ชอผลงานวจย การพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ กรณศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร

ชอผลงานวจยภาษาองกฤษ Development of Reviewer Selection System: A Case Study of Graduate

School, Slipakorn University

ผวจย นางสาวชตมณฑน อยเปนสข, รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ, อาจารย ดร.วสรา รอดเหตภส อาจารย ดร.ผสด ดอกพรม, อาจารย ดร.จฑารตน ชางทอง, อาจารย ดร.สมาธ นลวเศษ

สาขาวชา สนเทศศาสตรเพอการศกษา มหาวทยาลยศลปากร บทคดยอ งานวจยน ผวจยไดน าเสนอรปแบบและพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ ซงเปนกระบวนการในการสรางความรมาประยกตใชรวมกบเทคโนโลยออนโทโลย และเพอเปนการอ านวยความสะดวกใหแกเจาหนาทผปฏบตงาน มวตถประสงคเพอศกษา วเคราะห และพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ โดยมขอมลทใชในการทดลอง คอ บทความวารสารวชาการ Veridian e-Journal ของบณฑต มหาวทยาลยศลปากร จ านวน 50 บทความ ซงบทความทน ามาเปนกลมตวอยางจะมการคดเลอกแบบสมและคละสาขา ระบบส าหรบการคดเลอกผทรงคณวฒนน มวธการด าเนนงานวจยทงหมด 3 ขนตอน ดงน (1) ศกษาระบบงาน(2) การวเคราะห ออกแบบระบบ (3) พฒนาระบบ และการประเมนประสทธภาพ โดยการน าเสนอบทความครงน ผวจยจะเนนไปทการศกษา วเคราะหและรวมรวบขอมลของระบบ และการออกแบบระบบการท างาน คอ ผใชงานระบบสามารถปอนชอบทความ ค าส าคญ และมหาวทยาลยของผทสงบทความ จากนนจะผานไปยงกระบวนการคนหาจากฐานความรออนโทโลยทมความรของปญหาและวธการแกปญหา และน าเสนอในรปแบบของเวบทใชระบบสบคนเชงความหมาย ซงระบบนสามารถชวยเพมประสทธภาพในการคนหา และชวยในเรองการท างานใหมประสทธภาพมากยงขน ผลการวจย พบวา จากบทความทน ามาทดลองจ านวน 50 บทความ ระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความสามารถคดเลอกผทรงคณวฒไดตามความตองการ และคดเลอกผทรงคณวฒไดตามความเหมาะสมกบผทรงคณวฒทานนนๆ ค าส าคญ : ออนโทโลย, การคดเลอกผทรงคณวฒ Abstract This paper presents the research and development of reviewer selection system. The process of knowledge creation applications, integrating ontologies yeast, and facilitate for staff worker. The objectives of the study are to examine, analysis, developing system and assess the effectiveness of systems.The sample consisted of 50 article form Veridian e-Journal article of Silpakorn University. Include the following details: (1) Learning system (2) The analysis and design system and Development system and Evaluate the performance and satisfaction of users. By offering this Article will focus on the analysis and data collection system and Design system.

The main system is that the user can set name of article, keyword, and university of sender. Then into the search process form the knowledge base ontologies mash with knowledge of the problem and how to resolve them. and presented in the form of a web. The semantic search systems. The system will increase efficient in seeking to develop knowledge management systems on the rules. The results of the study were as follow form sample 50 article, system can be selected as desired and appropriate. keyword : Ontology, Reviewer Selection บทน า ในปจจบนการพฒนาระบบใหตามทนเทคโนโลยเปนสงจ าเปนตอองคกรทงในภาครฐและภาคเอกชน ซงการพฒนาระบบเปนสงทส าคญมากเนองจากระบบเกา มการด าเนนงานหลายขนตอน ยงยาก ท าใหงานมความลาชา และไมตอบสนองตอความตองการขององคกรหรอผใชงานระบบ ซงการพฒนาระบบเปนการสรางระบบงานใหมหรอปรบปรงระบบงานเดมทมอยใหดกวาเดม และเพอแกปญหาในการด าเนนงานบางอยางของระบบเกาใหดยงขน เพอสรางระบบสารสนเทศทมประโยชนตอการด าเนนธรกจ จงจ าเปนตองพจารณาหรอปรบปรงสารสนเทศทสามารถชวยใหขนตอนการปฏบตงานภายในและกระบวนการบรหารมประสทธภาพมากขน ส าหรบวารสารวชาการ Veridian e-Journal ของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดมการด าเนนการจดท าวารสาร Veridian e-Journal ตงแตป พ.ศ. 2551 เปนตนมา โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมและสนบสนนใหเกดการเผยแพรผลงานวจยของนกศกษา อาจารยและนกวจย และเพอเปนแหลงกลางในการเผยแพรผลงานทางวชาการใหมมาตราฐานเทยบเคยงระดบชาตหรอระดบสากล และเสรมสรางศกยภาพในการสนบสนนการจดการศกษาระดบบณฑตศกษา ซงในแตละปมผทสนใจทจะสงบทความเพอลงตพมพในวารสารวชาการ Veridian e-Journal ของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เปนจ านวนมาก โดยในกระบวนการท างานนน ทางบณทตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดมการน าระบบเทคโนโลยตางๆ เขามาอ านวยความสะดวกในกระบวนการท างาน เพอเปนการอ านวยความสะดวกใหกบนกศกษาและเจาหนาทผทเกยวของกบงานนนๆ ท าใหการท างานหรอการตดตอตางๆ รวดเรว โดยระบบเทคโนโลยหนงทเขามามสวนในการอ านวยความสะดวกใหกบงานดานวารสารวชาการ นนคอ ระบบจดการวารสารออนไลน Thai Journals Online (ThaiJO) ซงระบบจดการวารสารสามารถรบ-สงบทความไดอยางมประสทธภาพ และถงแมวา การใชระบบจดการวารสารออนไลนจะสามารถรบบทความและตพมพวารสารไดอยางมประสทธภาพ แตในขนตอนกอนทบทความจะถกตพมพเผยแพร จะมหนงขนตอนทส าคญทสด คอ การคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณา แตระบบจดการวารสารออนไลน ยงไมครอบคลมในสวนของการคดเลอกผทรงคณวฒ ซงสวนนเจาหนาทจะเปนผคดเลอกเอง หรอถาไมสามารถคดเลอกไดกจะใหบรรณาธการเปนผคดเลอกให ซงการคดเลอกโดยเจาหนาท/บรรณาธการนน มขอเสยคอ ไมมการกระจายบทความใหกบผทรงคณวฒทานอน ท าใหมผทรงคณวฒทไดรบบทความส าหรบอานเยอะเกนไป บทความทคดเลอกไมตรงตามความถนดของผทรงคณวฒ เกดปญหาเกยวกบความลาชาการอานบทความ และยงเปนการเพมภาระใหผทรงคณวฒทานนนๆ อกดวย จากปญหาดงกลาวผวจยจงมแนวคดทจะพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความขน เพอแกไขปญหาดงกลาว ซงระบบนจะท าใหกระบวนการท างานของเจาหนาทสะดวกยงขน สามารถคดเลอกบทความไดตรงตามความถนดของผทรงคณวฒ และยงเปนการลดภาระในการอานบทความนนๆ แกผทรงคณวฒอกดวย โดยระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความนนจะใชเทคโนโลยออนโทโลยเขามาใชในการเชอมโยงขอมลตางๆ ในฐานขอมล ท าใหขอมลมความถกตอง แมนย า และใหค าแนะน าเหมาะสมกบบทความนนๆ มากทสด

วตถประสงค เพอศกษา วเคราะห และพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ ขอบเขตของระบบ ในการออกแบบและพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ กรณวารสารวชาการ Veridian e-Journal บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร มขอบเขตการวจยดงตอไปน 1. พฒนาระบบทสามารถท างานโดยผานเวบมาตราฐานเชงความหมาย (Semantic web standards) 2. รวบรวมรายชอผทรงคณวฒบทความ และบทความ จากวารสารวชาการ Veridian e-Journal บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร 3. วเคราะห และออกแบบฐานขอมล (Database) และออนโทโลยส าหรบระบบคดเลอกผทรงคณวฒบทความ โดยออนโทโลยทออกแบบสามารถรองรบค าภาษาไทยได 4. สรางระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ ของวารสารวชาการ Veridian e-Journal ซงแบงการท างานออกเปน 2 สวนคอ 4.1 สวนของผดแลระบบ (Administrator) มรายละเอยดดงน

- ผดแลระบบจะตองท าการลอคอนเขาสระบบกอน จงสามารถด าเนนการจดการ และเปลยนแปลงขอมลตางๆได - ผดแลระบบสามารถแกไข เพม ลบขอมลตางๆ ภายในระบบได - ผดแลระบบสามารถจดการโครงสรางขององคความรในระบบได

4.2 สวนของผใชงานระบบ (User) ซงในสวนนผใชสามารถใชงานระบบไดผานการกรอกขอมลหรอค าส าคญ (Keyword) และเลอกผทรงคณวฒผานสวนน

5. ระบบสามารถสามารถคดเลอกผทรงคณวฒบทความ จาก 5.1 เนอหาของบทความ

5.2 ผสงบทความ โดยถาผสงบทความเปนนกศกษาหรออาจารยภายในมหาวทยาลยศลปากร ระบบจะตองคดเลอกผทรงคณวฒทสงกดอยภายนอกมหาวทยาลยศลปากร แตถาผสงบทความเปนนกศกษาหรออาจารยจากมหาวทยาลยอน ระบบจะตองคดเลอกผทรงคณวฒทสงกดอยภายในมหาวทยาลยศลปากร

6. ระบบจะจดเกบประวตของผทรงคณวฒ และคาสถตของการอานบทความของผทรงคณวฒคนนนๆ ประชากรและกลมตวอยาง 1. ประชากร คอ บทความวารสารวชาการ Veridian e-Journal ของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร 2. กลมตวอยาง คอ บทความวารสารวชาการ Veridian e-Journal ของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร จ านวน 100 บทความ โดยบทความทน ามาเปนกลมตวอยางจะมการคดเลอกแบบสม และคละสาขา ประโยชนทคาดวาจะไดรบ การพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ กรณศกษา วารสารวชาการ Veridian e-Journal มประโยชนทคาดวาจะไดรบ ดงตอไปน 1. พฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความของวารสารวชาการ Veridian e-Journal เพอแบงเบาภาระหนาทใหกบเจาหนาทผทเกยวของกบงานดานวารสารวชาการ

2. เพอใหบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากรไดมระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความไปใชใหเกดประโยชนภายในองคกร 3. สามารถน าระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความของวารสารวชาการ Veridian e-Journal ทพฒนาไปตอยอดกบระบบสงบทความออนไลน กรณศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร เพอใหเปนระบบทมความสมบรณ ทฤษฎทเกยวของ ทฤษฎเกยวกบออนโทโลย ความหมายของออนโทโลย [1] ออนโทโลย คอ โครงสรางของความรในเชงแนวคดซงบรรยายความรอยางมขอบเขตโดยใชคลาส (Classes) หรอแนวคด (Concepts) ความสมพนธ (Relation) ฟงกชน (Functions) แอกเซยม (Axioms) และ อนสแตนซ (Instances) เชน ออนโทโลยยา ออนโทโลยพช และออนโทโลยทางชววทยา เปนตน ออนโทโลยถอเปนฐานความรทถกสรางขนโดยมโดเมนทจ ากด และมความส าคญในแงของการเปนศนยกลางของความร ซงสามารถถกใชงานรวมกนได และจากการทออนโทโลยสามารถใชงานรวมกนไดนน ท าใหมขอดในแงของการน ากลบมาใชใหม และยงสามารถเพมเตมหรอเปลยนแปลงองคประกอบตางๆ ไดในภายหลง สวนประกอบหลกของออนโทโลย [7] การสรางและพฒนาออนโทโลยเปนงานทตองอาศยความร ความเขาใจ ความสมพนธของสงตางๆ ในโดเมนเปนอยางด โดยผทท าหนาทสรางออนโทโลยนนคอ ผเชยวชาญโดเมน (Domain Expert) มขนตอนการสรางออนโทโลยดงน 1. วเคราะหความตองการออนโทโลยในขนตอนนผเชยวชาญจะตองก าหนดความตองการของระบบทจะน าออนโทโลยไปใชงาน เชน หากระบบงานตองการสรางความเขาใจพนฐานของผมสวนเกยวของ ดงนน การก าหนดออนโทโลย อาจจะค านงถงความชดเจนของการก าหนดค าศพทเปนหลก 2. การออกแบบและสรางออนโทโลย ผเชยวชาญจะตองออกแบบขอมลเคาราง (Schema Data) ทจะใชในการอธบายขอมลเชงความหมาย การออกแบบออนโทโลย อาจพจารณาการออกแบบไดในแงมมตางๆ ขนอยกบวตถประสงคการใชงานและความเหมาะสมในการอธบายขอมล โดยพจารณาประเภทของออนโทโลย ประกอบไปดวย ออนโทโลยระดบบน (Top-Level Ontology of Upper Ontology), ออนโทโลยส าหรบกจกรรม (Task Ontology), ออนโทโลยส าหรบโดเมน (Domain Ontology), ออนโทโลยระดบโลคอล (Application Ontology or Local Ontology)

รปท 1 ประเภทของออนโทโลย

3. การทดสอบและการตรวจทานความถกตองของออนโทโลย ขนตอนนผเชยวชาญจะตองทดสอบความถกตองในการก าหนดความหมายของสงตางๆ ทอธบายในโดเมน และแกไขเพอไมใหเกดความขดแยงของการตความของสงเหลานน 4. การบ ารงรกษาออนโทโลย (Ontology Maintenance) ในขนตอนนผเชยวชาญจ าเปนทจะตองปรบปรงหรอแกไขเพอใหออนโทโลยมความถกตองในการอธบายขอมลเมอเกดการน าไปใชงาน ในโปรแกรมประยกตในระยะเวลานาน หรอ เมอมการน าขอมลกลบมาใชอก สวนประกอบหลกของออนโทโลย 1. การก าหนดขอมลเคาราง ส าหรบการอธบายขอมลเชงความหมาย คอ การก าหนดออนโทโลยระดบบน เพอเปนโมเดลแสดงโครงสราง การอธบายขอมลเชงความหมาย คอ การก าหนดออนโทโลยระดบบน เพอเปนโมเดลแสดงโครงสราง การอธบายขอมลเชงความหมาย ซงจะตองก าหนดคลาส (Class) คณลกษณะ (Property) และเงอนไข (Restriction) ส าหรบการอธบายเคาโครงรางขอมลแมแบบส าหรบการอธบายขอมลเชงความหมาย ซงในการอธบายขอมลประกอบดวย

- คลาส หรอแนวคด (Concept) เปนตวแสดงถงความรทเราสนใจ และอธบายไดวาคลาสตางๆ บรรจอะไรไวในโดเมนคลาสเปนสวนทจะตองพจารณา อยางละเอยดในการพฒนาออนโทโลย - คณลกษณะ หรอความสมพนธ (Relation) หรอสลอต (Slot) แสดงถงการก าหนดความสมพนธ (Relation) หรอคณลกษณะของคลาส เพอเชอมโยงระหวางคลาสดวยการระบคาคณลกษณะ ทสามารถก าหนดไดดวยการประกาศใหเปนคาคงท

รปท 2 ตวอยางขอมลเคารางอธบายขอมลรายละเอยดคลาสรถยนต

จากรปท 2 เปนการแสดงตวอยางขอมลเคาราง ทอธบายขอมลรายละเอยดของคลาสรถยนต โดยมการประกาศคลาสและพรอพเพอรต 2. ขอมลอนสแตนส (Instance Data) คอ การอธบายรายละเอยดของขอมลซงใชขอมลเคารางเปนแมแบบในการอธบาย ดงรปท 3 แสดงตวอยางขอมลอนสแตนสอธบายรายละเอยดรถยนต

รปท 3 ตวอยางขอมลอนสแตนสอธบายรายละเอยดรถยนต

การอธบายขอมลเชงความหมายทน าไปใชงานในโปรแกรมประยกตอาจจะเลอกอธบายขอมลเคารางเพยงอยางเดยวกได ทงนขนกบความจ าเปนในการออกแบบ และใชงานออนโทโลยในโปรแกรมประยกต

กระบวนการพฒนาออนโทโลย Noy, Natalya F. และ McGuinness, Deborah L. [2] ไดแบงกระบวนการพฒนาออนโทโลยออกไดเปน 7 ขนตอน ดงรปท 4

รปท 4 กระบวนการพฒนาออนโทโลย 7 ขนตอน [3]

1. ระบขอบเขต และวตถประสงคของการพฒนา (Determine Scope) ซงในการระบความตองการนนจะมผลกระทบตอการออกแบบ การประเมนผล และการน ากลบมาใชใหมของออนโทโลย 2. การน าออนโทโลยทมอยกลบมาใชใหม (Consider Reuse) จะชวยลดความพยายามในการพฒนาลง ซงในการน ากลบมาใชใหมจะตองใหความส าคญกบ OLS และการนยามตางๆ ทจ าเปนตองใช เพอน าเขาสระบบโดยอาศยเครองมอส าหรบชวยในการพฒนา 3. การก าหนดรายละเอยดของเทอม (Enumerate Term) การก าหนดศพทหรอนยามค าส าคญของออนโทโลย โดยขยนศพททเปนไปไดเกยวกบสงส าคญ ระบคณสมบตของค าศพทแตละค าโดยละเอยด 4. การก าหนดคลาส (Define Classes) ซงคลาส หมายถง แนวคดทอยในโดเมนซงประกอบดวย สวนประกอบตางๆ ในการพฒนาล าดบของคลาสมวธการอยหลายวธ แตวธทนยมใช ไดแก

4.1 การก าหนดแบบบนลงลาง (Top-Down) โดยก าหนดแนวคดทวๆ ไปของโดเมน และล าดบของแนวคดกอน แลวจงท าการแบงหมวดหมของคลาส 4.2 การก าหนดแบบลางขนบน (Bottom-Up) โดยระบคลาสสวนใหญกอนแลวจงน ามา จดกลมใหเปนแนวคดใหญ 4.3 การก าหนดแบบผสม (Combination) โดยการน าวธการท 1 และ 2 มารวมกน ซงจะท าเฉพาะแนวคดทส าคญกอนแลวจงท าการจดหมวดหมของคลาส

5. การก าหนดคณสมบตเฉพาะของคลาส (Define Properties) โดยก าหนดประเทศใหกบคณสมบตของคลาสดวย และตองพจารณาวาคลาสมคณสมบตแบบงาย (Simple Properties) เชน มคาดงเดมเปนตวแปรสตรงหรอตวเลขเปนตน หรอมคณสมบตแบบซบซอน เชน วตถ (Object) ตางๆ ทเปนตวอยางขอมล (Instance) เปนตน 6. ก าหนดเงอนไขใหกบคณสมบต (Define Constraints) สลอตสามารถใชในการอธบายประเภทของขอก าหนด (Facets) ทตางกนได โดยคาสลอตและคาทเปนไปไดในสลอต และคณสมบตอนๆ ของสลอตสามารถหยบมาใชได 7. สรางตวอยางขอมล (Create Instance) เปนขนตอนสดทายในการสรางตวอยางในแตละคลาส เพอจดระเบยนตามล าดบชน งานวจยทเกยวของ

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการพฒนาระบบออนโทโลยส าหรบใหค าแนะน าผทรงคณวฒบทความ ผวจยไดพบงานวจยทเกยวของดงน ชชวาลย ศรมนตร [4] พฒนาระบบสบคนขอมลการทองเทยวทสอดคลองกบความสนใจสวนบคคลของผใชโดยใชค าอธบายออนโทโลย โดยมวตถประสงค 3 ขอ คอเพอออกแบบสถาปตยกรรมระบบสบคนขอมลการทองเทยวเชงความหมายทอางองความ สนใจสวนบคคลของผใชและสภาวการณทแตกตางกนไปโดยใชค าอธบายออนโทโลยและมการใช องคความรทมความเกยวของ เพอออกแบบและพฒนาโปรแกรมเพอใหบรการสบคนขอมลการทองเทยวไดอยางสอ ความหมายและสอดคลองกบความสนใจสวนบคล และพฒนาโปรแกรมเพอใหบรการระบบสารสนเทศอยางมความหมายซงสามารถรองรบความ ตองการทเปลยนแปลงไปตามการสบคนแตละครง มการเกบสถตจดหมวดหมรายการ เพอใหตรง กบความตองการสวนบคลใหมากทสด ซงงานวจยนมงเนนการสรางโปรแกรมประยกตประเภท Web Application ในสวนเครองมอทใชในการวจย ผวจยไดใช ซอฟตแวรประยกต Semantic Work 2010ในการพฒนาออนโทโลย และพฒนาระบบสบคนแบบสอความหมายโดยอาศยขอมลทผานการบรณาการดวยภาษา Java Server Page รวมกบภาษา SPARQL โดยมผลการวจยทสรปไดวา ระบบทผวจยไดพฒนาขนมประโยชนในการสบคนสารสนเทศทมประสทธภาพ และระบบสามารถอ านวยความสะดวกในการสบคนแบบจ าเพาะจงไดด โสภตา พรหมเกษ [5] พฒนาระบบคนคนงานวจยโดยใชโครงสรางออนโทโลย มวตถประสงค คอ เพอพฒนาระบบคนคนงานวจย โดยใชโครงสรางออนโทโลยทสามารถคนคนขอมลได 3 รปแบบ คอ การคนคนงานวจยแบบพนฐานทคนคนขอมลโดยใช ค าส าคญการคนคนงานวจยขนสงทคนคนขอมลโดยใชค าส าคญและตรรกะ (Logic) และการคนคนงานวจยจากโครงสรางออนโทโลยทสรางขน ซงแสดงขอมลตามล าดบขนทสามารถแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางขอมล และน าเสนอโครงสรางขอมลในรปแบบเอกซเอมแอล (XML), Text/HTML และแผนทขอมล โดยระบบพฒนาขนในรปแบบเวบแอพพลเคชนทใชภาษาพเอชพ ในการเขยนโปรแกรม ระบบจดการฐานขอมล MySQL และโปรแกรม Protege ส าหรบสรางโครงสรางออนโทโลย หลงการพฒนาระบบไดท าการประเมนประสทธภาพโดยใช วธการทดสอบแบบแบลคบอกซ (Black-Box Testing) ทแบงการทดสอบออกเปน2สวนคอการ ประเมนประสทธภาพระบบโดยผเชยวชาญ และการประเมนความพงพอใจโดยผใชงานระบบ ซงผลการประเมนประสทธภาพโดยภาพรวมอยในระดบดมาก ซงไดคาเฉลยอยท 4.60 (สวนเบยงเบน มาตรฐานเทากบ 0.53) และผลการประเมนความพงพอใจโดยภาพรวมอยในระดบด ซงไดคาเฉลย อยท 4.36 (สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.63) ดงนนสามารถสรปไดวาระบบทพฒนาขนสามารถน าไปใชงานไดจรง ตรงความตองการของผใชงาน และมประสทธภาพในการคนคนงานวจย พลาพรรณ โพธนรนทร, สพจน นตยสวฒน และชชาต หฤไชยะศกด [6] ไดท าวจยเกยวกบระบบสบคนผเชยวชาญดานการเกษตรโดยองออนโทโลย ซงงานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาระบบสบคนผเชยวชาญดานการเกษตรโดยองออนโทโลย และเพอประเมนประสทธภาพของระบบสบคนผเชยวชาญดานการเกษตร โดยมขอมลทใชในการทดลองเปนฐานขอมลบทความวจยดานการเกษตรทตพมพและเผยแพร ซงเปนขอมลเชงบรรณานกรม จากศนยสารสนเทศทางการเกษตรแหงชาต ส านกงานหองสมด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จ านวน 1249 บทความ ผลการวจยพบวา ระบบสบคนผเชยวชาญโดยองออนโทโลยทไดสรางขนรวมกบการใชกฎการอนมาณ ท าใหผใชสามารถสบคนผเชยวชาญไดตามตองการและไดผเชยวชาญทเกยวของหรอสมพนธกบค าสบคนนนๆ ผลการประเมนประสทธภาพของระบบสอคนผเชยวชาญดานการเกษตรใหคาถวงดลเทากบ 98.87%

สรรตน ประกฤตกรชย [7] ไดวจยเกยวกบการสรางตนแบบออนโทโลยของพชสมนไพรไทย ผวจยไดพฒนาตนแบบฐานขอมลองคความรของพชสมนไพรไทยทเปนสวนประกอบของยาสามญประจ าบานแผนโบราณ โดยจดเกบขอมลในรปแบบออนโทโลย ซงระบบตนแบบนไดน าความสามารถทางเทคโนโลยทางดานออนโทโลยมาพฒนาตนแบบโครงสรางฐานขอมล พรอมกนนนไดศกษาและใชโปรแกรม Protégé ซงเปนเครองมอทใชในการสรางองคความรของระบบ และไดด าเนนการพฒนาแอพพลเคชนโดยใชเทคโนโลย เวบเชงความหมาย และการควรขอมล เพอน าระบบไปใชในการประเมนตนแบบฐานขอมลความร พชสมนไพรไทย โดยผเชยวชาญทางดานสมนไพรไทย วธการวจย ในการพฒนาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความกรณศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ผวจยไดศกษา 1. ศกษาระบบงาน 2. การวเคราะหและออกแบบระบบ 3. การประเมนคณภาพของระบบ 1.ศกษาระบบงาน กอนการพฒนาระบบ ผวจยจะตองมการศกษาขนตอนการด าเนนงานตางๆ และเงอนไขทส าคญในการคดเลอกผทรงคณวฒของระบบงาน โดยผไดศกษาผานการปฎบตงานจรง และสอบถามจากเจาหนาทผปฎบตงานดานงานวารสาร เพอใหผวจยสามารถออกแบบและพฒนาระบบไดอยางถกตอง ซงระบบมขนตอนการด าเนนการดงน 1. เมอมบทความเขามา ทางเจาหนาทจะด าเนนการคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ โดยเจาหนาทจะพจารณาจาก ชอบทความ เนอหาบทความ และมหาวทยาลยของผสงบทความ 2. เมอหาผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความไดแลว เจาหนาทจะด าเนนการตดตอ ผทรงคณวฒเพอเรยนเชญใหพจารณาบทความ เมอผทรงคณวฒรบพจารณาบทความ ทางเจาหนาทจะจดท าเอกสารทประกอบไปดวย หนงสอเชญ , แบบประเมนบทความ, บทความ และใบส าคญรบเงน สงใหกบผทรงคณวฒ 3. หลงจากผทรงคณวฒประเมนบทความ ผทรงคณวฒจะสงแบบประเมนบทความ บทความ และใบส าคญรบเงนกลบมาใหกบเจาหนา ซงเจาหนาทจะกท าการสแกนแบบประเมนสงใหผสงบทความแกไข หลกจากผสงบทความสงบทความทแกไขแลวกลบมา ทางเจาหนาทจะออกใบตอบรบการตพมพบทความใหผสงบทความ 2.การวเคราะหและออกแบบระบบ ในการพฒนาระบบจะแบงเปน 2 สวนหลกคอ การพฒนาในสวนของการตดตอกบผใชและการสรางออนโทโลยส าหรบการคดเลอกผทรงคณวฒ 1. ในสวนตดตอผใชกบผใชงานจะเปนโปรแกรมทพฒนาเปนแบบเวบแอพพลเคชนโดยใชภาษา PHP เปนภาษาหลกในการเขยนเวบแอพพลเคชน และสวนของการเขยนเพอตดตอออนโทโลย จะใช RAP (RDF API for PHP) ในการเขยนเพอควรขอมลจากออนโทโลย 2. ในสวนของการสรางออนโทโลจฐานความรจากผเชยวชาญผวจยไดใชโปรแกรม Protégé ซงเปนโปรแกรมนมลกษณะเปน GUI ใชงานงายโดยโปรแกรม Protégé จะเปลยนแปลงสงทเราสรางใหเปนภาษา OWL เพอน าไปควรหาขอมลตอไปได

ขนตอนการวเคราะหและออกแบบระบบ แบงออกเปน 1. สวนการพจารณาผทรงคณวฒ ในการพจารณาคดเลอกผทรงคณวฒ จะมเงอนไขในการพจารณาดงน 1.1. เนอหาของบทความ

ซงจากบทความทมการสงเขามาเพอลงตพมพในวารสารวชาการ Veridian e-Journal สามารถแบงเนอหาของบทความไดเปน 3 ดาน คอ

1.1.1 ดานมนษยศาสตร และสงคมศาสตร 1.1.2 ดานวทยาศาสตร 1.1.3 ดานศลปะ 1.2. ผทรงคณวฒ ส าหรบในสวนของผทรงคณวฒจะมการพจารณาจาก 1.2.1 ผทสงบทความ

โดยถาผทสงบทความเปนนกศกษาทก าลงศกษาอยในมหาวทยาลยศลปากร หรอเปนอาจารยภายในมหาวทยาลยศลปากร จะเลอกผทรงคณวฒทสงกดอยภายนอกมหาวทยาลยศลปากร แตถาเปนนกศกษา หรออาจารยทสงกดอยมหาวทยาลยอน จะตองเลอกผทรงคณวฒทสงกดอยในมหาวทยาลยศลปากร คาสถตในการอานบทความของผทรงคณวฒ ไดแก จ านวนบทความทผทรงคณวฒทานนนก าลงพจารณาอย, จ านวนบทความทผทรงคณวฒทานนนใหผาน , จ านวนบทความทผทรงคณวฒใหไมผาน บทความ 1 บทความจะมผทรงคณวฒในการอานบทความนน 2 ทาน

2. โครงสรางออนโทโลย จากขอมลดงกลาว ผวจยไดออกแบบโครงสรางของออนโทโลย ในการด าเนนงานพฒนาระบบ ซงผวจยไดน าขอมลตางๆมาวเคราะหและออกแบบออนโทโลย ดงตารางท 1 และสามารถอธบายไดดวยรปภาพ ดงรปท 5

ตารางท 1 คณสมบตของออนโทโลยของระบบ

- ผทรงคณวฒ เปนแนวคด แทนขอมลของผทรงคณวฒ

- ความเชยวชาญ (ความถนด) ของผทรงคณวฒ

เปนคณสมบต แทนความเชยวชาญของผทรงคณวฒ

- ค าส าคญของบทความ เปนซบคลาส

รปท 5 การออกแบบออนโทโลย

3. Flowcharts ของระบบ

รปท 6 ภาพ Flow chart ของระบบ การวเคราะหระบบงานนนเปนการรวบรวมขอมลและศกษาความเปนไปได เพอใชในการพฒนาระบบใหมประสทธภาพ ไดดงรปท 6 2. การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลของระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ ของวารสารวชาการ Veridian e-Journalอยางแรกกอนการจดเกบขอมล ทางผวจยไดท าการสมภาษณเจาหนาทผทปฏบตหนาททเกยวของกบงานดานวารสาร พบวา 2.1. ความเชยวชาญ (ความถนด) ของผทรงคณวฒจะแบงออกเปน 3 กลม คอ 2.1.1 ผทรงคณวฒบทความทเชยวชาญทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 2.1.2 ผทรงคณวฒบทความทเชยวชาญทางดานศลปะ 2.1.3 ผทรงคณวฒบทความทเชยวชาญทางดานวทยาศาสตร 2.2 ขอมลในสวนของผทรงคณวฒ จะมการจดเกบขอมลตางๆของผทรงคณวฒ คอ 2.2.1 ประวตของผทรงคณวฒ (ต าแหนง มหาวทยาลย ทอย เบอรโทร อเมล)

2.2.2 ค าส าคญ (Key Word) ของบทความทผทรงคณวฒทานนนเคยอาน ซงองคความรในสวนนเจาหนาทผเชยวชาญจะเปนคนใหขอมล

3. การคนหาของระบบ 3.1 ในสวนของค าทใชคนหา ระบบจะใช

3.1.1 ชอของบทความ 3.1.2 ค าส าคญ

3.1.3 มหาวทยาลยทสงผสงก าลงศกษาอย ซงในสวนนระบบจะน าไปเปนกฏเกณฑในการเลอกผทรงคณวฒ โดยถาผสงบทความศกษาอยในมหาวทยาลยศลปากร ระบบจะตองคดเลอกผทรงคณวฒทอยภายนอกมหาวทยาลย แตถาผสงบทความศกษาอยในมหาวทยาลยอน ระบบจะตองคดเลอกผทรงคณวฒภายในมหาวทยาลยศลปากร

3.2 ในสวนของการคนหา ระบบจะใชออนโทโลยในการคนหา ซงสามารถเขามาชวยคนหาในสวน ‘ค าส าคญ’ ทมความหมายเหมอนกน เชน อเลรนนง กบ บทเรยนอเลกทรอนก ดงรปท 7

รปท 7 หนาจอของระบบสวนการคนหา 4. การแสดงผล ในสวนของการแสดงผลนน เมอผใชใสค าคนใหระบบเสรจแลว ระบบจะแสดงผลโดย แสดงรายชอผทรงคณวฒใหเจาหนาทเลอก ซงรายชอของผทรงคณวฒทแสดงออกมานน จะเรยงตามจ านวนบทความทผทรงคณวฒทานนนอานอย จากนอยไปมาก ดงรปท 8

รปท 8 หนาจอของระบบสวนการแสดงผล 5. การออกแบบระบบ จากการก าหนดขอบเขตงานวจยและท าการศกษาระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความของวารสารวชาการ Veridian e-Journal ท าใหสามารถน ามาวเคราะห และแสดงใหอยในรปแบบไดอะแกรม ซงประกอบไปดวยการท างาน 2 สวน คอ 5.1 สวนแรก

เปนสวนของฐานขอมลและองคความร สวนนจะเปนสวนทเกบขอมลผทรงคณวฒทงหมด โดยเจาหนาทผทเกยวของกบงานวารสารวชาการสามารถเพม ลบ แกไขรายชอและขอมลของผทรงคณวฒได ซงสามารถแสดงเปน Use case diagram ไดดงรปท 9

รปท 9 Use case diagram สวนแรก

5.2 สวนทสอง เปนสวนของการคนหาขอมล โดยสามารถท าการคนหาผทรงคณวฒ ตามเนอหาของบทความ และมหาวทยาลยทผสงบทความศกษาอยดวย และในสวนนเจาหนาทผทเกยวของยงสามารถดเขาไปดประวตและคาสถตตางๆไดแก จ านวนบทความทผทรงคณวฒก าลงอานอย (ณ ปจจบน) จ านวนบทความทผทรงคณวฒทานนนเคยอาน จ านวนการใหตพมพ/ไมตพมพ เปนตน การวเคราะหระบบงานนนเปนการรวบรวมขอมลและศกษาความเปนไปได เพอใชในการพฒนาระบบใหมประสทธภาพ และเพอใหเหนระบบงานไดชดเจน

3.ประเมนคณภาพของระบบ ในการประเมนคณภาพของระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความ ของวารสารวชาการ Veridian e-Journal ผวจยไดแบงการประเมนออกเปน 3 สวน คอ 1. ส าหรบสวนของผทรงคณวฒ จะประเมนในสวนความถกตองและความเหมาะสมของบทความทระบบไดท าการคดเลอกใหผทรงคณวฒทานนนๆอาน 2. บรรณธการ ประเมนคณภาพ และความถกตองของระบบวา สามารถคดเลอกผทรงคณวฒไดถกตอง ประกอบดวย 3 ทาน ไดแก 2.1 บรรณาธการดานผทรงคณวฒดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 2.2 บรรณาธการดานผทรงคณวฒดานวทยาศาสตร 2.3 บรรณาธการดานผทรงคณวฒดานศลปะ 3. ส าหรบเจาหนาท จะประเมนในสวนของความพงพอใจจากการใชงานระบบ ซงจะประเมนในสวนการใชงานของระบบ (Usability Test) วามความงายตอการใชงานมากหรอนอยเพยงใด สรปผลการวเคราะหและออกแบบระบบ โดยการน าเสนอบทความครงน ผวจยจะเนนไปทการศกษา วเคราะหและรวมรวบขอมลของระบบ และการออกแบบระบบการท างาน คอ ผใชงานระบบสามารถปอนชอบทความ ค าส าคญ และมหาวทยาลยของผทสงบทความ จากนนจะผานไปยงกระบวนการคนหาจากฐานความรออนโทโลยทมความรของปญหาและวธการแกปญหา และน าเสนอในรปแบบของเวบทใชระบบสบคนเชงความหมาย ซงระบบนสามารถชวยเพมประสทธภาพในการคนหา และชวยในเรองการท างานใหมประสทธภาพมากยงขน ซงผลการวจยพบวา จากขอมลทดลองซงเปนบทความความของวารสาร Veridian e-Journal จ านวน 50 บทความ ระบบส าหรบคดเลอกผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความสามารถคดเลอกผทรงคณวฒไดตามความตองการ และคดเลอกผทรงคณวฒไดตามความเหมาะสมกบผทรงคณวฒทานนนๆ

รายการอางอง [1] ซยเอาท และคณะ.(1996) ระบบสนบสนนการบ ารงรกษาเทคโนโลย. เขาถงเมอ 28 พฤศจกายน 2557. เขาถงไดจาก

http://naist.cpe.ku.ac.th/iknow/report2007/six.pdf [2] Noy, Natalya F., and Deborah L. McGuinness, (2012). Ontology Development 101: A Guide to Creating

Your Frist Ontology. Accessed November 25. Available from http://protégé.stanford.edu/conference/2004/slides/Ontology101_tutorial.pdf

[3] ผสด บญรอด. “Ontology Library System : The key for sharing and reuse .” KMITNB. NCCIT05. Thailand.

24-25 (พฤษภาคม 2548): 347-352. [4] ชชวาลย ศรมนตร. (2554). “พฒนาระบบสบคนขอมลการทองเทยวทสอดคลองกบความสนใจสวน บคคลของผใชโดยใช

ค าอธบายออนโทโลย.” สาขาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. [5] โสภตา พรหมเกษ. (2553). “พฒนาระบบคนคนงานวจยโดยใชโครงสรางออนโทโลย .” คณะเทคโนโลยสารสนเทศ

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. [6] พลาพรรณ โพธนรนทร, สพจน นตยสวฒน และชชาต หฤไชยะศกด. (2551). “ระบบสบคนผเชยวชาญดานการเกษตร

โดยองออนโทโลย.” บทความวชาการ นกศกษาปรญาเอก ภาคเทคโนโลยสารสนเทศ คณะเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

[7] สรรตน ประกฤตกรชย. (2550). “การสรางตนแบบออนโทโลยของพชสมนไพรไทย .” คณะวทยาการคอมพวเตอร

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.