แผนกซักฟอก - Ministry of Public Health...ว ชาช พด านออกแบบอาคารและสภาพแวดล อมของสถานบร

คมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมสถานบรการสขภาพ แผนกซกฟอก

I

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ I

ค ำน ำ

การพฒนาระบบบรการสขภาพในสงกดกระทรวงสาธารณสขใหมคณภาพและมาตรฐานเดยวกน เปนหนงในยทธศาสตรส าคญ ซงกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพจะตองด าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคดงกลาวโดยมาตรฐานระบบบรการสขภาพในสวนทอยในความดแลรบผดชอบของกองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ คอมาตรฐานดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ

ในปงบประมาณ 2560 กองแบบแผน ไดด าเนนงานโครงการจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอม

ของสถานบรการสขภาพ ซงเปนโครงการตอเนองจากปงบประมาณ 2558-2559 โดยมวตถประสงคเพอใหบคลากรวชาชพดานออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ ทงในหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนตลอดจนบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขในหนวยงานทเกยวของ สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการออกแบบปรบปรง พฒนา และประเมนอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ และใชเปนแนวทางในการบรหารจดการเกยวกบการพฒนาอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ เพอใหมคณภาพตามมาตรฐานทก าหนดและสงผลใหประชาชนไดรบบรการดานสขภาพอยางเทาเทยมกน โดยในปงบประมาณ 2558-2559 กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกผปวยนอก แผนกอบตเหต-ฉกเฉน แผนกเวชระเบยน แผนกเภสชกรรมแผนกทนตกรรม แผนกรงสวนจฉย แผนกพยาธวทยาคลนก แผนกธนาคารเลอด แผนกสตกรรม แผนกศลยกรรม และแผนกหอผปวยใน เปนจ านวนรวม 11 แผนก เสรจเปนทเรยบรอยแลว และส าหรบปงบประมาณ 2560 น กองแบบแผนไดด าเนนการจดท าคมอการออกแบบส าหรบแผนกหออภบาลผปวยหนก (อายรกรรม) แผนกกายภาพบ าบด แผนกโภชนาการ แผนกจายกลาง และแผนกซกฟอก เปนจ านวนรวม 5 แผนก รวมแผนกทด าเนนการจดท าคมอการออกแบบเสรจเปนทเรยบรอยแลวเปนจ านวนทงสน 16 แผนก

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ หวงเปนอยางยงวาคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพฉบบน จะเปนประโยชนตอผทมสวนเกยวของกบการออกแบบ การพฒนา และการบรหารจดการดานอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพในทกภาคสวน หากพบขอผดพลาดหรอมขอเสนอแนะเพมเตมประการใด คณะผจดท ายนดรบไวพจารณา เพอด าเนนการปรบปรงเนอหาใหมความครบถวนสมบรณยงขนในโอกาสตอไป

คณะท างานโครงการจดท าจดท าคมอการออกแบบอาคารและสภาพแวดลอมของสถานบรการสขภาพ กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ พ.ศ. 2560


II

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ II

สำรบญ

หวเรอง : 01 พนทใชสอย 02 ควำมสมพนธและเสนทำงสญจรระหวำงพนทใชสอยภำยในแผนกซกฟอก 03 กำรปองกนกำรตดเชอแผนกซกฟอก (Infection Control: IC) 03.01 กำรจดแบงพนทใชสอยกบกำรปองกนกำรตดเชอ 03.02 กำรจดกำรของเสยทำงกำรแพทย 04 สวนประกอบอำคำรและวสดประกอบอำคำร 04.01 พน (FLOOR) 04.02 ผนง (WALL) 04.03 เพดาน (CEILING) 04.04 ประต (DOOR) 04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง 05 ครภณฑประกอบอำคำร (Furniture) แผนกซกฟอก (Laundry) 06 งำนระบบวศวกรรมไฟฟำและสอสำร 06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง 06.02 ระบบไฟฟาก าลง 06.03 ระบบไฟฟาส ารอง 06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน 06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม 06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต 06.07 ระบบเสยงประกาศ 06.08 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม 06.09 ระบบสอสารดวยความเรวสง 06.10 ระบบทววงจรปด 06.11 ระบบการตอลงดน

หนา 1

7

8 8

10

11 11 12 13 13 13

14

21 21 22 23 23 24 25 25 26 26 26 26


III

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ III

สำรบญ

หวเรอง : 07 งำนระบบวศวกรรมเครองกล 07.01 ระบบปรบอำกำศและระบำยอำกำศ 08 ระบบวศวกรรมสงแวดลอม 08.01 ระบบประปา 08.02 ระบบสขาภบาล 08.03 ระบบดบเพลง 08.04 ระบบบ าบดน าเสย 08.05 การจดการมลฝอย ภำคผนวก

หนา 28 28

29 29 29 29 29 29

i

28


IV

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ IV

สำรบญตำรำง

หวเรอง : ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของ

แผนกซกฟอก ตารางท 3 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายใน แผนกซกฟอก (Laundry)

หนา 3

15

17


V

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ V

สำรบญภำพ

หวเรอง : แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในแผนกซกฟอก รปท 1 ตวอยางผงแผนกซกฟอกทมการแบงเขต/โซน รปท 2 ตวอยางผงแผนกซกฟอกทมการแบงเสนทางสญจร

รปท 3 แสดงตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ รปท 4 แสดงรปแบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard

รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง

หนา 7 9 9

12 24 24 25 28

3


1

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ 01-1

แผนกซกฟอก (Laundry)

แผนกซกฟอกเปนหนวยงานทส าคญหนวยหนงในโรงพยาบาล โดยมกจกรรมในงานเกยวกบเครองผาทงหมด ซงไดแก

จดหาและจดท าชดเครองผา ไดแก เสอผาผปวย เครองแบบในการปฏบตงาน เครองผาประจ าเตยงผปวย (ผาปเตยง ปลอกหมอน) และอน ๆ

การท าความสะอาดเครองผา ไดแก การคดแยกชดเครองผาทใชแลวตามประเภท ซกและท าความสะอาดชดเครองผา ตลอดจนการท าลายเชอ (แบบ high level disinfection) ซงเปนแบบ pasteurization (ตมในน ารอน 71 องศาเซลเซยส เปนเวลา 25 นาท)หรอใชสารฟอกขาว (sodium hypochlorite) การท าใหแหง และรดผา

การจดเกบและแจกจาย การบ ารงรกษาครภณฑ

ส าหรบต าแหนงทตงของแผนกซกฟอก ควรตงอยไมไกลจากแผนกจายกลาง แผนกผาตด แผนกสตกรรม

แผนกผปวยหนก และแผนกผปวยใน รวมทงมเสนทางการสญจรทสามารถเชอมตอระหวางหนวยงานและอาคารตางๆ ดงกลาวขางตนโดยสะดวก และสามารถปองกนแดดและฝนไดตลอดเสนทาง 01. พนทใชสอย

พนทใชสอยทจ าเปนส าหรบการใหบรการและการปฏบตงานของเจาหนาทภายในแผนกซกฟอก[1] ในโรงพยาบาลระดบทตยภมถงระดบตตยภม ควรมการแบงเขตการใชพนทใชสอยภายในออกเปน 3 เขตใหเปนสดเปนสวนชดเจน ไดแก 1) เขตพนทสกปรก (Dirty zone) 2) เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) และ3) เขตพนทสะอาด (Clean zone)/ พนททวไป[1] โดยมประตหรอผนงกนระหวางเขตทปดแนบสนท เพอปองกนการปนเปอนของเชอโรคตามหลกการปองกนการแพรกระจายเชอโรค และมการใชสอยพนทภายในแตละเขตอยางถกตอง โดยระบบเสนทางสญจรภายในระหวางเขตพนทตางๆ ของแผนกซกฟอก ตองเปนแบบสญจรทางเดยว (one way flow) ตามหลกการ ดงน

1. การไหลเวยนของอปกรณเครองมอ จากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2. บคลากรจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก

3. การไหลเวยนของอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก โดยแตละเขตประกอบดวยพนทหรอหองในการท างาน ซงสามารถจ าแนกเปนพนทการใชงานไดดงตอไปน

[1] อางองจากรายงานการศกษาเพอก าหนดมาตรฐานพนทใชสอย โรงพยาบาล ขนาด 90 เตยง และ ขนาด 150 เตยง กองแบบแผน

กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ปงบประมาณ 2548-2549


2


1. เขตพนทสกปรก (Dirty Zone) ประกอบดวย 1.1 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผาปนเปอนจากหนวยงานตางๆ 1.2 บรเวณคดแยกผาเปอน/ ชงน าหนกผา 1.3 บรเวณแช/ แปรงผาเปอนดวยมอ (ถาม) 1.4 บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาปนเปอน 2. เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) ประกอบดวย 2.1 บรเวณตดตงเครองซกผา 2.2 บรเวณตดตงระบบปรบปรงคณภาพน า 2.3 บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาสะอาด 3. เขตพนทสะอาด (Clean zone)/ 3.1 บรเวณตดตงเครองอบผา 3.2 บรเวณตดตงเครองรดผา/ โตะรดผา 3.3 บรเวณตรวจสอบสภาพของผา 3.4 บรเวณเยบ/ ซอมแซมผาช ารด 3.5 บรเวณพบและจดชดเครองผา 3.6 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผากอนจดเกบ 3.7 หองเกบชดเครองผาทผานการซกรดแลว 3.8 หองเกบส ารองผา/ชดผปวย/ชดเจาหนาท 3.9 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผาทจะแจกจาย 3.10 บรเวณจดชดเครองผาใสรถเขนเพอน าสงตามหนวยงานตางๆ 4. พนททวไป (General Zone) ประกอบดวย 4.1 ส านกงาน 4.2 หองประชม 4.3 หองเอนกประสงค/ พกเจาหนาท 4.4 หอง/ บรเวณเตรยมอาหารวางและเครองดม 4.5 หองเกบวสดอปกรณ/เคมภณฑทใชในการท าความสะอาด 4.6 หองเปลยนรองเทา/ เสอผาผปฏบตงาน 4.7 หองสขา (แยกชาย/หญง) 4.8 หองซกลาง/ เกบอปกรณท าความสะอาดอาคาร

โดยรายละเอยดของแตละพนทใชสอยโดยสงเขป (ประกอบดวยประโยชนใชสอยและขนาดของพนทใชสอยตอหนวยกจกรรม[2] ซงอางองตามปจจยตางๆ ทเกยวของกบพนทใชสอยนนๆ ไดแก กจกรรมทเกดขน ขนาด/สดสวนรางกายประชากรไทยซงตองการพนทในการท ากจกรรม จ านวนผใชงานในพนท และจ านวนครภณฑ / อปกรณพนฐานทจ าเปนตองใชส าหรบกจกรรมนนๆ) ซงสามารถสรปไดดงตารางตอไปน

[2]

การศกษาเพอก าหนดขนาดพนทใชสอยโรงพยาบาลขนาด 90 เตยง กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ (2548)

การศกษาเพอก าหนดขนาดพนทใชสอยโรงพยาบาลขนาด 150 เตยง กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ (2549)


3


ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย (ตารางเมตร-ตร.ม.)

หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1. เขตสกปรก 1.1 ลงทะเบยนชดเครองผา

ปนเปอน - โตะท างาน จนท.

4.50

คน

- เปนทลงทะเบยนชด เครองผาปนเปอนจาก หนวยงานตางๆ

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน จนท.และ จ านวนครภณฑ

1.2 คดแยกผาเปอน/ ชงนาหนกผา

- รถเขนใสผา - เครองชง นน. ผา

2.50 3.00

คน คน

- เปนทคดแยกผาเปอน และชงน าหนกผากอน ด าเนนการขนตอไป

- ขนาดของพนทขนกบ ปรมาณผาและจ านวน รถเขนในแตละรอบ แตไมควรนอยกวา 4-6 คน

1.3 แช/ แปรงผาเปอนดวยมอ (ถาม)

- อาง-ถงแชผา

1.50

อาง-ถง

- เปนทแช/ แปรงผาท เปอนมากกอนน าไป ซกกรณเปนผาตดเชอ ตองแชน ายาฆาเชอ กอน

- ขนาดของพนทขนกบจ านวน จนท. และจ านวนอาง-ถง แตไมควรนอยกวา 3 อาง-ถง

1.4 ลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาปนเปอน

- ลานลางรถเขน - ลานจอดรถเขน - ลานตากภาชนะ

6.00 1.50 1.00

ลาน คน

อาง-ถง

- เปนทลาง/ ตากรถเขน และภาชนะใสผาปน เปอนจากการใชงาน

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนรถเขนผาและ จ านวนภาชนะใสผา ปนเปอนทหนวยงานม

2. เขตพนทขจดสง ปนเปอน

2.1 บรเวณตดตง เครองซกผา - เครองซกผา (<50 kg.) - เครองซกผา (>50 kg.) - รถเขนใสผา

4.00 6.00 2.50

เครอง เครอง คน

- เปนทตงเครองซกผา เปอน/ ผาใชแลว

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนเครองซกผา และจ านวนรถเขนผา ทหนวยงานม

2.2 บรเวณตดตงระบบปรบปรงคณภาพนา - ระบบกรอง/ปรบสภาพ - ถงพก/ เกบน า

6.00 4.00

ระบบ ถง

- เปนทตงของระบบ กรอง-ปรบคณภาพ น าใหมคณสมบต เหมาะสมกบการใช กบเครองซกผา

- ขนาดพนทขนกบการ ออกแบบจดวางระบบ และจ านวนถงพกน า/ ถงเกบน า กอนและ หลงการปรบสภาพน า

2.3 ลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาสะอาด - ลานลางรถเขนและ ภาชนะ - ลานจอดรถเขน - ลานตากภาชนะ

6.00 1.50 1.00

ลาน คน

อาง-ถง

- เปนทลาง/ ตากรถเขน และภาชนะใสผา สะอาดภายหลงเสรจ สนภารกจ/ การใช งาน

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนรถเขนและ ภาชนะใสผาสะอาด ทหนวยงานม


4


ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป (ตอ)



3. เขตพนทสะอาด (Clean zone)

3.1 บรเวณอบผา - เครองอบ (<30 kg.) - เครองอบ (30-50 kg.) - เครองอบ (50-100 kg.) - รถเขนใสผา

4.00 7.00 10.00 2.50

เครอง เครอง เครอง คน

- เปนทตงเครองอบผา ซงใชอบผาทซกแลว ใหแหง

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนและขนาดของ เครองอบผา และรถ เขนผาทหนวยงานม

3.2 บรเวณรดผา - เครองรดผา - โตะรดผา

7.50 4.50

เครอง โตะ

- เปนทตงของเครองรด ผา/ โตะรดผาแบบ ตางๆ ตามชนดของ เครองผา

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนและชนดของ เครองรดผา-โตะรดผา

3.3 บรเวณตรวจสอบ สภาพของผา - โตะตรวจสอบผา

4.50

โตะ

- เปนทตงของโตะตรวจ สอบสภาพของผาวา ช ารดเสยหายเพยงใด

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน จนท.และโตะ ตรวจสอบสภาพผา

3.4 บรเวณเยบ/ ซอมแซมผาชารด - จกรเยบผา - รถเขนอปกรณซอมผา

4.50 1.50

หลง คน

- เปนทตงของจกรเยบ ผาเพอซอมแซมผาท ช ารดเสยหายจากการ ใชงาน

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน จนท.และ จ านวนจกรเยบผาท หนวยงานม

3.5 บรเวณพบ/ จดชด เครองผา - โตะพบ/จดชดเครองผา

6.00

โตะ

- เปนทตงของโตะพบ ผา/ จดชดเครองผา

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน จนท.และโตะ พบผา/ โตะจดชด เครองผาทม

3.6 บรเวณลงทะเบยน ชดเครองผากอน จดเกบ - โตะท างาน จนท. - ต/ชนเกบเอกสาร

4.50 1.50

โตะ ยาว 1 ม

- เปนทตงของโตะ ท างาน จนท. ซงม หนาทลงทะเบยนชด เครองผากอนจดเกบ

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวน จนท. จ านวน โตะพรอมเครองคอม พวเตอร และจ านวนต เกบเอกสาร

3.7 หองเกบชดเครองผา ทผานการซกรดแลว - ต/ ชนวางผา

1.50

ยาว 1 ม

- เปนทตงของต/ ชน วางเครองผาทผาน การซกรดแลว

- ขนาดของพนทขนกบ ปรมาณเครองผาและ จ านวนต/ชนวางผา

3.8 หองเกบสารองผา/ ชดผปวย/ ชด จนท. - ต/ ชนวางผา

1.50

ยาว 1 ม

- เปนทตงของต/ ชน เกบส ารองผา/ ชด ผปวย/ ชดเจาหนาท

- ขนาดของพนทขนกบ ปรมาณผา/ ชดท ส ารองและจ านวนต/ ชนวางผา

3.9 บรเวณลงทะเบยน ชดเครองผาทจะ แจกจาย - โตะท างาน จนท. - ต/ชนเกบเอกสาร

4.50 1.50

โตะ ยาว 1 ม

- เปนทตงโตะท างาน จนท. ซงมหนาทลง ทะเบยนชดเครองผาท จะแจกจายไปยง หนวยงานตางๆ

- ขนาดของพนทขนกบจ านวน จนท./ จ านวนโตะพรอมเครองคอม พวเตอร และจ านวนตเกบเอกสาร


5





3.10 บรเวณจดชด เครองผาใสรถเขน เพอนาสงตาม หนวยงานตางๆ - โตะวางเครองผา - รถเขนผา

4.50 2.50

โตะ คน

- เปนทส าหรบจดชด เครองผาใสรถเขนเพอ น าสงตามหนวยงาน ตางๆ

- ขนาดของพนทขนกบ จ านวนโตะจดชด เครองผา และจ านวน รถเขนผาเพอน าสง ตามหนวยงานตางๆ

4. พนททวไป 4.1 สานกงาน - หวหนา - นกวชาการฯ - เจาหนาทธรการ

9.00 6.00 4.50

คน คน คน

- เปนทท างานดาน บรหารจดการของ หวหนาหนวยงานและ งานเอกสารของ นกวชาการ/ จนท. ธรการ

- ขนาดพนทขนอยกบ จ านวนเจาหนาท ชนดและจ านวนของ ครภณฑและอปกรณ ประกอบการท างาน

4.2 หองประชม - โตะ+ทนง

2.00

คน

- เปนทประชมและ รบรองผมาเยอน กลมงาน

- ขนาดพนทขนกบ จ านวนเจาหนาทและ จ านวนผมาเยอนท ตองการรองรบ

4.3 หองเอนกประสงค/ พกเจาหนาท - โตะ+ทนง

1.50

คน

- เปนทพกทานอาหาร วาง/เครองดมของ จนท. ระหวางการ ปฏบตงาน

- ขนาดพนทขนกบ จ านวน จนท..ซง ตองการรองรบ

4.4 หอง/ บรเวณเตรยม อาหารวางและ เครองดม

3.00 – 6.00

หอง/ บรเวณ

- เปนทเตรยมอาหาร วางและเครองดม ส าหรบ จนท.และผมา เยอน - อาจจดใหเปนสวน หนงของหองอเนก ประสงค/ พก จนท.ได

- ขนาดพนทขนกบ จ านวนคนและปรมาณ ชดอาหารวางทตอง เตรยม - ครภณฑทจ าเปน คอ เคานเตอร+อางลาง ภาชนะ+ตเกบของ

4.5 หองเกบวสดอปกรณ/เคมภณฑทใชในการทาความสะอาด - ต/ชนเกบของ

1.50

ยาว 1 ม

- เปนทเกบวสดอปกรณ และเคมภณฑทใชใน การท าความสะอาดผา

- ขนาดพนทขนกบ ปรมาณวตถ/อปกรณ และเคมภณฑท ตองการส ารอง และ จ านวนต/ชนเกบของ

4.6 เปลยนรองเทา/ เสอผาผปฏบตงาน (แยกชาย/ หญง) - เปลยนรองเทา - เปลยนเสอผา - Locker

3.00 1.50 3.00

บรเวณ หอง

บรเวณ

- เปนทส าหรบ เจาหนาทใชเปลยน รองเทา/ เสอผาจาก ภายนอกเพอลดการ ปนเปอน

- ขนาดพนทขนกบ จ านวนเจาหนาทและ จ านวนหองยอยท ตองการ


6





4.7 สขา (แยกชาย/หญง) - ลางมอ - ปสสาวะ/ อจจาระ - อาบน า

1.50 1.50 1.50

ท ท ท

- เปนทส าหรบ จนท. ท ากจธระดาน สขอนามยสวนตว

- ขนาดพนทขนกบ จ านวนหองสขา/ สขภณฑทตองการ

4.8 ซกลาง/ เกบ อปกรณทาความ สะอาดอาคาร

3.00 หอง - เปนทส าหรบพนกงาน ท าความสะอาดใช ลาง/ ตากและเกบ อปกรณท าความ สะอาดอาคาร


7


02. ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยภายในแผนกซกฟอก

แผนภาพแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในแผนกซกฟอก

1.1 ลงทะเบยน ชดเครองผาปนเปอน

2.2 ระบบปรบปรงคณภาพนา

3.9 ลงทะเบยนชดเครองผาทจะแจกจาย

2.3 ลาง/ ตากรถเขนและภาชนะ

ใสผาสะอาด

เสนทางสญจรเจาหนาท เสนทางสญจรวสด/ อปกรณสะอาด

3.4 เยบ// ซอมแซม ผาชารด

แผนก/ พนทอนซงเกยวของ

3.10 จดชดเครองผา

ใสรถเขน เพอนาสงตาม

หนวยงานตางๆ

หนวยงานทเกยวของ

เขา

ออก

เขตพนทสกปรก

เขตพนทขจดสงปนเปอน

เขตพนทสะอาด

1.4 ลาง/ ตากรถเขนและภาชนะ

ใสผาปนเปอน

1.2 คดแยกผาเปอน/ ชงนาหนกผา

1.3 แช/ แปรงผา

เปอนดวยมอ (ถาม)

3.8 เกบสารองผา/ ชดผปวย/

ชดเจาหนาท

4.1 สานกงาน

4.2 ประชม

3.1 อบผา

3.6 ลงทะเบยนชดเครองผา กอนจดเกบ

3.5 พบ/ จดชดเครองผา

3.2 รดผา

3.3 ตรวจสอบผา

2.1 ซกผา

เขา - ออก

เสนทางสญจรวสด/ อปกรณสกปรก

3.7 เกบชดเครองผา ทผานการซกรดแลว

พนททวไป

4.3 เอนกประสงค/ พกเจาหนาท

4.4 เตรยมอาหารวาง/ เครองดม

4.5 เกบวสด อปกรณ เคมภณฑ ทใชในการ

ทาความสะอาดผา 4.6 เปลยนรองเทา/

เสอผาผปฏบตงาน 4.7 หองสขา

(แยกชาย/ หญง)

4.8 หองซกลาง/ เกบอปกรณ

ทาความสะอาดอาคาร


8


03. การปองกนการตดเชอในแผนกซกฟอก (Infection Control: IC)

ประเดนพจารณา

การปฏบตการปองกนการตดเชอของแผนกซกฟอก เมอพจารณาในเรองของต าแหนงสถานทตงทเหมาะสม ควรอยหางจากแหลงสาธารณะหรอมผใชบรการ เชน หองตรวจ พนทพกผอน พนทพกรอ โดยการจดแบงพนทตางๆ ใหมการจดการเขตสะอาด - เขตสกปรกใหเหมาะสมกบทางสญจร การควบคมสงแวดลอมเพอลดความเสยงในการแพรกระจายและการปนเปอนในสงแวดลอมของแผนกซกฟอกนน ในฐานะผออกแบบตองค านงถงการจดโครงสราง การระบายอากาศ การเลอกใชวสดประกอบอาคารรวมไปถงการบ ารงรกษาอาคารและสถานทเพอปองกนการแพรกระจาย สงปนเปอนและเชอโรค อกทงผทอยภายในอาคาร (แผนกซกฟอก) มความเสยงตอการเปนโรคตดเชอได เนองจากการสะสมของเชอโรคภายในอาคารทเพมมากขนเรอย ๆ จากการพกรอของผาในพนท แยกผา แชผา รวมไปถงอณหภมทมความแตกตางในแตละบรเวณ ซงสภาพแวดลอมภายในอาคารนเองทเปนปจจยส าคญอกปจจยหนงทเออใหเกดการเพาะพนธและเพมจ านวนของเชอโรคไดเชนกน ดงนนการจดการในหลกการของ IC จงเนนไปทการจดแบงพนทตามการปองกนแบบทวไป (Standard precautions) ส าหรบพนทบรเวณซอกหรอมมอาคารเปนบรเวณทเกดคราบสกปรกงายและท าความสะอาดยาก การวางอปกรณเกะกะในพนทท างาน การละเลยในการท าความสะอาดในพนทดงกลาวอาจเปนสาเหตของการสะสมของสงสกปรก ฝนละออง และแหลงก าเนดของเชอโรคประเภทตาง ๆ ได 03.01 การจดแบงพนทใชสอยกบการปองกนการตดเชอ

หลกการการปองกนการตดเชอในพนทแผนกซกฟอก ทมทงสภาวะการไหลเวยนของอากาศภายนอกสภายใน และการเขาถงของเจาหนาทในพนท เพอประสทธผลควรมการแยกทางสญจรผปฏบตงาน ออกจากเสนทางสญจรของเขา - ออก พรอมก าหนดการจดแบงพนทเปน 3 ระดบ คอ 1) เขตสกปรก (Low care zone) เชน พนทรบผา - ลางรถเขนผา พนทแยกผา เปนตน 2) เขตสะอาด (High care zone) เชน พนทพบผา - เตรยมชดอปกรณ ทงชดอปกรณปราศจากเชอและเสอผาสะอาดส าหรบผปวย ชดอปกรณปราศจากเชอและเสอผาสะอาดส าหรบผปวยควรแยกพนทจดเกบกอนสงไปแผนกตางๆ หากแยกหองไมไดควรแยกบรเวณจดเกบ หองหรอพนทดงกลาว ควรควบคมตรวจสอบความสะอาดและความอบชนอยางสม าเสมอ และมระบบควบคมความสะอาดและอบชน นอกจากนพนทท างานตองมการระบายอากาศทดเพอปองกนความรอนสะสม ซงกอใหเชอโรคเตบโตไดงาย ในการออกแบบควรหลกเลยงพนททเปนซอกมม หรอการจดวางเฟอรนเจอรทท าใหเกดซอกมมเนองจากพนทซอกมมนนเปนพนททท าความสะอาดไดยาก ท าใหเกดการสะสมของเชอโรคไดงาย (สามารถอานเพมเตมในหวขอท 5)

- พจารณาต าแหนงของชองน าอากาศบรสทธเขามาในอาคาร รวมถงการระบายอากาศ และอณหภมในพนทปฏบตงาน เนองจากตองมการควบคมฝนผาใหแยกตวในทเหมาะสมส าหรบการแยกละอองลอยในอากาศและ การปองกนสภาพแวดลอมในพนทท างาน (สามารถอานเพมเตมในหวขอท 6) - เลอกใชวสดเครองใชภายในอาคารทมคณสมบตดดซบความชนไดนอย และเปนวสดทสามารถท าความสะอาดไดงาย เชน วสดผวมน วสดทเคลอบผวดวยพลาสตก (สามารถอานเพมเตมในหวขอท 5)


9


รปท 1 ตวอยางผงแผนกซกฟอกทมการแบงเขต/โซน (แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)

รปท 2 ตวอยางผงแผนกซกฟอกทมการแบงทางสญจร (แบบอาคารสนบสนนบรการ 5 ชน แบบเลขท 10153)


10


ระบบการสญจรระหวางเขตตางๆ ภายในแผนกซกฟอกควรเปนแบบ One way คอ 1) อปกรณเครองมอทใชแลวจากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2) เจาหนาทเรมจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก 3) การไหลเวยนอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก 03.02 การจดการของเสยทางการแพทย

ทงนควรจะตองมการจดการของเสยทางการแพทยภายในแผนกซกฟอก โดยแยกของเสยประเภทตางๆ เชน สงของช ารด สงของตดเชอ หรอสารเคมในการท าความสะอาด มพนทรวบรวมของเสยภายในแผนกเพอรอการขนยายทแยกมาไวเฉพาะ โดยไมปะปนกนอยางเหมาะสม รวมถงมเสนทางและชองทางการเคลอนยายของเสยจากภายในแผนก ไปสสถานทรวมของโรงพยาบาลทเหมาะสม หมายรวมถงชองทางในการบ าบดผานระบบบ าบดสวนกลางของโรงพยาบาลดวย


11


04. สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร

นยามความหมาย "สวนประกอบอาคาร" หมายถง พน ผนง เพดาน ประต และหนาตาง (ชองเปดและชองแสง) "วสดประกอบอาคาร" หมายถง วสดทน ามากอสราง หรอตดตงในสวนประกอบอาคารตางๆ โดยทวไปภายในหนวยซกฟอก เปนหนวยซกรดเปนหนวยงานทส าคญหนวยหนงในโรงพยาบาล โดยมกจกรรมในงานเกยวกบเรองผาทงหมด ภายในระหวางเขตพนทตางๆ ของแผนกซกฟอก ตองเปนแบบสญจรทางเดยว (one way flow) ตามหลกการ ดงน

1. การไหลเวยนของอปกรณเครองมอ จากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด 2. บคลากรจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก 3. การไหลเวยนของอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก สามารถจ าแนกลกษณะการใชงานของบรเวณตางๆ ไดดงน

- เขตสกปรก (Dirty zone) คอ บรเวณทรบผาทปนเปอนจากหนวยงานตางๆ , บรเวณคดแยกผาเปอน/ ชงน าหนกผา, บรเวณแช/ แปรงผาเปอนดวยมอ,บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาปนเปอน ซงพนทบรเวณนจะมความสกปรกมาก จงตองมการลางน า และท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) คอ บรเวณตดตงเครองซกผา, บรเวณตดตงระบบปรบปรงคณภาพน า, บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาสะอาด พนทบรเวณนจะมความสะอาดและมการท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- เขตพนทสะอาด (Clean zone) คอ บรเวณตดตงเครองอบผา, บรเวณตดตงเครองรดผา/ โตะรดผา บรเวณตรวจสอบสภาพของผา , บรเวณเยบ/ ซอมแซมผาช ารด, บรเวณพบและจดชดเครองผา,บรเวณลงทะเบยนชดเครองผากอนจดเกบ, หองเกบชดเครองผาทผานการซกรดแลว , บรเวณจดชดเครองผาใสรถเขนเพอน าสงตามหนวยงานตางๆพนทสวนน มการใชงานหนกมากและท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

- พนททวไป (General Zone) คอ สวนพนทส าหรบเจาหนาทของหนวยซกฟอก ใชผานเขา-ออกหนวยงาน เชน โถงพกคอย หองพกเจาหนาท หองประชม หองน า หองเปลยนเสอผา เปนตน พนทสวนน มการใชงานไมหนกมาก มการท าความสะอาดดวยน ายาท าความสะอาดเปนประจ า

ทงน การก าหนดคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร ใหสอดคลองกบการใชงาน มรายละเอยดดงน

04.01 พน (FLOOR)

- เขตสกปรก (Dirty zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และการใชงาน รถเขนเครองมอตางๆ ทนความชนและทนสารเคมประเภทน ายาท าความสะอาดหรอน ายาฆาเชอ สามารถท าความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก มผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะน าเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ


12


- เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการขดถ ทนนาและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย และมผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ

- เขตสะอาด (Clean zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรง ทนการเชดถ และการใชงาน รถเขนเครองมอตางๆ ทนความชนและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก มผวเรยบไมลนทงในยามแหงและเปยกพน วสดทแนะนาเชน พน Polyurethane (PU) ฯลฯ - พนททวไป (General Zone) ใชวสดปพน ทมความแขงแรงและทาความสะอาดไดงาย ผวไมลนทงในยามแหงและเปยก วสดทแนะนาเชน กระเบองเซรามก, หนขด, กระเบองยาง/ไวนล ฯลฯ

หมายเหต

- พนบรเวณลางเครองมอในพนทเขตสกปรก (Dirty zone) จะเปยกชนหรอมกมนานองทพน จงควรเตรยมใหมการระบายนาไดดในบรเวณนดวย - ระดบพนภายในแผนก จะตองไมตางระดบกน เพอสะดวกสะดวกตอการขนยายเครองมอ-อปกรณตางๆ ในกรณทจาเปนตองมพนตางระดบกนไมเกน 20 ม.ม. ตองมการปาดมมลาดเอยง 1:1[หรอ 1:2 และถาเกนกวา 20 ม.ม. ใหปาดมมลาดเอยง 1:12

รปท 3 ตวอยางการปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ

04.02 ผนง (WALL) - เขตสกปรก (Dirty zoneใชวสดผนง ทมความแขงแรง ผวหนาทนการเชดถ ทนความชน และทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก - เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) และเขตสะอาด (Clean zone) ใชวสดผนง ทมความแขงแรง ผวหนาทนการเชดถ ทนความชน และทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย ผวเรยบไมมรอยตอหรอมรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก - พนททวไป (General Zone) ใชวสดผนงทมความแขงแรง ผวหนาทนการขดถ ทนนาและทนสารเคมประเภทนายาทาความสะอาด สามารถทาความสะอาดไดงาย

เกน 20 ม.ม. (1:12)

12


13


04.03 เพดาน (CEILING) - เขตสกปรก (Dirty zone)และ - เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) ใชเพดาน หรอฝาเพดานทมความแขงแรง ทนทาน สามารถดแลรกษาไดงาย และทนความชนไดด - เขตสะอาด (Clean zone) ใชฝาเพดานในการปกปดบรเวณใตเพดานเพอการดแลรกษาความสะอาดไดงาย ฝาเพดานเรยบไมมรอยตอ ไมมรพรน ไมเปนแหลงสะสมฝนผง และทนความชนไดด ระดบความสงเพดาน ไมควรนอยกวา 3.00 ม. - พนททวไป (General Zone) ใชเพดาน หรอฝาเพดานทมความแขงแรง ทนทาน สามารถดแลรกษาไดงาย 04.04 ประต (DOOR) ในหนวยซกฟอก นน จะตองค านงถงการสญจร และการขนยายเครองมอตางๆ สวนรายละเอยดของประตควรค านงถงในการออกแบบมดงน

รปแบบประต สามารถเปดปดไดงาย สะดวก ไมเกะกะทางเดน (ประตสวนปฏบตการ ควรเปนชนดทสามารถใชทอนแขนหรอล าตว ดนหรอเลอนใหบานเปดออกได โดยไมตองใชมอจบ)

ชองประตสวนรบเกบส ารองผาส าหรบจดเตรยมในการจดชดหออปกรณ ควรกวางไมนอยกวา 1.20 ม.

ชองประตสวนปฏบตงาน ควรกวางไมนอยกวา 2.00 ม. สงไมนอยกวา 2.60 ม. เพยงพอส าหรบการขนยายเครองมอตางๆ และเครองซกผาไดสะดวก และไมมธรณประต หรอสงกดขวางใดทเปนอปสรรค และมชองส าหรบสามารถมองเหนภายในหองได

วสดประตและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงทนทาน รองรบแรงกระแทกไดด

04.05 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง วสดและอปกรณประกอบหนาตางและชองแสง จะตองมความแขงแรงคงทน และสะดวกตอ

การใชงาน ดแลรกษาท าความสะอาดไดงาย บานหนาตาง และชองแสง ตองสามารถปองกนสตวและแมลงทเปนพาหะของเชอโรคได


14


05. ครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) แผนกซกฟอก (Laundry) เพออ านวยความสะดวกในการปฏบตภารกจของเจาหนาทภายในแผนกซกฟอกการออกแบบครภณฑประกอบอาคาร (Furniture มแนวทางดงน

การจดวางเฟอรนเจอรควรหลกเลยงพนทท าใหเกดซอกมม เปนพนททท าความสะอาดไดยาก ซงจะท าใหเกดการสะสมของเชอโรค

จ านวนเฟอรนเจอรเพยงพอตอการใชงาน ไมวางกดขวางการปฏบตงานของเจาหนาท ขนาดและสดสวนเหมาะสมกบกระบวนงานทปฏบตงาน แขงแรงมนคง ไมมมมแหลมคม ใชวสดทดแลรกษาไดงาย ไมสะสมของสงสกปรก ฝนละออง และไมเปนทสะสมเชอโรคประเภทตางๆ โดย

เลอกใชใหเหมาะสมกบการใชงานนนๆ

ภายในแผนกซกฟอก (Laundry) สามารถจดแบงครภณฑประกอบอาคาร (Furniture) ตามพนทใชสอยและกจกรรมของแตละพนทการใชงาน ทงส าหรบเจาหนาทผปฏบตงาน ตามตารางท แสดงดงน


15


ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกซกฟอก


16


ตารางท 2 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกซกฟอก (ตอ)


17


ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกซกฟอก (Laundry)


18


ตารางท 3 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกซกฟอก (Laundry) (ตอ)


19




20




21


06. งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร

06.01 ระบบไฟฟาแสงสวาง

ไฟฟาแสงสวาง หมายถงแสงสวางทเกดจากสงประดษฐ แสงประดษฐ (Artificial light) ไดแก แสงสวางจากหลอดไฟทกชนด ตลอดจนแสงทเกดจากสงทมนษยประดษฐขน เชน แสงจากหลอดไฟฟลออเรสเซนต (Fluorescent light) แสงจากหลอดแอลอด(LED) เปนตน เพอใหมแสงสวางใชในอาคาร ใหมความสวางเพยงพอเหมาะสมกบพนทใชงาน รวมถงส าหรบใชในการหนไฟ เปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร และสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย

การสองสวางภายในโรงพยาบาลสวนของแผนกซกฟอก หลอดไฟทเหมาะสม คอหลอดคลไวท หรอเดยไลท ทมอณหภมส 4000-6500 องศาเคลวน[1] 1

หลอดไฟทใชควรเปนหลอดทเหมอนกนหมด [1] เพอไมใหเกดการหลอกตาเนองจากแสงทไมเหมอนกนของหลอดในแตละพนท และคาดชนความถกตองของสควรไมนอยกวา 0.85

การใหแสงสวางภายในแผนกซกฟอก ประกอบดวยหอง ดงตอไปน 1. เขตพนทสกปรก (Dirty Zone) ประกอบดวย 1.1 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผาปนเปอนจากหนวยงานตางๆ 1.2 บรเวณคดแยกผาเปอน/ ชงน าหนกผา 1.3 บรเวณแช/ แปรงผาเปอนดวยมอ 1.4 บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาปนเปอน 2. เขตพนทขจดสงปนเปอน (Decontamination zone) ประกอบดวย 2.1 บรเวณตดตงเครองซกผา 2.2 บรเวณตดตงระบบปรบปรงคณภาพน า 2.3 บรเวณลาง/ ตากรถเขนและภาชนะใสผาสะอาด 3. เขตพนทสะอาด (Clean zone)/ 3.1 บรเวณตดตงเครองอบผา 3.2 บรเวณตดตงเครองรดผา/ โตะรดผา 3.3 บรเวณตรวจสอบสภาพของผา 3.4 บรเวณเยบ/ ซอมแซมผาช ารด 3.5 บรเวณพบและจดชดเครองผา 3.6 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผากอนจดเกบ 3.7 หองเกบชดเครองผาทผานการซกรดแลว 3.8 หองเกบส ารองผา/ชดผปวย/ชดเจาหนาท 3.9 บรเวณลงทะเบยนชดเครองผาทจะแจกจาย 3.10 บรเวณจดชดเครองผาใสรถเขนเพอน าสงตามหนวยงานตางๆ

1 สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ แนวทางประหยดพลงงานไฟฟาแสงสวาง


22


4. พนททวไป (General Zone) ประกอบดวย 4.1 ส านกงาน 4.2 หองประชม 4.3 หองเอนกประสงค/ พกเจาหนาท 4.4 หอง/ บรเวณเตรยมอาหารวางและเครองดม 4.5 หองเกบวสดอปกรณ/เคมภณฑทใชในการท าความสะอาด 4.6 หองเปลยนรองเทา/ เสอผาผปฏบตงาน 4.7 หองสขา (แยกชาย/หญง) 4.8 หองซกลาง/ เกบอปกรณท าความสะอาดอาคาร การใหแสงสวางพงระวงในเรองของความสะอาด โดยเฉพาะโคมไฟทใชในหองซกฟอกทตองการควบคมความสะอาดควรเปนโคมแบบปด เชน โคมทมแผนกรองแสงเกลดแกว (Prismatic) หรอแผนกรองแสงขาวขน (White Diffuser) เปนตน โคมทเหมาะสมทใชสวนใหญจะเปนโคมแบบครอบตะแกรงพรอมแผนสะทอนแสง เนองจากโคมประเภทนสามารถใหความสวางมาก และมประสทธภาพสง ความสวางในแตละพนทประมาณ 200-500 LUX ควรเปนไปตามมาตรฐานสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย

06.02 ระบบไฟฟาก าลง

ระบบไฟฟาก าลง หมายถง ระบบไฟฟาทรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสง และลดแรงดนเปนแรงดนต า เพอจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา

ระบบไฟฟาก าลง ในทนเปนการรบก าลงไฟฟาจากแผงเมนควบคมไฟฟา แลวสงจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟาภายในสวนของแผนกซกฟอกตอไป นอกจากนยงจะตองจดเตรยมแยกก าลงไฟฟาใหกบเครองมอ อปกรณเฉพาะทใชภายในสวนของแผนกซกฟอก เชน

- เครองซกผา ประมาณ 3-4 เครอง - เครองอบผา ประมาณ 3-4 เครอง - ปมลม - ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ เปนตน

เตารบไฟฟาทตดตง ใหเปนเตารบแบบคเสยบไดทงกลมและแบน (2P+E) เตารบไฟฟาทรบไฟจากแหลงจายระบบไฟฟานรภยตองสามารถระบได เชน เตารบไฟฟาทตอจากเครองก าเนดไฟฟาใชสแดง และเตารบไฟฟาทตอจาก UPS ใชสเหลอง เปนตน ระดบความสงทตดตง บรเวณทวไปทระดบ 0.30 เมตร บรเวณเคานเตอร สงกวาเคานเตอรประมาณ 5-10 เซนตเมตร และบรเวณเปยกชนทระดบ 1.20 เมตร

ในการจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา ตองตดตงอปกรณปองกนเปนไปตามหลกวศวกรรม และกระแสไฟฟาตองมความเพยงพอ เหมาะสมกบโหลดทใชงาน สามารถรองรบโหลดทเพมขนในอนาคตได อปกรณเครองมอ และเครองปรบอากาศทตองใชงานอยางตอเนองตองรบแหลงจายไฟ 2 แหลง เปนอยางนอย[1]1 และระบบตองสามารถใชงานได สะดวก ปลอดภย ถกตองตามมาตรฐาน และหลกวศวกรรม

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52)


23


- โหลดไฟทตดตงถาวร และใชไฟคอนขางสง ควรจายไฟแยกจากอปกรณอนๆ - โหลดเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบแตละเครอง ตองไมเกน 80% ของขนาดพกดของวงจรยอย - กรณมเครองใชไฟฟาทใชเตาเสยบรวมอยดวยกน โหลดทตดตงถาวรรวมกนตองไม เกน 50% ของขนาด

พกดของวงจรยอย

06.03 ระบบไฟฟาส ารอง

ระบบไฟฟาส ารอง หมายถงแหลงจายระบบไฟฟาส ารอง ใชส าหรบทดแทนการจายก าลงไฟฟาในกรณฉกเฉน หรอแหลงจายก าลงไฟฟาจากการไฟฟาขดของ ลมเหลว เพอใหมไฟฟาใชอยางตอเนอง และปลอดภยสงสด

ระบบไฟฟาส ารองตดตงเพอใชทดแทนการจายก าลงไฟฟา เมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ ตวอยางอปกรณไฟฟาส ารอง เชน เครองก าเนดไฟฟา และ UPS (Uninterruptible Power Supply) เปนตน โดยจะตองจายก าลงไฟฟาใหกบอปกรณไฟฟาอยางตอเนอง เชน

- โคมไฟส ารองฉกเฉน - โคมไฟปายทางออกฉกเฉน - เครองมออปกรณอนๆ ทจ าเปน เชน เครองซกผา,เครองอบผา และปมลม - ดวงโคม , เตารบไฟฟา และเครองปรบอากาศบางสวนในพนทบรเวณท างานอยางตอเนอง เปน

ตน

06.04 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน[1]1 หมายถงการใหแสงสวางเมอแหลงจายไฟฟาปกตลมเหลว รวมถงการใหแสงสวางเพอการหนภย(Escape Lighting) และการใหแสงสวางส ารอง(Standby Lighting)

โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน[1] หมายถงโคมไฟฟาทมแหลงจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอร เพอใหความสวางกบปายทางออก

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉนของ วสท. ในหองซกฟอกจะตองตดตงโคมไฟแสงสวางฉกเฉนเพอสองไฟบรเวณโดยรอบในขณะทไฟฟาดบ และบรเวณอนๆ ควรตดตงปายทางออกดานลางเปนปายเสรม[1] โดยขอบลางของปายสงจากพน 15-20 เซนตเมตร และขอบของปายอยหางจากขอบประตไมนอยกวา 10 เซนตเมตร

ตวอยางรายละเอยดของปายเสรมทางออกดานลาง - เปนปายเครองหมายบอกทางเรองแสง (Photoluminescent Escape Sign) สามารถสะสมแสง

รอบตวและเรองแสงไดโดยไมพงพาไฟฟา โดยตดตงทกต าแหนงประตเสนทางหนไฟ ทกทางแยกทางเลยว และแนวเสนทางหนไฟทกระยะ 24 เมตร

1 มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคไฟปายทางออกฉกเฉน : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ


24


- เปนวสดเรองแสงผลตจาก หนธรรมชาต ไมม Radio Active ไมมสวนผสมของฟอสฟอรส และไมลามไฟ (Fire Retandant B2) โดยพมพวสดเรองแสงเคลอบตดแนนบนแผนอลมนม โดยเรองแสงบรเวณสญลกษณ เพอการมองเหนทชดเจน

- คาความสวางเปนไปตามมาตรฐาน DIN67510 (Longtime Afterglowing Pigments and Products) อยในระดบ Class C โดยมคาความสองสวาง 150 mcd/m2 ทนาทท 10 และ 22 mcd/m2 ทนาทท 60

รปท 4 แบบสญลกษณทางออกฉกเฉนมขนาด 150 x 300 mm

06.05 ระบบแจงเหตเพลงไหม

ระบบแจงเหตเพลงไหม หมายถงสญญาณทใชแจงเหตในกรณทเกดเพลงไหม

ระบบแจงเหตเพลงไหม ใชกบอาคารเพอเตอนภยในเรองไฟไหม ปองกนชวต และทรพยสน ขอก าหนดการตดตงทวไปใหเปนไปตาม กฎ และมาตรฐานแจงเหตเพลงไหมของ วสท. และอปกรณทใชทกชนดเปนไปตามขอบงคบและขอก าหนดของ NFPA ภายในพนท ตองตดตงอปกรณตรวจจบสญญาณ (Detector) และตดตงอปกรณแจงเหต (Bell) ใหครอบคลมทกพนท ส าหรบในสถานทส าหรบผปวยทมปญหาเกยวกบการไดยน ตองตดตงอปกรณแจงเหตชนดแสงกระพรบสขาวระหวาง 1-2 ครงตอวนาท[1] 1ระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตชนดแสงตองไมเกน 30 เมตร อปกรณแจงเหตดวยมอจะตองตดตงในต าแหนงทเหนชดเจน และอยในพนททกทางเขาออก และทางหนไฟ สามารถเขาถงไดสะดวก โดยระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตดวยมอไมเกน 60 เมตร (วดตามแนวทางเดน)[1]

รปท 5 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard[1]

1

มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ


25


รปท 6 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard[1]1

06.06 ระบบโทรศพทอตโนมต

ระบบโทรศพทอตโนมต หมายถงระบบทใชเพอตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร

ระบบโทรศพทอตโนมตเปนอปกรณเพอใชส าหรบตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร ซงรวมถงแบบมสาย และไรสาย ในปจจบนระบบโทรศพทแบบ IP PABX ซงเปนระบบทถกออกแบบใหใชรวมกบระบบ NET WORK ได และสามารถรองรบเทคโนโลยในอนาคต เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมากขน ระบบโทรศพทในพนท ควรมไมนอยกวา 2 จด

06.07 ระบบเสยงประกาศ

ระบบเสยงประกาศ หมายถง อปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ

ระบบเสยงประกาศ เปนอปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ใชในงานประกาศขอมลขาวสาร มเสยงเตอนกอนทจะท าการประกาศ ใชในการเปดเพลง และระบบตองสามารถประกาศเรยกฉกเฉน (OVER RIDE) ได ในพนทท างาน ประกอบดวย ล าโพง, วอลลมปรบความดงเสยง เปนตน

1 มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ


26


06.08 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม หมายถง อปกรณรบสญญาณทวรวม และกระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร เปนตน

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม เปนอปกรณรบสญญาณทวรวม เชน ชองทวดจตอลพนฐาน และจานดาวเทยม กระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร ในพนทโถงพกคอยสวนรวม และทท างาน เปนตน

06.09 ระบบสอสารดวยความเรวสง

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนกระบวนการถายทอดหรอแลกเปลยนขาวสารระหวางผสงกบผรบ โดยผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนการเชอมตอระบบเครอขายคอมพวเตอรถงกน ภายในพนทใกลๆ กน ออกแบบมาเพอใหบรการแลกเปลยนขาวสารกน ในสวนตางๆ ขององคกรในบรเวณทไมไกลกนมาก เชนอยในอาคารเดยวกน ระหวางชนอาคาร สามารถดแลไดเอง โดยไมตองใชระบบสอสารขอมลแบบอน ในพนทหองซกฟอกควรมเตารบไมนอยกวา 2 จด อปกรณประกอบดวย คอมพวเตอร , Switch/Hub และ Access Point เปนตน

06.10 ระบบทววงจรปด

ระบบทววงจรปดหมายถง ระบบการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย

ระบบทววงจรปดเปนการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย ตดตงกลองตรงจดบรเวณประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน หองการเงน เปนตน

06.11 ระบบการตอลงดน

ระบบการตอลงดน หมายถงการตอลงดนของระบบไฟฟา และโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ

การตอลงดนของระบบไฟฟาโดยทวไป เปนการตอจดนวตรอนลงดนทแผงเมนประธานของอาคาร การตอลงดนของอปกรณในสวนของแผนกซกฟอก หามตอแยกอปกรณลงดนโดยตรง การตดตงตองเปนการตอสายกราวดเขากบโครงสรางทเปนโลหะในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ไปยงบสบารกราวดของตแผงควบคม และตอผานสายกราวดจากแผงควบคมไปลงดนทบสบารนวตรอนภายในแผงเมนประธานของอาคารเทานน ระบบการตอลงดนจะเปนการตอแบบ TN-S และไมอนญาตใหใชระบบ TN-C[1] 1

1 ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52)


27


เหตผลพนฐานส าหรบการท ากราวดระบบ 1. จ ากด ความแตกตางของแรงดนไฟฟาระหวางจดของโครงสรางอปกรณทเปนโลหะในสวนทไมม

กระแสไฟฟาไหล ใหมศกยเทากน 2. เพอชวยใหอปกรณปองกนท างานไดรวดเรว ตดการท างานของอปกรณทผดพลาดและวงจรทผดพรองท

เกดขน ออกจากระบบ 3. จ ากด แรงดนเกน (Over Voltages) ทเกดขนในระบบภายใตเงอนไขความผดพรองตางๆ เชนเกดจาก

ฟาผา (Lightning) จากไฟกระโชก (Surge) หรอระบบไฟฟาแรงสงรวลงกราวด เปนตน แรงดนไฟฟาทเกนนสามารถท าใหอปกรณไฟฟาเสยหายไดอนเนองมาจาก พกดการทนแรงดนไฟฟา และฉนวนของอปกรณไมสามารถทนแรงดนไฟฟาทเกนนได

4. เพอคงความมเสถยรภาพของแรงดนไฟฟาในชวงทท างานปกต 5. เพอใชเปนเสนทางไหลของกระแสไฟฟาเกน (Over Current) อนเกดขนจากกราวดฟอลต (Ground

Fault)


28


07. งานระบบวศวกรรมเครองกล

07.01 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ หมายถงการควบคมอณหภม ความชน คณภาพของอากาศ ความดนอากาศ ทศทางการไหล การหมนเวยนของอากาศ และควบคมการแพรเชอโรคในพนทปฏบตงานใหมคณภาพดตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร

รายละเอยดระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบแผนกซกฟอก (LAUNDRY)

แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยสมการเตมอากาศบรสทธและมการระบายอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอกเพอใหมการหมนเวยนอากาศตลอดเวลาขณะท างานของบคลากร หมายเหต การระบายอากาศของแผนกซกฟอกท าได 2 วธคอ 1. การระบายอากาศโดยวธธรรมชาต เงอนไขหองหรอบรเวณมผนงดานนอกอยางนอยหนงดานโดยมชองเปดสภายนอกได ซงจะตองเปดใหอากาศ ผานในขณะใชสอยพนทนน ๆ ตองมพนทลมผานสทธไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบพนทหอง 2. การระบายอากาศโดยวธกล ใชกบพนทใดกไดโดยใหมพดลมระบายอากาศคอยขบเคลอนอากาศเพอใหเกดการน าอากาศออกสภายนอกเขาสหองหรอบรเวณโดยมอตราไมนอยกวา ทระบไว ในกฎกระทรวงฯ ทออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร

รปท 7 ตวอยางพดลมระบายอากาศแบบตดเพดานและแบบตดผนง

http://rvsintergroup.com/air_conditioning_system3.php


29


08. ระบบวศวกรรมสงแวดลอม ระบบวศวกรรมสงแวดลอม หมายถงระบบทประกอบดวย ระบบประปา ระบบสขาภบาล ระบบปองกนอคคภย ระบบบาบดน าเสย และระบบจดการมลฝอย

08.01 ระบบประปา 1. มระบบจายน าทสะอาด ไมมสงปนเปอนทเปนอนตรายตอสขภาพและผาทซกฟอก เชน ส กลน ควร

จะตองตดต งระบบกรองน า กอนจายน าเขาระบบ และไมมการรวซม และมแรงดนเพยงพอตอการใชงาน (ควรตดต งเครองสบน าเพมแรงดน ในกรณทน ามแรงดนไมพอ)

2. มระบบสารองน าประปา ทสามารถใหบรการไดตลอดระยะการทางาน 3. ในกรณทตองมระบบน ารอนจายมาจาก ระบบตมน ารอน (Boiler System) มปรมาณน ารอนพอเพยง

กบการใชงาน โดยทอน ารอนไมมการรวซม และตองหมฉนวนดวย

08.02 ระบบสขาภบาล 1. มระบบรวบรวมน าท งทไมกอใหเกดการแพรกระจาย หรอสะสมเช อโรคทางน า และทางอากาศ 2. มการแยกประเภททอตางๆ ตามระบบการใชงานอยางชดเจน เชนทอน าท ง ทอระบายอากาศ โดยทอ

ระบบสขาภบาลไมมการรวซม และความลาดเอยงไดตามขอกาหนดมาตรฐาน

08.03 ระบบปองกนอคคภย

มระบบดบเพลงชนดทสามารถดบเพลง เหมาะสมกบประเภท และชนดของเพลง โดยทวไปใช ถงดบเพลงชนดห ว (Portable Fire Extinguisher) บรรจสารสะอาด ชนด A, B, C (ถงสแดง) และ / หรอถงดบเพลงชนดสารสะอาด (Clean Agent) เชน กาซไนโตรเจน , กาซคารบอนไดออกไซท , กาซ FM200 , กาซ N2 (ถงสเขยว) ถงสแดงจะใชในกรณหองทวไป ทไมไดเกบเอกสาร เชน กระดาษ หรออปกรณไฟฟา เชน เครองคอมพวเตอร หรออปกรณราคาแพง เพราะเมอฉดผงเคมเพอดบไฟไปโดนวสด อปกรณดงกลาวขางตน ผงเคมน นจะไปเกาะผววสด อปกรณดงกลาวเสยหายซงมราคาถกกวาถงสเขยว

08.04 ระบบบาบดน าเสย

มระบบรวบรวมน าเสยของทอน าระบบสขาภบาล ไปสระบบบาบดน าเสยรวม หรอระบบบาบดน าเสยเฉพาะท ทสามารถรองรบน าเสยและบาบดน าเสยไดตามมาตรฐานคณภาพน าท ง โดยทอระบบบาบดน าเสย ตองไมมการรวซม และมความลาดเอยงตามขอกาหนดมาตรฐาน ตองมบอพกน า ค.ส.ล. เพอพกน าใหสารแขวนลอยทเกดจากขบวนการซกฟอก ตกตะกอนกอนระบายสระบบบาบดน าเสย

08.05 ระบบจดการมลฝอย

จดใหมทพกมลฝอย โดยมภาชนะรองรบมลฝอย แยกประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเช อ มลฝอยอนตราย มฝาปดมดชด ไมรวซม ทาดวยวสดททาความสะอาดงาย


30


มาตรฐานอางอง 1. มาตรฐานการเดนทอภายในอาคาร ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 2. มาตรฐานการปองกนอคคภย ของวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย 3. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (ม.อ.ก.) 4. การประปานครหลวง (ก.ป.น.) 5. การประปาภมภาค (ก.ป.ภ.) 6. ส านกงานสงแวดลอมแหงชาต (สวล.) 7. วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (สวท.) 8. American National Plumbing Code 9. The American Society of Plumbing Engineering (ASPE) 10. Factory Mutual Engineering Corp. (FM) 11. Underwriter Laboratories Inc. (UL) 12. National Fire Protection Association (NFPA) 13. American National Standard Institute (ANSI) 14. British Standard (BS) 15. Japanese Standard (JIS) 16. Deutsche Industry Norms (DIS) 17. American Society of Testing Materials (ASTM) 18. Water Environment Federation (WEF) 19. National Electrical Code (NEC) 20. National Electrical Manufactures Association (NEMA) 21. พระราชบญญตตางๆ ทเกยวของ 22. กฎกระทรวงตางๆ ทเกยวของ


i

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ i

ภาคผนวก


ii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ ii


iii

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iii


iv

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ iv


v

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ v

Documents

แผนกซักฟอก - Ministry of Public Health...ว ชาช พด านออกแบบอาคารและสภาพแวดล อมของสถานบร