บทเรยีนวศิวกรรมโครงสรา้งจากเหตแุผ่นดินไหวเชยีงรายและเนปาลตอนท่ี 1 เรื่อง 10 ขอ้แนะนำาการก่อสรา้งบา้นในเขตเสีย่งแผ่นดินไหวโดย ศาสตราจารย ์ดร. อมร พมิานมาศ รองเลขาธกิารสภาวศิวกรอาจารยป์ระจำาสถาบนัเทคโนโลยนีานาชาติสรินิธร มหาวทิยาลัยธรรมศาสตร์

ในเหตกุารณ์แผ่นดินไหว 6.3 รกิเตอรท่ี์ อ.พาน จงัหวดัเชยีงรายเมื่อวนัท่ี 5 พค. 2557

ท่ีผ่านมาก่อใหเ้กิดความเสยีหายแก่โครงสรา้งบา้นเรอืนอยา่งใหญ่หลวง โดยเฉพาะอยา่งยิง่ๆในอาคารบา้นเรอืนหลังเล็กๆ ซึ่งการก่อสรา้งไมไ่ด้มาตรฐานและไมม่วีศิวกรมาออกแบบและควบคมุการก่อสรา้ง ทำาใหโ้ครงสรา้งบา้นไมแ่ขง็แรง สำาหรบับทความน้ี ผู้เขยีนขอนำาเสนอ 10 แนวทางการออกแบบอาคารในเขตเสีย่งภัยแผ่นดินไหว ซึ่งเป็นแนวทางที่ทำาได้ไมย่าก และเหมาะกับการก่อสรา้งในบา้นเรา ดังนี้

1. วสัดกุ่อสรา้งต้องได้มาตรฐาน คอนกรตีต้องมกีำาลังรบันำ้าหนักไมน่้อยกวา่ 240 กก.ต่อตารางเซน็ติเมตร หรอืมากกวา่นัน้ เหล็กเสน้ต้องเป็นเหล็กได้มาตรฐาน ม ีมอก. รองรบั การใชค้อนกรตีท่ีด้อยคณุภาพหรอืเหล็กไมเ่ต็มเสน้จะทำาให้โครงสรา้งไมแ่ขง็แรง

2. เสาบา้นต้องมขีนาดไมต่ำ่ากวา่ 20 เซน็ติเมตร เสาท่ีมขีนาดใหญ่ยีง่ต้านแผ่นดินไหวได้ดี เพราะเสาเป็นโครงสรา้งหลักท่ีต้องต้านแผ่นดินไหว หากเสาเล็กเกินไป อาจทำาใหโ้ครงสรา้งอาคารไมแ่ขง็แรงและพงัถล่มได้โดยง่าย

3. เหล็กเสน้ในเสาต้องมจีำานวนไมน่้อยกวา่ 4 เสน้ และมขีนาดไมต่ำ่ากวา่ 12 มม.4. เสาทกุต้นต้องเสรมิเหล็กปลอก โดยเหล็กปลอกต้องพนัเป็นวงรอบเหล็กแกน

เหล็กปลอกท่ีใชต้้องมขีนาดไมเ่ล็กกวา่ 6 มม. หากใชเ้หล็กขนาด 9 มม. ได้ยิง่ดี และต้องพนัเหล็กปลอกใหถ้ี่ๆโดยเฉพาะท่ีโคนเสาและปลายเสาด้านบนต้องวางเหล็กปลอกจำานวนอยา่งน้อย 10 วงในระยะ 50 ซม. วดัจากปลายด้านบนและปลายด้านล่างของเสาทกุต้น โดยเฉพาะอยา่งยิง่เสาชัน้ล่างสดุต้องระมดัระวงัเป็นพเิศษ

5. ขอ้ต่อหรอืบรเิวณที่คานและเสามาบรรจบกันจะต้องเสรมิเหล็กปลอกเชน่กัน โดยต้องใชเ้หล็กปลอกขนาดไมเ่ล็กกวา่ 6 มม. จำานวน ไมน่้อยกวา่ 4 เสน้พนัรอบเหล็กแกนในบรเิวณขอ้ต่อ

1

6. คานก็เป็นชิน้สว่นท่ีสำาคัญ หากสามารถพนัเหล็กปลอกท่ีบรเิวณปลายคานใหถ่ี้ๆได้ จะทำาใหโ้ครงสรา้งแขง็แรงขึ้น

7. หลีกเล่ียงการต่อเติมสว่นต่างๆของโครงสรา้งเอง เชน่ การต่อเติมชัน้ลอยอาจทำาใหเ้สาปกติกลายเป็นเสาสัน้และอาจทำาใหถ้กูเฉือนขาดได้ง่าย

8. ต้องระวงัการก่อสรา้งบา้นท่ีชัน้ล่างเปิดโล่ง แนวทางป้องกันควรทำาคำ้ายนัไมห้รอืเหล็กจากมุมล่างของเสาต้นหนึ่งไปยงัมุมบนของเสาต้นถัดไปเป็นรูปกากบาท จะทำาใหช้ัน้ที่เปิดโล่งนัน้มคีวามแขง็แรงเพิม่ขึ้นไมพ่งัถล่มลงมา

9. การก่อกำาแพงอิฐต้องก่อใหต้ลอดความสงูของเสา หา้มปล่อยใหม้ชีอ่งวา่ง เพราะจะทำาใหเ้กิดการเฉือนขาดได้ง่ายๆ

10. ในการก่อสรา้งบา้นที่แขง็แรงนัน้ ควรมวีศิวกรโยธาเป็นผู้ออกแบบและควบคมุการก่อสรา้ง

2

50 ซม.ปลายบนและล่าง

พันเหล็กปลอกให้ถ่ี

3

50 ซม.ปลายบนและล่าง

พันเหล็กปลอกให้ถ่ี