37
แผนพัฒนาสุขภาพไทย ความสาเร็จของการพัฒนาประเทศ เป็นผลจากการวางแผนที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล แผนพัฒนาสุขภาพเป็นเสมือนเข็มทิศที่จะนากิจกรรมพัฒนาสุขภาพให้ดาเนินงานได้อย่างเป็นระบบ มี ทิศทางชัดเจน และสอดคล้องกับการใช้ทรัพยากรที่มีอยู ่อย่างจากัด เพื่อบรรลุผลลัพธ์สุขภาพตามเป้าหมาย ประเทศไทยได้นาแผนพัฒนาสุขภาพ (สาธารณสุข) มาดาเนินงานนานกว่าห้าทศวรรษ แม้นว่าไทยประสบ ผลสาเร็จจากการแก้ปัญหาสาธารณสุขหลายๆด้าน เช่น การควบคุมป้องกันโรคฝีดาษ อหิวาตกโรค แต่ยังพบ ปัญหาการบริการสุขภาพ เช่น ความเหลื่อมล า คุณภาพบริการ การเข้าถึงบริการ ประสิทธิภาพและ ประสิทธิผลของระบบบริการระหว่างเขตเมืองกันชนบท การวางแผนสุขภาพเป็นงานที่ต้องเรียนรู้ เพราะ ระบบสุขภาพซับซ้อน การวางแผนต้องปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับบริบททางสังคม วัฒนธรรม การเมือง และเศรษฐกิจในระดับประเทศ ภูมิภาค ผู้วางแผนต้องมีประสบการณ์และทักษะหลากหลาย จึงจะสามารถ วางแผนพัฒนาสุขภาพให้บรรลุผลตามเป้าหมาย วัตถุประสงค์ของบทนี ้ต ้องการนาเสนอหัวข้อต่อไปนี 8.1 สาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 8.2 สาระสาคัญแผ่นพัฒนาสุขภาพแห่งชาติ 8.3 บทเรียนจากการทบทวนแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และแผนพัฒนาสุขภาพ แห่งชาติ 8.1 สาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ประเทศไทยเริ่มนาแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติฉบับที1 มาดาเนินงานในปี พ.ศ. 2504 ปัจจุบัน (สิงหาคม พ.ศ. 2560) อยู่ในช่วงต้นการดาเนินงานตามแผนหลักพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที12 (พ.ศ. 2560-พ.ศ. 2564) ตลอดระยะเวลา 50 กว่าปี นี ้ ยังพบปัญหาการพัฒนา เช่น ความไม่เท่าเทียม ความ เหลื่อมล า ปัญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การทบทวนสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ตั ้งแต่ฉบับที1-12 จะช่วยให้เกิดการเรียนรู้ถึงการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เช่น บริบทด้านสังคม เศรษฐกิจ การเมือง แนวคิด (ปรัชญา) วิธีการวางแผน ประเด็นสาคัญด้านนโยบาย/ยุทธศาสตร์ /เป้าหมาย ในแต่ละ ช่วงเวลาของแผนพัฒนา

แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

แผนพฒนาสขภาพไทย

ความส าเรจของการพฒนาประเทศ เปนผลจากการวางแผนทมประสทธภาพและประสทธผล

แผนพฒนาสขภาพเปนเสมอนเขมทศทจะน ากจกรรมพฒนาสขภาพใหด าเนนงานไดอยางเปนระบบ ม

ทศทางชดเจน และสอดคลองกบการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากด เพอบรรลผลลพธสขภาพตามเปาหมาย

ประเทศไทยไดน าแผนพฒนาสขภาพ (สาธารณสข) มาด าเนนงานนานกวาหาทศวรรษ แมนวาไทยประสบ

ผลส าเรจจากการแกปญหาสาธารณสขหลายๆดาน เชน การควบคมปองกนโรคฝดาษ อหวาตกโรค แตยงพบ

ปญหาการบรการสขภาพ เชน ความเหลอมล า คณภาพบรการ การเขาถงบรการ ประสทธภาพและ

ประสทธผลของระบบบรการระหวางเขตเมองกนชนบท การวางแผนสขภาพเปนงานทตองเรยนร เพราะ

ระบบสขภาพซบซอน การวางแผนตองปรบเปลยนใหสอดคลองกบบรบททางสงคม วฒนธรรม การเมอง

และเศรษฐกจในระดบประเทศ ภมภาค ผวางแผนตองมประสบการณและทกษะหลากหลาย จงจะสามารถ

วางแผนพฒนาสขภาพใหบรรลผลตามเปาหมาย

วตถประสงคของบทนตองการน าเสนอหวขอตอไปน

8.1 สาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

8.2 สาระส าคญแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

8.3 บทเรยนจากการทบทวนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และแผนพฒนาสขภาพ

แหงชาต

8.1 สาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ประเทศไทยเรมน าแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มาด าเนนงานในป พ.ศ. 2504 ปจจบน

(สงหาคม พ.ศ. 2560) อยในชวงตนการด าเนนงานตามแผนหลกพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท

12 (พ.ศ. 2560-พ.ศ. 2564) ตลอดระยะเวลา 50 กวาปน ยงพบปญหาการพฒนา เชน ความไมเทาเทยม ความ

เหลอมล า ปญหาเศรษฐกจ สงคม การเมอง การทบทวนสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ตงแตฉบบท 1-12 จะชวยใหเกดการเรยนรถงการเปลยนแปลงตางๆ เชน บรบทดานสงคม เศรษฐกจ

การเมอง แนวคด (ปรชญา) วธการวางแผน ประเดนส าคญดานนโยบาย/ยทธศาสตร/เปาหมาย ในแตละ

ชวงเวลาของแผนพฒนา

Page 2: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

แผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาตฉบบท 1 มระยะเวลา 6 ป (พ.ศ. 2504-พ.ศ. 2509) ตงแตแผนฯ ฉบบท

2 ไดเปลยนชอเปนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (พ.ศ. 2510-2514) มระยะเวลา 5 ป จนถงปจจบน

(สงหาคม พ.ศ. 2560) เปนชวงตนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-พ.ศ.

2564)

การศกษาววฒนาการแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทง 12 ฉบบ จะสงเกตวาทกแผนฯ มง

การพฒนาเศรษฐกจเปนเปาหมายหลก เชน แผนฯ ฉบบท 1 เนนการลงทนโครงสรางขนพนฐานในรปแบบ

ของระบบคมนาคมและขนสง ระบบเขอนเพอการชลประทานและพลงงานไฟฟาระบบสาธารณปโภค แผน

ฯ ฉบบท 2 ถง 4 เนนการพฒนาเศรษฐกจควบคกบการพฒนาสงคม ขยายขอบเขตครอบคลมไปยงสวน

ภมภาคและทองถน ในชวงปลายของแผนฯ ฉบบท 4 เรมปรากฏประเดนการกระจายรายไดไปยงสวน

ภมภาค การจดสรรทรพยากรหลกใหเกดประโยชน เชน การปฏรปทดน การรกษาสมดลการช าระเงน และ

การขาดดลงบประมาณ

สวนแผนฯ ฉบบท 5 และ 6 เรมกลาวถงความเปนธรรมในสงคม การแกปญหาความยากจนใน

ชนบท คณภาพชวตของประชาชน และใหความส าคญกบประเดนบรบทดานสงคม โดยยอมใหเศรษฐกจ

ขยายตวไมสงนก แตยงคงเนนเสถยรภาพเศรษฐกจควบคการพฒนาสงคม ภมภาคและชนบทตลอดจนน า

แผนการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเขามามบทบาทพฒนาประเทศ

ในแผนฯ ฉบบท 7 และ 8 เนนการพฒนาคนใหมความสามารถ โดยแผนฯ ฉบบท 8 เปนจด

เปลยนกระบวนทศนการพฒนามงเนน “คนเปนศนยกลางการพฒนา” นอกจากนนยงเปลยนการพฒนาแบบ

แยกสวนมาเปนบรณาการแบบองครวม น าเศรษฐกจมาสนบสนนการพฒนาคณภาพชวตอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม แผนฯ ฉบบท 9 ถง 12 ไดอญเชญ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” มาเปน

แนวทางหลกการพฒนาประเทศ แตยงคงมงเนน “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอจากแผนฯ ฉบบท 8 เปน

จดเปลยนการวางแผนใหความส าคญมงมาทการพฒนา “คน” ตอมาไดน าพนททางภมศาสตรมาเปนโจทย

รวมการวางแผน โดยมเปาหมายรวมกนเพอความสขของสงคม การพฒนาอยางย งยน วตถประสงคตองการ

ยกมาตรฐานการครองชพ คณภาพชวต ของประชาชนไทย แมวาประเทศไทยไดพฒนาประเทศมานานกวา

หาทศวรรษ เรามกไดยนวา “คนจนยงจน และคนรวยยงรวย” ผวาแผนควรตระหนกถงความไมสมดลของ

การวางแผนในอดต ผานการเรยนจากแผนพฒนาทง 12 ฉบบ ดวย

Page 3: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

การพฒนาประเทศจะไมบรรลเปาหมายถาประชาชนสขภาพไมแขงแรง ประเทศจะพฒนาได

จะตองอาศยบคลากรทมศกยภาพและคณภาพ นอกจากการทบทวนสาระแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาตจะชวยใหเหนการเปลยนแปลงของบรบท แนวคด และองคประกอบของแผนฯ แลว การวางแผน

ตองมองเปาหมายในอนาคตทไทยเกยวของรวมดวย เชน ไทยไดลงมตรบรองเปาหมาย การพฒนาทย งยนป

พ.ศ. 2599- พ.ศ. 2573 ภายใตความรวมมอของสหประชาชาตในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558

เปาหมายการพฒนาอยางย งยนนม 17 เปาหมาย เปนวาระการพฒนาใหมทเชอมโยงทงดาน

เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ประกอบดวย 1) การขจดความยากจน 2) การขจดความอดอยาก 3) การม

สขภาพและความเปนอยทด 4) การศกษาทมคณภาพ 5) ความเทาเทยมทางเพศ 6) สขาภบาลและน าสะอาด

7) การมพลงงานสะอาดใชอยางพอเพยง 8) งานทมคณคาและเตบโตทางเศรษฐกจ 9) การพฒนา

ภาคอตสาหกรรม นวตกรรม และโครงสรางพนฐานใหพรอม 10) การลดความเหลยมล า 11) การสรางให

เกดชมชนเมองทย งยน 12) การบรโภคและผลตอยางมความรบผดชอบ 13) การดแลสภาพภมอากาศ 14)

การดแลทรพยากรทางน า 15) ชวตบนพนดน 16) การสรางความสงบ ความยตธรรม และสถาบนทเขมแขง

17) ภาคความรวมมอเพอผลกดนใหไปถงเปาหมาย

นอกจากบรบทในระดบโลกแลว ผท างานเกยวของกบการวางแผนควรทบทวนบรบท

สาระส าคญแผนพฒนาฯ ของประเทศไทยทผานมา เพอนเรยนรเหตการณ หลกคด เนอหา อนจะน ามาเปน

ความร วางแผนพฒนาสขภาพในสวนงานทรบผดชอบตอไป

8.1 สรปสาระส าคญแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1-11 ตามชวงระยะเวลา

บรบทดานสงคมเศรษฐกจ การเมอง

ฉบบท 1 พ.ศ. 2504-2509

ดานสงคม

จ านวนประชากร 31 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 3

ความยากจน/การวางงาน

สงคมเกษตรกรรม

ดานเศรษฐกจ

Page 4: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

GDP เฉลยรอยละ 7.9 ตอป

เศรษฐกจของประเทศขนอยกบ ภาคการเกษตร ขาว ยางพารา ไมสก ดบก

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านาจทสวนกลาง

ฉบบท 2 พ.ศ. 2510-2514

ดานสงคม

จ านวนประชากร 37.4 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 2.9

สงคมเกศตรกรรม

อตราการวางงานสง

ประชาชนไดรบประโยชนจากโครงสรางพนฐานไมเทากน และอยในวงจ ากด

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 7.2 ตอป

ระบบเศรษฐกจขยายตวชาลง

ประสบปญหาการขาดด าช าระเงน

ปญหาความแตกตางดานรายไดมชองวางเพมขน

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านาจทสวนกลาง

ฉบบท 3 พ.ศ. 2515-2519

ดานสงคม

Page 5: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

จ านวนประชากร 42.6 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 2.4

มการเปลยนแปลงทางสงคม

ปญหาระหวางชนตางวย

สรางความเทาเทยมการบรการภาครฐ (การศกษา/สาธารณสข)

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 6.6 ตอป

เกดภาวะเงนเฟอ และขาดดลการคา

ความผนผวนทางเศรษฐกจ

น ามนปรบราคาเพมขน 4 เทา

สนคาเกษตรราคาตกต า

ป ญหาการกระจายรายได

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านาจทสวนกลาง

มการตอตานอ านาจรฐบาลเผดจการโดยนสต นกศกษา

การเมองผนผวน เปลยนรฐบาลบอย

ฉบบท 4 พ.ศ. 2520-2524

ดานสงคม

จ านวนประชากร 48.5 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 2

สงคมเรมเปลยนเปนทนนยม

การบรการสงคมไมเพยงพอ/ไมทวถง

ดานเศรษฐกจ

Page 6: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

GDP เฉลยรอยละ 7.1 ตอป

ผนผวน/ภาวะเงนเฟอ/ขาดดลการคากบตางประเทศ

พฒนารายไดประชากรจากประเทศรายไดต าไปสการมรายไดปานกลาง

ทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านาจทสวนกลาง

การเมองรนแรง คอมมวนสตขยายตว

ฉบบท 5 พ.ศ. 2525-2534

ดานสงคม

จ านวนประชากร 52.5 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 1.8

ปญหาความยากจนในชนบท

สรางความเปนธรรมในสงคม กระจายบรการสงคมใหกวางขวาง เชน โรงพยาบาลประจ าอ าเภอ

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 5.4 ตอป

ขาดดลการคา/การกดกนทางการคา

การเปลยนแปลงราคาน ามนโลก

เกดภาวะเงนเฟอปละเศรษญกจตกต าในบรบทสงคมโลก

รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจการเงน การคลง

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านวจทสวนกลาง

ฉบบท 6 พ.ศ. 2530-2534

ดานสงคม

Page 7: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

จ านวนประชากร 56.6 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 1.1

ความเหลอมล าของรายไดระหวางครวเรอนในชนบทและในเมองมมากขน

ลดความยากจน

กระจายบรการทางสงคม

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 10.9 ตอป

ระดมเงนออมในประเทศ เนนการใชจายภาครฐอยางประหยด มประสทธภาพ

การจางงานภาคอตสาหกรรมและบรการเพมขน/ทนส ารองเพมขน

หนตางประเทศลดลง

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองรวมศนยอ านาจทสวนกลาง

เพมบทบาทองคการปกครองสวนทองถนเพมพฒนาทรพยากรธรรมชาต

ฉบบท 7 พ.ศ. 2535-2539

ดานสงคม

จ านวนประชากร 60 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 2

กระจายรายไดทเปนธรรมสประชากรสวนใหญของประเทศ

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 8.1 ตอป

ขาดดลการคาระหวางประเทศ

รกษาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจใหมเสถยรภาพ กระจายการพฒนาสภมภาคและชนบท

รายไดตอหวประชากรเพมขน

Page 8: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ดานการเมอง

การเมอง/การปกครองการวามศนยอ านาจทสวนกลาง

ฉบบท 8 พ.ศ. 2540-2544

ดานสงคม

จ านวนประชากร 62.7 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 1.2

ปญหาสงคม คณภาพชวตทรพยาการธรรมชาตเสอมโทรม

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ -0.1 ตอป

การสรางรายได มงเนนแขงขนทางเศรษฐกจ

เกดวกฤตการณตมย ากง

น าเศรษฐกจเปนเครอวมอพฒนาคนใหมความสขและมคณภาพชวต

ดานการเมอง

เนนใหประชาชนมสวนรวมตามระบอบประชาธปไตย

ฉบบท 9 พ.ศ. 2545-2549

ดานสงคม

จ านวนประชากร 62.82 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 0.5

เรมกาวเขาสสงคมผสงอายและสงคมเมอง

ความยากจน/ปญหาความเหลอมล า

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 5.7 ตอป

Page 9: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

เรมเขาสเศรษฐกจยคใหม

เปดเสรและกดกนทางการคา

กระแสโลกาภวตน

ฟนฟเศรษฐกจใหมเสถยรภาพ และมภมคมกน

ดานการเมอง

ปญหาความขดแยงทางดานการเมองเกดเหตการณรฐประหาร 19 กนยายน พ.ศ. 2549

ฉบบท 10 พ.ศ. 2550-2554

ดานสงคม

จ านวนประชากร 6-4,07 ลานคน

อตราการเพมของประชากรรอยละ 0.3

เปลยนจากสงคมชนบทสสงคมเมอง มากขน ผสงอาย

สงคมแศกความสามคค

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 3.3 ตอป

ก าหนดดอกเบยต า

รกษาสภาพคลองและการเขาถงสนเชอ

เสถยรภาพของคาเงนบาท

เนนการลงทนเพออนาคต

เตรยมพนทใหมรองรบภาคอตสาหกรรม

ดานการเมอง

Page 10: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

การเมองขาดเสถยรภาพ ประทวงบนถนนและปดสนามบนสวรรณภม พ.ศ. 2551 และเหตการณ

วนวายทางการเมอง ในเดอนเมษายน พ.ศ. 2552

ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559

ดานสงคม

จ านวนประชากร 65,729,098 คน(ขอมล พ.ศ. 2559)

อตราการเพมของประชากรรอยละ 0.8

โครงสรางประชากรวยสงอายเพมขน

ความเหลอมลา และความไมเปนธรรม ทางสงคม

การเปดประชาคมอาเซยน ในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2553

ดานเศรษฐกจ

GDP เฉลยรอยละ 2.9 (พ.ศ. 2556)

การเปดประชาคมอาเซยน ในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558

การปรบตวเขาสเศรษฐกจโลกแบบหลายศนยกลาง

ดานการเมอง

การบรหารงานภาครฐออนแอ

การทจรต ความไมมนคงทางการเมอง เกดการประทวงรฐบาลจนน าไปสการรฐประหารในป พ.ศ.

2557

การเปดประชาคมอาเซยนในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558

8.2 สรปแนวคด วธการวางแผน เปาหมาย และประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตรแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1-12

Page 11: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ฉบบท 1

แนวคด

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

วธการ

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง”

เปาหมาย

พฒนาเศรษฐกจ

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

การยกมาตรฐานครองชพของประชาชน

เรงพฒนาทางเศรษฐกจ

เนนการลงทนในโครงการขนพนฐาน เชน ระบบคมนาคมและขนสง ระบบเขอนเพอการ

ชลประทานและพลงงานไฟฟา ระบบสาธารณปโภค

ฉบบท 2

แนวคด

การวางแผนพฒนารายสาขา

วธการ

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง”

เปาหมาย

พฒนาเศรษฐกจและสงคม

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

Page 12: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ขยายขอบเขตมาจากแผนฉบบท 1 ใหครอบคลมถงการพฒนาของรฐ

กระจายการพฒนาใหบงเกดผลไปทวประเทศ เนนเขตทรกนดารโครงการเรงรดพฒนาชนบท และ

โครงการชวยเหลอชาวนา ฯลฯ

ฉบบท 3

แนวคด

การกระจายการเจรญเตบโตทางสงคม ความยตธรรม รายได

วธการ

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง”

เปาหมาย

พฒนาสงคมควบคกบเศรษฐกจ

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

การพฒนาสงคม/กระจายความเจรญสชนบท

ลดอตราการเพมของประชากร

เนนความสมดลและเสถยรภาพทางเศรษฐกจ สงเสรมการสงออก ปรบปรงโครงสรางการน าเขา

การเพมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ

มงทจะใหรายจายของประเทศอยในระดบทเหมาะสม และรกษาระดบทนส ารองใหอยในเกณฑท

ไมมากเกนไป โดยในขณะเดยวกนใหมความคลองตวในดานเงนตราตางประเทศมากพอทจะ

ด าเนนการเพอปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและปรมาณการมงานท าใหอยในภาวะทเหมาะสม

ฉบบท 4

แนวคด

การพฒนาระหวางสาขารวมกน

วธการ

Page 13: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง”

เปาหมาย

เรงฟนฟเศรษฐกจและสงคม

ขยายการผลต/เพมรายไดประชาชาต

รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

การฟนฟเศรษฐกจ/ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ลดอตราการเพมและพฒนาคณภาพประชากร

มงแกปญหาเรงดวนเพอฟนฟและรกษาเสถยรภาพของประเทศใหมนคงขนแกปญหาขนรากฐาน

ของประเทศ ขยายการผลตสาขาเกษตร ปรบปรงโครงสรางอตสาหกรรมการผลตเพอการสงออก

กระจายรายไดและการมงานท าในภมภาคเพมมาตรการกระตนอตสาหกรรมทซบเซา รกษา

ดลการช าระเงน และการขาดดลงบประมาณ

เรงบรณาและปรบปรงการบรหารทรพยาการธรรมชาต การน าทรพยากรธรรมาชาตมาใช เชน ทดน

แหลงน า ปาไม และแหลงแร เรงรดการปฎรปทดน จดสรรแหลงน า อนรกษทะเลหลวง ส ารวจ และ

พฒนา แหลงพลงงานในอาวไทยและภาตใตฝงตะวนออก

มงสรางความเปนธรรมทางสงคม เนนลดความเหลอมล าฐานะของบลคล

ฉบบท 5

แนวคด

การพฒนาแนวใหมโดยยดพนทเปนหลก

วธการ

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง”

เปาหมาย

การพฒนาบนความสมดล

Page 14: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

ยดพนทเปนหลก/กระจายรายไดและความเจรญสภมภาคและสงคมชนบท

การแปลงแผนไปสการปฏบต

พฒนาเศรษฐกจควบคกบสงคม เนนบทบาทและการระดมความรวมมอจากภาคเอกชน

รกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจการเงนการคลงของประเทศเปนพเศษ พรอมกบการปรบโครงสราง

เศรษฐกจแตละดาน และยอมใหเศรษฐกจขยายตวไมสงนกแตตองอยในระดบทจะไมกอปญหาการ

วางงาน

มงเนนการกระจายรายไดและความเจรญไปสภมภาค การกระจายการถอครองทรพยสน และการ

สรางความเปนธรรมในสงคม

แกปญหาความยากจนในชนบททลาหลง ก าหนดพนทเปาหมาย 286 อ าเภอ และกงอ าเภอ แปลง

แผนไปสการปฏบต เชน มระบบการบรหารการพฒนาชนบทแนวใหมประกาศใช 2527

ฉบบท 6

แนวคด

ความสมดลของการพฒนา

วธการ

การวางแผนจากสวนกลาง “บนลงสลาง” และการจดท าแผนสรายกระทรวง

เปาหมาย

เพมประสทธภาพการพฒนาดานทรพยากรมนษย วทยาศาสตร และการบรหารการจดการ

ยกระดบปจจยพนฐานเพอนการลงทน

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

ยกระดบการพฒนาประเทศดวยการพฒนาฝมอแรงงาน/คณภาพชวต/วทยาศาสตรและเทคโนโลย/

เมองและพนทเฉพาะ/กระจายความเจรญสภมภาคและชนบท

Page 15: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

มงยกระดบการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาตอไปในอนาคต ควบคไปกบการแกไขปญหาทาง

เศรษฐกจและสงคมทสะสมมาตงแตอดต

การระดมเงนออมในประเทศ เนนการใหภาครฐใชจายอยางประหยด และมประสทธภาพ และเนน

บทบาทภาคเอกชนในการพฒนา

การเพมบทบาทองคกรประชาชนในทองถนเพอพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เรมแผนหลกการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มงปรบโครงสรางการผลตและการตลาดของประเทศใหกระจายตวมากขน

เนนการน าบรการพนฐานทมอยแลวมาใชประโยชนอยางเตมท

พฒนาเมองและพนทเฉพาะ กระจายความเจรญสภมภาค ขยายขอบเขตพฒนาชนบทครอบคลมทว

ประเทศ

กระจายความเจรญและสรางความเปนธรรม

ฉบบท 7

แนวคด

การเจรญเตบโตอยางย งยน

วธการ

การบรหารแบบควบคมสงการแบบ “บนลงสลาง” มกรอบในการวางแผน

เปาหมาย

มงสเศรษฐกจทมเสถยรภาพรกษาอตราเจรญเตบโตทางเศรษฐกจกระจายพฒนาสภมภาค ชนบท

พฒนาการคณภาพชวตสงแวดลอมและทรพยากร

ขยายการศกษาขนพนฐาน

สรางโอกาสใหกลมดอยโอกาส

ยกระดบสขภาพอนามย

Page 16: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

เรมน าการพฒนาทย งยน

การพฒนาคณภาพชวต/สงแวดลอม/อนรกษทรพยากรธรรมชาตไมใหเสอมโทรม

รกษาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไวในอตราทเหมาะสมและมเสถยรภาพควบคไปกบการ

กระจายรายไดทเปนธรรมสประชากรสวนใหญของประเทศกระจายการพฒนาไปสภมภาพและ

ชนบท

เนนพฒนาคณภาพชวต สงแวดลอม ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตไวมใหเสอมโทรมลงไป

มงเนนการพฒนาทรพยากรมนษยใหมความสามารถทจะชวยตวเองใหมากขนพฒนาทรพยากร

มนษยและการศกษาสาธารณสขใหสอดคลองและสนบสนนการพฒนาสงคมและเศรษฐกจของ

ประเทศ

เนนการพฒนากฎหมาย รฐวสาหกจ และระบบราชการ ลดบทบาทก ากบดแลของรฐ และปรบปรง

กฎหมาย กฎระเบยบตางๆ ใหมควมวามคลองตว

ฉบบท 8

แนวคด

คนเปนศนยกลางของการพฒนา

วธการ

การวางแผนจากลางขนสบนโดยปรบเปลยนใหมสวนรวมในการวางแผน

เปาหมาย

การพฒนาศกยภาพของคน

เศรษฐกจเปนเครองมอการพฒนาคน

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

ปรบการพฒนาแบบแยกสวนมาสการบรณาการแบบองครวม โดยมง “คนเปนศนยกลางของการ

พฒนา”

Page 17: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

เสรมสรางศกยภาพภมภาค/ชนบทเพอคณภาพชวตประชาชน

มงการพฒนาทให “คนเปนศนยกลางพฒนา” ปรบเปลยนวธการพฒนาแบบแยกสวนมาเปนบรณา

การแบบองครวม การพฒนาศกยภาพของคน

การพฒนาสภาพแวดลอมของสงคมใหเออตอการพฒนาคน การเสรมสรางศกยภาพการพฒนาของ

ภมภาคและชนบท เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนอยางทวถง

การพฒนาสมรรถนะทางเศรษฐกจเพอสนบสนนการพฒนาคนและคณภาพชวต

การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ฉบบท 9

แนวคด

คนเปนจดศนยกลางของการพฒนาและปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

วธการ

การวางแผนจากลางขนสบน โดยปรบเปลยนใหภาคประชาชนมสวนรวมในการวางแผนพฒนา

การแปลงแผนสการปฏบต โดยยดหลกการ ภารกจและการมสวนรวม

เปาหมาย

สงคมคณภาพ/สงคมแหงภมปญญาการเรยนร/สงคมสมานฉนท เอออาทร

สรางดลยภาพทางเศรษฐกจ

ยกระดบคณภาพชวต

สรางระบบราชการทมประสทธภาพ

ลดความยากจน

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

เปนแผนทไดอญเชญปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทร

มหาภมพลอดลยเดช มาเปนปรชญาน าทางการพฒนาและบรหารประเทศควบคกบกระบวนทศน

การพฒนาแบบบรณาการเปนองครวมทม “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ตอเนองจากแผนพฒนาฯ

Page 18: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ฉบบท 8 โดยยดหลกทางสายกลางเพอพฒนาประเทศใหเขมแขง ย งยน พงตนเอง มงสสงคม

เขมแขงและมดลยภาพ

กระบวนการมสวนรวมของประชาชนและพลงทองถนชมชนมความแขงแรงมากขน

สรางระบบการจดการทดใหเกดขนทกภาคสวนของสงคม เสรมสรางรากฐานของสงคมใหเขมแขง

ปรบโครงสรางทางเศรษฐกจใหเขาสสมดลและย งยน เพมขดความสามารถในการแขงขนโดยความ

เขมแขงทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ฉบบท 10

แนวคด

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเพอสรางสมดลและมความอยเยนเปนสขรวมกน ควบคกบการบรณาการ

เปนองครวมทมคนเปนศนยกลางการพฒนา

วธการ

การวางแผนพฒนาจากลางขนสบน

การพงพาตนเอง

การสรางเครอขายเชอมสภายนอก

เปาหมาย

การปฎบตตามปรชญา เศรษฐกจพอเพยงเพอสรางสมดลและมความอยเยนเปนสขรวมกน

การพฒนาคณภาพของคน ทงทางรางกาย จตใจ ความร และทกษะการประกอบอาชพ

พฒนาชมชน

ปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดล

ธรรมาภบาล

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

มงสสงคมอยเยนเปนสขภายใต “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” มาเปนแนวปฏบตในการพฒนาแบบ

บรณาการเปนองครวมทม “คนเปนศนยกลางกากรพฒนา” อยางตอเนอง

Page 19: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

คนไทยมคณธรรมน าความรอบร รเทาทนโลก ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขงสงคมสนตสข

เศรษฐกจมคณภาพ เสถยรภาพ และเปนธรรม สงแวดลอมมคณภาพและทรพยากรธรรมชาตย งยน

อยภายใตระบบบรหารจดการประเทศทมธรรมาภบาล ด ารงไวซงระบอบประชาธปไตยทม

พระมหากษตรยเปนประมขและอยในประชาคมโลกไดอยางมศกดศร

การเปลยนแปลงของบรบทการพฒนาในกระแสโลกาพวตน การรวมตวของกลมเศรษฐกจและการ

เปลยนแปลงในตลาดการเงนของโลก

สรางความเขมแขงของชมชนและสงคม สรางความเขมแขงของชนบท และทองถนอยางย งยน

พฒนาคณภาพคน และสงคม ภมปญญาและการเรยนร

ปรบโครงสรางเศรษฐกจของสงคมใหสมดลและย งยน พฒนาบนฐานความหลากหลายทางชวภาพ

และความมนคงของฐานทรพยากรและสงแวดลอม

เสรมสรางธรรมาภบาลในการบรหารจดการประเทศ

ฉบบท 11

แนวคด

การพฒนาแบบบรณาการองครวมคนเปนศนยกลางควบคกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

วธการ

การวางแผนพฒนาจากลางขนสบน

การพงพาตนเอง

การสรางเครอขายเชอมสภายนอก

เปาหมาย

ความสงบสขของสงคมไทย

ลดความเหลอมล าทางสงคมไทย

คนไทยมการเรยนรอยางตอเนอง มสจภาวะด มคณธรรม จรยธรรม

สถาบนทางสงคมเขมแขง

คณภาพสงแวดลอมไดเกณฑมาตรฐาน

Page 20: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

สรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงคนไทยมการเรยนรอยางตอเนองมสขภาวะดมคณธรรม

จรยธรรม

เสรมความเขมแขงของฐานการผลตดานการเกษตรการประกอบการของวสาหกจขนาดกลางและ

ขนาดยอมเรยนร

คณภาพสงแวดลอมไดเกณฑมาตรฐานมสข

วสยทศน“ประเทศมความมนคงเปนธรรมและมภมคมกนตอการเปลยนแปลง”

ปรบโครงสรางเศรษฐกจสการพฒนาทมคณภาพและย งยนโดยสรางความเขมแขงใหกบ

ผประกอบการ พฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมใหเปนพลงขบเคลอนการปรบ

โครงสรางเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพและย งยน

เปาหมายหลก ไดแก เศรษฐกจมความเขมแขงสมดลความสามารถแขงขนสงขนมหลกประกน

สงคมททวถงและสงคมไทยมความสขอยางมธรรมาภบาล

ปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสมพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอ

การเปลยนแปลงและสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพ

การ "ตงรบ" มากกวา "รก" จงตองเนนการปองกนปญหาจากวกฤตการณทอาจ เกดขนในอนาคต

สรางความเปนธรรมในสงคม

พฒนาคนสสงคมการเรยนรตลอดชวต

สรางความเขมแขงภาคการเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน

ปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเจรญเตบโตอยางมคณภาพและย งยน

สรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาคเพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม

การจดการทรพยากรและสงแวดลอมอยางย งยน

ฉบบท 12

แนวคด

ปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง

Page 21: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

กรอบเปาหมาย การพฒนาทย งยน •

ยทธศาสตรชาต 20 ป

วธการ

การมสวนรวม ของการพฒนาทก ภาคสวนมการ เจรญเตบโต

เปาหมาย

ความมนคง มงคง และย งยน

ประเดนส าคญ/นโยบาย/ยทธศาสตร

เปนแผนพฒนาฯ ทแปลงยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป สการปฏบต ทมงเตรยมความพรอมและวาง

ฐานใหประเทศไทย เปนประเทศทพฒนาแลวมความมนคง มงคง ย งยน ดวยการพฒนาตามปรชญา

ของเศรษฐกจพอเพยง โดยเปาหมายรวม 6 คาน ของแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มดงตอไปน

» คนไทยมคณลกษณะเปนไทยทสมบรณ

» ความเหลอมลาทางดานรายไดและความยากจนลดลง

» ระบบเศรษฐกจมความเขมแขง และแขงขนได

»ทนทางธรรมชาตและคณภาพสงแวดลอมสามารถสนบสนนการเตบโตเปนมตรกบสงแวดลอมมความ

มนคงทางอาหาร พลงงาน และน า

» มความมนคงในเอกราชและอธปไตยสงคมปลอดภย สามคค สรางภาพลกษณดและเพมความเชอมนของ

นานาชาตตอประเทศไทย

» มระบบบรหารจดการภาครฐทมประสทธภาพทนสมย โปรงใส ตรวจสอบ ไดกระจายอ านาจและมสวน

รวมจากประชาชน

8.2 สาระส าคญแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

การสาธารณสขไทยไดพฒนามานานกวาหาทศวรรษผลการทบทวนสาระส าคญแผนพฒนาสขภาพ

แหงชาต ฉบบท 1-12 พบวาเปาหมายสขภาพเปลยนแปลงตามเวลาแผนพฒนาสขภาพฉบบท 1 ถง 3 มงเนน

Page 22: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ความเจรญเตบโต แผนฯ ฉบบท 4 เรมจดท าแผนพฒนางานสาธารณสข เรยกวา Country Health Progrมบห

ing โดยน า Gap Model คนหาปญหาสาธารณสข มโครงการอบรม อาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เพอให

สามารถแกปญหาไดในระดบหนงไดดวยตนเองแผนฯฉบบท3น าการสาธารณสขมลฐานเปนยทธวธหลก

เพอพฒนา แผนฯ ฉบบท 7 เนนดานการปองกนและควบคม โรคไมตดตอ การพฒนาและปรบปรงงานอาช

วอนามย การขยายคณภาพการใหบรการสาธารณสข การคมครองผบรโภคและการพฒนาสขภาพเดก

แผนฯ ฉบบท 6 เนน “คน” เปนศนยกลาง โดยพฒนาเปนแบบองครวม บรณาการควบคกบ การ

พฒนาสงแวดลอมและการพฒนาสขภาพเดก แผนฯ ฉบบท 9 มงเนนสขภาพดคอภาวะทมสขทง กาย จต

สงคมจตวญญาณการพฒนาระบบบรการใหมคณภาพโดยจดตงสถาบนพฒนาและรบรองคณภาโรงพยาบาล

เมอสนสดแผน การประกนสขภาพถวนหนาครอบคลมมากกวารอยละ 90 ของ ประชากร สรางความเขมแขง

ใหกบระดบปฐมภมในระดบอ าเภอ แผนฯ ฉบบท 10 พฒนาและ เสรมสรางสขภาวะดวยองครวมใหคนไทย

มสขภาพกายใจแขงแรงอยในสภาพแวดลอมทนาอยสนบสนนใหลดละเลกพฤตกรรมทสมเสยง โดยกลไก

ลการเคลอนไหวดานสงคม พฒนาแพทย ทางเลอกและแพทยแผนไทย แผนฯ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)

สรางความเขมแขงใหกบหนสวนการสงเสรมสขภาพพฒนาระบบในการตดตามเตอนภยและการจดการภย

พบตอบตเหตและความเสยงดานสขภาพปรบปรงคณภาพและมาตรฐานสถานบรการสขภาพทกระดบ

แผนฯ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) มเปาหมายมงพฒนาใหระบบสขภาพไทยเขมแขง เปน

เอกภาพ เพอใหคนไทยมสขภาพด สรางประเทศไดมนคง มงคง และย งยน โดยการเสรมสราง สนบสนน

และประสานใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ทงภาครฐเอกชนนกวชากาและภาคประชาสงคม ในการ

อภบาลและพฒนาระบบสขภาพไทยใหเขมแขง รองรบการเปลยนแปลงในอนาคต

สรปสาระส าคญแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 1-12

ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504-2509)

เปนแผนทอยในแผนพฒนาเศรษฐกจฉบบท 1

การพฒนามงเนนดานการรกษาโดยยกมาตรฐานการครองชพของประชาชนใหสงขนโดยใช

ทรพยากรทางเศรษฐกจใหเปนประโยชนสงสดเพอจะชวยใหด ารงชพไดดวยความผาสกจงได

Page 23: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ก าหนดใหมการสรางโรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลอ าเภอ พฒนาสถานอนามย เรงผลตแพทย

พยาบาลเพมขน

เนนการปองกนและปราบปรามโรคตดตอทส าคญ เชน อหวาตกโรค โรคเรอน โดยจดท าโครงการ

ตางๆ เชน โครงการควบคมวณโรค โครงการ) สะอาดในชนบท เปนตน

ฉบบท 2 (พ.ศ. 2510-2514)

เปนการขยายขอบเขตการพฒนาจากแผนพฒนาสขภาพฉบบท 1 โดยขยายขอบเขตของแผนให

ครอบคลมทงดานการวางแผนก าลงคน การกระจายการพฒนาสชนบท โดยเรงผลตบคลากรทางการ

แพทยและสาธารณสข

ปรบปรงบรการสาธารณสขในชนบททหางไกลโดยใหนกศกษาแพทยท าสญญาปฏบตงานชดใช

ทนครงแรกเมอป พ.ศ. 2505

ผลการด าเนนงานพบวา การผลตแพทยและพยาบาล ยงไมเปนไปตามเปาหมาย การรกษาพยาบาล

ครอบคลมประชากรเพยงรอยละ 11 สถานบรการระดบอ าเภอ เพมจากรอยละ 42 เปนรอยละ 54.9

ฉบบท 3 (พ.ศ. 2515-2519)

การบรการพนฐานทางเศรษฐกจและสงคมยงรวมตวอยในศนยกลางพบปญหาดานคณภาพของ

บรการสขภาพความเสอมโทรมของทรพยากรและสงแวดลอมขยายตวเกดปญหาดานการควบคม

โรคระบาดดงนนจงเกดนโยบายดานการควบคมจ านวนประชากรโดยจดตงกลมงานอนามยแมและ

เดก และงานอนามยครอบครว เพอรณรงคควบคมประชากรและการวางแผนครอบครว

มโครงการพฒนาและสรางสถานอนามย โรงพยาบาล และผลตบคลากรอยางตอเนอง

นโยบายใหบรการรกษาพยาบาลฟรส าหรบผปวยทมรายไดนอย

ฉบบท 4 (พ.ศ. 2520-2524)

เรมสรรหารวบรวมผมประสบการณเขามามสวนรวมในการจดท าแผนโดยปฏรปหลกการวางแผน

ใหมลกษณะรวมมอละประสานงานกน โดยมงจดหมายการปฏรประบบการวางแผน การบรการ

สาธารณสข ไปพรอมๆกบการเพมสาระส าคญ เชน เพมสถานบรการ และบคลากรสาธารณสข

ระดบหมบาน ต าบล อ าเภอ และจงหวด ในอตราสวนทรวดเรวกวาระดบสวนรวมของชาต

Page 24: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ก าหนดกลมเปาหมายประชากรใหชดเจน เชน กลมผมรายไดนอย ชนกลมนอย ชาวสลม ผทตอง

เสยงโรคภยบางชนด แนวนโยบายเนนพนทในชนบทเพอลดความเหลอมล าของบรการสขภาพ

มอบอ านาจการบรหารแผนสภมภาค เพอแกไขปญหาสขภาพ สงเสรมสขภาพ ปองกนโรค การวส

นจฉยโรค และการรกษา ใหมความเปนรปธรรมมากยงขน

แผนพฒนาฉบบน ปรบเปลยนวธการกระบวนการวางแผนในลกษณะทเปน “Health for all” ให

ความส าคญระบบสาธารณสขมลฐาน โดยค านงถงความจ าเปนพนฐานของประชากร

มนโยบายสรางการมสวนรวมของประชาชนในการดแลสขภาพ และเพมขดความสามารถในการ

พงตนเองดานสขภาพ เชน การสนบสนนกองทนยา กองทนบตรสขภาพ กองทนพฒนาหมบาน

นอกจากนยงมวธกลและวธการตาง ๆ เชน

- อบรมพยาบาล เวชปฏบต เพอชวนงานการรกษา

- อบรม อสม. ผสส. เพอแกป ญหาสขภาพเบองตน

- สรางความสมพนธอนดระหวางประชาชน หนวยงานภาครฐ หนวยงานสวนทองถน

- สรางโรงพยาบาลระดบอ าเภอ 15 แหง เปนศนยกลางบรการสขภาพ และพฒนาความเจรญแก

ทองถนในเขตอ าเภอ และยกฐานะโรงพยาบาลจงหวดขนเปนโรงพยาบาลเขต จ านวน 14 แหง

- มาตรการแกปญหาการประสานงานระหวางหนวยงานใหมประสทธภาพ โดยก าหนดใหม

คณะกรรมการสาธารณสขแหงชาตขน เพอประสานงานควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตาม

แผนพฒนาสขภาพ

ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525-2529)

มงใหความส าคญการกระจายบรการสาธารณสขไปสทองถนชนบทเพมหรอขยายโครงสราง

พนฐานทจ าเปนตอบรการเพมกลวธและสนบสนนประชาชนเขามามสวนรวมในการพฒนาอยาง

จรงจงสนบสนนใหชมชนเหนความส าคญของการรวมกลมและการพงพาอาศยซงกนและกนใน

เรองสขภาพ เชน การกองทนยาประจ าหมบาน รวมมอผลตและแจกจายอาหารเสรมส าหรบทารก

และเดกกอนวยเรยน รวมลงทนงานพฒนาอนามยสงแวดลอม

องคประกอบหลกของแผนพฒนาฉบบนคอ

- กลมงานการพฒนาโครงสรางพนฐานของสาธารณสข เชน จดตงโรงพยาบาลระดบอ าเภอครบ

ทกอ าเภอ จดตงสถานอนามยครบทกต าบล คดเลอกและจดอบรม อสม. และ ผสส. ครบทกหมบาน

Page 25: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

- กลมงานดานการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน การประสานการพฒนานโยบาย การ

จดระบบองคการและการบรหารจดการ เชน พฒนากลไกการบรหารสาธารณสขระดบอ าเภอเรมงาน

คมครองผบรโภค ปองกนและรกษาผปวยตดยาเสพตด

- กลมงานพฒนาอนามยดานสงแวดลอม และประยกตเทคโนโลยการสงเสรมสขภาพและ

ปองกนโรค เชน งานสขศกษา การรกษาพยาบาลขนพมฐานยาทจ าเปน โภชนาการ สรางเสรมภมคมกนโรค

ควบคมโรคประจ าถน งานสขาภบาลสงแวดลอมและน าาสะอาด งานอนามยแมและเดก,และการวางแผน

ครอบครว

ฉบบท 6 (พ.ศ. 2530-2534)

มงเนนคณภาพชวตของประชาชน ยดหลกการสรางความเปนธรรมในสงคม และการพงพาตนเอง

ในระดบบคคล ครอบครว และชมชน โดยมนโยบาย ดงน

1.สงเสรมและขยายโอกาสในการมสวนรวมของประชาชนในดานการพฒนาคณภาพ

ชวตทเนนความส าคญของความจ าเปนขนพนฐาน (จปฐ.)

2. สงเสรมการรเรม และขยายงานสาธารณสขมลฐานโดยชมชนในทองถนตาง ๆ ทงเขต

ชนบทและเขตเมองใหสามารถแกไขปญหาสาธารณสพได

3.สงเสรมการกระจายอ านาจในการบรหารงานสาธารณสขดวยการเพมบทบาทของ

ประชาชนใหมสวนรวมในการตดสนใจ ก าหนดปญหาวธการแกไข

4. สงเสรมการประสานงานภายในอยางตอเนอง

5. สงเสรมการประสานงานระหวางสาขาและระหวางภาครฐกบภาคเอกชนอยางตอเนอง

6. ปรบปรงประสทธภาพในการบรหารงานสาธารณสข

7.ปรบปรงระบบบรการสาธารณสข ทงในดานโครงสรางบรการของทงภาครฐและเอกชน

ระบบสงตอผปวย และระบบสนบสนนทางดานความร เทคนค และวชาการระหวางหนวยงาน

8.เรงรดการพฒนาก าลงคนดานการสาธารณสขใหมความเชอมโยงกนระหวางการ

วางแผนก าลงตนใหสอดคลองกบวตถประสงคของการพฒนาในระยะยาว

9. ปรบปรงบทบญญตของกฎหมายสาธารณสข การอนรกษสงแวดลอม การปองกนการ

ตดยาและสารเสพตด และการคมครองผบรโภค

Page 26: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

10. สงเสรมใหมการถายทอดความรและเทคโนโลย ในการด าเนนงานสาธารณสขทไดมการ

พฒนาและใชประโยชนอยางเหมาะสมอยในชมชน

11. เรงรดการศกษาวจยเพอหารปแบบทเหมาะสมในการประยกตใชความรและเทคโนโลยท

เกยวของกบการบรการ สาธารณสข

12. แสวงหาทางเลอกหรอรเรมวธการและระบบการเงน ดยยดหลกการมสวนรวมของ

ประชาชนและการประหยดคาใชจาย

ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535-2539)

มงเนนความส าคญคณภาพชวตตอจากแผนฉบบท 6 เพอบรรลการมสขภาพดถวนหนาในระยะอน

ใกล เนนพฒนาสถานอนามยใหเปนยดเขอนงานสนทวาร ถวนหนา โดยใหมมาตรฐานการท างาน

แกปญหาขาดแคลนบคลากรสขภาพทกระจายไปยงภาคเอกชนสรางหลกประกนสขภาพให

ครอบคลมรอยละ 72 กลวธการพฒนาแบงงานเปน 8 กลม คอ

1. กลมงานดานการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาคณภาพชวต

2. กลมงานคานการเพมประสทธภาพและการยกระดบคณภาพการบรการสาธารณสขทกระดบ

3. กลมงานคานการสนบสนนใหประชาชนมหลกประกนในการรบบรการสขภาพ

4. กลมงานดานการปรบปรงประสทธภาพการบรหารงานสาธารณสข

5. กลมงานดานการแสวงหาและพฒนาทรพยากรเพอสนบสนนงานสาธารณสข

6. กลมงานดานการปรบปรงและพฒนาบบวนการการเผยแพรขอมลขาวสารดานสาธารณสข

7. กลมงานคานการพฒนาและสงเสรมการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางดานสาธารณสข

8.กลมงานดานการปรบปรงบทบญญตแหงกฎหมายกฎระเบยบขอบงคบใหเออตอการพฒนา

สาธารณสข

Page 27: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540-2544)

เนนการพฒนาทรพยากรมนษยพฒนาการสาธารณสขใหสมพนธเชอมโยงกบบรบทเศรษฐกจ

สงคม วฒนธรรม ค านยม พฤตกรรมและสงแวดลอม ทมผลกระทบตอการเปลยนแปลงปญหา

สขภาพและระบบสาธารณสข

เนนพฒนาศกยภาพของคนใหมความรดานสงเสรมสขภาพ ปองกนโรคการดแลสขภาพตนเอง และ

ครอบครว ควบคกบพฒนาปจจยแวดลอมระบบบรการ เทคโนโลยสารสนเทศ ระบบบรหารจดการ

ภาวะแวดลอมตาง ๆ ทเฮอตอการมสขภาพและพลานามยทด โดยก าหนดวตถประสงค ดงน

1. ใหประชาชนมความร ทศนคตทดตอการดแลสขภาพทงตอตนเองและสงคม

2. ลดภาวะการเจบปวยและการตายดวยโรคทเกดจากพฤตกรรมเสยงและโรคทสามารถปองกนได

3. ประชาชนมหลกประกนสขภาพและสามารถเขาถงบรการสขภาพไดอยางมประสทธภาพ

4. ประชาชนไดรบการคมครองดานการบรโภคผลตภณฑสขภาพทปลอดภยไดมาตรฐาน

5. ประชาชนมคณภาพชวตทดในสภาพสงแวดลอมทด

6. ชมชนสามารถดแลและรบผดชอบสขภาพอนามยของคนในชมชนไดเอง

7. ครอบครวมความพรอมดานสขภาพ โดยเฉพาะหญงตงครรภและเดก

8. ผสงอายมสขภาพดตามวยและด ารงชวตอยไดอยางมคณภาพ

9. สามารถน าภมปญญาดานสาธารณสขมาประยกตใชใหเปนประโยชน

ยทธศาสตรเพอพฒนาใหบรรลเปาหมายไดแก

1. ปฏรประบบบรหารจดการ

2. พฒนาการเพมประสทธภาพและความสามารถในการเขาถงระบบบรการสขภาพ

3. พฒนาพฤตกรรมอนามย เพอการควบคมปองกนโรคและการสงเสรมสขภาพ

4. พฒนาการคมครองผบรโภคดานบรการสาธารณสขและผลตภณฑสขภาพ

Page 28: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

5. ผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพอยางเปนระบบ ตอเนองและทวถง

6. เสรมสรางและปรบเปลยนพฤตกรรมอนามยใหเหมาะสม

7. ศกษา คนควา วจย พฒนา ผลตภณฑสขภาพและเทคโนโลยสาธารณสข

ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549)

เนนการพฒนาแบบองครวม ยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา โดยน าปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ปรบระบบบรหารการจดการตามนโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนา พฒนาคณภาพบรการทางการแพทย

สาธารณสข พฒนาคณภาพบรหารการจดการภาครฐ การบรหารการจดการความร นโยบายสขภาพทเนนการ

สรางเสรมสขภาพน าหนาการรกษาพยาบาล รณรงคการสรางสขภาพดวยการสรางกระแสรวมพลงสราง

สขภาพ เสรมสขภาพ การผลตองคความรเทคโนโลยนวตกรรมและมาตรฐานระบบงาน และกลมกจการท

สมพนธกบการสงเสรมสขภาพระบบ

วตถประสงค

1. เพอสรางสขภาพเชงรก

2. เพอสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา

3. เพอสรางความเขมแขงปจเจกบคคล ครอบครว ชมชน และสงคม

สาระทส าคญ

- ประกาศใช พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 พระราชบญญตกองทนสราง

เสรมสขภาพ พ.ศ. 2544

- ความเสมอภาคทางดานสขภาพ

- การปรบโครงสรางขององคการดานสขภาพ

- การสนบสนนการกระจายอ านาจดานสขภาพ

- การพฒนาศกยภาพดานสขภาพของประชาชน ครอบครวและชมชน เนนการใชระบบสอสารเพอ

การเรยนรของประชาชนดานสขภาพ

- การพฒนาสถานบรการสาธารณสขระดบตนเพอเชอมโยงกบบรการขนสงทงเขตเมองและชนบท

- การพฒนาคณภาพสถารบรการสาธารณสข

Page 29: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

- การสนบสนนการพฒนาศกยภาพทางปญญาของระบบสขภาพ (เปนการแพทยแผนไทยสมนไพรและ

การแพทยทางเลกก)

- การสนบสนนอตสาหกรรมสขภาพ

- การสรางเสรมสขภาพ

- พฒนาการบรหารจดการภาครฐ

ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554)

ปรบเปลยนกระบวนทศนการพฒนาโดยค านงถงการพฒนาการอยางบรณาการเปนองครวมและ

สมดล แตยงคงมงเนนใหคนเปนศนยกลางการพฒนา สขภาพด

มงสรางระบบสขภาพพอเพยงบรการดสรางสงคมอยเยนเปนสขภายใตแนวปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง

ปาหมายหลกการพฒนาระบบสขภาพไทย ม 10 ประการ คอ

1. เอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพทสมดลและย งยน

2. งานสรางเสรมสขภาพเชงรกทสามารถสรางปจจยพนฐานของการมสขภาพด

3. วฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขพอเพยงอยางเปนองครวม

4. ระบบสขภาพชมชนและเครอขายบรการปฐมภมทเขมแขง

5.ระบบบรการสขภาพและการแพทยทมประสทธภาพมการใชเทคโนโลยอยางพอประมาณตามหลก

วชาการอยางถกตองเหมาะสม ท าใหผรบบรการทมความ อนใจและผใหบรการมความสข

6. หลกประกนสขภาพทเปนธรรม ทวถง มคณภาพ

7.มระบบภมคมกนและความพรอมรองรบเพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพไดอยางทน

การณ

8. มทางเลอกสขภาพทหลากหลายผสมผสานภมปญญาไทยและสากลอยางรเทาทนและพงตนเองได

Page 30: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

9. ระบบสขภาพมฐานความรดวยการจดการความรอยางมเหตผลรอบดาน

10. สงคมทไมทอดทงคนทกขยากเปนสงคมทดแลรกษาคนจน คนทกขคนยาก และผดอยโอกาสอยางเคารพ

ในคณคาและศกดศรความเปนมนษย

ยทธศาสตร

ยทธศาสตรท 1: การสรางเอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพ

ยทธศาสตรท 2 : การสรางวฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขในสงคมแหงสขภาวะ

ยทธศาสตรท 3 : การสรางระบบบรการสขภาพและการแพทยทผรบบรการอนใจผใหบรการม

ความสข

ยทธศาสตรท 4 : การสรางระบบภมคมกนเพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพ

ยทธศาสตรท 5 : การสรางทางเลอกสขภาพทหลากหลายผสมผสานภมปญญาไทยและสากล

ยทธศาสตรท 6 : การสรางระบบสขภาพฐานความรดวยการจดการความร

มาตรการสระบบสขภาพพอเพยง

- มรากฐานทเขมแขงจากการมความพอเพยงทางสขภาพในระดบครอบครวและชมชน

- มความรอบคอบและรจกประมาณอยางมเหตผลในดานการเงนการคลงเพอสขภาพในทกระดบ

- มการใชเทคโนโลยทเหมาะสมและใชอยางรเทาทนโดยเนนภมปญญาไทยและการพงตนเอง

- มบรณาการดานการสงเสรมสขภาพ การปองกนโรค การรกษาพยาบาลฟนฟสภาพ และการคมครอง

ผบรโภค

– มระบบภมคมกนทใหหลกประกนและคมครองสขภาพ

- มคณธรรมจรยธรรม คอ ซอตรง ไมโลภมาก และรจกพอ

Page 31: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)

มงพฒนาภายใตปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและธรรมาภบาลในการอภบาลในระบบสขภาพให

ความส าคญกบการสรางกระบวนการมสวนรวมในการของสงคมมงเนนการสรางหลกประกนและ

การจดบรการทครอบคลมเปนธรรมเหนคณคาการสรางความสมพนธทดระหวางผใหและ

ผรบบรการ

วสยทศน : ประชาชนทกคนมสขภาพดรวมสรางระบบสขภาพพอเพยงเปนธรรมน าสสงคมสข

ภาวะ

พนธกจ : หฒนาระบบสขภาพพอเพยง โดยยดหลกธรรมาภบาลสรางภมคมกนตอภยคกคามและ

สรางเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวน ราม1 การใช ปญญาไทย

เปาประสงค :

1.ชาชนชมชนทองถนและภาคเครอขายมศกยภาพและสามารถสรางเสรมสขภาพปองกนโรคลดการเจบปวย

จากโรคทปองกนไดหรอโรคทเกดจากพฤตกรรมสขภาพมการใชภมปญญาไทยและมสวนรวมจดการปญหา

สขภาพของตนเองและสงคมได

2.มระบบเฝาระวงและเตอนภยทไวพอทนการณและสามารถจดการปญหาภยคกคามสขภาพไดอยางม

ประสทธภาพ

3. มระบบสขภาพเชงรกทมประสทธภาพ มงเนนการสงเสรมสขภาพ ปองกนควบคมโรค และการคมครอง

ผบรโภคดานสขภาพ

4.มระบบบรการทมคณภาพมาตรฐานสามารถตอบสนองตอความตองการตามปญหาสขภาพและม

ความสมพนธทดระหวางผใหและผรบบรการ

5. มระบบบรหารจดการและการเงนการคลงคานสขภาพอยางมประสทธภาพและเปนเอกภาพ

ยทธศาสตรการพฒนาสขภาพก าหนดไว 5 ยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตรท 1 : เสรมสรางความเขมแขงของภาคสขภาพในการสรางสขภาพตลอดจนการพงพาตนเองดาน

สขภาพบนพนฐานภมปญญาไทย

ยทธศาสตรท 2 : พฒนาระบบเฝาระวงเตอนภยและการจดการภยพบตอบตเหตและภยสขภาพ

Page 32: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ยทธศาสตรท3 : มงเนนการสงเสรมสขภาพ การปองกนควบคมโรคและคมครองผบรโภคดานสขภาพ

เพอใหคนไทยแขงแรงทงรางกายจตใจสงคมและปญบวา

ยทธศาสตรท 4 : เสรมสรางระบบบรการสขภาพใหมมาตรฐานในทกระดบเพอตอบสนองตอปญหาสขภาพ

ในทกกลมเปาหมาย พฒนาระบบสงตอใหรอยตอ

ยทธศาสตรท 5 : สรางกลไกกลางระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพและพฒนาระบบบรหารจดการ

ทรพยากรใหมประสทธภาพ

ฉบบท 12(พ.ศ. 2560-2564)

มงพฒนาดวยหลกปรชญาเศรษฐกจพฒนาดวยหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคนเปนศนยกลางการ

พฒนาเพอใหคนไทยมสขภาพทดเปนนเปาหมายอนาคตของประเทศไทยป พ.ศ. 2579 มกรอบ การ

พฒนาทย งยนการปรบโครงสรางประเทศไทยเขาสยค 4.0 ประเดนการปฏรปสาธารณสข ธรรมนญ

ระบบสขภาพแหงชาต แบบท 2 และสาธารณสข เพอวางฐานรากระบบสขภาพในระยะ 5 ป ใหคน

ไทยสขภาพแขงแรง สามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศได ทงทางตรงและ

ทางออม

วสยทศน : ระบบสขภาพไทยเขมแขง เปนเอกภาพ เพอคนไทยสขภาพด สรางประเทศไดมนคง มง

คง และยงยน

พนธกจ : เสรมสราง สนบสนน และประสานใหเกดการมสวนรวมทกภาคสวน ทงภาครฐ เอกชน

นกวชาการ และภาคประชาสงคม ในการอภบาณและทนา ระบบสขภาพไทย ใหเขมแขง รองรบกบ

บรบทของการเปลยนแปลงในอนาคต

เปาประสงค :

1. ประชาชน ชมชน ทองถน และภาคเครอขายมความรอบรดานสขภาพเพมมากขนสงผลใหการเจบปวยและ

ตายจากโรคทปองกนไดลดลง

2. คนไทยทกกลมวยมสขภาวะทด ลดการตายกอนวยอนควร

Page 33: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

3. เพมขดความสามารถของระบบบรการสขภาพทกระดบ ใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวก

และเหมาะสม

4. มบคลากรดานสขภาพทดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม

5. มกลไกการอภบาลระบบสขภาพแหงชาตทเหมาะสม มประสทธภาพและประสทธผล

ยทธศาสตรการพฒนาสขภาพ ก าหนดไว 4 ยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตรท 1 : เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก

ยทธศาสตรท 2 : สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมลาในระบบบรการสขภาพ

ยทธศาสตรท3:พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ

ยทธศาสตรท 4 : พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ

กองยทธศาสตรและแผนงาน (ชอเดม ส านกนโยบายและยทธศาสตร) กระทรวงสาธารณสข เปน

หนวยงานหลกทจดท าแผนพฒนาสขภาพโดยมหนวยงานหลายภาคสวนทงจากสวนกลาง และ ภมภาคเขา

มารวมใหค าปรกษา และรบผดชอบน าแผนไปปฏบต แตอยางไรกตาม การทบทวนผล การด าเนนงานตาม

แผนพฒนาสขภาพตงแตฉบบท 1-11 พบประเดนตาง ๆ ดงตอไปน

แผนพฒนาสขภาพฉบบแรก จดท าเมอ พ.ศ. 2504 โดยเปนสวนหนงของแผนพฒนา เศรษฐกจฉบบ

ท 1 (พ.ศ. 2504-2509) ในระยะเรมตนแผน มระยะเวลา 6 ป ตอมาปรบแผนเปนระยะเวลา 5 ป ตาม

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ปจจบน (สงหาคม พ.ศ. 2560) อยในชวงปลายของการ

ด าเนนงานตามแผนพฒนาสขภาพฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564)

แผนพฒนาสขภาพใชเปนแนวทางเพอการจดสรรทรพยากรพฒนาระบบสขภาพไทย โดยเปาหมาย

เปลยนแปลงตามเวลา ตามปญหาสขภาพ และบรบททงในและตางประเทศ

การก ากบ ตดตามและประเมนผลแผน ยงมตองปรบปรงเนองจากเกยวของกบผมสวน ไดเสยหลาย

ระดบ และจ าเปนตองประสานความรวมมอกน เพอใหสดชองวางของแผนพฒนาสขภาพ แหงชาต

ในสวนการก ากบตดตาม และประเมนผลใหมประสทธผล

Page 34: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

ผจดท านโยบาย และผบรหารควรตระหนกถงความส าคญของการน าหลกฐานเชง ประจกษมาใช

เพอการตดสนใจเชงนโยบายและการจดท าแผน

ผจดท านโยบาย โดยเฉพาะนกการเมองยงขาดความตระหนก การวางแผนพฒนา สขภาพ มกจะม

นโยบายและการจดล าดบความส าคญของปญหาทมงความตองการของตนเอง

8.3 บทเรยนจากการทบทวนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และแผนพฒนาสขภาพ

แหงชาต

การทบทวนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนพฒนาสขภาพแหงชาตจะชวย

ผเกยวของการวางแผน เหนประเดนส าคญ และจดเปลยนตาง ๆ ในชวงเวลาของแผน ศ.นพ.ประเวศ วะส ตง

ขอสงเกตววฒนาการทางความคดของแผนฯ ทง 11 ฉบบวา จดเนนเรมท 1 “เศรษฐกจ" ตอมาเพมประเดน

“สงคม” และตามดวย “สงแวดลอม” จนถง “การพฒนาอยางย งยน” จดเปลยนอยทแผนฯ ฉบบท 8 มงเนนท

“คน” และแผนฯ ตอมาน าพนทเปนตวตง และกลาวถง "การอย รวมกนไดอยางเปนสข” จนถงแผนฯ 1

กลาวถงการ “พฒนาอยางย งยน” ทศทางใหมเนน “การสราง สงคมอยรวมกนอยางย งยน" เพราะขณะนโลก

ก าลงเผชญวกฤตการณของการอยรวมกนระหวาง “คนกบคน" “คนกบสงแวดลอม (โลกรอน/ภยพบต" การ

พฒนาอยางย งยนตองมดลยภาพ โดย บรณาการอยางนอย 8 เรองใหเกดความเชอมโยง คอ 1) เศรษฐกจ 2)

สงคม 3) จตใจ 4) วฒนธรรม 5)สงแวดลอม 6) สขภาพ ) การศกษา 8) ประชาธปไตย ใหอยในกระบวนการ

เดยวกน การน าทนา เปนตวตงของการวางแผนพฒนา พรอมกบปฏรปโครงสรางอ านาจใหชมชนทองถน

จงหวด สามารถ จดการตนเองใหไดมากทสด

แผนพฒนาสขภาพแหงชาตเปนสวนหนงของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ผเกยวของใน

การวางแผนทกระดบควรตระหนก และเรยนรใหลกซงในประเดนตาง ๆ ดงน

การวเคราะหสถานการณ วเคราะหบรบท เชน สถานะสขภาพ ลกษณะประชากร แนวโนมระบาด

วทยาซงเปนภาพกวางทจะสงผลตอระบบสขภาพแตในดานการเมองและปจจยดานสงคมทจะสงผล

ตอสขภาพยงขาดขอมลทสมบรณ

ระบบสารสนเทศทางสขภาพ พบขอจ ากดของขอมลทขาดความสมบรณ คณภาพ เพอน ามาเปน

หลกฐานเชงประจกษส าหรบการวางแผนสขภาพระดบชาตเพราะฐานขอมลทถกตองและ นาเชอถอ

จะสงผลกระทบ ไมเพยงแตการวเคราะหสถานการณ แตจะสงผลถงการก ากบ และประเมนผล แผน

สขภาพในทกระดบดวย

Page 35: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

การเชอมตอตลอดระบบงานแนวตงและแนวราบภายในกระทรวงสาธารณสขทงในระดบเขต

สขภาพจงหวดอ าเภอและเสนทางเชอมขนไปยงระดบกระทรวงสาธารณสขมการปรบปรง

โดยเฉพาะดานการแพทย แตความเชอมตอนอกเหนอจากหนวยงานสขภาพยงไมเขมแขง

บรบทของขอมลทนอกเหนอจากสขภาพ เชน การเมอง เศรษฐกจ และปจจยสงคมทเปน ตวก าหนด

สขภาพ ยงตองพฒนาอยางตอเนอง เพราะขอมลไมสมบรณและไมมเพยงพอทจะน ามาใชเพอ การ

วางแผนพฒนาสขภาพระดบชาต

ภาวะผน าระดบกระทรวง และระดบนโยบายสาธารณะยงขาดความชดเจน ในเอกสาร (แผน) ระบวา

มขอจ ากดทจะมอทธพลในประเดนสขภาพ ทอยเหนอจากสงทเกยวของกบกลาวถงใน ดานสขภาพ

การประกนสขภาพถวนหนา เปนเปาหมายของแผนพฒนาสขภาพ แตอยางไรกตาม แมวา ประเทศ

ไทยจะมการพฒนาจนไดรบความส าเรจและเปนตวอยางใหกบนานาประเทศ แตคาใชจายตอหว ท

เพมสงขนกยงคงเปนปญหาทตองการการตดตามอยางใกลชดในอนาคต

การพฒนาหนวยบรการสขภาพเขาสมาตรฐาน โดยใชกระบวนการรบรองคณภาพ โดย สถาบน

รบรองมาตรฐานของไทย และตางประเทศในทกระดบของหนวยบรการ ไดเขยนไวในแผนงาน แต

อยางไรกตาม ประเดนเหลาน ยงคงตองมการก ากบ ตดตาม และยงคงมอยในแผนตอไป

การพฒนาอยางย งยนตยงมดลยภาพ ความย งยนเกดมาจากดลยภาพ และดลยภาพจะเกดขนจากการ

พฒนาการดวยการบรณาการ

สรป

ผวางแผนพฒนาสขภาพ ตองศกษาปจจยดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม การเมอง และ ทบทวน

ประเดนปญหาดานสขภาพทงในอดตจนถงปจจบน เพราะการวางแผน คอ การวางเปาหมาย กจกรรมใน

อนาคตดวยขอมลทมอยในปจจบนวเคราะหและเลอกกจกรรมตางๆใหสอดคลองกบสถานการณในอนาคต

ในบทนสวนแรกน าเสนอสาระส าคญของแผนพฒนาฯ ทง 12 ฉบบ การทบทวน ชใหเหนววฒนาการ

ความคดของแผนพฒนาฯ ประเดนส าคญเรมจากเศรษฐกจ ตอมาเพมประเดนสงคม และตามมาดวย

สงแวดลอม จนถงการพฒนาอยางย งยน แผนฯ ฉบบท 8 เปนจดเปลยนการวางแผนให ความส าคญมงมาท

การพฒนา “คน” ตอมาไดน าพนททางภมศาสตรมาเปนโจทยรวมการวางแผน โดยม เปาหมายรวมกนเพอ

ความสขของสงคม การพฒนาอยางย งยนวตถประสงคตองการยกมาตรฐานการ ครองชพ คณภาพชวตของ

ประชาชนไทย แมวาประเทศไทยไดพฒนาประเทศมานานกวาหาทศวรรษ เรามกไดยนวา “คนจนยงจน และ

คนรวยยงรวย”

Page 36: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

สวนหวขอตอมาน าเสนอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาตทง 12 ฉบบ ผลการทบทวนสาระส าคญ

แผนพฒนา ฉบบท 1-12 พบวาเปาหมายสขภาพเปลยนแปลงตามเวลา แผนฯ ฉบบท 1 ถง 3 มงเนน ความ

เจรญเตบโต แผนฯ ฉบบท 4 เรมจดท าแผนพฒนางานสาธารณสข เรยกวา Country Health Frogramming ของ

ตนเอง แผนฯ ฉบบท 5 น าการสาธารณสขมลฐานเปนยทธวธหลกเพอพฒนา แผนฯ ฉบบท 7 เนนดานการ

ปองกนและควบคมโรคไมตดตอ การพฒนาและปรบปรงงานอาชวอนามย การขยายคณภาพการใหบรการ

สาธารณสข การคมครองผบรโภคและการพฒนาสขภาพเดก แผนฯ ฉบบท 8 เนน “คน” เปนศนยกลาง ควบค

กบการพฒนาสงแวดลอม และการพฒนาสขภาพเดก แผนฯ ฉบบท 9 มงเนนสขภาพทคอภาวะทมสขทงกาย

จต สงคม จตวญญาณ การพฒนาระบบบรการ ใหมคณภาพ แมนฯ ฉบบท 10 พฒนาและเสรมสรางสขภาวะ

ดวยองครวมใหคนไทยมสขภาพกายใจ แขงแรง อยในสภาพแวดลอมทนาอย สนบสนนใหลด ละ เลก

พฤตกรรมทสมเสยง โดยกลไกการ เคลอนไหวดานสงคม พฒนาแพทยทางเลอกและแพทยแผนไทย แผนฯ

ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) สรางความเขมแขงใหกบหนสวนการสงเสรมสขภาพ พฒนาระบบในการ

ตดตาม เตอนภย และการ จดการภยพบต อบตเหต และความเสยงดานสขภาพ ปรบปรงคณภาพและ

มาตรฐานสถานบรการสขภาพทกระดบ และแผนฯ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) มงสรางระบา เอกภาพ เพอ

คนไทยสขภาพด สรางประเทศไทยใหมนคง มงคง อยางย งยน

ในสดทายกลาวถงบทเรยนจากการทบทวนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและแผนพฒนาสขภาพ

แหงชาต ท าใหเหนประเดนส าคญและจดเปลยนตาง ๆ จดเนนเรมท “เศรษฐกจ ตอมาเพมประเดน “สงคม

และตามดวย “สงแวดลอม” จนถง “การพฒนาอยางย งยน” จดเปลยนอยท, แผนฯ ฉบบท 8 มงเนนท “คน”

และแผนฯ ตอมาน าพนทเปนตวตง และกลาวถง “การอยรวมกนไดอยาง เปนสข" จนถงแผนฯ 11 กลาวถง

การ “พฒนาอยางย งยน” ทศทางใหมเนน “การสรางสงคมอยรวมกน อยางย งยน" แผนฯ 12 มงเตรยมความ

พรอม และวางรากฐานใหไทยเปนประเทศพฒนาแลว ทมความ มนคง มงคง ย งยน ดวยการพฒนาตามหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

การทบทวนแผนพฒนาฯ ทง 12 ฉบบ และแผนพฒนาสาธารณสขทง 12 ฉบบ ชวยใหหนวยงาน ได

ประเมนจดแขง จดออนของแผนทไดด าเนนผานมา เพอน ามาเรยนรและพฒนาแผนงานฉบบใหมให ม

ประสทธภาพและประสทธผลใหดขนกวาเดม ทกองคประกอบส าคญจะตองไมถกละเลย เพราะการ วางแผน

พฒนาสขภาพเปนกระบวนทตองท าอยางตอเนองและมความเปนพลวต นอกจากนนนก วางแผนควรม

มมมองกวางและเปดรบฟงความคดเหนของบคลากรดานอน ๆ ทควรจะเขามามสวนรวม วางแผนดวย เพราะ

Page 37: แผนพัฒนาสุขภาพไทย¹ผน... · 8.1 สรุปสาระสาคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่1-11

สขภาพมหลากหลายมต การวางแผนพฒนาสขภาพควรค านงประเดนส าคญของ พนทเปาหมาย เขามารวม

ในแผนพฒนาใหครบถวน