljubavlju prema bližnjem; a pošto je ta vera od Gospoda, stoga Gospod naziva tu veru verom Božijom. A pošto Gospod pomoću ove vere zasnovane na ljubavi prema bližnjemu od Njega, uklanja sva zla koja se ulivaju iz ljubavi prema sebi i svetu, i baca ih u pakao odakle i dolaze, stoga On kaže, Ako neko kaže gori, digni se i baci se u more, jer se gorom označavaju zla onih ljubavi, a morem se označava pakao. Otuda, rekavši, Digni se, označava se dignuti te stvari, a baciti se u more, znači baciti ih u pakao odakle potiču. Zbog ovakvog značenja gore i mora, to je postalo kod drevnih govorni izraz , kada se govorilo o moći vere; ne da se gore na zemlji mogu tako baciti u more, nego zla mogu da se bace u pakao. Ima gora i u duhovnom svetu, na kojima zli obitavaju, a koje se obično bacaju u pakao pomoću vere od Gospoda; jer kada se kod njih zla bacaju u pakao, kao što je gore rečeno mnogo puta, i što sam ja sam vidio. Da se ovde označava samo vera i ljubav ka bližnjemu, vidi se u nastavku Gospodovog govora kod Marka, gde se kaže:

Za to vam kažem; sve što ištete na molitvi, vjerujete da ćete primiti; i biće vam. A kad stojite na molitvi, praštajte ako imate što na koga, da Otac vaš koji je na nebesima oprosti vama pogreške vaše. Ako li pak vi ne opraštate, ni Otac vaš koji je na nebesima neće oprostiti vama pogrešaka vaših (XI, 24-26).

423

Iz ovih se reči vidi da je vera Božija, o kojoj Gospod govori ovde, vera ljubavi prema bližnjem, to jest, vera koja čini jedno s ljubavlju prema bližnjem pa stoga, vera koja je od Gospoda. Osim toga, Gospod je rekao ovo učenicima onda kad su mislili da mogu da čine čuda od svoje vlastite vere, stoga od sebe samih, dok se ovo može činiti samo verom od Gospoda, to jest, pomoću Gospoda, kao što se vidi kod Mateja (XVII, 19,20), gde se kažu slične stvari.

54 Zato što brda označavaju dobra nebeske ljubavi, a humovi, dobra ljubavi prema bližnjem, stoga su drevni, kod kojih je crkva bila reprezentativna, držali Božansku službu na brdima i humova, pa je stoga i Sion bio na brdu a Jerusalim na brdovitom mestu, ali niže do njega/Siona/, da je stoga Jevrejima i Izraelićanima, koji su bili predani idolopoklonstvu, bilo im je naređeno da vrše bogoštovanje samo u Jerusalimu, i nigde drugo; ali zato što su bili u srcu idolopoklonici, nisu bili zadovoljni da bogoštuju u Jerusalimu, nego da to čine po običaju naroda, koji je običaj poticao od drevnih, pa su i oni bogoštovali na brdima i humovima, i prinosili žrtve i darove na njima; i pošto je ovo bilo kod njih idolopoklonično, njihovim bogoštovanjem na brdima i humovma označavalo se bogoštovanje od zla i obmane; kao u sledećim odlomcima. Kod Isaije:

Na gori visokoj i uzvišenoj mećeš postelju svoju; i onamo izlaziš da prineseš žrtvu (LVII, 7).

Kod Osije:

Prinose žrtve na vrhovima gora, i kade kadom na bregovima (IV, 3).

Kd Jeremije:

Odmetnica Izrailj odlazi na svako visoko brdo i pod svako zeleno drvo, i kurva se ondje vrši preljubu (III, 6).

Sa kurvati se označava se falsifikovati bogoštovanje; da je ovo bilo idolopoklonično, vidi se iz ovih reči Mojsijevih:

Raskopajte sasvim sva mjesta na kojima su služili bogovima svojim narodi koje ćete naslijediti, po visokim brdima i po humovima i pod svakim zelenim drvetom (Zak. Ponov. XII, 2).

U ovim se odlomcima , stoga, bogoštovanjem na brdima i humovima označava bogoštovanje od zala i obmana. Od toga , tako isto, došlo je da neznabošci u Grčkoj postave Helikon na visoku planinu, a Parnas na breg ispod njega, i da su

424

verovali da bogovi i boginje imaju tamo svoj stan; a ovo je poticalo od drevnih u Aziji, posebno u zemlji Hananskoj, ne daleko od nje, kod kojih se bogoštovanje sastojalo od reprezentativa.

Kod Jevanđelisa se kaže da:

55 Đavo uze Isusa i odvede ga na goru vrlo visoku, i pokaza mu carstva ovoga sveta i slavu njihovu, i tako ga iskušavaše (Matej IV, 8; Luka IV, 5).Ovime se označava da je đavo iskušavao Gospoda ljubavlju prema sebi, jer ovo je označeno visokom gorom; jer se sa tri iskušenja opisana u tim odlomcima, označavaju i obuhvataju sva iskušenja koja je Gospod izdržao kad je bio u svetu; jer je Gospod preko iskušenja koja je dopustio da Mu priđu paklovi i pobedama u to vreme, doveo u red sve u paklovima, i tako isto proslavo Svoje Ljudsko, to jest, učinio ga Božanskim. Razlog da se Gospodova iskušenja opisuju u tako malo reči je to, što ih On nije otkrio Jevanđelistima; ali su zato na široko opisana u unutrašnjem smislu Reč (ali o Gospodovim iskušenjima vidi ono što je navedeno u Nauku Novoga Jerusalima, br. 201,293,302).

406. Do sada je pokazivano šta je označeno gorama. Ostaje da se pokaže šta je označeno ostrvom, jer se kaže,

Svaka gora i ostrvo pomjeri se sa svojih mjesta.

I na drugome mestu:

I sva ostrva pobjegoše, i gore se ne nađoše (Apok. XVI, 20).

Ostrvima se u Reči ne označavaju ostrva, niti oni koji žive na ostrvima, nego se misli na prirodnog čoveka u pogledu istina u njemu, a otuda, u apstraktnom, označavaju se istine prirodnog čoveka. Istine prirodnog čoveka su doslovne istine koje vidi racionalni čovek, i poznavanja istine vidi duhovni čovek; poznavanja istine je ono što prirodni čovek zna iz Reči; doslovne istine su ono što prirodni čovek vidi iz Racionalnog, pomoću kojih je navikao da potvrđuje istine crkve.

U čoveku postoje dva uma, jedan viši ili unutrašnji, nazvan duhovnim umom, i drugi niži ili spoljašnji, nazvan prirodnim umom. Prvo se otvara prirodni um i gaji u ljudima, jer ovaj je najbliži svetu; duhovni um, međutim, otvara se i gaji kasnije, ali samo onoliko koliko čovek svojim životom prima poznavanja istine iz Reči, ili iz doktrine iz Reči; stoga se on ne otvara kod onoga koji ih ne primenjuje u život. A

425

kad se otvori duhovni um, tada se svetlo neba uliva preko toga uma u prirodni um, i prosvetljava ga, pa tako ovaj um postaje duhovno-prirodan; jer tada duhovni um vidi u Prirodnom, skoro kao što čovek vidi svoje lice u ogledalu, i priznaje ono što se slaže s njim (s duhovnim umom). Ali kad se duhovni um ne otvori, što je slučaj s onima koji ne primenjuju u život poznavanja istine i dobra u Reči, tada se i dalje izgrađuje um kod takvoga čoveka iznutra u Prirodnom, ali se ovaj um sastoji od zala i obmana. Razlog je to što prirodni um nije otvoren, kroz koji bi svetlo neba ulazilo u Prirodno izravnim putem, nego samo kroz pukotine okolo, otkuda čovek ima sposobnost da misli, rezonuje, i govori, kao i moć da razume istine; ali još ne i da ih voli, ili da ih tvori iz osjećanja. Jer je sposobost da se vole istine jer su istine, moguća samo kroz influks svetlosti neba preko duhovnig uma; jer se svetlost neba koja se uliva preko duhovnog uma povezuje sa toplinom neba, koja je ljubav, koja se može uporediti sa svetlošću sveta u vreme proleća; dok je svetlost neba, koja dopire preko pukotina u Prirodno, svetlost odvojena od topline neba, koja je ljubav, a koja se može uporediti sa svetlošću sveta u vreme zime.

Iz ovoga se može videti da je čovek, kod kojega je otvoren duhovni um, kao vrt i kao raj; i da je čovek kod kojega duhovni um nije otvoren, kao pustinja, i kao zemlja pokrivena snegom; jer um čini čoveka, jer se čovekov um sastoji od razuma i volje; stoga je isto da li kažete um ili čovek, ili da li kažete duhovni ili prirodni um, ili kažete duhovni i prorodni čovek. Prirodni um, ili prirodni čovek, u pogledu njegovih istina i obmana, označen je ostrvima u Riječi; u pogledu istina, kod onih kod kojih je duhovni um otvoren, a u pogledu obmana, kod onih kod kojih je duhovni um zatvoren.

2 Da je ovo označeno ostrvima, vidi se iz sledećih odlomaka u Reči. Kod Jezekilja:

Neće li se zadrmati ostrva od praska padanja tvojega; kad zajauču ranjenici, kad pokolj bude u tebi? Svi će knezovi morski sići s prijestola svojih i skinuti sa sebe plaštove i svući sa sebe vezene haljine, i obući se u strah; sva će se uzdrhtati ostrva kad padneš, i smešće se ostrva po moru od propasti tvoje (XVI, 15,16,18; XXVII, 35).

U ova dva poglavlja govori se o Tiru kojim se označava crkva u pogledu poznavanja istine i dobra, a čime se, u apstraktnom, označavaju poznavanja dobra i istine. Inteligencija i mudrost ljudi crkve, i poznavanja istine i dobra iz Reči, to je ono o čemu se prvo govori, a posle o opustošenoj crkvi u odnosu na ove stvari. Opustošena crkva u pogledu ovih poznavanja dobra i istine koja su nestala, opisuje

426

se onim što je rekao prorok u ovm stihovima; pustošenje poznavanja istine i dobra sa, kad ranjenci zajauču, kad pokolj bude u tebi, jer se ranjenicima označava nestajanje istine i dobra. Da se tada poremete poznavanja koja čovek ima od detinjstva, i sve doslovne istine kojima ih je potvrđivao, pa kada se pomere sa svojih mesta, i povuku, označava se sa, ostrva će uzdrhtati, i svi će knezovi morski sići s prijestola svojih; kao i sa, Uzdrhtaće ostrva kad padneš, i smešće se ostrva po moru od propasti tvoje; ostrva označavaju ovakva poznavanja i doslovne istine kakva su u prirodnom čoveku;

Knezovi morski označavaju primarne stvari u tome; more označava prirodnog čoveka i sve stvari u njemu uopšte. Da će se sva dobra od istine prirodnoga čoveka, zbog poznavanja istine koja je bila opustošena, promeniti u pogledu svog stanja, označeno je sa, Svi stanovnici ostrva čudiće se nad tobom, i knezovi njihovi drhtaće od straha, s licima u mukama. Stanovnici ostrva označavaju dobra od istine prirodnog čoveka; jer se sa, stanovati, u Reči, označava živeti, a stanovnicima, dobra života; carevima se označavaju sve istine od dobra; licima se označavaju unutrašnje stvari i osećanja; čuditi se, uplašiti se, i zbuniti se, ozančavaju biti sasvim promenjeni u pogledu stanja. Iz ovoga se vidi šta je obuhvaćeno unutrašnjim smislom, naime, da će sva poznavanja istine i dobra, i doslovne istine-znanja koja je čovek naučio od detinjsva iz Reči, i od učitelja, promeniti svoja mesta i svoje stanje u prirodnom čoveku, i da se ne vidi kad obmane uđu.

Kod Isaije:

3 Tako će car Asirski odvesti u ropstvo Egipćane, i Etiopljane u sužanjstvo; i prepašće se i posramiti se od Etiopske, njihove uzdanice, i od Egipta, slave svoje. I reći će stanovnici ostrva ovoga u taj dan, gle, to je uzdanica naša, kojoj pritjecasmo za pomoć da se sačuvamo od cara Asirskog; kako ćemo se izbaviti? (XX, 4-6).

Iz ovih reči niko ne može da opazi bilo šta o crkvi, nego samo nešto zatamnjeno istorijsko, događaj o kome se ne zna, da će car Asirski odvesti Egipat i Etiopiju u sužanjstvo, i da će stanovnici nekog ostrva biti žalosni u srcu zbog toga; dok u stvari, ovde kao i na drugim mestima, ovo se odnosi na crkvu, a što se zna po tome što car Asirski označava Racionalno izokrenuto, a otuda umovanje od lažnih doslovnih znanja koja pogoduju prirodnim ljubavima, radi kojih se čovek žalosti, jer su te ljubavi kroz to izokrenute. Sa, car će Asirski odvesti u ropstvo Egipat i Etiopiju, označava da će izokrenuto Racionalno prisvajati kao svoja doslovna

427

znanja prirodnog čoveka, i da će ih potvrđivati time, ali isto tako i njihova uživanja, koja se oslanjaju na takva doslovna znanja. Car Asirski označava izopačeno Racionalno; odvesti u sužanjstvo mnoštvo, označava primenjivati ih i potvrđivati ih. Egipat označava doslovne istine prirodnog čoveka, a Etiopija označava uživanje koje ovo potvrđuje. Da se dobra od istine prirodnog čoveka žaloste zbog ovoga, ili da prirodni čovek , u kome su dobra od istine, žali, označeno je svim onim što sledi, naime, Posramiće se i prepasti se od Etiopske, uzdanice svoje, i od Egipta, slave svoje; i stanovnici ostrva reći će u taj dan, potvrđuje seonim što sledi, naime, stanovnik ostrva označava dobro od istine prirodnog čoveka , ili prirodnog čoveka u kojemu je dobro od istine; stanovnik označava dobro, a ostrvo istinu, oba u prirodnom čoveku (kao gore). Da postoji takav smisao u ovim rečima, teško je poverovati, ali je to istina.

Kod istoga:

4 Ovi će podignuti glas svoj i pjevaće, radi veličanstva Jehove podvikivaće od mora. Zato slavite Jehovu u ognju ,na ostrvima morskim ime Jehova, Boga Izrailjeva (XXIV, 14,15),

U ovome se pogavlju govori o pustošenju crkve, a u ovim stihovima o podizanju jedne nove crkve među Neznabošcima; radost ovih opisuje se sa, Podignuće glas svoj i pjevaće radi veličanstva Jehove podvikivaće od mora, ili od zapada. Jer morem se, kada se njime označava zapad, označava Prirodno. Razlog je to što su oni koji nastanjuju zapadnu stranu u duhovnom svetu, u prirodnom dobru; a pošto su Neznabošci, od kojih se stvarala crkva, bili u prirodnom dobru, stoga je rečeno, slavite Jehovu u ognju , što je ime Boga Izrailjevog na ostrvima morskim. Ovime se označava da treba da bogoštuju Gospoda od dobara i istine prirodnog čoveka, jer se izrazom urim označava oganj, ili ognjište, čime se označava dobro ljubavi prirodnog čoveka. Ostrva morska označavaju poznavanja istine i dobra, koja su istine pirodnog čoveka; a slaviti označava bogoštovati i diviti se. Jehovom i Bogom Izrailjevim označava se Gospod, koji se naziva Jehovom kada se govori o dobru, a Bogom Izrailjevim kada se govori o istini; stoga se kaže, slavite Jehovu u ognju , to jest, od dobra, i ime Boga Izrailjevog na ostrvima morskim, to jest, od istina. Odakle se isto tako vidi da se ostrvima morskim označavaju istine prirodnog čoveka.

Kod istoga:

5 Neće mu dosaditi, niti će se umoriti, dokle ne postavi sud na zemlju, i ostrva će čekati zakon njegov. Pjevajte Jehovi pjesmu novu, hvalu njegovu od kraja

428

zemlje, vi koji plovite po moru i po svemu što je u njemu, ostrva i koji živite na njma. Pustinja i gradovi njezini, sela gdje stanuje Kedar, neka podignu glas, neka pjevaju koji žive po stijenama, neka klikuju sa vrh gora . Neka daju slavu Jehovi, i hvalu njegovu neka javljaju po ostrvima (XLII, 4,10-12).

I ovde se govori o novoj crkvi koju On treba da podigne, a ostrvima se označavaju oni koji su u istinama od prirodnog čoveka pa stoga, koji su još udaljeni od istinskog bogoštovanja; otuda se sa, dok ne postavi sud na zemlju, i dok ostrva sačekaju zakon njegov, označava , dok ne da inteligenciju onima koji pripadaju crkvi, i poznavanja istine onima koji su udaljeni od crkve. Postaviti sud označava dati inteligenciju; čekati na zakon, označava dati poznavanja istine, jer zemlja označava one koji pripadaju crkvi, a u apstraktnom , crkvu samu u pogledu inteligencije od duhovnih istina; a ostrva, one koji su udaljeni od crkve, a u apstraktnom, crkvu u pogledu poznavanja istine i dobra, ili crkvu u pogledu poznavanja istine i dobra, ili crkvu u pogledu istina prirodnog čoveka koje korespondiraju duhovnim istinama. Sa, Pjevajte Jehovi pjesmu novu, hvalu njegovu do kraja zemlje, vi koji plovite po moru i po svemu što je u njemu, označava se bogoštovanje Gospoda od onih koji su udaljeni od crkve, a u apstraktnom smislu, bogoštovanje prirodnog čoveka od istina i dobara. Pevati pesmu, i slaviti, označava bogoštovanje radosnog uma; kraj zemlje označava one koji su u poslednjim stvarima crkve, a u apstraktnom smislu, poslednje stvari toga. More i sve što je u njemu, označava prirodnog čoveka i stvari u njemu. Ostrvima i koji žive na njima, označavaju se istine i dobra prirodnog čoveka; ostrva njegove istine, a koji žive na njima, dobra njegova, kao što je gore rečeno. Šta je označeno sa, Neka pustinja i gradovi njeni podignu glas svoj, i sela gdje živi Kedar: neka oni koji žive na stijenama pjevaju, neka klikuju sa vrh gora, vidi gore (br.405), gde su objašnjeni. Sa, Neka daju slavu Jehovi, i hvalu njegovu neka javljaju po ostrvima, označava se bogoštovanje od unutrašnjih i spoljašnjih stvari, gde dati hvalu označava bogoštovanje od unutrašnjih stvari, a javljati hvalu označava istine prirodnog čoveka, od kojega dolazi bogoštovanje.

Kod istoga:

6 Poslušaj me, narode moj, i čuj me, rode moj; jer će zakon od mene izaći i sud svoj postaviću da bude vidjelo narodima. Blizu je pravda moja, izaći će spasenje moje, i mišice će moje suditi narodima; mene će ostrva čekati i u moju će se mišicu uzdati (LI, 4,5).

429

Ovo se kaže o Gospodu; Poslušaj me, narode moj, i čuj me, rode moj (nacijo moja), označavaju se oni u crkvi koji su u istinama i dobrima. Kaže se, poslušaj i čuj (u množini), jer se misli na sve. Jer će zakon od mene izići, i sud ću svoj postaviti da bude vidjelo narodu, označava da su od Njega Božansko dobro i Božanka istina, otkuda je i prosvetljenje; zakon označava Božansko dobro, a sud Božansku istinu Reči. Jer videlo narodima označava prosvetljnje. Blizu je pravda moja, i izići će spasenje moje, označava, kada se spasavaju oni koji su u dobru ljubavi, i u istinama iz toga. Pravda se e odnosi na spasenje onih koji su u dobru na dan suda, a spasenje se odnosi na one koji su u istinama . Moja će mišica suditi narodima, označava sud nad onima koji pripadaju crkvi a koji su u obmanama. Jer se ovde izraz narod koristi u obrnutom smislu. Mene će ostrva čekati i u moju će se mišicu uzdati, označava prilaženje crkvi onih koji su udaljeni od istina crkve, a koji se pouzdaju u Gospoda; ostrva označavaju one koji su udaljeni od istina crkve, jer su u prirodnloj svetlosti, a ne u duhovnoj svetlosti iz Reči; pouzdati se u Njegovu mišicu, označava poverenje u Gospoda koji ima svu moć; mišica, kada se govori o Gospodu, označava svemoć.

Kod istoga:

7 Poslušaje me ,ostrva, i pazite, narode daljni! (XLIX, 1).

Ostrva označavaju one koji su u istinama, narod daljni one koji su u dobrima a u apsraktnom smislu, istine i dobra u prirodnom čoveku. Daljni se kaže za dobra u prirodnom čoveku, dok se blizu kaže za dobra duhovnog čoveka. Narod ovde označava dobra, jer se u izvornom jeziku nazivaju i označavaju drugim izrazom od izraza narod, kojim se označavaju istine; jer su ovim izrazom oni nazivali nacije, kojima su označena dobra, što se vidi iz istoga izraza u Postanju (XXV, 26).

Kod Jeremije:

8 Čujte Riječ Jehovinu, vi nacije, i javljajte po ostvima dalekim (XXXI, 10).

Nacije označavaju one koji su u dobrima, a u apstraktnom, dobra; a ostrva označavaju one koji su u istinama, a u apstraktnom, istine u prirodnom čoveku. Daleki, označava udaljeno od istina crkve, koje su duhovne (da daljni označava ovo, može se videti, br. 8918); ali ove reči, u čisto duhovnom smislu, označavaju da će unutrašnji čovek učiti spoljašnjeg, ili duhovni čovek prirodnog, istinama Reči, jer to je ono što je označeno nacijama po ostrvima dalekim; ali ovaj čisti smisao, koji anđeli imaju, čovek jedva da nazire, jer on teško može da misli odvojeno od osoba i mesta; zato što se misao prirodnh ljudi, i prirodna misao u

430

ovome, vezuje za mesta i osobe, pa je stoga više konačna nego što je duhovna. I to je razlog što mnoge stvari koje u objašnjene, jedva da se mogu obuhvatiti idejama misli kod onih koji okreću svoj pogled ka značenju ovih izraza.

Kod Davida:

9 Carevi Tarsiski i ostrvljani donijeće dare, carevi Arapski i Sapski daće danak (Psalam LXXII, 10).

Ove se reči odnose na Gospoda, a donositi dare i davati danak označava bogoštovanje. A carevima Tarsiskim i ostrvima označavaju se unutrašnje i spoljašnje istine prirodnog čoveka; carevma Tarsiskim, unutrašnje istine, a ostrvima, njihove spoljašnje istine.

Pod istinama prirodnog čoveka misli se na poznavanja dobara. Da su ova poznavanja označena Ševom i Sebom, može se videti, br. 1171,3240; i da se prethodna označavaju Tarsisom, videće se upravo niže; a pošto se misli na ova, misli se i na one ljude koji su u poznavanjima istine idobra.

Kod Isaije:

10 Ko su ono što lete kao oblaci i kao golubovi na prozore svoje? Ostrva će me čekati i prve lađe Tarsiske, da dovedu sinove tvoje iz daleka (LX, 8,9).

Ovo se kaže od Gospodu; a time se označava da će oni koji su u prostoj istini i dobru, a koji opažaju istine Reči na prirodan način, to jest, u skladu sa smislom slova, Njega primiti i priznati. Ostrva označavaju one koji opažaju Reč na prirodan način, to jest, u skladu sa smislom slova; a prve lađe Tarsiske označavaju prirodnog čovjeka u pogledu poznavanja dobra, jer je bilo zlata i srebra u Tarsisu, a lađe su to donosile otuda (1. o Carevima X, 22), i to u početku zlato, čime je bilo označeno dobro; a pošto su istine od dobra, stoga se kaže, da dovedu sinove tvoje iz daleka. Pošto se ostrvima i lađama Tarsiskim označavaju poznavanja istine i dobra koja pripadaju prirodnom čoveku, stoga se kaže, Ko su ono što lete kao oblaci i kao golubovi na prozore svoje, gde prozori označavaju istine smisla slova Reči; golubovi, dobra u njemu; a prozori, istine od dobra u svetlosti. (Da lađe označavaju poznavanja istine i dobra iz Reči, može se videti, br. 1977,6385; da prozori označavaju istine u svetlosti, a otuda i intelektualni deo uma, br. 655,658,3391).

Kod istoga:

431

11 Ridajte, lađe Tarsiske, jer je raskopan, da nema kuće niti ko dolazi; iz zemlje Cetimske on će im svakako doći. Umukoše koji žive na ostrvu, koje trgovci Tarsiski puniše. Stidi se, i Sidone, jer govori more: ne mučim se rađanjem, ne rađam, ne odgajam momaka, ne podižem djevojaka. Kao što se ožalostiše kad čuše za Egipat, tako će se ožalostiti kad čuju za Tir. Idite u Tarsis , ridajte ostrvljani (XXIII, 1,2,4-6). Ovako se opisuje pustošenje istine; jer se lađama Tarsiskim označavaju poznavanja istine. Da više nema dobra jer nema istine, označeno je sa, Ridajte, lađe Tarsiske, jer je raskopan Tir, da nema kuće niti ko ulazi u njih. Da tada ulaze obmane sve dok sasvim ne nestane dobara od istine i istina od dobra u prirodnom čoveku, označeno je sa, iz zemlje Cetimske on će im svakako doći. Ostrvljani umukoše, trgovci Sidonski, koji su prelazili more, koji su te punili. Zemlja Cetimska označava obmane; ostrvljani označavaju dobra od istine u priodnom čoveku, kao što je objašnjeno gore; trgovac Sidonski označava poznavanja iz Riječi; koji prelazi more, označava ,koja su u prirodnom čoveku; koji te je donio, naime, lađe Tarsiske, označava, koji su te obogatili njima. Pustošenje istine i dobra u prirodnom čoveku dalje se opisuje sa, Stidi se, Sidone: jer govori morska sila: ne mučim se porođajem, ne rađam, ne odgajam momaka, ne podižem djevojaka. Sidonom, kao i Tirom, označavaju se poznavanja istine i dobra u crkvi. Morem se i morskm silom označava ceo prirodni čovek; a sa, ne mučim se porađanjem, niti rađam, da nema ništa od crkve što se začinje ili rađa; momcima se označavaju osećanja istine, a devojkama osećanja dobra. Da se ovo dogodilo zbog toga što su poznavanja iz Reči i potvrđene doslovne istine primenjene na obmane i zla, što je označeno sa, Kao što se ožalostiše kad čuše za Egipat, tako će se ožalostiti kada čuju za Tir. Egipat označava doslovne istine (znanja), Tir, poznavanja iz Reči; ovde ona koja su opustošena od obmana i zala koja su primenjivali; pa pošto se tuži zbog toga, ko će opet biti obuzet bolom. Da će svo dobro nestati u prirodnom čoveku, i sva istina u njemu, označeno je sa, Idite u Tarsis, ridajte ostrvljani! Tarsis označava unutrašnja dobra i istine u prirodnom čoveku; ostrvljani označavaju spoljašnja dobra i istine u njemu, isto kao i gore; ridati označava tugu zbog pustošenja.

Kod Jeremije:

12 I uzeh čašu iz ruke Jehovine, i napojih sve te nacije, ka kojima me posla Jehova, i sve careve Tirske i sve careve Sidonske i careve na ostrvima preko mora (XXV-17-22).

Ovde se nabrajaju mnoge nacije koje se ne navode; svima njima označavaju se dobra i istine crkve uopšte i posebno, koje su opustošene. A carevima Tirskim i Sidonskim označavaju se poznavanja istine i dobra iz Reči, u prirodnom čoveku; jer

432

su sva poznavanja istine i dobra, onolika kolika su doista poznavanja, u prirodnom čoveku. Takve postaju istine i dobra kada je život s njima u skladu, jer se primaju u duhovnog čoveka kroz život. Carevima s ostrva preko mora, označavaju se poznavanja istine u poslednjim stvarima prirodnog čoveka, što se naziva Prirodno Čulnim, jer kroz ovo postoji prelaz u unutrašnje stvari prirodnog čoveka, gde more označava prirodnog čoveka uopšte (kao što se može videti gore, br. 27,342). Pustošenje ovih stvari označeno je čašom Jehovinom iz koje je dao nacijama da piju.

Kod istoga:

13 Jer dolazi dan da se istrijebe svi Filisteji i da se zatre Tir i Sidon i ostatak ostrva Kaftora (XLVII, 4).

Filistejima se označavaju oni koji su u veri samoj, i vera odvojena od ljubavi prema bližnjem, pa se i oni nazivaju neobrezanima, čime se označava da nemaju ljubavi prema bližnjem (vidi br. 2049,3412,8093,8313.

Oduzeti od Tira i Sidona svakog pomoćnika koji ostane, označava da nema više poznavanja istine i dobra; pomoćnik označava da se više ne slažu; isto je označeno i ostatkom ostrva Kaftora.

Kod istoga:

14 Prođite ostrva Citimska i vidite, i pošaljite i Arabiju (Kedar), i razgledajte dobro, i vidite da li je tako što, je li koja nacija promijenila bogove svoje (II, 10,12).

Da treba da prođu i pošalju u ostrva Citimska i u Arabiju, ne znači da će tamo nekoga poslati, nego da će živeti prirodno u istinama i dobrima u skladu sa svojom religijom. Ostrva Citimska označavaju gde su oni koji žive prirodno u istinama, a Arabija gde su oni koji žive prirodno u dobrima, naime, u skladu sa svojom religijom. Citimljani i Arabija označavaju takve osobe i takve stvari; jer svi oni koji nemaju Reči, ili neko otkrovenje iz neba, žive u skladu sa svojom religijom, ti žive prirodno; jer živeti duhovno, to je živeti samo u skladu s istnama i dobrima iz Reči, i iz otkrovenja iz neba.

Kod Sofonije:

15 Strašan će im biti Jehova, jer će istrijebiti sve bogove zemaljske, i njemu će se klanjati svaki iz svojega mjesta, sva ostrva narodna. I vi, Etiopljani, bićete pobijeni mačem mojim (II, 11,12).

433

Ovim se rečima označava u unutrašnjem smislu, da će sve obmane od zla biti raspršene, i da će istine i dobra biti dati onima koji su u obmanama, ali ne u obmanama od zla. Bogovima nacija, koje će Jehova istrebiti, oznčavaju se obmane od zla; bogovima, obmane; a nacijama, zla; a istrebiti označava uklanjanje zala od obmana. Ostrvima nacija i Etiopljanima, označavaju se oni koji su doista u obmanama, ali ne u obmanama od zla, i apstraktno, obmane, ali ne obmane od zla. A pošto su obmane ne od zla u prirodnom čoveku, stoga se ostrvima nacija označava prirodni čovek u pogledu ovih, ili u pogledu onih obmana u prirodnom čoveku; ove su obmane označene sa, pasti od mača (O obmanama od zla, i obmanama, ne od zla, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 21).

Kod Davida:

16 On će vladati od mora do mora, i od rijeke do krajeva zemaljskih. Ostrva će se klanjati njemu (Pred njim će popadati divljaci), i neprijatelji njegovi prah će lizati (LXXII, 8,9).

Ove se stvari kažu o Gospodu; vladati od mora do mora, i od reke do krajeva zemaljskih, označava da je Njegova vladavina nad svim stvarima neba i crkve; jer su u duhovnom svetu mora granice, a između njih su zemlje, gde obitavaju anđeli i duhovi. Otuda se sa, od mora do mora, označavaju sve stvari neba i sve stvari crkve; jer dobra ljubavi i i njihove istine, sačinjavaju nebo, a isto tako i crkvu, stoga se sa, od mora do mora, označavaju i sve stvari crkve. Sve stvari neba i crkve označavaju se sa,od rijeke do krajeva zemaljskih; ali ovim s rečima označavaju sve stvari neba i crkve u pogledu istina, a sa, od mora do mora, sve stvari neba i crkve u pogledu dobara. Jer su mora u nebu granice zemlje na istoku i zapadu; a na zemljama od istoka prema zapadu obitavaju oni koji su u dobru ljubavi; zemlja označava poslednju granicu od juga ka severu, gde su reke Jordan i Eufrat granice koje predstavljaju zemlju Hanansku. Mesta koja su blizu poslednjih granica, označavaju se ostrvima kojima se označavaju istine u poslednjim stvarima; ove, iako nisu istine, ipak se prihavataju kao istine. Jer se prave istine umanjuju od središta prema granicama, jer su oni koji su blizu granica, u prirodnoj svetlosti, to jest, nisu u duhovnoj svetlosti. Neprijateljma se označavaju zla, o kojima se kaže da će lizati prah, to jest, da su prokleti.

17 Kod istoga:

Jehova caruje; nek se raduje zemlja, nek se vesele ostrva mnoga (Psalam XCVII, 1).

434

Ovim se rečima označava da će se radovati Gospodovom carstvu, kako crkva gde je Reč, tako i crkva gde nije Reč, to jest, kako oni koji su u duhovnim istinama tako i oni koji nisu u duhovnim istinama. Zemljom se označava crkva gde je Reč, a ostrvima crkva gde ne Reč, stoga, oni koji su udaljeni od duhovnih istina; jer samo su istine Reči duhovne, dok su kod onih koji su izvan crkve, jer nemaju istine iz Reči, samo prirodne; to je razlog da se nazivaju ostrvima.

18 Ostrvima se u Reči ne označavaju neka ostrva u moru, nego mesta u duhovnom svetu nastanjena onima koji su u prirodnom znanju poznavanja , koja se u nekom stepenu slažu s poznavanjem istine i dobra u Reči; ova se mesta ponekad pokazuju kao ostrva u moru; po čemu se, u apstraktnom smislu, ostrvima označavaju istine prirodnog čoveka. Ovako se nazivaju zbog mora, u kome su ostrva, jer more označava opšte stvari istine, ili istine prirodng čoveka uopšte. Ove su stvari označene ostrvima u Postanju:

A sinovi Javanovi: Eliza i Tarsis,Citim i Dodanim. Od njih se razdijeliše ostrva nacija na zemljama svojim; svaka po jeziku svojemu, i po porodicama svojim, u nacijama svojim (X, 4,5).

I kod Isaije:

On će sabrati sve nacije i jezike, i doći će i vidjeće slavu moju. I postaviću znak na njih, i poslaću među njih koji se spasu k nacijama u Tarsis, u Ful i u Lud, koji nateže luk, u Tubal i u Javan i na daljna ostrva, koja ne čuše glasa o meni niti vidješe slave moje, i javiću slavu moju po nacijama (LXVI, 18,1; isto tako XI, 10-12).

19 Pošto većina stvari u Reči imaju i obrnuto značenje, tako i ostrva; u kojem smislu ostrva označavaju obmane suprotstavljene istinama koje su u prirodnom čoveku. U ovome se smislu ostrva pominju u sledećim odlomcima.

Kod Isaije:

Opustiću gore i bregove, svaku travu na njima ću osušiti, i od rijeka ću načiniti ostrva, i jezera ću isušiti (XLII, 15).

Ovo se može videti objašnjeno u prethodnom članku. Kod Jezekilja:

I pustiću oganj na Magoga i na one koji žive bez straha na ostrvima (XXXIX, 6).

Kod Isaije:

435

Opustiću gore i bregove, i svaku travu na njima osušiću, i od rijeka ću načiniti ostrva, i jezera ću isušiti (XLII, 15).

Ovo se može videti objašnjeno u prethodnom članku. Kod Jezekilja:

I pustiću oganj na Magoga i na one koji žive na ostrvima bez straha (XXXIX, 6).

Kod Isaije:

Gnjev protivnicima svojim, platu neprijateljima svojim, ostrvima da plati (LIX, 18).

Kod istoga:

Gle, nacije su kao kap iz vijedra, i kao prašak na mjerilima broje se; gle, premješta ostrva kao prašak (XL, 15).

Nacije ovde označavaju zla, a ostrva obmane. U istom:

Umuknite, ostrva; i narodi neka se potkrepe; neka pristupe, i neka tada kažu: hajdemo da se sudimo. Ostrva videše i uplašiše se; krajevi zemaljski zadrhtaše (XLI, 1,5).

407. Stihovi 15-17. 15. I carevi zemaljski, i boljari, i bogati, i vojvode, i silni, i svaki rob, i svaki slobodnjak, sakriše se po pećinama i po kamenjacima gorskijem. 16. I govoriše gorama i kamenju: padnite na nas, i sakrijete nas od lica onoga što sjedi na prijestolu, i od gnjeva Jagnjetova. 17. Jer dođe veliki dan gnjeva njegova, i ko može ostati?

15. I carevi zemaljski, i boljari, i bogati, i vojvode, i silni, označava sva unutrašnja dobra i istine, i sva spoljašnja dobra i istine, preko kojih se dolazi do mudrosti i inteligencije; i svaki rob, i svaki slobodnjak, označava prirodnog čoveka, i duhovnog čoveka; sakriše se po pećinama i po kamenjarima gorskijem, označava njihovo razaranje od zala života, i njihovih obmana; 16. I govoriše gorama i kamenju: padnite na nas, označava pokrivanje zlima i njihovim obmanama; i sakrijete nas od lica onoga što sjedi na prijestolu, i od gnjeva Jagnjetova, označava, kako ne bi trpili strašne stvari od influksa Božanskog dobra sjedinjenog s

436

Božaskom istinom, koji proizlaze od Gospoda. 17. Jer dođe veliki dan gnjeva njegova, označava Poslednji Sud nad zlima; i ko može ostati, označava ko će živeti i to podneti?

408. (s. 15) I carevi zemaljski i boljari, i bogati, i vojvode, i silni, i svaki rob, i svaki slobodnjak, sakriše se po pećinama i po kamenjarima gorskijem. Da ovo označava sva unutrašnja dobra i istine, i sva spoljašnja dobra i istine, pomoću kojih se postiže mudrost i inteligencija, jasno je iz značenja careva, koji označavaju istine od dobra u njihovoj svoj širini (o čemu vidi gore, br. 31); iz značenja boljara, i bogatih, što označava unutrašnja dobra i istine, o kojima ćemo ubrzo govoriti; iz značenja vojvoda, i silnih ljudi, što označava spoljašnja dobra i istine, gde vojvode označavaju takva dobra, a silni ljudi takve istine, o kojima ćemo ubrzo govoriti. Isto tako, kaže se , preko kojih se postiže mudrost i inteligencija, jer od unutrašnjih dobara i istina, koji su duhovna dobra i istine, postiže se mudrost, a od spoljašnjih dobara i istina, koji su prirodna dobra i istine od duhovnih, postiže se inteligencija. Mudrost se razlikuje od inteligencije u tome, što je mudrost iz svetlosti neba, a inteligencija je iz svetlosti sveta prosveljena svetlošću neba. Otuda se mudrost kaže o duhovnim dobrima i istinama, a inteligencija o prirodnim dobrima i istinama; jer su duhovna dobra i istine od svetlosti neba, jer je duhovni um, ili unutrašnji um, u svetlosti neba; a prirodna dobra i istine su od svetlosti sveta; ali koliko ovaj um prima svetlost neba preko duhovnoga uma, toliko je u inteligenciji. Onaj koji misli da je inteligencija samo od svetlosti sveta, koja se naziva prirodnom svetlošću, vrlo se vara. Videti dobra i istne od sebe , bilo da su građanske, moralne, ili duhovne, to je razumeti kroz inteligenciju; ali videti ih iz druge, nije inteligencija nego znanje. Ali da bi se videlo kako treba razumeti ove stvari, vidi šta je rečeno u prethodnom članku (br. 40), naime, da čovek ima dva uma, jedan duhovni ili uutrašnji koji je otvoren kod onih koji primenjuju dobra i istine Reči u život, ali da nije otvoren kod onih koji ne primenjuju dobra i istine Reči u život, nego samo da je samo otvoren prirodni ili spoljašnji um; otuda se potonji nazivaju prirodnim ljudima, a prethodni duhovnim; čemu se mora dodati, da onoliko koliko je duhovni ili unutrašnji um otvoren, toliko se duhovna svetlost, koja je svetlost neba, uliva preko toga od Gospoda u prirodni ili spoljašnji um, i prosvetljava ga i daje inteligenciju. Dobra i istine koje čine duhvni ili unutrašnji um označavaju se vojvodama, i bogatim ljudima; dobra vojvodama, istine bogatim ljudima, a dobra i istine koje čine prirodni ili spoljašnji um označena su vojvodama i silnima; ovakva dobra vojvodama, a ovakve istine silnima. Otuda je jasno da ove reči, u unutrašjem smislu, uključuju sve stvari kod čoveka; jer se iskorenjivanje svih stvari

437

razmatra u onome što sledi. Sve stvari u čoveku odnose se na dobro i istinu, jer čovek ima svu mudrost i intelgenciju od i u skladu s njima.

2 Otuda onaj koji gleda samo na smisao slova, može da vidi da se tu govori samo o carevima i o vojvodama u njihovom carstvu, i da se pominje tako mnogo njih kako bi se pojačao utisak. Ali nema nijedne reči u Reči Božijoj koja je bez značenja, jer je ona Božanska u svemu što je u njoj; stoga se, njima označavaju Božanske stvari koje pripadaju nebu i crkvi, koje se u opštem govoru nazivaju nebeskim i duhovnim, zbog kojih je Reč Božanska, nebeska, i duhovna. Isto tako, Reč je data da bi preko nje postojala povezansot neba sa crkvom, ili anđela neba s ljudima crkve, kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 303-310); a ovakva povezanost ne može da postoji ako se ništa drugo ne označava ovim rečima osim onoga što se pokazuje u smislu slova, naime, da su se carevi zemaljski, vojvode, bogati, i silni ljudi, kao i svaki rob i slobodnjak, posakrivali po pećinama i po stenama na gorama, jer su i sve ove stvari prirodne; ali kad se u isto vreme označavaju duhovne stvari, tada postoji povezanst. Inače se anđeli ne bi mogli povezati s ljudima, jer su anđeli duhovni, jer su u duhovnom svetu, pa stoga misle duhovno, a isto tako i govore duhovno; dok su ljudi prirodni, jer su u prirodnom svetu, pa zbog toga misle prirodno i govore prirodno. Ova su opažanja navedena, kako bi se znalo da se carevima zemaljskim, vojvodama, bogatima, i silnima, označavaju duhovne stvari. Da se označavaju duhovne stvari, naime, vojvodama i bogatima, unutrašnja dobra i istine, a bogatima i silnima, spoljašnja dobra i istine, što se vidi iz njihovog značenja tamo gde se pominju u Reči.

3 Silni u Reči označavaju unutrašnja dobra, naime, s ovih četvero, vojvodama, bogatima, vođama i silnma, označavaju se sva dobra i istine u čoveku, kako dobra i istine u unutrašnjem ili duhovnom čoveku, tako i u spoljašnjem ili prirodnom čoveku. Silnim i bogatim ljudima označavaju se dobra i istine unutrašnjeg ili duhovnog čovjeka; a vojvodama i silnima, dobra i istine spoljašnjeg ili prirodnog čoveka; stoga se dodaje, svaki rob i slobodnjak, gde rob označava spoljašnje čovekovo, koje se naziva prirodnim čovekom, dok slobodnjak, unutrašnje čovekovo, koje se naziva duhovnim čovekom. Slične se stvari nazivaju silnima i na drugim mestima u Reči (naime, kod Jer. V, 5; kod Nauma III, 9; kod Jone III, 7). Da bogati označavaju unutrašnje istine, jasno je iz onoga što je gore rečeno (br. 118,236). Da vojvode označavaju spoljašnja dobra, a to su dobra prirodnog čoveka, i to je pokazano gore (br. 336); stoga je nepotrebno više navoditi. Ali da silni (vlastela) i moćni označavaju spoljašnje istine, ili istine prirodnog čoveka, jasno je iz mnogih odlomaka u Reči, gde se pominju silni i moćni ljudi, kao i moć i

438

sila; razlog je , što sva moć pripada istinama od dobra, a to znači istinama koje su u prirodnom čoveku. Da sva moć pripada istinama od dobra je to, što dobro ne deluje samo od sebe, nego pomoću istina, jer dobro se oblikuje u istine, i u njih se oblači, kao duša u telo, i tako deluje; razlog da deluje pomoću istina u prirodnom čoveku je to, što su sve unutrašnje stvari u njemu zajedno, i u svojoj punini. Da sva moć pripada istinama od dobra, ili dobru kroz istine, može se videti gore (br. 209,333); i u delu Nebo i Pakao, br. 231,232,539); a da je sva moć u poslednjim stvarima, jer je ona tu u svojoj punini, gore (br.346; i u Tajnama Nebeskim, br. 9836,10044). Iz ovih je stvari očito da se silnim ljudima označavaju spoljašnje istine, ili istine prirodnog čoveka.

409. I svaki rob, i svaki slobodnjak. Da ovo označava prirodnog čoveka i duhovnog čoveka, jasno je iz značenja roba, što označava prirodnog čoveka, o čemu ćemo govoriti ubrzo; i iz značenja slobodnjaka, što označava duhovnog čoveka. Razlog što je duhovni čovek nazvan slobodnjakom, a prirodni čovek robom je to, što duhovnog čoveka vodi Gospod iz neba, a biti vođen od Gospoda je sloboda, dok prirodni čovek sluša i služi ovoga, jer izvršava ono što duhovni čovek hoće i misli. Rob se pominje u mnogim odlomcima Reči, pa onaj koji ne zna da se robom označava ono što poslužuje nečemu, i što izvršava one stvari koje duhovni čovek hoće i misli, da se ovde robom označava onaj koji je sluga, prema uobičajenom značenju roba; ali da se označava da on izvršava i ispunjava ono što duhovni hoće, videće se ubrzo iz odlomaka koji će se navesti. Kada se u Reči pomene sluga, to nije više sluga, nego je to kao što je telo sluga svojoj duši. I pošto se slugom označava služenje i izvršavanje, stoga se sluga kaže ne samo za prirodnog čoveka u odnosu na duhovnog, nego i za ljude koji vrše službu za druge, i o anđelima koji izvršavaju Božija naređenja, pa i za Gospoda Samog, u pogledu Njegovog Božanskog Ljudskog kad je bio u svetu; isto tako, koristi se kad se govori o istinama od dobra, jer dobro deluje i izvršava svoju volju preko istina, jer istine vrše službu dobru, koje dobro hoće, kada to voli, i tako dalje. Pored toga, sluga se kaže za prirodnog čoveka zbog poslušnosti i izvršavanja, iako je kod preporođenog prirodni čovek podjednako slobodan i duhovan, jer oni deluju kao jedno, kao početno i posredno; pa ipak, prirodni se čovek, u odnosu na duhovnog, naziva slugom, jer, kao što je rečeno, duhovnom je čovjeku potreban prirodni čovek da bi duhovni nešto izvršio. Ali kod onih kod kojih je duhovni čovek zatvoren a otvoren samo prirodni, ceo čovek je sluga u nekom opštem smislu, iako je, po svemu izgledu, slobodan. Jer je spoljašnji prirodni čovek sluga zlima i obmanama koje unutrašnji hoće i misli, jer ga pakao tako vodi, a kada ga pakao vodi,on je potpuno

439

sluga; i takav čovek postaje sasvim sluga i najgori rob u paklu posle smrti, jer posle smrti, svačija se uživanja njegovog života mijenjaju u korespondirajuće stvari, a uživanja zla u ropstvo i odvratne stvari (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 485-490). U ovome se smislu sluga pominje u Reči; ali ovde će u uglavnom biti pokazano, da sluga označava ono što poslužuje i izvršava, i to u svakom pogledu. (p.p. U latinskom jeziku se vidi ta razlika : serva se kaže za slugu koji služi ponekad protivno svojoj volji, dok se izraz ancilla (sluškinja) koristi za slugu koji prihavata Višu volju, kao kod Luke pgl. I, stihovi 46 do 55. gde Marija sebe naziva ancillom a ne servom, u latinskom prevodu).

Da se slugom označava ono što poslužuje i izvršava, vrlo je jasno po ovom, što se Gospod kao Njegovo Božansko Ljudsko naziva slugom i poslanikom u sledećim odlomcima. Kod Isaije:

2 Evo sluge Mojega, kojega podupirem; izbranika mojega, koji je mio duši mojoj; metnuću duh svoj na Njega, sud narodima javljaće. Ko je slijep osim sluge mojega, ili gluh kao poslanik (anđeo) moj kojega šaljem, ko je slijep kao sluga Jehovin? (XLII, 1,19).

Ove se reči kažu za Gospoda, o kome se govori u celom ovom poglavlju, i Gospod se tu naziva Slugom u pogledu Njegovog Božanskog Ljudskog, jer je služio Svom Ocu čineći Njegovu volju, kao što sam

esto kaže, čime se označava da je sve stvari doveo u red u duhovnom svetu, a u isto vreme učio ljude putu u nebo. Stoga se označava Božansko Ljudsko sa, Evo sluge mojega, kojega podupirem, i izabranika mojega koji je mio duši mojoj. Naziva se slugom zbog Božanske istine, pomoću koje je izvršio one stvari, a Izbranikom, zbog Božanskog dobra. Da je imao Božansku istinu pomoću koje je izvršavao sve stvari, označeno je sa, Metnuću duh svoj na njega, sud narodima javljaće. Duh Jehovin je Božanska istina, a javljati svim narodima, označava poučavati. Razlog da se naziva slepim i gluvim je to, što Gosopod kao da nije video i opažao grehe ljudi, jer On vodi ljude blago, savijajući ih a ne slamajući ih, to jest, udaljavajući ih od zala, i vodeći ih ka dobru; stoga On ne kažnjava i ne kori, i kao da ne vidi i kao da ne opaža. To je označeno sa, Ko je slep kao sluga moj i gluv kao poslanik moj (kao anđeo moj)? Naziva se slepim a otuda slugom zbog Božanske istine, a gluvim pa otuda poslanikom (anđelom) zbog Božanskog dobra; jer se slepilo odnosi na razumevanje i opažanje; a gluvoća na opažanje i volju; stoga se ovde kaže da Njegova volja nije u skladu s onim što vidi, iako ima Božansku istinu koja čini da

440

razume sve stvari, i kao da neće u skladu s onim što opaža, iako ima Božansko dobro, zbog čega je u stanju da izvrši sve stvari.

Kod istoga:

3 Vidjeće trud duše svoje i nasitiće se; svojim znanjem (pravedni sluga moj) opravdaće mnoge, i sa silnima će dijeliti plijen, i sam će nositi bezakonja njihova (LIII, 11).

I ovo se govori o Gospodu, o kome se jasno govori u celom poglavlju, i to upravo o Njegovom Božanskom Ljudskom. Njegove borbe s paklovima i Njegovo potčinjavanje istih, označeno je trudom Njegove duše i sa, Sam će nositi njihova bezakonja, gde nositi njihova bezakonja ne označava da ih je preneo na Sebe nego da je pripustio k Sebi zla iz pakla, kako bi ih potčinio; to je, dakle, ono što je označeno nošenjem bezakonja. Izbavljenje koje sledi onima koji su u duhvnoj veri, a koja je vera od ljubavi prema bližnjem, označeno je sa, Svojim znanjem (pravedni sluga moj) opravdaće mnoge; znanje označava Božansku istinu, i Božansku mudrost i inteligenciju iz nje ; a mnoge označava, one koji primaju; jer mnogi, u Reči, kaže se za istine, a veliki za dobro, pa otuda mnogi označavaju sve one koji su u istinama od dobra od Gospoda. Kaže se, da ih je ON opravdao, jer opravdati znači spasiti pomoću Božanskog dobra, otkuda se i naziva pravednim; zato što je Gospod izvršio i izveo te stvari od Svog Božanskog Ljudskog, On se naziva Slugom Jehovinim; otuda je jasno da Jehova naziva Svoje Božansko Ljudsko Svojim slugom, jer se potčinjava i izvršava.

Kod istoga:

4 Gle, sluga će moj mudro raditi , podignuće se i uzvisiće se i proslaviće se (LI, 13).

I ovo se kaže za Gospoda, čije se Božansko Ljudsko naziva slugom, iz istoga razloga koji je pomenut upravo gore; slava Njegovog Ljudskog označena je sa, Podignuće se, i uzvisiće se i proslaviće se. Kod istoga:

Vi ste moji svjedoci, i sluga moj kojega izabrah, da biste znali i vjerovali mi (XLIII, 10).

Ovde se slugom označava Gospod kao Njegovo Božansko Ljudsko. Da Gospod Sam naziva Sebe slugom zbog Svog služenja, vidi se kod Jevanđelista:

441

Koji god među vama hoće da bude veći, neka bude sluga vaš; i koji god hoće da bude prvi,neka bude sluga vama, kao što je Sin Čovječiji došao ne da Mu se služi, nego da služi (Mat. XX-25-28; Marko X, 42-44; Luka XXII, 27).

Ovo se može videti objašnjeno u delu Nebo i Pakao, br. 218. I kod Luke:

Blago slugama onim koje gospodar nađe stražeći: zaista vam kažem, opasaće se i posjedati ih za stol, i približiće se da ih služi (XII, 37).

Zato što se Davidom u Reči označava Gospod kao Božanska istina, a Božanska istina služi, stoga se David, gde se god njim označava Gospod, naziva slugom; kao kod Jezekilja:

5 Ja, Jehova, biću njihov Bog, a moj sluga David knez među njima (XXXIV, 24).

Kod istoga:

Ove se stvari govore o Davidu, posle njegovog vremena, koji se nikad nije mogao podići da bude knez njima, ni car nad njima. Kod Isaije:

Braniću taj grad i sačuvaću ga sebe radi i Davida radi sluge svojega (XXXVII, 35).

Kod Davida:

Učinih zavjet s izabranim svojim, zakleh se Davidu, slugi svojemu: Do vijeka ću utvrđivati sjeme tvoje. Nađoh Davida, slugu svojega, svetim uljem svojim pomazah ga (Psalam LXXXIX, 3,4,20).

Celi taj Psalam govori o Gospodu, koji je ovde ozna

en Davidom. Kod istoga:

I izabra Davida slugu svojega, i uze ga od torova ovčijih. I od dojilaca dovede ga da pase narod njegov, Jakova, i našljedstvo njegovo Izrailja; i on će ih pasti čistijem srcem, i voditi ih mudrijem rukama (Psalam LXXVIII, 7072; pored mnogih drugih). Da se Gospod kao Božanska istina označava Davidom u Reči, može se videti gore, br. 205; a tako isto u onim odlomcima. I Gospod se u Reči naziva slugom, gde se naziva Izrailjem, kao kod Isaije:

Ti si sluga moj, o Izrailje, s tobom ću se proslaviti. Malo je da i budeš sluga da se podigne pleme Jakovljevo i da se vrati ostatak Izrailjev, nego te učinih vidjelom Narodima, da budeš moje spasenje do krajeva zemaljskih (XLIX, 3,6).

442

Da je Gospod, u najvišem smislu, označen Izrailjem, može se videti u Tajnama Nebeskim, br. 4826; i da Stena Izrailjeva označava Gospoda kao Božansku istinu, br. 6426, tamo.

6 Zato što se Gospod kao Božanska istina zbog svog služenja, u Reči, nazivana slugom, stoga se nazivaju slugama oni koji su u Božanskoj istini od Gospoda, i koji tako služe druge, kao proroci u ovim odlomcima. Kod Jeremije:

Jehova posla me svim svojim slugama prorocima (XXV, 4).

Kod Amosa:

Otkrio je tajnu svoju slugama svojim prorocima (III , 7).

Kod Danila:

Postavio je zakone svoje pred nas rukom sluga svojih proroka (IX, 10).

Otuda se Mojsije naziva

Slugom Jehovinim (Malahije IV, 4).

A tako isto i Isaija u svome proročanstvu (XX, 3, LII, 13). Pošto se prorocima označava doktrina (nauk) Božanske istine, stoga Božanska istina u pogledu doktrine naziva slugom (vidi br. 2534,7269). Otuda David često sebe naziva slugom Jehovinim kao u sledećim odlomcima:

Naredbama tvojim se tješim. Ne zaboravljam riječi tvojih; Sluga tvoj razmšlja o narodbama tvojim. Učinio si dobro slugi svojemu. Učini slugi svojemu po milosti svojoj. Ja sm sluga tvoj, nauči me naredbama tvojim. Zađoh kao ovca izgubljena; traži slugu svojega. (Psalam CXIX, 16,23,65,124,125,135,176).

Kod istoga:

Čuvaj dušu moju. Ne zaboravljam riječ tvoju. Sluga tvoj razmišlja o naredbama tvojim. Činiš dobro sluzi svojemu, o Jehova, po riječi svojoj. Učini sluzi svojemu po milosti svojoj, i uči me naredbama svojim. Sluga sam tvoj, pouči me, da mogu znati svjedočantva tvoja. Obrati lice svoje k sluzi svojemu, i naučim me naredbama svojim. Zalutao sa kao izgubljena ovca; traži slugu svojega (Psalam CXIX. 16,23,65,124125,135,176).

Kod istoga:

443

Sačuvaj dušu moju, jer sam svet: spasi slugu svojega, jer se u tebe uzdam; obraduj dušu sluge svojega; jer k Tebi, o Gospode, podižem dušu svoju. Ojačaj slugu svojega, i spasi sina sluškinje svoje (Psalam LXXXVI, 2,4,16; pored drugih, kao Ps. XXI, 9; XXXI,1; XXV, 27; CXVI, 16; Luka I, 69).

Zato što se Gospod kao Božanska istina označava Davidom u odlomcima koji su gore navedeni, i zato što se Davidom označava Božanska istina, isto kao i prorocima, stoga se slugom u tim odlomcima označava, u duhovnom smislu, ono što poslužuje. Onaj ko ne zna duhovni smisao Reči, može da pomisli da ne samo David, nego i ostali o kojima se govori u Reči, nazivaju sebe slugama, jer su svi sluge Božije, jer kad se sluge pomenu u Reči, time se misli na ono što služi i što izvršava , u duhovnom smislu. Pošto je tako, to je razlog da se Navukodonosor, car Vavilonski, naziva slugom Jehovinim (Jer. XXV 9; XLIII 10). Ali posebno se slugom i slugama, u Reči, označavaju oni koji primaju Božansku istinu i koji je naučavaju, jer Božanska istina služi, a Božansko dobro izvršava pomoću nje. Otuda to da se sluge i izbranici svuda pominju zajedno; sluge označavaju one koji primaju Božansku istinu i naučavaju je, a izabrani one koji primaju Božansko dobro i vode u njega; kao kod Isaije:

Jer ću izvesti sjeme iz Jakova i iz Jude našljednika gorama svojim, i naslijediće ih izbranici moji, i sluge moje naseliće se ondje (LXV, 9).

Kod istoga:

Ti si, Izrailje, sluga moj, a Jakov je izbranik moj (XLI, 8).

Kod istoga:

Sada čuj Jakove, slugo moj, i Izrailje, kojega izabrah. Ne boj se, slugo moj Jakove, i mili kojega izabrah (XLIV, 1,2).

Oni se nazivaju izbranicima koji su u životu ljubavi prema bližnjem, što se može videti, br. 3755 na kraju, 3900.

7 Pošto se o slugama u Reči govori zbog služenja i izvršavanja, stoga se oni koji služe i izvršavaju, a to je prirodni čovek, nazivaju slugom, jer ovaj služi duhovnim da izvršava što onaj hoće ; a stoga se duhovni čovek naziva slobdnim čovjekom, i gospodarem. Ovo je označeno slugom i gospodarem kod Luke:

444

Nijedan sluga ne može služiti dva gospodara; ili će jednoga mrzeti, a voljeti drugoga; ili će poštovati jednoga a prezirati drugoga. Ne možete služiti Bogu i mamonu (VI, 13).

Ovo ne treba da se shvati kao da se odnosi na sluge u svetu, jer oni mogu da služe dvama gospodarima, a da ne mrze niti preziru ni jednoga od njih; nego o slugama u duhovnom smislu, a to su oni koji žele da vole Gospoda i sebe podjednako, a tako isto nebo i svet na isti način. Oni su kao oni koji gledaju jednim okom na gore, a drugim na dolje, ili jednim okom ka nebu, a drugim ka paklu, i tako vise između oba; a uvek će jednoga više voleti nego drugoga; i kada je takav slučaj, ono čemu se odupire, kada se protivi, to će mrzeti i prezirati; jer ljubav prema sebi i svetu protivi se ljubavi prema Gospodu i ljubavi prema bližnjemu. Otuda to, da oni koji su u nebeskoj ljubavi radije bi umrli, i bili lišeni časti i bogatstva u svetu, nego da se udalje od Gospoda i neba zbog ovih; jer smatraju da je ovo poslednje sve, jer je ono vječno, a prethodno da je relativno ništa, jer se završava sa životom u svetu. Nasuprot, međutim, oni koji vole sebe i svet iznad svega, ne poštuju Gospoda i nebo, nego ih odriču, i kad ih vide kao protivne, mrze ih; ovo se jasno pokazuje da je slučaj u drugom životu. Kod onih koji vole Gospoda i bližnjega iznad svega, unutrašnji ili duhovni čovek je otvoren, a spoljašnji ili prirodni mu služi; ovaj drugi je tada sluga, a prvi je gospodar jer je on taj koji hoće, dok je kod onih koji vole sebe i svet , unutrašnji ili duhovni čovjek zatvoren, a spoljašnji ili prirodni otvoren, a kada je ovaj drugi otvoren, a prvi zatvoren, čovek tada voli jednoga gospodara, to jest, sebe i svet, a mrzi drugoga, naime, Gospoda i nebo. Mogu i sam da to posvedočim iz iskustva; jer svi oni koji žive za sebe i svet, a ne, kao što treba, za Boga i za nebo, u drugom životu, mrze Gospoda i progone one koji su Njegovi, ma koliko da su dobro govorili u svetu, o nebu, kao i o Gospodu, iz čega se vidi kako je nemoguće služiti dva gospodara. Da te reči Gospodove treba razumeti duhovno, jasno je iz samih Gopodovih reči, jer kaže, Ne možete služiti Bogu i mamonu.

Kod Mateja:

8 Nema učenika nad učitelja svojega, ni sluge nad gospodara svojega. Dosta je u

eniku da bude kao učitelj njegov i slugi kao gospodar njegov (X, 24,25).

Ovime se, u sveopštem smislu, označava da čovek ne treba da sebe upoređuje sa Gospodom, i da je dovoljno da sve što ima, da ima od Gospoda, i tada je učenik kao Učitelj, a sluga kao Gospod, jer je Gospod tada u njemu, i čini da ovaj hoće dobro, i da misli istinu; naziva se učnikom zbog dobra, i slugom zbog istine. Isto je i

445

u posebnom smislu, naime, sa svakim čovekom kojega Gospod vodi; spoljašnji ili prirodni čovjek je učitelj i gospodar. Kada spoljašnji ili prirodni čovek služi unutrašnjeg ili duhovnog slušajći ga i delujući, kao što se kaže o početnom i posrednom uzroku, kaže se da deluju kao jedno. Ovaj posebni smisao saglašava se s univerzalnim u tome, što kada duhovni i prirodni čovek deluju kao jedan, tada deluje Sam Gospod, jer duhovni čovek ne čini ništa od sebe samog, nego ono što čini, to čini od Gospoda; jer koliko je duhovni čovek otvoren ( jer on je otvoren prema nebu), toliko čovek ne deluje od sebe nego od Gospoda; ovaj je duhovni čovek u pravom smislu.

Kod Jovana:

9 Poznaćete istinu; i istina će vas osloboditi. Odgovoriše mu Jevreji: Mi smo sjeme Avramovo, i nikad nijesmo robovali: kako ti govoriš da ćemo se osloboditi? Isus im odgovori: zaista, zaista vam kažem da je svaki koji čini grijeh, rob grijehu, a rob ne ostaje u kući zauvijek. Ako vas dakle sin oslobodi , zaista se slobodni (VIII, 32-36).

Ovim se rečima označava, da je biti sloodan, biti vođen od Gospoda, a biti rob je biti vođen paklom. Istina koja oslobađa, to je Božanska istina koja je od Gospoda, jer onaj ko je prima u doktrini i u životu, taj je slobodan, jer postaje duhovan, i vođen je od Gospoda; stoga se kaže, da sin ostaje u kući za uvek; stoga se kaže, ako vas sin oslobodi, bićete doista slobodni. Pod sinom se misli na Gospoda, i na istinu, kao što se može videti gore, br. 63,151,166; a ostati u kući označava ostati u nebu. Da je biti vođen paklom biti robom, uči se ovim rečima, Svaki koji čini grijeh, rob je grijehu. Greh je pakao, jer je iz pakla. Da je primati Božansku istinu od Gospoda u doktrini i u životu biti slobodan, i Gospod uči kod Jovana:

10 Vi ste prijatelji moji ako tvorite što vam ja zapovijedam. Više vas ne nazivam slugama; jer sluga ne zna šta radi gospodar njegov; nego vas nazvah prijateljima; jer vam sve kazah što čuh od Oca svojega: Vi mene ne izabraste, nego ja vas izabrah, i postavih vas da vi idete i rod rodite; i da vaš rod ostane (V, 14-16).

Prijateljima se ovde označavaju oni koji su slobodni, jer su ovde prijatelji suprotstavljeni slugama. Da oni nisu sluge, nego prijagtelji ili slobodnjaci, odnosno oni koji primaju Božasku istinu u doktrini i u životu od Gospoda, uči se ovim rečima, Ako tvorite sve što vam zapovijedim, ne zovem vas više slugama, nego prijateljima, isto tako i ovim riječima, jer sve što čuh od Oca svojega, kazah vama, da bi rodili rod; zapovediti i kazati, odnosi se na doktrinu, a rod roditi se odnosi na

446

život. Da ove stvari dolaze od Gospoda, naučava se sa, Vi mene ne izabraste nego ja vas izabrah i postavih.

Skoro isto bilo je predstavljeno Jevrejskim slugama koji su bivali slobodni sedme godine i godine Jubileja (o kojima se govori u Izlasku XXI, 2,3; Levitskoj XXV, 39-41; Zak. Ponov. XV, 12 i sledeći; Jer. XXIV, 9 i sl; ali o ovima vidi Tajne Nebeske, br. 8973-9005). Iz onoga što je do sada navedeno, vidi se da se oni nazivaju slugama u Reči ako služe i izvršavaju, i da se zbog toga prirodni čovek naziva slugom, jer ovaj služi svog duhovnog čoveka da učini ono što ovaj hoće i smišlja; isto tako, da se oni nazivaju slobodnim, koji postupaju iz ljubavi prema istini i dobru, stoga koji deluju od Gospoda, od kojega potiče ljubav prema istini i dobru. Osim toga, slugama se u Reči isto tako označavaju oni koje vode same sluge i svet, to jest, zla i obmane, a ne vodi ih, u isto vreme i duhovno. Ali o ovim slugama, Gospodovom voljom, biće govora na drugome mestu.

410. Sakriše se po pećinama i po kamenjarima gorskim. Da ovo označava ono što je razoreno zlima života i obmnama i njihovim obmanama, jasno je iz značenja sakrivaše se, što znači da su bili razoreni, naime, unutrašnja i spoljašnja dobra i istine, ili ono što je u prirodnom i duhovnom čoveku, što je označeno carevima zemaljskim, vlastelom, bogatim, vojvodama, junacima, i svakim slugom i slobodnjakom, kao što je pokazano gore. Iz ovoga sledi da se oni sakrivaše označava da su te stvari bile razorene i da su isto tako bile i sakrivene. Iz značenja pećina, koje označavaju zla života, o čemu ćemo govoriti ubrzo; i iz značenja kamenjara gorskih, koji označavaju njihove obmane; jer kamenjari označavaju istine vere, a u obrnutom smislu, obmane vere; ovde obmane ljubavi prema sebi i svetu (kao što je pokazano gore, br. 405); ali će se značenje kamenjara (stena) videti u članku koji sledi neposredno; ovde se , međutim, daje značenje pećina.

2 Gore je rečeno da u duhovnom svetu postoje planine, bregovi, stene, doline, i zemlje, kao u našem svetu, i da ih anđeli nastanjuju; ali u duhovnom svetu imaju svuda drugi izgled; na planinama su oni koji su u najvećoj svetlosti; ispod njih, na istoj planini, obitavaju oni koji su u manjoj svetlosti; a ispod ovih, oni koji su u još manjoj; a u najnižim delovima obitavaju oni koji su u tami i mrklom mraku upoređeno s onima koji su iznad. Neba su, stoga, u najvišim delovima planine, a paklovi u najnižim delovima, pa se tako prostori na planini nižu kao slojevi. Razlog je kako bi se nad nižim vladalo s viših od Gospoda; jer Gospod se uliva neposredno od Sebe u sve stvari duhovnog sveta, a posredno preko najviših neba u niža, a

447

preko ovih u paklove. Razlog za ovakav raspored je to, da svi budu povezani kroz influks; ovakavka koordinirani i subordinirani raspored postoji u celom duhovnom svetu.

U paklove se pod planinama i na stenama ulazi kad se otvaraju ili u najnižim delovma sa strane, ili kroz pećine iz dolina; a ulazi u niže delove sa strane izgledaju kao ulazi u pećine gde su divlje zveri, iako je mrak, koji se otvaraju kad zli duhovi ulaze, a zatvaraju se kada oni uđu. Ovi se ulazi u Re

i nazivaju vratima pakla. Na stenama, međutim, ovi ulazi izgledaju kao rasekline u stenama, a na nekim mestima kao otvori raznih veličina. Mrak kod tih vrata izleda kao mrak dobrim duhovima i anđelima, a kao svetlost zlim duhovima; razlog je to, što tamo nema svetlosti iz neba to je varljiva svetlost, koja je prirodna svetlost bez duhovne. Njihova svetlost, međutim, nije kao svetlost na svetu u podne, nego kao noćna svetlost koja je za sove , krtice, ćukove, i slepe miševe koji ne vide ništa danju, stoga im je svetlost dana mrak, dok je mrak noći njihovo svetlo. Njihov je vid takve prirode, jer je sačinjen od obmana od zala, koje su u sebi mrkli mrak; stoga se u Reči mrakom označavaju obmane svake vrste, a mrklim mrakom obmane od zla. Iz ovoga je očito šta je označeno pećinama, naime, da su oni u zlima života, pošto su dobra kod njih razorena. Zla su života označena pećinama, iz istog razloga što planine označavaju dobra života, naime, jer su takvi oni koji tamo obitavaju; jer se duhovni smisao odnosi samo na zla ili dobra odvojeno od mesta i osoba onakvih kakva su u sebi i u onim osobama, kao što je često gore pokazano.

3 Iz ovih se stvari vidi šta je u Reči označeno pećinama, jamama, otvorima, raselinama, a šta pukotinama u stenama i planinama, u sledećim odlomcima. Kod Isaije:

Uđi u stijenu, sakrij se od straha Jehovinog i od slave veličanstva njegova. Ponosite oči čovjekove poniziće se, i visina ljudska ugnuće se, a Jehova će sam biti uzvišen u onaj dan. Jer će doći dan Jehove nad vojskama na sve ohole i ponosite i na svakoga koji se podiže, te će biti poniženi, i na sve kedre Livanske velike i visoke i na sve hrastove Vazanske, na sve gore visoke i na sve humove uzdignute, i na svaku kulu visoku i na svaki grad tvrdi. I na sve lađe Tarsiske i na sve likove mile. Tada će se oholost ljudska poniziti, a ponositost ljudska će se sniziti, a Jehova sam biti uzvišen u onaj dan. A idola će nestati sasvijem. I ljudi će ići u pećine kamene i u rupe zemaljske od straha Jehovinog i od slave veličanstva njegova kad ustane da potre zemlju. Tada će baciti čovjek idole svoje srebrne i idole svoje

448

zlatne, koje načini sebi da im se klanja, krticama i slijepim miševima. Ulazeći u rasjekline kamene i pećine kamene od straha Jehovinog i slave veličanstva njegova, kad ustane da potre zemlju (II, 10-21).

Kod Jeremije:

4 Obijest tvoja i ponositost srca tvoga prevari tebe, koji živiš u rasjelinama kamenijem i držiš se visokih humova; da načiniš sebi gnijezdo visoko kao orao, i odande ću te svaliti, govori Jehova (XLIX, 16).

Ove se stvari kažu o Isavu i o Edomu; a Isavom su ovde označeni ljubav prema sebi i njegovo zlo koji razaraju crkvu, dok se Edomom označava ponositost čovekove vlasite inteligencije i njegove obmane koje razaraju crkvu. Da se označavaju ljubav prema sebi i ponositost, vidi se iz toga što se kaže, ponositost srca tvoga prevari te; i da načiniš sebi gnijezdo visoko kao orao, svaliću te. Oni koji su u obmanama od svoje vlastite inteligencije, obitavaju na stenama niže, a ulaz k njima izgleda kao otvori na njima (na stenama), koje sam ja video; međutim, unutra su ćelije i odaje u kojima oni sede u svojim fantazijama; ali pre nego ih se baci tamo, oni je pokazuju iznad gora i humova, jer se uzdižu u svojim fantazjama; a pošto nisu u istinama, to zamišljaju da u njima (u fantazijama) telom, dok su u stvari i telom u rupana na stenama; to je, stoga, ono šo je označeno stanovanjem na otvorima stena, i na visokim humovima. Otuda se vidi kakva je Reč, naime, da je na mnogim mestima u skladu s izgledima u duhovnom svetu, koji su izgledi nepoznati čoveku, ali su poznati anđelima i duhovima; stoga je očito da je Reč napisana i za njih.

5 Kod Abdije:

Ponos srca tvoga prevari te, tebe, koji živiš u rasjelinama kamenijem, u visokom stanu svom, i govoriš u srcu svom: ko će me oboriti na zemlju? Da se i podigneš visoko kao orao, i da među zvijezde metneš gnijezdo svoje, odande ću te oboriti, govori Jehova (stihovi 3,4).

Ove se stvari kažu o Edomu, kojim se označava ponos učenosti koja je od čovekove vlastite inteligencije, i o obmani koja ruši crkvu. Ovde se pominju slične stvari kao upravo gore, pa je i značenje slično; raselinama u stenama označavaju se obmane vere i doktrine, jer u njima žive oni koji su u njima (u obmanama vere); upoređuju se s orlom, jer se orlom, zbog njegovog leta u visine, označava ponos čovekove vlastite inteligencije; jer se pominje i gnezdo kao stan. Staviti gnezdo među zvezde, označava u visine gde žive oni koji su u poznavanjima istine, jer se poznavanja istine označavaju zvezdama. Kod Jova:

449

Življahu po rasjelinama u dolinama, u jamama u zemlji i u kamenu (XXX, 6).

I ovde se isto tako raselinama u dolinama, i rupama u zemlji i u kamenu, označavaju obmane zla, jer se ovde govori o obmanama od zla. Kod Isaije: 6 I tada će Jehova zazviždati muvama koje su na kraj rijeka Egipatskih i pčelama koje su u zemlji Asirskoj; i doći će i popadaće u puste doline i u kamene rasjeline i na sve česte i na svako drvce (VII, 18,19).

Ovako se opisuje crkva, opustošena doslovnim istinama pogrešno primenjenim, kao i njihovim mudrovanjima, kojima se svako poznavanje istine iz Reči može izokrenuti. Muva, koja je na kraj reka Egipatskih, označava obmane koje se nazivaju čulnim stvarima, jer je prirodni čovek unutrašnji, srednji i spoljašnji; unutrašnji komunicira s duhovnim preko Racionalnog, a spoljašnji sa svetom preko telesnih čula, a srednji ih povezuje. Spoljašnji je ono to se naziva Čulno, jer zavisi od telesnih čula, i otuda povlači sve što mu treba. Obmane od zla označavaju se muhama koje su u krajevma reka Egipatskih. Pčelama se, međutim, u zemlji Asirskoj, označavaju lažna umovanja iz toga; jer se zemljom Asirsokm označava Racionalno, a Egiptom doslovne istine prirodnog čoveka; a pošto Racionalno vuče sve što mu treba iz doslovnih istina prirodnog čoveka, stoga se umovanja označavaju pčelama, jer pčele sisaju i dobijaju svoju hranu od cveća, kao što Racionalno dobija svoju hranu od doslovnih istina prirodnog čoveka. Ovde, međutim, pčelama se označavaju umovanja, jer Racionalno prikuplja ono što pripada njemu iz doslovnih istina pogrešno primenjenih. Da se ove stvari upoređuju sa pčelama i s muvama, i to je zbog korespondencije; jer se u duhovnom svetu pokazuju letilice raznih vrsta; a one su predstave ideja i misli duhova; škodljive među njima su muve i pčele takve vrste. Muve u krajnjim delovima Egipatskih reka vuku svoju korespondenciju od svog rođenja u prljavštini reka. Kaže se da će doći i popadati po pustim rekama, i po kamenim raseklinama, što označava da će se iz toga obmane doslovnih istina i umovanja podići tamo gde nema istina, i gde je lažna vera; puste reke označavaju gde nema istina, a kamene rasekline gde je lažna vera. Da će popadati po čestama i po drvcima, označava da će kod njih poznavanja i opažanja istine biti lažna; česte (žbunovi) označavaju poznavanja istine, a drvca označavaju opažanja koja postanu lažna zbog obmana gore pomenutih, kada se uliju. Niko ne može da vidi da su ove tajne sadržane u ovim rečima, osim iz unutrašnjeg smisla, a u isto vreme iz duhovnoga sveta.

Kod istoga:

450

7 Jer će dvorovi biti divljina, vreve gardske će nestati; kule i straže postaće pećine do vijeka, radost divljim magarcima i paša stadima (XXXII,14).

Ovim se rečima opisuje potpuno pustošenje crkve gde više nema ni dobra života ni istine doktrine. Niko, međutim, ne može znati šta ove stvari obuhvataju, osim onoga koji zna stanje stvari u duhovnom svetu, a u isto vreme i unutrašnji smisao. Pustošenje cele crkve označeno je sa, Dvorovi će biti divljina, vreve gradske nestaće. Dvor označava celu crkvu u pogledu istine od dobra, a divljina označava gde nema dobra jer nema istine; otuda se sa, dvorovi će biti divljina, označava opustošena crkva. Vreva gradska označava sve istine doktrine, jer grad označava doktrinu, a vreva se kaže za istine, za koje se kaže da su napuštene kada ih više nema. Da će kule i straže biti pećine zauvek, označava da kod njih crkva neće više postojati, jer nema ništa osim zla života i obmane doktrine. Pećine označavaju takve stvari, jer takve osobe žive u pećinama, kao što je rečeno gore; i pošto takve osobe žive u jamama u duhovnom svetu, i pokrivene su kulama i stražama, i tako su skriveni od onih koji žive na zemlji tamo, stoga se ne kaže samo da će kule i straže postati pećine, nego će biti radost divljim magarcima i paša stadima.

U tome svetu postoje mnogi paklovi u jamama zajedno skriveni zemljom, stenama, i humovima odozgo, ili kulama i utvrdama, gde ima trave, kao paša za stada; stoga su oni nepoznati onima koji obitavjau na zemlji. Radost divljih magaraca označava osećanje ili ljubav prema obmanama, a paša za stada, hranu za zla od obmana; a oba označavaju pustošenje istine zbog obmana. Iz svega ovoga se može videti koja tajna leži skrivena u ovim rečima.

8 Posta li kuća ova, koja se zove mojim imenom, pećina razbojnička?(VII, 11).

Pećinom se razbojničkom označava zlo života od obmana doktrine; a kućom, koja se zove mojim imenom, označava se crkva gde postoji bogoštovanje od dobara života kroz istine doktrine; kuća označava crkvu, a ime Jehovino označava sve preko čega se On bogoštuje, sledstveno, dobro i istinu, to jest, dobro doktrine, i istinu života. Razlog da se crkva naziva ovde pećinom razbojničkom, je to, što pećina označava to zlo, a oni se nazivaju razbojnicima koji kradu istine iz Reči, i izopačavaju ih i primenjuju na obmane i zla, i tako ih uništavaju. Iz ovih stvari je jasno šta se označava Gospodovim rečima kod Jevanđelista:

Pisano je, kuću moju se naziva kućom molitve, vi je učiniste pećinom razbojničkom (Mat. XXI, 13; Marko XI, 17; Luka XIX, 46).

451

Kućom se u sveopštem smislu označava crkva; a pošto se bogoštuje u hramu u Jerusalimu, stoga se naziva kućom molitve. (Da hram označava crkvu, može se videti, br. 3720; da molitve označavaju bogoštovanje, vidi gore, br. 325; da biti nazvan označava isto kao gore; imenom mojim, vidi šta znači u Nebeskim Tajnama, br. 3421.)

Kod Isaije:

9 I dijete koje sisa igraće se nad rupom aspidinom, i dijete odbijeno od sise zavlačiće ruku svoju u rupu zmije vasilinske (XI, 8).

Ove se reči ne mogu razumeti osim ako se zna , iz onoga što se pokazuje u duhovnom svetu, šta je označeno rupom aspidinom, i šta jamom zmije vasilinske. Gore je primećeno , da se ulazi u paklove pokazuju na stenama, kao pećine koje se otvaraju, kao što su one u kojima žive divlje zveri u šumama; oni koji tamo obitavaju, kada se vide u svetlu neba, izgledaju kao čudovišta raznih vrsta, a i kao divlje zveri. Oni koji su u paklovima su oni koji su postupali podmuklo protivu nevinih, i oni izgledaju kao aspide; a oni koji su postupali podmuklo protivu dobra ljubavi, izgledaju kao zmije vasilinske; a sisanci i oni koji su odbijeni od sise, označavaju dobro nevinosti, pa se stoga kaže, dijete koje sisa igraće se nad rupom aspidinom; a dete odbijeno od sise, označava dobro ljubavi, pa se stoga kaže, a dijete odbijeno od sise stavljaće ruku u rupu zmije vasilinske. Ovde se označava da oni koji su u dobru nevinosti, i u dobru ljubavi prema Gospodu, da se ne boje nikakvoga zla i obmane iz pakla, jer ih Gospod štiti. (Da se malom decom u Reči označava dobro nevinosti kao i odojčadima, može se videti, br. 430,3183; šta aspide i druge otrovnice označavaju, br. 9013).

Kod Jeremije:

10 Uzmi taj pojas što si kupio, što je oko tebe, pa se digni i idi kod Eufrata, i sakrij ga ondje u kakvu rasjelinu kamenu.

Da je tako i učinio:

I otidoh poslije mnogo dana i otkopah pojas s mjesta gdje ga bijah sakrio; a gle, pojas otruhnuo, i ne bješe nizašto (XII, 4-7).

Ovime je bio predstavljen kvalitet Jevrejske Crkve, da je bila bez dobra života i istine doktrine. Jer je pojas oko prorokovih slabina označavao povezivanje Gospoda sa crkvom preko Reči; Eufratom se označava sve u crkvi u pogledu dobara, a ovde, u pogledu zala; a stenom, sve u crkvi u pogledu istine, ovde,

452

obmane, jer se kaže, rupa u kamenu. Da je pojas bio istrunuo, tako da nije bio nizašta, znači da nije bilo nikakve povezanosti crkve sa Gospodom, sledstveno, da nije bilo crkve.

Isto je označeno i pećinom u proročkim delovima Reči kao i u istorijskim delovima; jer istorijski delovi Reči podjednako kao i proročki, sadrže unutrašnji smisao. Tako je zabeleženo o Lotu, posle razaranja Sodome i Gomore vatrom, da se Lot nastani na onome brdu s dve kćeri svoje, koje ga opiše i legoše s njim; odatle potiču Moav i Amon (Postanje XI, 30-33 na kraju); a ovo predstavlja i označava isto što i Moavom i Amonom u Reči, jer se Moavom označava preljubočinstvo dobra crkve, a Amonom falsifikovanje istine crkve (kao što se može videti, br. 2478,8315); jer se preljube i kurvarstva označavaju, uglavnom, preljubočinstvima dobra i falsifikovanjima istine (kao što se može videti gore, br. 141,161); a raznim vrstama preljuba i kurvarstava koja se pominju u Levitskoj (XVIII, 6-30) označavaju se razne vrste preljba i falsifikovanja dobra i istine. Pa je otuda došlo da se Lot naziva onim koji živi u pećini; tako odvratna zloća i ovde se označava pećinom gorskom, u knjizi Sudija gde se kaže:

Sinovi Izrailjevi činiše što je zlo pred Jehovom, i Jehova ih dade u ruke Midijanima za sedam godina. I osili ruka Midijanska nad Izrailjemm te od straha Midijanskoga načiniše sebi sinovi Izrailjevi jame koje su po gorama, i pećine i ograde (VI, 1,2).

Zlo koje su činila deca Izrailjeva označeno je izopačenjem dobra i istine, što se vidi iz sledećih stihova, a isto tako i iz značenja Midijanaca (vidi br. 3243); zbog čega su sebi načinili jame na gorama, i pećine; jer su sinovi Izrailjevi bili posednuti zlom označenim Midijancima; jer, zbog Midijanaca, znači zbog toga zla. Sličan je bio slučaj i kad su sinovi Izraljevi bežali pred Filistincima (1. Samuilova XII, 6).

411. (s. 16) Govoraše gorama i kamenju: padnite na nas. Da ovo označava pokrivanje zlima i obmanama, jasno je iz značenja gora, koje označavaju zla koja se ulivaju od ljubavi prema sebi i svetu (o čemu vidi gore, br. 405); i iz značenja kamenja, koja označavaju obmane od zla, o kojima vidi niže; i iz značeja, padnite na nas, što znači biti njima pokriven. I ove se stvari moraju rasvetliti pomoću onih koje postoje u duhovnom svetu, kada se tamo izvršava Poslednji Sud; jer se one kažu o Poslednjem Sudu, što je očito iz stiha koji sledi, gde se kaže, jer dođe veliki dan gnjeva njegova, i ko može ostati? Velikim se danom označava vreme i stanje Poslednjeg Suda. Stanje zlih je tada takvo, da se sami od sebe bacaju sa gora i

453

kamenja, na kojima su bili sebi načinili stanove, u paklove koji su onoliko duboko koliko su duboke okrutnosti zla i obmane kod njih; i to oni sami čine, jer ne mogu da podnesu Božansko dobro i Božansku istinu . Tada se viša nebesa otvaraju, odakle se uliva svetlost neba, koja je Božanska istina sjedinjena s Božanskim dobrom. Ovi se svetlom pretvorna dobra i istine, koja su kod njih, odvajaju, a njihova se zla i obmane otvaraju; i pošto ovi ne mogu da podnesu svetlost neba, jer ih ona muči i odvaja, stoga se bacaju od sebe s gora i kamenja, u paklove koji su duboki u skladu sa zlom i obmanom u kojoj su; neki se bacaju i jame i pećine, a neki u rupe ispod stena, koje se tada pred njima otvaraju; a kada se tamo bace, otvori se zatvaraju. Na ovaj se način izvodi izbacivanje zlih duhova iza gora i s kamenja i bregova koje zauzimaju (kao što se može videti, br. 391,392,394). Kad su ovi karakteri u pećinama i pod kamenjem, strah i muka, od koje su patili zbog influksa svetlosti, prestane; jer se tada odmore u svojim zlima i obmanama, jer oni u njima uživaju; jer uživanje svačijeg života ostaje od svakoga poslije smrti; a uživanja života su uživanja od neke ljubavi, jer je svako užvanje života od neke ljubavi.

2 Otuda se vidi šta je označeno pozivanjem gora i kamenja da padnu na njih. Isto tako, šta je označeno kod Osije sa:

Reći će gorama, Pokrijte nas, i bregovima, padnite na nas (X, 8).

I kod Luke:

Tada će kazati gorama, Padnite na nas, i bregovima, Pokrijte nas (XXIII, 30).

I ovde se govori o Poslednjem Sudu. Svetlost neba, koja je Božanska istina sjedinjena s Božanskim dobrom, zbog čijeg se influksa i prisustva zli bacaju dole, i osećaju strah i muku, označena je neposredno rečima koje slede u ovom stihu:

Sakrijte nas od lica onoga što sjedi na prijestolu, i od gnjeva Jagnjetova.

Ovde se pominje gnev Jagnjetov; međutim, njihova muka ne dolazi od toga, nego od zala njihovih ljubavi i obmana njihove vere. Jer ovim se oblikuju unutrašnje stvari svoga uma, jer svačiji um dolazi od njegove ljubavi i vere, tako da je njemu sličan po obliku; i pošto se unutrašnje stvari uma kod onih koji su u zlima i obmnama, okreću na obrnutu stranu od Božanskih dobara i istina, stoga, kad se uliva Božanska istina, i nastoji da ih odvede u nebo, što i čini Božanska istina od Gospoda u svim slučajevima kada se uliva, ali kada ovi nisu voljni da se odvoje od

454

uživanja svojih ljubavi, tada osećaju strah i muku, koji prestanu kad stignu u paklove, gde vladaju slična uživanja ili slične ljubavi.

3 Pošto smo pokazali gore (br. 405) šta označavaju gore i bregovi, sada će se pokazati da kamenje (stene) označava istinu od duhovnog dobra, isto tako, istinu od dobra vere, ali, u obrnutom značenju, obmanu vere. Da kamenje (stene) ozna

ava takve stvari, i to je zbog izgleda u duhovnom svetu; jer kamenje pojavljuju se kao i gore i bregovi, kao što je gore pokazano, a na stijenama žive oni koji su u istinama od duhovnog dobra i koji su u istini i dobru vere; ali se gore i bregovi razlikuju od stena u tome, što su gore i bregovi od zemlje, dok su stene od kamena; jer zemlja korespondira dobru ljubavi, pa je stoga i označava, dok kamen korespondira istini vere, pa je stoga i označava; a većina stvari u Reči imaju i obrnuti smisao, pa tako i kamenje, i u tome smislu ono označava obmanu vere, a to je isto tako zbog korespondencije, jer oni koji su u obmanama vere obitavaju među stenama u pećinama.

4 Da stena označava istinu od dobra, i istinu vere, a u najvišem smislu, Gospoda u pogledu ovih, jasno je iz sledećih odlomaka. Kod Danila:

Ti gledaše dok se odvali kamen bez ruku, i udari lik u stopala mjedena i zemljana. I kamen tada udari lik, i posta kamen veliki (gora velika), koja ispuni svu zemlju (II 34,35).

Ovo je bilo rečeno o liku koji je Navukodonsor video u snu. Da se kamenom koji je postao veliki kamen označava Gospod, vidi se iz pojedinosti ovde; ali šta je označeno prethodnim stvarima, biće prvo objašnjeno. Glavom lika, koja je bila od zlata, označava se Pradrevna Crkva koja je bila nebeska crkva, ili crkva u kojoj je vladalo dobro ljubavi prema Gospodu; ovo je dobro u Re

i označeno zlatom, a isto tako i glavom. Grudima i mišicama, koje su bile od srebra, označena je Drevna Crkva, koja je sledila Pradrevnu, a ova je crkva bila u ljubavi prema bližnjem, i u istini od toga dobra. Ova istina i to dobro ozna

eni su srebrom, a isto tako i grudima i mišicama. Utrobom i slabinama, koje su bile od mjedi, označena je crkva koja je slijedila Drevnu duhovnu Crkvu, i koja se može nazvati duhovno-prirodnom; u njoj je vladalo dobro vere, i istina od toga dobra. Ovo je dobro u Reči označeno mjedom, a isto tako i utrobom i slabinama; a nogama i stopalima, koje su bile delom od gvožđa a delom od gline, iznačava se Izrailjska i Jevrejska Crkva, koja je bila spoljašnja crkva bez unutrašnje, koja, stoga,

455

nije imala dobra i istine, nego falsifikovanu istinu, koja je u sebi obmana, i preljubočinsko dobro, koje je u sebi zlo; stoga se kaže o njemu u tome poglavlju:

A kao što si vidio gvožđe pomiješano s glinom lončarskom, to će se oni pomešati sa sjemenm čovječijim, ali neće prionuti jedan za drugoga, kao što se gvožđe ne može smiješati sa glinom (stih 43).

Gvožđe označava prirodnu istinu, a glina prirodno dobro, slično stopala i noge; ali ovde, glina označava preljubočinsko dobro, a gvođže istinu kakva je u spoljašnjem smislu Reči; jer seme čovečije označava Reč u kojoj su dobra i istine, čije se preljučinstvo i fasifikovanje opisuje smesom gvožđa i gline, koji se ne slažu jedno s drugim. Da su bile četiri crkve, jedna posle druge, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 247,248. Kamenom koji je udario lik, označena je Božanska istina od Gospoda. Da je postao veliki kamen, i ispunio celu zemlju, označava da će Gospod vladati nad nebom i crkvom, gde zemlja označava crkvu a isto tako i nebo; stoga se kaže da će ovo carstvo ostati za uvek (stih 44). Carstvom se označavaju nebo i crkva, jer je tamo carstvo Božije. Da je Božanska istina označena kamenom, i da je ovde Gospod ozna

en kamenm, jasno je iz značenja kamena u Reči, kada se govori o Gospodu:

Kao u Postanju XLIX, 24; Psalam CXVIII, 22,23; Isaija XXVIII, 16; Matej XXI, 42,44; Marko XII, 10,11; Luka, 17,18.

Bilo da kažete Gospod ili Božanska istina, ista je stvar, jer je sva Božanska istina od Njega, pa je stoga On u njoj. Zbog ovoga se Gospod naziva Rečju, jer Reč je Božanska istina. (Da kamen, u najvišem smislu, označava Gospoda kao Božansku istinu, i u nižem smislu, istinu od dobra, može se videti, br 643, 1298, 3720, 6426, 8609, 10376.)

Da kamen označava Gospoda kao Božansku istinu, jasno je iz

stijene na Horivu, iz koje je voda data Izrailjskom narodu (Izlazak XVII, 5,6).

Pa je bilo zapoveđeno,

da Mojsije i Aron govore stijeni, i da tako proslave Jehovu u očima sinova Izrailjevih; ali daje Mojsije udario dva puta palicom, stoga je rečeno Mojsiju da on neće odvesti narod u zemlju Hanansku (Brojevi XX, 7-12).

Da stena označava Gospoda, poznato je u crkvi; ali se ne zna da je razlog za ovo značenje to, što kamen, u Reči, označava Božansku istinu koja proističe od

456

Gospoda; stoga je Mojsiju i Aronu zapoveđeno da joj govore, i da tako proslave Jehovu u očima sinova Izrailjevih. Vodom se koja teče, ozna

ava se Božanka istina; učiniti da narod od nje pije, označava hraniti duhovno, što se izvodi poučavanjem i naučavanjem. (Da voda označava istinu, može se videti gore, br. 71; i da piti, i dati da se pije, označava poučiti i naučiti, vidi u Nebeskim Tajnama, br. 3069, 3772, 4017, 4018, 8562, 9412).

Isto je označeno stenom kod Isaije:

neće ožednjeti kad ih povede preko pustinje; vodu iz stijene točiće im, jer će rascijepiti kamen i poteći će voda (XLVII.21).

Kod Davida:

Raskida stijene u pustinji, i poji ih kao iz velikog bezdana. Izvodi vodu iz kamena, i vodi vodu rijekama. Evo, on udari u kamen, i poteče voda. I opominjahu se da je Bog odbrana njihova, i višnji Izbavitelj njihov (Psalam LXXVIII, 15,16,20,35).

Kod istoga:

On otvori kamen i poteče voda, rijeke potekoše po suhoj pustinji (Psalam CV, 41).

Kod istoga:

Drhti, zemljo, pred Gospodom, u prisustvu Boga Jakovljevog; koji pretvara kamen u jezero vodeno, granit u izvor vodeni (Psalam CXIV, 7,8).

Da kamen u ovim odlomcima označava Gospoda kao Božansku istnu ili, što je isto, kao Božansku istinu od Gospoda, vidi se iz onoga što je gore rečeno, a dalje iz toga što se u ta dva odlomka kod Davida, govori se o iskupljenju i preporodu ljudi crkve, što se izvodi Božanskom istinom od Gospoda. Iskupljenje je označeno ovim rečima, opominjahu se da je Bog stijena njihova, i svevišnji Bog Izbavitelj njihov; a preporod , ovim rečima; drhti , zemljom pred licem Gospodovim, drhtati kada se kaže za crkvu, označava popraviti se i preporoditi se.

Kod Isaije:

6 Poslušajte me, koji idete za pravdom, koji tražite Gospoda; pogledajte stijenu iz koje ste isječeni, i duboku jamu iz koje ste iskopani (LI, 1).

Stenom se označava Gospod kao Božanska istina, koja je Reč, kao i na drugim mestima; biti isečen iz stene, i biti iskopan iz jame, označava biti preporođen od

457

Božanskih istina i Božanskih dobara, to jest, od istina i od dobra od Gospoda; jer kamenje isečeno iz stene, označava istine od Gospoda; a zemlja koja se iskopa iz jame, označava dobro od Gospoda, stoga se kaže, iskopani iz jame.

Kod Mojsija:

7 Jer ću veličati ime Boga našega. On je Stijena, čije je djelo savršeno i svi su putevi njegovi pravda. Vođaše ga na visine zemaljske da jede rod poljski, i davaše mu da sisa med iz stijene i ulje iz tvrdoga kamena. Stijenu koja te je rodla, zaboravio si; zaboravili su Boga Stvoritelja svojega. Kako bi jedan gonio hiljadu a dvojica deset hiljada, da ih nije stijena njihva prodala i Jehova ih predao? Jer stijena njihova nije kao naša stijena. Neprijatelji naši neka budu sudije (Zak. Ponov. XXXII, 3,4,13,18,30,31).

Ove se stvari kažu o Drevnoj Crkvi, koja je crkva bola u istinama od dobra; stoga se istine od dobra opisuju raznim stvarima koje korespondiraju, kao sa, Vođaše ih na visine zemaljske, hranjaše ih plodovima poljskim, i davaše im da sisaju med iz stene, i ulje iz tvrdoga kamena. Razumevanje duhovnih stvari ove crkve označeno je sa, vođaše ih na visine zemaljske; duhvna hrana sa, hranjaše ih plodovma poljskim; jesti znači hraniti, a plod poljski označava sve stvari crkve. Da su oni imali prirodno dobro i duhovno dobro kroz Božansku istnu od Gospoda, označeno je sa, davaše im da sisaju med iz stijene, i ulje iz tvrdoga kamena; med označava prirodno dobro, a ulje duhovno dobro, dok stena označava spoljašnju Božansku istinu od Gospoda, koja je za duhovnoga čoveka. Jevrejska Crkva, koja nije bila u Božanskoj istini, je bila posle ovoga o čemu se ovde govori, a o kojoj se kaže, Zaboravio si Stijenu iz koje si isječen (koja te je rodila), zaboravio si Boga koji je tvoj Stvoritelj, čime se označava da su Gospod, a otuda i Božanska istina, koja obnavlja crkvu, bili odbačeni. Stena označava Gospoda kao Božansku istinu, a obnova koja dolazi od Njega, označava se sa, koji te je rodio, i sa, Bog tvoj Stvoritelj. Da su bili sasvim lišeni istine i dobra, označeno je sa, Stijena njihova prodala ih je, a Jehova ih je predao. Stena se kaže za istinu, a Jehova za dobro; prodati i predati označava lišiti nečega, a da će oni biti u obmani od zla, označeno je sa, Jer stena njihova nije kao naša stena, a neprijatelji neka budu sudije naše. Njihova stena označava obmanu, naši neprijatelji, zla; ne biti sudije, označava biti bez istina i dobra. Iz ovih se stvari vidi da stena označava Gospoda kao Božansku istinu, a u obrnutom smislu, obmanu.

U drugoj knjizi Samuilovoj:

458

8 Duh Jehovin govori preko mene, i besjeda njegova bi na mome jeziku. Reče Bog Izrailjev, kaza mi Stijena Izrailjeva: koji vlada ljudima neka je pravedan, vladajući u strahu Božijem (XXIII, 2,3).

Stena se ovde koristi da bi se označio Gospod, jer se Bogom Izrailjevim , u Reči, označava Gospod; stoga se kaže, Duh Jehovin govori preko mene, i besjeda njegova bi na mome jeziku, a tako isto, Kaza mi Bog Izrailjev, Stijena Izrailjva reče mi. Duh Jehovin i Njegova reč označavaju Božansku istinu, a Gospod se naziva Bogom Izrailjevim zbog bogoštovanja, a Stenom Izrailjevom zbog Božanske istine, iz koje izvire bogoštovanje. Zato što se označava Gospod, stoga se kaže da Stena Izrailjeva govori. Njegova vlast nad onima koji su u dobru i onima koji su u istini, označena je sa, koji vlada ljudima neka je pravedan, vladajući u strahu Božijem, jer se u tome Davidovom psalmu govori o Gospodu; otuda je očito da se misli na Gospoda kad se kaže Bog Izrailjev , i Stena Izrailjeva.

Kod Davida:

9 O kad bi narod moj slušao mene, i sinovi Izrailjevi hodili potevima mojim! Najboljom bih pšenicm hranio njih, i medom iz kamena satio ih (Psalam LXXXI, 13,16).

Kamenom se ovde označava Gospod kao Božanska istina, kao što se može videti gore (br. 374), gde se objašnjavaju gornje reči. Kod istoga:

Ko je Bog osim Jehove, i ko je odbrana osim Boga našega? Živ je Jehova, i da je blagosloven branič moj! Da se uzvisi Bog spasenja mojega! (Psalam, XVIII, 31, 46; 2. Samuilova XXII, 2,3,32,47).

Razlog da se kaže, Ko je Bog osim Jehove, i ko odbrana osim Boga našega, je to što gde se govori o Božanskom dobru, Gospod se naziva Jehovom; a gde se govori o Božanskoj istini, On se naziva Bogom, a isto tako kamenom, kao ovde. Slično kasnije, Živ je Jehova, i da je blagosloven branič moj i neka se uzvisi Bog spasenja mojega, označava da se On bogoštuje istinama od dobra, u čemu je spasenje; biti uzvišen, kad se govori o Bogu, kaže se o bogoštovanju od dobra kroz istine.

Kod istoga:

10 Da su ti riječi usta mojih ugodne i pomisao srca mojega pred tobom, o Jehova, Stijeno moja, i izbavitelju moj! (Psalam XIX, 14).

459

Jehovom, Stenom, označava isto što i Jehovom Bogom, naime, Gospod kao Božansko dobro i Božanska istina; On se naziva Izbaviteljem zbog preporoda, koji se izvodi pomoću Božanske istine. Reči usta označavaju razumjevanje istine, a pomisao srca, opažanje dobra. Kod istoga:

Reći ću Bogu, Stijeni mojoj: zašto si me zaboravio?(Psalam XLII, 9).

Bogom Stenom, označava se Gospod kao Božanska istina, ovde kao odbrana. Kod istoga:

Tebi, o Jehova, vičem; Stijeno moja , nemoj

utati, jer ako

utiš (Psalam XXVIII, 1)

I ovde se pominje Jehova kao Stena, jer se Jehovom označava Gospod kao Božansko dobro, a Stenom Gospod kao Božanska istina, jer se oba Božanska označavaju, pa se stoga kaže dva puta, nemoj

utati, jer ako

utiš ; jer jedno se odnosi na Božansko dobro, a drugo na Božansku istinu, jer u Reči postoji nebeski brak u svakoj njenoj pojedinosti, što je brak dobra i istine.

Kod Avakuma:

O Jehova, odredio si ga za sud; i utvrdio si ga, Stijeno, za karanje (I, 12).

Kod Isaije:

Pouzdaj se u Jehovu zauvijek; jer Jah Jehova je Stijena zauvijek (XXVI, 4).

Kod istoga:

Pjevaćete kao noću u oči praznika, i veselićete se od srca kao onaj koji ide sa sviralom na goru Jehovinu, k Stijeni Izrailjevoj (XXX, 29).

Kod istoga:

Ima li Boga pored mene, da, nema Stijene, i ne znam ni jednu drugu (XLIV, 8).

Kod Davida:

460

Zapjevajmo Stijeni spasenja svojega; iziđimo pred lice Njegovo s hvalom (Psalam XCV, 1,2).

U prvoj knjizi Samuilovoj:

Niko nije više svet od Jehove; jer nema nijednog osim tebe; nema Stijene kao što je Bog naš (II, 2).

Kod Davida:

Pravedan je Jehova, Stijena moja (XCII,15).

Kod istoga:

On će me zvati, ti si Otac moj, Bog moj, Stijena spasenja mojega. I ja ću ga učiniti prvencem, višim od careva zemaljskih (Psalam LXXXIX, 26,27)

U ovim odlomcima, Stena označava Božansku istinu od Gospoda, i Gospoda samog, pored mnogih drugih odlomaka. Kod Jevanđelista:

11 Svaki, dakle, koji sluša ove riječi moje i izvršuje ih, kazaću da je kao mudar čovjek koji sazida kuću svoju na kamenu; i udari dažd, i dođoše vode, dunuše vjetrovi, i napadoše na kuću onu, i ne pade; jer bješe utvrđena na kamenu (Matej VII, 24,25; Luka VI, 48).

Kućom sazidanom na kamenu označava se crkva, i ljudi crkve, koji zasnivaju svoju doktrinu i život na Božanskoj istini koja je od Gospoda, stoga na stvarima koje su u Reči, i koje su, stoga, u istinama od dobra od Gospoda. Kaže se, ako su u istinama od dobra, jer Božansku istinu prima samo onaj koji je u dobru života. Biti u dobru je biti u dobru života, što je ljubav prema bližnjem, pa se stoga kaže, onaj koji sluša riječi moje, i izvršuje ih, a Izvršavati Gospodove reči je dobro života. Jer istina, kad je čovek izvršuje, postaje dobro, jer ulazi u volju i ljubav, i naziva se dobrom. Iskušenja u kojima čovek crkve ne padne nego pobedi, označena su sa, i dažd udari, i dođoše vode, i dunuše vjetrovi, i napadoše na kuću onu, i ne pade, jer bješe utvrđena na kamenu. Jer u Reči, vodenim poplavama, i pljuskovma, kao i olujama, označavaju se iskušenja; to je doista upoređenje, ali treba znati da su sva upoređenja u Reči isto tako od korespondencija, kao stvari koje se izražavaju preko upoređivanja (kao što se može videti gore, br. 69, i u Tajnama Nebeskim, br. 3579,8989). Iz ovih stvari je sasvim jasno, da se stenom u Reči označava Gospod kao Božanska istina, ili Božanska istina od Gospoda.

Iz ovoga se vidi šta je označeno Gospodovim rečima Petru, kod Mateja:

461

12 On reče učenicima, a vi šta mislite ko sam ja? A Simon Petar odgovori i reče: ti si Hristos, sin Boga živoga. A Isus dovarajući mu reče: blago tebi, Simone Jonin, jer tijelo i krv nijesu to tebi javili, nego Otac moj koji je na nebesima. A i ja tebi kažem: ti si Petar, i na ovome kamenu sazidaću crkvu svoju , i vrata paklena neće je nadvladati, i daću ti ključeve od carstva nebeskoga: i što svežeš na zemlji, biće svezano na nebesima; i što razdriješiš na zemlji, biće razdriješeno na nebesima (XVI, 15-19).

Petrom se ne označava Petar, nego Božanska istina od Gospoda, kao i u odlomcima koji su gore navedeni; jer svi Gospodovi učenici zajedno predstavljali su crkvu, i svaki od njih po jednu posebnost crkve: Petar, istinu crkve; Jakov, njeno dobro; a Jovan, dobro u činu ili dela. Ostali učeninici predstavljali su istine i dobra koja se izvode iz ovih, isto kao i dvanaest plemena Izrailjevih. Da je slučaj ovakav, videće se u onome što sledi, kada se bude govorilo o plemenima i o učenicima. Otuda to, da se ona tri učenika pominju u reči češće od ostalih.

13 Razlog da je Gospod uputio one reči Petru bilo je to što je ovaj tada rekao, Ti si Hristos, sin Boga živoga, što u duhovnom smislu znači da je On Božanska istina, koja je označena Hristom i Sinom Božijim. Da Hristos ovo označava, može se videti u Tajnama Nebeskim, br. 3001,3005,3009; da i Sin Božiji ovo označava, vidi gore, br. 63,151,166. Zbog ovoga priznanja, Petar je predstavljao Božansku isinu od Gospoda u crkvi, stoga je nazvan Petrom, pa je rečeno, ti si Petar, na kojoj stijeni sazidaću crkvu svoju; čime se stoga označava, /a će je sazidati na Božanskoj istini od Gospoda, ili što je ista stvar, na istinama od dobra, jer je na ovima crkva izgrađena. Kako bi Petar označavao ovo u crkvi, Gospod ga je nazvao stenom, kao što se vidi kod Jovana:

Pogledavši ga, Isus mu reče: Ti si Simon Jonin; ti ćeš se nazvati Kefas, što je, u prevodu, stijena ( I, 42).

Kefas označava stenu na Sirijskom jeziku, stoga isto i Petar, u tome tekstu, svuda se naziva Kefas; a Kefas je isto tako stena na jevrejskom jeziku, kao što se može videti kod Jer. IV, 29, kod Jova XXX, 6, gde se stena navodi u množini: ali Petar se ne naziva stenom na grčkom jeziku i na latinskom, jer mu je ime dato kao osobi.

14 Razlog da je Gospod rekao, Simone sine Jonin, a posle ga je nazvao stenom, je to što Simon Jonin označava istinu od dobra, ili veru od ljubavi prema bližnjem;i pošto se istina od dobra ili vera od ljubavi prema bližnjem , daje samo onima koji su u Božanskoj istini od Gospoda, a Petar je tada rekao da je On Isus Gospod, stoga se on nazvao Petrom, ne on sam kao osoba, nego se tako nazvala Božanska istina

462

koja je od Gospoda u ovm priznanju. Da je to bilo od Gospoda, označeno je u Gospodovim rečima, nije ti to otkrilo tijelo i krv, nego Otac moj koji je na nebesima; Ocem na nebesima označava se Božansko u Gospodu, jer je Otac bio u Njemu, i On u Ocu, pa su stoga bili jedno (Jovan XIV, 7-11); X, 30-38). Da Simon označava istinu u volji, videće se u sledećem poglavlju; da golubica, koja je označena Jonom, označava duhovno dobro, može se videti u Tajnama Nebeskim (br. 870,1826,1827). Otuda se Simonom sinom Joninim označava istina od dobra, ili istina iz dobra. Zato što paklovi ne mogu ništa protivu Božanske istine koja proističe od Gospoda, niti protivu bilo kojeg čoveka u kojemu je Božanska istina od Gospoda, stoga Gospod kaže, da ni vrata paklena neće joj odoleti.

Gospod dalje kaže:

15 I daću ti ključeve carstva nebeskog; i sve što svežeš na zemlji, biće svezano i na nebesima, i sve što razvežeš na zemlji, biće razvezano i na nebesima.

Ovo označava da su sve stvari moguće onima koji su u istinama od dobra od Gospoda, i da su u savršenoj slozi s ovim rečima:

Za sve što želiš, kad se moliš, vjeruj da ćeš primiti, i daće ti se (Marko XI, 24; Matej, VI, 8; Luka XI, 9).

Kako treba razumeti ove reči, može se videti gore (br. 405), naime, da ako traže iz vere od ljubavi prema bližnjem, i ne traže iz sebe, nego od Gospoda, jer sve ono što neko ne traži od sebe, nego od Gospoda, to prima. Da ove reči, sve što svežete na zemlji, svezano je i na nebesima, i sve što razvežete na zemlji, razvezano je na nebesima, označavaju to što kažu, vidi se iz Gospodovih reči učenicima ( pa stoga i svima onima koji su u istinama od dobra od Gospoda), kod Mateja:

Zaista, zaista vam kažem: Sve što svežete na zemlji, biće svezano u nebu; i sve što razvežete na zemlji, biće razvezano na nebu (XVIII, 18).

Ove su reči upućene svima, stoga ne samo Petru. Da je tako, Gospod u sledećem poglavlju neposredno izjavljuje ovim rečima:

Još vam kažem: ako se od vas dva slože na zemlji u čemu god, za što se uzmole, daće im otac moj koji je na nebesima. Jer gdje su dva ili tri sabrani u moje ime, ondje sam ja među njima (Mat XVIII, 19, 20)

Imenom Gospodovim označava se sve čime se On bogoštuje; a pošto se bogoštuje istinom od dobra, koja je od Njega, to je stoga ono što je označeno Njegovim

463

imenom. (Da je ovo označeno Njegovim imenom, može se videti gore,br. 102,135). Isto se, stoga , označava sa, sve što traže na zemlji biće im dato u nebesima, a što je označeno sa, sve što svežu i sve što razvežu na zemlji, biće svezano ili razvezano na nebesima, jer Gospod objašnjava prve riječi onim drugim. Onaj ko je upoznat sa duhovnim smislom Reči, može da zna i zašto se kaže, ako se dva slože, a posle, ako se dva ili tri, naime, da se dva kaže o dobru a tri o istini, stoga dva i tri, znači, od svih koji su u istinama od dobra. (Da Božanska istina od Gospoda ima svu moć u nebesima i na zemlji, može se videti gore, br. 209,333, i u delu Nebo i Pakao, br. 230, 231, 539, i u Nebeskim Tajnama, br. 3091, 3563, 6344, 6423, 6948, 8200,9643,10019,10182). Razlog da se dva kaže za dobro, je to što oni označavaju povezanost preko ljubavi (br. 1686,5194,8423); razlog da se tri kaže za istine, je to što oni (tri) označavaju sve istine u skupini, slično kao i dvanaest (br. 577,2089,2129,2130,3272,3858,3913); stoga kada se dva ili tri pomenu u duhovnom svetu, ne misli se na dva ili na tri, nego na one koji su u istinama od dobra. (Da Petar označava istinu od dobra koja je od Gospoda, može se videti u malom delu o Poslednjem Sudu, br. 57).

17 Do sad je pokazivano šta stena označava u ovome smislu; sad sledi da se pokaže šta stena označava u obrnutom smislu. U obrnutom smislu, stena označava paklensku obmanu, u koju se ima poverenja; kao u sledećim odlomcima.

Kod Isaije:

Istesao si sebi grob na visoku mjestu, i spremio si sebi stan u kamenu (XXII, 16).

O dolini viđenja utvara govori se u ovome poglavlju, čime se označava obmana doktrine potvrđena smislom slova Reči. Ljubav prema obmanama označena je grobom na visini, a vera u obmanu, stanom u kamenu; čineći ove stvari sebi, označava se sa istesati i sa spremiti za sebe.

Kod istoga:

18 U taj će dan svaki odbaciti idole svoje srebrne, i zlatne svoje idole, koje vam ruke načiniše na grijeh. I Asir će pasti od mača, i mač nečovječiji poješće ga, i bježaće ispred mača, i mladići će njegovi plaćati danak. I stijena će njegova proći od straha, i knezovi će se njegovi prepasti od zastave (XXXI, 7-9).

Predmet o kome se ovde govori je sud nad onima koji , od svoje vlastite inteligencije, zamišljaju da su mudri u Božanskim stvarima. Takvi su oni koji su u

464

ljubavi prema sebi i svetu, i koji traže glas učenosti zbog ovih stvari; ovakve osobe, pošto ne mogu da vide istine, zgrabe obmane i hvališu se njima kao s istinama. Obmane, koje služe njihovim načelima i njihovim ljubavima, označene su idolima srebrnim i idolima zlatnim, da su ovi od čovekove vlastite inteligencije, označeno je sa, koje su ruke tvoje načinile tebi; da će nestati zbog svojih fantazija, označeno je sa, Asir će pasti od mača, ali ne od čoveka, nego mač nečovječiji poješće ga, gde Asir označava izopačeno Racionalno pa stoga one koji su u obmanama svoje vlastite inteligencije. Ovo je bilo predstavljeno carem Asirskim kojega su ubili njegovi vlastiti sinovi (Isa. XXXVI. 38); njegovi sinovi tamo označavaju njegove vlastite obmane, zbog kojih je nestao. A stena njegova koja će proći od straha, označava obmanu uopšte, u koju se pouzdaju takve osobe; a knezovi koji će se prepasti od zastave, označavaju glavne obmane; kaže se, od zastave, jer se oni ne će prepasti zbog neke borbe s istinama, nego samo od znaka za borbu, koji je zastava. Ovakve sam vidio i ja kako padaju sa stena na kojima su bili, mašući zastavom.

Kod Jeremije:

19 Od vike konjanika i strelaca pobjeći će svi gradovi, otići će u guste šume ( u oblake) i na stijene će se popeti, a svi će gradovi biti napušteni, i niko neće u njima živjeti (IV, 29).

Ovim se rečima opisuje pustošenje crkve u pogledu istina. Pustošenje sve istine doktrine lažnim umovanjima i njihovim lažnim doktrinama, označeno je sa, od vike konjanika i strijelaca pobjeći će svi gradovi; vika konjanika označava lažna umovanja, a vika strelaca, lažne doktrinarne stvari; celi grad koji beži, označava pustošenje sve istine doktrine, gde grad označava doktrinu. Da nema istine koja je priznata, nego samo obmane, označeno je sa, ući će u oblake i popeti se na stijene, gde ući u oblake označava ne priznavati istinu, a popeti se na stijene, biti u samim obmanama.

20 Isto tako, video sam stene koje su bile napravljene od nagomilanoga kamenja, bez neke ravnine na kojoj bi zelenilo moglo rasti kao na drugim mestima na stenama; na njima su bili duhovi, koji, dok su živeli na svetu kao ljudi, bili su u veri odvojenoj od ljubavi prema bližnjem, koja se naziva vera sama, i koji su je bili utvrdili kako doktrinom tako i životom. To je ono što je označeno golim kamenom kod Jezekilja:

Na go kamen metnu je, ne proli je na zemlju da se ne pokrije prahom (XXIV, 7,8).

465

Kod istoga:

Dovešću na te mnoge narode koji će obaliti zidove Tira i kule u njemu raskopati, i omešću prah njegov i pretvoriću ga u go kamen (XXVI, 3,4,14).

Prahom se, u ova dva odlomka, označava zemljana prašina kojom se označava dobro crkve. Kad nema zemlje na stenama, one su gole, i sastoje se od gomila kamenja, kao što je gore rečeno, što pokazuje da nije ostalo dobra; a gde nema dobra, tamo je potpuna obmana; ovo je stoga označeno suhim kamenom, i prahom koji ga pokriva, i sa, omešću prah njegov. Iz ovih se stvari vidi šta je ozna

eno Gospodovim rečma kod Jevanđelista:

A druga padoše na kamenita mesta gde ne beše mnogo zemlje, i gde odmah iznikoše jer ne beše u dubinu zemlje, te povenuše (Matej XIII, 5,6; Marko IV, 5,6; Luka VIII, 6). Ali, ove su stvari bile objašnjene gore, br. 401.

21 Mnogi od onih u duhovnom svetu koji imaju svjtlost meseca, žive na stenama. Oni koji su duhovno-prirodni, žive na stenama koje su pokrivene tankim slojem zemlje, gde postoje doline, zelenilo, i grmovi, ali ne kao oni po gorama i bregovima, naime, kao oni koji žive gde se prima svetlost sunca neba; dok oni koji nisu duhovno-prirodni, nego čisto prirodni, nisu danas na stenama, nego u pećinama u stenama; ali oni koji su u obmanama od zla, žive među gomilama kamenja; sve su ove stvari korespondencije.

Kod Jeremije:

22 Evo mene na tebe, goro, koja zatireš svu zemlju; i zamahnuću rukom svojom na te i svaliću te sa stijena, i načiniću od tebe goru izgorjelu (LI, 25).

Ovo se kaže o Vavilonu, čija se osuda zbog obmana označava sa, svaliću te sa stijena, a osuda zbog zala označava se sa, učiniću te gorom izgorjelom (ali ove se stvari mogu videti popunije objašnjene gore, br, 405.)

Kod istoga:

23 Ostavite gradove i naselite se u stijeni, stanovnici Moavski, i budite kao golubica koja se gnijezdi u kraju u rasjelini (XLVIII, 28).

Ove se stvari kažu o Moavu, kojim se označava preljubočinjenje dobra i istine, a otuda i izopačenje dobra i istine Reči. Ostavite gradove, označava istine doktrine; naselite se u stijeni, označava u obmanama i njenim doktrinama; budite kao

466

golubica koja se gnijezdi u kraju u rasjelini, označava gledati istine izvana, a ne iznutra; jer raselina označava Reč gde su istine, a gnezditi se u kraju, označava izvan toga, a ne unutar, gnezditi označava isti što i obitavati, naime, živeti život; ali gnezditi se kaže se za pticu, a obitavati, za čoveka. Šta je to gledati Reči izvana a ne iznutra, može se videti u Nebeskim Tajnama br. 10549,10550,10551); naime, to je, nevideti je iz doktrine, nego samo iz slova, zbog čega misao i osećanje lutaju u svakom pravcu gde ih um vodi, kada im ništa nije izvesno, zbog čega dolazi do neprekidnog preljubočinstva, koje je označeno Moavom. To je slučaj s onima koji proučavaju Reč radi slave, i počasti i koji, zato što gledaju na sebe u svemu dok proučavaju Reč, ostaju izvan Reči; dok su oni koji vole istinu i dobro iz nje, ti su unutar Reči, jer na nju gledaju od Gospoda, a ne od sebe semih. Iz toga je očito šta je označeno sa, Ostavite gradove i nastanite se u stijeni, stanovnici Moavski,i budite kao golubica koja se gnijezdi u kraju u rasjelini.

Kod istoga:

24 Nije li riječ moja kao oganj; i kao čekić koji razbija stijenu? (XXIII, 29).

Za Reč se kaže da je kao oganj i kao čekić, jer oganj označava dobro ljubavi, a čekić istinu vere; jer čekić označava isto što i gvožđe, a gvožđe označava istinu u poslednjim stvarima, i istinu vere. I oganj i čeki

pominju se, stoga i dobro i istina, zato što postoji brak dobra i istine u svakoj pojedinosti Reči. Stenom koju razbija, označava se obmana u celom rasponu, i doktrina obmane; ali njeno raspršavanje ili razbijanje dešava se onda kad je čovek osuđen.

Kod Nauma:

25 Pred gnjevom njegovim ko će se održati, ko će se oprijeti jarosti gnjeva njegova? Jarost se njegova izlijeva kao oganj, i stijene se raspadaju pred njim (I, 6).

Da jarost, gnev, i ljutnja Jehovina označavaju Poslednji Sud, i stanje osude onih koji su u zlima i njihovim obmanama, videće se u sledećim člancima. Osuda zala označava se Njegvim gnevom, koji se izliva kao oganj; a osuda obmana od zla označava se Njegovom jarošću, koja čini da se stene pred njim raspadaju, jer zla označavaju ljubav prema sebi i svetu, a stene označavaju njihve obmane, dok raspasti se označava nestati. Isto tako, stene, na kojima su oni koji su u načelima obmane, a otuda i u obmanama svake vrste, vidljivo se raspadaju, a oni koji na

467

njima žive, bacaju se u pakao; ali ovo se dešava u duhovnom svetu gde obitavaju svi u skladu sa njihovim unutrašnjim stvarima, kojima korespondiraju spoljašnje.

Kod Isaije:

26 Vi koji se upaljujete pod bogovima, pod svakim zelenijem drvetom, koljete sinove svoje u potocima, pod vrletima kamenijem (LVII, 4,5).

Šta je upaljivati se pod bogovima ispod svakog zelenog drveta, i klanjem sinova u potocima pod vrletima kamenijem, niko ne može da zna osim preko unutrašnjeg smisla. U tome smislu, upaljivaiti se pod bogovima ispod svakog zelenog drveta, označava klanjati se Bogu od svake obmane koja vlada; svako zeleno drvo označava poznavanje, a klanjem dece u potocima i po vrletima kamenim, označava gasiti istine obmanama iz svoje vlastite inteligencije; deca označavaju istine; potoci označavaju vlastitu inteligenciju; vrleti kamene označavaju obmane; pod vrletima označava se to od Čulnog u kojemu je svetlo poslednje prirodno. Jer oni koji su samo u ovoj svetlosti, žive pod razbijenim stenama, i ne vide ni jednu istinu, i ako je neko kaže, ne opažaju je. Iz čega se vidi da klati decu ne znači klati decu, nego gasiti istine.

Slično kod Davida:

27 Blago onome koji uzme i razbije djecu tvoju o kamen! (Psalam CXXXVII, 9).

Deca ovde ne označavaju decu, nego obmane koje izviru; jer se govori o Vavilonu, kojim se označavaju obmane koje razaraju istine od dobra crkve; razarenje ovih označava se razbijanjem dece o kamen; kamen označava vladajuću obmanu od zla, a razbiti označava razoriti. Onaj ko ostane samo u smislu slova Reči, ne misli dalje, može da se navede da pomisli da treba nazvati blaženim onoga koji postupa sa decom kao s neprijateljima, kad bi to u stvari bio ogroman zločin; jer blažen je onaj koji razgoni obmane od zla koje izviru u crkvi, koje se ovde nazivaju decom Vavilona.

Kod Jeremije:

28 Je li tako ko čuo, grdilo veliko učini djevojka Izrailjeva. Ostavlja li snijeg Livanski sa stijene moja polja, ostavljaju li se vode studene koje teku? A narod moj mene zaboravi, kadi taštini (XVIII, 13-15).

Devojka Izrailjeva ovde, kao i drugde, označava duhovnu crkvu, jer su Izraelićani predstavljali ovu crkvu; grdilo koje su počinili, bilo je njihovo

468

pretvaranje dobara crkve u zla, i istina crkve u obmane, i klanjajući se Jehovi iz jednih i drugih. Zla koja izviru iz takvog bogoštovanja, ozačena se sa, Moj narod zaborabi me; jer onaj ko Boga zaboravi, taj je u zlima; a obmane iz kojih izvire takvo bogoštovanje, označeno je sa, kade taštini, gde taština označava obmanu, a kaditi kad označava bogoštovati. Ostavlja li snijeg Livanski sa stijene moja polja, označava, da li imaju istine crkve iz Reči, gde stena označava Reč, jer ona označava Božansku istinu crkve. Sneg ovde označava isto što i voda, naime, istine; ali sneg označava hladne istine, jer se govori o crkvi takve prirode. Livan označava crkvu iz koje potiču, a polja označavaju sva dobra i istine crkve. Studenim vodama koje teku, označavaju se obmane, jer studene označavaju gde nema dobra, jer istine oduzimaju svu toplinu dobra ljubavi.

Kod istoga:

29 Evo me na tebe, koji sjediš u dolini, kao stijena u ravnici; koji kažu, ko će doći na nas i ko će ući u stanove naše? (XXI, 13)

Stanovima u dolini i stenom u ravnici, označavaju se oni koji su u poslednjim stvarima Reči, i ne dopuštaju da ih se prosvetli iz unutrašnjih; a ovi koji su takve prirode, ne vide istine, nego umesto ovih, obmane; jer sva svetlost istine je iz neba od Gospoda, i ona dolazi i spušta se iz unutrašnjih stvari. Ovi su označeni stanvnicima dolina i stena u ravnici; dolina i ravnica ozna

avaju poslednje stvari Reči u kojima su oni; a stanovnici i stena označavaju obmane, stanovnici obmane života, a stena obmanu doktrine. Vera od obmane i zla kojih se tvrdo drže, verujući da su to istine i dobra, ozačena je sa, ko će doći na nas, i ko će ući u stanove naše?

30 Kod Isaije:

Uđi u stijenu i sakrij se u prah, od straha Jehovinog (II, 10).

Ući u stenu, označava u obmanu, a sakriti se u prahu označava zlo. Ovde se govori o Poslednjem Sudu, kada se oni koji su u obmanama od zala, i u zlima od obmane, bacaju u paklove koji su u stenama i ispod zemlje, u duhovnom svetu; ali ove se stavri mogu videti šire objašnjene u prethodnom članku.

Kod Jova:

Gora pada i topi se, a stena se pomera sa mesta svojega (XIV, 18).

469

Gorom se označava ljubav prema zlu, a stenom vera u obmanu; a topljenjem i pomeranjem iz mesta, označava se nestati.

31 Kod Davida:

Neka se raspu sudije o vrletima kamenijem (Psalam CXLI, 6).

Sudijama se označavaju oni koji su u obmanama, a u apstraktnom smislu, obmane misli i doktrine. Isto je označeno sudijama u Reči, i uredbama, a uredbe označavaju istine od kojih su uredbe sačnjene, a u obrnutom smislu, obmane. A pošto oni koji su u obmanama , u duhovnom svetu, stanuju na stenama, stoga se kaže, neka se raspu o vrletima kamenijem, čime se označava da im se dopušta da budu su svojim obmanama, i da stanuju u paklovima koji korespondiraju njihovim obmanama. Kod Jova:

Obitavati u rasjelinama u dolini, i u jamama zemljskim, i u stijenama (XXX, 6).

Ovo se kaže o onima koji su u paklovma, jer su u zlima i njihovim obmanama; pošto su paklovi onih koji su u zlima u pogledu života, ispod dolina i u pećinama, a onih koji su u obmana, njihova su staništa u stenama. Otuda je jasno šta je označeno raselinama u dolinama, jamama u zemlji, i u stenama. (Ali o pećinama i jamama u kojima žive oni koji su u paklovma, i o raselinama i rupama preko kojih ulaze, vidi prethodni članak, br. 410.)

32 Ove se stvari navode kako bi se znalo da se stenom, u obrnutom smislu, označava obmana uopšte; ovo je značenje stene zbog korespondencije, što se vidi iz izgleda i vidljvih predmeta u duhovnom svetu gdje svi žive u skladu sa korespondencijama unutrašnjih stvari njihovog života; stoga oni koji su u mudrosti i u inteligenciji, jer su u ljubavi prema Gospodu, i u ljubavi prema bližnjem, pa stoga i u duhovnom osećanju istine, oni stanuju na gorama i bregovima zemlje, gde su rajevi, vrtovi, ružičnjaci, i livade; ali oni koji su u veri doktrinarnih stvari svoje crkve, a donekle i u ljubavi prema bližnjem, žive na stenama gde ima ravnica na kojima ima šumaraka i nešto drveća, a i zatravnjenih mesta; ali oni koji su bili u veri samoj u pogledu doktrine i života, pa otuda u obmanama vere i u zlima života, ti obitavaju među stenama i u ćelijama.

33 Ovo značenje stene je od korespondencije , kao što je rečeno. Ali značenje stene zbog njene tvrdoće, vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Jeremije:

470

Tvrđe im je lice od kamena (V, 3).

Kod Jezekilja:

Kao kamen dijamant, tvrđe od stijene dadoh im čelo: ne boj se (III, 8,9).

Kod Jova:

Biće upisani gvozdenim perom i olovom na stijeni uvijek (XIX, 24).

Kod Isaije:

Kopita konja njihovijeh biće kao kremen (V, 28.)

Razlog da se tvrdoća izražava kamenom, je zbog korespondencije kamena sa istinom od dobra, jer sva moć pripada istini od dobra, kao što je rečeno gore; ali kad istina deluje protivu obmane od zla, tada je dobro tupo i bezosjećajno, a istina koja ostaje, je tvrda, u skladu s gornjim rečima kod Jezekilja:

Tvrđe od dijamanta dadoh ti čelo.

I istina bez dobra je tvrda, ali je i krhka. Međutim, ono šo je navedeno o stenama, biće dalje rasvetljeno onim što će se reći o značenju kamenja na stranicama koje slede.

412. Sakrij nas od lica onoga što sjedi na prijestolu i od gnjeva Jagnjetova. Da ovo označava, kako ne bi trpeli strašne stvari od influksa Božanskog dobra ujedinjenog s Božanskom istinom koja proističe od Gospoda, jasno je iz značenja , sakrij nas, kad se kaže o onima u kojima su dobra i istine crkve razoreni zlima života i njihovim obmanama, što označava, kako ne bi trpeli strašnije stvari, o čemu će se ubrzo govoriti; iz značenja, od lica onoga što sjedi na prijestolu, što označava Gospoda kao Božansko dobro u nebu; da lice, kad se kaže za Gospoda, označava Božansku ljubav, od koje potiče Božansko dobro u nebu, videće se iz odlomaka u Reči koji će se ubrzo navesti, i da, Onaj što sjedi na prijestolu, označava Gospoda kao Božansko dobro u nebu, može se videti gore (br. 297,343); i iz značenja gnjeva Jagnjetova, što označava baciti u pakao silom influksa Božanske istine koja proističe od Gospoda. Da gnev Jehovin ili Gospodov ovo označava, vidi se iz odlomaka u Reči koji će biti navedeni u sledećem članku. Osim toga, biće

471

pokazano da je Gospod Onaj koji sedi na prestolu, i da je On Jagnje; Gospod kao Božansko dobro, Onim koji sedi na prestolu, a Gospod kao Božanska istina, Jagnjetom, što se može videti gore (br. 297,343). Da se pominje gnev Jagnjetov, nije da je Gospod, koji je označen Onim što sedi na prestolu, gnevan, jer je On samo Božansko dobro, a ono ne može da se gnevi, jer gnevu nema mesta u suštinskom dobru; nego se tako kaže u smislu slova Reči iz razloga koji će biti objašnjeni na drugome mestu; ovde će se samo pokazati da lice Jehovino ili Gospodovo označava Božansku ljubav, a otuda i Božansko dobro u nebu i u crkvi; a u obrnutom smislu, okrenuti (odvratiti) Svoje lice protivu nekoga, i sakrivati i pokrivati Svoje lice, označava isto što i gnev i ljutinu; isto tako, da se licem, kada se govori o čoveku, označavaju i unutrašnje stvari njegovog uma, i osećanje u oba smisla.

2 Da lice, kad se govori o Jehovi ili o Gospodu, označava Božansku ljubav, a otuda i Božansko dobro, jasno je iz sledećih odlomaka. Kod Davida:

Pokaži svijetlo lice svoje slugi svojemu, i spasi me milošću svojom (Psalam XXXI, 16).

Pokazati svetlo lice, označava prosvetliti u Božanskoj istini od Božanskog dobra; da je ovo označeno sa pokazati svetlo lice, je zato što Božanska istina, koja proistče od Gospoda kao Sunca u anđeoskom nebu, prenosi svu svetlost tamo, i prosvetljuje umove anđela, i ispunjava ih mudrošću; stoga je lice Gospodovo, u pravom smislu, Sunce anđeoskog neba; jer se Gospod pokazuje anđelima unutrašnjih nebesa kao Sunce, a ovo je zbog Božanske ljubavi, jer se ljubav u nebesima, kada se pokazuje pred očima, pokazuje kao vatra, dok se Božanska ljubav pokazuje kao Sunce; od toga Sunca proističe kako toplina tako i svetlo, a ta toplina je Božansko dobro, a svetlo je Božanska istina. Iz ovoga se vidi da sa, pokazati svijetlo lice slugi Tvom, označava prosvetliti Božanskom istinom od Božanskog dobra; stoga se dodaje, spasi me milošću svojom; a milost dolazi od Božanskog dobra. (Ali o suncu u anđeoskom nebu, i o toplini i svetlu iz njega, vidi delo o Nebu i Paklu – o suncu tamo, br. 116-125, a o toplini i svetlu, br. 126-140.).

Kod istoga:

3 Mnogi govore: pokaži nam šta je dobro? Obrati k nama svijetlo lice svoje, o Jehova! (Psalam IV, 6).

Kod istoga:

472

Oni hode, o Jehova, u svjetlosti lica tvojega! (Psalam LXXXIX, 15).

Kod istoga:

Povrati nas, neka zasja lice tvoje da se spasemo! (Psalam LXXX, 3,7,19).

I kod istoga:

Bože, budi milostiv i blagosiljaj nas, obasjavaj nas licem svojim (Psalam LXVII, 1).

Svetlošću lica Jehovinog ili Gospodovog, označava se Božanska istina od Božanske istina od Božanske ljubavi, kao što je rečeno, a otuda i inteligencija i mudrost, jer su od Božanske istine, ili od Božanske svetlosti u nebesima, sva inteligencja i mudrost, kako anđeoska tako i ljudska; otuda obasjati nas svetlim licem, i pokazati svoje svetlo lice, označava prosvetliti u Božanskoj istini, i darivati inteligencijom i mudrošću.

Isto je označeno i blagoslovom sinova Izrailjevih, kod Mojsija:

4 Da te blagoslovi Jehova licem svojim i bude ti milostiv! Da obrati lice svoje k tebi i dade ti mir! (Brojevi VI, 24, 26).

Sa, obasjati licem i sa, biti milostiv, označava se prosvetliti u Božanskoj istini, i udeliti inteligenciju i mudrost; obratiti lice i dati mir, označava ispuniti Božanskim dobrom, i obdariti ljubavlju. I jedno i drugo je nužno da bi čovek bio mudar; jer svi koji su u nebu, prosvetljeni su svetlošću koja proistče od Gospoda kao Sunca, ali su samo oni inteligentni i mudri, koji su u isto vreme u ljubavi, jer dobro ljubavi prima istinu, jer se oni povezuju, jer se slažu i vole jedno drugo. Stoga, samo oni vide Sunce u nebu, koji su u ljubavi; ostali vide samo svetlost. Biti milostiv, što se kaže o prosvetljenju lica, isto tako se kaže o istini u Reči, a mir, koji se kaže uz obratiti lice, kaže se o dobru.

5 Pošto se Gospodova Božanska ljubav pokazuje kao Sunce u nebu, a iz njega potiče svetlost, stoga:

kad se Gospod preobrazi pred Petrom, Jakovom, i Jovanom, zasja se lice njegovo kao sunce, a haljine njegove postadoše bijele kao svijetlo (Matej XVII, 1,2).

Isto tako, kad se pokazao Jovanu:

Njegovo lice bilo je kao sunce u sili svojoj (Apok. I, 16).

473

Njegovom se haljinom, kaja je postala kao svetlo, označava Božanska istina; jer haljina u Reči označava istinu, a to je zbog toga što Gospod oblači sve anđele u skladu s njihovim primanjem Božanske istine; isto tako, njihove su haljine sačinjene od svetlosti neba, stoga su sjajne, i blistave, a svetlost neba je, ko što je rečeno, Božanska istina. Otuda je jasno zašto su Gospodove haljine, kad se preobrazio, postale kao svetlost ( ali o ovim se stvarima može videti više u delu Nebo i Pakao, br. 177-182; isto tako gore, br. 64,195,271,395.

Kod Mateje:

6 Isus reče o djetetu koje je postavio među svoje učenike: Gledajte da ne prezrete jednoga od malijeh ovih; jer vam kažem da anđeli njihovi na nebesima jednako gledaju lice Oca moga nebeskoga (XVIII, 10).

Ovde se kaže da njihovi anđeli gledaju, jer ima duhova i anđela kod svakoga čoveka u skladu s tim kakav je, takvi su duhovi i anđeli. Kod male dece ima anđela iz najdubljeg neba koji vide Gospoda kao Sunce; jer oni su u ljubavi ka Njemu, i u nevinosti; ovo se kaže u približnom smislu, i oni gledaju lice Oca Njegovog. Licem Očevim se označava Božanska ljubav koja je u Gospodu, stoga, suštinsko Božansko, koje je Jehova, jer je Otac bio u Njemu, i On u Ocu, i bili su jedno, kao što On sam uči. Ali ove iste reči u čisto duhovnom smislu, označavaju, da je Gospod, kao Njegovo Božansko dobro, u dobru nevnosti , jer ovo je označeno malim detetom u duhovnom smislu, a licem Oca označava se Gospodovo Božansko dobro. Ista se stvar uči u Apokalipsi o Gospodovim slugama, kojima se označavaju oni koji su u Božanskim istinama, jer su u dobru ljubavi i u ljubavi prema bližnjem:

Prijestol Božiji i Jagnjetov biće u Novom Jerusalimu, a njegove sluge će ga služiti; i oni će gledati njegovo lice (XXII.3,4).

Ali, o ovim rečima vidi objašnjenje u sledećim poglavljima.

7 Kod Isaije:

U svakoj tuzi njihovoj on bješe tužan; i anđeo lica njegovog (koji je pred njim), spase ih; i podiže ih i nosi ih svo vrijeme (LXIII, 9).

Ovde se govori o Gospodu, koji se naziva anđelom lica Jehovinog zbog Božanske istine koja je od Njegove Božanske ljubavi; jer se anđelom u Reči označava Božanska istina, zbog čega se anđeli nazivaju bogovima (kao što se može videti

474

gore, br. 130,200,302); a licem se Jehovinim označava Božanska ljubav koja je u Gospodu, zbog čega se kaže, zbog ljubavi njegove i milosti njegove on ih izbavi; i podiže ih i nosi ih svo vreme (svih dana večnosti) koje se stvari odnose na Božansku ljubav. Gospod, kao Njegovo Ljudsko, bio je Božanska istina, pomoću koje se borio s paklovima, i pomoću koje ih je potčinio. Otuda se On naziva anđelom, u pogledu Njegoog Božanskog Ljudskog. Vidi se da se u ovome poglavlju govori o Gospodu, i o Njegvim borbama s paklovima, i o njihovom potčinjavajnju.

8 Kod Davida:

Skrivaš ih pod krov lica svoga od buna ljudskih; sklanjaš ih od svadljivih jezika (Psalam XXXI, 20).

Sakrivati se u tajni Tvoga lica , označava, u Božanskom dobru koje se ne pokazuje pred drugima; a sklanjati se od svadljvih jezika, označava biti održavan u Božanskoj istini. Oholost čovekova i svađa jezika, označavaju zla od obmane, i obmane od zla; jer se oholost kaže o zlima, jer je to samoljublje; a čovek označava istinu i obmanu; svađa jezika označava obmanu od zla. (Šta su zlo od obmane, i obmana od zla, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 21).

9 Kod istoga:

Stavio si bezakonja naša preda se, i tajne naše na svjetlost lica svojega (Psalam XC, 8).

Svetlost lica tvojega, označava svetlost neba od Gospoda kao Sunca tamo. Zato što je ova svetlost sama Božanska istina od koje je sva inteligencija i mudrost, stoga se sve ono što dođe u ovu svetlost, pokazuje kao u vedrom danu; otuda to, da kada zli dođu u ovu svetlost, oni izgledaju baš onakvi kakvi su, bezoblični i čudovišni u skladu sa zlima, sakrivena u njima. Iz ovoga se vidi šta je označeno sa, Stavio si bezakonja naša preda se, i tajne naše na svjetlost lica svojega.

10 Kod Jeremije:

Viči ove riječi k sjeveru, i reci: vrati se, odmetnice Izrailje, i neću pustiti da padne gnjev moj na vas (da padnu lica moja na vas): jer sam milostiv (III, 12).

Mojim licima se ovde označava Božanska ljubav, ili svako dobro koje je od ljubavi; učiniti da ne padnu lica, označava se ne pasti i prestati, jer kad lice padne , tada prestane da gleda; iz toga se vidi šta je označeno sa, neću učiniti da padnu lica moja na vas. Stoga se kaže, Ja sam milostiv, gde milost označava Božansku ljubav

475

prema nevoljnima. Sa, viči k sjeveru, označava se, viči onima koji su u obmanama i njihovim zlima; stoga se kaže isto tako, Vrati se, odmetnice Izrailje. Razlog da sever označava te, je to što oni koji su u obmanama i njihovim zlima, žive na severnoj strani u duhovnom svetu. (O obmanama i njihovim zlima, vidi Nauk Novoga Jerusalima, br. 21). Razlog da se hleb u šatoru nazivao hlebom lica, a sto sam, stolom lica (Izlazak IV, 7), bilo je to što se hlebom, baš kao i licima Jehovinim, označavalo Božansko dobro Božanske ljubavi (kao što se može videti u Nauku Novoga Jerusalma, br. 212,213,218).

11 Poštro se licima Jehovinim ili Gospodovim označava Božansko dobro sjedinjeno s Božanskom istinom, koja proističe i proizlazi od Njegove Božanske ljubavi, stoga se licima Jehovinim označavaju unutrašnje stvari crkve, Reči, i bogoštovanja, jer je Božansko dobro unutar tih stvari; pošto su spoljašnje stvari crkve, Reči, i bogoštovanja samo efekti i njihova dela. Unutrašnje stvari crkve, Reči i bogoštovanja, označene su sa,

Što će mi mnoštvo žrtava vaših, kad dolazite da se pokažete pred licima Jehovinm (preda mnom) (I, 11,12).

Kod Zaharije:

Dolaziće stanovnici jedan u drugoga govoreći: hajdemo da se molimo licima Jehovinim, i da tražimo Jehovu nad vojskama; tako će doći mnogi narodi i silni narodi da traže Jehovu nad vojskama u Jerusalimu, i da se mole licima Jehovinim (VIII, 21,22).

Kod Davida:

Srce moje govori tebi što si rekao: Tažite lica moja; lica Tvoja tražim, o Jehova (Psalam XXVII, 8).

Kod istoga:

Pokliknimo Stijeni spasenja našega. Izađimo pred lica njegova s hvalom (Psalam XCV, 1,2).

Kod Malahije:

Tražite lica Božija, da bi se smilovao na vas ( I, 9).

Kod Davida:

476

Žedna je duša moja Boga, Boga živoga; kad ću doći i pokazati se licima Božijim? Čekaj na Boga; jer ću ga hvaliti; lica su njegova spasenje (Psalam XLII, 2,6).

U ovim odlomcima, licima Jehovinim , ili Gospodovim, označavaju se unutrašnje stvari crkve, Reči i bogoštovanja; jer su Božansko dobro, i Božanska istina, to jest, Gospod sam, u njima, a od njih i u spoljašnjim stvarima, ali ne u spoljašnjim stvarima, naime, crkve, Reči i bogoštovanja, bez njih .

2 Pošto su svi koji su išli na praznik u Jerusalim morali doneti sa sobom nešto od onoga što je potrebno za bogoštovanje, a svo bogoštovanje je od unutrašnjih stvari srca i vere, a ove su označene darovima koji su prinošeni Gospodu, stoga je bilo zapoveđeno da svako ponese kao ponudu neki dar, što je označeno sa,

Neće vidjeti lica moja prazni (Izlazak XXIII, 15).

Unutrašnje stvari crkve, Reči, i bogoštovanja, označene su i ovim rečima kod Mojsija:

Jehova reče Mojsiju: moje će lice ići naprijed, i daću ti odmor. Tada Mojsije reče: ako neće ići lice tvoje naprijed, nemoj nas kretati odavde (Izlazak XXXIII, 14,15).

Ovo je rečeno Mojsiju, jer je kod te nacije Reč trebala da bude napisana, a odnosila se na tu naciju u istorijskim delovima Reči, jer je crkva bila ustanovljena među njima, koja je trebala da bude reprezentativna crkva koja bi se sastojala od spoljašnjih stvari koje korespondiraju unutršnjim ; zbog toga se kaže, Moja će lica ići (o čemu se može videti više u Tajnama Nebeskim, br. 10567,10576, gde su objašnjene.)

13 Pošto je ta nacja bila samo u spoljašnjim stvarima Reči, crkve i bogoštovanja, a ne i u unutrašnjim, stoga Mojsiju nije bilo dato da vidi Gospodovo lice, nego samo leđa, prema rečima kod Mojsija:

Mojsije reče, molim te, pokaži mi slavu svoju,; a On reče : Učiniću da prođe sve dobro moje ispred tebe, i povikaću ime Jehovino pred tobom; ali ne možeš vidjeti lica moja; jer ne može čovjek mene vidjeti i ostati živ. Evo mjesto kod mene pa stani na stijenu, i kad stane prilaziti slava moja, metnuću te u rasjelinu kamenu, i zakloniću te rukom svojom dok ne prođem. Po tom ću digniti ruku svoju, i vidjećeš me s leđa, a lica se moja ne mogu vidjeti (Izlazak XXIII, 18-23).

477

Ovde Mojsije predstavlja tu naciju u pogledu toga kako ona razume Reč, i u odnosu na crkvu i bogoštoanje njezino, naime, da je bila u spoljašnjim, bez unutrašnjih stvari, gde su spoljašnje predstavljene i označene leđima Jehovinim koja je Mojsije video, a unutrašnje stvari prednjim delovima i licem. Da unutrašnje, koje su bile u spoljašnjim stvarima Reči, crkve, i bogoštovanja, nije videla niti je mogla da vidi ta nacija, bilo je predstavljeno i označeno time što je Mojsije bio postavljen u raselinu u steni dok je On prolazo. Ali ove su stvari potpunije objašnjene u Nebeskim Tajnama (br. 10573-10584).

14 Osim toga, lica Jehovina ili Gospodova, jer označavaju unutrašnje stvari Reči, crkve i bogoštovanja, posebne su spoljašnje stvari u kojima su unutrašnje, jer se unutrašnje pokaziju u spoljašnjim, kao što se unutrašnje stvari čovekove pokazuju u njegovom licu i pogledu. Ali je Jevrejski narod bio takve prirode da su videli samo spoljašnje, a nikako unutrašnje; a videti spoljašnje, a ne u isto vreme i unutrašnje, ili spoljašnje bez unutrašnjih, to je kao gledati sliku čoveka koji je bez života; ali gledati spoljašnje u isto vreme i unutrašnje, ili spoljašnje od unutrašnjih, to je kao gledati živog čoveka; ovo je, stoga, u pravom smislu, videti lice Jehovino, ili, moliti se Njegovim licima, u odlomcima gore navedenim.

13 Pošto se unutrašnje stvari Reči, crkve i bogoštovanja, pokazuju u spoljašnjim, ili čine da se mogu videti u spoljašnjim, slično kao što se unutrašnje stvari čoveka vide na licu, vidi se šta je označeno, u unutrašnjem smislu, sa videti Jehovu ili Gospoda licem u lice, u sledećim odlomcima.

Kod Mojsija:

Vidjeh Boga licem ulice, i duša se moja izbavi (Postanje XXXII, 30).

Jakov je reako ove reči poslije rvanja s Bogm, koji mu se pokazao kao anđeo. U knjizi Sudija;

Reče Gideon: Vidjeh anđela Jehovinog licem u lice; Jehova mu reče: Mir tebi, ne boj se; nećeš umrijeti (V, 22,23).

Na isti način Manoje i njegova žena (Sudije XIII, 22,23).

A o Izrailjskom narodu:

Licem u lice govorio vam je Jehova na gori isred ognja (Zak. Ponov.V, 4);

o čemu se kaže potpunije:

478

Gle, pokaza nam Jehova Bog naš slavu i veličinu svoju, i čusmo glas njegov usred ognja; danas vidjesmo gdje govori Bog s čovjekom, i čovjek osta živ (Zak. Ponov.V, 24).

I o Mojsiju:

Jehova govoraše licem u lice s Mojsijem kao što čovjek govori s drugom svojim (Izlazak XXXIII, 11; XXXIV, 10).

16 Međutim, treba znati da nijedan čovek, čak ni anđeo, ne može videti Gospodovo lice, jer je to Božanska ljubav, i da niko ne može da podnese Božansku ljubav, kakva je ona u sebi; jer videti Gospodovo lice bilo bi kao staviti oko u samu vatru sunca, u kojem bi slučaju ono nestalo istoga trena; takva je i Božanska ljubav viđena u sebi; stoga se Gospod pokazuje onima u unutrašnjim nebesima kao Sunce, a to Sunce je okruženo mnogim svetlećim krugovima, koji oblikuju pokrivač jedan iznad drugoga, kako bi Božanska ljubav proisticala umerena i prilagođena anđelima neba, i kako bi je anđeli mogli podneti; stoga se Gospod pokazuje kao Sunce anđelima viših nebesa, dok se anđelima nižih nebesa pokazuje samo kao svetlost, a ostalima kao mesec. Međutim, Gospod se pokazuje anđelima u nebu, ali tada je u obliku anđela; jer On ispuni anđela Svojim izgledom, i tako Svojim prisustvom iz daljine, i takav na raznim mestima, a svuda je prilagođen dobru ljubavi i veri kod onih kod kojih se pojavljuje; tako su Gideon, kao i Manoje i njegova žena, Mojsije i Izrailjski narod, videli Gospoda, jednako kao ono što je označeno sa videti Jehovu licem u lice, i ne umreti. Da se lice samo, kao unutrašnje Njegove Božanske ljubavi, nije videlo, jasno se vidi iz onoga što je rečeno Mojsiju, naime,

da niko ne može videti Jehovu licem u lice, i ostati živ (Izlazak XXXII, 2).

Ali, ipak se kaže da su videli Jehovu licem u lice; iz čega je sasvim jasno da videti Jehovu licem u lice u navedenim odlomcima, označava videti Ga u unutrašnjim stvarima Reči, crkve i bogoštovanja, iako je to u stvari videti Ga u spoljašnjm iz unutrašnjih. Da je Jevrejska nacija bila u spoljašnjim stvarima Reči, crkve i bogoštovanja, bez unutrašnjih, može se videti u Nauku Novoga Jerusalima, br. 248. (Šta je spoljašnje bez unutrašnjeg; i šta je spoljašnje u kojemu je unutrašnje, vidi u br. 47 istog dela). Da je Jevrejska nacija bila takva, bilo je predstavjeno i označeno sa,

Jedni pokriše Gospodovo lice, dadoše mu priuške, i pljunuše u njegovo lice (Mateja XXVI,7; Marko XIV, 65; Luka XXII, 64).

479

Jer sve stvari koje se odnose na Gospodovu patnju predstavljaju i označavaju tajne nebesa i crkve, a posebno pokazuju kakvi su bili Jevreji u odnosu na Reč , crkvu i bogoštovanje. Da je tako, može se videti gore (br. 63,83,195 na kraju.)

18 Iz ovih se odlomaka, koji su već objašnjeni, može znati šta Jehovino ili Gospodovo lice označava, naime, Božansku ljubav i svo dobro u nebu i u crkvi. Iz toga se može znati i šta je označeno skrivanjem ili pokrivanjem lica, gde se kaže o Jehovi ili Gospodu, naime, da pokriti ili sakriti lice označava ostaviti čoveka u njegovom propriumu, a otuda i u zlima i obmanama koje se ulivaju iz njegovog propriuma; jer , viđen u sebi, proprium nije ništa drugo nego zlo i obmana iz zla, i stoga ga Gospod odvaja od ovih da bi čovek bio u dobru, što se postiže time što ga izdiže iznad njegovog propriuma. Otuda se vidi da se sa skrivanjem i pokrivanjem lica, kad se kaže o Gospodu, označava ostaviti u zlima i obmanama; kao u sledećim odlomcma. Kod Jeremije:

Zbog sve njihove zloće odvratih lice svoje od grada ovoga (XXXIII, 5)

Kod Isaije:

Bezaknja vaša sakriše lica Božija od vas, da vas ne čuje (LIX, 2).

Kod Jezekilja:

I odvratiću lice svoje od njih, da bi oskrvnili svetinju moju VII, 22).

Kod istoga:

I narodi će poznati da se za bezakonja svoja zarobi dom Izrailjev, što meni zgriješiše, te sakrih lice svoje od njih (XXXIX, 23).

U Plaču:

Gnjev Jehovin rasija ih, neće više pogledati na njih (IV, 16).

Kod Miheja:

Jehova će sakriti lice svoje od njih, kako zlo radiše (III, 4).

Kod Davida:

Ti odvrati lice svoje, i ja se smetoh (Psalam XXX, 7.)

Kod istoga:

480

Zašto kriješ lice svoje, i zaboravljaš nevolju i muku našu? (Psalam XLIV, 24, 25)

Kod istoga:

Odvrati lice svoje, žaloste se; uzmeš im duh, ginu, i u prah svoj povraćaju se (Psalam CIV, 29).

Kod Mojsija:

I onda će se raspaliti gnjev moj protivu naroda, I ostaviću ih, i sakriću lice svoje od njih. I sakriću lice svoje od njih u onaj dan, zbog sve zloće koju činiše (Zak.Ponov. XXXI, 17,18).

Kod istoga:

Sakriću lice svoje od njih, vidjeću kakav će im biti pošljedak, jer su rod pokvaren, sinovi u kojima nema vjere (Zak. Ponov. XXXII, 2).

Kod Isaije:

Čekaću Jehovu, iako odvraća lica svoja od doma Jakovljevog (VIII, 27).

Kod Davida:

Dokle ćeš me, o Jehova, zaboravljati, koliko ćeš dugo skrivati lica svoja od mene? (Psalam XIII, 1).

Kod istoga:

Nemoj odvratiti od mene lica svojega, nemoj u gnjevu ostaviti sluge svojega (Psalam XXVII, 9).

Kod istoga:

Nemoj odvratiti lica svojega od sluge svojega, pohitaj, usliši me (Psalam LXIX : 17.

Kod istoga:

O Jehova! Zašto odbacuješ dušu moju, zašto skrivaš lice svoje od mene? (Psalam LXXXVIII, 14).

Kod istoga:

481

Nemoj skrivati lica svojega u dan kada sam u nevolji (Psalam CII, 2).

Kod istoga:

Odgovori me, o Jehova, da ne bih bio kao oni koji idu u jamu (Psalam CXLIII, 7).

Kod Jezekilja:

Kad dovedem sinove Izrailjeve u njihovu zemlju, tada neću više skrivati lica svoga od njih, jer ću izliti duh moj na sinove Izrailjeve (XXXIX, 27-29).

Kod Davida:

On se ne ogluši molitvi i ne odvrati lica svojega od nevolje Izrailjeve; niti sakri lica svojega od njih; nego kad je viknuo, uslišio ga je (Psalam XXII, 24).

19 U ovim se odlomcima kaže da Jehova, to jest, Gospod, odvraća i skriva Svoja lica zbog bezakonja i greha; Njega mole da ih ne skriva i ne odvraća , iako On nikad ne skriva ili odvraća Svoje Bžansko dobro i Svoju Božansku istinu, jer Gospod je sama Božanska ljubav, i milost sama, i želi spasenje svih; stoga je On prisutan sa svima i sa svakim, čak i s onima koji su u bezakonjima i gresima, i preko toga prisustva On ih dariva slobodom da Ga primaju, to jest, istinu i dobro od Njega; stoga oni primaju ako u slobodi to žele. Razlog da se mora primati u slobodi je to, kako bi dobra i istine ostali kod čoveka, i bili kod njega kao njegovo vlastito; jer ono što čovek radi u slobodi, on čini iz osećanja, jer sva sloboda potiče od osećanja, jer je osećanje njegova volja; stoga ono što se prima u slobodi, ili od čovekovog osećanja, ulazi u njegovu volju, i ostaje. Razlog da tada ostaje je to, što je volja sam čovek, jer u njoj je njegov život prvenstveno, a tek posle u misli ili u razumu. Ovo je, stoga, razlog da čovek treba da prima Božansko dobro i Božansku istinu, s kojom je Gospod uvek prisutan.

20 Ovo je isto tako označeno sa:

Evo, stojim na vratima i kucam; ako neko čuje glas moj, i otvori vrata, ući ću k njemu, večeraću s njim (Apok. III, 20.)

Ali kada čovek u slobodi izabere zlo, on sebi zatvara vrata, pa tako ne prima dobro i istinu koji su od Gospoda; stoga Gospod tada izgleda kao odsutan, i to je zbog ovoga izgleda da se kaže da Jehova odvraća i skriva Svoja lica, iako ih On ne

482

odvraća i ne skriva. Ali u stvari, tada čovek, svojim duhom, odvraća se od Gospoda pa stoga ne prima dobro i ne vidi istinu, koji su od Gospoda; otuda izgleda kao da ga Gospod ne vidi, a u stvari, On vidi sve što pripada čoveku. Zbog ovoga izgleda se kaže da On odvraća i sakriva Svoja lica, i čak da okreće Svoje lice protivu njih , i da ih gleda u leđa , a ne u lica, kao u sledećim odlomcima. Kod Jeremije:

Jer okretoh lice tome gradu na zlo, a ne na dobro (XXI, 10).

Kod istoga:

Evo, ja ću vam obratiti lice svoje na zlo, da istrijebim sve Judejce (XLIV, 11).

Kod Jezekilja:

I okrenuću lice svoje prema tome čoveku, i učiniću od njega znak i priču, i istrijebiću ga iz naroda svojega (XIV, 8).

Kod istoga:

Ja ću im nasuprot okrenuti lice svoje; kad idu iz jednoga ognja, drugi će ih oganj proždrijeti, kad okrenem lice svoje protivu njih (XV, 7).

Kod Mojsija:

Koji bi god jeo kakve bilo krvi, okrenuću lice svoje protivu duše te, da se istrijebi (Levitska XVII, 10).

Kod Jeremije:

Kao istočnim vjetrom razmetnuću ih pred neprijteljem; leđa, a ne lice, pokazaću im u nevolji njihovoj (XVIII, 17)

Da je čovek taj koji okreće svoje lice protivu Gospoda , koji se odvraća od Gospoda, zbog čega ga zlo savlada, jasno je iz Reči. Kao kod Jeremije:

Okrenuše mi leđa, a ne lica (XXXII, 33).

Kod istoga:

Lica su im postala tvrđa od kamena; odbijaju da se obrate (V, 3).

Kod istoga:

483

Idoše po savjetima i mislima zloga srca svojega, i otidoše natrag, a ne naprijed (VII, 24).

I kod Isaije:

Vaša su bezaknja skrila lica Božija od vas (LIX, 2).

21 Da zli okreću lica svoja protivu Gospoda, ne čini se telesnim licem, nego licem njihovoga duha. Čovek može da okrene svoje lice na koju god stranu hoće, jer je u stanju slobode da je okrene ka nebu ili prema paklu; a isto tako, lice je čovekovo naučilo da se pretvara (obmanjuje) pred svetom; ali kad čovek postane duh, što je odmah nakon smrti, tada onaj ko je živeo zlim životom, odvraća sasvim svoje lice od Gospoda, što se vidi iz onoga što je pokazano u delu Nebo i Pakao, br. 17, 123, 142, 144, 145,151,153,251,272,511,552,5619. Ovde ,ono što je označeno sa, okrenuše mi leđa, a ne lice, i sa, išli su natrag a ne naprijed. Zato što takve osobe sebe izlažu zlu kazne, i paklu, stoga se pretpostavlja o onima koji se odvraćaju, da je to od Gospoda, i da ih On gleda strogim licem, da ih baca u pakao, i da ih kažnjava, baš kao čovek kada je gnevan; dok u stvari, Gospod gleda na svakoga s ljubavlju i milošću. To je zbog izgleda, da se sledeći izraze koriste u Reči. Kod Isaije:

Kad si činio strahote kojima se ne nadasmo, te si slazio, i gore se rastapaše od tebe (LXIV, 3).

Kod Davida:

Popaljen je ognjem i isječen od strašnoga pogleda lica tvoga (Psalam LXXX, 16).

Kod istoga:

Ali je strašno lice Jehovino protivu onih koji čine zlo, da bi se istrijebio na zemlji spomen njihov (XXXIV, 16).

Kod Mojsija:

Evo, ja šaljem anđela svojega da te čuva na putu, i da te odvede na mjesto koje sam ti pripravio (Izlazak XXII, 20,21).

Kod Jezekilja:

Odvešću vas u pustinju tijeh naroda, i ondje ću se suditi s vama lice u lice (XX, 35).

484

Kod Mojsija:

Kad polažaše kovčeg, govoraše Mojsije: ustani, o Jehova, i neka se razaspu neprijatelji tvoji, i neka bježe pred licima tvojim (Brojevi X, 35).

U Apokalipsi:

I vidjeh veliki bijel prijestol, i onoga što sjeđaše na njemu, od čijeg lica bježaše nebo i zemlja (XX, 11).

22 Ove se stvari sada kažu o značenju lica, kada se govori o Jehovi ili o Gospodu; ali lice, kada se govori o čoveku, označava njegov um i osećanje, stoga, unutrašnje njegovog uma, zato što um i njegova osećanja postaju vidljiva na licu, zbog čega se lice naziva ogledalom uma. Isto tako, lice je slika i čovekovih unutrašnjih stvari, jer ih ono predstavlja, i izraz lica im korespondira. Da se licima, kad se govori o čoveku, označavaju osećanja raznih vrsta,vidi se iz sledećih odlomaka. Kod Isaije:

Kažu, vratite se s puta, odstupite od staze, neka nestane ispred naših lica Sveca Izrailjevog (XXX, 11).

Učiniti da nestane pred našim licima Sveca Izrailjevog, označava , ukloniti Gospoda iz misli i osećanja, stoga sve što pripada crkvi, pošto Svetac Izrailjev označava Gospoda; ukloniti od istine i dobra crkve, koja je od Gospoda, a u kojoj je Gospod, označeno je sa, Vratite se s puta, odstupite od staze, gde put i staza označavaju istinu i dobro crkve.

U Plaču:

23 Ne poštuju lica sveštenčkih, i nijesu žalostivi na starce (V, 12).

I na drugome mestu:

Knezove vješaju svojim rukama, ne poštuju lica staračkoga (V, 12).

Ne poštovati lica svešteničkih, označava ne ceniti dobra crkve, koja se odnose na ljubav i veru; jer su sveštenici predstavljali Gospoda kao Božansko dobro, pa otuda označavaju dobro crkve , a lica sve njene stvari, koje se odnose na ljubav i veru. Ne biti žalostiv na starce (ne poštovati lica staraca), označava ne ceniti stvari mudrosti, jer su unutrašnje. Knezove vešaju svojim rukama, označava da je odbačena sva inteligencija, gde knezovi označavaju glavne istine, od kojih je inteligencija.

485

24 Kod Mojsija:

Jakov govoraše Isavu : Ublažiću lica njegova darom koji ide preda mnom, pa ću mu onda vidjeti lica; ako me lijepo primi (Postanje XXXII, 20).

Videti (umiriti) njegova lica, znači pridobiti njegov um; posle videti njegova lica, označava znati kakav je njegov um; pa ću onda videti lica, označava možda će me primiti naklonjenoga uma, videti lica označava hteti dobro nekome iz osećanja. Kod istoga:

Ne izvrći pravde, i ne gledaj lica (ko je ko), niti primaj dara (Zak.Ponov. 19).

Ne gledaj na lice (ko je ko), označava ne budi na strani viših, bogatih, i prijatelja, više nego na strani niži, siromašnih, i neprijatela, jer se pravda i ispravnost poštuju bez obzira na osobu

25 Kod Malahije:

Zato i ja vas učinih prezrenim i poništenim u svega naroda, kao što se i vi ne držite putova mojih i u zakonu gledate lica (ko je ko) (II, 9).

Gledati lica u zakonu, ovde označava isto što i gore, gledati lica u zakonu; naime, biti naklonjen višim, bogatima, i prijateljima, više nego nižima, siromašnima, i neprijateljima. Kod Isaije:

Zašto gazite narod moj, i lice siromasima satirete? (III, 15)

Satirati lice siromasima, označava razarati osećanja za poznavanje istina a ipak želeti pouku, gde gaziti označava razarati; lica označavaju osećanja poznavanja istina, a siromasi, one koji su u neznanju istina a žele da budu poučeni, jer su to oni koji su duhovno siromašni.

26 Kod Davida:

Kći Tirova donijće dare; najbogatiji u narodu tražiće tvoje lice (tebe će moliti). Kći carska sva je ukrašena iznutra; haljina joj je zlatom iskićena (Psalam XLV, 12,13).

Kći carska označava duhovno osećanje istine, gde kći Tira označava osećanje za poznavanje istine i dobra; obogatiti se ovima označava darovima koji se donose; bogati između naroda označavaju inteligentne, a u apstraktnom smislu, ineligenciju od istine i dobra; dobijati ove kao darove, označeno je sa tražiti tvoje

486

lice; jer su sve stvari inteligencije u duhovnom osećanju istine, koje je označeno licima. Ostatak ovoga odlomaka može se videti objašnjen gore, br. 195).

27 Kod istoga:

Uzdaj se u Boga, jer ću ga još slaviti, spasitelja lica mojega i Boga mojega (Psalam XLII, 11; XLIII, 5).

Spasiteja lica mojega, označava sve ono što je iznutra, stoga stvari uma i osećanja, pa stoga i stvari ljubavi i vere, koje se, jer spasavaju, nazivaju spasenjem. Zla osećanja, koja su požude, isto se tako ozačavaju licima, jer se pokazju na licu, jer je lice spoljašnja ili prirodna forma uma; a u duhovnom svetu oni čine jedno; jer tamo nije dopušteno pokazivati lažno lice, nego samo ono s osećanjem, pa stoga ono koje korespondira unutrašnjim stvarima uma; otuda to, da su anđeli neba blistavog i lepoga lica, dok su pakleni duhovi mračni i bezoblični u licu.

28 Da su ove stvari označene licima, vidi se iz ovih odlomaka. Kod Isaije:

I oni će se smesti, muke i bolovi spopašće ih, mučiće se kao porodilja, prepašće drug druga; lica će im biti kao lica u plamenu (XIII, 8).

Ovde se govori o Poslednjem Sudu, kad se zli uvedu u svoje unutrašnje stvari.

Unutrašnje stvari onih koji su u ljubavi prema sebi i svetu, a zbog toga u mržnji i osvetama, označeni su licima koja su kao u plamenu; takvi i izgledaju; njihova muka zbog influksa Božanskog dobra i Božanske istine označena je sa, Muke i bolovi spopašće ih, mučiće se kao porodilja. Njihove su muke kao muke i bolovi žena koje se porađaju iz istoga razloga kaji je dat u Postanju (III, 16); jer se tada zla i obmane povezuju, a sve dok se to ne desi, muke ih drže kada se uliva Božansko dobro i istina.

Kod Jezekilja:

Reci šumi na jugu, plamen strašan neće se gasiti, sva će lica njime biti popaljena od juga do severa (XX, 47)

Šumom na jugu označavaju se obmane unutar crkve, stoga, oni koji su u obmanama. Crkva je označena jugom, jer može da bude u svetlosti istine iz Reči, a obmana od zla označen je šumom; pustošenje i rušenje crkve ljubavlju prema sebi i svetu, označeno je sa, plamen strašan neće se gasiti; sva lica označavaju sve

487

unutrašnje stvari ljudi crkve u pogledu osećanja istine i dobra, i misli iz ovih; od juga do severa, označava sve stvari crkve od prvh do poslednjih, ili od unutrašnjih do spoljašnjih; jug označava unutrašnje ili prve stvari crkve, a sever označava spoljašnje ili poslednje stvari crkve. Razlog da su takve stvari označene jugom i severom je to što su oni koji su u svetlosti istine, na južnoj strani duhovnoga sveta, a u paklovima su ispod njih tamo oni koji su u prirodnoj svetlosti, preko koje su se utvrdili u obmanama; a na severnoj strani su oni koji u zatamnjenom stanju istine od Gospoda, ali ne u prirodnoj svetlosti uz pomoć koje su se utvrdili u svojim obmanama.

Kod Joila:

30 Pred njim narodi su drhtali: sva su lica postala crna (II, 6).

Ovde se govori o zlima i obmanama koje pustoše crkvu; kao i o sudu nad onima koji su u njima; oni koji su u obmanama, označeni su narodom koji drhti; njihove unutrašnje stvari, koje su u obmanama i zlima, označene su licima koja su postala crna, gde lica oznčavaju unutrašnje stvari a crnilo, obmanu od zla; pakleni duhovi, koji su u obmnama, i oni izgledaju crni u svetlosti neba.

31 Kod Danila:

A na pošljedak carovanja njhova, kad bezakonici navrše mjeru, nastaće car tvrdoga lica ( bestidan) i lukav (VIII, 23).

Ove se stvari govore o četiri roga na jarcu, kojima se ovde označavaju četiri carstva, ali se carstvima ne označavaju carstva, nego stanja crkve, jer se jarcem sa četiri roga označava vera odvojena od ljubavi prema bližnjem, koja se naziva verom samom. Krajem njihovoga carstva označava se kraj crkve, kad nema ljubavi prema bližnjem. Kad bezakonja njihova navrše mjeru, označava kad nema ni istine ni dobra, nego samo zla i obmane; isto to je označeno ovim rečima kao i sa, kad se navrše bezakonja i ispune (o čemu vidi gore, br. 307). Car tvrdoga lica, označava da nema istine u njihovom unutrašnjem, nego samo obmane; jer car označava istinu, a u obrnutom smislu, obmanu, gde lica označavaju unutrašnje, a tvrda lica, označavaju stvari bez dobra; jer gde nema dobra, istina je tvrda, dok tamo gde ima dobra, ona je blaga, jer je živa; i ta je istina bez dobra čak i obmana u njihovom unutrašnjem ili u njihovoj misli, jer o njoj ne misle duhovno nego materijalno, jer misle od telesnih i svetskih stvari, a otuda od obmana čula.

32 Kod Jezekilja

488

Sinovi tvrda obraza i tvrda (uporna) srca (II, 4).

Sinovima tvrda obraza označavaju se oni koji su u istinama bez dobra, a apstraktno, istine bez dobra, koje su u sebi obmane, kao što je gore rečeno; a sa tvrda (uporna) srca, označavaju se oni koji ne primaju dobro, pa su stoga u zlu, jer zlo ulazi tamo gde dobro ne može. Srce, u Reči, označava dobro ljubavi, a tvrdo srce označava isto što i kameno srce, naime, gde se ne prima dobro ljubavi; a srce mesnato označava, gde se dobro prima.

33 Kod Isaije:

Jezik njihov i djela protivni su Jehovi da bi dražili oči slave njegove. Tvrdoća lica njihovog svjedoči protivu njih (III, 8,9).

Njihovim jezikom i delom koji su protivni Jehovi, označavaju se misao i osećanje; jezikom, misao, jer jezik izgovara ono što čovek misli; a delima, osećanje, jer čovek čini ono što dolazi od njegovog osećanja. Oni su protivni Jehovi i draže oči slave njegove, kada su protivni Božanskog dobra, i protivu Božanske istine, jer se Jehovom u Reči označava Gospod kao Božansko dobro koje proističe od Njegove Božanske ljubavi, a Njegovom slavom označava se Božanska istina; biti protivu ovoga, je dražiti oči Njegove slave. Tvrdoća njihovih lica, koja svedoči protivu njih, označava odbijanje i neprimanje Božanske istine i Božanskog dobra u njihovim mislima i osećanjima, koji su njihove unutrašnje stvari.

34 Kod Jezekilja:

Evo, dadoh tebi obraz tvrd prema obrazu njihovu, i čelo tvrdo prema čelu njihovu (III, 3).

Ove se reči govore proroku kojim se označava doktrina istine i dobra, koja se bori protivu obmana i zala; stoga se njegovim tvrdim obrazom prema njihovom obrazu označava odbacivanje obmana pomoću istina, a njegovim tvrdim čelom označava se odbacivanje zla pomoću dobra; jer obraz označava osećanja istine i osećanja obmane, a čelo označava osećanje dobra i osećanje zla. Osećanje istine i dobra otvrdnu izvana zbog revnosti, kad se bore protivu obmane i zla, jer inače ne bi mogla da ih odbijaju; međutim, ne iznutra (iznutra ne postaju tvrdi). Otuda se vidi kako treba razumeti ove reči. Pošto se licima označavaju unutrašnje stvari čovekove, ili stvari njegove misli i osećanja, stoga se, u jevrejskom jeziku, unutrašnje označava istom rečju kao i lice.

489

35 Pošto su razne primedbe iznesene u ovim objašnjenjima o licima, koje se bez daljeg izlaganje ne mogu dobro razumeti, stoga želim da dodam ono što je rečeno i pokazano o licima u Nebeskm Tajnama, naime, da se lice oblikuje prema korespondenciji sa čovekovim unutrašnjim stvarima, br. 4791-4805,5695; o korespondenciji lica i izraza na licu s osećanjima uma, br. 1568, 2988,2989, 3631, 4796,4797,4800,5165,5168,9306. Da zbog toga unutrašnje sija iz lica, br. 3527,4066,4796. Da je kod drevnih lice bilo jedno s njegovim unutrašnjim stvarima, br. 3573,4326,5695. Da su ona isto tako bila jedno s licima anđela neba, i s iskrenim ljudima u svetu, br. 4796,4797,4799,5695,8250. Da lica svih u drugom životu postanu onakva kakvo su njihove unutrašnje stvari, br. 4798,5695. Iskustva vezana za promjene lica u skladu s unutrašnjim stvarima, br. 4796,6604. O influksu (uplivu) unutrašnjih stvari uma, ili o razumu i volji u licu i u mišićima, br. 3631,4800. Da lice ne deluje kao jedno s unutrašnjim stvarma laskavaca, varalica, licemera, i varalica, br. 4788,8250; da se kod ovakvih lica, naučilo kako se oponaša ono što je iskreno, časno, i pobožno, br. 4326. Kako se influks iz mozga u lice promenio u toku vremena, a s tim i lice samo u pogledu korespndencije s unutrašnjim stvarima, br. 4326,8250. Da je prirodni deo čovekov kao unutrašnje lice duhovnom umu i njegovom vidu, br, 5165,5168. Vidi i šta je rečeno i pokazao o licima u delu Nebo i Pakao, br. 46-48,142-144,457-456,553.

413. (s. 17) Jer dođe dan velikoga gnjeva njegova. Da ovo označava Poslednji Sud nad zlima, biće jasno iz sledećih odlomaka iz Reči; Poslednji Sud, koji je označen velikm danom, je nad zlima i nad dobrima; sud nad zlima naziva se danom gneva, ljutnje, i osvete, dok se sud nad dobrima naziva danom Gospodovog dolaska, godinom Gospodove milosti, godinom iskupljenja, godinom spasenja. Svakom se sudi, kako zlima tako i dobrima, odmah posle smrti, kad čovek uđe u duhovni svet, gde će živeti za uvek; jer se tada čovek određuje bilo za nebo ili za pakao; onaj koji je određen za nebo, povezuje se s određenim nebeskim društvom, u koje će posle doći, a onaj koji je određen za pakao, povezuje se s određenim paklenim društvom, u koje će kasnije doći. Međutim prođe izvjesno vreme pre nego odu tamo, kako bi se pripremili, dobri da se oslobode zala koja su prionula za njih od tela u svetu, a zli da se liše dobara koja su prionula iznutra od učitelja i iz religije, u skladu s Gospodovim rečima kod Mateja:

Jer ko ima, i daće mu se, i preteći će mu; a koji nema, uzeće mu se i ono što ima (XIII, 12; XXV, 29).

490

Razlog za ovo odlaganje je to, da bi se osećanja, kojih ima mnogo vrsta, mogla srediti i svesti na vladajuću ljubav koja bi bila potpuno njegova vladajuća ljubav. Međutim , mnogi se, i zli i dobri, čuvaju do Poslednjeg Suda; ali samo oni koji među zlima koji su iz navike stečene u svetu mogli da žive moralnim životom u spoljašnjim stvarima, i oni dobri koji u usvajali obmane iz neznanja i iz svoje religije; ali drugi se, posle određenog vremena, od njih se odvajaju, kada se dobri uzdižu u nebo, a zli bacaju u pakao, i to pre Poslednjeg Suda.

2 Razlog da se Poslednji Sud naziva danom gneva Božijeg je to, što tako izgleda zlima, koji se bacaju u pakao, kao da je Bog gnevan i srdit, jer tada bivaju razoreni onim što dolazi odozgo, a isto tako s istoka, gde je Gospod kao Sunce, i zato što tada osjećaju strah, tugu, i muke. Međutim, nema gneva u Gospodu, jer je On sama ljubav i milost, dobro samo, i čista ljubav; a suštinsko dobro ne može da se gnevi, jer je to protivno njegovoj suštini. Ovaj izgled dolazi od ove činjenice: kada dođe poslednje stanje crkve, kada se zla na zemlji, a u isto vreme u duhovnom svetu, toliko povećaju tako da vladavina naginje na njihovu stranu, a kroz to se ruši raznoteža između neba i pakla; kada ova nestane, a neba i anđeli osećaju muku, tada Gospod od Sunca pokazuje svoju snagu, to jest, pokazuje Svoju ljubav kojom štiti anđele i vaspostavlja stanje dobrih i anđela koje je bilo oslabilo; iz koje snage Gospoda kao Sunca , Božanska istina ujedinjena s Božanskim dobrom, koja je suštinski Božanska ljubav, prolazi kroz nebesa do mesta ispod, gde su zli zajedno; pa zato što oni ne mogu da podnesu influks i prisustvo Božanske ljubavi, oni počinju da drhte, da se osećaju na mukama i da su u strahu; jer se tada rasipaju dobra i istine koja su naučili da izigravaju u svom govoru i postupcima ali samo u spoljašnjem, a njihovo se unutrašnje otvara, koje je u zlima i obmanama; a pošto su ove sasvim oprečne dobrima i istinama koje se ulivaju iz unutrašnjeg dela uma, a pre toga su od zala i obmana satkali svoj život, stoga osećaju da drhte, osećaju strah, i muku u tome stepenu, da ih više ne mogu podnositi, te stoga beže, i bacaju se sami od sebe u paklove koji su ispod gora i stena, gde mogu da budu u svojim zlima i obmanam od zla. Ovo je posebno gore objašnjeno rečima:

Padnite na nas, i sakrijte nas od lica onoga što sjedi na prijestolu, i od gnjeva Jagnjetova /Apok. 6:16/.

3 Iz ovoga se vidi zašto se pominje gnev Jagnjetov, i zašto se Poslednji Sud naziva velikim danom Njegovoga gneva, iako je to Božanska ljubav, čije je delovanje, usko govoreći, usmereno k tome da se spase, jer je to želja za spasavanjem, nikako gnev, nego ljubav. Isto se dešava kada neki zao duh, koji je u

491

stanju da se pretvara da je anđeo svetlosti, uzdigne u nebo. Kada tamo stigne, pošto ne može da podnese Božansko dobro i Božansku istinu, koji su tamo, on počne da oseća muku i zebnju, toliko da se baca dole svom snagom, i ne zaustavlja se dok ne stigne u pakao koji korespondira njegovome zlu. Zbog ovoga izgleda, kao i iz toga što se njihovo kažnjavanje, dok čine zlo, u Reči tako često pripisuje Jehovi, to jest, Gospodu, kao srdžba, ljutnja, gnev, čak i okrutnost, i osveta; ali navođenje svih odlomaka gde se ove stvari pripisuju Jehovi, to jest, Gospodu, izostavlja se jer ih je tako mnogo. Samo će se neki navesti, u kojima se Poslednji Sud naziva danom gneva, okrutnosti, jarosti i osvete Jehovine i Božije.

4 Kao u sledećim odlomcima. Kod Isaije:

Evo,ide dan okrutni s gnjevom i jarošću da obrati zemlju u pustoš, i griješnike da istrijebi iz nje. Zato ću zatresti nebo, i zemlja će se pokrenuti sa mjesta svoga od jarosti Jehove nad vojskama i u dan kad se raspali gnjev njegov (XIII, 9,13).

Danom okrutnim i danom gneva Jehovinog označava se Poslednji Sud, i pošto je zlo to koje se gnevi, a obmana ta koja se žesti, stoga se to naziva danom gneva i jarosti. Zemljom koja će se opustošiti, i koja će se pomeriti sa svoga mesta, označava se zemlja koja je u duhovnom svetu, jer tamo, kao i u našem svetu, postoje zemlje; i te zemlje, dok traje Poslednji Sud, pustoše se i pomeraju sa svojih mesta, jer se tada gore i bregovi prevrću, a doline potonu u bare, i lice svega se menja. Međutim, i dalje se zemljom, u duhovnom smislu, označava crkva svuda, jer je u duhovnom svetu lice zemlje kao što je stanje crkve kod onih koji tada žive na zemlji; stoga, kad crkva nestaje, zemlja isto tako nestaje, jer one čine jedno; i tada umesto prve zemlje, nastaje nova; ali ove su promene nama na zemlji nepoznate. Pa ipak, treba da se o tome zna, da bi se znalo šta se time označava, naime, da će se zemlja opustošiti, i da će se pomerii sa svoga mesta. (p.p. Autor tvrdi da je bio prisutan mnogim događajima vezanim za Poslednji Sud u dvuhovnom svetu koji se odigrao, po autoru, 1757 godine, i trajao oko godinu dana po našem vremenu, o čemu je u to vreme autor objavio malo delo na latinskom, Poslednji Sud, koji postoji u našem prevodu. A na drugim mestima, autor kaže da postoje i mini-poslednji sudovi u duhvnom svetu, o kojima piše u svom Dnevniku, koji je vodio za prvih 10 godina posje otvaranja unutrašnjeg vida).

5 Kod Sofonije:

492

Dok još nije gnjev Jehovin došao na vas; dok dan jarosti Jehovine nije još došao na vas, tražite krotost, eda biste se sakrili na dan gnjega Jehovinog (II, 2,3).

I ovde se danom gneva i danom jarosti Jehovne označava Poslednji Sud. U Plaču:

Ne opomenu se podnožja nogu svojih u dan gnjeva svojega (II, 1).

Podnožjem nogu Jehovinih označava se bogoštovanje Gospoda u prirodnom svetu, zato što je celo nebo, zajedno sa crkvom u svetu, pred Gospodom kao jedan čovek (kao što se može videti u delu Nebo i Pakao, br. 78-86). Najdublje nebo čini glavu, druga nebesa, grudi i noge; a crkva na zemlji čini stopala; otuda stopala označavaju prirodni deo; nebesa tako isto počivaju na crkvi koja je u čovečanstvu, kao čovek na svojim stopalima, kao što se vidi iz onoga što je pokazano u istome delu (br. 87-102, i 291-302). Pošto Poslednji Sud dolazi onda kada više nema nikakve vere, jer nema ljubavi prema bližnjem, stoga, kad je crkva pri kraju, jasno je šta je označeno sa, Ne opomenu se podnožja nogu (stopala) svojih u dan gnjeva svojega. I na drugome mestu:

I u dan gnjeva Jehovinog niko ne uteče niti osta. Koje na rukama nosih i othranih, njih mi neprijatelj moj pobi (Plač II, 22).

Dan gneva Jehovinog je Poslednji Sud; da tada nema nikakvog dobra ljubavi ni istine vere u crkvi, nego samo zla i obmane, označeno je sa, niko ne uteče niti osta koje na rukama nosih i othranih, kojih mi neprijatelj moj pobi. Da niko ne utiče niti osta, označava da nije bilo ni dobra ni istine; koje na rukama nosih i othranih, označava one koji pripadaju crkvi, koji imaju svu duhovnu hranu, ili poznavanje dobra i istine iz Reči; neprijatelj koji ih je pobio, označava zlo i obmanu.

6 U Apokalipsi:

I dođe gnjev tvoj, i vrijeme mrtvima da se sudi i da se da plata slugama tvojim, i onima koji se boje imena tvojega, malima i velikima, i da se pogube oni koji zemlju pogubiše (XI, 18).

Iz ovih se reči vidi da se gnevom, ili danom gneva, označava Poslednji Sud, jer kaže se, Dođe gnjev tvoj, i vrijeme mrtvima da se sudi. Kod Isaije:

493

Jer je dan osvete u srcu mome, i godina moga izbavljenja dođe. I izgazih narode u gnjevu svome, i opojih ih jarošću svojom (LXIII, 4,6).

Borbe Gospodove pomoću kojih je potčinio paklove, o njima se ovde govori, stoga o Poslednjem Sudu, koji je On izvršio kad je bio u svetu; jer je borbama,koje su bile iskušenja koja je dopustio k Sebi, ove potčinio i tako izvršio Poslednji Sud. Ovo je sud koji je označen danom gneva i jarosti u Reči Staroga Zavjeta; ali Poslednji Sud koji Gospod izvršava danas, označen je danom gneva koji se pominje u Apokalipsi. Da je Gospod izvršio i onaj poslednji sud dok je bio u svetu, može se videti u delu Poslednji Sud, br. 46. Potčinjavanje paklova tamo je označeno sa, Izgazih ih u gnjevu svome, i opojih ih jarošću svojom; godina iskupljenja označava sud nad dobrima koji se spasavaju.

Kod istoga:

Duh je Gospoda Jehove na meni, da proglasim godinu Jehovinu, i dan osvete Boga našega; da utješim sve žalosne (LXI, 1,2).

Kod istoga:

Dan osvete Jehovine, i godina plaćanja, da bi se osvetio za spor oko Siona (XXXIV, 8).

Dan osvete Jehovine, kao i dan gneva i jarosti Njegove, označava Poslednji Sud, jer se osveta pripisuje Jehovi ili Gospodu iz istoga razloga kao i gnev i jarost, naime, radi izgleda. Oni koji su odricali Božansko, i koji su bili u srcu neprijatelji dobrima i istinama crkve, stoga, protivni Gospodu od kojega su, koji su svi živeli zlima životom, bacaju se u pakao; i pošto se to dešava s njima kao s neprijateljima, osveta kao jarost pripisuje se Gospodu (o čemu vidi gore). Godina plaćanja označava isto što i dan osvete, ali se to kaže o obmanama dok se dan osvete kaže o zlima; spor Siona označava odbacivanje istine i dobra crkve, gde Sion označava crkvu. Osim toga, vreme Poslednjeg Suda naziva se na drugim mestima danom Jehovinim, danom pohođenja, danom pogibije, i danom dolaska; danom Gospodovog dolaska, kod Malahije III, 2; i kod Mateja XXIV, 3,7,37,39.

414. I ko može ostati? Da ovo označava, ko će izdržati i živeti, jasno je iz značenja ostati, kad je to pred Gospodom, što označava izdržati Njegovo prisustvo i živeti; ovde, da oni nisu u stanju da izdrže i da žive; jer, kao što je rečeno, zli ne samo da drhte od straha, od influksa prisustva Gospodovog, to jest, Božanskog

494

dobra i Božanske istine koji moćno proističu i proizlaze od Njega, nego osećaju muke zbog unutrašnjeg sukoba; stoga, ako ne pobegnu i ako se ne baca dole, ne mogu da ostanu živi; jer zbog straha i muke osećaju kao da umiru; jer prisustvo Božanskog čini mrtvim zlo isto kao što oživljava dobro; iz ovakvog stanja, tada je rečeno, I ko će ostati? Kao kod Malahije:

Ali, ko će podnijeti dan dolaska Njegovog, i ko će se održati kad se pojavi? (III, 2).

Kod Nauma:

Ko će se održati pred gnjevom Njegovim, ko će se oduprijeti jarosti gnjeva Njegovoga? (I, 6).

Kod Joila:

Dan Gospodov biće vrlo velik i strašan, i ko će ga podnijeti? (II, 11).

Osim toga, izraz ostati, kao i izraz hodati i sedeti, u Reči, označava, biti, i živeti; a stajati, isto je što izdržati i opstojati. Kao kod Luke:

Anđeo odgovori Zahariji: ja sam Gavrilo što stojim pred Bogom (u prisustvu Boga) (I, 19).

I kod istoga:

Stražite dakle jednako, da biste se udostojili stati pred Sinom čovječijim (XXI, 36).

Pošto stajati žnači isto što i biti, zbog toga se kaže o Jehovi, kod Isaije:

Ustaje Jehova na parbu, stoji da sudi (III, 13,14).

I kod Davida:

Bog stade na saboru Božijem, usred bogova izreče sud (Psalam LXXXII, 1).

Otkuda to da, stajati znači biti, biće rečeno na drugome mestu.

KRAJ DRUGOGA TOMA

495

496