1

Andon %axpaski

KRATOK

VOSKRESNIK

Centar za vizantolo{ki studii – Skopje

2004

2

3

ANDON

[AHPASKI

KRATOK

VOSKRESNIK

4

P o p o v o d,

120 godi{ninata od nastanuvaweto na

Psaltikiskiot zbornik

na Andon [ahpaski

vo 1884 godina

5

Andon %axpaski

KRATOK

VOSKRESNIK

Voveden tekst,

redaktura i notografija

d-r Jane Koxaba{ija

Centar za vizantolo{ki studii – Skopje

2004

6

Avtor,

Andon [ahpaski

Naslov,

Kratok voskresnik

Voveden tekst i redaktura

d-r Jane Koxaba{ija.

Recenzenti,

Georgij Sekuloski, protopsalt

m-r Panajotis Somalis, protopsalt

Izdava~,

Centar za vizantolo{ki studii – Skopje

Pe~atnica,

Generalen sponzor,

FIDKO – Bor~e DOOEL

7

Andon %axpaski (+1928) Protopsalt na crkvata ‚Sv. Bogorodica"

vo s. Smojmirovo - Male{evsko

8

9

Prv del

ANDON [AHPASKI

I NEGOVIOT PSALTIKISKI ZBORNIK

10

11

Voved

So proglasuvaweto na samostojnosta na Makedonskata pra-

voslavna crkva vo 1967 godina, a vo taa svetlina i prvite rezul-

tati od istra`uvawata na crkovnata muzika vo Makedonija, pre-

zemeni od Institutot za nacionalna istorija na po~etokot na

1970 godina,1 pridonesoa da se zgolemi interesiraweto za starite

crkovno-muzi~ki rakopisi i pe~ateni knigi. Vo ovoj period na

koncertnite podiumi zapo~naa poza~esteno da se izveduvaat cr-

kovni kompozicii od minatoto, kako i sovremeni muzi~ki dela na

religiozno-crkovni temi. Kako rezultat na ovaa razdvi`enost i

na zgolemenite aktivnosti za istra`uvawe na sopstvenoto kul-

turno minato, be{e otkrien pogolem broj na muzi~ki rakopisi i

pe~ateni knigi so nevmatsko muzi~ko pismo, a preku ovie i na

redica dotoga{ nepoznati imiwa na pretstavnici na crkovnata

muzika od prerodbenskiot i od podocne`niot period, koi{to dej-

stvuvale na teritorijata na Makedonija i po{iroko2.

Vo ovoj pogled, zna~ajno be{e otkrivaweto na kratkiot pri-

ra~nik na stru`anecot Naum Miladin (1817-1897), napi{an na gr-

~ki jazik, vo 1843 godina.3 So ova otkrivawe na zasega najstariot

so~uvan prira~nik za izu~uvawe na hrisantovata notacija, se pot-

vrduva faktot deka na teritorijata na Makedonija se izu~uvalo

nevmatskoto muzi~ko pismo. Isto taka, so toa se objasnuva i pri-

sustvoto na brojni crkovno-muzi~ki rakopisi i pe~ateni knigi so

ovaa notacija i nivnata {iroka primena vo crkovnata praktika

vo XIX-ot i po~etokot na XX-ot vek na celata teritorija na Ma-

kedonija. Dosega se otkrieni pedesetina muzi~ki rakopisi, od

koi{to najgolemiot del pretstavuvaat prepisi od drugi postari

1 Ortakov, Dragoslav, Ars nova Macedonica, Makedonska kniga, Skopje, 1986, p. 99.

2 Georgievski, Mihailo, Slovenski rakopisi vo Makedonija, vol. III.

NUB “Sv.Kliment Ohridski”, Skopje, 1988. 3 Golabovski, Sotir, Makedonska muzika/ 1 “Od muzi~koto minato na Struga”,

Skopje, 1977, p. 46-47.

12

rakopisi i pe~ateni knigi na crkovno-slovenski jazik od vtorata

polovina na XIX-ot i po~etokot na XX-ot vek.4

Najstar od ovie rakopisi e psaltikiskiot zbornik, koj{to

se ~uva vo Narodnata i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment

Ohridski”- Skopje, zaveden kako Crkovna psaltika na Janaki

Stojmenovi~ od s. Orizari (Ko~ansko), od 1849 godina, pod reden

broj 55 (NUB Ms 161). Stanuva zbor za rakopis koj{to vo najgole-

miot del pretstavuva prepis na delovi od tri psaltikiski rako-

pisi od muzi~kata zbirka na Rilskiot Manastir pod redni broevi

X (inv. br. 2860), XV (inv. br. 2865) sostaveni od Kiril Rilski i

XIX (inv. br. 2969).5

Ovoj dobro so~uvan rakopis, koj{to sodr`i tvorbi na slo-

venski i na gr~ki jazik, e karakteristi~en za preodniot period,

koga vo makedonskite crkvi gr~kiot jazik zapo~na da se zamenuva

so slovenskiot. Vo ovoj muzi~ki rakopis se zastapeni tvorbi od

redica poznati vizantiski kompozitori od gr~ka proviniencija,

kako {to se: Georgij Kritski, Joan Protopsalt, Petar Lambada-

rij, Daniil Protopsalt, Grigorij Protopsalt i dr. Psaltikija-

ta na Janaki Stojmenovi~ e interesna i so toa {to na po~etokot

sodr`i grafikon na dijatonskata skala na prviot glas so for-

mula za kadencirawe i nekolku kratki ritmi~ki ve`bi.

Vo sledniot period se otkrieni pogolem broj rakopisi kako

i nekolku pe~ateni zbornici so novi podatoci za nivnite sozda-

va~i, so {to zna~ajno se pro{irija soznanijata za makedonskata

crkovna muzika. Takov e slu~ajot so Psaltikiskiot voskresnik

na Vasil Ivanov Bojaxiev (1876-1950) od Kratovo6, otkrien vo

1978 godina, vo koj{to se so~uvani i dve kompozicii na Dimitar

Zlatanov-Gradoborski (+1887). Vo toj period muzi~koto tvore{-

4 Georgievski, Mihailo, Slovenski rakopisi vo Makedonija, NUB

“Sv. Kliment Ohridski”, Skopje, 1993. r. 84. 5 Stojmenovi~ Janaki, Voskresnik, NUB “Sv. Kliment Ohridski”, Skopje, Ms.161.

Dinev, Пeтьр, Rilskata crkovno-pev~eska {kola v na~aloto na 19 vek i

ne nite predstaviteli, Izvesti na instituta za muzika, kniga IV,

Izdanie na BAN, Sofi , 1957. p. 19-22. 6 Georgievski, Mihailo, Makedonska muzika/2, “Nekolku novootkrieni muzi~ki

rakopisi od Makedonija”, Skopje, 1979, r. 51.

Ortakov, Dragoslav, Ogledi za vizantisko-slovenskata muzika vo Makedonija

Vorldbuk, Skopje, 2001. r. 98.

13

tvo na ovoj golem prerodbenik s#u{te se smeta{e za izgubeno.

Rakopisot na Bojaxiev e zna~aen i zaradi faktot {to sodr`i i

niza tvorbi od Manasij pop-Todorov (1856-1936)7, kaj nas poznat

samo kako izdava~ na crkovno-muzi~ki knigi od Bugarija. Inaku,

ovoj dolgogodi{en u~itel po crkovno peewe, koj{to vtoriot pe-

riod od `ivotot go pominal vo Bugarija, e roden vo egejskiot del

na Makedonija, vo seloto Sabatkoj, Sersko.8 Otkrieni se podato-

ci, deka Manasij pop Todorov, otkako zavr{il gr~ko u~ili{te za

psalti, eden period prestojuval vo Bitola za da nau~i crkovno

peewe na slovenski jazik.

Interesirawe vo nau~nite krugovi pobudi i otkrivaweto

na Psaltikiskiot zbornik, napi{an vo 1907 godina vo Braila -

Romanija, od rakata na sestraniot prerodbenik od Lazaropole,

Vasil Ikonomov (1848-1934).9 Pokraj tvorbi od Joan Harmosin-

Ohridski, ovoj prekrasen muzi~ki rakopis sodr`i i tri nepozna-

ti kompozicii na malku poznatiot crkoven peja~ i avtor od peri-

odot na Nacionalnata prorodba, Dimitar Pavlov - [tipjanin

(1840-1919), koj{to dosega be{e poznat samo kako kulturen i pros-

veten deec.10

Vo privatnata muzi~ka zbirka na poznatiot romanski muzi-

kolog-vizantolog prof. d-r arhid. Sebastijan Barbu-Bukur go ot-

kriv rakopisot na George Kazana. Vrz osnova na zapisite od nas-

lovnata strana na ovoj muzi~ki rakopis, kako i na nekoi podatoci

od drugi izvori do koi{to dojdov podocna, zaklu~iv, deka stanuva

zbor za ploden kompozitor na crkovna muzika, najverojatno roden

vo grat~eto Bajasa (Egejska Makedonija), koj kon krajot na XIX-ot

bil crkoven pea~ vo Carigrad, na po~etokot na XX-ot vek nekol-

7 Bojaxiev, Ivanov, Vasil, Psaltikien¢ v¢zkresnik¢. M. IV 1862 (rakopis, MANU)

8 Dinev, Pet r, Muzikou~itel t Manasi Poptodorov, C rkoven vestnik

br. 11, stp. 8, Sofi , 19 mart 1960 g.

Bogoev , M. Mir~o, U~ebnik po izto~no c rkovno penie, Plovdiv, 1940, p.104.

Koxaba{ija, Jane, Pretstavnici na crkovnoto peewe od Makedonija,

“Pelagonitisa”, br. 13-15, godina VIII, Bitola, 2003.

Koxaba{ija Jane, Masnasij pop Todorov, ‘Premin’ br. 9. god. II, 2002. Skopje. p. 62.

9 Ristovski, Bla`e,Vasil Ikonomov (1848-1934) Institut za nacionalna istorija,

Skopje, 1985. p. 126-127. 10

Zavoev , Pet r , Grad ip , Sofi , 1928, r. 25-28.

Koxaba{ija, Jane, Buditelskiot duh na crkovno-muzi~kite dejci, “Premin”,

br. 3, godina I, Skopje, 2001.

14

ku godini prestojuval vo Bitola, a najposle bil protopsalt na

crkvata Dobroteasa vo Bukure{t (Romanija).11

Od pe~atenite knigi so hrisantovata muzi~ka notacija, koi-

{to se izdadeni od pretstavnici na isto~noto crkovno peewe od

Makedonija, najgolemo interesirawe vo makedonskata kulturna i

nau~na javnost pobudija zbornikot Pashalija od Joan Harmosin-

Ohridski (1829-1890), pe~aten vo 1869 godina vo Carigrad12

i ~e-

tirite psaltikii so zaedni~ki naslov Isto~no crkovno peewe na

Kalistrat Zografski (+1913) i na monasite na zografskiot ma-

nastir, izdaden vo 1905 godina, vo Sv. Gora.13

Ova, vo prv red, zara-

di faktot {to tie sodr`at i nivni li~ni, kako i tvorbi od drugi

makedonski kompozitori.

Proletta 2003 godina, be{e pronajdena crkovno-muzi~kata

kniga “Prira~nik za psalt” na Dimitar Zlatanov - Gradoborski

(+1887), eden od najmarkantnite pretstavnici na isto~noto crkov-

no peewe vo 19 vek14

, ~ie{to muzi~ko tvore{tvo, kako {to e ve}e

spomnato, vo tekot na celiot XX vek se smeta{e za izgubeno. Ovaa

obemna psaltikija od okolu 830 stranici, pokraj tvorbi od naj-

poznatite vizantiski avtori na crkovna muzika, sodr`i i pove}e

desetici kompozicii od samiot Gradoborski, kako i adaptacii i

tolkuvawa na tvorbi od drugi avtori.15

Re~isi istovremeno so epohalnoto pronao|awe na Prira~-

nikot za psalt od Dimitar Zlatanov - Gradoborski, semejstvoto

[ahpaski mi stavi na raspolagawe eden prekrasen muzi~ki rako-

pis, napi{an na hrisantovata notacija. Stanuva zbor za Psalti-

kiskiot zbornik na Andon [ahpaski (+1928), dosega sosema ne-

poznat pretstavnik na crkovnoto peewe od periodot na Nacio-

nalnata prerodba od seloto Smojmirovo, Male{evsko, na kogo mu

se posveteni slednite stranici na ovaa kniga.

11 Cazana, Gheorghe, Musa bisericească, Bucureşti, 1922 (sopst. Seb. Barbu-Bukur)

Ionescu, Gheorghe C., Lexicon, Editura Diogene, Bucureşti, 1994. p. 72.

Cordescu, Mihail-Vergiliu, Istoricul şcoalelor române din Turcia, Bucureşti, 1906. 12 Harmosin-Ohridski , Ioann , Pashali , Carigrad , 1869. Predgovor, r. 4.

13 Vostocno Qerkovno Phn`e, FFF-a casty, Liturgf , Solun , 1905. 14

Boulgara1kh, Dhmh1trioj, 3Egko1lpion 2Ieroya1ltou, tupogr. Makedoni1a, Qessaloni1kh, 1886. 15

Koxaba{ija, Jane, Dimitar Zlatanov – Gradoborski: Liturgija,

Centar za vizantolo{ki studii – Skopje. 2004. p. 23-39.

15

I.

@ivotniot pat

So neodamne{noto otkrivawe na nevmatskiot rakopis na

Andon [ahpaski vo seloto Smojmirovo, Male{evsko, istorijata

na makedonskata muzika se zbogatuva so u{te edno ime na dosega

sosema nepoznat pretstavnik na crkovnata muzika od vizantisko-

slovenskata tradicija. Ova se prvite napi{ani redovi za nego i

za negoviot Psaltikiski zbornik, koj{to na dnevnata svetlina

se pojavuva po celi 120 godini od negovoto nastanuvawe.

Za ovoj muzi~ki deec od periodot na Prerodbata, koj{to so

svoja raka ispi{al stotici i stotici muzi~ki stranici, litur-

giski tekstovi, pisma i razni drugi sekojdnevni potrebi na lu-

|eto okolu nego, za sebe ne ostavil, re~isi, nikakva pi{ana traga.

Osnovnite podatoci za `ivotot na Andon [ahpaski gi dobiv od

negoviot pravnuk Bor~e [ahpaski, po se}avawe na ona {to go

slu{al od svojot dedo Aralampie i od roditelite.

Spored ka`uvawata prenesuvani od koleno na koleno, semej-

stvoto [ahpaski poteknuva od mija~ko-brsja~kite krai{ta. Vo

prvata polovina na XVIII-ot vek, pod pritisok na raznite pqa~-

ka{ki bandi, semejstvoto bilo prinudeno da go napu{ti rodnoto

ogni{te. Kako neposredna pri~ina za ova se naveduva ubistvoto

na nekoj si lokalen turski nasilnik, koj{to go izvr{il nekoj od

~lenovite na ova semejstvo. Turskite vlasti podolgo vreme mu

postavuvale zamki na ovoj, po s# izgleda, silen i itar ~ovek, no,

nikako ne uspevale da go fatat. Zaradi toa od samite Turci dobil

prekar [ahvaz (turski naziv za eden vid siv sokol). Eden del od

semejstvoto se zasolnil vo tikve{kiot kraj, a samiot progonet

[ahvaz so ostatokot od semejstvoto prodol`il daleku na istok

naseluvaj}i se vo Gorna Xumaja (denes Blagoevgrad, vo Bugarija).

No, tuka ne ostanale podolgo, bidej}i, dali poradi starata ili

poradi nekoja nova pri~ina, [ahpazovi povtorno zapadnale vo

nemilost kaj turskite vlasti, zaradi {to go prodol`ile svoeto

begstvo. Kone~no pribe`i{te semejstvoto na{lo vo maloto selo

Smojmirovo, vo male{evskiot kraj, vo koe{to i deneska `iveat

16

nivni potomci.16

Eden del od potomcite na [ahpazo si go zadr-

`ale prezimeto so mala modifikacija vo [ahpaski, dodeka drugi-

ot del, vo koj{to dve generacii ednopodrugo bile sve{tenici,

deneska go nosat prezimeto Popovski.

Andon [ahpaski mu pripa|a na pettoto koleno od lozata

[ahpazovi po nivnoto naseluvawe vo Smojmirovo. U{te vo najra-

nata mladost go svrtel vnimanieto na sebe kako s#strano nada-

reno, dinami~no i qubopitno mom~e so nemiren duh. Na svoite

sovremenici im ostanal vo se}avawe kako protopsalt koj so svo-

eto peewe gi privlekuval vernicite na bogoslu`bite vo selskata

crkva Sv. Bogorodica. Bil zapameten i kako mo{ne ve{t kroja~,

osobeno poznat po {ieweto na sve{teni~ki ode`di. Osven toa,

Andon [ahpaski bil i selski u~itel i odli~en kaligraf, za {to

najdobra potvrda e negoviot Psaltikiski zbornik, ispi{an so

golema ve{tina.

Godinata na ra|aweto na Andon, kako i mnogu drugi poedi-

nosti od negoviot buren `ivot, ostana nepoznata. Se pretposta-

vuva deka e roden okolu sredinata na XIX-ti vek, najdocna vo {ee-

setite godini. Po smrtta na tatko mu Jovan, koj umrel mnogu mlad,

gri`ata okolu maliot Andon (And#) ja prezel ~i~ko mu - pop

Lazar. Sogleduvaj}i gi sposobnostite na And#, pop Lazar go dal

na kroja~ki zanaet, a bidej}i poseduval muzi~ki talent i ubav

glas, go podu~uval crkovno peewe i povremeno go anga`iral vo

crkvata kako psalt.

Po zavr{uvaweto na kroja~kiot zanaet, po s# izgleda, Andon

bil ispraten vo nekoe u~ili{te na dousovr{uvawe na crkovnoto

peewe, no, ne e poznato kade i so kakvo brazovanie se zdobil.

Poa|aj}i od podatokot deka eden period `iveel i rabotel kako

psalt vo Buranovo, selo nedaleku od Rilskiot manastir (dene{na

Bugarija), mo`e da se pretpostavi deka Andon [ahpaski crkovno

16 Vo seloto Smojmirovo e so~uvano edno predanie, spored koe, [ahpazo vra}aj}i se

so svojata majstorska tajfa, se zadr`al vo nekoe tursko selo, vo koe{to tokmu toj

den imalo |ure{ (pelivanski turnir). Koga ba{-pelivanot, koj dotoga{ be{e gi

sovladal site svoi protivnici na turnirot, pra{al dali ima u{te nekoj da mu

izleze na megdan, [ahpazo ne mu odoleal na ovoj predizvik i istr~al na borili{-

teto. Samiot ne bil mnogu krupen, no, onaka silen i cvrst, a zgora na toa i ve{t vo

boreweto, [ahpazo kajdisal na protivnikot i uspeal tripati da go frli na zemi.

Kako pobednik na turnirot ja dobil prvata nagrada, a toa bilo eden vol, koj [ahpa-

zo go poteral pred sebe i zaedno so tajfata si zaminal za Smojmirovo.

17

peewe, mo`ebi, u~el kaj rilskite monasi vo t.n. rilska crkovno-

pea~ka {kola. Osven toa, vo ovoj manastir toj mo`el da gi sovla-

da i kaligrafskata ve{tina i da go usovr{i {ieweto na sve{-

teni~ki ode`di.

Po vra}aweto vo rodnoto Smojmirovo Andon [ahpaski pro-

dol`il da raboti kako psalt vo lokalnata crkva, kade {to sve{-

tenik bil i negoviot bratu~ed pop \or|i, eden od trojcata sinovi

na ~i~ko mu pop Lazar. Povozrasnite smojmirov~ani se se}avaat,

deka dvajcata bratu~edi bile mnogu bliski: imale ku}a-lepenka i

vo tekot na celiot `ivot `iveele kako bra}a. Poznato e i toa,

deka Andon nekolku godini rabotel i kako u~itel vo Smojmirovo,

{to govori deka bil eden od pobrazovanite lu|e vo svojata sre-

dina. Mo`e da se pretpostavi, deka osven kako selski u~itel i

psalt, Andon istovremeno rabotel i kako kroja~, bidej}i po svo-

jata ve{tina, osobeno vo kreiraweto na sve{teni~ki ode`di, bil

poznat vo Male{evijata, pa i po{iroko.

No, so tekot na vremeto, crkovnoto peewe s# pove}e se iz-

dvojuvalo kako glavna dejnost, a na krajot, stanalo i edinstvena

preokupacija na Andon. Spored ka`uvawata na negovite potomci

i na povozrasnite `iteli na Smojmirovo, Andon imal solidna

biblioteka od skapo plateni knigi i rakopisi koi{to gi sozda-

val so svoja raka. Bidej}i bil poznat protopsalt, po povod razni

verski praznici ~esto bil pokanuvan da pee i vo drugite crkvi vo

male{evskiot kraj. Ne e isklu~eno, kako odli~en kaligraf, za

potrebite na ovie crkvi da prepi{uval razni psaltikii.

Poa|aj}i od, zasega, edinstveniot so~uvan rakopis na Andon

[ahpaski, vo koj se nao|aat i dve kratki gramatiki za izu~uvawe

na hrisantovata notacija, kako i od faktot deka vo Smojmirovo

imalo pove}e psalti, mo`e so sigurnost da se ka`e deka toj imal

i svoja {kola za crkovni pea~i. Najpoznati psalti vo Smojmirovo

bile Gogo (\or|i Mu{karski) i sinovite na Andon - Aralampie i

Jovan. Najdobar i vistinski naslednik na Andon bil Aralampie

[ahpaski (1898-1993), koj, po s# izgleda, deka e i posledniot psalt

na teritorijata na Makedonija, koj{to go prakticiral crkovnoto

peewe od vizantisko-slovenskata tradicija. Bil protopsalt na

crkvata Sv. Bogorodica vo Smojmirovo s# do poslednite denovi

od svojot `ivot. Po~ina vo dlaboka starost, vo 1993 godina.

Vo periodot me|u dvete Svetski vojni pri crkvata Sv. Bogo-

rodica vo Smojmirovo imalo i hor od desetina psalti, koj posto-

jano se obnovuval so mladi pea~i od seloto. Toa e, vsu{nost,

18

horot koj{to go osnoval Andon od svoite u~enici, a podocna go

prezel pod svoe rakovodstvo sin mu Aralampie. Vo godinite po

osloboduvaweto, so novoto op{testveno-politi~ko ureduvawe vo

Makedonija, horot zgasnal, a vo crkvata ostanale trojcata psalti

Aralampie, Jovan~o i Gogo. Interesno e da se odbele`i, deka,

iako, neposredno po Prvata svetska vojna vo vardarskiot del na

Makedonija, so potpa|aweto pod srpsko vladeewe, be{e vovedeno

srpskoto narodno crkovno peewe, vo celiot period po oslobo-

duvaweto, vo Crkvata Sv. Bogorodica vo Smojmirovo, preku dej-

nosta na trojcata psalti, prodol`i da se prakticira crkovnoto

peewe od starata vizantisko-slovenskata tradicija.

Od sevo ova {to e ka`ano za crkovnoto peewe vo Smojmiro-

vo i za negovite pretstavnici, mo`e da se zaklu~i deka temelite

koi{to gi postavil Andon [ahpaski vo periodot na Nacional-

nata prerodba bile dovolno cvrsti, za da gi pre`iveat crkovno-

srpskiot {ovinizam i povoeniot ateizam vo Makedonija i da ja

do`iveat novata prerodba - vra}aweto na crkovnoto peewe od

vizantisko-slovenskata tradicija vo makedonskite hramovi.

Vra}aj}i se povtorno na Andon [ahpaski i na vremeto koga

bil vo naponot na svoite sili, se soo~uvame so faktot, deka toj

kako eden od retkite obrazovani lu|e i kako poznat protopsalt,

ne samo vo Smojmirovo, tuku i po{iroko, bil mo{ne po~ituvan i

vlijatelen ~ovek. Negovata dinami~na li~nost ne mo`ela da bide

odminata nitu vo edna rabota od interes za seloto, pa, taka i vo

izgradbata na novata crkva vrz temelite na starata tro{na sel-

ska crkva Sv. Bogorodica, na samiot po~etok na XX-ot vek.

Negovite crkovno-prosvetni aktivnosti, zaradi koi u`ival

golem ugled kaj svoite soselani, ne mo`ele da im bidat po volja i

na lokalnite nasilnici, na onie koi{to pod pla{tot na razni

revolucionerni organizacii go terorizirale mirnoto naselenie

i go prisiluvale na poslu{nost. Od edna takva grupa Andon [ah-

paski duri bil osuden i na smrt. Vo posledniot moment uspeal da

im izbega na gonitelite i da se spasi od najlo{oto. Me|utoa,

`rtva na ovie teroristi~ki grupi stanala negovata sakana `ena

Hristena, a kako posledica na toa i dvete mali deca Magda i

Stefan, koi po~inale neposredno po ovoj nastan. Po ovaa semejna

tragedija, koja{to ja pre`iveal samo sredniot sin Aralampie,

Andon povtorno se obidel da si sozdade semejstvo, o`enuvaj}i se

so Ordana, koja mu prirodila u{te dve deca - Jovan i Pola.

19

Vo vrska so ovie teroristi~ki grupi koi gi dr`ele vo strav

i pot~inetost lu|eto od ovoj kraj, vo Smojmirovo s#u{te se raska-

`uva eden podocne`en nastan, koj zavr{il kobno po zdravjeto, a

podocna i po `ivotot na Andon [ahpaski. Imeno, nekoj od seloto

go anga`iral Andona da mu napi{e poplaka - pismo do vlasta

zaradi ubistvoto na bratot. Andon dobro ja sostavil i ubavo ja

napi{al poplakata na svojot soselanec, no, bandata na ubiecot,

koj{to bil lokalen nasilnik, znaej}i koj ja napi{al poplakata,

vo znak na odmazda, go pretepala Andona. Od te{kite povredi koi

gi zadobil vo predelot na bubrezite, toj ne se oporavil do krajot

na `ivotot. Umrel vo svoeto rodno Smojmirovo, na 20 januari,

1928 godina.

* * *

I od ovie skudni podatoci za `ivotot na Andon [ahpaski,

glavno, dobieni po pat na usno prenesuvawe od negovite potomci,

mo`e da se naseti negovata neobi~na priroda, o~igledno predi-

sponirana za duhovnoto i kreativnoto. Ovie nekolku napi{ani

stranici se prv obid, makar i so nedovolno soznanija, da se pod-

osvetli negoviot `ivoten pat i crkovno-muzi~kata dejnost. Pro-

dol`uva potragata po drugite negovi muzi~ki rakopisi i crkovni

knigi, za koi{to negovite potomci imaat soznanija deka postojat

i deka se pove}e na broj. Sekoe novo soznanie za `ivotot i za

muzi~kata dejnost na Andon [ahpaski }e pretstavuva i pridones

kon prou~uvaweto na crkovnoto peewe od vizantisko-slovenskata

tradicija na teritorijata na Makedonija vo XIX i po~etokot na

XX vek.

20

II.

Psaltikiskiot zbornik

Otkrivaweto na nevmatski rakopisi i na muzi~ki dejci –

pretstavnici na crkovnoto peewe od vizantisko-slovenskata tra-

dicija, koi{to vo muzikolo{ko-vizantolo{kata nauka se sosema

nepoznati, e proces koj{to na teritorijata na Makedonija s#u{te

trae. Ova najdobro go ilustriraat ponapred spomenatite rakopis-

ni i pe~ateni zbornici od periodot na Nacionalnata prerodba.

Eden od poslednite otkrieni muzi~ki rakopisi e Psaltikiski-

ot zbornik na Andon [ahpaski (+1928), koj{to pred po{irokata

kulturna javnost se obelodenuva preku ovaa kniga po povod 120

godini od negovoto nastanuvawe.

Psaltikijata na Andon [ahpaski e pi{uvana vo s. Smojmi-

rovo, Male{evsko, vo periodot od oktomvri 1882 do januari 1884

godina, na crkovno-slovenski jazik i na hrisantovata muzi~ka no-

tacija. Pi{uvana e so crno, a povremeno i so violetovo mastilo

na obi~na tenka hartija, so kaligrafska ve{tina, osobeno muzi~-

kite nevmi. Rakopisot vo sega{nava sostojba ima 544 stranici bez

paginacija, po {est reda na edna stranica ( retko po 5 i 7). Ima

dimenzii 123 h 100 mm. i e podvrzan profesionalno so korici od

karton obvieni so kafeava ko`a. Odnapred na rakopisot mu nedo-

stigaat izvesen broj stranici i, iako e re~isi celosno ~itliv,

negovata sostojba ne e zadovolitelna.

Vo rakopisot ne se nao|a imeto na negoviot sostavuva~ i pi-

{uva~. Mo`ebi toa bilo zapi{ano na izgubenite stranici ili na

mestata koi{to se uni{teni od vlagata. Na poslednata stranica,

so istiot rakopis stoi napi{ano deka Zbornikot e zavr{en vo

januari 1884 godina vo Smojmirovo. Na dnoto na ovaa stranica

ima dopi{uvano u{te ne{to, no, za `al, toa e sosema ne~itlivo.

Poa|aj}i od toa deka ovie zapisi se napi{ani od istata raka so

koja{to e napi{an celiot Zbornik, osven toa, Andon [ahpaski

bil edinstveniot muzi~ki obrazovan i pismen ~ovek vo Smojmi-

rovo, ne ostanuva nikakov prostor za somnevawe, deka rakopisot e

negovo delo.

21

Muzi~kiot zbornik na Andon [ahpaski sodr`i dva glavni

delovi: 1. Kratok voskresnik so kratka gramatika i ve`bi za pa-

ralagija (solfe`irawe) i 2. Liturgija. Napred ima pridodaden

del, koj{to verojatno nastanal ne{to porano i sodr`i tvorbi za

najrazli~ni bogoslu`beni potrebi. Ona {to za na{ata crkovna

muzika ima posebno zna~ewe e toa {to ovoj pridodaden del zapo~-

nuva so tvorbata “Dostojno est” na peti glas od Joan Harmosin -

Ohridski, ~ij{to po~etok, za `al, ne e so~uvan. Interesno e toa

{to, ovoj, zasega, najstar otkrien prepis na Harmosinovata anto-

logiska kompozicija ne e napraven od samiot zbornik “Pashalija”

na Joan Harmosin, tuku od nekoj prepis. Ova e u{te edna potvrda

deka tvorbata “Dostojno est” na peti glas od Joan Harmosin –

Ohridski bila mo{ne omilena i deka se prenesuvala me|u psal-

tite, koi{to sakale da bidat vo tek so aktuelnite muzi~ki zbid-

nuvawa na po{irokiot crkovno-slovenski prostor.

Od dosega{nite sporedbi na ovoj rakopis so pe~atenite

knigi od toj period se zabele`uva deka poedini kompozicii od

Psaltikijata na Andon [ahpaski se srodni, a na momenti iden-

ti~ni so onie od zbornikot na poznatiot bugarski muziko-u~itel

Nikola Trandafilov - Slivnenec, “Cvetosobranie‛ – prvata pe-

~atena kniga na slovenski jazik, vo 1847 godina, vo Bukure{t.18

No, postojat indikacii, deka tie, sepak, ne se prezemeni od ovoj

zbornik, tuku od razni drugi rakopisi, najverojatno od onie na

Rilskiot manastir, ili od nivnite prepisi.

Vrz osnova na dosega{nite istra`uvawa, mo`e da se zaklu~i

deka Kratkiot voskresnik od Zbornikot na Andon [ahpaski,

najmnogu sli~nosti ima so rakopisniot Voskresnik na Janaki

Stojmenovi~ od s. Orizari, nastanat vo 1849 godina, koj, kako {to

e ka`ano i ponapred, pretstavuva prepis od tri rilski rakopisi.

Liturgijata - vtoriot del od rakopisot na Andon [ahpaski, e

pi{uvana kako antologiski zbornik vo koj{to sostavuva~ot ne se

pridr`uva strogo do voobi~aeniot psaltikiski redosled na tvor-

bite. Sodr`i kompozicii od najpoznatite vizantiski avtori na

crkovna muzika od XIV do XIX vek: Sv. Jovan Kukuzel, Hrisav

Novago, Georgij Kritski, Jakov Protopsalt, Petar Lambadarij -

Peloponeski, Joan Lambadarij, Hurmuzij Hartofilaks, Daniil

18 Trendafilov, Nikola, Cv tosobranie, Bukur t, 1847.

22

Protopsalt, Petar Efeski, Grigorij Protopsalt, Joan Harmosin

- Ohridski i drugi avtori ~ii{to imiwa ne se navedeni.

Zbornikot na Andon [ahpaski e eden od retkite rakopisi

sozdadeni na teritorijata na Makedonija, koi{to sodr`at kratki

gramatiki na hrisantovata muzi~ka notacija. Imeno, neposredno

pred Kratkiot voskresnik ima prikaz na site muzi~ki znaci so

slovenski imiwa, ve`bi za paralagija (solfe`irawe) za sovladu-

vawe na muzi~kite intervali, kako i grafikon na dijatonskata

skala na prviot glas. Sudej}i spored intervalskata podelba na

oktavata prika`ana na ovoj grafikon, vo koja golemiot stepen

ima 12, maliot 9 i polustepenot 6 komi, ne e isklu~eno, toa da e

prezemeno od prvata pe~atena teoriska kniga na slovenski jazik -

Gledalo19

, od ve}e spomenatiot teoreti~ar Nikola Trandafilov -

Slivnenec, pe~atena vo 1848 godina vo Bukure{t, ili od nekoj

nejzin prepis. Inaku, ovaa intervalska podelba na oktavata ja

zastapuvaat i drugi teoreti~ari od Makedonija, me|u koi i Ka-

listrat Zografski20

.

Kratka gramatika sodr`i i Liturgijata - vtoriot del od

Zbornikot na Andon [ahpaski, {to e dosta nevoobi~aeno, ovoj-

pat so paralelna muzi~ka terminologija na slovenski i na gr~ki

jazik. Ova nedvosmisleno govori deka taa e prezemena od nekoj

postar slovenski rakopis ili kniga, vo koi gramatikata na hri-

santovata muzi~ka notacija e s#u{e dvojazi~na.

Sudej}i spored kaligrafskata ve{tina i ortografskata

preciznost demonstrirani vo ovoj rakopis, mo`e so sigurnost da

se ka`e, deka toa e delo na iskusen prepi{uva~ so sigurna, izve`-

bana raka i deka ovoj crkovno-muzi~ki zbornik ne e nitu prviot,

nitu pak edinstveniot {to go napi{al. Poa|aj}i od ovie svojstva

na Psaltikiskiot zbornik, mo`e da se zaklu~i, deka Andon

[ahpaski poseduval solidno poznavawe na hrisantovata teorija i

praktikata na isto~noto crkovno peewe, so kakvo {to toga{ mo-

`el da se zdobie samo vo manastirskite u~ili{ta od visokou~eni

psalti.

* * *

19 (Trandafilov, Nikola - Slivneneq), Gledalo, radi slavõno-bolgarskata n¥nh

novonapecatana psaltika, Bukure\¢, 1848. 20

(Arximandrit¢ Kalistrat), Vostocno q¢rkovno phnie, Voskresnik¢,

Manastirot Sv. Gewrgi Zograç vo Sv. Gora, 1905.

23

So otkrivaweto na Psaltikiskiot zbornik na Andon [ah-

paski makedonskata muzi~ka nauka se zbogatuva so u{te eden dra-

gocen dokument so pove}ekatno zna~ewe za crkovnoto peewe od

vizantisko-slovenskata tradicija i, voop{to, za nacionalnata

kultura. U{te edna{, na uverliv na~in se potvrdi faktot, deka

psaltikata na teritorijata na Makedonija vo XIX-ot vek ve}e ne

se prenesuvala samo po pat na usmeno predanie od neukite sve{te-

nici i psalti, tuku prodol`i da se {iri i so crkovno-muzi~kata

dejnost na s# pogolemiot broj posveteni poedinci, koi bile nada-

reni i obrazovani, no, ve}e i nacionalno osoznaeni. Vsu{nost,

preku nivnata dejnost zapo~na da se manifestira otporot protiv

asimilatorskata politika na Carigradskata patrijar{ija i po-

trebata za vra}awe na slovenskiot jazik vo bogoslu`bata. So toa,

ovie poedinci od redot na Crkvata ja ozna~ija Prerodbata na ma-

kedonskiot narod, periodot vo koj{to se sozdava{e makedonskata

nacija i se postavuvaa temelite na nejziniot samostoen kulturen

razvoj. Andon [ahpaski e eden od niv.

24

III.

Sodr`ina na Zbornikot

Ovaa kni{ka po povod 120 godi{ninata od zavr{uvaweto na

rakopisniot Psaltikiski zbornik (1884) pretstavuva prvo pret-

stavuvawe na negoviot sostavuva~ Andon [ahpaski pred makedon-

skata kulturna i nau~na javnost. Dejnosta na ovoj s# dosega nepoz-

nat pretstavnik na crkovnoto peewe od periodot na Prerodbata,

vo ovaa prigoda }e bide prika`ana preku Kratkiot voskresnik -

prviot del na Zbornikot.

So cel ovaa kniga da im bide od korist i na idnite istra-

`uva~i na `ivotot i dejnosta na Andon [ahpaski, na slednite

stranici e daden i celosniot pregled na sodr`inata na negoviot

Psaltikiski zbornik, a na krajot, kako aneks na knigata i kako

ilustracija na ona {to e izneseno za rakopisot na Andon [ah-

paski, dadeni se i faksimili od Kratkiot voskresnik. Origi-

nalniot muzi~ki rakopis e sopstvenost na semejstvoto [ahpaski,

a Centarot za vizantolo{ki studii raspolaga so kompakt-

disk, na koj{to se nao|a celokupniot materijal na ovoj zbornik.

1. CestnhiÂù$ü xer$v`m¢ (vtor del od Dostojno est na peti glas

od Joan Harmosin-Ohridski; napred nedosigaat najmalku

~etiri stranici);

4. Glas¢ n* o Ni (DostoiÂno est¢);

8. Grigor`õ Pervophvqa, glas¢ e* Pa,(V¢ pamõt¢ vhcn$ü b$det¢ pravednik¢)

21. V¢ bogorodicn¥ prazdniq¥, Petra Lam(badarij)/ glas¢ a*= Pa.

(Caù$ spasen`a)

29. Septemvr`õ 14. Vozdvijen`e cestnago Kr^ta, Dana`la Pervophvqa,

Glas¢ a* aPa. (Znamenasõ na nas¢ liqa Tvoegw).

37. Dekemvr`õ, 25: Rojdestva Xr`tova, Dana`ila Protopsalta, glas¢ a* Ke.

(Izbavlen`e posla Gospody). Tvorbata ne e celosna. Nedostiga

poslednata tretina – najmalku tri stranici.

43. Nekolku tekstovi na podobni stihiri (prvata necelosna):

Xothx¢ slezami (na ~etvrti glas), Prepodobne Otce bogonose

25

Ïeodos`e Rad$iÂsõ postniceskix¢ voistin$, Gospodi sogrhùaõ neprestaü

(na peti glas),Vsü†lojivùe na nebeshx¢ nadejd$, Iz¢ creva rodilsõ

(na {esti glas).

47. Kratka gramatika so prikaz na intervalskite, temporalnite

i ornamentalnite muzi~ki znaci, grafi~ki prikaz na skalata

na prviot glas i ve`bi za paralagija (solfe`).

55. (Kratok voskresnik): Glas¢ Pervi, a* Pa,

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Vsemirn$ü slav$, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

63. Glas¢ çtor¥, ë

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

PreiÂde shny zakonnaõ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

71. Nacalo Tretago glasa, [ Ü

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Kakw ne divimsõ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

79. Glas¢ CetvertiÂ, dPa

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Ije tebe radi, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

89. Glas¢ Põti, (= ) (Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

V¢ Cermnhm¢ mori, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

97. Glas¢ %esti, Ô

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Kto tebe ne úblajit¢, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

105.Glas¢ Sedmi, Ú Ü

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Mati úbw poznalasõ. Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

113.Glas¢ Wsmi,o

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava I n¥nh,

Qary nebesn¥iÂ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

123. Stihir¥ evangelsk¥:

Utrennõ a*. Glas¢ pyrv¥i aPa.

126. Utrennõ v. Glas¢ vtor¥iÂ Õ ë

130. Utrennõ g*. Glas tret¥i [ Ga Ñ

136. Utrennõ d*. Glas¢ cetvrt¥i dPa.

140. Utrennõ e*. Slava, Glas¢ e* = Pa.

146. Utrennõ §*. Slava, Glas¢ u Ô

26

152. Utrennõ z*. Slava, Glas¢ c Ga.

155. Utrennõ n*. Slava, Glas¢ n* o Ni.

159. Utrennõ ƒ*. Slava, Glas¢ e* = Pa.

164. Utrnnnõ f*. Slava, Glas¢ §* u Ô

169. Utrennõ fa*. Slava, Glas¢ n* o Ni.-

175. Poslhdovan`e na Bojestvenata slujba

Svõt`i Boje, zabavno. Glas¢ çtori. Õ ë (od Georgij Kritski) Svõt`i Boje, Svõt`i Bezsmertn¥iÂ,Pomilui Ânas¢.

179. Na Prejdeosvõ\ennõ slujbõ: Glas¢ põt¥iÂ,= Ð

(Da ispravitsõ molitva moõ);

W tebh rad$etsõ (samo tekst, dopi{an podocna),

(DostoiÂnw i pravedno esty,Glas¢ v* Õ )

183.Na Velik`i Âcetvertok¢.

Vmhsto Xer$vikoiÂ. Glas¢ §* u Ô, † Georg`õ Kritskago (?).

197.Na Velikata s$bota.

† £akova Protopsalta Glas¢ e *= Ð, (Da molcit¢ svõka plot¢). 207.Na Velik¢ den¢. Glas¢ pet¥.= Ð (Xristos¢ voskrese).

Dr$go, zabavno. Glas¢ pet¥.= Ð

208. Slava, Zabavna. Na Xvalitex¢, † Xrisaça Mladago. Glas¢ pet¥iÂ.= Ð

(I n¥nh, Voskresen`õ den¢);

231. DostoiÂnw esty, na sek`i glas¢, (Glas¢) a*. aPa

235. Glas¢ v* ë (Drevnoe phn`e)

239. Glas¢ tret`i. [ Ga

242. Glas¢ d* Vu.

246. Glas¢ %est¥i §* Ô

250. Glas¢ (sedm¥iÂ) z* Ú Zo.

254. Glas¢ wsm¥n*. o Ni.

261. (Xer$vika) Glas¢ z* Ú Æ († Petra Eçeskago.)

283. (Xer$vika) S`e † Perta Lambadar`õ. Glas¢ a*. (aPa.)

291. Sedmicn¥, Xer$vika Glas¢ a*. (aPa.)

297. (Xer$vika) Glas¢ cetverti. dDi.

304. (Xer$vika) Grigor`õ Pervopevqa Glas¢ v*. Ô 312. (Xer$vika) Grigor`õ Pervopevqa Glas¢ tret¥ [ Ü

320. (Xer$vika) Glas¢ e*.= Ð

329. (Xer$vika) Glas¢ §* u Ô

335. (Xer$vika) Glas¢ z*. Ú Zo

27

342. (xer$vika) Petra Lambadar`õ, Glas¢ wsm¥n*. o Ni

349. (Xer$vika) Dr$gi prostran¥ Glas¢ a*.aPa

364.(Kratka gramatika so prikaz na intervalskite, temporalnite

i ornamentalnite muzi~ki znaci na gr~ki i slovenski jazik).

366. Pricastni nedhlni na osm¢ glasa † Foana Lambadar`õ, Glas¢ a* aPa.

(Xvalite Ego), Vmhsto Xeruviko. Glas¢= Pa (N¥nh sili nebesn¥õ),

Glas¢= Ke (Vk$site i vidite)

385. Na Vasil`eva sl$jbõ, Glas¢ Õ ë († Fwanna Protoæalta), (Svõt¢, svõt¢, svõt¢, Aminy, Aminy, Tebe poen¢),

397. Glas¢= Ke (Lojesna bo tvoõ)

404. Pricastn¥ ob\i: na prazniq¥-t¥ na svõt¥-t¥.

Glas¢ (sedm¥i z*) Ú Zo. (V¢ pamõty vhcn$ü)

412. Na bogorodicn¥-t¥ prazdnic¥. Glas¢ d Di. (Caù$ spasen`õ)

420. Na Apostol¥-t¥. Glas¢ (wsm¥n).o Ni. (Vo vsü zemlü)

427. Na nedhli-t¥ prez¢ vsickõta godin. Glas¢ (a*)aPa. (Xvalite Gospoda)

441. Irmosi ctosõ phót¢ v¢ vladicnit¥ i bogorodicn¥t¥ praznici vmesto

DostoiÂno esty. Na rojdestvo Xristovo. Glas¢ (a*)aPa. (Velicai duùe

moõ, Tainstvo stranoe viju).

445. Na Bogoõvlen`e. Glas¢ (§* u) Ô (Velicai, d$ùe moõ, Nedo$mhet¢

vsõk¢ õz¥k¢).

449. Na Srhten`e Gospodne. Glas¢ [ Ü (Bogorodiqe úpovan`e xrist`anwm¢,

V¢ zakonh shni).

453. Na Blagovh\en`e. Glas¢ (cetverti d*)dVu. (Blagovhstv$iÂ, zemle, FAkw

wd$ùevlennom$ Boj`ü k`vwt$).

456. Na Bbeden`e. Glas¢ (cetverti)dVu. (Aggeli, vxojden`e Precist¥õ

zrõ\e, FAkw wd$ùevlennom$ Boj`ü k`vwt$).

457. V¢ Kyrstopokonnõ Nedhlõ. Glas¢ (a*)= Pa (O, Mati Dhvo Bogorodiqe).

460. Na Lazarevõ sõbotõ. Glas¢ Û Í (Cist$slavno poctim lüd`e).

461. Na Qvhtonosnõ nedhló. Glas¢ (cetverti)dVu. (Bog¢ Gospody, i

óvisõ nam¢).

464. V¢ Velik`i Cetvertok¢. Glas¢ (§*) Ù. (Stranstv`õ Vlad¥cnõ).

466. V¢ Velikatõ sõbotõ. Glas¢ (§*) Ù. (Ne ridai mene Mati).

469. Na V¢skresen`e Xristovo. Glas¢= Pa. (Aggel¢ vop`õùe blagodatnhiÂ,

Svhtisõ, svhtisõ, nov¥i Fer$salime).

474. Na Tomina nedelõ. Glas¢ (a*)= Pa. (Tebe svhtl$ü svh\t$).

478. V¢ Põtdesõtniqa. Glas¢ (sedm¥i z*) Ú Zo. (Netlhn`õ isk$ùen`em¢)

28

480. V¢ Ponedhlnik¢ Svõtago D$xa (Na Sv. Troiqa). Glas¢ (cetverti d*) Vu.

(Rad$iÂsõ qariqe materodhvstvenaõ).

483. Na Prhobrajen`e. Glas¢ (cetverti d*) Vu. (Velicai duùe moõ,

Rojdestvo tvoe netlhno).

486. Na Uspen`e Bogorodicno. Glas¢= Pa. (Rodi vsi blajim¢ tõ, Aggeli,

úspen`e Precist¥õ vidhvùe, Pobhjdaütsõ estestva).

490. Na Rojdestvo Bogorodicno. Glas¢ Û Ni. (VelicaiÂ, d$ùe moõ,

C$jde materem¢ dhvstvo).

492. Na Vozdvijen`e Cestnago Kyrsta. Glas¢ Û Ni. (VelicaiÂ, d$ùe moõ,

Tain¢ esi, Bogorodiqe).

495. Svhtilen¢. Glas¢ g* Ga. (Apostoli † koneq¢).

496. Zapis na marginite: Meq*¢ Dekem(vri): 22, go(dina) 1883;

497. Tozi tropar¢ sa phe nad¢ mertviqi. Socinen¢ ot¢ M. Xr. A preveden¢

na b¢lgarski ot¢ S. Velkov¢. Glas¢ Û Ni. (Plac$ i r¥daü).

518. Tova sõ phe koga sa oblica p¢rvosvõ\e(n¥)ka, s¢cineno † Foana

Kok$zela, prepraveno prevedeno ot¢S. V¢lk. Glas¢ (sedm¥i z*) Ú Zo.

(Sv¥ùe proroq¥).

532. Irmosi po greceski phsnosocinen¢ † P. PeloponiiÂskago, n¥nh je

porecenomu na slivõno Bolgarski phsnocini i dopolni G. L. Tetüvan.

Glas¢ põti`.= Ð (Rad$i sõ dvere Gospodnõ).

543. Zapis na marginite: M. `an$(ari) 11 d(en¢) go(dina) 1884.

544. Zapisi: V¢ SmoiÂmirovo, M. na april`a G. 1884.

29

CITIRANA LITERATURA

(Arximandrit¢ Kalistrat), Vostocno q¢rkovno phn`e, Voskresnik¢,Sv. Gora, 1905.

(Arximandrit¢ Kalistrat), Vostocno Qerkovno Phn`e, FFF casty, Liturgf , Solun , 1905.

Bogoev , M. Mir~o, U~ebnik po izto~no c rkovno penie, Plovdiv, 1940. Bojaxiev, Ivanov, Vasil, Psaltikien¢ v¢zkresnik¢. M. IV 1862 (rakopis, MANU)

Georgievski, Mihailo, Slovenski rakopisi vo Makedonija, vol. III.

NUB “Sv.Kliment Ohridski”, Skopje, 1988.

Georgievski, Mihailo, Slovenski rakopisi vo Makedonija,

NUB“Sv. Kliment Ohridski”, Skopje, 1993.

Georgievski, Mihailo, Makedonska muzika/2, “Nekolku novootkrieni muzi~ki

rakopisi od Makedonija”, Skopje, 1979.

Gledalo, radi slavõno-bolgarskata n¥nh novonapecatana psaltika, Bukure\¢, 1848.

Golabovski, Sotir, Makedonska muzika/ 1 “Od muzi~koto minato na Struga”,

Skopje, 1977.

Dinev, Pet r, Muzikou~itel t Manasi Poptodorov, C rkoven vestnik

br. 11, stp. 8, Sofi , 19 mart 1960 g.

Dinev, Пeтьр, Rilskata crkovno-pev~eska {kola v na~aloto na 19 vek i

ne nite predstaviteli, Izvesti na instituta za muzika, kniga IV,

Izdanie na BAN, Sofi , 1957.

Zavoev , Pet r , Grad ip , Sofi , 1928.

Koxaba{ija, Jane, Buditelskiot duh na crkovno-muzi~kite dejci “Premin”,

br. 3, godina I, Skopje, 2001.

Koxaba{ija, Jane, Dimitar Zlatanov – Gradoborski: Liturgija,

Centar za vizantolo{ki studii – Skopje. 2004.

Koxaba{ija Jane, Masnasij pop Todorov, ‘Premin’ br. 9. god. II, 2002. Skopje.

Koxaba{ija, Jane, Pretstavnici na crkovnoto peewe od Makedonija,

“Pelagonitisa”, br. 13-15, godina VIII, Bitola, 2003. Ortakov, Dragoslav, Ars nova Macedonica, Makedonska kniga, Skopje, 1986.

Ortakov, Dragoslav, Ogledi za vizantisko-slovenskata muzika vo Makedonija

Vorldbuk, Skopje, 2001.

Ristovski, Bla`e, Vasil Ikonomov (1848-1934) Institut za nacionalna istorija,

Skopje, 1985.

Stojmenovi~ Janaki, Voskresnik, NUB “Sv. Kliment Ohridski”, Skopje, Ms.161.

Trendafilov, Nikola , Cv tosobranie, Bukur t, 1847.

(Trandafilov, Nikola - Slivneneq), Gledalo, radi slavõno-bolgarskata n¥nh

novonapecatana psaltika, Bukure\¢, 1848.

Harmosin-Ohridski , Ioann , Pashali , Carigrad , 1869.

Boulgara1kh, Dhmh1trioj, 3Egko1lpion 2Ieroya1ltou, tupogr. Makedoni1a, Qessaloni1kh, 1886.

Cazana, Gheorghe, Musa bisericească, Bucureşti, 1922. (manus.)

Ionescu, Gheorghe C., Lexicon, Editura Diogene, Bucureşti, 1994.

Cordescu, Mihail-Vergiliu, Istoricul şcoalelor române din Turcia, Bucureşti, 1906.

30

31

Vtor del

KRATOK VOSKRESNIK

32

33

Glas¢ Pervi._= Pa.6 x

Go- spo- di voz- vax¢___Te- bh,_____ ú - - sl¥ - - - ùi__

_______mõ. Ou - sl¥ - - - ùi____ mõ_______ Go - - spo-

- - di. Go- spo-di voz-zvax k¢Te - bh______ ú - sl¥ - - -

ùi__________mõ: von - mi gla - - s$____ mo - le - -

n` - õ___ mo - - e - - gw, vneg - da voz - zva - - ti mi k¢Te-

- bh.___ Ou-sl¥ - ùi______mõ, Go - - - - spo - - di.

Da is - pra-vit- -sõ mo - li - - - tva mo - - õ,

ó¯ - ko ka- di - - lo pred¢___ To - - bo - - - - - ü voz-

dh - õ - n`- e r$ - k$______ mo - - e - - ü, jer-tva ve- cer-

34

nõ - - õ.___ Ou- sl¥ - ùi_____ mõ, Go - - - spo - - -

di.

Sla - va Ot - q$ i S¥ - - - n$ i Svõ - to - m$ D$- -

- - x$, i n¥- nh i pri - - sno, i vo vh - ki vh- -kwv¢,

_________ a - - - miny.

Vse - mir-n$-ü sla-v$, † ce - lo- vhk¢ pro-zõb-ù$- - ü i Vla-

di - - k$- -rojd - - - ù$ - - - ü, ne - bh - sn$ - ü__

__dvery, vos - po- im¢ Ma- r` - - ü___Dh - - - - - v$

bez - plot - - tn¥x¢___ph - - sny, i vhr- n¥x¢ ú - - do

bre - - - n` - - - e: s` - õ bo ¥- vi- sõ ne - -

35

- - bo,____ i xram¢___Bo - je - - - stva: s` - õ pre-gra-

jde n`- - e vraj- di raz-r$ - ùiv - - ùi, mir¢________vve - - de, i_

__ qar - - stv` - e_____ † - ver - - - ze. S` - ü $- bw

i¯ - m$-\e vh - - r¥ ú¯ - - tver- -jde - - - n` - - - e,

po - bor- ni- ka i¯ - ma- - m¥ iz ne - õ___ rojd- ùa - go - -

- sõ Go - - - spo - - - da. Der - zai - te ú -

- - - bw, der - zai - te lü - - d` - e____ Bo - - - j` -

- - i: i - bo toi po - - bh - - dit¢___ vra - - gi, ó -

- - - kw____ vse - si - - - len¢.________

Na xvalitex¢._= Pa.

Vsõ - ko - e d¥ - xa - n`-e da xva - - lit¢__Go - - -

36

spo - - - da. Xva - li- te Go - spo - - da__ s¢ ne- - bes¢, xva- -

li - - te e¯ - - go v¢ v¥ - - ùnix¢. Te - bh po-do-ba -

et ph - - sny Bo - - - g$.

Xva - li - te E- go vsi ag - - ge- -li E - - gw, xva - li - te

E - go vsõ si - - l¥___ E - - gw. Te - bh po-do-ba - et¢ ph-

- - sny_________ Bo - - - g$.

37

Glas¢ çtor¥. Õ ë

Go- spo- di voz- zvax¢__k¢ Te - - bh,___ú - sl¥ - - ùi

mõ. Ou - - sl¥ - - - ùi mõ,____ Go - - - spo - - -

di. Go - spo - - di, voz - - zvax¢ k¢ Te - bh,______ú - sl¥- -

- - ùi - - - mõ: von - mi gla- s$ mo- le - n` - õ______

mo - e - - gw,___________ vne - gda voz- zva - ti______ mi________

k¢ Te - - bh._______ Ou - sl¥ - - - ùi____mõ, Go - -

spo - - - di.

Da is - pra-vit-sõ mo-lit- va mo - - õ, ó - - kw ka -

di - lo pred_____To - - bo - - - ü, voz - dh - õ - - n` -

38

- - e______ r$ - - k$_____ mo - e - - - ü, jer - tva_

________________________ ve - cer - - - nõ - - - õ.

Ou - - sl¥ - ùi mõ,__Go - - - spo - - - di.

Sla - - va Ot- - q$, i___S¥ - - n$, i Svõ-to - - m$

D$ - - x$, i¯ n¥ - nh i pri-snw, i¯ vo vh - - ki vh- kwv¢,

_______ a - miny.__

PreiÂ-de shny___ za - - kon - - na - - - õ, bla - go-

da - ti_____pri - - ùed - - - ùi: ó - - ko - je______ bo__

____k$- pi - - na ne sga - ra- ùe w - pa - - lõ - - e -

- - ma, ta - ko dh- va ro - di - la___________ e¯ - - -

39

si, i¯_____ dh - va______pre-b¥ - - la__________ e - - -

si, vmh- stw sto - - pa o¯ - - - - - - - gne-

- - na - - - gw, pra- ved-no - - e__________voz-s` - - a__

________ soln - - - qe: vmh- - sto Mw - u - - se - - -

a, Xr`s- -tos¢,____________________________________ spa - - se -

n` - e___d$ù¢_________ na - - - ùix¢_________

Vsõ-ko - e di - xa - - n` - - e da xva- - lit¢ Go - -

spo - da. Xva - li- te Go - spo - - da_______s¢ ne- -bes¢, xva- -li-

- - te E - go_____ v¢ v¥ù - - - nix¢. Te - bh po- do - ba-

- et¢ ph - - sny__ Bo - - - - - g$.

40

Xva-li - te E - - go vsi ag - - ge- - li E - - gw, xva-

li - te E - go svõ si - - l¥ E - - go.___________ Te - bh

po - do - - ba - et¢ ph - - sny Bo - - - g$.

41

Glas¢ tret`iÂ. [ Ga.

Go - spo - - di,____voz - zvax¢___________k¢ Te - - bh, ú - sl¥-

- - ùi________ mõ._______ Ou - sl¥ - - ùi mõ,__ Go - - -

spo - - - - di.___ Go- spo-di, voz-zvax¢ k¢ Te-bh,_______ ú-

sl¥ - - - ùi____________ mõ: von - mi gla - - s$__

__ mo - le - - n` õ___ mo - - - e - - - gw,___ vne-

gda voz - zva - ti mi_____ k¢Te - - bh. Ou - sl¥ - - -

ùi mõ___ Go - - - - spo - - di.

Da is - pra-vit- - sõ,___ mo - li - - - - tva____ mo-

- - - õ,____ ó - - kw ka - - di - - lo____ pred_________

42

To - bo - - - ü,____ voz - dh - õ - n` - e r$ - k$_________

__ mo - e - - - - ü___ jer - - - tva_________ ve - -

- - cer - - nõ - - - õ. Ou - sl¥ - - - ùi mõ___

Go - - - - - - spo - - - - di.

Sla - - va Ot- - q$,___ i S¥ - - - - n$, i Svõ-

to - - - m$ D$ - - - - x$,____ i¯ n¥ - nh____

i¯ pri - - - snw, i¯ vo vh - - ki vh- - kov - - -

a - - - - miny.__

Ka - - kw__ ne - - di - vim - - - sõ bo - go - m$j-

no- - m$ roj - de - stv$___tvo-e- m$, Pre - ce - - stna - - õ:___

43

i¯s - k$ - ùe- n`-õ bo - go - - m$ - - je - ska - - gw ne pri-

em - - ùi, Vse - ne - po - roc - - - na - õ, ro - di - la e¯ - si

bez________ Ot - - qa S¥ - na plo - - t - - ü,

pre - jde vhk¢ †____Ot - - qa roj - - de - na - - go bez__

ma - - - te - - - - re,____ ni - ka- ko-je pre- ter- phv-

ùa-go i¯z - me - ne - - - n` - - õ, i¯ - li sme-ùe - n` - - õ,

i¯ - li_______ raz - - dh - - le-n` - õ,____ no o¯ - bo - ü s$-

- \e - - stv$ svoi - - - stvo qe - - lo so - - xra - -

ùa - - - go.___ Thm-je, ma - - ti___ Dh - - vo_____Vla-

di - - ci - qe, To - go mo - - li spa- sti - - - - sõ_

44

___ d$ - - ùam¢ pra - vo - sla - - vnw___ Bo - go - ro - di- -

q$ is - - po - vh - da - - ü - - - - \ix¢___ tõ._

________

Vsõ- ko-e d¥ - xa - n` - e da xva-lit¢ Go-spo- -da. Xva - li-

te Go- spo- -da s¢ ne-bes¢, xva - li - - te E- go v¢ vi- -ùnix¢. Te - bh

po-do-ba-et¢ ph - - sn¢ Bo- g$.

Xva - li - te E - go vsi an - ge - li E - go, xva - li - te E-

go__ svõ si-l¥ E- go. Te - bh po-do-ba-et¢ ph - - sn¢ Bo- g$.

45

Glas¢ cetvertiÂ._o Pa.

Go - spo - di, voz- zvax¢ k¢ Te- bh,____ ú¯ - - - sl¥ - -

- ùi - - - mõ. Ou - sl¥ - - - ùi____ mõ, Go - - -

spo - - - di. Go-spo-di, voz- zvax¢ k¢ Te - - bh, ú¯- - sl¥-

- - - ùi_________mõ: von - mi gla - - s$ mo - le - n`-

- - - õ mo - - - e - - - gw, vne - gda voz-

zva- ti__ mi k¢ Te- - bh.________ Ou - sl¥ - - ùi mõ,___Go- spo -

_o Pa. di.___

Da is - pra - - vit - sõ mo- li - - - - tva_______

mo - - õ, ó - - kw ka - - - di - - lo pred___ To -

46

bo - - - - ü, voz - dh - õ - n` - - e r$ - k$______mo-

e - - - ü, jer - - tva____ ve - - cer - - - nõ - - -

õ. Ou¯ - sl¥ - - - - ùi mõ____ Go - spo - - di.___

Sla-va Ot - q$,_____ i S¥ - - n$, i Svõ - to - m$_____

D$ - - - - x$, i¯ n¥- nh i pri- snw,__ i¯ vo vh - -

ki vh - kov,___________a - - - miny.

I - je te-be ra - di bo - go - w - teq¢ pro - - rok____

__ Da - - - vid¢ phs-nen-no w¯ te - bh pro - - voz - - gla - -

si ve - li - c` - õ te - bh______ So - - - vor - - ùe -

- - m$: pred- sta qa - ri - - qa w¯ - - de- - sn$ - - -

47

ü______ Te - - - be. Tõ bo ma- tery xo - da- ta- i - q$____

ji - - vo - - ta po - - - ka - - - za bez Ot - qa

i¯z te - be vo - ce - lo- vh - ci - ti - - sõ bla - go - - vo - - li-

- - - - v¥iÂ_______Bog¢, da SvoiÂ___ pa - ki___ wÂb - - no -

vit¢_________ ob - - - raz¢, i¯s-tlh - - vù`i - strasty - - -

mi, i¯ za-bl$jd-ùe-e go- ro - xi- \no- e wb- ret¢__________

_____ wv - - - ca, na ra- mo vos - pr` - im¢, ko____Ot -

q$________ pri - - ne - - - set¢, i¯ Svo - e - m$ xo- th - n` - - ü,

s¢ ne - be-sn¥-mi so - - vo- - k$ - - pit¢ si - - - la - -

- mi, i¯ spa-set¢, Bo-go - ro- di - - qe, mfr¢, Xr`-stos¢ i¯-mh-

48

- - - õi ve - - l` - - ü i bo - ga - - t$ - ü

Na Xvalitex¢._o Pa. mi - - - - - losty.

Vsõ-ko- e d¥ - xa - n` - - e da xva - - lit¢ Go - -

- spo - - - da. Xva - li - te Go-spo- -da s¢ne- - bes¢,_______

xva - li - - te E - - go______v¢ v¥ - - - ùnix¢. Te - bh po-

do - - - - ba - - et¢ ph - - - sny___ Bo - - - g$.

Xva - li - te E - go vsi a¯g - - ge - - - li__

_____E - - - gw, xva - li - te E - go vsõ si - - -

li________ E - - gw. Te - bh po - do - - - ba - -

et¢ pe - - sny__ Bo - - - g$___

49

Glas¢ põty`iÂ. ß Pa.

Go - - - - - - - spo - - - di, voz- zvax¢__

k¢Te - bh,_____ú- - sl¥ - - - - ùi________ mõ. Ou-sl¥- ùi__

mõ, Go - - - - - spo - - - di. Go- spo-di, voz-zvax¢

k¢Te - bh_____ ú - sl¥ - - - - ùi__________mõ: von-mi gla-

s$ mo- le - n` - - õ mo - - e - - - gw, vne - gda voz-

va - ti mi_____ k¢Te - - bh. Ou- sl¥- ùi______mõ, Go- -

spo-di.

Da i¯s - pra- vi- - tsõ mo - li - - - - - tva____mo - -

õ, ó¯ - - kw ka - - di - - lo pred____To - bo - - -

50

ü, voz - dh - õ - n` - - e_____ r$ - k$_____mo - - e - -

- ü, jer - - tva____ ve - - cer - - - - nõ - - - õ. ú¯-sl¥-

ùi_____ mõ, Go - - spo- - di.

Sla - - - - - va___Ot - - q$,_________ i¯_____ S¥-

- - n$, i¯ Svõ - to - - m$ D$ - - - x$, i n¥-

nh i¯ pri - - snw, i vo vh - ki___ vh - kwv¢,_________________ a -

- - miny.

V¢Cerm-nhm¢ mo - ri ne - is - k$ - so - bra - - cn¥ - õ____

ne - - - vh - - - st¥ o¯b-raz¢ na-pi - sa - - sõ___

_____ i - - no - - - gda: ta- mo Mw- u - seiÂ,___ raz - - dh -

51

li - - - tely_____vo - - - d¥: zdh je__ Gav- r`il¢,____

_____ sl$ - ji - - tely c$ - - de - - - se. Tog - da gl$-

bi-n$ ùe-stvo- -va ne - mo - - kren- no___ F¯ - - sra - ily:________

n¥ - nh je Xr` - sta ro - - di bez- - sh - - - men - - no

Dh - - - va. Mo - - - re,___po pro - ùes - tv` - i F -

sra - - - i - - le - - vh, pre-b¥sty___ ne - - pro - - xo - -

- - - - dno: Ne - po - ro - - - - - - - cna - -

- - - - - õ, po roj- des - tvh E-ma- n$ - - i- le- - vh,____

pre- b¥sty___ ne - tlhn - - - na. S¥iÂ, i¯_____pre - - jde__

_____s¥iÂ, ó - vleiÂ-sõ ó - kw ce-lo- vhk¢, Bo - je,_____ po - mi-

52

Na Xvalitex¢. ß Pa.- l$iÂ__ nas¢.___________________

Vsõ - ko - e d¥ - xa - n` - e da xva - - lit¢__ Go - -

- - spo - - - da. Xva - li - te Go - spo - - da__s¢ ne - - bes¢,

xva - - - li - - te E - - go v¢v¥ - - - ùnix. Te - bh

po - do - ba - et¢ ph - - sny Bo - - g$.

Xva - li - te E - - go vsi ag - - ge - li______ E - -

- gw, xva - li- te E - - go vsõ____ si - - - l¥____ E - -

gw. Te - bh po-do- ba - - et¢ ph - - sny Bo - - g$.

53

Glas¢ ùest¥iÂ. à Ô

Go - spo- - di voz-zvax¢ k¢Te- - bh, ú¯ - sl¥ - - - - ùi__

_______mõ. Ou - sl¥- - ùi_________mõ, Go - spo - - - di.

Go - spo-di, voz-zvax¢ k¢Te-bh________ou - sli - - - - ùi_______

___mõ: von - mi gla - - - s$_____mo - le - n` - - õ mo - - -

e - - - gw, vne - gda voz - zva - - - ti_______ mi_

____k¢Te - - bh. Ou - sl¥ - - - ùi___ mõ Go - - - spo-

- - - di.

Da is - pra - vit - - - sõ mo - li - - tva______mo-

- - õ, ó¯ - - kw ka- - di - - lo pred_____ To - bo - -

54

- ü, voz - - dh - - õ - - n` - - - e______ r$ - -

k$______mo - - e - - - - ü, jer- tva________ve - cer - -

- na - - - õ. Ou - sl¥ - - - ùi___ mõ Go - - -

spo - - - di.

Sla - - va Ot - q$,_____ i___ S¥ - n$ i Svõ - to - -

m$ D$ - - - x$, i¯ n¥-nh i pri - snw, i vo vh-

ki vh-kwv¢,_____ a¯ - - - miny.

Kto te- be ne___ ú - - bla- - jit¢, pre - svõ - ta - - õ

Dh - - - vo: kto___li ne_______ vo - - spo - - et¢ tvo-

e - gw pre - - ci - - sta - - gw ro - - jde - - stva;

55

Bez - lh - tnw bo † Ot - qa voz - s¥ - õ - - v¥iÂ_ S¥n¢ e¯-

di - - no - - rod - - - n¥iÂ, ToiÂ- je † te - be____ ci - -

st¥ - - õ___ proi - - - de, ne - iz - re - - cen - -

no____ vo - plo - - - \sõ, e - ste-stvom¢ Bog¢___s¥i e - -

ste-stvom¢ b¥v¢__ ce - lo - - vhk¢____ nas¢___ ra - - - di,

ne vo dvo - ü li - q$ ra - - zdh- lõ - - - - e -

- - m¥iÂ, no vo dvo- ü e - ste- - stv$ ne - sli- - tnw___poz-

na- va - - - e - - - m¥iÂ. To - go____mo-li, ci- sta- -õ vse-

bla - je - - - na - - - õ, po - mi- lo-va-ti - sõ___

d$-ùam¢_______ na - - ù¥m¢._________________

56

Na Xvalitex¢. à Ô.

Vsõ - ko - - e d¥ - xa - n` - - e da xva - - lit¢_______

Go - - spo - - da. Xva - li - te Go - spo- -da_____ s¢ ne-

- bes¢, xva - li - te_______E - go__________ v¢viù - - - nix¢.

Te - bh po - - do- - ba - - et¢ ph - - sny Bo - - - g$.

Xva - li - te E - go vsi ag - - - ge - - - - li_

__E¯ - - - gw, xva - li - te E - - go vsõ____ si - -

l¥ E - - go. Te- bh po-do- -ba - - et¢ ph - - sny Bo - -

- g$.

57

Glas¢ sedm¥iÂ. Ú Ga.

Go - spo-di, voz- zvax¢ k¢te - - bh,____ ú - - sl¥-ùi___ mõ.__

Ou - sl¥ - - - ùi____ mõ, Go-spo - di.____ Go-spo-di,voz- -

vax¢ k¢Te- - bh,___ ú¯ - sl¥ - - ùi mõ:____ von - - mi gla - -

s$ mo - le - - - n` - - õ mo - - e - - - gw, vne-

da voz- zva - - ti mi k¢Te - - bh. Ou - sl¥ - - - ùi mõ, Go - -

- - - - - spo - - - - di.

Da is - pra- vit - - sõ mo - li - - tva mo - - õ, ó - - kw

ka - di - - - - lo _____pred_____ To - bo - - - - ü,___

voz - dh - õ - n`- e r$ - k$_____ mo - - e - - - ü____ jer - -

58

tva ve - - cer - nõ - - õ. Ou - sl¥ - - ùi___ mõ___Go - - spo-

- - - di.

Sla - va Ot - q$,___________ i¯ S¥ - - n$___ i¯ Svõ- to - m$

D$ - - - x$, i¯ n¥ - nh i¯ pri - - - snw, i vo

vh - - - ki____ vh- kwv¢, a - miny.__

Ma - ti____ ú - bw__po- zna - - la - sõ e¯ - - si, pa - -

ce es - tes - tva,______________Bo - - go - ro - - di - qe,____

pre - b¥ - la je e¯ - si___ Dh - - - - va,____ pa - - ce

slo - - va i¯___ ra - - z$ - - ma: i¯ c$ - de - se roj-

de-stva________ tvo - e - - go ska - za - - - ti õ - z¥k¢ ne-

59

mo - - - jet¢.___ Pre - sla - vno bo s$ - - - \$

za - ca - - - t` - - ü, Ci-sta - õ,____ ne - po - sti - -

jen¢ esty___ w - braz¢__ ro- - jde - - n` - - õ: i¯ - dh- je

bo xo- \est¢___ Bogy,___ po - be - jda - - - - et - - sõ

e¯ - - ste- stva__________ cin¢.__ Thm- je tõ______ vsi,_____

Ma- - tery Bo - - - - j` - - ü vh - - d$ - \e,___ mo-lim¢

ti sõ pri - lh - - - jnw, mo - li___ spa - sti - - sõ___ d$ -

Na Xvalitex¢. Ga. - ùam¢_____ na - - ù¥m¢._______

Vsõ - ko - e d¥ - xa - n` - - e________ da xva - - lit¢ Go -

- - spo - - - da. Xva - li - te Go- spo- -da s¢ ne - - bes¢,_

60

__ xva - li - - - te E - - go v¢ v¥ - - - ùnix¢. Te - bh

po - do - ba - - - - et¢______ ph - - sny Bo - - -

g$.___

Xva - li - te E - go___________ vsi ag - - ge - li______ E-

- - - gw, xva - li - te E - - go vsõ si - - l¥ E - -

gw. Te - bh po- do - ba - - - et____ ph - - sny Bo - - -

g$.__

61

Glas¢ osm¥iÂ. Û Ni.

Go- spo-di voz- zvax¢ - - k¢Te - - bh,____ ú - sl¥ - - ùi-

- - - mõ. Ou- sl¥- ùi mõ,____Go - - - - spo - - -

di. Go- spo - - di, voz-zvax¢ k¢Te - - bh,_____ú - sl¥ - - -

ùi________ mõ: von - mi gla- - s$ mo - le - - - n` - õ__

________ mo - - e - - - gw, vne - gda___voz- zva - - ti

mi k¢ Te - - bh.______________ú - sl¥ - - ùi mõ Go - - -

spo - - - di.

Da i¯s - pra - vi- - tsõ mo - li - - tva mo - - õ, ó - -

kw ka- - di - - lo pred To - - - - bo - - - ü,

62

voz - dh - õ - n` - - e_______r$ - k$____ mo - - e - - - ü,

jer - - tva ve - cer - - - nõ - - - õ. Ou-

sl¥ - - ùi____mõ, Go - - - spo - - - di.

Sla - - va Ot - - q$, i S¥ - - n$,______i Svõ - - to-

m$____________ D$ - - - x$, i¯ n¥- nh i____pri - -

- snw, i vo vh - ki vh - kwv¢,________ a - - - miny.

Qary____ ne - - be - - sn¥i za ce - lo - vh - ko - -

lü - b` - - e_____ na zem- li ó - vi - - sõ, i¯ s¢ ce-

lo-vh- ki po - - - - - - ji - - - ve: † Dh-v¥

bo cis - t¥ - õ ploty pr` - - e - - m¥i i i¯z ne - õ____

63

pro- ùe - - d¥i s¢ vo-spr` - õ - - - - t` - - - em¢, e¯ -

din¢ e¯sty__ S¥n¢, s$- g$b¢_________ e¯ - stes- - tvom¢, no ne

i¯ - po - sta - - - s` - - - ü. Thm-je so - ver - ùen-

na____ To - go____ Bo - - ga, i so - ver - ùe-na ce - lo - - vh-

- - ka vo - is- ti - - n$___pro - - po - - vh - - da - -

ü - - - \e, is - po - vh- d$-em¢ Xr`-sta Bo - ga na- - -

- ùe - - - go: E - go - - - - je mo - - li,

Ma - - ti bez - ne - - vh - - - - stna - - - - õ,

po - mi - - lo - - va- ti-sõ D$- ùam¢____ na- -ùim¢._______

64

Na Xvalitex¢. Û Ni.

Vsõ-ko- e d¥ - xa - n` - - e da xva - - lit¢ Go - - -

spo - - - da. Xva - li - - te Go - - spo - - - da

s¢ ne - - - bes¢, xva - li - - - te___ E - go v¢ v¥ - -

ùnix¢.__ Te - bh__________po-do-ba-et¢___________ pe - sny_

___ Bo - - - g$.

Xva - li - - te E - - go vsi ag - ge- - li E - - - gw,

xva - li - - te____ E - - go______ svõ si - - -

l¥______ E - - - gw. Te - bh____po - do- ba- - et¢_______

_____ ph - sny_____ Bo - - - g$.

65

UTRENNI EVANGELSKI STIXIRI

Stixira 1. Glas¢ pyrv¥iÂ._= Pa.

Na go - - r$ ou - ce - ni - kom¢____ i¯ - - d$ - - - -

- \¥m¢ za ze - mno- e voz- ne- se - n` - e,__ pred- sta_________

Go - - - spody: i¯ po - klo - niv - ùe - - sõ EÊ - -

m$, i¯ dan - - n¥ - - õ____ vla - - sti vh - - zdh_____

na - $ - - civ - ùe - - - sõ, v¢po - dne - be - - - -

sn$ - - ü po - s¥ - la - - x$ - - sõ,___ pro - po - vh - -

- da - - ti____ e¯ - je i¯z mer-tv¥x¢ vos - kre - se - n` - - e,

i¯ e¯ -je na ne - be - sa voz - ùe - - - stv` - - - e:

i¯m- je i vo vh- ki spre - - b¥ - - va - - ti ne- loj- n¥iÂ

66

w¯ - bh - \a - sõ Xr`-stos¢_____Bog¢, i¯ Spas¢____ d$ù¢________

na - - - ù¥x¢.

Stixira 2. Glas¢ vtor¥iÂ. Ú ë

S¢ mf - - r¥___ pri - - ùed - - - ù¥m¢ ó - - je s¢Ma-rf - e-

- ü je - - nam¢ i ne - do - $ - - - - mh - - va-

- - ü- \¥m - - sõ,___________ka - - kw___b$ - - det¢__i¯m¢___

ou - l$ - ci - - - ti je - la - - - n` - - - e,

ó¯ - vi - - sõ___ka - - meny vzõ - - t¥iÂ, Bo - je-stven -

- n¥iÂ________ ü - no - - ùa, ou - to - lõ - - - õiÂ________

mõ - - tej¢_______________ d$ù¢___________ix¢: vo - sta - -

67

____ bo, gla - - go - - - let¢, F Ê - i - s$s¢__________ Go- -

- - - spody. Thm-je pro - - po - - vh - di- - te pro - po - vh

- dni - - kwm¢ E Ê- gw ou - - ce - - - ni - - kwm¢ v¢ Ga- l`-

le - - ü te - - \i, i____________________________________

vi… ________________________________________ vi- dh - - ti E-

- go vos - kres - - - ùa____ Iz mer - - - tv¥x¢,

ó - kw Ji - zno - dav - - - qa____ i Go - - - - -

Stixira 3. Glas¢ tret¥iÂ. [ Ñ spo - da.

Mag - da - li - nh______ Ma - - rf - - - i,____ Spa - so -

- - vo bla - go - vh - stv$ - - - ü - - - - -

68

\ei iz mert - - v¥x¢___vos - kre - - se - - - n` - - -

e____________ i_____ ó - - vle - - n` - - - e,____

ne vh - - - r$ - ü - \e___________je ou - - ce - ni - -

- q¥, po - no - si - - - mi b¥ - - - ùa w¯______

je-sto - - ser - - d` - - - - - - e:____ no zna-meny-mi

vo- w - r$j - - ùe - - sõ_____ i¯ c$ - - - de - s¥,___ ko

pro - po - vh - - da - - n` - - ü______po - - s¥ - la - - x$ -

- - - sõ.____ IÊ T¥ ou¯ - - bw, Go - - - spo - di,

k¢ na - caly - - no - m$ svh - - - t$___voz- ne - - s¢l - õ

_________ e¯ - - - si______OÊt - - - q$, o¯ - ni je pro-

69

po - vh - - - - - - - da…_____pro - po - vh - - da - -

ùa_______________________[a___________________vsü - - -

- d$ slo - vo,__c$ - de- s¥_____ou-vh- - rõ - - - ü - - -

\e.___ Thm - - je pro - svh - tiv - - ùe - - sõ th - -

- - mi, sla - - - vim¢__Tvo - - - e e¯ - je i¯z mer-

- - tv¥x¢___vos - kre - se - - - n` - - - e, Ce - lo - vh - -

ko- - lüb - ce_____Go - - - - - - spo - - - di._

Stixira 4. Glas¢ cetvyrt¥iÂ._o Pa. __________

OuÊ-tro__bh gl$ - bo - - - - ko,___________ i¯

je - n¥ pr` - i - do- ùa na grob¢____ Tvoi,Â_____Xr` - - - ste:

70

no th- lo ne w - brh- te - - sõ je - - la - e - - mo - - e_

_______ i - - mi. Thm- je ne - - do - - $ - - mh - va -

- - ü - - \¥m - - - sõ, i - je v¢ ri - - zax¢ ble-

- \a-\ix- -sõ pred-sta - - - vù` - - i,____ gla - go - - la-

- - x$: cto_____Ji - va - - - - gw____ s¢mer- tv¥ - -

- mi i - - - \e - - - te; vo - sta, ó - - ko-je

__ pred - re - - ce, cto ne po - - mni- te____gla- -gwl¢_______ EÊ -

- - - gw; i¯m - je vh - - - - - - ro - - - vav - - ùõ

vi- dhn- na - õ____ pro - - po - - vh - - - - da - - - x$,

no mnõ - - x$- - sõ___lja__ bla - - go - - vh - - - \e - - n`-

71

- - õ: ta - kw b¥ - - - - - - ùa e¯ - \e____

ko - - sni____ou - ce - - - - ni - - - q¥._____ No Pe-

t¢r¢ te - - ce____i,___vi - - dhv¢, pro- sla - - - - - - vi

Tvo - õ_______ v¢ se - - bh____________c$ - - de - - sa.___

Stixira 5. Glas¢ pet¥iÂ. ß Pa.

WÊ pre - - m$ - - dr¥x¢ s$ - deb¢____ Tvo - - ix¢,__________

_____ Xr` - - ste! Ka - kw Pe- tr$____ ou - - bw pla-

\a - ni - qa-mi e¯ - - di - - - nh - - - mi, dal¢ e- -

si____ ra - z$ - mh - - - ti Tvo- e_______vos - - kre - se - -

- - - - n` - - - e: L$ - qh je i¯ Kle - - o - - ph

72

sp$ - te - ùes-tv$- õ, be - - sh - - do - - - val¢_____ e¯ - -

- si, i be - sh - d$-õiÂ, ne a¯ - b` - - e Se - be____________

ó¯ - - - vlõ - - e - - ùi; thm-je i¯ po - no - simy_

___ b¥ - - va - - - e - - ùi, ó - kw e-din¢ pri-ùely--

stv$ - - õi vo F Ê - - e - r$ - sa - - lim¢, i ne pri - ca - -

\a- õi - - sõ____ v¢ko-neq¢_____ so - - vh - - - ta______ e-

- - - gw. No IÊ - - je____ vsõ¯ k¢so - - zda - n` - - õ poly - -

zh__ stro - - - - õ, i ó - je w¯ Te - bh pro - ro-

ce - - stv`- - õ † - kr¥l¢____ e - - - si, i¯ vneg - da bla-

go - slo - vi - - ti_______ xlhb¢ po - znal - - sõ______

73

e¯ - - - si________ i - ma: e¯ - ü - je i pre - - jde to- -gw

serd - - qa k¢ po- zna- n`- ü Tvo- e- m$______ras - - pa - la - - -

- - - sta - - - sõ. FAÊ - je i¯ ou- ce - ni- kom¢_______ so -

- - bran - - - n¥m¢ ú¯ - je ó-snw pro - po - ve - da- - sta Tvo- e

vos - - kre - se - - - - n` - - - e, i¯m - - je po -

mi - - l$iÂ__ nas¢.________________

Stixira 6. Glas¢ ùest¥iÂ. à Ô

I¯ - stin- -n¥i mir¢____T¥, Xr` - - ste k¢ce-lo - vh - - - kwm¢_

Bo - j` - im¢, mir¢___ TvoiÂ_______da- - õ,___ po vo - sta - n` - - i,

_______ ú - ce - - ni - - - kom¢,____ pri - stra - - -

74

- - - - ùn¥________po- ka- zal¢ e¯ - si____ õ,____mnõ-\¥ -

õ____d$x¢_________ vi - - dh - - ti: no____ ú - -

ti - - ùil¢_______ e¯ - - - si mõ-tej¢__d$-ùi____________

__ ix¢, po - ka - zav¢_________ r$ - - - - - - qh i__

___________ no - - - zh______ Tvo - - - i. O - ba - -

ce ne___vh - r$ - - - ü - - - \¥m¢ e¯ - - \e, bra - ùen¢__

pri - - ca- \e - - n` - - - em¢, i ú¯ - ce - - n`iÂ

vo - - - spo - mi - - na - - - n` - - - em¢ † - ver- zl¢ e-

si____________________ix¢ úm¢, e¯ - je ra- z$ - mh- - ti____

_____pi - sa - - - n` - - - õ: im - - - - - - je

75

i¯ O - te - - ce - - - sko - - - - e w¯- bh - to-

va - - - n` - - e_________ w - - bh - - - \av¢,___

__ i¯ bla - go - - - slo - - viv¢___ õ, † - st$- -pil¢__

e¯ - si____ na ne - - - bo. Thm-je__ s¢ ni - - - mi

po- kla - nõ - em - - sõ____ Th - - bh,______________________

______________ Go - - spo- - di sla - - - va______ Te - -

Stixira 7. Glas¢ sedm¥iÂ. Ú Ga. - bh.

Se tma i____ ra - - nw,___ i¯ cto___ú gro - - ba__

Ma - rf - e,______ sto - i - - - - ùi,__ mno - - g$ - - ü__

tm$___ i - mh - - ü-\i v¢ ra - - z$ - - - mh, v¢ neiÂ-

76

- je, gdh po - lo - - jen¢_____ b¥st¢,__ vo - pro - ùa - - -

- e - - ùi, F - i - s$s¢;___no__vijdy sri - - \$- - \a - - sõ__

_____________ ú - ce - ni - - ka, ka - kw pla-\a - - ni - qa- -mi

i¯__ s$ - da - - rem¢ vo - skre - se n` - - e___________ w - - brh-

- - to - - - - sta, i po - mõ - n$ - - sta ó - - je w

six¢ - - pi - sa- n` - õ.____ S¢ ni-ma-je i i - ma - - je i¯

m¥ vh - - ro - - - va - - - - vùe, vo - sph - va -

- em¢___ Tõ,______________ ji - - zno- - dav - - - - qa

Stixira 8. Glas¢ osm¥iÂ. Û Ni. Xr` - - sta.

Ma - r` - - i - n¥ sle - - z¥ ne vs$-e__ pro- li - - va - -

77

üt - sõ_________________te - - - plh: se - - -

bo spo - - do - bi - - sõ_____ i¯ ú¯ - ca - - \ix¢______ ag - ge -

lwv¢ i vi - dh- n` - - õ sa-ma- gw______ F - i - s$ - - - sa:_

______________ no e¯ - \e zem-na- õ___m$ - - - dr- stv$-

- et¢, õ - - kw je - na_____ne - mo - - - \na - - - õ:

tem - - - je_______ i___ † - s¥ - - la - - sõ ne pri-

ka - sa - - ti - - sõ___________ Xr` - - - st$.___ No o¯ -

ba - - ce_______ pro - - po - vh - - dni - - qa po - - s¥ - la-

- - - et - - - sõ Tvo-im¢ ú - - ce - ni - - kwm¢ im- je

bla-go- vh - stvo - va - - n` - e no - - sõ - - - \i, e¯ - -

78

- - - - je ko O - te- ce-sko - m$______ jre- b`- - ü vo-

- sxod¢ vo - zvh - - \a - - - ü - - - \i: s¢ ne - -

ü - - je spo - do - - bi i____ nas¢___ ó - vle - - - n`-

- õ________ Tvo - - e - - - gw, Vla-di-ko Go - - - spo-

Stixira 9. Glas¢ pet¥iÂ. ß Pa. - - - di.

FA - kw v¢ po- slh - - dnõ- õ____ lh - - - ta, s$- \$-

po - zdh___ †____s$b- - bot¢, pred-stal¢ e - si_____ dr$- - gom¢,____

____________ Xr` - - - ste, i c$ - de- sem¢ c$- -do iz - -

vh- - stv$ - - - e - - - ùi, za- klü- ce-n¥m¢ vxo-dom¢_

dver - - n¥m¢ e¯ - je iz mer-tv¥x¢ Tvo - - e______ vo - - skre - se-

79

- - - - - n` - - - e. No is - pol-nil¢ e - si ra-

do-sti ú - - ce - - ni - - ki, i¯ D$ - xa____Svõ - - ta -

- - go pre-po - dal¢_____ e¯ - - - si____________im¢,

i¯ vlasty___ po - - dal¢____ e - - si w¯-sta - vle - - n` - õ__

____ grh - - xwv¢: i Ïw - m$_____ ne______ ws - - sta - -

- - vil¢_____ e - - - si v¢ ne - - vhr-stv` - - õ____ po-gr$-

ja - - - ti - - - sõ_________ b$ - - - - ri. Thm- -

je po - dajdy i___nam¢ ra - - - z$m¢ i - - - stin - -

- n¥iÂ, i w¯s- ta- vle - n`- - e ________ pre - - grh - ùe - - -

n¥iÂ, bla - go - $ - tro- bne Go - - spo - - di._________________

80

Stixira 10. Glas¢ ùest¥iÂ. à Ô

Po e¯ - - je vo ad¢_____ so- - ùes - - tv`iÂ________________

i¯ e¯ - je iz¢ mert-v¥x¢ vo - - - skre - se - - - n` -

- - i, skor - bõ - - ùe, ó - ko je do - sto - - õ - ùe, w¯

raz - l$ - ce - n` - - i____ Tvo - - em¢, Xr` - ste,________ ú - -

ce - - ni - - - q¥,_____na dh - la-n`- e w¯ - - bra-ti-

- - ùa - - - sõ: i pa - - ki ko - - ra - - bli___

__ i____mre - - - ji, i___ lo - - - va____ ni - gdh - - -

je: no T¥,___ Spa - - se,______ ó - - viv - - - sõ

ó - - - kw____ Vla - - - di - ka___ vshx¢,__ w- de - sn$-

81

- ü____ mre - - ji po - ve - lh - va - - e - - - ùi vo - -

vre - - - \i____ i b¥sty slo - vo dh - - lo__ vsko - -

rh, i¯ mno - - - - - je… mno - - je-stvo__ r¥b¢__

______________ mno - - go - - - e, i ve - ce - -

- rõ___ stran - - na - - õ_____go - to - - va na______ ze - -

- mli: e¯ - õ - je pri - cas - tiv - - ù¥m- - sõ tog - da Tvo-im¢

_________ ú - ce - - ni - - - kom¢,___ i nas¢ n¥ - - nh

m¥- sle - - no spo - do - bi na - - - sla - di - - - ti -

- - sõ, Ce - lo - vh- ko - lüb - - - ce Go - - - spo -

Stixira 11. Glas¢ osm¥iÂ. Û Ni. - - - di.

82

FA - vlõ - - - õ Se - - be ú - - ce - ni - - kom¢

Tvo - - im¢,___Spa - - - - - se, po____________ vos - kre -

- - se - - - - - - - n` - - - i, Sf- mw - n$__

____ dal¢ e- - si o-veq¢ pa - - - - - stv$, za lüb - ve

voz - da - - õ - n` - - e, ó - je w¯ pas - tvh__po - - pe - ce-

n` - - - õ_______ i¯ - - - \õ. Thm - - je i¯ gla-

go - - - lal¢ e¯ - - si: a¯ - \e lü - bi-ùi mõ,___ Pe - - tre,

pa - si a¯ - g¢n--q¥ Mo - - õ,______pa - - si o¯v - q¥________

___ Mo - - - õ. On¢ je a - b` - e po - ka - - z$-

- - õ dr$-go - lü - bno - - e,____ w dr$-zem¢ ú-ce-ni-qh_______

83

vo - pro - - - ùa - - - ùe. E - ü - je mo - li-

- - tva - mi, Xr` - - ste, sta - - do Tvo - - e____________ so - -

- xra - - nõiÂ_______ †____ vol- kwv¢__ g$ - bõ - - - \ix¢_

_________ e.

KONEQ¿ I BOGU SLAVA.

84

85

ANEKS

FAKSIMILI od Kratkiot voskresnik

86

87

88

89

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

Bele{ka za redaktorot

Jane Koxaba{ija e roden na 19 Juli 1942 godina vo s. Kupa, Grcija.

Muzi~kite studii gi zapo~nuva vo 1960 godina na Pedago{kata Akademija

vo Skopje, kaj Prof. Vlastimir Nikolovski. Vo 1963 godina se zapi{uva na

Muzi~kata Akademija vo Belgrad na Oddelot za muzi~ka teorija (prvata

godina kaj Prof. Qubica Mari}, a preostanatite tri vo klasata na

Prof. Vlastimir Peri~i}). Po vra}aweto vo Skopje, na Fakultetot za

Muzi~ka Umetnost najprvin studira solo-peewe vo klasata na Prof.

Kosta Trpkov, a potoa, na istiot fakultet, gi prodol`uva studiite na

Nastavno-teoretskiot oddel, na koj{to i diplomira vo 1976 godina. Za

vreme na studiite vo Skopje i Belgrad, raboti kako estraden umetnik, a

izvesno vreme i kako nastavnik po muzika.

Najgolemiot del od svojot raboten vek go pominuva na razni dol`-

nosti vo Makedonskata radio-televizija, najprvin kako novinar, potoa

kako Urednik na Muzi~ko-govornata redakcija, Urednik na Muzi~kata

prva, potoa i na vtorata programa na Makedonskoto radio i Odgovoren

urednik na Muzi~kata i kasetna produkcija na Makedonskata radio-

televizija. Vo me|uvreme od Sobranieto na NR Makedonija, vo 1983 godina,

e imenuvan za Direktor na ‚Makedonija Koncert‛ - Rabotna organizacija

za prezentirawe na kulturnite vrednosti vo Republikata i vo stran-

stvo, kade {to ostanuva do 1990 godina.

Vo prviot period pi{uva popularna i detska muzika, a podocna se

orientira kon kamerna, horska i crkovna muzika. Kako avtor na zabavni

melodii i stihovi u~estvuval i bil nagraduvan na festivalite: ‚Belgrad-

ska prolet-67‛ (‚Mom~e i samovila‛), ‚Skopje-68‛ (‚Planino, moja rudi-

no‛), ‚Va{iot {lager na sezonata-69‛ vo Saraevo (‚Daleku vo dale~ina‛),

‚Zagreb-70‛ (Dal’ da pla~am, il’ da peam‛), ‚Skopje-71‛ (‚Pla~am‛), ‚Skopje-

72‛ (‚Me pogledna, me ma|epsa‛), ‚Opatija-72‛ (‚Starata gitara‛). Nagra-

den e na Konkursot za sve~ena pesna na Republika Makedonija, koj{to go

raspi{a Sobranieto na R. Makedonija vo 1993 godina (‚Makedonijo, zemjo

moja‛, za me{an hor i orkestar). Paralelno so komponiraweto pi{uva osvr-

ti, recenzii i kritiki za nacionalnata radio-televizija i za razni vesni-

ci i spisanija.

Vo poslednive desetina godini negova edinstvena preokupacija e

crkovnata muzika od vizantiskata tradicija i transkribiraweto na

crkovno-muzi~ki rakopisi so razni vizantiski notacii na zapadno notno

pismo. Za taa cel, vo pove}e navrati prestojuval vo Grcija, Bugarija i

Romanija. Kako stipendijant na Vladata na Republika Romanija zavr{i i

postdiplomski studii od oblasta na vizantiskata muzika, psaltikata i

paleografijata kaj Prof. Arhid. D-r Sebastijan Barbu-Bukur, na Muzi~-

kiot univerzitet vo Bukure{t. Kaj istiot profesor ja odbrani i dok-

torskata teza ‚Muzi~kata kultura od vizantiska tradicija na terito-

rijata na Makedonija vo 19 vek‛.

Jelica Todor~evska, muzikolog

119

SODR@INA

Prv del

ANDON [AHPSKI I

NEGOVIOT PSALTIKISKI ZBORNIK

Voved………………………………………………………………………11

I. @ivotniot pat ……………………………………………………..15

II. Psaltikiskiot zbornik…………………………………………...20

III. Sodr`ina na Zbornikot…………………………………………..24

CITIRANA LITERATURA…………………………………………29

Vtor del

KRATOK VOSKRESNIK

Glas¢ Pervi, a* Pa …………………………………………………………..33 (Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Vsemirn$ü slav$, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ çtor¥, ë …………………………………………………………...37

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, PreiÂde shny zakonnaõ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ tret¥iÂ, [ Ü ………………………………………………………41 (Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Kakw ne divimsõ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ CetvertiÂ, dPa …………………………………………………….45

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Ije tebe radi, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ Põti, ß …………………………………………………………….49 (Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, V¢ Cermnhm¢ mori, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ %esti, Ô ……………………………………………………..…….53

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Kto tebe ne úblajit¢, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

120

Glas¢ Sedmi, Ú Ü ……………………………………………………….57 (Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Mati úbw poznalasõ. Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Glas¢ Wsmi, Û …………………………………………………………..61

(Gospodi vozvax k Tebh, Da is¢pravitsõ molitva moõ, Slava

i n¥nh, Qary nebesn¥iÂ, Vsõkoe d¥xan`e, Xvalite Ego).

Stixir¥ evangelsk¥

Utrennõ a*. Glas¢ pyrv¥i aPa ……………………………………………65

Utrennõ v. Glas¢ vtor¥iÂ Õ ë …………………………………………66

Utrennõ g*. Glas¢ tret¥i [ Ga Ñ ………………………………………...67

Utrennõ d*. Glas¢ cetvrt¥i dPa …………………………………………69

Utrennõ e*. Slava, Glas¢ e* = Pa …………………………………………...71

Utrennõ §*. Slava, Glas¢ u Ô …………………………………………..73

Utrennõ z*. Slava, Glas¢ c Ga ……………………………………………75

Utrennõ n*. Slava, Glas¢ n* o Ni …………………………………………..76

Utrennõ ƒ*. Slava, Glas¢ e* = Pa …………………………………………...78

Utrnnnõ f*. Slava, Glas¢ §* u Ô ………………………………………….80

Utrennõ fa*. Slava, Glas¢ n* o Ni …………………………………………..81

ANEKS – faksimili od Karatkiot voskresnik ………………..85

Bele{ka za redaktorot (Jelica Todor~evska, muzikolog) ……118

121

CIP – Katalogizacija vo publikacija

Narodna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”,

Skopje

783 . 4 : 281 . 96

[AHPASKI, Andon

Krastok voskresnik, [partitura] /Andon [ahpaski;

voveden tekst: d-r Jane Koxaba{ija.

- Skopje: Centar za vizantolo{ki studii, 2004. – 122 str. :

noti (nevmi); 30 sm.

Tira`: 500. - Bibliografija: str. 29. – Faksimili: 85-116

ISBN 9989 - 2254 - 2 - 7

1. Koxaba{ija, Jane

a) Kratok voskresnik – pravoslaven

122

Izdava~:

Qentar za Vizantoloùki Studii

ul. “Palmiro Toljati”, br. 178

nas. “^ento”, 1040 - Skopje,

Republika Makedonija

tel. (070) 254-969, (070) 243-549

e-mail: nikialko@mt.net.com

Site prava zadr`ani.

Ne e dozvoleno prepe~atuvawe, kopirawe

ili objavuvawe na ova izdanie vo bilo koja forma,

bez pismena soglasnost na izdava~ot.