aldona@apc-cosmetics.com tel. +48 602 653 075

Fot. Tomasz Dzioch wizaż : Daniel Sobieśniewski model : Marta Jakoniuk

Przemysł kosmetyczny nieustannie poszukuje możliwości tworzenia

nowych efektów, aby móc tworzyć coraz bardziej przyciągające oko

produkty. Musi to iść oczywiście w parze z korzyściami pielęgnacyjnymi

dla skóry oraz łatwą i przyjemną aplikacją.

Najnowsze pigmenty wytworzone przez przemysł kosmetyczny są

jednymi z najnowocześniejszych materiałów jakie stworzył człowiek. Do

ich wytworzenia potrzeba dobrej znajomości praw fizyki i

nowoczesnych technologii. Są to materiały, które są bezpośrednim

dowodem na współpracę przemysłu z nauką.

Fot.wizaż i model

Agnieszka Pietrys

KOLOR -JEST REZULTATEM POSTRZEGANIA BODŹCÓW

OPTYCZNYCH PRZEZ CZŁOWIEKA. DWIE RZECZY SĄ

ODPOWIEDZIALNE ZA TEN PROCES: Z JEDNEJ STRONY

ŹRÓDŁO ŚWIATŁA, Z DRUGIEJ NASZE OKO, KTÓRE ODBIERA I INTERPRETUJE ŚWIATŁO.

A. Światło i kolor.

-Światło

-Budowa oka

-Jak powstaje kolor?

-Modele RGB i CMYK.

B. Prawa optyki: -Absorpcja- kolory absorpcyjne.

-Refrakcja (refraction)- załamanie

światła – współczynnik załamania.

-Odbicie (reflaction).

-Rozpraszanie światła.

-Dyfrakcja

-Interferencja.

-Luminescencja.

Światło jest niewielką częścią promieniowania elektromagnetycznego, wywołującą reakcję komórek światłoczułych znajdujących się w oku.

ŚWIATŁO WIDZIALNE

Typ czopków Nazwa Zakres

S 4% β 400–500 nm

niebieski

M 32 % γ 450–630 nm

zielony

L 64 % ρ 500–700 nm

czerwony

SIATKÓWKĄ zbudowana jest z komórek światłoczułych – fotoreceptorów. Fotoreceptory

dzielą się na pręciki i czopki i są komórkami wyspecjalizowanymi.

PRĘCIKI (ok. 120 mln) reagują na zmiany ilości światła

CZOPKI (ok. 6 mln) reagują z kolei na długość fali świetlnej.

Mózg łączy w sobie informacje ze wszystkich receptorów, co daje początek różnemu

postrzeganiu różnych długości fal światła.

R - red - czerwona; G - green - zielona; B - blue - niebieska Źródło: „Widzenie barwne” Wikipedia

Mieszanie barw podstawowych (co cały czas robi nasz mózgowy komputer) rządzi się pewnymi prawami.

Mieszanie parami trzech barw podstawowych w równych ilościach daje w wyniku trzy zupełnie inne barwy, nazywane (z j. ang.) cyjan (C), magenta (M) i yellow (Y).

R + G = Y (yellow) R + B = M (magenta) G + B = C (cyan)

źródło: http://historiasztuki.com.pl/NOWA/30-00-01-KOLOR.php

Mieszanie trzech barw podstawowych w równych ilościach nie daje barwy w

potocznym rozumieniu, ale biel. Taką barwę nazywamy achromatyczną.

•W addytywnej metodzie łączenia barw - barwy dopełniające dają biel (nakładanie świateł, zastosowanie w monitorach i telewizorach kolorowych)

•w subtraktywnej metodzie łączenia barw - barwy dopełniające dają czerń (nakładanie kolorowych transparentnych filtrów)

lub szarość o jasności równoważnej barwom dopełniającym (mieszanie barw).

źródło: http://historiasztuki.com.pl/NOWA/30-00-01-KOLOR.php

Każdy przedmiot ma pewną zdolność do pochłaniania lub odbijania światła i - mówiąc w uproszczeniu - odbija tę część światła, której nie pochłonie. Przedmioty w różnym stopniu pochłaniają fale o różnej długości. Zasadę powstawania koloru przedmiotów widzianych w świetle odbitym ilustrują powyższe rysunki.

źródło: http://historiasztuki.com.pl/NOWA/30-00-01-KOLOR.php

Przedmiot całkowicie odbijający

białe światło oko widzi jako biały

Przedmiot całkowicie pochłaniający

białe światło oko widzi jako czarny

Przedmiot pochłaniający składową

czerwoną światła białego oko widzi

w kolorze cyan

Przedmiot pochłaniający składową

zieloną światła białego oko widzi

w kolorze magenta

Przedmiot pochłaniający składową

niebieską światła białego oko widzi

w kolorze żółtym

Naturę światła poznajemy obserwując sposób

jego rozchodzenia i poznając prawa nim rządzące.

Podstawowe prawa optyki pomogą nam

zrozumieć naturę koloru. Wykorzystujemy

znajomość tych praw przy tworzeniu pigmentów.

Absorpcja –proces pochłaniania energii fali elektromagnetycznej przez substancję.

O ile promieniowanie rozproszone opuszcza ciało, to część zaabsorbowana zanika powodując wzrost energii wewnętrznej tego ciała.

W wyniku absorpcji światła przechodzącego przez substancje (np. gaz) z widma światła padającego zostają usunięte fotony o określonej częstotliwości.

źródło: http://historiasztuki.com.pl/NOWA/30-00-01-KOLOR.php

REFRAKCJA – zmiana kierunku rozchodzenia się fali elektromagnetycznej , załamanie fali

związane ze zmianą jej prędkości, gdy przechodzi do innego ośrodka. Rozszczepienie światła z utworzeniem barwnych widm możemy zaobserwować w

pryzmacie. Światło o różnych długościach fali załamuje się pod różnymi kątami . Zjawisko

to wykorzystujemy przy tworzeniu pigmentów.

Współczynniki załamania materiałów :

Vacuum (Air ) | 1.0 H2O | 1.3 Polymers | 1.4 – 1.6 Aluminum Oxide | 1.7 Calcium Aluminum Borosilicate |1.5 Mica | 1.6 Synthetic fluorphlogopite | 1.6

Silica flakes | 1.5 Natural Pearl | 1.85 BiOCl | 2.15 Fe3O4 | 2.4 TiO2 anatase | 2.5

TiO2 rutile | 2.7 Fe2O3 | 2.9

n= c/v gdzie c – prędkość światła w próżni (wynosi około

3×108 m/s), v – prędkość światła w danym ośrodku.

Żródło: Special Effect Pigments f or Cosmetics and Personal Care-Merck

Światło padające na granicę dwóch ośrodków może ulec odbiciu. W wyniku odbicia zmienia się tylko kierunek rozchodzenia się fali, nie zmienia się jej długość.

Światło Słońca podobnie rozprasza się na większości powierzchni występujących w naturze.

Ludzki zmysł wzroku może na podstawie fal rozproszonych na przedmiotach określać ich kształty i kolory.

Typowe, najbardziej nam znane odbicie zachodzi wtedy, gdy drugi ośrodek jest w ogóle nieprzepuszczalny dla światła. Jeżeli dodatkowo w tym drugim ośrodku światło nie jest pochłaniane, to cała wiązka ulega odbiciu. Jeśli materiał ma chropowatość powierzchni mniejszą niż długość fali światła widzialnego – powstaje zwierciadło. Tak otrzymujemy pigmenty o wysokim połysku.

Powierzchnia rozpraszająca światło i gładka powierzchnia odbijająca światło.

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

Dyfrakcja (uginanie się) fal polega na opływaniu przeszkody jaką napotyka fala na swej drodze (krawędzi szczeliny), przez którą przechodzi. Dyfrakcja (ugięcie fali) to zmiana kierunku rozchodzenia się fali na krawędziach przeszkód oraz w ich pobliżu.

Zjawisko zachodzi niezależnie od wielkości przeszkody, ale wyraźnie jest obserwowane dla przeszkód o rozmiarach porównywalnych z długością fali.

Źródło: By MPasternak - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5315352

Interferencja (nakładanie się) fal może prowadzić do ich dodawania się i wzmocnienia (interferencja konstruktywna) lub do odejmowania się i wzajemnego wygaszania (interferencja destruktywna). Kiedy nakładające się fale mają ten sam kierunek i długość fali λ oraz są zgodne w fazie wtedy występuje interferencja konstruktywna. Amplituda fali wypadkowej jest dwa razy większa niż amplituda A obu fal oddzielnie. Ponieważ natężenie fali I jest proporcjonalne do kwadratu jej amplitudy (I ~ A2) to natężenie fali wypadkowej jest czterokrotnie większe niż natężenie każdej z fal oddzielnie. Jeżeli obie spotykające się fale są przesunięte względem siebie o połówkę długości fali, czyli drgają w przeciwfazie to rezultatem ich nałożenia się będzie ich całkowite wygaszenie.

Światło o dużej spójności czasowej i przestrzennej uzyskać można dzięki laserom.

Aby zaobserwować maksima i minima interferencyjne, konieczne jest, aby źródła fal były koherentne (spójne), czyli miały tę samą fazę, częstotliwość oraz długość.

I ~ A2

źródło: http://www.if.pw.edu.pl/~anadam/WykLadyFO/FoWWW_17.html

LUMINESCENCJA, tzw. zimne świecenie, jarzenie – zjawisko emisji fal świetlnych przez ciała, wywołane inną przyczyną niż rozgrzanie ich do wysokiej temperatury, co oznacza, że luminescencja nie jest promieniowaniem cieplnym.

FOTOLUMINESCENCJA– wywołana przez pochłonięcie promieniowania elektromagnetycznego z obszaru widzialnego, ultrafioletu lub podczerwieni. Pochłonięta energia jest następnie wyemitowana także w postaci światła, prawie zawsze o energii mniejszej niż energia światła wzbudzającego.

Ze względu na czas trwania fotoluminescencję dzieli się na:

› fluorescencję– zjawisko trwające wyłącznie podczas działania czynnika wzbudzającego.

› fosforescencję – zjawisko trwające również przez pewien czas po ustąpieniu czynnika wzbudzającego; substancje zdolne do fosforescencji nazywane są zwyczajowo fosforami

fluorescencja

Źródło: By Bricksnite - Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5062089

To ważna grupa pigmentów stosowanych w kosmetyce. Ich

właściwości kryjące są zróżnicowane. Pigmenty perłowe mogą

mieć bardzo dobre właściwości kryjące, można jednak spotkać

pigmenty niemal całkowicie transparentne, nadające jedynie

pokrywanej powierzchni charakterystyczny, barwny połysk.

Mogą być: NATURALNE i SYNTETYCZNE

W XIX w . na obrzeżach Paryża

powstały fabryki

specjalizujące się w produkcji

esencji perłowej. Esencja ta

składała się ze stężonej

zawiesiny mieszaniny

kryształów

guaniny/hipoksantyny

uzyskanej z łusek rybich

(głównie sardynek i śledzi).

Naturalna perła jest używana

do dzisiaj w wysokiej jakości

lakierach do paznokci.

trik natury

Głęboki połysk perły naturalnej i pigmentu perłowego.

Optycznie anizotropowe kryształy guaniny/hipoksantyny maja gęstość 1,6 g/cm3 i są uważane za lepsze

od nowoczesnych pigmentów perłowych, wsp. załamania 1,8, 20-50 µm dł. i 1-10 szer . grubość ok.0,05 µm.

Otrzymywanie guaniny jest procesem skomplikowanym i dzisiaj esencja perłowa naturalna jest bardzo

droga. Wiele wysiłku włożono, aby otrzymać guaninę syntetyczną, stworzono wiele patentów, ale do tej pory

nie pojawiła się guanina porównywalna z naturalną. Jedynie zmielone muszle mięczaków dają podobny

efekt, jest to uważane również za pigment.

Chlorek rtęci i arsenian ołowiu były pierwszymi pigmentami perłowymi wytworzonymi syntetycznie. Ze względu na ich toksyczność, dzisiaj maja znaczenie historyczne. W latach 30tych rozwinął się przemysł alkalicznych węglanów ołowiu 2PbCO3.Pb(OH)2, Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

PIGMENTY PERŁOWE oparte na mice są używane w przemyśle kosmetycznym od lat 60-tych.

Jedna z najważniejszych grup pigmentów perłowych to pigmenty otrzymane przez

pokrywanie odpowiedniego podłoża regularnymi cienkimi warstwami głównie tlenków

metali : TiO2, Fe2O3, Fe3O4, SnO2.

Płaską powierzchnię podłoża pokrywa się bardzo dokładnie cienką warstwą tlenku.

Grubość warstwy jest precyzyjnie kontrolowana, aby otrzymać odpowiednie kolory

interferencyjne. Otrzymujemy efekt podobny do kolorów tęczy w warstewce oliwy

na wodzie lub baniek mydlanych.

https://kika5.flog.pl/wpis/3469297/marzenia-sa-jak-banki-mydlane-lecz-kiedy-pryskajarania-jak-granaty

Różne rodzaje pigmentów cienkowarstwowych z efektem specjalnym

otrzymujemy zmieniając:

-podłoże (8 rodzajów)

-skład warstwy (TiO2, Fe2O3, SnO2, Fe3O4)

-grubość warstw (1 atomowe - 160 µm)

-ilość warstw (1-kilku)

Postęp uzyskujemy dzięki zwiększaniu przezroczystości podłoża,

zmniejszaniu grubości warstw i budując więcej warstw z różnych

materiałów.

Żródło: Special Effect Pigments f or Cosmetics and Personal Care-Merck

Dzisiaj można otrzymać pigmenty efektowe na 7 podłożach:

- mika naturalna

- mika syntetyczna (fluorphlogopite)

- dwutlenek krzemu (SiO2)

- tlenek aluminium (Al2O3)

- borokrzemiany wapniowo-glinowe

- tlenochlorek bizmutu (BiOCl)

- azotek boru

Podłoża syntetyczne mają następujące zalety:

-bardzo gładkie

-wysoka przezroczystość

-czysty biały kolor

Udaje się też otrzymywać pigmenty cienkowarstwowe bez podłoża, z samą warstwą tlenku metalu. Po nałożeniu cienkiej warstwy na mikę, mikę udaje się usunąć w wyrafinowanym procesie technologicznym. Otrzymujemy wtedy bardzo czyste i mocno błyszczące kolory o dużej przezroczystości.

Duże cząsteczki-dobre odbicie światła, maksymalny połysk

Małe cząsteczki-dużo centrów rozpraszających światło- maksymalne krycie

< 15 µm | Low luster – high hiding power

5 – 25 µm | Silky luster – strong hiding power

10 – 60 µm | Pearl luster – medium hiding power

10 – 125 µm | Shimmering luster – low hiding power

20 – 200 µm | Sparkling luster – transparent

Tworząc pigmenty cienkowarstwowe używamy tylko

przyjaznych człowiekowi materiałów (m.in.):

Mica, mica syntetyczna,

talk,

calcium aluminum borosilicate,

TiO2, ZnO,

Fe2O3, Fe3O4, CaCO3,

Carmine,

Cr2O3, Al2O3,

BaSO4, BiOCl,

SiO2, SnO2,…

Charakteryzują się tym, że TiO2 jest cienką warstwą pokrywającą różne podłoża:

mica, mica syntetyczna, Ca-Al borosilicate, SiO2, Al2O3, BiOCl.

Tak otrzymujemy kolor srebrny. Syntetyczne podłoża są czyściejsze, bardziej przeźroczyste i eliminują dodatkowy odcień od podłoża. Otrzymujemy srebrnobiały odcień.

Wielkość cząsteczek również różnicuje srebrne barwniki:

<15 µm- Super silk

20-180 µm – Ice

Rodzaj podłoża i rozmiar cząsteczki dają nam szeroki wachlarz odcieni srebra. Część srebrnych pigmentów jest wytwarzana w postaci dyspersji.

Składają się z BiOCl z dodatkiem ethylhexyl hydroxystearate. Zapobiega to naturalnej skłonności tych suchych kryształów do tworzenia konglomeratów. Determinuje to zastosowanie. Dyspersje te są mocno błyszczące, trochę przeźroczyste.

Srebrne pigmenty oparte na Calcium Aluminum Borosilicate dają maksymalny srebrny połysk, różne cząsteczki 10-100 i 20-200 µm dają od błyszczącego do brylantowego efektu.

Najnowsze pigmenty srebrne – srebrne płatki pokryte silikonem, aby były lepiej przyczepne do skóry i milsze w dotyku.

Efekt interferencyjny w cienkich warstwach materiałów powstaje gdy światło odbite od górnej powierzchni warstwy nakłada się na światło odbite od dolnej powierzchni tej warstwy.

Pigmenty interferencyjne składają się z różnych podłoży pokrytych warstwami TiO2 różnej grubości (20-160 µm). Otrzymujemy w ten sposób wszystkie kolory tęczy w kolorach interferencyjnych.

kolor interferencyjny w zależności od grubości warstwy TiO2.

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

Pięknie błyszczące odcienie złota powstają na podłożu miki, które pokrywamy TiO2 oraz tlenkami metali. Różnorodność odcieni otrzymujemy zmieniając wielkość cząsteczki podłoża i stosunek grubości warstw TiO2 i tl. metali.

Stosując mikę syntetyczną kolory będą cieplejsze i z większym połyskiem. Twory przypominające płatki złota otrzymamy stosując podłoże calcium aluminum borosilicate w rozm. 20 do 200 µm i pokrywając je TiO2, SiO2, SnO2. Tak zbliżyliśmy się do efektu prawdziwego złota.

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

pale gold red gold green gold

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

Powyżej rysunek zależności koloru od grubości warstwy tlenku żelaza.

Wielkość cząsteczki tych pigmentów waha się od 5-150 µm.

Stosując podłoże calcium aluminum borosilicate otrzymamy większą przezroczystość,

piękniejszy połysk. Oczywiście różne tekstury otrzymamy w znany opisany wcześniej

sposób sposób.

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

Pigmenty oparte na mice pokryte odpowiednio TiO2 oraz dodatkową warstwa organicznego lub nieorganicznego pigmentu dają nam gamę fioletów, niebieskiego i zielonego koloru. Interferencyjny kolor podłoża z warstwy TiO2 jest wzmacniany podobnym kolorem absorpcyjnym z warstwy dodatkowej.

Źródło:Pearl Luster Pigment –Merck

Żródło: Special Effect Pigments f or Cosmetics and Personal Care-Merck

Pigmenty z kolorem przechodzącym powstają dzięki pokryciu odpowiedniego podłoża (mika, Calcium Aluminum Borosilicate lub SiO2) bardzo cienką, doskonale kontrolowana warstwą TiO2 i /lub Fe2O3. TiO2- daje kolor interferencyjny a Fe2O3 pogłębia ten kolor odpowiednim kryciem. Otrzymujemy stabilne pigmenty i odpowiednie do wszystkich zastosowań w kosmetykach. Pigmenty te dają po 2-3 kolory interferencyjne. Warstwy nakładane są od jedno –kilku atomowych. Te kolory dobrze jest mieszać z np. czarnym, aby uzyskać

ciekawe optycznie efekty. Są to pigmenty, które dają nam efekt najbardziej zbliżony do perły naturalnej.

Źródło: Xirona® cosmetic pigments –Merck

Źródło: Xirona® cosmetic pigments –Merck

Wielokolorowe efekty otrzymane dzięki pigmentom COLOR TRAVEL

Źródło: Xirona® cosmetic pigments –Merck

Pigmenty z domieszką czarnego, to kolory perłowe z charakterystyczną czarną poświatą. Powstają na naturalnej

mice z cienką warstwą czarnego tlenku żelaza. Zmieniając grubość tej warstwy i dodając lub nie TiO2 otrzymujemy różne odcienie:

Zielony, niebieski, bordo, złoty, srebrny z czarna poświatą. Doskonałe do cieni, lakierów do paznokci.

Diamond Black jest super błyszczącym innowacyjnym pigmentem czarnym. Daje dobre krycie, efekt soft touch. Powstaje na równomiernie ukształtowanym podłożu Al2O3 o wym. do 30 µm. Pokrytym warstwami SiO2 i tl. żelaza w bardzo wyrafinowanym procesie. Powstają centra idealnie odbijające światło bez rozpraszania. Daje to silny połysk. Wcześniej nie było czarnego błyszczącego pigmentu.

Żródło: Special Effect Pigments f or Cosmetics and Personal Care-Merck

W poszukiwaniu dalszych możliwości materiałów tworzymy materiały o coraz mniejszych wymiarach cząsteczki .

Powstały NANOPIGMENTY (1-100 nm)- głównie:

TiO2, ZnO, Carbon Black, tlenki żelaza.

Zalety nanopigmentów:

- mniejsza ilość zużywanego materiału

- bardziej intensywne kolory

- dodatkowe właściwości

- lepsza przyczepność,

- przyjemna aplikacja,

- większa trwałość makijażu,

- większa czystość,

- dodatkowe efekty - efekty kwantowe

Przy wymiarach cząstek od kilku nm mamy do czynienia z efektami kwantowymi. Jest to zmiana jakości zjawisk. Stąd prawie każdy materiał może stać się pigmentem, tylko ze względu na wielkość kryształów.

Zmiana właściwości optycznych materiału przy zmianie wielkości cząsteczek.

Kryształy InP Przy wymiarach 3 nm (kropki kwantowe) materiał świeci na

zielono (oczywiście pobudzany UV).

60 mm 10-5 mm 5-1 mm 5-1mikr. 3 nm

Kropki kwantowe (ang.; QD - quantum dots) to nanokryształy o wielkościach od kilku do kilkunastu

nanometrów. Fakt, że są to wymiary zbliżone do wymiarów pojedynczych atomów powoduje, że np. ich

własności optyczne zaczynają zależeć silnie różnić się od własności kryształów makroskopowych - wymiarowy

efekt kwantowego ograniczenia (ang.; dimensional quantum confinement effect). Pobudzone do świecenia

emitują promieniowanie elektromagnetyczne (np. światło widzialne) o długościach fali zależnych od

wielkości kropki. Pozwala to w ramach jednego materiału uzyskiwać źródła światła o różnych długościach fali –

kolorach. Im mniejszy wymiar kropki kwantowej tym krótsza długość emitowanej fali. I tak dobierając

odpowiednie materiały i wielkości nanokropek możemy uzyskiwać świecenia od ultrafioletu (UV) do

podczerwieni (IR) . Nanocząsteczki najmniejsze o średnicy ok. 2 nm dają fluorescencję odpowiadającą światłu

niebieskiemu a nawet promieniowaniu ultrafioletowemu. Wraz ze wzrostem średnicy kropki kwantowej

otrzymujemy fluorescencję we wszystkich kolorach światła widzialnego.

Do utworzenia kropek kwantowych stosujemy różne pierwiastki i związki II - VI

grupy układu okresowego: CdSe, CdS, CdHg, CdTe, ZnS oraz grupy III - V:

InAs, GaAs, InP, GaN.

Pierwiastki te i ich związki nie maja nic wspólnego z dotychczas stosowanymi

materiałami przy produkcji kosmetyków kolorowych. Wymagają więc wielu

dalszych badań. Trwają badania nad otrzymywaniem kropek kwantowych z

germanu a także z grafenu lub tlenku grafenu .[10]

TĘCZA WĘGLOWA –FLUORESCENCYJNE NANOCZĄSTECZKI WEGLA.

Dzięki grupom tlenowym i azotowym na powierzchni nanocząsteczki węgla świecą jasnym światłem od niebieskiego do czerwonego podczas absorpcji światła widzialnego. Kolor zależy od długości fali światła zaabsorbowanego. (Chem. Mater. 2014, DOI: 10.1021/cm5003669).

NIETOKSYCZNE, PRZYJAZNE BIOLOGICZNIE

LEPIEJ ROZPUSZCZALNE W WODZIE

NISKOKOSZTOWE

TEN SAM ROZMIAR, TYLKO RÓZNE DŁUGOŚCI FALI ŚWIATŁA PADAJĄCEGO http://cen.acs.org/articles/92/web/2014/05/Carbon-Dots-Shine-Brightly-Color.html

Korzyści płynące ze stosowania nanokropek w makijażu?

- kolorowy świecący makijaż

- ciekawe efekty, ponieważ pojawiałby się np. dopiero po

oświetleniu UV lub światłem widzialnym.

Wady: JUŻ NIE ZAWSZE - bo nanokropki C

- wysoka (!!) cena (ok. 600-2500 zł/mg).

- szkodliwe materiały, JUŻ NIE ZAWSZE - BO NANO C

- niebezpieczeństwo związane z małym wymiarem- penetracja w

głąb organizmu. Kropki kwantowe mogą przenikać przez skórę,

jednak wg prof. Zhanga z Uniwersytetu w Karolinie

Północnej (USA) oraz prof. Gratieri z Uniwersytetu w Sao

Paulo(Brazylia) tylko wtedy, gdy skóra jest uszkodzona.

- zanieczyszczenia środowiska, negatywny wpływ na ekosystem.

Fot. Tomasz Dzioch

wizaż : Daniel Sobieśniewski

model : Ola Rosa

Dziękuję firmie MERCK za udostępnienie

materiałów dot. pigmentów.

1. Fotolia –zdjecia 2. Praca zbiorowa pod redakcją Grzegorza Schroedera „Nanotechnologia, kosmetyki,

chemia supramolekularna” Cursiva 2010 3. Katarzyna Czuba „Zastosowanie kropek kwantowych w biologii i medycynie” 4. Yun Shao, Ph.D , Application and Dispersion of Nano Pigments for Color Cosmetics,

Kobo Products, Inc. New Jersey, USA 5. The National Law Review, 29 lipca 2016. 6. Deanna Utroske, Cosmetics Design, 25 lutego 2016 7. Paweł Ciepielewski, PhD, ITME - konsultacje 8. Pearl Luster Pigment –Merck 9. Special Effect Pigments f or Cosmetics and Personal Care-Merck 10. Xirona® cosmetic pigments –Merck

11. Wikipedia 12. http://historiasztuki.com.pl/NOWA/30-00-01-KOLOR.php 13. http://www.if.pw.edu.pl/~anadam/WykLadyFO/FoWWW_17.html 14.RM Cornell, Schwertmann, U: The iron oxides: structure, properties, reactions,

occurrences and uses. Wiley VCH, 2003. ISBN 3-527-30274-3. (ang.) 15. http://chemical.pl/artykuly/chemical-review/5886/pigmenty.html 16. Centrum Nauki Kopernik –materiały

17. http://cen.acs.org/articles/92/web/2014/05/Carbon-Dots-Shine-Brightly-Color.html