การนิเทศภายในโรงเรียน · กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา

คมอการนเทศภายใน

กลมนเทศ ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สพป.สตล

การนเทศภายในโรงเรยน

ในอดตทผานมา การด าเนนการนเทศการศกษาเปนหนาทของบคลากรภายนอกโรงเรยน ไดแก ศกษานเทศก ทเขามาด าเนนการในโรงเรยนแตเพยงฝายเดยว แตในปจจบนสภาพสงคมเปลยนแปลงไป

จ านวนโรงเรยนมมากขน คร และนกเรยนมมากขน ท าใหศกษานเทศก ไมเพยงพอในการปฏบตงานไดอยาง

ทวถง และไมสามารถใหบรการการนเทศการศกษาไดอยางครอบคลม ในภายหลงจงตองมการนเทศการศกษา

อกรปแบบเกดขนคอการนเทศภายในโรงเรยน เพราะการนเทศภายในโรงเรยนเปนกระบวนการด าเนนงาน

รวมกนระหวางบคลากรทกคนในโรงเรยน เพอการแกไข ปรบปรงและพฒนางานในวชาชพครให ม

ประสทธภาพและประสทธผล สงผลใหนกเรยนไดรบการพฒนาใหมคณภาพตามเปาหมายการศกษาทก าหนด

และมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

จดมงหมายของการนเทศภายในโรงเรยน

ในการด าเนนงานนเทศภายในโรงเรยนจ าเปนตองมจดมงหมายในการด าเนนงานเพราะจดมงหมายจะ

ชวยใหผปฏบตงานสามารถมองเหนแนวทางในการท างาน ซงจะชวยใหการนเทศบรรลผล

ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2534: 9) ไดก าหนดจดมงหมายของการนเทศ

ภายในโรงเรยนไว ดงน

1. เปนการชวยใหครผสอนสามารถปรบปรงตนเองและกจกรรมการเรยนการสอน

2. สามารถพฒนาพฤตกรรม บคลกภาพการสอนของครใหดขน

3. สนบสนนความรความสามารถของครในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

4. ก ากบ ควบคม ตดตามผลการปฏบตงานของครในการปฏบตงานอยางตอเนอง

5. สงเสรมความคดสรางสรรคและการท างานรวมกนเปนคณะ

หลกการนเทศภายในโรงเรยน

หลกการและแนวคดทส าคญของการนเทศภายในโรงเรยน ผนเทศตองมความรความเขาใจในหลกการ

นเทศอยางถกตอง ตรงประเดน มระบบและขนตอนทชดเจนในกระบวนการนเทศ กระบวนการนเทศทเกดขน

ตองเกดจากความรวมมอของคณะครทกคนทปฏบตหนาทอยในโรงเรยน และการนเทศตองเปนไปเพอการ

2



พฒนากระบวนการเรยนการสอนของคร และการนเทศการศกษาควรมการบรหารเปนกระบวนการเชงระบบ ม

การวางแผนการด าเนนงาน มขนตอนในการปฏบตงาน ถอหลกการมสวนรวมในการท างานมความเปน

ประชาธปไตย มการด าเนนงานอยางสรางสรรค มการแกปญหาทเกดขนจากการเรยนการสอนสราง

สภาพแวดลอมในการท างานใหดขน สรางความผกพนและความมนคงตองานอาชพ รวมทงพฒนาและสงเสรม

วชาชพครใหมความรสกภาคภมใจในวชาชพของตนเองพรอมทจะรบการพฒนาอยางตอเนอง

ยทธศาสตรการนเทศภายในโรงเรยน

การจดการศกษาในสถานศกษามงพฒนานกเรยนใหเปนคนด เกง มความสข ท าประโยชนใหสวนรวม

มคณภาพตามเปาหมายการจดการศกษาของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ความส าเรจในการพฒนาคณภาพและบรหารจดการศกษาของสถานศกษาและส านกงานเขตพนทการศกษา

จ าเปนตองมการนเทศซงเปนปจจยทส าคญอยางหนงในกระบวนการด าเนนงานโดยมยทธศาสตรทส าคญเปน

หลกการในการด าเนนงานการนเทศ คอ การมสวนรวมและท างานอยางเปนระบบ

1. การมสวนรวม

การนเทศเปนการท างานรวมกนระหวางผ นเทศกบผ รบการนเทศทมท งผ รวมคด รวมท าการ

ชวยเหลอพงพากนดวยปฏสมพนธอนดตอกน ใหเกยรตและจรงใจตอกน ซงการท างานดวยหลกการมสวนรวม

กอใหเกดลกษณะการมสวนรวมในการท างานรวมกน ดงน

1.1 การสรางความสมพนธทดระหวางผนเทศกบผรบการนเทศ

1.2 การสรางเจตคตทดตอการนเทศ

1.3 การก าหนดเปาหมาย/ผลส าเรจรวมกน

1.4 การพจารณาบคลากร/คณะบคลากรรวมรบผดชอบ

1.5 การพจารณา/หาวธการด าเนนงานการก าหนดแนวทางการท างานรวมกนเพอสเปาหมายท

ตองการ

1.6 การหาวธการเสรมแรงจงใจใหรางวลแกผท างาน

1.7 การก าหนดแนวทางการนเทศภายในตดตามประเมนผลการท างานรวมกน

2. การท างานอยางเปนระบบ มขนตอนการท างานทส าคญ 5 ขนตอน คอ

2.1 วเคราะหปญหาตามตองการจ าเปน

3



2.2 วเคราะหทางเลอกในการแกปญหา/พฒนา

2.3 เลอกทางเลอกทเหมาะสมและวางแผน

2.4 ด าเนนการตามแผน

2.5 ประเมนผลการด าเนนงาน

ขอบขายของการนเทศภายในโรงเรยน

การนเทศภายในโรงเรยน เปนการนเทศการปฏบตงานของครและบคลากรทางการศกษาตามขอบขาย

และภารกจการบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล ซงอยในความ

รบผดชอบของผบรหารโรงเรยน เพอใหบรรลภารกจของโรงเรยนอยางมประสทธภาพ ประกอบดวยงาน 4 ดาน

ไดแก

1. ดานวชาการ

งานดานวชาการ เปนงานทเกยวกบการน าหลกสตรไปใชใหบรรลตามจดหมายของหลกสตร

สถานศกษา ตลอดจนคณลกษณะอนพงประสงคตามทก าหนดไวในหลกสตร ไดแก

1.1 การพฒนาหลกสตรสถานศกษา

1.2 การน าหลกสตรสถานศกษาไปใชและการออกแบบการจดการเรยนร

1.3 การสงเสรมและสนบสนนใหครจดท าและใชแผนการจดการเรยนร

1.4 การจดการเรยนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนรแบบบรณาการ และเนนทกษะการคด

1.5 การจดหาพฒนาสอและเทคโนโลยทางการศกษา

1.6 การสนบสนนใหครผลตและใชสอการเรยนร

1.7 การจดกจกรรมเสรมหลกสตร

1.8 การจดมมหนงสอ หองสมด และแหลงเรยนรในสถานศกษา

1.9 การวดและประเมนผลตามสภาพจรง

1.10 การสอนซอมเสรม

1.11 การวจยเพอพฒนาการศกษา

1.12 การประกนคณภาพการศกษา

4



1.13 การสงเสรมและสนบสนนใหครจดท าแฟมขอมลนกเรยนเปนรายบคคล

1.14 การประเมนคณภาพการศกษาของสถานศกษา

1.15 การจดศนยโสตทศนปกรณ

1.16 การจดบรการแนะแนว

2. ดานบรหารบคคล

งานดานบรหารบคคล เปนการจดด าเนนการ เพอใหบคลากรในสถานศกษาไดรและเขาใจหนาท

และความรบผดชอบของตน การตดตามดแลชวยเหลอใหปฏบตงานทไดรบมอบหมายใหประสบความส าเรจ

อยางมประสทธภาพ สรางบรรยากาศในการท างานใหผรวมงานทกคนเกดความส านกในหนาททรบผดชอบ

สรางความรวมมอรวมใจในการปฏบตงาน สงเสรมใหบคลากรในสถานศกษาพฒนาตนเองใหมความสามารถ

ในการปฏบตงานสงขน ไดแก

2.1 การวางแผนอตราก าลงและก าหนดต าแหนง

2.2 การก าหนดความตองการ หนาทและความรบผดชอบของบคลากร

2.3 การมอบหมายหนาทและความรบผดชอบ

2.4 การปฐมนเทศบคลากรใหม

2.5 การจดสวสดการ

2.6 การนเทศ ตดตามผลการปฏบตงาน

2.7 การพฒนาบคลากร

2.8 การสงเสรมใหนกเรยนไดศกษาตอ

2.9 การประเมนผลปฏบตงาน

2.10 การพจารณาความดความชอบ

2.11 การก าหนดมาตรฐานการปฏบตงานของบคลากร

2.12 งานวนยและนตกร

3. ดานบรหารทวไป

งานดานบรหารทวไปเปนงานทเกยวของกบระบบส านกงาน ซงมขอก าหนดกฎเกณฑและวธการท

แนนอน ไดแก

5



3.1 งานธรการและสารบรรณ

3.2 งานทะเบยนและรายงาน

3.3 งานขอมลและสารสนเทศ

3.4 งานจดท าแผนปฏบตการและการจดระบบการศกษา

3.5 งานอาคารสถานท สงแวดลอม และความปลอดภย

3.6 งานประชาสมพนธ

3.7 งานสวสดการ

3.8 งานพระราชบญญตการศกษา

3.9 งานระเบยบ กฎหมาย กฎกระทรวง และขอปฏบตตางๆ

3.10 กจกรรม 5 ส.

4. ดานงบประมาณ

งานดานงบประมาณ เปนงานทเกยวของกบระบบการเงนและพสด ไดแก

4.1 งานงบประมาณ

4.2 งานจดท าแผนปฏบตการประจ าป

4.3 งานจดตงและการของบประมาณประจ าป

4.4 งานเบกจายงบประมาณ

4.5 งานรายงานการใชจายเงนงบประมาณประจ าป

4.6 การตรวจสอบ ตดตาม และประเมนประสทธภาพการบรหารงบประมาณ

4.7 การบรหารการเงน

4.8 การบรหารการบญช

4.9 การบรหารงานพสด

4.10 ระบบทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา

บทบาทของบคลากรในการนเทศ

การสงเสรมใหกระบวนการนเทศภายในโรงเรยนด าเนนไปตามวตถประสงคและมประสทธภาพ

บทบาทของบคลากรในการนเทศนบวามความส าคญในการทใชบทบาททเหมาะสมกบพฤตกรรมการนเทศ

6



แบบใด มวธการนเทศตามขนตอนของแตละกจกรรมอยางไรทจะนเทศบคลากรการนเทศ หมายถง ผบรหาร

และคณะกรรมการนเทศของสถานศกษาแตละแหงมบทบาทและภารกจส าคญ ดงน

1. บทบาทในการสงเสรมและจดใหมการนเทศภายในโรงเรยน เพอใหเกดการพฒนาตนเอง สามารถ

ด าเนนงานตามนโยบายไดถกตอง ท าหนาทนเทศภายในโรงเรยนไดอยางสมบรณ

2. บทบาทในการใชนวตกรรม เทคโนโลยเพอการศกษา เพอพฒนาศกยภาพครโดยเฉพาะ การจดการ

เรยนรใหดขน สงเสรมใหมการใชนวตกรรม เทคโนโลยทมประสทธภาพ น ามาปรบใชใหเหมาะสมกบครใน

โรงเรยน

3. บทบาทในการจดประชมอบรม มการจดประชมอบรมในรปแบบตางๆ เชนการประชมปฏบตการ

การสมมนา อภปรายกลม เปนตน นอกจากน ยงตองสงเสรมใหครมโอกาสเขารบการอบรมในการพฒนาวชาชพ

น าทกษะความรมาปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

4. บทบาทในการตดตามประเมนผล ซงจะชวยใหครพฒนาศกยภาพไดดขนการประเมนเพอน าผลท

ไดมาปรบปรงแกไข ใหเกดการพฒนาเชงสรางสรรค

5. บทบาทในการใชกลมโรงเรยน สมาคมวชาชพหรอเครอขายเปนแนวทางเพอกอใหเกดประโยชนแก

ครในโรงเรยน โดยใชกลมหรอเครอขายชวยเหลอดวยวธการตางๆ เชน การจดประชมทางวชาการ การศกษา

เอกสาร การศกษาดงาน ฯลฯ

6. บทบาทในการสรางครตนแบบในสาขาวชาตางๆ ซงจะกอใหเกดผลในการพฒนาและเปนแบบอยาง

แกครทวไปได

คณะกรรมการด าเนนการนเทศภายในโรงเรยน หมายถง บคลากรทอยในโรงเรยน เชนผอ านวยการ รอง

ผอ านวยการ ครหวหนากลมงาน ครหวหนาระดบชน หรอครหวหนากลมสาระการเรยนรรวมไปถงครทม

ความรความสามารถ มความช านาญ/เชยวชาญ และประสบการณดานวชาการ มความรบผดชอบสง มนษย

สมพนธทด เปนทยอมรบของเพอนคร ดงนน คณะกรรมการด าเนนการนเทศภายในโรงเรยนควรประกอบดวย

1. โรงเรยนขนาดใหญพเศษ ขนาดใหญ และขนาดกลาง

1.1 ผอ านวยการ ประธาน

1.2 รองผอ านวยการ รองประธาน

7



1.3 ครหวหนากลมสาระการเรยนร กรรมการ

1.4 ครหวหนาระดบชน กรรมการ

1.5 ครทไดรบคดเลอกจากเพอนคร กรรมการ

2. โรงเรยนขนาดเลก

2.1 ผอ านวยการ ประธาน

2.2 หวหนางานวชาการ รองประธาน

2.3 ครทไดรบคดเลอกจากเพอนคร กรรมการ

บทบาทของผนเทศ ซงประกอบดวย ผบรหาร หรอผทไดรบมอบหมาย ตองมบทบาทหนาททแตกตาง

กน เพอใหการนเทศภายในโรงเรยนบรรลวตถประสงค ดงน

1. ก าหนดนโยบายของการนเทศภายในโรงเรยน เชน สงเสรมใหใชกระบวนการกลมในการท างาน

เพอใหเกดความสามคคในหมคณะ เปนตน

2. สงเสรมใหครมความรความเขาใจเกยวกบการนเทศภายใน และหลกสตรหรอเรองสนๆ ทครสวน

ใหญ มความตองการในการพฒนา ซงจะเปนประโยชนตอการปรบปรงการปฏบตงานในหนาทคร ตลอดจนม

เจตคตทดตอการนเทศภายในโรงเรยน

3. รวมประชมวางแผนกบคณะครในโรงเรยนเพอพฒนาคณภาพการเรยนการสอน

4. สนบสนนดานงบประมาณ วสดอปกรณ ตลอดจนขวญและก าลงใจ

5. กระตนใหครเกดการตนตวอยเสมอในดานวชาการ

6. ปฏบตการนเทศภายในโรงเรยนตามแผนการนเทศของสถานศกษา

7. เปดโอกาสใหคณะครมสวนรวมในการด าเนนงานนเทศภายในโรงเรยน และมการประเมนตนเอง

8. สรางขวญและก าลงใจแกผปฏบตงานดวยวธการตางๆ เชน ยกยองชมเชยในทประชมน าผลส าเรจ

ของการปฏบตงานมาแสดงใหปรากฏแกบคคลอน แตงตงคณะท างานตามความถนดและเปดโอกาสใหแสดง

ความสามารถอยางเตมท

9. ตดตามประเมนผล และพฒนาการด าเนนการนเทศภายในโรงเรยน

8



แนวคดในการปฏบตงานของผนเทศ

ผบรหารสถานศกษา และคณะกรรมการนเทศภายในโรงเรยนควรเขาใจและตระหนกเกยวกบการนเทศ

ภายในโรงเรยน ดงน

1. การเรมตนจดกจกรรมการนเทศภายในโรงเรยนในระยะแรกควรหลกเลยงกจกรรมทตองเผชญหนา

กน เชน การสงเกตการสอน เพราะเปนเรองละเอยดออน และเกดความขดแยงไดงายควรเลอกกจกรรมทสราง

ความคนเคย เชน การใหค าปรกษาหารอ การศกษาเอกสารทางวชาการหรอการศกษาดงาน เมอครคนเคยกบการ

นเทศภายในโรงเรยน และมความพรอมจงใชกจกรรมสงเกตการสอน

2. ความรก ความสามคคในหมคณะ เปนปจจยส าคญทจะชวยใหการนเทศภายในโรงเรยนประสบ

ความส าเรจ การใชกระบวนการกลมด าเนนงานจะท าใหไดผลดเปนอยางมาก

3. กจกรรมทใชในการนเทศ ควรตอบสนองตอปญหา ซงตองรวมกนพจารณาอยางรอบคอบ โดยผลท

เกดจากการแกปญหา ใหเนนการพฒนาบคลากรและพฒนางาน

4. คณะกรรมการนเทศ ควรศกษาหาความรและประสบการณ เพอน ามาใชในการนเทศครใน

สถานศกษา

5. สรางศรทธาและความเขาใจอนดกบผรบการนเทศ

บทบาทของผรบการนเทศ

การนเทศภายในโรงเรยนจะประสบผลส าเรจไดกตอเมอผรบการนเทศ จะตองใหความรวมมอในการ

ด าเนนการนเทศ ดงน

1. รวมกจกรรมในการเกบรวบรวมขอมล และการจดท าแผนการนเทศภายในโรงเรยน

2. น าแนวทางทไดรบจากการนเทศไปแกไขปญหาหรอพฒนางาน

3. เสนอปญหาตอผนเทศ เมอพบปญหาระหวางการปฏบตงานเพอรวมกนหาแนวทางแกไข

4. ใหความรวมมอในการประเมนผลการนเทศ

กระบวนการนเทศภายในโรงเรยน

กระบวนการนเทศ มความเชอมโยงและเปนกระบวนการทเกยวพนกนกบกระบวนการนเทศการศกษา

ซงการด าเนนการในการนเทศใหไดรบความส าเรจ สงส าคญในการจดการนเทศการศกษากคอจะด าเนนการ

9



อยางไรจงจะท าใหประสบผลส าเรจตามเปาหมายทไดวางไว ขนตอนในการปฏบตงานทางการนเทศการศกษา

เรยกไดอกอยางหนงวา “กระบวนการนเทศ” เนองจากกระบวนการเปนเทคนควธในการท างาน

กระบวนการนเทศ มขนตอนทส าคญ ดงน

1. ศกษาสภาพปญหาหรอศกษาหาความจ าเปนของการนเทศ

2. วางแผนการนเทศ

3. เตรยมการนเทศ

4. ปฏบตการนเทศ

5. ประเมนผลและปรบปรงการนเทศ

6. รายงานผลการนเทศ

1. การหาความตองการและความจ าเปนของการนเทศ

ผบรหารหรอผนเทศภายในมกจะถามตนเองวาท าไมจงตองนเทศงานนนๆ เรามกจะไดค าตอบวา

เพราะงานนนยงมปญหาอปสรรคในการด าเนนงาน หรอการจดการเรยนการสอนยงไมมประสทธภาพ ผนเทศ

อาจศกษาจากรายงานการปฏบตงาน หรอผลการเรยนของนกศกษา หรอจากการส ารวจ ตดตาม สมภาษณ ท าให

เราสามารถทราบวาจะวางแผนแกปญหาหรอพฒนางานไดอยางไร

2. การวางแผนการนเทศ

ผลจากการศกษาปญหาขางตน ท าใหเราตองวางแผนแกปญหาหรอพฒนางานนนๆโดยการวาง

แผนการนเทศรวมกบผบรหารและผนเทศภายในโดยมจดประสงคการก าหนดแผนการท างาน วธการ เครองมอ สอ การ

ประสานงานบคคลทเกยวของ การจดสรรงบประมาณ และการประเมนผลการวางแผนการนเทศเปนการ

เตรยมการเพอปฏบตการนเทศอยางมระบบ แผนการนเทศเปนแผนพฒนาบคลากร โดยเฉพาะแผนนเทศดวยการ

เรยนการสอน ซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการจดกจกรรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

แผนนเทศทดตองประกอบดวย

2.1 การส ารวจสภาพปญหาและความตองการของการนเทศ

2.2 การวางแผนการนเทศ

2.3 สราง/เลอกเครองมอและเทคนคการนเทศ

2.4 การปฏบตตามแผน

10



2.5 การสรปรายงานผลการนเทศ

3. การเตรยมการนเทศ

การเตรยมการนเทศเพอสามารถปฏบตการนเทศใหบรรลเปาหมายโดยเตรยมการอนมตโครงการ

งบประมาณ การประสานงานบคคลทเกยวของ ก าหนดเนอหาในการนเทศ จดเตรยมเครองมอ/สอนเทศ วธการ

นเทศ วธการตดตามผลและการรายงานผลการนเทศ

4. การปฏบตการนเทศ

ในการนเทศเราสามารถใชหลายๆ วธตามความเหมาะสม แตเรากควรวางแผนวธการนเทศให

สอดคลองกบวตถประสงคทวางไว

5. การประเมนผลและปรบปรงการนเทศ

เมอปฏบตการนเทศแลวควรจะมการประเมนผลการปฏบตงานวาเปนไปตามวตถประสงคหรอไมผล

การนเทศเปนอยางไร หากมปญหาคงตองตรวจสอบดใหม แลวปรบปรงการนเทศและประเมนผลอกครง เมอ

พอใจแลวจงถอวาการนเทศนนประสบผลส าเรจ

6. การรายงานผลการนเทศ

เมอสนสดผลการนเทศแตละครง ควรรายงานผลใหผบงคบบญชาทราบ โดยท าเปนบนทกขอความ

หรอแบบรายงาน ทก าหนดไวในหวขอประเดนตางๆ เชน

- ผนเทศ (ใครคอผนเทศ)

- ผรบการนเทศ

- วนเดอนปทนเทศ

- กจกรรมทนเทศ

- เนอหาสาระทนเทศ

- การประเมนผลของผรบการนเทศ

เทคนควธการนเทศภายในโรงเรยน

เทคนคและวธการนเทศเปนแบบแผนของการด าเนนงาน มหลายรปแบบทสามารถน าไปปรบใชใน

โรงเรยน ในเอกสารเลมนจะเสนอแนะเพอเปนตวอยาง คอ เทคนคการนเทศการสอน 4 แบบ

11



เทคนคการนเทศการสอน 4 แบบ

การนเทศการสอนมหลายวธการ และมการพฒนาวธการนเทศเพอใหเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยน

ซงวธการ 4 แบบมดงตอไปน

1. การนเทศแบบตรวจสอบ (Inspection Supervision) การนเทศแบบนเปนแบบเกาแกทมใชมานานผ

นเทศจะตรวจสอบเพอใหครไดแกไข ปรบปรงหรอพฒนางาน เปนการตรวจสอบเพอใหการท างานใหเปนไป

ตามกฎเกณฑระเบยบของหลกสตรทก าหนดไว เชน

1.1 การตรวจแผนการสอน จะตรวจสอบหรอตรวจตงแตการวเคราะหหลกสตรการวเคราะห

ผเรยน การจดกจกรรมการเรยนร การใชสอนวตกรรมในการจดการเรยนร การวดผลประเมนผล

1.2 การตรวจสอบการเขาชนเรยน

1.3 การตรวจสอบการเขารวมกจกรรม เมอตรวจสอบเสรจแลวชแจงใหครแกไขขอบกพรอง

2. การนเทศแบบเนนผลผลต (Supervision as Production) การนเทศแบบนจะดผลงานของสถานศกษา

วาสามารถผลตผเรยนออกสสงคมอยางมประสทธภาพหรอไมมากนอยเพยงใดบางคนเรยกการนเทศแบบ

วทยาศาสตร เพราะมการวางแผนการท างานอยางเปนระบบระเบยบตรวจสอบยอนกลบไดอยางเปนขนตอนท

ชดเจน เปนการวเคราะหขอมลทเกยวของกบผเรยน วจยและพฒนาเพอใหมคณภาพตามมาตรฐาน เชนการ

วเคราะหผลสมฤทธทางการเรยน คะแนน NT คะแนน O-NETมาตรฐานดานผเรยน

3. การนเทศแบบคลนก (Clinical Supervision) การนเทศแบบคลนก หมายถงกระบวนการส าหรบการ

สงเกตการสอนในชนเรยนทมการด าเนนการอยางมระเบยบ เพอปรบปรงประสทธภาพ การจดการเรยนการ

สอนของคร โดยครและผนเทศจะรวมมอกนอยางใกลชดในการวางแผนการสอน การสงเกตการสอน และการ

ประเมนการจดการเรยนการสอน เพอหาทางปรบปรงแกไขรวมกนและขณะเดยวกนกสงเสรมใหคร สามารถ

นเทศตนเองไดในทสด และในการด าเนนงานนนครและผนเทศจะรวมกนสรางความสมพนธ ความเชอมน

ความจรงใจ และความไววางใจซงกนและกนนอกจากนการนเทศแบบคลนก ยงมลกษณะเปนประชาธปไตย

และเปนการนเทศทยดครเปนศนยกลางแตขณะเดยวกน กจะประสานผลประโยชนของคร และสถานศกษาเขา

ดวยกน ซงหมายความวาขณะทการนเทศมงจะพฒนาวชาชพของครเปนรายบคคลนน การนเทศจะสอดคลองกบ

เปาหมายและความตองการของสถานศกษาดวยการนเทศแบบนเนนทการปรบปรงกระบวนการเรยนการสอน

ในลกษณะทพจารณาและแกไขตามความเหมาะสมของผไดรบการนเทศ จงคลายกบการรกษาอาการเจบปวย

12



ของคนไขใหมการฟนฟสภาพไดดขน แตการนเทศการศกษาจะมงใหผไดรบการนเทศเปลยนแปลงพฤตกรรม

การเรยนการสอนใหมความเหมาะสม เปนการนเทศทไดขอมลโดยตรง เปนความรวมมอของครกบผนเทศโดยผ

นเทศและผไดรบการนเทศจะไดพบปะเผชญหนากนและรบค าแนะน าไปปรบใชตามความเหมาะสมและความ

จ าเปนเพอประโยชนในการปรบปรงการเรยนการสอน เชน การสงเกตการสอนตามสภาพจรงเพอน าไป

ปรบปรงการสอน

4. การนเทศเพอการพฒนา (Developmental Supervision) การนเทศแบบนเนนพฒนาผไดรบการนเทศ

ใหมความรความสามารถในการแกไขปญหาของตนเองได ตามสถานการณทเกดขน

จากวธการนเทศขางตนพบวาการนเทศจะตองเปดใจกวางและเรยนรรวมกน ทกฝายทกคน เพอ

แกปญหาในหองเรยนและสถานศกษาใหอยในระดบมาตรฐานทสงคมยอมรบได การมปฏสมพนธอนดจะ

กอใหเกดมตรภาพทงดงาม สานตอในการนเทศครงถดไปดวยจงควรใชถอยค าและทาทางทเปนมตรในการ

แนะน าชวยเหลอ การนเทศภายในโรงเรยน สามารถท าไดหลายรปแบบ และสามารถผสมผสานแตละรปแบบ

เขาดวยกน ซงการจะใชรปแบบใดเมอใดนน ควรค านงถงความเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยนเปนส าคญ

กจกรรมการนเทศภายในโรงเรยน

แนวทางการจดกจกรรมการนเทศภายในโรงเรยน มตวอยางดงตอไปน

1. การเยยมนเทศชนเรยน

การเยยมนเทศชนเรยน หมายถง การทผนเทศไปพบและสงเกตการท างานของครในชนเรยน

เพอรวมกนพฒนาการท างานใหมคณภาพ ซงมวตถประสงค ดงตอไปน

1.1. เพอส ารวจความตองการของคร

1.2. เพอศกษาปญหาของครในสถานศกษา

1.3. เพอประเมนผลการสอนของคร

1.4. เพอกระตนใหครปรบปรงการจดการเรยนร

1.5. เพอใหค าปรกษาแนะน าแกคร

ขนตอนการนเทศแบบเยยมนเทศชนเรยน มขนตอนดงน

ขนท 1 สรางขอตกลงในการเยยมนเทศชนเรยน มขนตอนดงน

1.1 พบปะสนทนา สรางความคนเคย และสรางเจตคตทดในการนเทศแกคร

13



1.2 วางแผนการเยยมนเทศชนเรยน รวมกบครในเรองตางๆ ดงน

1.2.1 ก าหนดการเยยมนเทศชนเรยน

1.2.2 ก าหนดจดมงหมายในการเยยมนเทศชนเรยน

1.2.3 ก าหนดเรองทจะนเทศตามความตองการ/จ าเปน เชน การจดท า

เอกสารและงานธรการประจ าหองเรยน การจดหองเรยนและบรรยากาศใน

หองเรยน การจดกจกรรมการเรยนร ฯลฯ

1.2.4 ก าหนดวธการนเทศ เชน ส ารวจปญหาและความตองการของครสอบถามการ

ปฏบตงานของคร ใหค าปรกษาแนะน า สงเกตการสอน ฯลฯ

ขนท 2 ปฏบตการเยยมนเทศชนเรยน ตามขอตกลงทก าหนดรวมกนกบคร ดงน

2.1 เขาเยยมนเทศชนเรยน ตรงตามเวลาทก าหนด

2.2 ใหความเปนกนเอง เพอสรางเจตคตทดแกคร

ขนท 3 วเคราะหผลการเยยมนเทศชนเรยน ซงมขนตอน ดงน

3.1 วเคราะหผลการเยยมนเทศชนเรยนรวมกบคร

3.2 สรปผลการเยยมนเทศชนเรยน

3.3 ใหค าปรกษาแนะน า

ขนท 4 ปรบปรงการท างาน ครน าผลการเยยมนเทศชนเรยน มาปรบปรงแกไข

2. การสงเกตการสอนในชนเรยน

การสงเกตการสอน หมายถง การจดใหบคคลหนง (ผนเทศ) ทมความรความเขาใจในเรองการจดการ

เรยนร มาสงเกตพฤตกรรมการสอนของคร (ผรบการนเทศ) ในขณะจดกจกรรมการเรยนรโดยมวตถประสงค

เพอใหสามารถพฒนาหรอปรบปรงการจดการเรยนร ใหมประสทธภาพโดยใชขอมลยอนกลบ จากการสงเกต

การสอนของผนเทศ ขนตอนการสงเกตการสอน มขนตอนดงน

ขนท 1 สรางความสมพนธระหวางครกบผนเทศ มขนตอนดงน

1.1 ปฏบตตนใหเปนเพอนรวมวชาชพกบคร

1.2 เปนเพอนรวมงานกบคร

1.3 ใหขอมลตางๆ แกคร

14



1.4 แกไขขอขดแยงตางๆ ของคร

1.5 รบฟงขอแนะน าตางๆ ของคร

1.6 ใหความสนใจตอครในการปฏบตงาน

1.7 ใหความจรงใจตอครทงตอหนาและลบหลง

1.8 ใหเกยรตและยกยองครดวยความจรงใจ

1.9 หาทางสรางความกาวหนาใหแกครอยเสมอ

1.10 ใหความรและสนบสนนการท างานของคร

ขนท 2 ปรกษาหารอและการเตรยมแผนการจดการเรยนร มขนตอนดงน

2.1 ปรกษาหารอกบครในเรองการจดการเรยนร

2.2 วางแผนการสงเกตการจดการเรยนรรวมกน

2.3 สรางขอตกลงในการสงเกตการจดการเรยนร

2.4 พจารณาแผนการจดการเรยนรรวมกน

ขนท 3 การสงเกตการสอน มขนตอนดงน

3.1 ผนเทศเขาไปสงเกตการสอน โดยอาจนงเงยบๆ รวมกบนกเรยน

3.2 ขณะสงเกตการสอน ผนเทศตองบนทกพฤตกรรมการเรยนรและบรรยากาศในหองเรยน

อยางละเอยด

3.3 บนทกพฤตกรรมการจดการเรยนรของคร (อาจใชเทปบนทกเสยง)

3.4 ตองสงเกตการจดการเรยนรจนจบการสอนในแตละครง

ขนท 4 วเคราะหพฤตกรรมการจดการเรยนรรวมกน มขนตอนดงน

4.1 ครกบผนเทศรวมกนวเคราะหพฤตกรรมการจดการเรยนร

4.2 น าขอมลจากการบนทกพฤตกรรมการจดการเรยนร มาพจารณารวมกน

4.3 พจารณาพฤตกรรมการจดการเรยนรวา มจดเดนหรอจดดอยอยางไรพฤตกรรมใดเปน

ปญหา

4.4 ครกบผนเทศรวมกนหาทางปรบปรง หรอพฒนาการจดการเรยนรใหดขน

15



ขนท 5 ปรบปรงการสอน มขนตอนดงน

5.1 ครจะตองยอมรบพฤตกรรมการจดการเรยนรของตน

5.2 น าผลการวเคราะหพฤตกรรมทงทางดานดและไมด มาเปนขอมลประกอบการเตรยม

แผนการจดการเรยนรครงตอไป

5.3 ปรบปรงแกไขพฤตกรรมทเปนปญหา

3. การใหค าปรกษาแนะน า

การใหค าปรกษาแนะน า หมายถง การพบปะกนระหวางผนเทศกบผรบการนเทศซงอาจกระท าได

หลายวธ แตในทนขอเสนอแบบโคชชง (Coaching techniques) ซงเปนวธการพฒนาบคลากรอยางมแบบแผน

โดยกระท า ณ จดปฏบตงาน โดยมวตถประสงค เพอชวยใหผปฏบตงานกาวไปถงจดหมายปลายทางได เชน

ความกาวหนาทางวชาชพ ความสามารถทจะรบผดชอบงานในหนาทสงขน เชนกรณแตงตงเปนผนเทศ หรอเปนท

ยอมรบของเพอนรวมงานมากขน

3.1 วธการใหค าแนะน าปรกษาการใหค าแนะน าปรกษา ม 2 วธ คอ

วธท 1 การใหค าปรกษาแนะน าแบบไมเปนทางการเปนการใหค าปรกษาแนะน า โดยใช

เวลาวางพดคยกน เชน ตอนรบประทานอาหารกลางวน เปนตน วธนผนเทศสามารถใหความชวยเหลอผรบการ

นเทศได 3 ลกษณะ คอ

1.1) บอกวธแกปญหาโดยตรง

1.2) เสนอขอมลและใหโอกาสผรบการนเทศวเคราะหปญหาเอง

1.3) แบบผสมผสาน ทงลกษณะท 1 และ 2

ขนตอนการนเทศ

1) รบรปญหา

2) วเคราะหปญหา

3) แกไขปญหา โดยเลอกวธแกปญหาลกษณะใดลกษณะหนง ขางตนน

วธท 2 การใหค าปรกษาแบบเปนทางการการใหค าปรกษาแบบเปนทางการใชขนตอนของ

การนเทศแบบโคชชงเขยนเปนสญลกษณ คอ CQCD ซงมาจากค าตอไปน

C – Compliment (ชมเชย)

16



Q – Question (สอบถาม)

C – Correct (แกไข)

D – Demonstrate (สาธต)

ขนตอนการนเทศ

ขนท 1 ชมเชยเมอมใครคนหนงก าลงรบการนเทศ เขาอาจรสกวาเขาถกวพากษวจารณ

เขาจงพยายามหาขอแกตวตางๆ และพยายามสราง “ก าแพงใจ” มาขวางกนการตดตอสอสาร ระหวางเขา

กบผนเทศ แตเมอเรมการสนทนาดวยการชมเชย ยกยองผลงานทดของเขากอน (ดวยความบรสทธใจ)เขากจะ

“ปลดอาวธตวเอง” ขอแกตวของเขากจะถกเกบเอาไว และ “ก าแพงใจ” จะเปดออก แลวเขากพรอมทจะรบฟง

ขนท 2 สอบถามในขนทแลวมา แมวาจะไดใหค าชมเชยแกเขาไปบางแลว บางท

ความคดตอตานอาจเกดขนไดอกอยางงายดาย หรอกระท าในเชงวจารณ หรอเสนอแนะเรวขนการถามในขนน

ท าใหผรบการนเทศมความมนใจวา ผนเทศยนดรบฟงเหตผลของเขา และเขารสกวาผนเทศตองการมาใหความ

ชวยเหลอ มจตใจเปดกวาง และการสอสารเปนแบบคปรกษามากกวาเจานายกบลกนอง

ขนท 3 แกไขเมอผานมา 2 ขนตอนแลว ผนเทศกมาถงขนทจะเสนอแนะแนวทาง

ปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆ ได เพราะมความเขาใจทดตอกน

ขนท 4 สาธตบางครงการอธบายตามขนท 3 อาจไมชดเจนเพยงพอ จงอาจสาธตหรอ

ยกตวอยางยกเหตการณ มาแสดงใหเหนจรงเมอผนเทศใหค าปรกษาแนะน าผรบการนเทศเสรจแลวจงบนทกลง

ในแบบบนทกการใหค าปรกษาแนะน า

4. การสนทนาทางวชาการ

การสนทนาทางวชาการ หมายถง การประชมครหรอกลมผสนใจเรองราวขาวสารเดยวกนโดย

ก าหนดใหผน าสนทนาคนหนง น าสนทนาในเรองทกลมสนใจ โดยมวตถประสงค เพอเพมพนความร ความ

เขาใจแนวทางการปฏบตงาน เทคนค วธการแกคณะครในโรงเรยน และพฒนาบคลากรในโรงเรยน

4.1 ขนตอนการนเทศแบบสนทนาทางวชาการ มขนตอนดงน

ขนท 1 ศกษาปญหา ขนศกษาปญหามวธการ คอ ส ารวจปญหา ความตองการในเรองราว

ทมความสนใจรวมกนหรอเปนปญหารวมกน เชน เรองการสอนภาษาไทยแบบมงประสบการณภาษา เรอง

17



การจดการเรยนรทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เปนตน แลวล าดบเรองทจะใชสนทนาทางวชาการตาม

ความส าคญ ความจ าเปน และความเหมาะสม

ขนท 2 เลอกผน าสนทนาทางวชาการ มวธการดงน

2.1) เลอกบคคลใดบคลหนงในโรงเรยน ทเหนวามความสามารถเปนผน าสนทนาทาง

วชาการได โดยจะตองเปนผทมความรความเขาใจเรองทจะสนทนาไดอยางลกซงกวาผอน

2.2) เลอกบคคลภายนอก หากเหนวา เรองทจะสนทนานนคอนขางยากคณะครใน

โรงเรยนยงไมมความร ความเขาใจ และความช านาญเพยงพอ

2.3) ผน าทางวชาการ ควรหมนเวยนกนไป ไมควรเปนผเดยวซ ากนตลอดป

2.4) ประสานงานกบผน าสนทนาทางวชาการ ทงในหรอนอกโรงเรยน โดยแจง

วตถประสงคใหเขาใจตรงกน

ขนท 3 ปฏบตการ มขนตอนดงน

3.1) ก าหนดการสนทนาทางวชาการ ในชวงหลงรบประทานอาหารกลางวน หรอชวง

วางตอนใดตอนหนงทเหนวาเหมาะสม โดยอาจก าหนดเปนรายสปดาหหรอรายเดอนตามความตองการ และท า

ปฏทนไวใหชดเจน

3.2) ก าหนดเวลาสนทนาครงละ 30 – 45 นาท

4.2 วธการพดน าเสนอในเชงวชาการการพดน าเสนอในเชงวชาการ ควรมล าดบการพด

(Outline) การเตรยมสอ และการเตรยมตว ดงน

4.2.1 หลกส าคญของการพดน าเสนอเชงวชาการ

4.2.1.1 ตองมการเกรนน า เพอแจงใหผฟงทราบวาเรองทฟงเกยวกบอะไร

ขนตอนการน าเสนออยางไร และจะไดอะไรจากการฟง

4.2.1.2 ชวงบทน าควรจะตองกระชบ และพดเฉพาะขอมลทจ าเปนทจะชวย

ใหผฟงเขาใจเรอง และความส าคญของเรองทจะพด

4.2.1.3 ในสวนของผลการสรป และขอแนะน า ควรพดอยางละเอยด

18



4.2.1.4 ในสวนทไมไดมสวนรวม หรอมรายละเอยดมากเกนไป ไมควรจะ

น ามากลาวถง การพดตองกระชบและชดเจน การพดทยาวเกนไป หรอมรายละเอยดมากเกนไปจะท าใหเกดการ

เบอหนาย

4.2.1.5 ตองท าใหผฟงสนใจในเรองทพดและไมรสกเบอหนาย

4.2.1.6 ตองพดกบผฟง ไมใชทองจ าเรอง ดงนนควรจ าแคสองสามบรรทด

แรกเพอการเรมตนทด

4.2.1.7 ตาตองมองไปยงผฟงไมใชผนง การสบสายตากบผฟงจะชวยใหผฟง

สนใจในเรองทพด และท าใหรวาผฟงรสกเบอหนายหรอไม

4.2.2 การเตรยมสอ ควรจะตองทราบขอบเขตของเรองทจะพด เวลาทตองใชและกลม

ผฟง เพอทจะไดเตรยมเรองใหเหมาะสมกบผฟงและเวลา ควรมขนตอนดงน

4.2.2.1 เตรยมสอในการพดไมเกนหนงแผนตอเวลาพดหนงนาท

4.2.2.2 ถาเตรยมแผนใส ควรจะน าเสนอไมเกน 10 บรรทดตอหนงแผน

4.2.2.3 การเลอกใชสไมควรใชคสทท าใหมองล าบากเชน แดงบนพนเขยว

4.2.2.4 ใชตวหนงสอสออนบนพนสเขมจะท าใหอานไดงาย และไมมการ

สะทอนกบแสงอนๆ ในสวนทฤษฎควรจะน าเสนอเฉพาะสมการทใชโดยไมตองเขยนอธบายอยางละเอยดวา

ไดมาอยางไร

4.2.2.5 ควรจะหลกเลยงการใชสมการยาวๆ

4.2.2.6 ถาจ าเปนใหแสดงเฉพาะสมการทส าคญเทานน

4.2.2.7 ความส าคญของสมการและสญลกษณตางๆ ควรจะอธบายโดยการพด

4.2.2.8 ควรหลกเลยงการใชตาราง แตถาจ าเปนควรจ ากดใหมขอมลจ านวน

ไมมากเกนไป

4.2.2.9 รป และแผนภม ควรจะชดเจน ค าอธบายของแกนตางๆ ตองสามารถ

มองเหนไดอยางชดเจน

4.2.3 การพดและการเตรยมตว

19



4.2.3.1 ควรเตรยมตวมาอยางดและมความเขาใจในเนอหาทจะพด

4.2.3.2 ฝกพดเพอตรวจสอบวาสอทเตรยมและเนอหาทเหมาะสมกบเวลาและ

ผฟงหรอไม

4.2.3.3 ท าแผนโนต เพอใชเตอนความจ า ในเรองทควรจะพด

4.2.3.4 แตงกายใหเรยบรอยและเหมาะสมกบสถานทและผฟง

4.2.3.5 การท าสมาธกอนการพด อาจชวยใหอาการประหมา หรอตนเตน

ลดลงสดหายใจลกๆ กอนและระหวางการพดเพอระงบอาการตนเตน

4.2.3.6 ควรจะส ารวมกรยา และใชภาษาทเหมาะสมในการพด

4.2.3.7 อาจดโนตชวยระหวางพด ถาเกดอาการตนเตนจนลมเรองทจะพด

4.2.3.8 ตองมความกระตอรอรนในเรองทจะพด ถาพดเสยงโทนเดยวและ

ดเฉอยๆ ผฟงจะไมสนใจและเบอหนาย

4.2.3.9 ตองพยายามรกษาเวลาในการพดใหเหมาะสม ถาก าลงจะเกนเวลาท

ก าหนดควรจะรบสรปการพดใหจบตามเวลาทก าหนด

5. การประชม

การประชม หมายถง การพบปะของกลมคนเพอการอยางใดอยางหนง ในแงของการนเทศการศกษา

การประชมจดขนโดยหนวยงานทมรปแบบตามขนาดของกลมคน เพอแสดงการตดสนใจและเพอใหบรรล

วตถประสงค การประชมทใชในการนเทศมหลายลกษณะ เชน การประชมนเทศการประชมเฉพาะกจ การ

ประชมระดมสมอง การประชมชแจง การประชมสมมนา การอบรม การประชมกลมยอยในงาน การประชม

ปฏบตการในเรองใดๆ

5.1 การประชมนเทศ การประชมนเทศ หมายถง การใหขอมลปอนกลบแกผรบการนเทศเกยวกบปญหา

ทเกดขน โดยผนเทศเปนผศกษาหาแนวทางในการแกไขปญหา แลวน ามาแนะน าแกผรบการนเทศหรอผนเทศ

และผรบการนเทศหาขอสรปทเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไขปญหานนๆ

5.1.1 ขนตอนการประชมนเทศ มขนตอนดงน

ขนท 1 ขนเรมตน

1.1) ผนเทศรบทราบปญหาจากผรบการนเทศแลวสนทนาสอบถามเรองราวท

20



เปนปญหานนๆ

1.2) ผนเทศศกษาปญหาและหาแนวทางแกไขจากเอกสารต าราหรอจาก

ประสบการณ หรอผนเทศและผรบการนเทศศกษาปญหารวมกน

ขนท 2 ขนอภปรายและแสดงความคดเหน มขนตอนดงน

2.1) ผนเทศน าอภปรายถงปญหาของผรบการนเทศ

2.2) ผรบการนเทศรวมอภปรายและแสดงความคดเหน

ขนท 3 ขนสรป ผนเทศและผรบการนเทศ รวมกนสรปเกยวกบการแกไขปญหา

และผนเทศตดสนใจแกไขปญหาแกผรบการนเทศ หรออาจรวมกนตดสนใจทงผนเทศและผรบการนเทศ

เพอน าไปด าเนนการตอไป

5.2 การประชมระดมสมอง การระดมสมองมาจากค าในภาษาองกฤษ คอ Brain Storming โดย

ทค าแรก คอBrain หมายถงสมอง สวนค าหลง Storming หมายถง พายทโหมกระหน า หากจะแปลตรงๆ กคง

หมายถงการมงใชพลงความสามารถทางการคดของสมองของมวลสมาชกในกลม เพอคดในเรองใดเรองหนง

เพอน าไปใชประโยชนตอไป คนทไมชอบคด หรอคนทชอบคดเงยบๆ ไมชอบแสดงใหคนอนรวาตนเองคดอาจ

ไมเหมาะทจะรวมกลมเพอระดมสมองการระดมสมอง ถอเปนเทคนคทใชกบกลม Group Technique ไมใชใช

กบคนเพยงคนเดยว(ในทางการบรหารมกใชเปนเครองมอในการแสวงหาทางเลอกในการตดสนใจและใชใน

การวางแผน)การระดมสมอง หมายถง การแสวงหาความคดตอเรองใดเรองหนงใหไดมากทสดภายในเวลาท

ก าหนดดงนน การใหคดโดยไมก าหนดเวลาทจ ากดแนนอนกไมเรยกวาการระดมสมอง การระดมสมองจะม

ประสทธภาพมากทสดเมอใชกบกลมทไมรจกกน ไมเกรงใจกนหรอสนทสนมกนมากเกนไป และจ านวน

สมาชกทรวมระดมสมองถาจะใหมประสทธภาพมากทสดควรอยระหวาง 4 ถง 9 คนส าหรบนกวชาการทเปน

ผใหก าเนดของเทคนคนยงมความเหนทแตกตางกนอยโดยมซโน (Mizuno) ไมไดบอกวาใครเปนผตนคด แต

ระบวาไดมการใชเทคนคระดมสมองในญปนตงแตป 1952 ในขณะทฟอรซท (Donelson Forsyth) กลบระบชดเจน

วาเทคนคการระดมสมองเกดจากแนวคดของออสบอรน (Alex F. Osborne) ซงเปนผบรหารบรษทโฆษณาแหงหนง

ตงแตป 1957

5.2.1 จดเนนของการระดมสมองออสบอรน ไดก าหนดจดเนนของการระดมสมองไว

4 ประการ ไดแก

21



5.2.1.1 เนนใหมการแสดงความคดออกมา (Expressiveness) สมาชกทกคน

ตองมเสรภาพ อยางสมบรณในการทจะแสดงความคดเหนใดๆ ออกมาจากจตใจ โดยไมตองค านงวาจะเปน

ความคดทแปลกประหลาด กวางขวาง ลาสมย หรอเพอฝนเพยงใด

5.2.1.2 เนนการไมประเมนความคดในขณะทก าลงระดมสมอง (Non –

evaluative) ความคดทสมาชกแสดงออกตองไมถกประเมนไมวากรณใดๆ เพราะถอวาทกความคดมความส าคญ

หามวพากษ วจารณความคดผอน การแสดงความเหนหกลาง หรอครอบง าผอนจะท าลายพลงความคด

สรางสรรคของกลม ซงสงผลท าใหการระดมสมองครงนนเปลาประโยชน

5.2.1.3 เนนปรมาณของความคด (Quantity) เปาหมายของการระดมสมอง

คอ ตองการใหไดความคดในปรมาณมากทสดเทาทจะมากได แมความคดทไมมทางเปนจรงกตามเพราะอาจใช

ประโยชนไดในแงการเสรมแรง หรอการเปนพนฐานใหความคดอนทใหมและมคณคายงมความคดใหมๆ

เกดขนมากเพยงใดกยงมโอกาสคนพบวธการแกปญหาทด

5.2.1.4 เนนการสรางความคด (Building) การระดมสมองเกดขนในกลม

ดงนน สมาชกสามารถสรางความคดขนเองโดยเชอมโยงความคดของเพอนในกลม โดยใชความคดของผอนเปน

ฐานแลวขยายความเพมเตมเพอเปนความคดใหมของตนเอง

5.2.2 การเตรยมระดมสมองกอนการด าเนนการระดมสมองนน จะตองเตรยมการ 3

ขนตอน ดงน

5.2.2.1 ขนก าหนดเปาหมาย ตองก าหนดใหกระชบ เฉพาะเจาะจงและชดเจน

ทสดวาจะระดมสมองเรองอะไร เพออะไรและตองท าใหสมาชกเขาใจ และเหนดวยกบเปาหมายนน

5.2.2.2 ขนก าหนดกลม จะมจ านวนเทาไร ใครบาง ใครจะท าหนาทเขยน

ความคดของสมาชกและสถานท ทจะน าแผนการดความคดไปตด ตองใหมองเหนไดชดเจน และในบางครงผน า

กลมตองเดดขาดหากมสมาชกบางคนเรมครอบง าหรอขมผอน

5.2.2.3 ขนก าหนดเวลา ตองแนชดและเหมาะสม จะเรมและจะตองยตเมอใด

การมเวลาจ ากดจะสรางความกดดนใหสมองเรงท างานอยางเตมท สมองซกขวาจะคด สวนสมองซกซายจะ

ประเมนความคดของตนเองวาเหมาะสมหรอไม แลวรบแสดงออกมาโดยเรว

5.3 การประชมสมมนา การจดประชมสมมนาเปนกระบวนการของการท างานรวมกนเปนกลม

22



โดยมขนตอนการปฏบตอยางตอเนอง สามารถตรวจสอบและประเมนผลไดทกขนตอน ซงการด าเนนการการ

จดประชมสมมนาจะแบงออกเปน 3 ขนตอน คอ

5.3.1 การเตรยมการกอนการประชมสมมนา

5.3.2 การด าเนนการระหวางการประชมสมมนา

5.3.3 การด าเนนการหลงการประชมสมมนา

ขนตอนการจดประชมสมมนา

ขนท 1 การเตรยมการกอนการสมมนา

ขนท 2 การด าเนนการระหวาง

การสมมนา

ขนท 3 การด าเนนการหลงการสมมนา

1. ส ารวจประเดนปญหา 2. ตงคณะกรรมการกลาง 3. เขยนโครงการสมมนา 4. ด าเนนงานเตรยมการสมมนา

1. ลงทะเบยน 2. เปดการสมมนา 3. จดประชมกลมใหญ 4. จดประชมกลมยอย 5. จดประชมรวม 6. ปดการสมมนา

1. วเคราะหผลการศกษา 2. รายงานผบงคบบญชา 3. รายงานหนวยงานทเกยวของ 4. ด าเนนงานงบประมาณ 5. ตดตามผลและวเคราะห

5.3.1 การเตรยมการกอนการประชมสมมนาในการจดประชมสมมนาตองอาศยบคคล

หลายฝายมาท างานรวมกน ดงนนการเตรยมงานไวลวงหนา จงเปนสงจ าเปนเพอใหการด าเนนงานเปนไปดวย

ความเรยบรอยภายในเวลาทก าหนดไว โดยมขนตอนในการจดเตรยมงานประชมสมมนา ดงตอไปน

ขนตอนการเตรยมการกอนการประชมสมมนา

1. ส ารวจประเดนปญหา 2. ตงคณะกรรมการกลาง

3. เขยนโครงการสมมนา

4. ด าเนนงานเตรยมการสมมนา

23



5.3.1.1 ส ารวจประเดนปญหาและความตองการในการประชมสมมนาโดย

พจารณาจากปญหา และอปสรรคทเกดขนในการท างาน หรอปญหาทเกดขนในหนวยงานความตองการของบคลากร

โดยรวบรวมขอมลจากแบบส ารวจความคดเหน แบบสอบถาม หรอแบบสมภาษณใชการจดประชมสมมนาชวย

ใหบคลากรในหนวยงานเขาใจ นโยบายของหนวยงานและปฏบตไดอยางถกตอง

5.3.1.2 แตงตงคณะกรรมการด าเนนการจดประชมสมมนาเพอท าหนาท

ดงตอไปน

1) หาหวขอเรองทจะใชในการประชมสมมนา โดยการรวบรวมและ

แยกแยะในประเดนปญหาตางๆ

2) พจารณาบคคลหรอผเชยวชาญ ทจะเชญเขารวมการ

ประชมสมมนาพธเปดพธปดการสมมนา ตลอดจนเจาหนาททปฏบตงานในฝายตางๆ

3) พจารณาแผนการและจดเตรยมขนตอนในการด าเนนการวาชวงใด

ควรจะจดการจะไดเตรยมจดใหมพธการตางๆ ในแตละชวงนนไดอยางเหมาะสม

4) พจารณาแนวทางอยางไร เพอในการประชาสมพนธ วธการ

ประเมนผลตลอดจนการเผยแพร รายงานผลการประชมสมมนา หรอผลสรปของการประชมสมมนาไดอยาง

เหมาะสม

5) พจารณาและเสนอการแตงตงคณะอนกรรมการฝายตางๆตงแตเรม

เตรยมงาน จนกระทงสนสดการประชมสมมนา

6) พจารณาปญหาอนๆ ทคาดวาอาจจะเกดขนไดในขนการเตรยมงาน

ขนด าเนนการ ประชมสมมนา และขนหลงการด าเนนการสมมนา

7) พจารณาเรองอนๆ ทเกยวของตามความเหมาะสม

5.3.1.3 เขยนโครงการประชมสมมนา เพอก าหนดความชดเจนของการ

ด าเนนงานขนตอนตางๆ ซงจะท าใหการด าเนนการประชมสมมนา สามารถด าเนนไปไดดวยความเรยบรอยและ

มประสทธภาพนอกจากน ยงสามารถใชประโยชนจากโครงการประชมสมมนาดงตอไปน

1) ใชในการขออนมตจดประชมสมมนาจากผมอ านาจ

2) ใชขอความสนบสนนดานงบประมาณจากหนวยงานทเกยวของ

24



3) ใหผเกยวของท าความเขาใจความเปนมาเกยวกบการจด

ประชมสมมนาโครงการประชมสมมนา ประกอบดวยหวขอดงตอไปน

1) ชอโครงการ การตงชอโครงการสามารถตงไดหลายลกษณะ

ดงตอไปน

- ตงชอตามลกษณะของผเขาประชมสมมนา

- ตงชอตามเนอหาทจะประชมสมมนา

- ตงชอตามกจกรรมทประชมสมมนา

- ตงชอตามปญหาทจะประชมสมมนา

2) ผรบผดชอบโครงการ อาจเปนหนวยงาน องคการ หรอบคคล

3) หลกการและเหตผล เปนการกลาวถง ปญหาและความจ าเปนท

จะตองประชมสมมนาในหวขอดงกลาว ซงการเขยนหลกการและเหตผล ท าไดโดยการศกษาคนควาหาขอมลมา

อางอง ประกอบเพอเปนเหตผลวามความจ าเปนอยางทจดประชมสมมนาหวขอดงกลาว

4) วตถประสงค ตองเขยนใหสมพนธกบหลกการและเหตผลโดย

เขยนใหชดเจนวาประชมสมมนาเพออะไร มเปาหมายทส าคญอยางไร

5) กลมเปาหมายหรอผเขารวมการประชมสมมนา ก าหนดไวให

ชดเจนวาเปนใคร มคณสมบตอยางไรมจ านวนเทาใด และจากทไหน

6) วทยากร ก าหนดวาคอใคร มคณสมบตอยางไร ตดตอไดจากทไหน

7) ระยะเวลา ก าหนดใหแนนอนวาจะประชมสมมนากวนเรมตงแต

วนใด และสนสดในวนใด

8) สถานท ก าหนดใหชดเจนวาในแตละกจกรรมทจดในระหวางการ

ประชมสมมนานน จะใชสถานททใดบาง เชน พธเปด – พธปดการประชมสมมนา การประชมสมมนากลมใหญ

การประชม สมมนากลมยอยแตละกลมจะใชหองใด และจะตองแจงใหผเขารวมประชมสมมนาทราบดวย

9) วธการประชมสมมนา ก าหนดใหชดเจนวาจะใชวธใดบางเชน การ

บรรยายการอภปราย การปฏบตจรง เปนตน

25



10) งบประมาณ ก าหนดรายรบ–รายจาย ทจะใชในการจด

ประชมสมมนาวาจะไดรายรบ มาจากทไหนบาง เชน จากคาลงทะเบยน จากเงนอดหนนของหนวยงานเปนตน

และรายจายจะตองใชจายอะไรบาง เชน คาวสดทใชในการประชมสมมนาพธเปด – พธปดคาสมนาคณวทยากร

เปนตน ซงผจดประชมสมมนาจะตองคดค านวณงบประมาณใหชดเจน จะไดไมเกดปญหาในภายหลง

11) การประเมนผลก าหนดวธการประเมนผลใหชดเจนจะประเมนผล

ดวยเครองมอหรอ เทคนคอะไรกไดทเหมาะสม เชน ใชแบบสอบถาม การสมภาษณและการสงเกต เปนตน

12) ผลทคาดวาจะไดรบ มการคาดคะเนวาหลงจากการ

ประชมสมมนาแลวผเขารวมประชมสมมนาจะไดรบประโยชนอะไรบางจากการประชมสมมนาครงน

13) ก าหนดการประชมสมมนา ก าหนดตารางการประชมสมมนาใน

แตละวน โดยระบเวลาและกจกรรมทจะท าอยางชดเจน เพอผทเกยวของและผเขารวมการประชมสมมนา

สามารถเตรยมตวลวงหนาไดอนง หวขอของโครงการดงกลาวสามารถปรบใหยดหยนไดตามลกษณะของ

โครงการ

5.3.1.4 ขนด าเนนงานเตรยมการจดประชมสมมนาเมอทราบประเดนปญหา

และตดสนใจทจะจดประชมสมมนาแลวควรเตรยมการจดประชมสมมนา โดยปฏบตตามล าดบขน ดงตอไปน

1) การประชาสมพนธการประชมสมมนาใหผทเกยวของทราบ

2) ตดตอเชญวทยากร ทจะมาใหความรแกผเขาประชมสมมนาโดย

วางแผนการตดตอเชญวทยากร ดงตอไปน

2.1) ส ารวจรายชอวทยากรทจะบรรยายตามหวขอทจะ

ประชมสมมนา

2.2) ก าหนดตววทยากรทจะบรรยาย ทงวทยากรหลกและวทยากร

ส ารอง

2.3) ตดตอทาบทามวทยากรดวยวาจาเปนการสวนตวกอนพรอมทง

แจงวตถประสงคขอบขายหวขอของการประชมสมมนา วน เวลา สถานท และรายละเอยดเกยวกบผเขา


26



2.4) ท าหนงสอเชญวทยากรและขออนญาตผบงคบบญชาของ

วทยากรพรอมกบสงก าหนดการประชมสมมนาใหวทยากร

2.5) ประสานงานกบวทยากรเพออ านวยความสะดวก เชน ดานการ

เดนทาง ทพก และอนๆ

2.6) เชญผเขารวมการประชมสมมนา

3) การเตรยมการ ดานสถานทและอปกรณ ด าเนนการดงตอไปน

3.1) ตดตอขอใชสถานทท าการประชมสมมนา หรอถามการศกษา

ดงานฝกงาน ทศนศกษา ฯลฯ จะตองตดตอหนวยงานทเกยวของพรอมทงยานพาหนะทจะใชในการเดนทางดวย

3.2) วางแผนการใชสถานทในการจดประชมสมมนา การจดหอง

ประชมสมมนา การเตรยม โสตทศนปกรณตางๆ ทจะใช

3.3) จดท าอปกรณทจะตองใชในการประชมสมมนา เชนปายชอ

โครงการประชมสมมนา ปายชอวทยากร ปายชอผเขารวมประชมสมมนา ปายบอกทางไปยงหองประชมสมมนา

ปายลงทะเบยน และปายอนๆ ทจ าเปน

4) เตรยมการดานการลงทะเบยน โดยจดเตรยมแฟมบญชรายชอเพอ

ความสะดวกในการลงทะเบยน การแจกเอกสาร การเกบเงน และการสรปผล และยงท าใหผจดทราบยอดจ านวน

ทแทจรงของผเขารวมการประชมสมมนา ซงจะเปนประโยชนในการประสานงานกบฝายตางๆ เชน ฝายทพก

ฝายเอกสาร ฝายอาหารและเครองดม ตลอดจนการจดแบงกลมยอย ถาผเขาประชมสมมนามจ านวนมาก ควร

เตรยมแฟมส าหรบลงทะเบยนมากกวา 1 แฟม และรายชอควรพมพหนาเดยว เพอความสะดวกในการเซนชอ

ลงทะเบยน

5) เตรยมการดานเอกสารแจกผเขารวมการประชมสมมนาเอกสารท

จะแจกผเขารวมการประชมสมมนาควรจดใสแฟมใหเรยบรอย โดยมเอกสารตางๆ ดงตอไปน

5.1) โครงการประชมสมมนา

5.2) ก าหนดการประชมสมมนา

5.3) คมอในการประชมสมมนา

27



5.4) รายชอผเขารวมการประชมสมมนา พรอมแจงสงกดของ

ผเขารวมการประชมสมมนา

5.5) รายชอผเขารวมการประชมสมมนา ตามกลมในกรณทมการ

แบงกลม

5.6) เอกสารประกอบการประชมสมมนา

5.7) กระดาษเปลาส าหรบจดบนทกเพมเตม

6) เตรยมการส าหรบพธเปด–พธปดการประชมสมมนา โดยการราง

ค ากลาวรายงานค ากลาวประธานในพธเปด–พธปดการประชมสมมนา

5.3.2 การด าเนนการระหวางการประชมสมมนาเมอถงก าหนดวนจดประชมสมมนา

คณะกรรมการแตละฝายจะตองด าเนนกจกรรมตางๆ ตามทก าหนดไว ดงตอไปน

5.3.2.1 การตอนรบผเขาประชมสมมนา ไดแก ประธานในพธ แขกผมเกยรต

วทยากรและผเขาสงเกตการณ

1. ลงทะเบยน

- เซนชอ

- รบเอกสาร

2. เปดการสมมนา

- กลาวรายงาน

- กลาวเปด

3. จดการประชมกลมใหญ

- ชแจงแนวทางสมมนา

- วทยากรบรรยาย

6. ปดการสมมนา

- กลาวปดสมมนา

5. จดการประชมรวม

- รายงานผลการประชม

- สรปประเมนผลสมมนา

4. จดการประชมกลมยอย

- ถกปญหา

- เสนอขอคดเหน

- เสนอแนะแนวทาง

แกไขปญหา

วธด าเนนการขนด าเนนการระหวางการประชมสมมนา

สมมนา

28



5.3.2.2 การลงทะเบยน ผเขารวมการประชมสมมนาทกคน จะตองเซนชอใน

บญชรายชอททางคณะกรรมการฝายทะเบยนจดเตรยมไว พรอมกบรบเอกสารการประชมสมมนา

5.3.2.3 พธเปดการประชมสมมนา ประธานคณะกรรมการด าเนนการจด

ประชมสมมนาจะเปนผกลาวรายงานความเปนมาของการจดการประชมสมมนาพรอมกลาวเชญประธานเพอ

กลาวเปดการประชมสมมนา

5.3.2.4 จดประชมกลมใหญ โดยมวตถประสงคเพอจะสรางความเขาใจท

ตรงกนใหแกผเขารวมการประชมสมมนาและกจกรรมทนยมจดในหองประชมใหญ ไดแก การบรรยายการ

อภปราย และการสาธต

5.3.2.5 จดประชมกลมยอย หลงจากทไดรบความร ความคด จากวทยากรในท

ประชมกลมใหญแลว ใหแบงกลมผเขารวมสมมนาออกเปนกลมยอยตามลกษณะของปญหาและความสนใจ ซง

ในกลมยอยจะรวมกนถกปญหา เสนอขอคดเหน โดยมวทยากรประจ ากลมท าหนาทด าเนนการเลอกสมาชกใน

กลมขนมาท าหนาทตางๆ คอ ประธานกลม รองประธานกลม เลขานการกลม และผชวยเลขานการกลมยอย

5.3.2.6 จดประชมรวมเพอรายงานผลการประชม แนวทางการแกไขปญหาของ

แตละกลมยอยอภปรายผลทวไป โดยประธานกลม หรอผทไดรบมอบหมายรายงานผลการประชมสมมนาของ

แตละกลมยอยทเสนอมานน ผเขาประชมสมมนาทกคนในทประชมมสทธทจะเสนอแนะขอคดเหนหรอ

สนบสนนได หลงจากทไดปรบปรงแกไขผลของการประชมสมมนาของแตละกลมจนเปนทพอใจของสมาชก

สวนใหญแลว เลขานการของแตละกลมจะตองจดขอความทเปลยนแปลง หรอเพมเตมจากสมาชกในทประชมใหญ

ไดรวมกนอภปราย เพอรวบรวมใหเลขานการคณะกรรมการจดประชมสมมนา จดพมพเปนรายงานผลการ

ประชมสมมนาของทประชมใหญตอไป

5.3.2.7 พธปดการประชมสมมนา ประธานในพธปดการสมมนา อาจจะเปน

บคคลเดยวกนกบประธานในพธเปดการสมมนาหรอคนละคนกได

29



5.3.3 การด าเนนการหลงการประชมสมมนาขนด าเนนการหลงการประชมสมมนา

นบเปนขนตอนประเมนผล รายงานผลและตดตามผลการประชมสมมนาเมอการประชมสมมนาสนสดลงแลว

คณะกรรมการด าเนนการจดการประชมสมมนาจะตองปฏบตภารกจ ดงตอไปน

ง

5.3.3.1 วเคราะหการประเมนผลการประชมสมมนา โดยผจดการ

ประชมสมมนาตองตดตามผลทงทางฝายสมาชกผเขารวมการประชมสมมนาและฝายคณะกรรมการด าเนนงาน

ทงหมด แลวน าผลทไดมาวเคราะห เพอประมวลผลออกมาเปนผลสรปของการประชมสมมนาในครงนนแลว

จดพมพเปนรายงานการประชมสมมนาแจกจายไปยงบคคลหรอหนวยงานตางๆ ทเกยวของกบการจด


5.3.3.2 รายงานผลการประชมสมมนาตอผบงคบบญชา ผจดประชมสมมนา

ตองรายงานผลการประชมสมมนาใหผบงคบบญชาทราบเปนลายลกษณอกษร ภายหลงจากการประชมสมมนา

สนสดลงวาการจดประชมสมมนาในครงนนบรรลวตถประสงคทก าหนดไวมากนอยเพยงใดมปญหาและ

อปสรรคอะไรบาง มขอเสนอแนะและวธการแกไขอยางไร

วธด าเนนการขนหลงการประชมสมมนา

วเคราะหผลการ

สมมนา

- ท าผลสรป

การสมมนา

รายงาน

ผบงคบบญชา

- บรรล

วตถประสงค

มากหรอนอย

- การแกไข

อปสรรคในการ

ท างาน

รายงาน

หนวยงานทเกยวของ

- ใชประโยชนใน

การบรหารงาน

ด าเนนงาน

งบประมาณ

- เบกจาย

คาใชจายตางๆ

ตดตามผลและ

วเคราะห

- การน าความร

จากการสมมนา

ไปใชประโยชน

30



5.3.3.3 ท าหนงสอแจงผลการประชมสมมนาตอหนวยงานทเกยวของผจด

ประชมสมมนาจะตองแจงผลการประชมสมมนาไปยงหนวยงานของผเขารวมประชมสมมนาซงอาจจะพมพเปน

รายงานการประชมสมมนา เพอทหนวยงานนนๆ จะไดใชประโยชนในการบรหารงานบคลากรตอไป

5.3.3.4 ด าเนนการเกยวกบงบประมาณคาใชจายตางๆ ผจดการประชมสมมนา

จะตองด าเนนการเบก – จายใหเปนทเรยบรอย เชน คาตอบแทนวทยากร คาอาหารวางและเครองดมคาใชจายใน

พธเปด – ปด คาวสดอปกรณตางๆ ทใชการด าเนนการจดประชมสมมนา เปนตน

5.3.3.5 ตดตามผลและวเคราะหการตดตามผลการประชมสมมนาภายหลงจาก

ทผเขารวมการประชมสมมนาไดกลบไปปฏบตงานในหนวยงานระยะหนง ผจดการประชมสมมนาควรจะ

ตดตามผลวาผเขารวมการประชมสมมนา ไดน าความรและประสบการณจากการประชมสมมนาไปใชปรบปรง

งานในหนาทไดผลเพยงใด และตองน าขอมลทไดมาวเคราะหดวาสงใดทเปนประโยชนและสงใดทควรแกไข

เพอใหการจดประชมสมมนาครงตอไปไดผลตรงตามทผเขารวมการประชมสมมนาจะสามารถน าไปประยกตใช

ได

5.4 การอภปรายผอบ โปษะกฤษณะ ไดใหความหมายของการอภปรายไววา การอภปราย คอ

การทบคคลกลมหนงมเจตนาจะพจารณาเรองใดเรองหนงปรกษาหารอกน ออกความคดเหนเพอแกปญหาทมอย

หรอเพอเปนการแลกเปลยนความรความคดเหน ถายทอดประสบการณทไดรบใหไดทราบซงในทสดกมการ

ตดสนตกลงใจรวมกน (ผอบ โปษะกฤษณะ อางจาก สมพงศ เกษมสน, 2519)

5.4.1 ลกษณะการอภปราย

5.4.1.1 จ านวนผอภปรายประมาณ 5 – 20 คน

5.4.1.2 จะตองเปนการปรกษาหารอเปนกลม

5.4.1.3 จดมงจะตองแกปญหารวมกน หรอแลกเปลยนความร ความคด

ทศนคต และประสบการณรวมกน

5.4.1.4 ผมาอภปรายจะตองสนใจในเรองอยางเดยวกน

5.4.2 จดมงหมายของการอภปราย

5.4.2.1 เพอฝกความคดแบบประชาธปไตย

5.4.2.2 เพอชวยใหผรวมอภปรายไดท างานรวมกนรจกปรบตวและรจกเปน

31



ผน าและผตามทด

5.4.2.3 การอภปรายมจดมงหมายเพอหาขอเทจจรง

5.4.2.4 เพอน าความรหรอขอคดเหนมาแกปญหาสงคม

5.4.2.5 เพอน าความร ความคดเหนทไดจากการอภปรายไปใชปฏบตใน

ชวตประจ าวน

5.4.3 ประเภทของการอภปรายการอภปราย สวนมากแบงออกได 3 แบบคอ

5.4.3.1 การอภปรายกลม (Group Discussion) เปนการอภปรายทใชคนไม

จ ากดจ านวน ผอภปรายจะเปนทงผพดและผลดกนเปนผฟง เพราะการอภปรายแบบนจะไมมผฟงผอภปรายจะม

จ านวนไมเกน 20 คน การอภปรายแบบนมกใชกนมากในวงการศกษาหรอหนวยราชการโดยทวไป

5.4.3.2 การอภปรายในทชมชน (Public Discussion) เปนการอภปรายท

ประกอบดวยบคคล 2 ฝายคอ มผอภปรายเปนผพด และผฟงอกฝายหนงเมอการอภปรายยตลงจะมการเปดให

ซกถาม (Forum – period) การอภปรายนมประโยชนมากทสดในการใหความร ความคดประสบการณขอเทจจรง

และเปนการแกปญหาสงคมโดยสวนรวมดทสด

5.4.3.3 การอภปรายแบบโตวาท (Debate) เปนการอภปรายแบบโตแยง

กนอยางมเหตผล โดยมผคานฝายหนงและผเสนออกฝายหนง หาเหตผลมาหกลางความคดซงกนและกน

ฝายใดมเหตผลดกวาอกฝายหนง ฝายมเหตผลกวากจะไดรบชยชนะ โดยมประธานเปนผตดสนหรอ

ด าเนนการโตวาทใหเปนไปอยางเรยบรอย วธการนใชส าหรบหาขอมลหรอนโยบายทตองการเลอกสงหนง

สงใดไปปฏบตและยงตกลงกนไมได ตองอาศยวธการอภปรายนในการประชมตดสน วธนสวนมากใชใน

การประชมพจารณาเรองส าคญหรอใชในทประชมสภา

5.4.4 การอภปรายในทชมชน มลกษณะของการจดหลายแบบดงน

5.4.4.1 การอภปรายแบบพาเนล (Panel Discussion)การอภปรายแบบนจะให

สมาชกประมาณ 3 คน 6 คน หรอ 8 คนผพดจะมความรโดยทวไป อภปรายหรอพดในปญหาอยางเดยวกนโดยผ

พดเปนผทศกษาหาความรคนควาหาหลกฐานขอเทจจรงมาพดตอหนาผฟง เปนการสนทนาอยางเปนกนเอง โดย

มผด าเนนการเปนผเชญใหผอภปรายแสดงความร ความคดและใหขอเสนอแนะ ส าหรบตอนทายของการ

อภปรายควรเปดโอกาสใหผฟงไดรวมอภปรายดวย การอภปรายแบบนเหมาะส าหรบการแยกแยะประเดน

32



ปญหา และผอภปรายทกคนจะเปนผศกษาหาความรคนควาขอเทจจรงในเรองทจะอภปรายมากอนแลวน ามาพด

ใหผฟงฟงการพดของผอภปรายแตละคนจะเปนการพดตามทศนะของตนการอภปรายแบบนนยมใชกนมากใน

องคการทงทเปนของรฐและเอกชนตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในวงการศกษา

5.4.4.2 การอภปรายแบบซมโปเซยม (Symposium Discussion)การอภปรายน

เปนการอภปรายทางวชาการ เพอแลกเปลยนความรโดยผอภปราย แตละคนจะเตรยมคนหาความรขอเทจจรง

เฉพาะตอนหนงตอนใดของเรองมาอภปรายตามทไดตกลงกนไว ผอภปรายแบบนจะเปนผเชยวชาญหรอ

ผช านาญการในดานใดดานหนงสวนผด าเนนการอภปรายจะมหนาทเชอมโยงเรองตางๆ ใหตอเนองประสานกน

ใหเปนไปดวยดตลอดระยะเวลาของการอภปราย หนวยงานทใชการอภปรายแบบนกนมาก ไดแก หนวยงาน

ทางการศกษาแพทย ทหาร และธรกจวธด าเนนการอภปรายเหมอนกนกบการอภปรายแบบพาเนลแตกตางกน

เพยงแตวาการจดอภปรายแบบซมโปเซยม มลกษณะเปนวชาการทใหความรลกซงมากกวาการอภปรายแบบซม

โปเซยมน บางครงมกเรยกวา “ชมชนปาฐก” เพราะมลกษณะคลายผอภปรายมาบรรยายโดยมผทรงคณวฒ

นกวชาการ ผเชยวชาญแตละสาขามาอภปรายใหความรแกทประชมผอภปรายจะใชเวลาประมาณคนละ 10 - 15

นาท เปนอยางนอย และเวลาการอภปรายแบบนไมควรเกน2 - 3 ชวโมง

ขอแตกตางระหวางการอภปรายแบบพาเนลและแบบซมโปเซยม

แบบพาเนล แบบซมโปเซยม 1. ลกษณะการจดเปนกนเอง 2. วตถประสงคในการอภปรายจะเปนการอภปราย ความรทวๆ ไป 3. จ านวนคนในการอภปราย 3 - 8 คน 4. ผฟงไดรบความรทวๆ ไป 5. ผรวมอภปรายมปฏสมพนธระหวางกนและกนไดอยางเสร

1. ลกษณะการจดเปนทางการมากกวา 2. ผอภปรายจะเปนผเชยวชาญและมความรเฉพาะดาน 3. จ านวนคนประมาณ 2 - 5 คน 4. ผฟงไดรบความรอยางกวางขวางละเอยดเพราะ เปนการรวบรวมผอภปรายทเชยวชาญหลายๆ ดานมาไวดวยกน 5. ผรวมอภปรายมปฏสมพนธระหวางกนนอยมาก หรอไมมเลยเพราะตางพดในเรองทตนถนด

33



5.4.4.3 การอภปรายแบบปจฉา - วสชนา (Colloquy)การอภปรายแบบนใน

ประเทศไทยมกเรยกวาการอภปรายแบบปจฉา-วสชนา หรอบางครงกเรยกวาการอภปรายแบบโตปญหาระหวาง

กลมวทยากรกบกลมผพดผฟงสามารถซกถามกลมวทยากรไดอยางใกลชดซงเปนการแกไขขอของใจระหวาง

กลมคนทงสองกลมไดเปนอยางด

5.4.5 วธด าเนนการอภปราย

5.4.5.1 แบงกลมบคคลออกเปน 2 กลม คอกลมผถามซงเปนผฟงและกลม

ผตอบซงเปนวทยากร

5.4.5.2 จดใหกลมผถามและกลมวทยากรนงคนละดานโดยผด าเนนการ

อภปรายคอยควบคมการซกถาม ระหวางกลมบคคลทงสองกลม

5.4.5.3 เมอมการโตปญหา ผด าเนนการอภปรายควรสรปปญหาเปนเรองๆ

หรอเปนประเดนๆ ไป

5.4.5.4 ผด าเนนการอภปราย จะตองเปนผสรปการอภปรายหลงจากเสรจสน

การโตปญหาแลว รวมทงสรปผลการอภปรายปญหาตางๆ ทโตตอบกนมาแลวดวย

5.4.5.5 การอภปรายแบบนผด าเนนการอภปรายจะตองมความสามารถในการ

ควบคมรายการอภปรายไดด ตลอดจนควบคมเวลาในการพดอยางเครงครด และการอภปรายแตละครงไมควร

เกน 2 ชวโมง

5.4.6 หนาทของวทยากร

5.4.6.1 ควรตอบค าถามใหตรงจดประสงคของผถาม

5.4.6.2 ควรสรางบรรยากาศเปนกนเอง

5.4.6.3 ควรควบคมอารมณใหมนคงในการถกซกถาม

5.4.7 หนาทของผถาม

5.4.7.1 ใชภาษาสภาพในการถามวทยากร

5.4.7.2 ถามปญหาทนาสนใจรวมกน

5.4.7.3 ถามเพอมจดมงหมายไมใชเพอลองภมความร

5.4.8 การเลอกเรองทจะอภปราย

34



5.4.8.1 เรองทน ามาอภปรายไมควรใชเวลาอภปรายนานนก ควรใชเวลา

อภปราย 1 – 2 ชวโมง กสรปผลได

5.4.8.2 ปญหาทน ามาอภปรายควรเปนประโยชนตอสงคม หรอเปนประโยชน

ตอสวนรวม เมออภปรายแลวจะไดผลน าไปปฏบต

5.4.8.3 ปญหาทเลอกควรเปนปญหาทนาสนใจในขณะนน หรอเปนท

นาสนใจของผฟง เชน ปญหาโรคเอดส ปญหาน าทวม ฯลฯ

5.4.8.4 เรองทน ามาอภปราย ควรเปนเรองทสนใจรวมกนของสมาชกในกลม

ทจะจดอภปราย

5.5 สมมนา (Seminar)

การสมมนาเปนการประชมกลมประเภทหนง ทตองอาศยกลมเปนหลกโดยทวไปผทจะเขา

สมมนาจะตองเปนผทมประสบการณในเรองนนๆ มาประชมเพอศกษาปญหา วเคราะห สรปและหาแนวทาง

แกปญหารวมกนตามหลกการของประชาธปไตยการสมมนา หมายถง การประชมทสมาชกซงมความร ความ

สนใจในเรองเดยวกนมาประชมดวยความรวมใจ ปรกษาหารอ รวมใจกนคดชวยกนแกปญหา

5.5.1 สาเหตของการสมมนาการสมมนาจะเกดขนไดเนองจากเกดปญหาขนในสถาบน

หนวยงานองคการ หรอสวนราชการตางๆ และปญหาเหลานนเปนปญหารวมกนททกคนตองการคลคลาย

ทจะแกปญหาเหลานนใหดขน จงหาวถทางหรอวธการมาประชมรวมกน แลกเปลยนความคดเหนหรอจด

ประชมอบรมรวมกนเพอใหไดมาซงค าตอบทจะไดน าไปใชแกปญหาไดตอไป สวนรายวชาสมมนาการศกษา

เปนกระบวนการหนงทจดขนมาเพอใหผเรยนไดเรยนรและสามารถน าเอาวธการไปใชไดหลงจากส าเรจ

การศกษาไปแลว

5.5.2 ลกษณะของการสมมนาทด ลกษณะของการสมมนาทดนน สมาชกทเขารวม

สมมนาทกคนจะตองทราบวตถประสงคของการสมมนาอยางละเอยด และผจดจะตองพยายามจดใหสมาชก

ผเขารวมสมมนาไดมประสบการณในการเรยนรและแกปญหารวมกนอยางมระบบระเบยบ มการแลกเปลยน

ความคดเหนและขอเทจจรงระหวางสมาชก ผเขารวมสมมนาจะตองมทศนคตทดตอปญหาและจรงใจตอการ

ท างานตามทกลมมอบหมาย นอกจากนในการสมมนาแตละครงสงทจะขาดเสยไมไดนนกคอการมผน าและผ

ตามทดมผฟงและผพดทด ทงนเพอใหบรรลเปาหมายของการสมมนาทตงไว

35



5.5.3 ประโยชนของการสมมนา

5.5.3.1 ชวยใหผเขารวมสมมนามความร ความคด และประสบการณเพมขน

5.5.3.2 ชวยใหผเขารวมสมมนาไดขอเสนอแนะ หรอแนวทางในการ

แกปญหาตางๆ

5.5.3.3 ชวยใหผเขารวมสมมนา ไดมประสบการณในการแกปญหารวมกน

โดยใชความคดอยางมเหตผล

5.5.3.4 ชวยใหผเขารวมสมมนารจกกนดยงขน

5.5.3.5 ชวยกระตนใหผเขารวมสมมนาเกดความคดทจะปฏบตอยางใดอยาง

หนงตอไป

5.5.3.6 ชวยฝกฝนผเขารวมสมมนาใหยอมรบผลการตดสนใจ โดยใช

กระบวนการกลม

5.5.3.7 ชวยใหผเขารวมสมมนาไดแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

5.5.3.8 ผลของการสมมนาจะเปนประโยชนแกผสมมนาแกบคคลและสถาบน

ตางๆ ทเกยวของในเรองของการสมมนาโดยตรง นอกจากนยงจะเปนประโยชนตอผทจะศกษาในเรองท

เกยวของกบการใชในการสมมนาตอไป

5.5.4 ผมสวนรวมในการสมมนาในการสมมนาจะมบคคลฝายตางๆ เกยวของเปน

จ านวนมาก ผมสวนรวมในการสมมนาแบงออกไดเปน 3 กลมใหญๆ คอ

5.5.4.1 กลมผจดการสมมนา เปนกลมบคคลทมบทบาทตอความส าเรจหรอ

ความลมเหลวในการสมมนาแตละครงเปนอยางมาก กลมนแบงเปน 2 กลมยอย คอ

1) คณะกรรมการจดด าเนนการสมมนา (SteeringCommittee) จะเปน

คณะกรรมการกลางทด าเนนการในเรองนโยบาย และการปฏบตตางๆ ใหส าเรจดวยดประกอบดวย ประธาน

รองประธาน เลขานการหรอผชวยเลขานการ นายทะเบยน ประธานอนกรรมการฝายตางๆ เชน ฝายเอกสาร ฝาย

สถานทและบรการ ฝายอาหารและเครองดม ฝายกจกรรมและวทยากรฝายการเงน ฝายวดและประเมนผล เปน

ตน

36



2) เจาหนาทปฏบตงาน ไดแก เจาหนาทปฏบตงานในคณะอนกรรมการ

แตละฝาย เชน ผพมพเอกสาร ผเรยงเอกสาร เจาหนาทอดส าเนาเยบเลม เจาหนาทสอวสด โสตทศนปกรณและ

เจาหนาทผจดหองประชม ฯลฯ

5.5.4.2 กลมวทยากรหรอผทรงคณวฒ เปนกลมทคณะกรรมการด าเนนการ

สมมนาเชญมา เพอใหความรแกผเขารวมสมมนากอนท าการสมมนา หรอระหวางท าการสมมนา ส าหรบการ

เชญวทยากรมาใหความรกอนท าการสมมนานนเพอใหผเขารวมสมมนาไดแนวคดบางประการทจะใชประโยชน

ตอการสมมนาในแตละครง โดยเฉพาะอยางยงวทยากรทถกเชญมาพดครงนนจะเปนผทรงคณวฒ และมหนาท

เกยวของกบเรองทจะจดสมมนาอยางแทจรง ขนตอนนจะเปนสวนหนงทมงเสรมความร และแนวคดให

ผเขารวมสมมนาไดเปนอยางด

5.5.4.3 กลมสมาชกผรวมการสมมนา การสมมนาจะส าเรจลลวงลงไปไมได

ถาขาดสมาชกผเขารวมการสมมนา และในการสมมนาแตละครงผเขารวมการสมมนาเปนผทประสบการณมาก

ในเรองทจะสมมนา ผลของการสมมนาจะออกมาด แตถาผเขารวมมประสบการณนอย และไมเอาใจใสตอ

ปญหาของการสมมนา กจะท าใหการสมมนาในครงนนประสบความลมเหลว ดงนน ผเขารวมสมมนาจงตองม

ความตงใจอยางจรงจงตอปญหา และชวยกนพจารณาหาแนวทางทจะแกไขปญหารวมกนอยางมประสทธภาพ

5.5.5 กระบวนการจดสมมนา การจดสมมนาทวไปแบงออกได 3 ขนตอน คอ ขน

เตรยมการกอนการสมมนา ขนด าเนนการระหวางการสมมนา และขนประเมนผลหลงการสมมนา ซงแตละขน

เหลานมรายละเอยดทจะตองด าเนนการหลายอยาง ผด าเนนการสมมนาจ าเปนตองวางแผนลวงหนาไวกอนวา

การจดการสมมนาในแตละครงนน จะตองเตรยมการอะไรบาง มอะไรทตองท ากอน มอะไรตองท าทหลงหรอ

ท าพรอมๆ กนได โดยเฉพาะผด าเนนการควรจะตองเตรยมการในเรองตอไปน

5.5.6 ขนเตรยมการกอนการสมมนา

5.5.6.1 จดท าโครงการเพอขออนมตโครงการ

5.5.6.2 ออกแบบสอบถาม และสงแบบสอบถามไปยงอาจารยทจะเขารวม

สมมนา เพอหาขอมลของเนอหาวชาทอาจารยสวนใหญตองการ ทจะใหสมมนาและน ามาวเคราะหเพอจดท า

ตารางการสมมนาและหลกสตร

5.5.6.3 ออกแบบสอบถามเพอน ามาค านวณ คาเบยเลยง พาหนะและคาทพก

37



ของผเขารวมสมมนา

5.5.6.4 แตงตงคณะกรรมการสมมนา

5.5.6.5 จดท าตารางสมมนาและหลกสตร

5.5.6.6 เตรยมเอกสารประกอบการสมมนา

5.5.6.7 แจงขาวเรองโครงการสมมนาใหผเกยวของทราบ เชน ประกาศใน

หนงสอพมพ

5.5.7 การด าเนนการเกยวกบผเขารวมสมมนา

5.5.7.1 จดท าแบบประวตหรอแบบลงทะเบยนของผเขารบการสมมนา

5.5.7.2 ท าหนงสอแจงหนวยงานใหคดเลอกบคคลเขารบการสมมนาโดยแจง

คณสมบตของผเขารบการสมมนาพรอมทงสงรายละเอยดเกยวกบการสมมนาของแบบประวตใหกรอก

5.5.7.3 คดเลอกผเขาสมมนาโดย

1) ก าหนดแนวทางในการคดเลอกวาจะใชเกณฑในการคดเลอกอยางไร

2) พจารณาใบสมคร

3) คดเลอกจดแบงกลม

5.5.7.4 แจงชอผทไดรบการคดเลอกเขาสมมนาใหเจาสงกดและผเขาสมมนา

ทราบพรอมทงก าหนดการรายละเอยดทผเขาสมมนาจะตองทราบและเอกสารทจ าเปน(ก าหนดการเปดพธ - การ

แตงกาย)

5.5.8 การด าเนนการเกยวกบวทยากร

5.5.8.1 ท ารายละเอยดเกยวกบผเขารบการสมมนา (ภมหลง – วฒการศกษา)

สงวทยากร

5.5.8.2 ตดตอวทยากรเปนการสวนตว โดยชแจงวตถประสงคของหลกสตร

วตถประสงคของหวขอวชา ขอบเขตของหวขอบรรยาย ตลอดจนใหรายละเอยดอนๆ พรอมทงสอบถามวทยากร

วาตองการอะไร จะใชสถานทและจดเตรยมอปกรณหรอเอกสารอยางไรบาง

5.5.8.3 ท าหนงสอเชญวทยากร (พรอมทงสงตารางการสมมนาและ

รายละเอยดเกยวกบหลกสตร) และขออนญาตผบงคบบญชาของวทยากร

38



5.5.8.4 เตรยมรถรบสงวทยากรในแตละวน

5.5.8.5 เตอนวทยากรลวงหนา 1 วน และควรย าเรองการเตรยมรบเกยวกบการ

เดนทางของวทยากร

5.5.9 การด าเนนการอนๆ เกยวกบการสมมนา

5.5.9.1 ตดตอเกยวกบการสมมนานอกสถานท (ดงานฝกงาน ทศนศกษา

ฯลฯ) โดยตดตอหนวยงานทเกยวของ

5.5.9.2 เตรยมจดกจกรรมทดแทนในกรณทวทยากรไมสามารถจะมาบรรยายได

5.5.9.3 เตรยมวธการประเมนผล และออกแบบประเมนผล

5.5.9.4 เตรยมงบประมาณ (เบกเงนทดรองจาย)

5.5.9.5 เตรยมออกประกาศนยบตรและจดพมพ

5.5.9.6 เตรยมตดตอจดหาเครองดมส าหรบผเขารบการสมมนา

5.5.9.7 วางแผนการใชสถานทในการสมมนาการจดหอง และเตรยมเครอง

โสตทศนปกรณทจะใชในแตละวนลวงหนา (โดยอาจจะท าเปนรายวนวาวนใดจะใชหองใด และจะตองใช

อปกรณอะไรบางใหผรบผดชอบทราบ)

5.5.9.8 จดท าปายชอโครงการสมมนา ปายชอวทยากร ปายชอผรบการ

สมมนา(ปายใหญตงโตะ ปายเลกตดเสอ) ปายบอกมายงหองสมมนา ปายลงทะเบยน ปายอนๆ ทจ าเปน

5.5.9.9 เตรยมแฟมแจกผเขารบการสมมนา ในแฟมควรใสโครงการสมมนา

ตารางการสมมนา รายละเอยดหลกสตร คมอในการสมมนา (ถาม) รายชอผเขารบการสมมนา(วฒการศกษา

สงกด) รายชอผเขารบการสมมนาแบบกลม (ถามการแบงกลม) เอกสารประกอบการสมมนา กระดาษเปลา

ส าหรบโนต

5.5.9.10 เตรยมแฟมส าหรบลงทะเบยน 2 – 3 แฟม ขนอยกบจ านวนผเขารบ

การสมมนา (รายชอควรอดส าเนาหนาเดยว เพอสะดวกในการเซนชอ)

5.5.10 การเตรยมการส าหรบพธเปด – ปด

5.5.10.1 รางค ากลาวรายงาน และค ากลาวเปด – ปดการสมมนา

39



5.5.10.2 ท าหนงสอเชญประธานเปด – ปดการสมมนาพรอมกบแจง

ก าหนดการและแบบค ากลาวเปด – ปด

5.5.10.3 ท าหนงสอเชญวทยากร และแขกผมเกยรตมาในพธเปด – ปดสมมนา

5.5.10.4 ท าหนงสอสอมวลชนใหมาชวยท าขาวในพธเปด – ปด

5.5.10.5 เตรยมเขยนขาวแจกสอมวลชน

5.5.10.6 เตรยมแผนปฏบตงานในพธเปด – ปดการสมมนา แจงผเกยวของ

เชน ลงทะเบยน แจกเอกสาร จดสถานทโตะหมบชา แจกนดอกไม การตอนรบประธาน แขก และสอมวลชน

ตรวจสอบควบคมแสงเสยง สถานท ฯลฯ (โดยระบชอผรบผดชอบในแตละเรอง เวลา สถานท)

5.5.10.7 เตรยมเรองทจะชแจงใหผเขาสมมนาในวนเปด - ปด (แนวทาง

ปฐมนเทศ) ซงควรทจะชแจงเกยวกบวตถประสงคของการสมมนา และขอบเขตเนอหา เชน แนะน าเจาหนาทท

เกยวของหลกเกณฑหรอการปฏบตตนระหวางเขาสมมนา การเซนชอเวลาใด ทไหน อยางไรการขาดการ

สมมนา หลกเกณฑในการใหใบรบรอง หรอประกาศนยบตร การตดปายชอ การสบเปลยนทนง วธการแจก

เอกสาร การใหบรการและอ านวยความสะดวกตางๆ เวลาพก บรการเครองดมเวลาใดทไหน อยางไร หองน า

หองสมด หองเครองดมอยทไหน การโทรศพทตดตอ

5.5.10.8 ตรวจสอบความเรยบรอยของสถานทสมมนา สถานทลงทะเบยน

และสถานทส าหรบพธเปด - ปด ตลอดจนอปกรณตางๆ ใหพรอมทจะใชไดกอนวนเปด - ปด การสมมนา

5.5.10.9 เตรยมสรปแบบประเมนผลการสมมนาเพอรายงานใหประธานในพธ

ทราบ

5.5.11 ขนด าเนนการระหวางการสมมนา

5.5.11.1 จดแฟมเซนชอประจ าวน

5.5.11.2 ชแจงก าหนดการประจ าวน

5.5.11.3 แจกเอกสารทมแตละคน (ควรเตรยมกระดาษเปลาไวใหผเขา

สมมนาดวย)

5.5.11.4 จดรถรบ – สงวทยากร

40



5.5.11.5 ตอนรบและสงวทยากรและอ านวยความสะดวก เตรยมทพกให

วทยากร ชแจงวธใชอปกรณ เครองมอตางๆ ทวทยากรตองการ

5.5.11.6 แนะน าวทยากร และขอบคณ

5.5.11.7 จดของสมนาคณวทยากร

5.5.11.8 จดเครองดมส าหรบวทยากร

5.5.11.9 จดเครองดมส าหรบผเขารบการสมมนา

5.5.11.10 สงเกตการณการสมมนา

5.5.11.11 คอยควบคมเวลาใหเปนไปตามก าหนดการ

5.5.11.12 ตรวจสอบสถานท เวลา เสยง อปกรณใหพรอมทจะใชอยเสมอ

5.5.11.13 เปลยนปายชอวทยากร และผเขารบการสมมนา

5.5.11.14 อ านวยความสะดวกใหแกผเขารบการสมมนา

5.5.11.15 สงเกต สอบถามและวเคราะหปญหาประจ าวน

5.5.11.16 ประชมกรรมการเพอหาทางแกไข

5.5.12 ขนประเมนผลหลงการสมมนา

5.5.12.1 วเคราะหประเมนผลการสมมนา

5.5.12.2 รายงานผลการสมมนาตอผบงคบบญชา

5.5.12.3 ท าหนงสอแจงผลการสมมนาตอหนวยงานของผเขารบการสมมนา

5.5.12.4 ด าเนนการเกยวกบงบประมาณคาใชจายอนๆ ใหเรยบรอย

5.5.12.5 ตดตามผล

5.5.12.6 วเคราะห ตดตามผล

5.5.12.7 ปรบปรงหลกสตร

5.5.12.8 หากมอะไรตองตดตอผเขารบการสมมนาภายหลงไดก าหนดไวกอน

เกยวกบสถานทซงอาจเปลยนแปลงทหลง หรอเกยวกบการแจกเอกสารทจดท าทหลง ถาจ าเปนอาจขอซอง

จดหมายปดแสตมปไวกอนกได

5.5.13 ขอดของการสมมนา

41



5.5.13.1 ผเขาสมมนาไดมโอกาสศกษาคนควา โดยรบการใหค าปรกษา

แนะน าอยางใกลชดจากผทรงคณวฒ

5.5.13.2 กระตนใหผเขารวมประชมสมมนาทกคน ไดมสวนรวมในการ

สมมนาอยางเตมท

5.5.13.3 มการเสนอเอกสารและขอมลใหมๆ

5.5.13.4 ไดรปแบบของการแกปญหาหลายๆ แนวทางทเหมาะสมกบ

สถานการณตางๆ

5.5.14 ขอจ ากดของการสมมนา

5.5.14.1 ผทรงคณวฒบางทานอาจใจแคบไมยอมรบความคดใหมๆ มกจะ

ควบคมใหการสมมนาเปนไปตามความคดเหนของตนเอง

5.5.14.2 ผเขารวมสมมนาไมกลาตกเตอนผเขารวมสมมนาทานอนๆ ทกระท า

ตนไมเหมาะสมในขณะสมมนา

5.5.14.3 ระยะเวลาในการสมมนาถาหากมเวลาจ ากดจะเปนอปสรรคตอ

การศกษาคนควาหาขอมลของผเขารวมสมมนา

6. การศกษาดงาน

การศกษาดงาน หมายถง การพาบคลากรของโรงเรยน ไปศกษาคนควาและเพมพนในสถานท

ตางๆ โดยมวตถประสงคเพอใหบคลากรในสถานศกษา ไดพฒนาตนเองและพฒนางานใหมคณภาพดงนน กอน

การศกษาดงานควรมประเดนค าถามเกยวกบการศกษาดงานไว 3 ขอ ดงน

1) การศกษาดงานจะมสวนในการแกปญหาการท างานใหกบตนเองอยางไร?

2) การศกษาดงานจะกอใหเกดความคดใหมๆ ทน าใชกบการท างานไดอยางไร?

3) การศกษาดงานมประโยชนตอทมงาน และหนวยงานอยางไร

6.1 วธการศกษาดงานใหเกดประสทธภาพ

วธการศกษาดงานใหเกดประสทธภาพหรอใหเกดประโยชนจากการศกษาดงานนนควรม

วธการดงตอไปน

6.1.1 เตรยมความพรอมกอนศกษาดงาน

42



6.1.1.1 ความพรอมในเรองสภาพรางกาย ใหสมบรณแขงแรงอยในภาวะท

พรอมทจะศกษาดงาน

6.1.1.2 สรางทศนคตเชงบวก ใหเกดความรสกทดในการศกษาดงาน ดวยการ

มองเหนถงขอดในการศกษาดงาน หนวยงานทจะศกษาดงาน หรอกจกรรมทจดรวมในการศกษาดงานรวมทง

ผลทจะไดรบกบตนเอง ทมงาน และหนวยงาน

6.1.1.3 ตงประเดนปญหาทเกดขนในการท างานปจจบน รวมทงทบทวนถง

วธการท างานในปจจบน ถงแนวคดทมงหวงเพอจะไดน าความรมาใชในพฒนาการท างานใหเกดประสทธภาพ

และจดเปนบนทกเตอนความจ ากอนการศกษาดงาน

6.1.2 เตรยมความพรอมขณะศกษาดงาน

6.1.2.1 รบฟง การบรรยายหรอการเลาถงประสบการณในการท างานตลอดจน

เทคนควธการท างานใหมๆ

6.1.2.2 คดตาม สรางแนวความคดใหม โดยมองถงขอดของวธการท างาน

แบบใหมทไดเรยนร ทจะสามารถน ามาประยกตใชกบวธการท างานแบบปจจบน เพอลดปญหาและเสรม

ประสทธภาพ ในการท างาน

6.1.2.3 ถามด การตงค าถามเพอแลกเปลยนความร โดยถามจากสงทไดเหน

การตงค าถามเปนการจดประกายความคด กระตนใหเกดการถายทอดความรในการท างานถงเทคนค วธการ

ท างานใหเกดประสทธภาพ เชนการลดขนตอนการปฏบตงาน การน าเทคโนโลยสมยใหมมาใช การน าเอาวธการ

บรหารจดการสมยใหมมาใช เปนตน ซงการถามเพอสรางองคความรน เราจะไขขอของใจถงประเดนปญหาทได

ตงไวกอนการศกษาดงานได

6.1.2.4 รเขยน การน าความรทไดจากการศกษาดงานนน น ามาเขยนหรอจด

บนทกยอเตอนความจ า การเขยนเปนสงส าคญเพราะตกผลกจากความรความเขาใจของตนเองนนคอเขยนตามท

รหรอเขาใจ ซงโดยปจจบนเราอาจใชเทคโนโลยตางๆ เชนการบนทกความรดวยกลองถายวดโอ หรอเลาเรอง

จากรปภาพโดยการถายภาพ หรอบนทกเสยงดวยเครองอดเทป โทรศพทมอถอ ซงจะชวยเตอนความจ าใหกบ

ตวเอง และถายทอดเปนองคความรไดอกวธหนง

6.1.3 เตรยมความพรอมหลงศกษาดงานเสรจสน

43



6.1.3.1 ทบทวนความรทไดจากการศกษาดงานของตนเอง

6.1.3.2 น าความรทไดจากการศกษาดงานมาประยกตใชในการท างาน

6.1.3.3 จดบนทกเตอนความจ าถงวธการแกปญหาตามประเดนปญหาทตง

ไวกอนการศกษาดงาน ความรทสามารถน ามาประยกตใช ตลอดจนความรใหมๆ ทเกดขนการจดบนทกนเปน

การตรวจสอบความรของตนเองทไดรบในอกทางหนงดวย

6.1.3.4 จดประชมแตละทมงาน เพอแลกเปลยนความคดเหนรวมกนตดตาม

และประเมนผลความรทไดรบจากการศกษาดงาน กอนทจะรวบรวมความรทไดในแตละบคคล มาสรปเพอ

จดท าเปนองคความรแตละทมงาน

6.1.3.5 ถายทอดและเผยแพรองคความร และน าองคความรทไดมาปรบใช

ในการท างานอยางตอเนองและสม าเสมอ

6.2 ขนตอนการนเทศแบบศกษาดงาน

6.2.1 เลอกสถานทศกษาดงานทตรงกบปญหาและความตองการ

6.2.2 ก าหนดวตถประสงคของการศกษาดงาน

6.2.3 วางแผน ประสานงาน กบสถานททจะไปศกษาดงาน

6.2.4 แจงใหหนวยงานทไปศกษาดงาน บรรยายสรปใหฟง

6.2.5 ควรใชเวลาในการศกษาดงาน ใหนานพอสมควร

6.2.6 หลงจากศกษาดงานแลวควรกลบไปสรปแนวความคด และวางแผนปรบปรง

งานตอไป

7. การดนทรรศการ

นทรรศการ หมายถงการจดแสดงขอมลเนอหาผลงานตางๆ ดวยวสด สงของ อปกรณและ

กจกรรมทหลากหลายแตมความสมพนธกนในแตละเรองโดยมจดมงหมายทชดเจน มการวางแผนและออกแบบ

ทเราความสนใจใหผชมมสวนรวมในการด การฟง การสงเกต การจบตองและการทดลองดวยสอทหลากหลาย

เชน รปภาพ ของจรง หนจ าลอง ปายนเทศ และกจกรรมตางๆ เชน การประกวดการแขงขน การบรรยาย การ

สาธต การอภปราย และการตอบปญหา เปนตน

44



8. การสาธตการสอน

การสาธตการสอน เปนกจกรรมทมงใหผดเหนการด าเนนการคลายสถานการณจรง โดยการ

น าคณะครไปชมสาธตการสอนในหรอนอกโรงเรยน โดยมวตถประสงค เพอใหผสาธตการสอนน าประโยชนท

ไดจากการไปชมการสาธตการสอน มาปรบปรงการเรยนการสอนและพฒนาตนเอง และเปนการเสรมแรงใหกบ

ผสาธตการสอน ถาหากผสาธตการสอนเปนครในโรงเรยนเดยวกนด ผสาธตการสอนจะตองปรบปรงการเรยน

การสอนของตนเองใหมาก เพอมาเปนผสาธตการสอน

การด าเนนการนเทศแบบสาธตการสอน มขนตอนดงน

ขนท 1 เตรยมการสาธตการสอน

1.1 ศกษา ปญหา ส ารวจความตองการ เพอน าไปสการสาธตการสอนในเรองทตรงกน

1.2 แจงผสาธตการสอนและผดการสาธตการสอน ทราบวตถประสงครวมกนในเรอง

ของการชมการสาธตการสอน กลมประสบการณใดๆ เรองใด ชนใด ประสานงาน เตรยมการใหพรอม

1.3 ใหผดการสาธตการสอน เตรยมบนทกผลการชมการสาธตการสอนตามรปแบบ

ทก าหนดให

ขนท 2 ปฏบตการสาธต ผดการสาธตการสอน ศกษา สงเกต กระบวนการ ขนตอน เทคนค

วธการสอนรปแบบตางๆ ทไดจากการสาธตการสอน และจดบนทกไว

ขนท 3 ประยกต และด าเนนการ ผดการสาธตการสอนน ากระบวนการ เทคนควธการสอนทได

จากการสาธตการสอนสรปประยกตใชด าเนนการในการจดการเรยนการสอนของตน

ขนท 4 ประเมนผล

4.1 ตดตามผลการปฏบตงานของครผไปดสาธตการสอน มการเปลยนแปลง

4.2 สรปรายงานผล แจงใหคณะครผไปดการสาธตการสอน เพอน าผลไปปรบปรง

แกไข พฒนาตนเองตอไป

45



การวางแผนการนเทศภายในโรงเรยน

เปนกระบวนการส าคญทจะตองด าเนนการใหไดแผนนเทศส าหรบใชเปนเครองมอ/คมอปฏบตการ

นเทศภายในโรงเรยน แสดงถงการบรหารจดการโครงสรางองคกรและระบบการด าเนนงานของโรงเรยนได

ซงมขนตอนในการด าเนนการ ดงน

1. โรงเรยนก าหนดผรบผดชอบงานนเทศภายในโรงเรยนและมค าสงแตงตงเปนลายลกษณอกษร

1.1 ใหมคณะบคคลรบผดชอบงานนเทศภายในโรงเรยนและมค าสงแตงตง

1.2 บคลากรทไดรบการแตงตงมคณสมบตเหมาะสม

1.3 มการก าหนดภาระงานและความรบผดชอบไวชดเจน

1.4 บคลากรทไดรบมอบหมายเขาใจภาระงานและความรบผดชอบงานนเทศภายในโรงเรยน

1.5 คณะครในโรงเรยนมสวนรวมในการสรรหาผรบผดชอบงานนเทศภายในโรงเรยน

2. โรงเรยนมระบบขอมลสารสนเทศเพอการวางแผนการนเทศ

2.1 มขอมลพนฐานทจ าเปนทตองใชในการนเทศ ดงน

2.1.1 ขอมลแสดงสภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร

2.1.2 ขอมลแสดงความตองการพฒนาของคร

2.1.3 นโยบายของหนวยงานระดบเหนอในการพฒนาคร

2.2 ขอมลสอดคลองกบสภาพความเปนจรง

2.3 การจดเกบขอมลสะดวกและน าไปใชประโยชนไดทนท

2.4 มการน าขอมลทไดจดเกบมาใชประโยชนในการวางแผน

2.5 มขอมลยอนหลงอยางนอย 2 ป

3. โรงเรยนมแผนการนเทศทตอบสนองความตองการพฒนาครของครและของโรงเรยน

3.1 มแผนนเทศทมสาระส าคญ ดงน

3.1.1 ความส าคญและความจ าเปนทตองพฒนาคร

3.1.2 จดเนนทตองพฒนา

3.1.3 กจกรรมการนเทศและรายละเอยดของแตละกจกรรม ไดแกวตถประสงค

เปาหมาย ขนตอนการด าเนนงาน ระยะเวลา สอและเครองมอทจ าเปน วธการวดประเมนผลกจกรรมการนเทศ

46



3.1.4 แผนนเทศของโรงเรยนตอบสนองความตองการพฒนาของครและโรงเรยน

3.1.5 บคลากรมสวนรวมในการวางแผนการนเทศตามบทบาทหนาทของตน

3.1.6 การเขยนสาระส าคญของแผนการนเทศแตละสวนสอดคลองสมพนธกน

4. โรงเรยนด าเนนการตามแผนการนเทศทวางไว

4.1 มผรบผดชอบด าเนนการตามแผน

4.2 ผรบผดชอบรบทราบ และด าเนนการตามแผนการนเทศ

4.3 คณะครรบทราบแผนนเทศของโรงเรยน

4.4 ผนเทศด าเนนการไดตามแผนการนเทศ

4.5 มการบนทกการด าเนนการและผลการด าเนนการของแตละกจกรรม

5. โรงเรยนประเมนผลตามแผนการนเทศอยางเปนระบบและน าผลการประเมนมาปรบปรงการนเทศ

ของโรงเรยน

5.1 มการวางแผนประเมนผลแผนนเทศ

5.2 แผนการประเมนผลแผนนเทศ ประกอบดวย

5.2.1 สงทจะประเมน

5.2.2 สภาพความส าเรจและเกณฑการประเมน

5.2.3 วธการและเครองมอประเมน

5.2.4 แหลงขอมลผประเมน

5.3 มรายงานผลแผนนเทศของโรงเรยนทครอบคลมสาระส าคญ ดงน

5.3.1 แผนนเทศปการศกษาทจะประเมน

5.3.2 การด าเนนการตามแผนนเทศและผลการด าเนนการของแตละกจกรรม

5.3.3 ผลตามวตถประสงคของกจกรรมการนเทศแตละกจกรรม

5.3.4 อปสรรค/ปญหาในการด าเนนการ

5.4 คณะครมสวนรวมในกจกรรมการประเมน

5.5 น าผลการประเมนไปพจารณาวางแผนนเทศของโรงเรยนในปตอไป

47



การประเมนผลการนเทศภายในโรงเรยน

การประเมนผลการนเทศภายในโรงเรยน เปนการตรวจสอบกจกรรมการนเทศวาสนองตอวตถประสงค

และเปาหมายของการนเทศมากนอยเพยงใด โดยมการประเมน 3 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ประเมนกอนการด าเนนการ

ขนท 2 ประเมนระหวางด าเนนการ

ขนท 3 ประเมนหลงด าเนนการ

ซงมรายละเอยดการด าเนนการ ดงน

ขนท 1 ประเมนกอนการด าเนนการ เปนการประเมนความพรอมกอนการด าเนนงานของผบรหารหรอ

คณะกรรมการของสถานศกษา ในเรองตอไปน

1.1 ความเปนไปไดในการปฏบตจรงของกจกรรมวา มความเปนไปไดมากนอยเพยงใด

1.2 ตรวจสอบเครองมอ สอ คน และเวลา

ขนท 2 ประเมนระหวางด าเนนการ เปนการประเมนขณะปฏบตงานตามแผนการนเทศภายในโรงเรยน

โดยก าหนดรายละเอยดในแผนการประเมน ใหครอบคลมสาระส าคญ ตอไปน

2.1 เรองทประเมน

2.1.1 วตถประสงค

2.1.2 เปาหมายเชงปรมาณและเชงคณภาพ

2.2 วธการประเมน

2.3 เครองมอประเมน

2.4 ระยะเวลาด าเนนการ

2.5 ผลการประเมน

ขนท 3 ประเมนหลงด าเนนการ ขนน เปนการประเมนผลส าเรจของการนเทศภายในโรงเรยน และ

ความพงพอใจของครทมตอการนเทศภายในโรงเรยน ซงประเมนไดจากสาระส าคญ ตอไปน

3.1 บรรลตามวตถประสงคและเปาหมายในแผนการนเทศเพยงใด

3.2 ครเกดการพฒนาหรอไม

3.3 การพฒนาทเกดขนสงผลตอนกเรยนมากนอยเพยงใด

48



3.4 ครมความพงพอใจมากนอยเพยงใด

3.5 มการน าผลการประเมนมาวเคราะหและปรบปรงแผนนเทศในปตอไปหรอไม

ขอบขายการนเทศภายในโรงเรยน ปการศกษา 2556

การนเทศภายในโรงเรยน ประจ าปงบประมาณ 2556 มกรอบการนเทศทสอดคลองกบขอบขายการ

นเทศของส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสตล ซงประกอบดวยการนเทศใน 7 เรอง คอ

1. สภาพความพรอมและบรบทของสถานศกษา

2. การจดการเรยนรและการวดผลประเมนผล 3. การประกนคณภาพการศกษา 4. คอมพวเตอรพกพา(Tablet) เพอการเรยนการสอน 5. การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน 6. การนเทศภายในสถานศกษา

7. แผนการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน

แนวด าเนนการนเทศภายในของโรงเรยน ในการนเทศภายในตามภารกจขอบขายใน 7 เรองนน ใหผบรหารโรงเรยนด าเนนการนเทศตาม

กระบวนการขนตอนการนเทศ ประกอบดวย 1. ประชมชแจงรายละเอยดแผนงาน/กจกรรมการนเทศทด าเนนการในปการศกษา 2556 2. จดระบบการนเทศภายในโรงเรยน 3. ด าเนนการนเทศภายในโรงเรยนในแตละเรอง ตามปฏทนทก าหนดในคมอการนเทศภายใน 4. สรปและรายงานผลการนเทศตามแบบบนทกตอส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสตลและผเกยวของทกระดบทราบ ภาคเรยนละ 1 ครง

กจกรรมการนเทศ

ท รายการนเทศ ขอบขายการนเทศ วธการนเทศ จ านวนครงทด าเนนการ

เครองมอนเทศ

1

สภาพความ

พรอมและ

บรบทของ

- สภาพบรบทของโรงเรยน - ความพรอมในการจด การเรยนการสอน

- สงเกต/ตรวจสอบสภาพความเปนจรง

ภาคเรยนละ ๑ ครง

- แบบนเทศ

ตดตามสภาพความ

พรอมและบรบท

49





สถานศกษา สถานศกษา

2 การจดการ

เรยนร และ

การวดและ

ประเมนผล

- การจดการศกษาปฐมวย - การศกษาขนพนฐาน -การจดการศกษาพเศษ

- เยยมชนเรยน - สงเกตการสอน - สอบถาม/สมภาษณ - แลกเปลยนเรยนร - ตรวจเอกสาร/ รองรอย

- อยางนอย 1 ครง / ภาคเรยน

- สงเกตการสอน - แบบเยยมชนเรยน - แบบสมภาษณ

3 การประกนคณภาพการศกษา

ระบบการประกนคณภาพ -การประกนคณภาพภายใน -การรองรบการประเมนภายนอก -ตดตามแผนการยกระดบคณภาพการศกษาของทกโรงเรยน

- ตรวจเอกสาร - สมภาษณ - ประชมปฏบตการฯ

- อยางนอย 1 ครง/ภาคเรยน

- แบบตรวจสอบฯ - แบบสมภาษณ

4 คอมพวเตอรพกพา(Tablet) เพอการเรยนการสอน

-การบรหารจดการ -การจดการเรยนร

-สอบถาม/สมภาษณ -ตรวจสอบรองรอย


- แบบสอบถาม/สมภาษณ

5 การเตรยมความพรอมสประชาคมอาเซยน

-หลกสตรการเรยนรฯ -การจดการเรยนรเกยวกบอาเซยนศกษาภาษาตางประเทศ - สอทใชประกอบฯ - การวดประเมนผล

-สอบถาม/สมภาษณ -ใหขอเสนอแนะ -แลกเปลยนเรยนร -ตรวจสอบรองรอย


แบบนเทศ ตดตามการพฒนาภาษาองกฤษและ การจดการเรยนรอาเซยนศกษา (ASEAN Study)

50





6 การนเทศภายในสถานศกษา

-ระบบการนเทศภายใน - ตดตามการใชคมอนเทศภายใน

-ศกษาท าความเขาใจคมอ -ด าเนนการนเทศภายในโรงเรยน -ประเมนระบบการนเทศภายใน


-คมอการนเทศภายในสถานศกษา -เครองการประเมน ระบบการนเทศภายใน

7 แผนการยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน

- ตดตามการวางแผนยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน

- ตดตาม ตรวจสอบ - อยางนอย 1 ครง/ภาคเรยน

- มาตรการยกระดบผลสมฤทธ - เครองตรวจสอบ ตดตามฯ

Documents

การนิเทศภายในโรงเรียน · กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา