AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Yrd.Doç.Dr. M.Bilgehan PEKTAŞ

17.10.2014

AİK NEDİR?

Uygun endikasyonda, uygun ilacın, uygun şekilde (etkinlik, güvenlilik, uygunluk, maliyet göz önünde tutularak), uygun doz, kullanım ve tedavi süresiyle kullanıldığı ve hastanın uyumunun sağlandığı tedavidir.

Kişilerin ilaçları; Klinik gereksinimlerine uygun biçimde Kişisel gereksinimi karşılayacak dozlarda Yeterli zaman diliminde Kendilerine/topluma en düşük maliyette Kolayca almaları için uyulması gereken kurallar bütünü

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

(WHO, 1985, Nairobi)Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).

AMAÇ

Sağlık hizmeti kalitesini artırmak

Tedavi maliyetlerini azaltmak

Bilinçsiz ilaç tüketimini engellemek

Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı (AOİK)

İlaç kullanımında özensiz davranılması ◦ Çiğneme◦ Bölme◦ Kırma◦ Uygulama yolu◦ Uygulama süresi◦ Uygulama dozu◦ Doz aralıkları◦ İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı◦ Gerekmediği halde çoklu ilaç kullanımı◦ İlaçların su yerine başka içeceklerle alınması◦ Süresi geçmiş ilaçların kullanılması

Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı (AOİK)

Hekim önerisi dışında uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması

İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi

Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı

İlaç advers-yan etkilerinin ihmal edilmesi

Gereksiz antibiyotik tedavisi

Yanlış tanı

AOİK ÖRNEKLERİÇocuk ishallerinde antibiyotik tedavisiFonksiyonel kabızlıkta laksatif alışkanlığıAstımda uzun etkili β2-reseptör agonistlerinin uygunsuz kullanımıHer türlü dispepside H2-reseptör blokeri veya PPI kullanımıEsansiyel HT’da çoklu ilaç tedavisiGereksiz aşılama (grip aşısı vb.)Analjeziklerin suistimaliVitaminlerin suistimaliAyırıcı tanı yapmadan gereksiz ilaç kombinasyonlarının

kullanılması

AOİK SonuçlarıHasta Düzeyindeki Sonuçları

Hastalığın tedavisinde yetersiz kalınması

İstenmeyen etki riskinde artış

İlaç etkileşmeleri olasılığında artış

Gereksiz tedavi maliyeti, işten kalma ve kazanç kaybı gibi ekonomik zararlar

Hastalıkların tekrarlaması ya da uzaması

AOİK Sonuçları

Toplumsal Düzeydeki Sonuçları

İş gücü kaybı ve gereksiz tedavi maliyetleri

Toplum sağlığına zararlı etkiler (antibiyotik direnci)

HekimEczacı HemşireDiğer sağlık personeliHasta/ hasta yakınıÜreticiDüzenleyici OtoriteDiğer (Medya, Akademi vb.)

AOİK’da Sorumlu KİM?

En Çok Satılan İlaç Grupları

Dünya Genelinde• Kalp-damar hastalıkları % 19.3

• Santral sinir sistemi hastalıkları %15.8

• Metabolik hastalıklar % 15.3

• Antibiyotikler % 9.9 **

• Solunum sistemi hastalıkları % 9.3

Türkiye’de• Antibiyotikler % 19.0 **

• Ağrı kesiciler % 12.0

• Antiromatizmal ilaçlar % 11.0

• Soğuk algınlığı ilaçlar % 8.6

• Vitaminler % 7.3

http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7771/akilci-ilac-kullanimi.html

2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i antibiyotiklerdir.

2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir.

2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu antibiyotiktir.


2007 yılında ilaca harcanılan 11 milyar TL’nin 2 milyar TL’si

antibiyotikler için harcanmıştır.

2007 yılında kişi başına yapılan yıllık ortalama 170 TL’lik ilaç

harcamasının 30 TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.


A Pharmacoeconomic report for A Pharmacoeconomic report for 2009-2013: Is hypertension a risk 2009-2013: Is hypertension a risk factor for Turkey in 2023?factor for Turkey in 2023?



Year-Gender HTP POP TP TPOP

2009Male 1.400.109 25.572.873

3.823.242 50.890.717Female 2.423.133 25.317.844

2010Male 1.856.164 27.825.918

4.955.049 55.378.876Female 3.098.885 27.552.958

2011Male 1.908.781 30.157.199

5.059.744 60.039.895Female 3.150.963 29.882.696

2012Male 2.073.560 32.147.243

5.537.312 64.053.144Female 3.463.752 31.905.901

2013Male 2.131.670 30.568.165

5.649.052 60.914.771Female 3.517.382 30.346.606


Years ATD ADS ($) TPS ($)

2009 80.317.353 766.311.342,59 6.133.909.347,89

2010 95.543.024 742.153.908,90 6.170.609.510,13

2011 106.338.198 717.881.937,80 6.259.224.802,64

2012 112.985.043 629.619.272,69 6.320.454.466,37

2013 122.529.653 663.182.696,09 6.789.881.615,58


Tradename Content ATC Code 2009 2013 Change %

Co-Diovan 160/12.5/28 Tb Valsartan + HydrochlorothiazideC09DA

16,93 6,26 63,02

Atacand Plus 16/12,5 28 Tb Candesartan + HydrochlorothiazideC09DA

16,25 8,52 47,55

Micardis Plus 80/12,5 28 Tb Telmisartan + HydrochlorothiazideC09DA

15,48 6,53 57,84

Karvezide 330/12,5 28 Tb Irbesartan + HydrochlorothiazideC09DA

17,22 5,80 66,29

Delix plus 5/25 28 Tb Ramipril + HydrochlorothiazideC09BA

4,31 3,84 10,96

Beloc 50/20 Tb MetoprololC07AB

2,78 2,09 24,88

Accuzide Fort 20/25 30 Tb Quinapril + HydrochlorothiazideC09BA

10,47 6,94 33,70

Adalat Crono 30 30 Tb NifedipineC08CA

5,95 4,15 30,18

Aldactazide 50/50 30 TbSpirinolactone +

Hydrochlorothiazide C03EA4,41 4,03 8,56

Norvasc 5 30 TB AmlodipineC08CA

5,50 3,24 41,07

Diltizem SR 120 48 Tb DiltiazemC08DB

6,62 5,35 19,09

Eczacının SorumluluklarıHastanın bilgilendirilmesi gerekenler;

1. Reçete edilen her ilaç size özeldir. Bu yüzden kullandığınız ilaç ne kadar iyi gelirse gelsin kimseye tavsiye etmeyin ve ilacınızı başkasıyla paylaşmayın.

2. İlaçlarınızı her zaman kendi kutularında saklayın ve hep doktorunuzun veya eczacınızın anlattığı gibi kullanın.

3. Eğer ilacınızın size iyi gelmediğini düşünüyorsanız, doktorunuzla konuşmadan ilacınızı bırakmamalı veya değiştirmemelisiniz.

4. İlacınızı doktorunuzun veya eczacınızın belirttiği miktar ve zamanlarda kullanmaya dikkat edin.

5. İlaçlarınızı alırken ilaç kutularının içinden çıkan ölçü kaşığını veya kabını kullanın. Çünkü ilacın miktarını (dozunu) en doğru bunlarla ayarlayabilirsiniz.

6. Kutudaki tüm ilaçlar bitene kadar veya doktorunuz ilacınızı bırakmanızı söyleyene kadar ilaçlarınıza devam edin.

7. Özellikle antibiyotik kullanılırken iyileşseniz bile kutudaki tüm ilaçlar bitene kadar ilaçlarınızı vaktinde almaya devam etmelisiniz.

Eczacının Sorumlulukları

8. Ağızdan aldığınız ilaçları yatarak içmemelisiniz.

9. Ayrıca bu ilaçlar mutlaka bol su ile içilmelidir.

10. Su yerine çay, süt, meyve suyu gibi içeceklerle içilmesi ilacınızın etkisini azaltır.

11. Doktorunuza veya eczacınıza sormadan ilaçlarınızı bölmekten, eritmekten ve çiğnemekten sakınmalısınız.

12. Eczacınız reçetenizdeki ilacın yerine aynı etkiyi gösterecek daha ucuz olan bir başkasını önerebilir. Ona güvenin.



13. İlaçlarınızı güneş görmeyen, kuru, serin ve rutubetsiz oda ısısında bir yerde saklayın. Bir ilaç dolabını hiçbir zaman, daima rutubetli ve sıcak olabilen banyonuza koymayın.

14. Kutunun yada şişenin ağzını sıkıca kapatın. İlacınızı kendi kutusunda, şişesinde veya tüpünde saklayın. Böylece talimatların elinizin altında olmasını sağlanır ve yanlış ilaç kullanmanız engellenir.

15. Göz, kulak ve burun damlalarının açıldıktan sonraki kullanım süresi 15 gündür. Bu süre sonrasında bu ilaçların içinde bakteri üreyebilir ve bu da size yarardan çok zarar getirir.

Eczacının Sorumlulukları17. İlaçlarınızı kutunun üzerinde yazan son kullanma tarihine kadar

kullanabilirsiniz.

18. İlaçlarınızı güvenli, küçük çocukların ve hayvanların göremeyeceği ve ulaşamayacağı yerlerde saklayın. Böylece ilaç kazalarını önlenmiş olur.

Eczacının Dikkat Etmesi Gereken HususlarHastanın;

1. Başka bir hastalığı yada kullandığı başka ilaç var mı?

2. Herhangi bir ilaca veya yiyeceğe karşı alerjisi var mı?

3. Ailesinde görülen önemli hastalık var mı?

4. Hap yutmakta zorluk çekiyor mu?

5. Gebelik veya emzirme durumu var mı?◦ Emzirme döneminde ilaç hemen önce yada hemen sonra kullanılmalı.◦ Gebelikte ilk 3 ayda dikkat!

6. Bebeklerde veya çocuklarda doz-zaman aralığına dikkat!

Eczacının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

7. Yaşlılıkla birlikte vücut sıvıları azalır, böbrek ve karaciğer fonksiyonları geriler. Bu nedenle yaşlılıkta doz ayarlamasına dikkat!

8. Böbrek veya karaciğer hastalığı durumunda doz ayarlaması ve farmasötik formlarda dikkat!

9. Mide rahatsızlığı durumunda farmasötik forma dikkat!

10. Yaş-kilo dengesine göre doz ayarlamasına dikkat!

11. Kullandığı ilacın farmasötik form özellikleri iyi hatırlatılmalı!◦ Effervesan

12. İlaç suistimaline dikkat!

İlacın Özellikleri Etkililik

Güvenlilik

Uygunluk

Maliyet

Etkililik

• Tedavi amaçlarını ve tedavide belirlenen hedefleri sağlamada en

etkili ilaç

28

GÜVENLİLİK

• Yan etkiler

• Başka ilaçlar/maddelerle etkileşim

UYGUNLUK

• Aktif madde ve dozaj şekli uygun mu?

• Doz şeması uygun mu?

• Süresi yeterli mi?

• Kontrendikasyonlar?

• Özel durumlarda kullanım?

UYGUNLUK Aç/tok kullanım

Süre belirleme

Yarıda kesme

Doz atlama ve değişikliğe gitme

Zamana dikkat etme

MALİYET

• Jenerik ürün olarak bulunabilen, en ucuz ilaçlar tercih edilmeli!

• Kanıta dayalı güvenilir çalışmalarla biyoyararlanımı (biyoeşdeğerliği) daha yüksek bulunmuş olan ilaç pahalı da olsa tercih edilir!

Biyoeşdeğerlik?????İlaçta kalite?

•Fiyat

•Firma Güvenilirliği

•Rekabete dayalı asılsız iddialar

•Biyoyararlanım ve biyoeşdeğerlik konusunda yetersiz araştırma

•Yetersiz bilgi

•Ambalaj

•Hekimin içgüdüsel yaklaşımı

•Kontrol mekanizmasının yeterli çalışmaması

Farmasötik eşdeğer olan iki ilaç ürününün (test ürün ve referans ürün) aynı molar dozda verilişinden sonra biyoyararlanımlarının (hız ve derece boyutlarıyla) ve böylece terapötik etkilerinin hem etkililik hem de güvenlilik açısından aynı olmasını sağlayacak derecede benzer olmasıdır.

Biyoeşdeğerlik

Sağlık Bakanlığı Tarafından Uygunluk Alan Biyoeşdeğerlik Merkezleri

MERKEZ ADIMERKEZ ADI ÜLKE/ŞEHİRÜLKE/ŞEHİR

Ege Üniv. ARGEFAREge Üniv. ARGEFAR TÜRKİYE/İzmirTÜRKİYE/İzmir

Erciyes Üniv. Dekam İKU MerkeziErciyes Üniv. Dekam İKU Merkezi TÜRKİYE/KayseriTÜRKİYE/Kayseri

Gaziantep Üniv. Farmagen İKU MerkeziGaziantep Üniv. Farmagen İKU Merkezi TÜRKİYE/GAZİANTEPTÜRKİYE/GAZİANTEP

Ascho Contract Research Centrer ascho Niolab Ascho Contract Research Centrer ascho Niolab Industries Ltd.Industries Ltd. (ANIL) (ANIL)

HİNDİSTAN/MumbaiHİNDİSTAN/Mumbai

Azidus Labratories Ltd.Clinical Formulation Research Azidus Labratories Ltd.Clinical Formulation Research OrganisationOrganisation

HİNDİSTAN/ChennaiHİNDİSTAN/Chennai

CRBIO CRBIO HİNDİSTAN/HyderabadHİNDİSTAN/Hyderabad

GVK Biosciences Private LtdGVK Biosciences Private Ltd.. HİNDİSTAN/AhmedabadHİNDİSTAN/Ahmedabad ve ve Hyderabad Hyderabad

Lambda Therapeutic Research LimitedLambda Therapeutic Research Limited HİNDİSTAN/AhmedabadHİNDİSTAN/Ahmedabad

Lotus Labs PrivateLotus Labs Private HİNDİSTAN/ BangaloreHİNDİSTAN/ Bangalore

Reliance Clinical Research ServicesReliance Clinical Research Services HİNDİSTAN/MumbaiHİNDİSTAN/Mumbai

Watson Pharma Private LimitedWatson Pharma Private Limited HİNDİSTAN/MumbaiHİNDİSTAN/Mumbai

International Pharmaceutical Research Center IPRCInternational Pharmaceutical Research Center IPRC ÜRDÜN/AmmanÜRDÜN/Amman

The Arab Pharmaceuticals Industry Consulting Co. Ltd. The Arab Pharmaceuticals Industry Consulting Co. Ltd. (APIC)(APIC)

ÜRDÜN/AmmanÜRDÜN/Amman

%90 güvenlik aralığında EAA0- ve Cmaks karşılaştırması

% 100% 100Referans İlaçReferans İlaç

% 80% 80 % 125% 125

Jenerik AJenerik A

Jenerik BJenerik B Jenerik CJenerik C

Jenerik DJenerik D

Kısıtlılıklar Farmakokinetik parametreler açısından bireysel farklılıklar ??

(n12)

Irksal farklılıklar ??

Cinsiyet farklılıkları

Yaşlılar ve çocuklar

Gerçek hayattaki uygulamalar??

◦ Hastalık varlığı, organ yetmezliği◦ Tekrarlayan dozda kullanım

38

Bir jenerikten diğerine geçişte...

Tedaviye uyum sorunu, Birlikte alınan tedavilerle uyumsuzluk, Hastalık tekrarları (etkililik kaybı), Advers etkilerde artış (güvenlilik kaybı),

olabileceği akılda tutulmalı!

HASTAYA GEREKLİ BİLGİLERİN, TALİMATLARIN ve UYARILARIN

ANLATILMASI

İyi seçilmiş bir ilaç tedavisi İyi bir hasta-eczacı ilişkisi

Önemli bilgi, talimat ve uyarılar içinyeterli zaman ayırılması

Tedaviye uyumu artırır!!

Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

İlacın Etkileri İlaç neden gereklidir ?

Hangi semptomlar geçecek, hangileri geçmeyecek ?

İlaç etkisi ne zaman başlayacak ?

İlaç düzensiz alınırsa ya da alınmazsa ne olması beklenir ?


Yan Etkileri Hangi yan etkiler oluşabilir ?

Hasta bunları nasıl fark edecek ?

Ne kadar sürecek ?

Ne kadar ciddi olacak ?

Bunlar için ne yapılabilir ?


Talimatlar İlaç nasıl alınmalı ?

İlaç ne zaman alınmalı ?

Tedavi ne kadar devam etmeli ?

İlaç nasıl saklanmalı ?

Kalan ilaçları ne yapmalı ?


Uyarılar İlaç ne zaman alınmamalı ?

Azami doz nedir ?

Tedavinin tümünün uygulanması neden gereklidir ?


Her Şey Açık mı? Hasta her şeyi anladı mı ?

En önemli bilgileri tekrarlaması istenir.

Hastanın başka sorusu var mı ?

Türkiye’de… Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin faaliyetlerin derlenmesi,

toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek amacıyla 12 Ekim 2010 tarihinde İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, Farmakoekonomi Daire Başkanlığı bünyesinde;

“Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.

Documents

AKILCI İLAÇ KULLANIMI