8
1 วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ทราบถึงวิวัฒนาการของเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ การเปลี่ยนแปลงสายพันธ์ุตั้งแต่อดีตจนถึง ปัจจุบัน การด�าเนินโรค การติดต่อ ตลอดจนอาการส�าคัญของโรคไข้หวัดใหญ่ 2. เพื่อให้ตระหนักรู้ และเตรียมการรองรับฤดูกาลของการระบาดของไข้หวัดใหญ่ในประเทศไทย 3. เพื่อให้ทราบถึงแนวทางการป้องกันและรักษาไข้หวัดใหญ่ ตลอดจนกลไกการออกฤทธิ ์ และ ข้อบ่งชี้ของยาต้านไวรัสที่มีในปัจจุบัน ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รหัส 3-3220-000-9301/190301 ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่รู้จักกันดีมากส�าหรับ ประชาชนไทย เป็นโรคที่พบได้บ่อยมาก เป็นแล้วเป็นอีกได้ โรคไข้หวัดใหญ่สามารถติดต่อได้ง่ายจึงท�าให้มีการระบาด ของโรคเกิดขึ้นได้ ไข้หวัดใหญ่ถึงแม้ว่าจะไม่มีความรุนแรง ส�าหรับผู้ที่มีร ่างกายแข็งแรงแต่ก็มีผลท�าให้ไม่สบาย ไม่สามารถท�างานหรือไปโรงเรียนได้ ยังผลเสียในเชิงเศรษฐกิจ และสังคม โรคจะเกิดความรุนแรงในผู้ที่มีร่างกายอ่อนแอ หรือภูมิต้านทานต�่า สาเหตุของโรคไข้หวัดใหญ่ ไข้หวัดใหญ่ หรือที่เรียกกันว่า influenza มีสาเหตุ มาจากเชื้อไวรัส influenza virus ท�าให ้เกิดโรคติดเชื ้อ ในระบบทางเดินหายใจส่วนต้นแบบเฉียบพลัน ในรายที่รุนแรง อาจจะลงสู่ปอดท�าให้เกิดอาการแทรกซ้อนปอดบวมได้ เชื้อไข้หวัดใหญ่มีอยู ่ 3 ชนิด คือ ไข้หวัดใหญ่ชนิด A, B และ C ส�าหรับไข้หวัดใหญ่ชนิด C พบได้น้อยมากจึงไม่ค่อยได้ มีการกล่าวถึงกัน ส่วนใหญ่ที ่กล่าวถึงกันจะเป็นไข้หวัดใหญ่ ไข้หวัดใหญ่ สิ งที ควรรู้ ส�ำหรับประเทศไทย ได้รับอนุญาต จาก ศ.น.พ. ชนิด A และ B เท่านั้น ไข้หวัดใหญ่ชนิด A โดยทั่วไปจะเป็น โรคของนก และจะข้ามมาติดเชื้อในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน�้านมไดเช่น หมู รวมทั้งคน และถ้าเชื้อตัวไหนที่สามารถข้ามมาสู ่คน ติดต่อระหว่างคนสู่คนได้ก็จะท�าให้เกิดการระบาดใหญ่ได้ หลังจากนั้นก็จะเปลี่ยนเป็นไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล ในอดีต ที่ผ่านมาการระบาดใหญ่ทั่วโลกของไข้หวัดใหญ่ชนิด A เกิดขึ้นมาแล้ว 5 ครั้ง โดยครั้งแรกเกิดขึ้นเมื่อ 100 ปีท่ผ่านมา คือ ไข้หวัดใหญ่สเปน (H1N1) ที่มีการกล่าวถึงการเสียชีวิต ประมาณ 10-20 ล้านคน ในปี พ.ศ. 2461 และหลังจากนั้น ก็มีการระบาดใหญ่ทั่วโลกอีก 4 ครั้ง คือ ไข้หวัดใหญ่เอเชีย (H2N2) ในปี พ.ศ. 2500, ไข้หวัดใหญ่ฮ่องกง H3N2 ในปี พ.ศ. 2511, ไข้หวัดใหญ่รัสเซีย H1N1 ในปี พ.ศ. 2521 และ ในการระบาดใหญ่ครั้งสุดท ้ายเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 2009 เป็นสายพันธุ์ใหม่ H1N12009 โดยทั่วไปการเรียกชื่อไวรัส ไข้หวัดใหญ่จะเรียกตามสถานที่ที่พบครั้งแรก แต่การระบาด ครั้งสุดท ้ายพบครั้งแรกที่มลรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศ สหรัฐอเมริกา แต่ก็ไม่ยอมให้เรียกเป็นไข้หวัดใหญ่อเมริกัน

ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

1

วตถประสงค

1. เพอใหทราบถงววฒนาการของเชอไวรสไขหวดใหญการเปลยนแปลงสายพนธตงแตอดตจนถง

ปจจบนการด�าเนนโรคการตดตอตลอดจนอาการส�าคญของโรคไขหวดใหญ

2. เพอใหตระหนกรและเตรยมการรองรบฤดกาลของการระบาดของไขหวดใหญในประเทศไทย

3. เพอใหทราบถงแนวทางการปองกนและรกษาไขหวดใหญ ตลอดจนกลไกการออกฤทธ และ

ขอบงชของยาตานไวรสทมในปจจบน

ศ.นพ.ยง ภวรวรรณ

ศนยเชยวชาญเฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนก

คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

รหส 3-3220-000-9301/190301

ไข หวดใหญ เป นโรคท ร จก กนดมากส�าหรบ

ประชาชนไทยเปนโรคทพบไดบอยมากเปนแลวเปนอกได

โรคไขหวดใหญสามารถตดตอไดงายจงท�าใหมการระบาด

ของโรคเกดขนได ไขหวดใหญถงแมวาจะไมมความรนแรง

ส�าหรบผ ทมร างกายแขงแรงแตกมผลท�าใหไมสบาย

ไมสามารถท�างานหรอไปโรงเรยนไดยงผลเสยในเชงเศรษฐกจ

และสงคม โรคจะเกดความรนแรงในผทมรางกายออนแอ

หรอภมตานทานต�า

สาเหตของโรคไขหวดใหญไขหวดใหญ หรอทเรยกกนวา influenzaมสาเหต

มาจากเชอไวรส influenza virus ท�าใหเกดโรคตดเชอ

ในระบบทางเดนหายใจสวนตนแบบเฉยบพลนในรายทรนแรง

อาจจะลงสปอดท�าใหเกดอาการแทรกซอนปอดบวมได

เชอไขหวดใหญมอย3ชนดคอไขหวดใหญชนดA,BและC

ส�าหรบไขหวดใหญชนด C พบไดนอยมากจงไมคอยได

มการกลาวถงกนสวนใหญทกลาวถงกนจะเปนไขหวดใหญ

ไขหวดใหญ สงทควรรส�ำหรบประเทศไทย

ไดรบอนญาตจาก ศ.น.พ.

ชนดAและBเทานนไขหวดใหญชนดAโดยทวไปจะเปน

โรคของนกและจะขามมาตดเชอในสตวเลยงลกดวยน�านมได

เชนหม รวมทงคนและถาเชอตวไหนทสามารถขามมาสคน

ตดตอระหวางคนสคนไดกจะท�าใหเกดการระบาดใหญได

หลงจากนนกจะเปลยนเปนไขหวดใหญตามฤดกาลในอดต

ทผานมาการระบาดใหญทวโลกของไขหวดใหญชนด A

เกดขนมาแลว5ครงโดยครงแรกเกดขนเมอ100ปทผานมา

คอไขหวดใหญสเปน(H1N1)ทมการกลาวถงการเสยชวต

ประมาณ10-20ลานคนในปพ.ศ.2461และหลงจากนน

กมการระบาดใหญทวโลกอก4ครงคอไขหวดใหญเอเชย

(H2N2)ในปพ.ศ.2500,ไขหวดใหญฮองกงH3N2ในป

พ.ศ.2511,ไขหวดใหญรสเซยH1N1ในปพ.ศ.2521และ

ในการระบาดใหญครงสดทายเกดขนในป ค.ศ. 2009

เปนสายพนธใหมH1N12009 โดยทวไปการเรยกชอไวรส

ไขหวดใหญจะเรยกตามสถานททพบครงแรกแตการระบาด

ครงสดทายพบครงแรกทมลรฐแคลฟอรเนย ประเทศ

สหรฐอเมรกา แตกไมยอมใหเรยกเปนไขหวดใหญอเมรกน

Page 2: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

2

และเชอดงกลาวกยงคงระบาดอยในทกวนน ไวรสไขหวดใหญ

ชนดAสามารถกลายพนธไดทละเลกทละนอยจงท�าใหสามารถ

หลบหลกภมตานทานทมอยทเคยเปนจงท�าใหเปนซ�าได

สวนไขหวดใหญชนดBเปนไวรสทอยในมนษยเทานนไมพบ

การระบาดใหญทวโลกมเพยง2สายพนธคอVictoriaและ

Yamagata ไขหวดใหญชนด C พบไดนอยมากจงไมคอย

ไดมใครกลาวถงกน การระบาดของไขหวดใหญในปจจบน

จงประกอบไปดวยไขหวดใหญชนดAH1N12009,H3N2

และไขหวดใหญชนดB

วงจรชวตและการเพมจ�านวนของไวรสไขหวดใหญ เชอไขหวดใหญจะเขาสรางกายทางระบบทางเดน

หายใจโดยเชอไวรสจะเกาะในสวนรบของเซลลเยอบทตรงกน

จงมความจ�าเพาะในการเกดโรคในคนและสตวทจ�าเพาะ

เมอไวรสสามารถเกาะเซลลเปาหมายไดแลวกจะเขาสเซลล

แลวปลดปลอยสารพนธกรรมเขาสนวเคลยสสารพนธกรรม

ของไวรสจะเปน RNA สายลบ จะใชในการเพมจ�านวน

สารพนธกรรมของไวรส และอกสวนจะใชเปนแมแบบ

ในการสงเคราะหโปรตนเปนสวนประกอบของไวรสตวใหม

ในกระบวนการเรมตนสรางสายmRNAของไวรสไขหวดใหญ

จะอาศยกลไกทส�าคญคอ“capsnatching”กลไกนจะอาศย

เอนไซมโพลเมอเรส (RdRp) ซงประกอบดวยโปรตนยอย

ทส�าคญคอ PB1, PB2 และPA โดยจะจบอยทต�าแหนง

ปลาย 5’ และปลาย 3’ ของสารพนธกรรม เมอเรมตน

การสงเคราะหmRNA เอนไซมโพลเมอเรสของไวรสจะไป

แยงจบ 5’ capped primer ซงเปนสายนวคลโอไทดทใช

ในการเรมตนการสงเคราะหmRNAของโฮสตจากเอนไซม

โพลเมอเรสของโฮสต(RNApolymeraseII)โดยใชสวนของ

PB2 โดเมนไปจบ จากนนเอนไซมแคพเอนโดนวคลเอส

(cap-dependentendonuclease)ซงอยบนโปรตนPAจะตด

cappedprimerของโฮสตออกเปนนวคลโอไทดสายสนๆ

ประมาณ10-13คเบสและจะถกน�ามาใชเปนสายนวคลโอไทด

เรมตน(primer)ใหกบไวรสในการสงเคราะหmRNAทจะ

เกดการตอสายนวคลโอไทดตอไปตามแมแบบ(viralRNA)

โดยการท�างานของเอนไซมโพลเมอเรสซงอยบนโปรตน

PB1โดยmRNAทเกดขนจะถกขนสงออกนอกนวเคลยส

และแปลรหสเปนโปรตนทจะใชเปนสวนประกอบของ

ไวรสตอไปเพอออกจากเซลลดวยกระบวนการแตกหนอ

ตอไป ในการปลดปลอยของตวไวรสใหหลดออกจากเซลล

เจาบานเพอไปตดเชอเซลลใหม จ�าเปนตองอาศยเอนไซม

neuraminidaseตดไวรสทเกาะตดเซลลใหหลดออกไปเปน

ตวไวรสอสระตวใหม

ระยะฟกตวของโรค หลงจากสมผสภายนอกโดยสวนใหญจะใชเวลา

ประมาณ2วนกจะเรมมอาการของโรคเกดขน

การตดตอของไขหวดใหญ โรคไขหวดใหญสามารถตดตอไดโดยการสมผส

ฝอยละอองทเชอจากผปวยผปวยจะแพรกระจายเชอดวย

การไอจาม เกดเปนฝอยละอองและถาไปสมผสกบฝอย

ละอองทมเชอแลวน�ามาสมผสกบปากเยอบทางเดนหายใจ

จมกหรอแมกระทงทตากจะรบเชอเขาสรางกายไขหวดใหญ

มอ�านาจในการกระจายโรคไปยงผอนไมไดสงมากแบบ

โรคทางเดนหายใจทตดเชอทางอากาศ ผปวยไขหวดใหญ

สามารถแพรกระจายเชอไปใหผอนไดอกประมาณ 2 คน

การแพรกระจายเชอจะนอยกวาโรคทตดตอทางเดนหายใจ

ทแพรเชอทางอากาศเชนโรคหดถง6เทา

อาการส�าคญของโรค การตดเชอจะเกดขนททางเดนหายใจสวนบนตงแต

จมกและคอและอาจจะมาสหลอดลมไดผปวยจะมอาการไข

ปวดเมอยตามตว รวมกบอาการในระบบทางเดนหายใจ

เชนเจบคอมน�ามกไหลไอความรนแรงของโรคในแตละคน

ไมเทากนพบไดตงแตอาการนอยมากทไมมอาการจนถง

มอาการไขหรอมอาการแทรกซอนเชนหลอดลมอกเสบ

ปอดบวมขนอยกบระบบภมตานทานของรางกายอาการ

จะเปนไดตงแต3-7วนยกเวนในรายทมอาการแทรกซอน

จะเปนไดนานเพมขนได

Page 3: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

3

กลมเสยงทเมอเปนโรคแลวอาจเกดอาการรนแรงมอาการ

แทรกซอนไดมากทตองควรระวงคอ

• เดกทมอายนอยกวา2ป

• ผสงอายทมอายมากกวา65ป

• สตรตงครรภ

• ผทอวนหรอเปนโรคอวนทมคา BMI มากกวา

30kg/m2

• ผทมภมคมกนบกพรอง เชน รบประทานยา

กดภมตานทานหรอโรคทท�าใหภมตานทานต�า

เชนโรคมะเรงโรคเอดส

• ผทมโรคประจ�าตวเรอรง เชนโรคหวใจโรคตบ

โรคไตเบาหวานหอบหด

ฤดกาลของการระบาดไขหวดใหญ ไขหวดใหญพบในประเทศไทยไดตลอดทงปจะพบ

มากในฤดฝนตงแตเดอนมถนายนจนถงเดอนตลาคมและ

เปนระยะเวลาการเปดภาคเรยนภาคแรกจงมการระบาดได

เปนจ�านวนมาก หลงจากนนจะพบมากอกครงหนงในชวง

ฤดหนาวหลงปใหมเปนตนไป จนถงสนเดอนกมภาพนธ

การพบในชวงท2นจะไมสงเทาในชวงฤดฝนระบาดวทยา

ของโรคไขหวดใหญในประเทศไทยในชวง 10 ปทผานมา

แสดงดงรปท1

กลมเสยงทท�าใหเกดอาการของโรคไขหวดใหญรนแรงขน โดยทวไปไขหวดใหญพบไดทกอายของผปวย

ผทแขงแรงด อาการของโรคจะไมมากและจะหายไดเอง

รปท 1 แสดงระบาดวทยาและชนดของไขหวดใหญทพบในประเทศไทยในชวงระยะเวลา10ปทผานมา(ขอมลของศนยเชยวชาญเฉพาะทาง

ดานไวรสวทยาคลนกคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยจากจ�านวนทงสนมากกวา5,000ราย)

Page 4: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

4

การปองกน สงทส�าคญทสดในการปองกนการแพรกระจายของ

เชอไขหวดใหญ โดยแนวทางปฏบตคอ ผปวยควรพกอย

ทบานและใสหนากากอนามยเพอลดการแพรกระจายเชอ

ไปสผอนหมนลางมอเวลาไอหรอจามจะตองปดปากและจมก

เพอลดการแพรกระจายเชอไปสผอน

ในชวงทมไขหวดใหญระบาดจะตองดแลสขอนามย

และท�าใหรางกายแขงแรง หมนลางมอกอนสมผสใบหนา

รบประทานอาหารทสะอาดหรอทเรยกวากนรอนชอนกลาง

ลางมอ แอลกอฮอลสามารถท�าลายเชอไขหวดใหญได

การใชเจลแอลกอฮอลในกรณทไมมน�ากสามารถทจะ

ท�าลายเชอไขหวดใหญได

ไขหวดใหญสามารถปองกนไดดวยวคซน การให

วคซนปองกนไขหวดใหญจ�าเปนจะตองใหทกปปละ1ครง

ส�าหรบประเทศไทยควรใหวคซนกอนเขาส ฤดฝนคอ

ในปลายเดอนเมษายนจนถงพฤษภาคมสายพนธของไวรส

ทอยในวคซนจะใชสายพนธของวคซนซกโลกใต โดยทวไป

ในเดกทอายต�ากวา9ปการใหวคซนในครงแรกจะให2ครง

หางกน1-2เดอนและในเดกทอายต�ากวา3ปถง6เดอน

จะลดขนาดของวคซนลงครงหนง สวนในเดกทอายต�ากวา

6เดอนไมแนะน�าใหฉดวคซน

กลมเสยงควรไดรบวคซนปองกนดงไดกลาวมาแลว

ขางตนและควรไดรบทกปตามเวลาทไดกลาวมาแลว

ส�าหรบประเทศไทย การใหวคซนทงประเทศจะม

ประมาณ 5 ลานคนตอป ซงถอวานอยมาก จ�านวน

การใหวคซนดงกลาวยงไมเพยงพอทจะปองกนไมใหเกด

การระบาดของโรคไดดงนนสงทส�าคญทสดคอการปฏบตตน

เพอปองกนการตดโรคและลดการกระจายของโรค

การดแลรกษาผปวยไขหวดใหญ โดยทวไปถาเปนผทแขงแรงดจะรกษาตามอาการ

ประคบประคองรอเวลาใหรางกายก�าจดตวไวรสใหหมดไป

โดยทวไปจะใชเวลาประมาณ3-5วนกหายเปนปกตส�าหรบ

ในผปวยทเปนกลมเสยง การดแลจะตองปองกนไมใหเกด

โรคแทรกซอนโดยเฉพาะภาวะปอดบวมการใหยาปฏชวนะ

ในกลมเสยงหากมความจ�าเปนในกรณทเขาสวนท2-3แลว

อาการไมดขนหรอมอาการมากรวมทงมไขไอและหอบ

ทจะบงบอกถงอาการแทรกซอน

ในบคคลทเปนกลมเสยงจ�าเปนจะตองใหยาตานไวรส

เพอลดจ�านวนของไวรสในการทจะเขาไปท�าลายเซลลเยอบ

ทางเดนหายใจ

ยาตานไวรสไขหวดใหญแบงออกเปนกลม ไดแก A. ขดขวาง M2 channel

สวนของmatrixproteinโดยเฉพาะสวนของM2

จะท�าหนาทสงผานโปรตอนเมอไวรสเขาส เซลลดวยวธ

endocytosis จะถกหอมลอมเปน vacuola ทมสภาวะ

เปนกรด ดงนน จงต องมการปรบสมดลกบตวไวรส

โดยการสงผานโปรตอนทางM2ยาในกลมดงกลาวทขดขวาง

ชองทางของM2ไดแกAmantadine และRimantadine

เปนยารกษาไขหวดใหญทใชกนมาแตดงเดมออกฤทธขดขวาง

ทางกนM2 channel ในการสงโปรตอนทมกลไกไปยบยง

การแบงตวของไวรส จะใชไดในเฉพาะไขหวดใหญชนด A

เทานนแตเมอ15ปทผานมาพบวาไวรสไขหวดใหญชนดA

เกอบทงหมดดอตอยาดงกลาวจงไมไดมการใชในปจจบน

B. ขดขวางการท�างานของเอนไซม neuraminidase

NeuraminidaseหรอNAจะท�าหนาทในการปลดปลอย

ไวรสใหหลดจากเซลล ไวรสไขหวดใหญจะออกจากเซลล

ดวยวธการแตกหนอ budding ออกไป NA จะท�าหนาท

ในการตดใหไวรสหลดออกจากเซลลเจาบานไปเปนไวรสใหม

ยาในกลมนประกอบไปดวยOseltamivir, Zanamivir,

Laninamivir และ Peramivir

Oseltamivirหรอ neuraminidase inhibitor ดงได

กลาวมาแลว ยานจะไปขดขวางเอนไซม neuraminidase

ปองกนการปลดปลอยของตวไวรสทสรางขนมาใหมไมใหไป

ตดเชอเซลลใหมดงนนการใชยานจะตองใหยาใหเรวทสด

โดยทวไปถาเปนไปไดควรใชยาภายใน48ชวโมงหลงจาก

มอาการไขแตในทางปฏบตในบางครงกวาจะวนจฉยโรคได

กใชเวลานาน ดงนน ในกรณทผปวยเปนมาก ถงแมวา

จะเกน 24 ชวโมง เรากสามารถใหยานได สงทส�าคญคอ

Page 5: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

5

การใหยาดงกลาวจะตองใหเชาและเยนจนครบ5วนถงแมวา

จะมอาการดขนแลว ขนาดของยาทใชในเดกจะใหขนาด

2mg/kg/doseและเพมขนาดเปน15,30,45,60และ75

การค�านวณขนาดของยาท 2 mg/kg/dose กบน�าหนก

ของเดก ถามปรมาณเกนกวา 15, 30… ใหปดเศษขนเปน

ขนาดถดขนไป

ในกรณสมผสโรคไขหวดใหญชนดทรนแรง เชน

ไขหวดนก H5N1 เราสามารถให Oseltamivir ในแบบ

การปองกนไวกอนโดยจะใหเพยง75mgวนละครงและ

จะไมใหนานเกนกวา28วน

Zanamivirเปนneuraminidaseinhibitorทขดขวาง

เอนไซม neuraminidase เชนเดยวกบ Oseltamivir แตวธ

การใชยานจะตองใชสดดมฝอยละอองเขาไปยงหลอดลม

โดยตรงดงนนในทางปฏบตการใชยานจะไมสามารถใชได

ในเดกและผปวยทมอาการมากหรอปอดบวมทไมสามารถ

สดเอาฝอยละอองเขาไปได ในทางปฏบตจงไมเปนทนยม

สวน Peramivir มขอดคอ สามารถใหทางหลอดเลอด

ในผปวยทมอาการหนกทไมสามารถใหยาทางการรบประทานได

และจ�าเปนตองใหทางหลอดเลอดด�า Peramivir จะม

ขอดกวา

C. ขดขวาง RNA-dependent RNA polymerase

(RdRp)

การแบงตวเพมจ�านวนRNAของไวรสจ�าเปนตอง

อาศย RdRp ในการลอกแบบ RNA เมอมการขดขวาง

การท�างานของ RdRp โดย RNA ของไวรสไขหวดใหญ

กไม สามารถทจะเพมจ�านวนได ยาในกล มน ได แก

Favipiravir หรอ T-705 เปนยาทใชรบประทาน ยานได

ถกพฒนาขนมาในประเทศญปนเพอใชรกษาไขหวดใหญ

แตตอมาพบวายาดงกลาวสามารถขดขวางการสราง RNA

ของไวรสไดหลายชนดจงไดมการน�ายานไปใชในการรกษา

Ebolaดวย

D. ขดขวาง cap-dependent endonuclease

ยาในกลมนไดแกBaloxavir marboxil เปนยา

ทออกฤทธยบยงการเพมจ�านวนของไวรสโดยจะไปขดขวาง

การท�างานของเอนไซมแคพเอนโดนวคลเอส(cap-dependent

endonuclease) ซงเปนเอนไซมในกระบวนการเรมตน

การสงเคราะหmRNAของไวรสโดยยาBaloxavirmarboxil

เมอเขาสรางกายจะถกเมตาบอไลทเปนกรด Baloxavir

(active form) และเนองจากเอนไซมแคพเอนโดนวคลเอส

(cap endonuclease) เปนเอนไซมทตองการไอออนโลหะ

ประจ2บวก(divalentmetalions)2โมเลกลเปนโคแฟกเตอร

ในการท�างาน โครงสรางของกรดมาบอกซลจะมรปราง

คลายปกผเสอปกดานหนงจะท�าหนาทเปนmetalchelating

polar head group (oxazino) โดยจะสรางพนธะกบโลหะ

ประจ2บวกทเปนโคแฟกเตอรของเอนไซมและปกอกดาน

จะเปนlipophilictailgroup(difluorobenzene)ซงสามารถ

สรางพนธะวลเดอรวาลสกบกรดอะมโนในต�าแหนงปลาย

ของ active site pocket จนถงต�าแหนงตรงกลางทใช

ในการตดซบสเตรท(catalyticcenter)ของเอนไซมแคพเอนโด

นวคลเอส(capendonuclease)สงผลใหเอนไซมไมสามารถ

ตด capped primer เปนนวคลโอไทดสายสนๆ ทจะน�า

มาใชในการเรมตนการสงเคราะห mRNA ได จะขดขวาง

การสงเคราะหโปรตนชนสวนของไวรสไดท�าใหไมสามารถ

สรางตวไวรสใหมได

อยางไรกตาม ยานยงแนะน�าใหใชในผทอายเกน

12ปโดยมขนาดการใชยาคอผทมน�าหนกระหวาง40-80

กโลกรม ใหขนาด 40 mg ส�าหรบผทมน�าหนกมากกวา

80กโลกรมใหขนาด80mgยานมขอดทสามารถใหเพยง

ครงเดยวเทานน และควรจะใหภายใน 48 ชวโมงหลง

มอาการของไขหวดใหญ และยงไมควรใหในสตรตงครรภ

เพราะไมมขอมลในปจจบน

จากการศกษาเปรยบเทยบยา Oseltamivir กบ

Baloxavir ผลการรกษาตอผปวยไมแตกตางกน แตพบวา

การใชยา Baloxavir จะลดจ�านวนไวรสในผปวยไดเรวกวา

Oseltamivir ผลดกจะเปนการลดการแพรกระจายของเชอ

ไดดกวายานไดขนทะเบยนและใชแลวในประเทศญปนและ

สหรฐอเมรกา

รายละเอยดกลไกการออกฤทธของยาแตละกลม เพอใหเขาใจงายแสดงดงรปท2

Page 6: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

6

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณทนวจยแกนน�าส�านกงานวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต(P-15-50004)บรษทเอมเคเรสโตรองต

กรปจ�ากด(มหาชน),บรษทซพเอฟ(ประเทศไทย)จ�ากด

(มหาชน),บรษทปนซเมนตไทยจ�ากด(มหาชน),ศนยเชยวชาญ

เฉพาะทางด านไวรสวทยาคลนก (5900930005)

คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยและโรงพยาบาล

จฬาลงกรณทไดใหการสนบสนนงานวจยนและขอขอบคณ

นางสาวหนงฤทย สนทรวงค นกศกษาปรญญาเอกของ

ศนยเชยวชาญเฉพาะทางดานไวรสวทยาคลนกในการวาดรป

ประกอบ

ผลประโยชนทบซอน ผเขยนไมมผลประโยชนทบซอนในบทความดงกลาว

กบบรษทใดๆการเขยนใชขอมลความรทมการเผยแพรแลว

รปท 2 แสดงวงจรชวตของไขหวดใหญตงแตเรมเขาสเซลลเยอบทางเดนหายใจ เพมจ�านวนและปลดปลอยออกมาจากเซลล

และต�าแหนงของยาชนดตางๆทเขาไปขดขวางวงจรชวตของไวรสไขหวดใหญ

Page 7: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

7

1. อาการคลายไขหวดใหญประกอบดวย ยกเวน

A. ไขมากกวา38°C

B. ไอ

C. ตาแดง

D. เจบคอ

2. การระบาดของเชอไขหวดใหญตามฤดกาลเกดจากสายพนธใด

A. A/H1N12009,A/H7N9และB

B. A/H1N12009,A/H3N2และB

C. A/H1N12009,A/H5N1และB

D. A/H3N2,A/H5N1และB

3. กลมเสยงทเมอเปนโรคไขหวดใหญแลวอาจเกดอาการรนแรง

และมอาการแทรกซอนไดมาก ยกเวน

A. ผปวยโรคหอบหด

B. หญงตงครรภ

C. ผทมBMI>25kg/m2

D. ผปวยโรคเอดส

4. ช วงทมกมการระบาดของโรคไขหวดใหญสงสดของ

ประเทศไทยคอชวงใด

A. ฤดหนาวชวงเดอนพฤศจกายน-มกราคม

B. ฤดฝนชวงเดอนมถนายน-ตลาคม

C. ฤดรอนชวงเดอนเมษายน-มถนายน

D. ไมมชวงใดทมากกวาชวงเวลาอนๆเปนพเศษ

5. วงจรชวตและการเพมจ�านวนของไวรสไขหวดใหญ ขอใดผด

A. เอนไซมcap-dependentendonucleaseเปนเอนไซม

ในกระบวนการเรมตนการสงเคราะหmRNAของไวรส

B. เอนไซมcap-dependentendonucleaseอยบนโปรตน

PB1

C. เอนไซมneuraminidaseตดไวรสทเกาะตดเซลลใหหลด

ออกไปเปนตวไวรสอสระตวใหม

D. RNA-dependent RNA polymerase ชวยในการเพม

จ�านวนRNAไวรส

6. ขอใดผดเกยวกบยาตานไวรสในการรกษาไขหวดใหญ

A. กลมเสยงควรจะตองพจารณาใหยาตานไวรสเพอลด

จ�านวนของไวรสในการทจะเขาไปท�าลายเซลลเยอบ

ทางเดนหายใจ

B. ควรใหยาใหเรวทสดภายใน48ชวโมงหลงจากมอาการไข

C. ไวรสไขหวดใหญชนดAเกอบทงหมดยงตอบสนองตอ

ยาAmantadineไดด

D. Zanamivirบรหารยาดวยการสดดม

7. ขนาดยาทเหมาะสมของ Oseltamivir ในการรกษาผปวย

ผใหญคอเทาใด

A. 45mgวนละ1ครงเปนเวลา5วน

B. 45mgวนละ2ครงเปนเวลา5วน

C. 75mgวนละ1ครงเปนเวลา5วน

D. 75mgวนละ2ครงเปนเวลา5วน

8. Baloxavir จดเปนยาในกลมใด

A. M2ionchannelinhibitor

B. RNA-dependentRNApolymeraseinhibitor

C. Cap-endonucleaseinhibitor

D. Neuraminidaseinhibitor

9. จากการศกษาเปรยบเทยบทมในปจจบนระหวาง Oseltamivir

และ Baloxavir ขอใดผด

A. Baloxavir ใหผลการรกษาบรรเทาอาการไขหวดใหญ

เรวกวาOseltamivir

B. Baloxavir จะลดจ�านวนไวรสในผ ปวยไดเรวกวา

Oseltamivir

C. Baloxavir ลดการแพรกระจายของเชอไดดกว า

Oseltamivir

D. Baloxavirใหเพยงครงเดยว

10. เกยวกบวคซนปองกนไขหวดใหญในประเทศไทย ขอใดผด

A. กลมเสยงควรไดรบวคซนปองกนไขหวดใหญทกๆป

B. วคซนไขหวดใหญในประเทศไทยจะใชสายพนธของ

ซกโลกใต

C. ควรใหวคซนกอนเขาสฤดฝนคอในปลายเดอนเมษายน

จนถงพฤษภาคม

D. ขนาดของวคซนไขหวดใหญเทากนในทกๆชวงวย

Page 8: ไข้หวัดใหญ่ สิี่งท่ควรรู้wongkarnpat.com/upfilecme/CME-Influenza.pdf · และไข้หวัดใหญ่ชนิด b. วงจรชีวิตและการเพิ่มจ

8

ใหขดเครองหมาย หรอ หนาขอทถกตองทสดเพยงคำตอบเดยว✓ ✗

ชอ..........................................................................นามสกล................................................................................อาย....................ป..........

สาขา.......................................................ร.พ. ..............................................................................................................................................

ร.พ.รฐบาล ร.พ.เอกชน คลนก อนๆ................................................................................ทอยเลขท.................................

หม....................ซอย..........................................อาคาร..............................................................ชนท..........................................................

แขวง/ตำบล..................................................เขต/อำเภอ........................................................จงหวด..........................................................

รหสไปรษณย..............โทรศพท..........................โทรสาร............................มอถอ.................................E-mail..........................................

เลขทใบประกอบวชาชพนพ. พญ. ว

¡ Ã Ð ´ Ò É ¤ Ó µ Í º

หมายเหต แพทยผตอบ 1 ชดมาตรฐาน จะตองตอบถก 6 ใน 10 ขอ จะไดรบ 2 หนวยกตชวโมง ในกรณ 1 ชด ม 10 ขอ

โปรด!! สงกระดาษคำตอบของทานมาท

ขอเสนอแนะในการจดทำ CME ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

บรษท วงการแพทย พลส มเดย จำกด (ศนยขอมล CME) ภายใน 3 เดอน 71/16 ถ.บรมราชชนน แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กทม. 10700 โทร. 0-2435-8111, 0-2435-8444 แฟกซ 0-2423-2286

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

3-3220-000-9301/190301

ไขหวดใหญ สงทควรร สำ หรบประเทศไทย

ไขหวดใหญสงทควรรส�าหรบประเทศไทย