Analiza porównawcza wysokości, masy ciała i wsk. BMI ... · Podstawowe cechy somatyczne, tj. wysokość i masa ciała, a także należna masa ciała (BMI) są bezpośrednimi pozytywnymi

ZDROWIE I DOBROSTAN 2/2015

DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO

ROZDZIAŁ X

1Zakład Auksologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska

Department of Auxology, University of Jan Kochanowski in Kielce 2Fakulta zdravotnických věd Univerzita Palackého v Olomouci, Czechy

Department of Health Education, Palacky University,Olomouc,

Czech Republic

ANDRZEJ JOPKIEWICZ1, MIROSLAV KOPECKY2

Analiza porównawcza wysokości, masy ciała i wsk.

BMI dzieci i młodzieży polskiej i czeskiej

Comparative analysis of body height, body mass and the BMI

in children and teenagers living in Poland and the Czech Republic

Słowa kluczowe: Polska, Czechy, dzieci i młodzież, wysokość ciała, masa ciała, wsk.

BMI

Key words: Poland, Czech Republic, children and teenagers, body height, body mass,

Body Mass Index (BMI)

Podstawowe cechy somatyczne, tj. wysokość i masa ciała, a także należna masa

ciała (BMI) są bezpośrednimi pozytywnymi miernikami stanu zdrowia dzieci i mło-

dzieży. Możliwie szerokie stosowanie tych mierników zdrowia pozwala na znaczne

pogłębienie diagnozy rozwojowej do warunków życia i funkcjonowania dziecka w

szkole. Przy czym istotne w tym względzie są nie tylko porównania wewnątrzosobni-

cze i międzyosobnicze, ale także międzypopulacyjne, tym bardziej, że Polska i Cze-

chy w obrębie krajów Unii Europejskiej należą do państw charakteryzujących się po-

dobną dynamiką przemian politycznych, ekonomicznych i społecznych. Przemiany te

dotyczą również stylu i trybu życia, tj. różnych elementów zachowań zdrowotnych,

wpływających bezpośrednio na procesy wzrastania, a zwłaszcza kształtowanie się

proporcji wagowo-wzrostowych dzieci i młodzieży.


Dobrostan i społeczeństwo

150

Negatywne skutki obecnie zachodzących przemian cywilizacyjnych objawiają się

przede wszystkim wzrostem liczby osób z nadwagą i otyłością. Zjawisko to występuje

niemal we wszystkich krajach wysokorozwiniętych, a przede wszystkim w Stanach

Zjednoczonych, Kanadzie, oraz w państwach Europy zachodniej i południowej, np.

Malta ma najwyższy odsetek dzieci z nadwagą i otyłością w Europie – odpowiednio

25,4% i 7,9% [9]. Problem ten dotyka w coraz szerszym stopniu najmłodsze pokole-

nia i niesie ze sobą szereg niepożądanych następstw zdrowotnych. Dlatego wszel-

kiego rodzaju porównania międzypopulacyjne rozwoju dzieci i młodzieży powinny

uwzględniać także ten aspekt.

Nadwaga i otyłość dzieci i młodzieży stanowi obecnie narastający problem zdro-

wotny i społeczny, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, gdyż ma

charakter światowej epidemii. Według raportu International Obesity Task Force

(IOTF) 155 milionów dzieci na świecie, będących w wieku szkolnym, wykazuje nad-

wagę lub otyłość. Wśród nich 30–45 milionów to otyłe dzieci i młodzież w wieku 5–

17 lat [8]. Szacuje się, że rocznie przybywa ok.400 tys. dzieci z nadwagą i 85 tys.

dzieci otyłych [18].

Niepokój budzi duża dynamika wzrostu częstości występowania nadwagi i oty-

łości wśród dzieci i młodzieży w Polsce. Wskazują na to m.in. badania przeprowa-

dzone w latach 1971-2006 wśród młodzieży w wieku 11-15 lat, uczęszczających do

warszawskich szkół [3], a także badania Jopkiewicza i in. [10] w których stwierdzono,

że nadwaga i otyłość w większym stopniu dotyczy chłopców niż dziewcząt, których

sylwetki charakteryzują się znacznie masywniejszą budową ciała, niż w badaniach

wcześniejszych, prowadzonych na terenie Kielc w latach wcześniejszych. Stad też

celem pracy jest porównanie wysokości i masy ciała oraz wskaźnika BMI dzieci i

młodzieży w wieku 7 – 16 lat, zamieszkałej w środowisku miejskim na terenie Polski

i Czech.

MATERIAŁ I METODY

Badania w obu krajach przeprowadzono w tym samym czasie, tj. latach 2008 –

2009, wydzielając 10 grup wiekowych od 7 do 16 lat. Ogółem badaniami objęto

3286 dziewcząt i chłopców z Polski, zamieszkałych na terenie Kielc oraz 3331 ich

rówieśników z Czech mieszkających w Ołomuńcu. Czechy i Polska to kraje, wywo-

dzące się z bloku postkomunistycznego, będące na etapie dynamicznych przemian,

które śmiało zintegrowały się z tzw. starą Europą, czego zwieńczeniem było ich przy-

stąpienie w 2004 r. do Unii Europejskiej. Także miasta, w których przeprowadzono

badania są jednostkami administracyjnymi o zbliżonej charakterystyce. Powierzchnia

Kielc wynosi 109,45 m2, natomiast Ołomuńca 103,36 m2, przy czym Kielce cechuje

większe zaludnienie, gdyż wynosi ono ok. 200 tys. mieszkańców, natomiast Ołomu-

niec zamieszkuje ok. 102 tysięcy obywateli.

Przeprowadzono pomiary podstawowych cech somatycznych, tj. wysokości i

masy ciała, umożliwiające obliczenie wskaźnika BMI. Wysokość ciała mierzono an-

tropometrem przy ustawieniu głowy w płaszczyźnie oczno-usznej z dokładnością do

1mm, a masę ciała na wadze mechanicznej typu SECA z dokładnością do 100g. Do

Andrzej Jopkiewicz, Miroslav Kopecky



151

oceny należnej masy ciała wykorzystano klasyfikację Cole’a, która jest międzynaro-

dowym standardem IOTF ( International Obesity Task Force), umożliwiającym oceny

nadwagi i otyłości prostej u dzieci w różnym wieku [4, 5]. Przyjęto, że nadwagą cha-

rakteryzują się dzieci i młodzież, u których ten wskaźnik wynosi 111-120%, a otyło-

ścią gdy wartość wskaźnika wynosi powyżej 120% [4,5], przy czym w porównaniach

międzypopulacyjnych uwzględniono podział zarówno na trzy grupy, tj.: niedowagę,

normę i nadwagę, jak i bardziej szczegółowy uwzględniający sześć grup.

Bazę danych utworzono w pakiecie programów statystycznych Statistica 7.1 i w

tym programie wykonano też wszystkie obliczenia. Do porównań wykorzystano pod-

stawowe charakterystyki liczbowe oraz test t – Studenta, a także testy nieparame-

tryczne: chi-kwadrat i korelacji rang Spearmana, przyjmując prawdopodobieństwo

0,05 i 0,01.

WYNIKI

Dokonując charakterystyki wartości wysokości ciała dziewcząt z Polski i Czech

zaobserwowano wyższe średnie wartości w grupie Czeszek, choć różnice istotne sta-

tystyczne miały miejsce jedynie u 10 –latek (tab.I). Natomiast w zakresie wysokości

ciała chłopców różnice istotne statystyczne zaobserwowano jedynie u 16-latków, na

korzyść młodzieży polskiej i 7-latków na korzyść dzieci czeskich (tab. II).

Tab. I. Charakterystyka średnich wartości wysokości ciała dziewcząt z Polski i

Czech

Wiek Polska Czechy

t x s x s

7 123,96 5,53 124,91 5,37 -1,357

8 129,41 6,08 129,90 5,46 -0,787

9 134,27 6,15 135,37 5,85 -1,464

10 138,95 7,42 141,18 6,66 -2,379

11 147,47 7,32 147,17 7,42 0,339

12 153,04 7,27 154,66 7,53 -1,934

13 159,74 6,88 160,31 6,54 -0,862

14 161,97 6,74 162,60 6,48 -1,035

15 163,56 6,68 163,56 5,72 -0,007

16 164,62 6,06 162,35 5,85 1,360

Tab. II. Charakterystyka średnich wartości wysokości ciała chłopców z Polski i

Czech

Wiek Polska Czechy

t x s x s

7 124,80 5,58 126,72 5,65 -2,593

8 129,87 5,16 131,06 5,90 -1,848

9 136,44 6,17 135,83 6,47 0,724

10 140,64 6,48 142,22 6,58 -1,923



152

Wiek Polska Czechy

t x s x s

11 146,13 6,88 146,97 7,17 -1,014

12 151,60 7,98 152,38 8,10 -0,888

13 160,62 8,67 159,57 8,50 1,301

14 167,05 9,03 167,07 8,36 -0,030

15 172,29 8,10 171,82 7,13 0,604

16 174,39 6,32 171,90 6,16 2,225

W odniesieniu do dziewcząt w większości grup wiekowych zaobserwowano wyż-

sze średnie wartości masy ciała Czeszek, choć różnice istotne statystyczne stwier-

dzono jedynie u 12 i 14 – latek (tab.III). U chłopców różnice istotne statystyczne w

zakresie masy ciała zaobserwowano jedynie u 16-latków, gdzie młodzież z Polski

osiągnęła istotnie wyższe średnie wartości (tab.IV).

Ryc. III. Charakterystyka średnich wartości masy ciała dziewcząt z Polski i

Czech

Wiek Poland Czechy

t x s x s

7 24,83 4,01 25,16 4,59 -0,587

8 27,34 5,25 28,26 5,87 -1,480

9 31,33 6,42 31,26 7,34 0,078

10 33,59 7,76 35,46 9,38 -1,536

11 38,68 8,73 39,53 8,94 -0,815

12 44,00 10,02 46,38 10,24 -2,088

13 49,29 9,08 50,61 9,99 -1,398

14 51,66 8,94 54,60 11,42 -3,211

15 55,02 9,18 56,31 11,24 -1,185

16 54,42 8,06 55,93 9,73 -0,668

Tab. IV. Charakterystyka średnich wartości masy ciała chłopców z Polski i

Czech

Wiek Poland Czechy

t x s x s

7 25,90 5,03 25,76 4,44 0,218

8 28,13 5,43 27,97 5,30 0,264

9 32,18 6,84 31,68 6,95 0,544

10 36,68 8,49 36,44 7,45 0,240

11 38,86 8,67 40,47 9,77 -1,446

12 43,97 10,75 46,23 12,73 -1,739

13 51,50 12,33 50,12 12,32 1,183

14 55,60 12,69 55,83 11,40 -0,214

15 60,52 11,92 60,45 9,88 0,058

16 63,29 11,47 59,31 9,60 1,997




153

Wyższe średnie wartości wskaźnika BMI częściej uzyskiwały dziewczęta z Czech,

ale różnicę istotną statystycznie pomiędzy badanymi grupami stwierdzono jedynie u

14-latek. Natomiast u chłopców różnicę istotną statystycznie zaobserwowano w gru-

pie 7-latków, w której chłopcy z Polski charakteryzowali się wyższymi średnimi

wartościami należnej masy ciała (tab. V i VI).

Tab. V. Charakterystyka średnich wartości wskaźnika BMI dziewcząt z Polski

i Czech

Wiek Polska Czechy

t x s x s

7 16,08 1,71 16,03 2,09 0,212

8 16,26 2,39 16,64 2,57 -1,354

9 17,28 2,70 16,92 3,01 0,988

10 17,25 2,84 17,61 3,51 -0,785

11 17,64 2,86 18,12 3,16 -1,322

12 18,67 3,30 19,26 3,37 -1,579

13 19,24 2,95 19,64 3,44 -1,260

14 19,63 2,78 20,60 3,86 -3,267

15 20,53 2,94 20,96 3,54 -1,263

16 20,03 2,57 21,20 3,35 -1,607

Tab. VI. Charakterystyka średnich wartości wsk. BMI chłopców z Polski i Czech

Wiek Polska Czechy

t x s x s

7 16,51 2,26 15,96 1,93 1,977

8 16,58 2,47 16,21 2,34 1,363

9 17,22 2,74 17,06 2,77 0,447

10 18,38 3,13 17,91 2,84 1,256

11 18,03 3,12 18,61 3,65 -1,399

12 18,92 3,31 19,68 4,06 -1,844

13 19,76 3,54 19,51 3,62 0,763

14 19,78 3,62 19,85 2,88 -0,243

15 20,27 3,10 20,42 2,76 -0,496

16 20,75 3,22 20,02 2,69 1,301

Dokonując oceny relatywnej masy ciała dziewcząt 7-16-letnich w odniesieniu do

klasyfikacji Cole’a, dziewczęta z Czech częściej niż Polki można umiejscowić w

przedziale nadwagi. Natomiast Polki częściej cechują się prawidłowym stosunkiem

masy ciała do wysokości (ryc.1). W grupie chłopców 7-16-letnich większy odsetek

prawidłowej masy ciała jak i nadwagi, uzyskiwali chłopcy z Czech. Przy czym więk-

szy odsetek Polaków niż Czechów charakteryzowało się niedowagą (ryc.2).



154

χ2 Pearsona =14,141, df=2, p=0,0001; χ ^NW =14,140, df=2, p=0,0009; R rang Spearmana=

0,0369, t=2,140, p=0,0330

Ryc. 1. Odsetki dziewcząt 7-16- letnich z Polski i Czech charakteryzujących się

niedowagą, nadwagą oraz mających prawidłową masę ciała, według klasyfikacji

Cole’a

χ 2 Pearsona =18,201, df=2, p=0,0001; χ ^NW =18,201, df=2, p=0,0001; R rang Spearmana

=0,056, t=3,260, p=0,0011

Ryc.2. Odsetki chłopców 7-16-letnich z Polski i Czech charakteryzujących się

niedowagą, nadwagą oraz posiadających prawidłową masę ciała, według klasy-

fikacji Cole’a




155

Dokonując charakterystyki relatywnej masy ciała dziewcząt w klasyfikacji Cole’a,

w odniesieniu do 6 grup, zaobserwowano występowanie otyłości prostej wśród Cze-

szek 7-16- letnich ponad dwukrotnie częściej niż w grupie Polek (ryc.3). Również w

grupie chłopców Czesi częściej charakteryzowali się otyłością prostą niż Polacy

(ryc.4).

Ryc. 3. Odsetki dziewcząt 7-16-letnich z Polski i Czech charakteryzujących się

dużą niedowagą, średnią niedowagą, małą niedowagą, nadwagą, otyłością pro-

stą, oraz mających prawidłową masę ciała, według klasyfikacji Cole’a

Dokonując charakterystyki relatywnej masy ciała dziewcząt 7-16 - letnich w

klasyfikacji Cole’a, w podziale na 6 grup, zaobserwowano występowanie otyłości

prostej u Czeszek ponad dwukrotnie częściej niż u Polek (ryc.3). Również w grupie

chłopców Czesi częściej charakteryzowali się otyłością prostą niż Polacy (ryc.4).



156

Ryc.4.Odsetki chłopców 7-16- letnich z Polski i Czech charakteryzujących się

dużą niedowagą, średnią niedowagą, małą niedowagą, nadwagą, otyłością pro-

stą, oraz mających prawidłową masę ciała, według klasyfikacji Cole’a

DYSKUSJA

Porównania poziomu rozwoju fizycznego między populacjami pochodzącymi z

różnych krajów nie należą do częstych, w przeciwieństwie do porównań dokonywa-

nych w obrębie danego kraju [14,19]. Poszczególne kraje różnią się zwykle wielko-

ścią dochodów przypadających na jedną osobę, czy stopniem zaawansowania go-

spodarczego. Ponieważ czynniki te zazwyczaj występują w sposób grupowy (agre-

gatowy), to mogą wpływać w sposób pośredni na poziom rozwoju fizycznego dzieci

i młodzieży.

Zauważyć można, że przebieg wzrastania dziewcząt i chłopców, w obu porówny-

wanych krajach, we wczesnym dzieciństwie jest bardzo zbliżony, jednak w stopniu

zaawansowania poszczególnych cech somatycznych dziewczęta wykazują wyższy

poziom rozwoju w stosunku do wartości ostatecznych. Natomiast w bezwzględnych

wielkościach podstawowych parametrów antropometrycznych obserwuje się większe

średnie wartości u chłopców niż dziewcząt (tab. I-IV). Przy czym wielkość wskaźnika

BMI nie wykazuje zróżnicowania ze względu na płeć (tab.V-VI ), co jest zgodne z

jego konstrukcją, gdyż charakteryzuje on proporcje wagowo-wzrostowe na podstawie

wartości bezwzględnych.

W zakresie względnej masy ciała wyniki badań wielu autorów, prowadzone przez

różne ośrodki, zarówno w Polsce jak i na świecie wskazują, że częstość nadwagi i

otyłości wśród dzieci i młodzieży wyraźnie wzrasta [13,16]. Przy czym jeszcze do




157

niedawna z reguły nie stwierdzano różnic w częstości jej występowania między

płciami, bądź otyłość częściej występowała u dziewcząt niż chłopców [11,13]. Jed-

nak obecnie w wielu krajach Europy nadwaga i otyłość występuje częściej u chłopców

niż u dziewcząt [16].

Przeprowadzone przez nas badania potwierdzają te spostrzeżenia, wskazując, że

problem nadwagi i otyłości występuje nieco częściej u chłopców niż dziewcząt i fakt

ten wiąże się zapewne z większą dbałością dziewcząt o smukłą sylwetkę. W porów-

naniach tych, zarówno w odniesieniu do dziewcząt jak i chłopców 7-16- letnich, istot-

nie częściej otyłość prosta, wynikająca z nadmiaru masy ciała, ma miejsce u dzieci i

młodzieży czeskiej niż polskiej.

Należy podkreślić, że prawie 1/3 populacji młodzieży z nadmierną masą ciała ma

cechy zespołu metabolicznego, czyli współwystępowania zaburzeń gospodarki wę-

glowodanowej, lipidowej i nadciśnienia tętniczego [2,12]. Udowodniono, że w sto-

sunku do rówieśnika z prawidłową masą ciała, dziecko otyłe w wieku 10-13 lat jest

6-7 krotnie bardziej zagrożone występowaniem otyłości w wieku dorosłym [6]. Must

i wsp. [por.1] stwierdzili, że występowanie otyłości wiąże się ze zwiększoną zacho-

rowalnością i śmiertelnością po 50 roku życia, niezależnie od masy ciała tych osób w

wieku dorosłym. Ponadto dzieci otyłe są dyskryminowane przez rówieśników, mają

niską samoocenę, niekiedy objawy depresyjne, a depresja ta jest tym silniej wyrażana,

im wyższy jest wskaźnik BMI [7]. Zaburzenia te sprzyjają również powstawaniu ja-

dłowstrętu psychicznego i bulimii [17].

Ze względu na znaczenie problemu nadwagi i otyłości dzieci i młodzieży z punktu

widzenia zdrowia publicznego (konsekwencje medyczne, psychologiczne, ekono-

miczne), a także zapoczątkowane w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku prze-

miany społeczno-gospodarcze w Polsce i Czechach, które nadal zmieniają sytuację

ekonomiczną, styl życia i warunki poszczególnych warstw społecznych i grup zawo-

dowych, tendencje zmian częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i mło-

dzieży, powinny być dokładnie monitorowane.

Przede wszystkim obserwuje się obniżenie poziomu aktywności fizycznej dzieci i

młodzieży („couch potato kid”). Coraz częściej konkurentami dla aktywności fizycz-

nej są zajęcia związane z bezruchem, a zwłaszcza: oglądanie telewizji, słuchanie ra-

dia, korzystanie z komputera itp. [15]. Stąd też odpowiedni poziom aktywności fi-

zycznej dzieci i młodzieży stanowi istotny element profilaktyki nadwagi i otyłości.

Zaobserwowano, że w zapobieganiu dalszemu przyrostowi masy ciała wśród dzieci

otyłych lepszy efekt przynieść może skupienie działań na redukcji siedzącego trybu

życia, poprzez zachęcanie do zabaw i gier ruchowych, niż nakładanie obowiązku ćwi-

czeń lub zmniejszenie spożycia żywności [15].

WNIOSKI

1. Dzieci i młodzież czeska zamieszkała w dużym mieście, w przedziale wieku 7 –

16 lat, w porównaniu do swoich rówieśników z Polski zamieszkałych w podob-

nym środowisku społecznym, będącym miejscem ich stałego zamieszkania, cha-

rakteryzuje się podobnymi średnimi wartościami wysokości i masy ciała, nato-



158

miast nieco większymi wartościami należnej masy ciała, wskazującymi na częst-

sze występowanie nadwagi i otyłości prostej zarówno w grupie dziewcząt jak i

chłopców.

2. Zaobserwowane różnice we względnej masie ciała (BMI) dzieci i młodzieży pol-

skiej i czeskiej wiążą się zapewne ze złymi nawykami żywieniowymi, ogranicze-

niem aktywności fizycznej i siedzącym trybem życia.

3. Ze względu na znaczenie problemu nadwagi i otyłości z punktu widzenia zdrowia

publicznego ( konsekwencje medyczne, psychologiczne, ekonomiczne), tenden-

cje zmian w częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży po-

chodzących z różnych krajów powinny być dokładnie monitorowane.

PIŚMIENNICTWO

1. Baghi D, Preuss H.G: Obesity. Epidemiology, Pathophysiology, and Prevention.

CRC Series in Modern Nutrition Science, Boca Raton 2007.

2. Buczyńska-Zachurzok A, Małecka-Tendera E: Zespół metaboliczny u dzieci i

młodzieży. Endokrynologia. Otyłość. Zaburzenia Przemiany Materii,

2006;1(3):13-20.

3. Chabros E, i wsp.: Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży war-

szawskiej w wieku pokwitania. [w] Charzewska J, Bergman P, Kaczanowski H

(red): Otyłość epidemią XXI wieku. Wyd. AWF, Warszawa 2006:54-62.

4. Cole TJ i wsp.: Establishing a standard definition for child overweight and obe-

sity worldwide: international survey. BMJ 2000; 6:1240-1243.

5. Cole T.J. I wsp.: Body mass index cut offs to define thinness in children and

adolescents: international survey, Br. Med. Jour.,2007;335, 1-8.

6. Epstein L.H.: Family-based behavioural intervention for obese children. Int. J.

Obes. 1996; 20 (supl.1):14–21.

7. Goodman E, Whitaker RC: A prospective study of the role of depression in the

development and persistence of adolescent obesity. Pediatrics, 2002;110:912-

921.

8. International Obesity TaskForce. Childhood Report: IASO Newsletter.

2004;6:10–11.

9. Janssen I. i wsp.: Comparison of overweight and obesity prevalence in school-

aged youth from 34 countries and their relationships with physical activity and

dietary patterns, Obesity Review, 2005;6,123-132.

10. Jopkiewicz A. i wsp.: Pozytywne wskaźniki zdrowia dzieci i młodzieży kielec-

kiej. ITE -PIB, Radom-Kielce, 2011.

11. Jopkiewicz A, Zaręba M: Epidemiologiczne i społeczno-ekonomiczne aspekty

nadwagi u dzieci i młodzieży szkolnej na Kielecczyźnie. [w] Jopkiewicz A (red):

Auksologia a promocja zdrowia. KTN, Kielce 2000:239-245.




159

12. Knerr I.: Obesity and the metabolic syndrome in children and adolescents. MMW

Fortschr Med., 2004;146:41-43.

13. Lebiedowicz K, Staśkiewicz G, Torres K: Występowanie otyłości u 15-letnich

dzieci w Lublinie w porównaniu z innymi krajami i czynnikami. Nowiny Lek.

2001;70:55–60.

14. Malinowski A. i wsp.: Dziecko lubuskie, Wyd. UZ, Zielona Góra 2005.

15. Oblacińska A, Jodkowska M, (red): Otyłość u polskich nastolatków. Epidemio-

logia, styl życia, samopoczucie. IMiD, Warszawa 2007.

16. Speiser P. i wsp.: Consensus statement: Childhood obesity. J. Clin. Endocrinol.

Metab. 2005;90:1871–1887.

17. Szajewska H,: Otyłość u dzieci. Nowa Pediatria, 2002;3:209-211.

18. Szanecka E, Małecka-Tendera E.: Zmiana nawyków żywieniowych a problem

otyłości u dzieci. Endokrynologia. Otyłość. Zaburzenia przemiany materii,

2006;2(3):102-107.

19. Żądzińska E, (red.): Dziecko łódzkie 2004. Normy rozwoju biologicznego. Wyd.

UŁ, Łódź 2009.

ABSTRACT

The aim of the thesis is to compare body height and mass and the BMI in children

and teenagers aged 7-16 living in the urban environments of Poland and the Czech

Republic. Poland and the Czech Republic - EU member countries are characterized

by similar dynamics of political, economic and social changes. The research was made

at the same time, i.e. 2008 – 2009. Generally, 3286 girls and boys living in Kielce,

Poland and their 3331 peers, living in Olomouc in The Czech Republic, were exami-

ned. Among them there were 10 age groups and the Cole’s classification was taken

into consideration to assess proper body mass. The Czech children and teenagers aged

7-16, living in a large city are characterised by similar average values of height and

body mass as their Polish counterparts, who live in a similar environment being their

domicile, but a bit higher percentage of overweight and obesity. The observed differ-

ences in relative body mass may be related to bad food habits, physical activity limi-

tation and sitting lifestyle.

STRESZCZENIE

Celem pracy jest porównanie wysokości i masy ciała oraz wskaźnika BMI dzieci

i młodzieży w wieku 7 – 16 lat, zamieszkałej w środowisku miejskim na terenie Polski

i Czech, Badania w obu krajach przeprowadzono w tym samym czasie, tj. latach 2008

- 2009. Ogółem zbadano 3286 dziewcząt i chłopców z Polski, zamieszkałych na tere-

nie Kielc, oraz 3331 ich rówieśników z Czech mieszkających w Ołomuńcu. Wśród

badanych wyróżniono 10 grup wiekowych, a w ocenie należnej masy ciała wzięto

pod uwagę klasyfikację Cole’a. U dzieci i młodzieży 7-16-letniej pochodzących z

sąsiednich krajów Unii Europejskiej, tj. z Polski i Czech nie stwierdzono istotnych



160

różnic w zakresie podstawowych cech somatycznych, tj. wysokości i masy ciała. Na-

tomiast zaobserwowano różnice w zakresie wsk. BMI, świadczące o częstszym wy-

stępowaniu nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży czeskiej, której główną przyczyną

jest siedzący tryb życia.

Artykuł zawiera 20699 znaków ze spacjami + grafika

Documents

Analiza porównawcza wysokości, masy ciała i wsk. BMI ... · Podstawowe cechy somatyczne, tj. wysokość i masa ciała, a także należna masa ciała (BMI) są bezpośrednimi pozytywnymi