รายงานฉบับสมบูรณ์ Final Report · รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) โครงการการพัฒนาและส่งเสริมการท่องเที่ยวเชื่อมโยงเส้นทาง

กองยทธศาสตรและแผนงาน

ส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา

รายงานฉบบสมบรณ

(Final Report)

โครงการพฒนาและสงเสรมการทองเทยว

เชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน i

สารบญ

หนา

สารบญ i

สารบญตาราง iii

สารบญภาพ iv

บทท 1 บทน า 1-1

1.1 หลกการและเหตผล 1-1

1.2 วตถประสงค 1-3

1.3 ขอบเขตของการด าเนนงาน 1-3

1.4 วธการศกษา 1-3

1.5 แผนการด าเนนงาน 1-8

1.6 ผลทคาดวาจะไดรบ 1-11

บทท 2 ความเปนมาของการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน 2-1

2.1 การกอสรางเสนทาง R3A กบการก าหนดยทธศาสตรการทองเทยวของไทย 2-1

2.2 พฒนาการการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-5

2.3 สถานการณปจจบนของการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-11

2.4 ปจจยทสนบสนนการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-12

2.5 ไทยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-14

2.6 ปญหาและอปสรรคในการพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-18

2.7 ความทาทายในอนาคต 2-19

บทท 3 กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

3-1

3.1 แนวทางการส ารวจขอมลและกลมตวอยางทใชในการระดมสมองและการสมภาษณเชงลก 3-1

3.2 แนวคดในการวเคราะห PESTEL Analysis 3-2

3.3 แนวคดการวเคราะห SWOT and TOWS Analysis 3-3

3.4 กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจนเพอการพฒนาการทองเทยวใหประสบความส าเรจอยางยงยน

3-5

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ii

หนา

บทท 4 การวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน

4-1

4.1 จงหวดเชยงราย ประเทศไทย 4-1

4.2 เมองหวยทราย แขวงบอแกว สปป.ลาว 4-12

4.3 เมองน าทาและเมองบอหาน แขวงหลวงน าทา สปป.ลาว 4-14

4.4 เขตปกครองตนเองชนชาตไท สบสองปนนา-นครคนหมง มณฑลยนนาน ประเทศจน 4-16

4.5 ประเทศท 3 (นกทองเทยวจากประเทศอน ๆ ทมใช ไทย จน และสปป.ลาว) 4-20

บทท 5 แนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน

5-1

5.1 ตวอยางแผนการพฒนาสถานททองเทยวและเสนทางการทองเทยว 5-1

5.1.1 เชงพ นท กรณศกษา แหลงเพาะพนธปลาบกแหงแรกของโลก บานหาดไคร อ าเภอเชยงของ

5-1

5.1.2 เสนทาง กรณศกษา การพฒนาแผนการเดนทางทองเทยวทวจงหวดเชยงรายโดย เนนการเชอมโยงท งภายในเชยงรายและตอเนองเสนทาง R3A

5-8

5.2 ตวอยางตนแบบทดในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน 5-15

5.2.1 แนวทางการสงเสรมการทองเทยวของจงหวดไซตามะ ประเทศญปน 5-15 5.2.2 การพฒนาการทองเทยวเชงสงคม-วฒนธรรมของ บานทาขนทอง อ าเภอเชยงแสน

จงหวดเชยงราย 5-20

5.2.3 ถอดบทเรยนจากไซตามะและบานทาขนทอง 5-24

5.3 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย และแผนปฏบตการ (Action Plan) ในระยะเรมตนส าหรบ กระทรวงการทองเทยวและกฬา

5-25

5.3.1 การก าหนดภารกจ หนาท และความรบผดชอบของหนวยปฏบตงานในระดบ พ นทใหมความไมซ าซอน

5-26

5.3.2 การพฒนาแนวทางการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวเพอตอบสนองความ ตองการแทจรง

5-26

5.3.3. การประสานงานรวมกบหนวยงานตาง ๆ ตลอดท งหวงโซอปทานการทองเทยว 5-27 5.3.4 สรางระบบการน าเสนอขอมลทมมาตรฐาน 5-34

รายการอางอง vi

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน iii

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1.1 SWOT Analysis 1-6

ตารางท 1.2 TOWS matrix 1-7

ตารางท 1.3 TOWS matrix for VW 1-8

ตารางท 1.4 แผนการด าเนนงาน 1-11

ตารางท 2.1 สรปการด าเนนการกอสรางเสนทาง R3A และการพฒนาการทองเทยวของประเทศไทยบนเสนทาง R3A

2-4

ตารางท 2.2 สรปรปแบบและเสนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A จากอดตถงปจจบน 2-9

ตารางท 2.3 ตวอยางราคาแพกเกจทวรคาราวานบนเสนทาง R3Aทขายใหกบนกทองเทยวจน 2-11

ตารางท 2.4 จ านวนนกทองเทยวทผานเสนทาง R3A 2-17

ตารางท 3.1 SWOT Analysis 3-3

ตารางท 3.2 TOWS matrix 3-5

ตารางท 4.1 โครงการพฒนาทาอากาศยานแมฟาหลวง เชยงราย ระยะท 1 2 และ 3 4-2

ตารางท 4.2 สายการบนและเสนทางการบนทเชอมโยงการเดนทางของผโดยสารมายงจงหวดเชยงราย

4-2

ตารางท 4.3 ระยะทางและระยะเวลาในการเดนทางทางเรอจากทาเรอในจงหวดเชยงราย 4-3

ตารางท 4.4 ดานชายแดนของจงหวดเชยงราย 4-5

ตารางท 4.5 สายการบนและเสนทางการบนระหวางสนามบนนานาชาตแมฟาหลวง สประเทศจน

4-18

ตารางท 4.6 ตารางท 4.6 สรปผลการส ารวจเสนทาง R3A เพอพฒนาโอกาสทางการทองเทยว เนนการสงเสรมบทบาทของไทยในการเปนจดเรมตน/จดสนสดของการเดนทางทองเทยว

4-23

ตารางท 5.1 กญแจความส าเรจในการบรหารจดการวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทอง 5-22

ตารางท 5.2 แสดงขอมลสถตนกทองเทยว ระหวางป 2552-2560 5-35

ตารางท 5.3 แสดงการคาดการณจ านวนนกทองเทยว ระหวางป 2561-2565 5-37

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน iv

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1.1 วธการศกษา 1-4

ภาพท 1.2 แสดงกระบวนการด าเนนงานการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน (กลมเปาหมาย)

1-8

ภาพท 1.3 แสดงกรอบแนวทางการด าเนนงานการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน (เนอหากจกรรม)

1-10

ภาพท 2.1 แผนทแสดงเสนทาง R3A 2-1

ภาพท 2.2 นกทองเทยวรอท าเรองขามแดนทเชยงของและหวยทรายเพอเดนทางตอไปยงหลวงพระบาง

2-6

ภาพท 2.3 เรอขามฟากเชยงของ – หวยทราย และเรอโดยสารไปยงหลวงพระบาง 2-6

ภาพท 2.4 แพขนานยนตหรอเรอบคบรรทกรถยนตและรถบรรทกสนคาเพอฟากเชยงของ – หวยทราย

2-7

ภาพท 2.5 ตวอยางรถยนตของนกทองเทยวจนทขบเขามาทองเทยวในไทยตามเสนทาง R3A 2-8

ภาพท 2.6 ตวอยางรถจกยานยนตของนกทองเทยวไทยขบไปทองเทยวในลาวและจนตามเสนทาง R3A

2-8

ภาพท 2.7 แผนภาพแสดงผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-14

ภาพท 2.8 แผนภาพแสดงหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A 2-15

ภาพท 2.9 แผนภาพแสดงสดสวนรายไดของผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

2-16

ภาพท 2.10 สภาพดานชายแดนบอเตนในอดต 2-19

ภาพท 2.11 สภาพดานชายแดนบอเตนในปจจบน 2-20

ภาพท 2.12 เสนรถไฟสาย บอเตน – นาเตย – หลวงพระบาง – นครหลวงเวยงจนทน 2-21

ภาพท 2.13 แผนทแสดงเสนทางสายเชอมตอ สะพานเชยงกก – เชยงลาบ กบ R3A 2-23

ภาพท 4.1 เสนทางรถไฟความเรวสงและปานกลางเชอมโยงจนและภมภาคอาเซยนภาคพนทวป

4-9

ภาพท 4.2 เสนทาง R3A และ R3B 4-11

ภาพท 4.3 Belt and Road Initiative (BRI หรอหนงแถบหนงเสนทาง) 4-18

ภาพท 5.1 ปายแสดงและอนสาวรยปลาบกในอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย 5-3

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน v

หนา

ภาพท 5.2 พพธภณฑปลาบกและปลาน าจด อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย 5-4

ภาพท 5.3 หองแสดงปลาบกบรเวณหนาวดหาดไคร และปลาบกตามธรรมชาต 5-4

ภาพท 5.4 NZ Rainbow Springs: Rotorua Wildlife & Nature Park 5-5

ภาพท 5.5 พธบวงสรวงเจาพอปลาบก 5-6

ภาพท 5.6 วดรองขน พพธภณฑบานด า วดรองเสอเตน ส านกวปสสนาไรเชญตะวน และหอนาฬกา จ.เชยงราย

5-9

ภาพท 5.7 ทวทศนดอยนางนอนจากระยะไกล 5-9

ภาพท 5.8 ไรชาฉยฟง สงหปารค ตลาดแมสายชายแดนไทย-เมยนมา และสามเหลยมทองค า

5-10

ภาพท 5.9 แหลงโบราณคด อ าเภอเชยงแสน 5-11

ภาพท 5.10 โรงแรม Chiangkhong Teak Garden Riverfront Hotel โรงแรมหรรมแมน าโขง อ.เชยงของ

5-11

ภาพท 5.11 เกาะแกงบรเวณคอนผหลง 5-13

ภาพท 5.12 แหลงทองเทยวในอ าเภอเชยงของ 5-13

ภาพท 5.13 เรอ Speed Boat การเดนทางสดตนเตนบนแมน าโขง 5-14

ภาพท 5.14 สวนสาธารณะแกงผาได 5-14

ภาพท 5.15 การเสยดนแดนครงท 11 ของประเทศไทย 5-15

ภาพท 5.16 แผนทแสดงทตงจงหวดไซตามะ 5-16

ภาพท 5.17 ตวอยางแหลงทองเทยวในไซตามะ 5-16

ภาพท 5.18 แผนภาพแสดงขนตอนการโครงการ Love Saitama Ambassador 5-18

ภาพท 5.19 ตวอยางบลอกทองเทยวทเขยนโดยทตทองเทยวนกศกษาไทย 5-19

ภาพท 5.20 แสดงทตงบานทาขนทอง 5-21

ภาพท 5.21 แสดงกจกรรมโฮมสเตยบานทาขนทอง 5-21

ภาพท 5.22 ภาพถายโครงสรางคณะกรรมการวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทอง 5-22

ภาพท 5.23 ภาพถายกฎกตกาและขอบงคบในการด าเนนการโฮมเสตยบานทาขนทอง 5-22

ภาพท 5.24 ภาพถายเกยรตบตรและรางวลทวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทองไดรบ 5-24

ภาพท 5.25 แผนภาพแสดงผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A 5-28

ภาพท 5.26 แผนภาพแสดงหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A 5-28

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน 1-1

บทท 1 บทน ำ

1.1 หลกกำรและเหตผล

ยทธศาสตรส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา ฉบบท 4 (พ.ศ. 2560-2564) ยทธศาสตรท 3 พฒนาความรวมมอดานการทองเทยวและกฬากบภาคเครอขายในระดบประเทศและตางประเทศ โดยหนาทของส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬาทตองด าเนนการเกยวกบการสรางและพฒนาความรวมมอกบตางประเทศและองคการระหวางประเทศดานการทองเทยวและกฬา รวมทงปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนด ซงจะตองมการสรางความรวมมอกบภาคเครอขายทงภายในและภายนอกประเทศทเกยวของเพอใหการด าเนนงานดานการทองเทยวและกฬามประสทธภาพเกดประสทธผลอยางตอเนอง โดยมแนวทางการด าเนนงาน 2 แนวทางการด าเนนงานในประเดนยทธศาสตรน คอ 3.1 สงเสรมความรวมมอดานการทองเทยวและกฬากบภาคเครอขายระดบประเทศใหเขมแขง เพอเปนการสรางความเชอมโยงเครอขายในประเทศในการรวมมอด าเนนงานดานการทองเทยวและกฬาท าใหเกดความรวมมอกบภาคเครอขายทเกยวของตาง ๆ ในประเทศโดยมแนวทางการด าเนนงาน อาทแผน Amazing Thai Host (การสรางเครอขายดานการทองเทยว 76 จงหวด) โครงการเพมประสทธภาพในการบรหารจดการการทองเทยวและกฬา การพฒนาเครอขายทองเทยวโดยชมชนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โครงการสรางเครอขายบคลากรส านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดดานการทองเทยวและกฬามงสประเทศไทย 4.0 และ 3.2 พฒนาความสมพนธและเครอขายความรวมมอดานการทองเทยวและกฬาระหวางประเทศ เพอเปนการแสวงหาโอกาสทงทางดานการทองเทยวและกฬาจากภาคเครอขายระหวางประเทศ อนจะเปนประโยชนโดยเปนการพจารณาจากกรอบความรวมมอระหวางประเทศตาง ๆ ดานการทองเทยวและกฬาโดยมแนวทางการด าเนนงาน อาท การจดท าแผนยทธศาสตรการตางประเทศ แผนการสรางประสทธภาพดานการตางประเทศของส านกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา โครงการศกษาประโยชนดานการทองเทยวและกฬาจากกรอบความรวมมอระหวางประเทศตาง ๆ

ขอสงการของนายกรฐมนตร ในการเดนทางไปตรวจราชการพนทจงหวดเชยงราย จากภารกจประชมหารอรวมระหวางนายกรฐมนตร คณะกรรมการ กรอ. สวนกลาง และคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนเพอแกไขปญหาทางเศรษฐกจ (กรอ.) กลมจงหวดภาคเหนอตอนบน โดยมอบหมายใหกระทรวงการทองเทยวและกฬา พจารณาสนบสนนโครงการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และ จน รวมทงเชอมโยงภมภาคอาเซยนใหเปนรปธรรม อาท เสนทางการทองเทยวระหวางประเทศไทย กบประเทศกลม CLMV

ในระยะกวา 10 ปทผานมา ประเทศไทยไดใหความส าคญอยางมากกบการด าเนนการโครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจ (Economic Corridors) โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาเสนทางการขนสงทางถนนตามแนวระเบยงเศรษฐกจใหเปนเสนทางทอ านวยความสะดวกแกกระจายสนคาและการทองเทยวในภมภาค ภายใตกรอบความคดการพฒนาความเชอมโยงระหวางกนดานขนสงและโลจสตกสในอาเซยน (ASEAN Logistics Connectivity) ทงนรฐบาลไทยไดคาดหวงวาการพฒนาระเบยงเศรษฐกจจะสงเสรมใหเกดการขยายตวดานการเกษตร อตสาหกรรม การคา และการบรการ สงผลใหเกดการจางงานเพมขน ยกระดบการครองชพ รวมทงเพมขดความสามารถและโอกาสการแขงขนของประเทศในภมภาคนในเวทการคาโลก


เสนทาง R3A (Road 3 Asia) เปนเสนทางเชอมโยงระหวาง จน - สปป.ลาว - ไทย เปนสวนหนงของเสนทางตามแนวระเบยงเศรษฐกจแนวเหนอ-ใต (North South Economic Corridor: NSEC) ภายใตกรอบความรวมมออนภมภาคลมแมน าโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) เปนเสนทางคมนาคมเชอมการขนสงทางบกระหวาง นครคนหมง มณฑลยนนานของจนกบกรงเทพมหานครของไทย ผานสามประเทศคอ จน - สปป.ลาว - ไทย เชอมจาก คนหมง – สปป.ลาว (บอเตน หลวงน าทา หวยน าทราย) – เชยงราย – กรงเทพฯ รวมระยะทางกวา 1,800 กโลเมตร ความสะดวกในการเดนทางสงผลใหจ านวนนกทองเทยวเพมขนอยางตอเนองและมแนวโนมเพมมากขนโดยเฉพาะนกทองเทยวชาวจนทนยมการเดนทางทองเทยวทางรถยนตแบบคาราวานเพมขน ความพรอมในดานอปทานและความสามารถในการด าเนนการการจดการในกระบวนการตาง ๆ ทเกยวของกบการเดนทางทองเทยวเพอใหเกดความสะดวกและรวดเรว เปนปจจยทมความส าคญตอความเชอมนของนกทองเทยวในการตดสนใจเดนทางทองเทยวในเสนทาง R3A (บษบา สทธการ และคณะ, 2559 : น.2)

ในปจจบนการทองเทยวเชอมโยงมการพดถงอยางแพรหลายในอตสาหกรรมทองเทยว แตประเดน มงเนนในการพฒนาการทองเทยวเชอมโยงจะพงไปทการพฒนาระบบสาธารณปโภคและสงอ านวยความ สะดวกตลอดเสนทางการเดนทางมากกวาการสรางเรองราวและผกแหลงทองเทยวทมลกษณะเดยวกน เพอขายรวมกน และไดมการพฒนาการเชอมโยงผานเสนทางตาง ๆ เชน เสนทาง East-West Corridor (เชอมตอ ประเทศไทย-ลาว-เวยดนาม) เสนทาง New Trade Line (เชอมตอประเทศไทย-ลาว-เวยดนาม) เปนตน แตไมไดมการผกเรองราวของแหลงทองเทยวตาง ๆ เขาดวยกนเพอใหเกดการเพมมลคาใหเกดความนาสนใจใหแกนกทองเทยว ท าใหกระแสการทองเทยวเชอมโยงจงยงไมเปนทสนใจของนกทองเทยวทงในและนอกภมภาคมากนก (กองวจยการตลาดการทองเทยวแหงประเทศไทย, 2558)

จากนโยบายของรฐบาลทตองการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวประเทศไทยไปสการเปนแหลงทองเทยวเชอมโยงไทย สปป.ลาว และจน ผานเสนทาง R3A อนจะน าไปสการสรางเครอขายดานการทองเทยวในภมภาคประเทศในอนภมภาคลมน าโขง การเพมศกยภาพในการแขงขนดานเศรษฐกจผานการสงเสรมการพฒนาสนคาและบรการใหมคณภาพ ตลอดจนการสรางเครอขายการมสวนรวมของทกฝายในการสนบสนน การวางแผน และปฏบตการตาง ๆ ซงท าใหเสนทาง R3A เปนเสนทางการทองเทยวทสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวไดอยางกวางขวางและหลากหลาย พฒนาคณภาพของสนคาและบรการ เพมมลคาดานการทองเทยว เพมอตราการจางงาน กระจายรายไดสทองถนอยางตอเนอง และเปนการสรางความมนใจดานความปลอดภยใหกบนกทองเทยว

จากบรบทขางตนเพอเปนการขบเคลอนแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2560-2564) ใหเกดผลอยางเปนรปธรรม จงมความจ าเปนอยางยงทควรตองมการด าเนนโครงการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน เพอก าหนดแนวทางการพฒนาความเชอมโยงของแหลงทองเทยวทชดเจน ซงจะกอใหเกดการพฒนาเสนทางทองเทยวทเหมาะสมกบบรบทของสภาพแวดลอมและศกยภาพของพนท และคงความเปนอตลกษณและคณคาของเสนทางทองเทยวสบไป


1.2 วตถประสงค

1) เพอขบเคลอนแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2560-2564) ใหเกดผลอยางเปนรปธรรม

2) เพอพฒนาและสงเสรมการทองเทยว สรางเครอขายดานการทองเทยวในภมภาคประเทศในอนภมภาคลมน าโขง พฒนาเสนทางการทองเทยวเชอมโยง ไทย สปป.ลาว และจน ผานเสนทาง R3A

3) เพอสงเสรมการพฒนาสนคาและบรการใหมคณภาพ เพมศกยภาพในการแขงขนดานเศรษฐกจ

4) เพอสรางเครอขายใหเกดความมนคงในพนทตามแนวเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน ใหภาคประชาชนมสวนรวมมากขน กอใหเกดการสรางงาน สรางรายไดใหแกประเทศ จงหวด และชมชน 1.3 ขอบเขตของกำรด ำเนนงำน

1) กลมเปาหมาย: หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ดานการทองเทยว ในเขตพฒนาการทองเทยวอารยธรรมลานนา-ลานชาง ผเกยวของดานการทองเทยวของไทย สปป. ลาว และจน

1.1) พนท: เสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน ไดแก พนททองเทยวเชงวฒนธรรมทส าคญในประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยนในเสนทาง R3A (North – South Economic Corridor: NSEC) ซงเชอมโยงระหวางไทย - สปป.ลาว และจน โดยเรมตงแต คนหมงในมณฑลยนนานของประเทศจนลงมาจนถงจงหง ขามแดนมายงหลวงน าทา ของ สปป.ลาว ทบอเตน ลงมาตอเนองจนถงเมองหวยทรายทสามารถขามแมน าโขงมายงประเทศไทย ณ ต าบลเวยง อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย รวมถงพนททองเทยวในจงหวดเชยงราย

1.2) ประเดนการศกษา ศกยภาพของเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ จน ปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยง

เสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน บทบาทของภาคสวนตาง ๆ ในการพฒนาเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย

สปป. ลาว และ จน แนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ

จน

1.4 วธกำรศกษำ

การศกษาศกยภาพดานการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน จะใหแนวทางทอางองตามวธการวเคราะห PESTEL ซงประกอบดวย ปจจยทางการเมอง (P: Political) ปจจยทางเศรษฐกจ (E: Economies) ปจจยทางสงคม (S: Social) ปจจยทางเทคโนโลย (T: Technology) ปจจยทางสงแวดลอม (E: Environment) และ ปจจยทางกฎหมาย (L: Legal) โดยการศกษาในสวนนจะเนนการศกษาจากขอมลทตยภมจากแหลงขอมลตางกอนทจะออกเดนทางส ารวจเสนทาง R3A


วธการศกษาในขนตอนท 2 การส ารวจเสนทาง R3A โดยใชวธการรสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) จากผเชยวชาญดานการทองเทยวและการสงเสรมการทองเทยวในจงหวดเชยงรายเปนกลมแรก เพอใหไดขอมลเชงลกกอนทจะออกเดนทางไปส ารวจขอมลตามเสนทาง R3A จากประเทศไทย ผาน สปป.ลาว สมณฑลยนนานของประเทศจน โดยในระหวางส ารวจเสนทางจะเนนการสมภาษณเชงลกจากนกธรกจและผมสวนเกยวของกบการเดนทางทองเทยวตลอดเสนทาง จากนนจงกลบมาท าการระดมสมอง (Focus Group) กบผประกอบการ หนวยงานราชการ และผมสวนไดสวนเสยในจงหวดเชยงรายอกครง กอนการสนสดการส ารวจเสนทาง

เมอไดขอมลแหลงทองเทยว ประกอบการขอมลจากการสมภาษณเชงลก การระดมสมอง และการท าการวเคราะห PESTEL แลว ขนตอไปจะเปนการวเคราะหโดยใชวธการวเคราะหแบบ SWOT Analysis ใชวเคราะหจดแขง(Strengths) จดออน (Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และความทาทาย (Threats) เพอใหเหนศกยภาพอยางแทจรงของการพฒนาการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว จน

และขนตอนสดทายเปนการวเคราะหโดยใชวธการวเคราะห TOWS Analysis เพอหาขอเสนอแนะเชงนโยบายส าหรบการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และประเทศจน โดยวธการศกษาดงกลาวมาแลวสามารถสรปไดเปนแผนภาพท 1.1

ภำพท 1.1 วธกำรศกษำ

เครองมอในกำรวเครำะห PESTEL Analysis

PESTEL เปนกรอบวธวเคราะหปจจยสงแวดลอมมหภาคทมผลกระทบตอประเดนทตองการศกษา ซงผลการวเคราะหสามารถน าไปใชระบจดออนและความทาทายในการวเคราะห SWOT ได ซงปจจยสงแวดลอมมหภาค PESTEL นประกอบดวย ปจจยทางการเมอง (P: Political) ปจจยทางเศรษฐกจ (E: Economics) ปจจยทางสงคม (S: Social) ปจจยทางเทคโนโลย (T: Technology) ปจจยทางสงแวดลอม (E: Environment) และปจจยทางกฎหมาย (L: Legal)


ปจจยทางการเมอง (P: Political) เนนทวธการและระดบความเขมขนของรฐบาลทเขาแทรกแซงกจกรรมทเกยวของกบภาคเศรษฐกจ โดยเฉพาะเรองการเชอมโยงเสนทาง และการทองเทยวในพนทเปาหมาย ไดแก นโยบายรฐบาล ความมเสถยรภาพทางการเมองในตลาดตางประเทศ นโยบายการคาตางประเทศ นโยบายภาษ กฎหมายแรงงาน กฎหมายสงแวดลอม ขอจ ากดของการคา เปนตน ซ งปจจยทางการเมองเหลานมผลอยางชดเจนตอการวางแผนในการท าธรกจ การวางแผนเพอพฒนาเสนทางการทองเทยวจ าเปนตองปฏบตตามกฎหมายทมอยในปจจบนและอนาคตทคาดการณไดโดยปรบนโยบายการตลาดใหสอดคลองกน

ปจจยทางเศรษฐกจ (E: Economics) ตวแปรส าคญทางเศรษฐกจมผลกระทบอยางมากตอกระบวนการตดสนใจทงการท าธรกจขององคกรทเกยวของกบการทองเทยว และยงเปนปจจยส าคญทสงผลตอ การตดสนใจของผทจะเดนทางทองเทยว หรอลกคาของการพฒนาเสนทางทองเทยว โดยปจจยตวแปรทางเศรษฐกจทส าคญ ประกอบดวย การเตบโตทางเศรษฐกจ อตราดอกเบย อตราแลกเปลยน เงนเฟอ รายไดหลงหกภาษของผบรโภคและธรกจ เปนตน ปจจยเหลานสามารถน ามาแยกไดเปนปจจยทางเศรษฐกจระดบมหภาคและจลภาค ปจจยทางเศรษฐกจระดบมหภาคจะเนนทการจดการอปสงคในระบบเศรษฐกจ โดยรฐบาลมเครองมอส าคญคอ การควบคมอตราดอกเบย นโยบายทางภาษ และ การใชจายภาครฐ ปจจยทางเศรษฐกจจลภาคจะเกยวกบวธการใชจายของประชาชนซงมผลกระทบอยางมากตอธรกจทขายสนคาหรอบรการใหกบลกคาทเปนผบรโภคทวไป (B2C)

ปจจยทางสงคม (S: Social) หรอปจจยทางสงคมวฒนธรรม (S: Socio-Cultural) เนนทความเชอและทศนคตรวมกนของประชาชน ประกอบดวย การเตบโตของจ านวนประชากร โครงสรางอาย จตส านกดานสขภาพ ทศนคตตออาชพ เปนตน ปจจยเหลานเปนประโยชนอยางยงตอการท าความเขาใจลกคา ในขณะเดยวกนส าหรบการพฒนาการทองเทยว การทองเทยวเชงวฒนธรรม การทองเทยวตามเสนทางประวตศาสตร การทองเทยวเพอไปเรยนรวถการด าเนนชวตของประชาชนในพนท เหลานลวนเปนปจจยทางสงคมวฒนธรรมทมสวนส าคญยงตอการสงเสรมเสนทางการทองเทยว

ปจจยทางเทคโนโลย (T: Technology) มผลกระทบตอการบรหารจดการและการท าแผนการเดนทางทองเทยวอยางยง ทงนเนองจากเสนทาง R3A เปนถนนทมเสนทางอยใน 3 ประเทศซงมคณภาพของถนนและระบบการจราจรทแตกตางกน ดงนนเทคโนโลยทงในสวนของโครงสรางพนฐาน สงอ านวย ความสะดวก ยานพาหนะทใชในการเดนทาง และสวนของกฎระเบยบ จงมความส าคญอยางยงและจะเปนตวส าคญในการก าหนดระยะเวลาและโครงสรางตนทนของการพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ปจจยดานสงแวดลอม (E: Environment) มความส าคญอยางมากโดยเฉพาะอยางยงภายหลงจากทศวรรษ 1970 เปนตนมาทประชาชนในหลายพนทเรมตนตวเกยวกบความมนคงของมนษยและ การรกษาสภาพแวดลอม การอนรกษธรรมชาต ส าหรบการทองเทยว แหลงทองเทยวตามธรรมชาต ถอเปนหนงในหวใจส าคญของอตสาหกรรมการทองเทยว ในขณะเดยวกน ดวยประเดนความเสอมโทรมของธรรมชาตและสงแวดลอมทงทเกดขนจากการสงเสรมการทองเทยวอยางไรทศทาง และการสรางจตส านกใหเกดการทองเทยวอยางยงยนทควบคไปกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม เหลานลวนท าใหปจจยดานสงแวดลอมมความส าคญยงและตองถกค านงถงในการพฒนาเสนทางการทองเทยว


ปจจยทางกฎหมาย เนองจากเปนการพฒนาเสนทางทองเทยวทมการขามพรมแดนถง 3 ประเทศดงนนกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของกบกระบวนการตรวจคนเขาเมองและพธการทางศลกากร การตรวจลงตราในหนงสอเดนทาง ตลอดจนกฎระเบยบทเกยวของกบประเดนความมนคงและ การเชอมโยงเสนทางจงเปนปจจยส าคญทตองค านงถง

เครองมอในกำรวเครำะห SWOT and TOWS Analysis

SWOT ใชวเคราะหจดแขง (Strengths) จดออน (Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และความทาทาย (Threats) ในการท าโครงการ โดยเนนทจดประสงคของโครงการและระบปจจยภายในและภายนอกทสงผลดและผลเสยตอจดประสงคดงกลาว สองสวนแรกในการวเคราะหคอ ดานจดแขงและจดออน (ปจจยภายใน) สองสวนหลงคอโอกาสและความทาทาย (ปจจยภายนอก) การวเคราะห SWOT ไดรบการน ามาใชครงแรกในชวงป 1960 ถง 1970 โดยนกวจยจาก Stanford ชอวา Albert Humphrey ตำรำงท 1.1 SWOT Analysis

สงเสรมจดประสงคของโครงการ

บนทอนจดประสงคของโครงการ

ปจจยภายในองคกร S จดแขง (Strengths) W จดออน (Weaknesses) ปจจยภายนอกองคกร O โอกาส (Opportunities) T ความทาทาย (Threats)

การตงค าถามจ าเปนอยางมากในแตละสวนการวเคราะหซงมความแตกตางกนตามจดประสงคหรอ

ลกษณะขององคกร เชน จดแขง (S: Strengths)

- ความสามารถทเรามอยคออะไร - ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรทางสงคมวฒนธรรม ทรพยากรทางการทองเทยว อะไรทเราเปน

เจาของและชวยเราบรรลจดประสงค - ทกษะพเศษอะไรทก าลงแรงงานเรามทจะชวยใหบรรลวตถประสงคได - กฎระเบยบและขอตกลงทางการคาระหวางประเทศทอาจจะเกยวของและสามารถใชประโยชนเพอ

สงเสรมการทองเทยวบนเสนทาง - โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ทมแลวในพนท

โอกาส (O: Opportunities) - การเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายนอกอะไรเปนผลดตอเรา อาท แนวโนมการขยายตวทาง

เศรษฐกจของประเทศเพอนบานหรอประเทศของกลมนกทองเทยวหลกทเดนทางเขามาทองเทยวในพนท นโยบายของรฐบาลของประเทศเพอนบานทเกยวของกบการทองเทยวบนเสนทาง

- ตลาดใหมๆ ของการทองเทยวบนเสนทาง R3A


จดออน (Weaknesses) - จดออนทสดของเราคออะไร โดยพจารณาจากปจจยทง 6 ทท าการวเคราะห PESTEL - บคคลากรยงขาดการพฒนาฝมอ (training) ดานใด - แหลงทองเทยวตลอดจนเสนทางถนนทใชในการเดนทางเพอเขาสแหลงทองเทยว อยในสภาพท

เหมาะสมตอการทองเทยวหรอไม เสอมโทรมเพยงใด ไดรบการบ ารงรกษาเพยงใด

ความทาทาย (Threats) - นโยบายทางการเมอง เศรษฐกจ การเปลยนแปลงในโครงสรางดานสงคมวฒนธรรมจากภายนอกจะ

สงผลกระทบทางลบตอการทองเทยวบนเสนทาง R3A หรอไม อยางไร - กฎหมายทออกมาใหมสงผลกระทบเชงลบกบการทองเทยวบนเสนทางอยางไร - การเปลยนแปลงทางสงคมอะไรทเปนความทาทายของเรา - วงจรทางธรกจสงผลกระทบเชงลบตอเราอยางไร

ในหลายกรณความทาทายกอาจจะถกพจารณาเปนโอกาสหรอจดออนในวนนอาจกลายเปนจดแขงในอนาคต กลยทธทตอเนองมาจาก SWOT เรยกวา TOWS matrix ซงเปนการจบคระหวางปจจยภายนอกและปจจยภายในทไดมาจากการวเคราะห SWOT โดยมจดมงหมายใหเกดเปนกลยทธใหม

ตำรำงท 1.2 TOWS matrix

จดแขง จดออน โอกาส จดแขง+โอกาส (กลยทธเชงรก) จดออน+โอกาส (กลยทธเชงแกไข) ความทาทาย จดแขง+ความทาทาย (กลยทธเชงปองกน) จดออน+ความทาทาย (กลยทธเชงรบ)

ตวอยางของการน าการวเคราะหโดย SWOT Analysis ไปสการด าเนนนโยบายโดยใชการวเคราะห

TOWS Metrix อาทกรณของ Volkswagen (VW) ซงใชกลยทธนในทศวรรษ 1970 เนองจากทางบรษทกงวลกบตนทนคาแรงทสงในเยอรมนและคาเงนมารคทแขง ซงจะท าใหการสงออกไปยง US ซงเปนตลาดรถยนตทใหญทสดในโลกยากล าบาก จากการใช TOWS matrix สามารถท าให VW หายทธศาสตรในการผลตรถยนตใน US ได เชน จากความทาทายทคาเงนมารคแขงขนท าใหตองผลตใน US แทนทการสงออกจากเยอรมน ในตอนแรกยทธศาสตรนไมประสบความส าเรจเนองจาก VW ยงขาดประสบการณจงไมเขาใจวฒนธรรม การผลตรถยนตใน US ซงเปนจดออนของบรษท แตจากการใช TOWS matrix ท าให VW ประสบความส าเรจจากการผลตโดยการยายฐานการผลตไปอยทอเมรกากลางและอเมรกาใตเพอสงออกไปยง US แทนทจะสงออกจากเยอรมนหรอไปผลตใน US เอง และเครองมอวเคราะหนท าให VW เอาชนะความทาทาย ดานคาเงนมารคแขงและตนทนคาแรงสงในเยอรมนได


ตำรำงท 1.3 TOWS matrix for VW

จดแขง: R&D การผลตทมคณภาพ การขายและการใหความชวยเหลอ

จดออน: สนคาชนดเดยว ตนทนการผลตสงในเยอรมน ไมมประสบการใน US

โอกาส: แรงจงใจในการลงทนเครองจกรขนาดเลก

ผลตรถยนตใน US จดหาเครองจกรใหกบผผลตใน US

ผลตใน US กระจายความหลากหลายของผลตภณฑ

ความทาทาย: เงนMark แขงคา การแขงขนกบญปน

ผลตใน US ปรบปรงประสทธภาพตนทน

ผลตใน US ความหลายหลายของผลตภณฑ เลกผลตใน US

1.5 แผนกำรด ำเนนงำน

จากศกษาและรวบรวมขอมลทตยภม เพอวเคราะหการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ จน ทมศกยภาพจะด าเนนการดงแสดงในแผนภาพท 1.2 และ 1.3

ภำพท 1.2 แสดงกระบวนกำรด ำเนนงำนกำรพฒนำและสงเสรมกำรทองเทยวเชอมโยงเสนทำง R3A ไทย สปป. ลำว และจน (กลมเปำหมำย)

ภาพท 1.2 แสดงกระบวนการด าเนนงานการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน (กลมเปาหมาย) ซงตงตนจากการศกษาขอมลทตยภม เอกสาร ต าราทเกยวของกบค าส าคญ คอ เสนทาง R3A และศกยภาพการทองเทยว เอกสารทส าคญทน ามาศกษาเพอเปนจดตงตน ไดแก ผลกระทบและโอกาสบนระเบยงเศรษฐกจเสนทาง R3A หลงเปดใชสะพานมตรภาพไทย-ลาวแหงท 4 (รศ. ดร. จตตชย รจนกนกนาฏ) คมอส าหรบผประกอบการขนสงทางถนนระหวางประเทศ เสนทาง R1 R3A และ R9


(ศนยเปนเลศดานโลจสตกส มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา) รายงานการวจย เรองการศกษาศกยภาพการคาการขนสงชายแดน หลงการเปดใชสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 3 นครพนม-ค ามวน (อาจารยสนนทา เจรญปญญายง) รายงานการวจย เรองการศกษาศกยภาพการคาการขนสงชายแดน หลงการเปดใชสะพานมตรภาพไทย-ลาว แหงท 4 เชยงของ-หวยทราย (อาจารยสนนทา เจรญปญญายง) รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการ การใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคทองเทยว (อาจารยสมาล สขดานนท และคณะ) เปนตน

จากนนจงก าหนดแนวค าถามการสมภาษณตอกลมเปาหมายทระบไว วธการสมภาษณจะใชวธ Focus Group ซงเปนการสมภาษณเปนกลมลอมวง เปดโอกาสใหทกคนทอยในกลมแสดงความคดเหนแกกนและกน ซงจะแตกตางจากการสมภาษณเชงลกทเปนการสมภาษณตวตอตว กลมเปาหมายทก าหนดประกอบไปดวยหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนเรองการทองเทยวในเขตพฒนาการทองเทยวในอารายธรรมลานนา จ านวน 30 คน 1 ครงทจงหวดเชยงราย

โดยกลมเปาหมายในการระดมสมองครงท 1 ประกอบไปดวยหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนและ ภาคชมชนและประชาชน ดงน

1. ขาราชการกระทรวงทองเทยวและกฬา ทองเทยวและกฬาจงหวดกลมลานนา ในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

2. ตวแทนหอการคาฯในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

3. ตวแทนสภาอตสาหกรรมฯในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

4. ตวแทนสมาคมผประกอบการธรกจทองเทยวในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

5. อาจารย คร นสต นกศกษา นกเรยนในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

6. ตวแทนภาคประชาสงคมในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

7. ตวแทนนกธรกจไทยทท าธรกจในประเทศ สปป.ลาว และ จน 8. ตวแทนหนวยงานราชการทเกยวของกบการทองเทยวบนเสนทาง R3A อาท กระทรวงมหาดไทย

กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงพาณชย กระทรวงคมนาคม

เมอไดขอมลจากการท า Focus Group ดงทตงเปาไวแลว ขอมลเหลานนจะถกน ามาก าหนดเปนประเดนเพอน ามาเปนกรอบแนวทางการวเคราะหในระหวางทตองลงส ารวจพนทจรง เกบขอมล และเขาพบหนวยงานหรอผเกยวของดานการทองเทยวของประเทศสปป.ลาว และจน ตลอดเสนทาง R3A เปนระยะเวลาประมาณ 5 วน 4 คน เมอสนสดการเดนทางส ารวจ และเกบขอมลครงท 1 แลว ขอมลเหลานนถกน ามาเปนประเดนในการประชมเพอระดมความคดเหนวเคราะหขอมลจากการลงพนท และเตรยมการเพอจดประชมเพอระดมความคดเหนกบผมสวนเกยวของประมาณ 100 คน ตอไป โดยการประชมระดมความคดเหนใน ครงน เพอน าขอมล ขอเทจจรงและความคดเหนมาใชเพอจดท าแนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน


เมอไดแนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน มาแลวจงจดการประชมอกครงเพอเผยแพรการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน โดยตงเปาจ านวนผเขารวมประชมไวจ านวน 100 คน จากหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนเรองการทองเทยวในเขตพฒนาการทองเทยวในอารายธรรมลานนา ซงขอมล ขอเทจจรงและความคดเหนจากการจดประชมใหญครงท 2 น น ามาเพอจดท ารางหนงสอเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน ในรปแบบ DVD E-Book ภาษาไทย และภาษาองกฤษ จ านวน 10 ชด เพอรบฟงขอเสนอแนะจากคณะกรรมการกระทรวงการทองเทยวและการกฬาในการน ามาปรบปรงพฒนารปแบบและเนอหาเพอน ามาจดท าหนงสอ เสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน ในรปแบบ DVD E-Book ภาษาไทย และภาษาองกฤษ จ านวน 200 ชด ตอไป

ภำพท 1.3 แสดงกรอบแนวทำงกำรด ำเนนงำนกำรพฒนำและสงเสรมกำรทองเทยวเชอมโยงเสนทำง R3A ไทย สปป. ลำว และจน (เนอหำกจกรรม)

ภาพท 1.3 แสดงกรอบแนวทางการด าเนนงานการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน ในสวนของรายละเอยดเนอหาของกจกรรม โดยกจกรรมท 1 ซงคอการจด Focus Group มจดประสงคเพอไดขอมล ขอเทจจรงจากกลมเปาหมายในการสมภาษณ ในสวนของ ความส าคญของเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A กจกรรมในแหลงทองเทยว การมสวนรวมในชมชน ความคดเหน ความตองการการมสวนรวม ขอเสนอตอการพฒนาการทองเทยวเสนทาง R3A และ SWOT Analysis เกยวกบการพฒนาเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A

จากนนในกจกรรมท 2 ซงคอการลงพนทเพอส ารวจ รวบรวมขอมลและเขาพบหนวยงานหรอผเกยวของดานการทองเทยวของสปป.ลาว และจน ในสวนนมจดประสงคเพอประเมนศกยภาพของเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน โดยยดค าส าคญ 7A ดงตอไปน คอ สงดงดดใจทางการทองเทยว (Attraction) กจกรรมการทองเทยว (Activity) การเขาถงแหลงทองเทยว (Accessibility)


สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว (Amenity) ทพกแรม (Accommodation) การบรการเสรมทาง การทองเทยว (Ancillary Service) การบรหารจดการ (Administration) โดยในสวนนจะใชวธการสมภาษณเชงลกกบหนวยงานหรอผเกยวของดานการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน เมอรวบรวมขอมลจากกจกรรมท 2 ขางตนไดแลว จากนนจงเขาสกจกรรมท 3 คอการจดประชมเพอระดมความคดเหน โดยน าขอมลทตยภมจากการรวบรวมเอกสาร ต าราทเกยวของ และทไดจากการท า Focus Group และการส ารวจจากการลงพนท เพอระดมความคดเหนในการหาแนวทางการพฒนาเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน และไปสกจกรรมท 4 คอ การจดท าแนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน โดยมเนอหา 2 สวนหลกประกอบดวย หนงคอเนอหาจากการรวบรวมขอมลจากเอกสารวชาการ งานวจย บทความ วารสาร เกยวกบแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการพฒนาเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน และสองคอเนอหาทไดจากขอมลจากการสงเกตการณ (Observation) ขณะลงพนทส ารวจเสนทางทองเทยว

จากนนจงไปสกจกรรมท 5 คอการจดประชมเพอเผยแพรการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน เชอมโยงไปสกจกรรมท 6 คอจดท ารางหนงสอเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาวและจน ในรปแบบ DVD E-Book ภาษาไทยและภาษาองกฤษ จ านวน 10 ชด และไปสกจกรรมท 7 ซงเปนกจกรรมขนสดทายคอการจดท าหนงสอเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ในรปแบบ DVD E-Book ภาษาไทยและภาษาองกฤษ จ านวน 200 ชด ตอไป ตำรำงท 1.4 แผนกำรด ำเนนงำน

1.6 ผลทคำดวำจะไดรบ

ผลผลตทส าคญจากการด าเนนโครงการประกอบดวย 1) กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน 2) ผลการวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยว

เชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน


3) แนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน 4) หนงสอเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน 2 ภาษา (ไทย-

องกฤษ) พรอมรปแบบ E-book 5) เครอขายการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ จน 6) ผลการวเคราะหบทบาทของภาคสวนตาง ๆ ในการพฒนาเสนทางทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A

ไทย สปป. ลาว และ จน 7) ผลการวเคราะหศกยภาพของเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ จน

แนวทางการเพมผลประโยชนจากเสนทางการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และ จน


บทท 2 ความเปนมาของการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

เสนทาง R3A เปนสวนหนงของถนนเสนทางสาย คนหมง – กรงเทพ ฯ (คน – มานกงล) ซงมความยาวทงสน 1,056 กโลเมตร เสนทาง R3A เปนถนนสายคนหมง – กรงเทพ ฯ ชวงจากนครคนหมงเขาสเขตปกครองตนเองชนชาตไทสบสองปนนา ผานเมองเชยงรงไปยงชายแดนจน – ลาวทบอหานในเมองลาระยะทาง 183 กโลเมตร เขาสประเทศลาวทบานบอเตนในเมองสง แขวงหลวงนาทา และตอไปยงเมองหวยทรายในแขวงบอแกว ระยะทางทงสน 243 กโลเมตร (Google Map) จากนนเชอมตอดวยสะพานมตรภาพไทย – ลาวแหงท 4 ขามแมนาโขงมายงอาเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย นอกจากนเสนทาง R3A ยงเปนสวนหนงของระเบยงเศรษฐกจแนวเหนอ – ใต (North – South Economic Corridor) ภายใตแผนงานการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภมภาคลมแมนาโขง หรอ GMS (Greater Mekong Sub – Region Economic Cooperation Program) เสนทางสาย R3A นอกจากมความสาคญตอการคา การลงทน และความมนคงของจน แลว ยงเปนเสนทางทองเทยวทสาคญของทงสามประเทศบนเสนทาง R3A

ภาพท 2.1 แผนทแสดงเสนทาง R3A

ทมา : ปรบปรงจาก Google Map.


2.1 การกอสรางเสนทาง R3A กบการก าหนดยทธศาสตรการทองเทยวของไทย

เสนทาง R3A แมจะมระยะทางสน ๆ ประมาณ 400 กโลเมตร แตใชเวลาในการกอสรางนบตงแตมแนวคดในการกอสรางจนกระทงกอสรางแลวเสรจตลอดทงเสนทางใชเวลายาวนานกวา 20 ป ซงประไทยไดมสวนรวมในการกอสรางเสนทางนตงแตเรมตนจนแลวเสรจ ดวยเหนความสาคญของเสนทางนในการเชอมตอกบจนตอนใต อกทงเลงเหนการใชประโยชนของเสนทาง R3A เพอการทองเทยว การกอสรางเสนทาง R3A อาจแบงออกไดเปน 4 ระยะดงน

แนวคดรเรมในการกอสราง (พ.ศ.2535)

เสนทาง R3A กอสรางขนตามแผนงานการพฒนาความรวมมอ GMS หรออนภมภาคลมแมนาโขง 6 ประเทศ ประกอบไปดวย จนตอนใต พมา ลาว ไทย กมพชา และ เวยดนาม วตถประสงคเพอสงเสรมการขยายตวดานเศรษฐกจในสาขาตาง ๆ ซงรวมถงการทองเทยว และเพอชวยเพมขดความสามารถและโอกาสการแขงขนในเวทการคาโลก กรอบความรวมมอนไดรบการสนบสนนดานการเงนและวชาการจากธนาคารเพอการพฒนาแหงเอเชย หรอ ADB (Asian Development Bank) ในการพฒนาสาธารณปโภคขนพนฐานโดยเฉพาะเสนทางคมนาคม การกอสรางเสนทาง R3A มแนวคดรเรม ใน พ.ศ. 2535 ซงเปนปแรกของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) ของประเทศไทย จงนบเปนจดเรมตนของ การพฒนาเพอเชอมโยงกบจนตอนใต

ดาเนนการกอสราง (พ.ศ.2538 – 2551)

เสนทาง R3A เรมกอสรางใน พ.ศ.2538 โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนทอยในจนจากเชยงรงถงชายแดนจน – ลาวทบอหาน หรอถนนหมายเลข 213 ในประเทศจน ระยะทางประมาณ 183 กโลเมตร จนเปนผรบผดชอบในการกอสราง ถนนสวนทอยในลาว หรอถนนหมายเลข 3 ของลาว จากบอเตนถงเมองหวยทราย ระยะทาง 243 กโลเมตร ซงตามแผนงาน GMS จน ลาว และไทย รวมกนรบผดชอบคากอสรางประเทศละ 1 ใน 3 ของเสนทาง R3A ชวงทอยในลาว โดยเสนทาง 1 ใน 3 ทลาวรบผดชอบกอสรางไดรบเงนกแบบไมคดดอกเบย (Soft Loan) จากประเทศจน อยางไรกตามการกอสรางเสนทางในลาวลาชามาก จนกระทง พ.ศ. 2551 จนไดเขามามบทบาทสาคญในแผนงาน GMS โดยการขบเคลอนการพฒนาพนทพฒนาเศรษฐกจ (Economic Corridor Forum: ECF) ใหเปนรปธรรม ซงกาหนดแนวพนทพฒนาเศรษฐกจ 3 แนว โดยแนวพนททมความสาคญตอภาคเหนอของประเทศไทย คอ แนวพนทเศรษฐกจเหนอ – ใต (North – South Economic Corridor) ซงครอบคลมจงหวดในภาคเหนอและภาคกลาง 13 จงหวด ไดแก เชยงราย เชยงใหม ลาปาง ลาพน พะเยา แพร อตรดตถ กาแพงเพชร ตาก พษณโลก นครสวรรค อยธยา กรงเทพฯ (สานกงานประสานความรวมมอระหวางประเทศ สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2554, ออนไลน) โดยมเสนทาง R3A เปนเสนทางหลกในเชอมตอแนวเศรษฐกจเหนอ – ใต และจนไดเรงรดจนเปนผลใหเสนทาง R3A สวนทอยในลาวกอสรางแลวเสรจในป 2551

ในระหวางการกอสรางเสนทาง R3A ยงไมแลวเสรจ ประเทศไทยไดเตรยมการเพอเชอมตอดานการทองเทยวกบจนตอนใต โดยในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) ไดมการกอสรางโครงขายการคมนาคมและโครงขายโครงสรางพนฐานระหวางเมองศนยกลางการทองเทยวในแตละภมภาคใหเชอมโยงกบเมองอน ๆ ทงในประเทศและประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะอยางยงกบประเทศในภมภาคลมแมนาโขง และในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) การทองเทยวกลายเปนเครองมอหนงในการเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศในการเปนศนยกลางเศรษฐกจของภมภาค


ตารางท 2.1 สรปการด าเนนการกอสรางเสนทาง R3A และการพฒนาการทองเทยวของประเทศไทยบนเสนทาง R3A

การด าเนนการกอสรางเสนทาง R3A การพฒนาการทองเทยวของประเทศไทยตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ชวงด าเนนการ ปด าเนนการ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต การด าเนนการ รเรมการกอสราง กอน 2535 ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) เรมตนของการพฒนาเพอเชอมโยงกบจนตอนใต

ดาเนนการกอสราง 2538 – 2551 ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) กอสรางโครงขายการคมนาคมและโครงสรางพนฐานระหวางเมองศนยกลางการทองเทยวในแตละภมภาคใหเชอมโยงกบเมองอน ๆ ทงในประเทศและประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะอยางยงกบประเทศในภมภาคลมแมนาโขง

ฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) กาหนดใหการทองเทยวเปนเครองมอหนงในการเพมขดความสามารถการแขงขนของประเทศในการเปนศนยกลางเศรษฐกจของภมภาค กาหนดใหพนทภาคเหนอซงมวฒนธรรมเอกลกษณแบบลานนาไดรบการอนรกษใหสามารถเชอมโยงเปนศนยกลางของอนภมภาคลมแมนาโขง โดยมเชยงใหม เชยงราย ลาพน ลาปาง เปนศนยกลาง การพฒนาเมองชายแดนใหเปนประตเศรษฐกจสาหรบพนทเศรษฐกจแนวเหนอ – ใต โดยเชอมโยงระหวางไทย – พมา – ลาว – จนตอนใต (ยนนาน)

การกอสรางสะพานมตรภาพ ไทย – ลาว

แหงท 4

2553 – 2556 ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554)

ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)

ปรบโครงสรางภาคบรการใหเปนแหลงรายไดหลกของประเทศ โดยพฒนาการทองเทยวของไทยใหเปนศนยกลางการทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของภมภาค สงเสรมความรวมมอกบประเทศในกรอบ GMS โดยพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเชอมโยงพนทเศรษฐกจ ปรบปรงกฎระเบยบเพออานวยความสะดวกและสงเสรมการทองเทยว


อกทงไดกาหนดใหพนทภาคเหนอซงมวฒนธรรมเอกลกษณแบบลานนาไดรบการอนรกษใหสามารถเชอมโยงเปนศนยกลางของอนภมภาคลมแมนาโขง โดยมเชยงใหม เชยงราย ลาพน ลาปาง เปนศนยกลาง และการพฒนาเมองชายแดนใหเปนประตเศรษฐกจสาหรบพนทเศรษฐกจแนวเหนอ – ใต โดยเชอมโยงระหวางไทย – พมา – ลาว – จนตอนใต (ยนนาน)

การกอสรางสะพานมตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 (พ.ศ. 2553 – 2556)

หลงจากทเสนทาง R3A กอสรางแลวเสรจ จนไดผลกดนใหมการกอสรางสะพานขามแมนาโขงแหงใหมเพอเชอมเมองหวยทรายและอาเภอเชยงของ ใน พ.ศ. 2553 ไดเรมกอสรางสะพานแหงใหมท หม 9 บานดอนมหาวน ตาบลเวยง อาเภอเชยงของ จงหวดเชยงรายซงอยตรงขามกบบานดอน เมองหวยทราย แขวงบอแกว โดยไทยไดรวมลงทนกบจนในการกอสราง สะพานมตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 ไดกอสรางแลวเสรจและเปดใชในวนท 11 ธนวาคม พ.ศ. 2556 เปนผลใหการเชอมตอแนวพนทเศรษฐกจเหนอ – ใต และถนนสายคนหมง – กรงเทพ ฯ เสรจสนสมบรณ สงผลใหการเดนทางระหวางกรงเทพ ฯ และคนหมงลดลงจาก 77 – 78 ชวโมงในป 2543 เหลอเพยง 30 ชวโมงในป 2558 (แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ.2560 – 2564, หนา 50) การพฒนาการเชอมตอการทองเทยวระหวางภาคเหนอของไทยและจนตอนใตเปนรปธรรมมากยงขน เปนผลนกทองเทยวชาวจนจากจนตอนใตจานวนมากเดนทางเขามายงทองเทยวในประเทศไทยดวยเสนทาง R3A

ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 – 2554) ไดปรบโครงสรางภาคบรการใหเปนแหลงรายไดหลกของประเทศ โดยพฒนาการทองเทยวของไทยใหเปนศนยกลางการทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรมของภมภาค ในขณะเดยวกนกสงเสรมความรวมมอกบประเทศในกรอบ GMS โดยพฒนาโครงสรางพนฐานเพอเชอมโยงพนทเศรษฐกจ รวมถงปรบปรงกฎระเบยบเพออานวยความสะดวกและสงเสรม การทองเทยว ซงตอเนองมาจนถงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)

2.2 พฒนาการการทองเทยวบนเสนทาง R3A

อาจจะกลาวไดวากอนทจะมการกอสรางเสนทาง R3A ผประกอบการทองเทยวในอาเภอเชยงของไดมความพยายามในการพฒนาการทองเทยวเชอมโยงเพอกบจนตอนใต และไดรบการพฒนาอยางตอเนองควบคไปกบการกอสรางเสนทางน โดยอาจแบงการพฒนาการทองเทยวออกเปน 3 ระยะดงน (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 88 – 89)

ระยะท 1 กอนการกอสรางเสนทาง R3A (กอน พ.ศ. 2538)

เชยงของเปนอาเภอชายแดนเลก ๆ ทมพนทเพยง 837 ตารางกโลเมตรประกอบดวยพนทราบสลบกบเทอกเขา ทศเหนอและทศตะวนออกมพรมแดนตดตอกบแขวงบอแกว สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวโดยมแมนาโขงเปนเสนกนพรมแดน เนองจากภมประเทศในภาคเหนอของลาวสวนใหญเปนภเขาสง การเดนทางโดยถนนไมสะดวกเพราะเสนทางทตดผานภเขาสงมขนาดเลก คดเคยว และสวนใหญอยในสภาพ ทรดโทรม การเดนทางไปยงเมองหลวงพระบางเมองทองเทยวอนดบ 1 ในภาคเหนอของลาวจงใชแมนาโขงเปนเสนทางหลก เชยงของจงไดอาศยขอไดเปรยบนเปนจดเปลยนถายพาหนะจากทางถนนในประเทศไทยเปนทางเรอเพอขามแมนาโขงไปยงเมองหวยทรายเมองเอกของแขวงบอแกว และเดนทางตอไปยงหลวงพระบางซงตงอยบนฝงแมนาโขงหางจากหวยทรายไป 357 กโลเมตร เสนทางนไดรบความนยมอยางมากจากนกทองเทยวอสระ หรอ FIT (Free Independent Traveler) จากยโรปซงมตลอดทงปโดยเฉพาะอยางยง ฝรงเศส


นอกจากนยงมญปน เกาหล สาหรบชวงฤดทองเทยว (High Season) คอ ตลาคม – มนาคม โดยจะพกคางคนทเชยงของหรอหวยทรายอยางนอย 1 คน นบเปนชวงทเศรษฐกจทงของเชยงของและหวยทรายดทสด

ภาพท 2.2 นกทองเทยวรอท าเรองขามแดนทเชยงของ (ซาย) และหวยทราย (ขวา) เพอเดนทางตอไปยงหลวงพระบาง

ภาพท 2.3 เรอขามฟากเชยงของ – หวยทราย (ซาย) และเรอโดยสารไปยงหลวงพระบาง (ขวา)

ทมา : ภาพถายโดย สมาล สขดานนท 4 กรกฎาคม 2547.

ในขณะเดยวกนการทองเทยวแหงประเทศไทย สานกงานจงหวดเชยงราย รวมกบผประกอบการ

ทองเทยวในเชยงของไดมแนวคดในการเชอมโยงการทองเทยวกบประเทศในลมแมนาโขงตอนบน ไดมโครงการจกรยานเสอภเขาลมนาโขง หรอ Mekong Challenge วตถประสงคเพอเชอมโยงการทองเทยวอาเภอเชยงของกบประเทศเพอนบาน คอ ลาว และจน โดยเรมตนจากอาเภอเชยงของไปลงเรอสนคาทอาเภอเชยงแสนเพอเดนทางทาเรอกวนเหลยในเขตปกครองตนเองชนชาตไทสบสองปนนา ในมณฑลยนนาน ประเทศจน หลงจากนนปนจกรยานไปถงเมองเชยงรง เมองเอกของสบสองปนนา สวนขากลบปนจกรยานจากเชยงรงเลยบแมนาโขงมาจนถงเมองกาหลนปาไปยง เมองลา บอหาน บอเตน หวยทราย และเขาสประเทศไทยทเชยงของ เนองจากการเดนทางในลาวมความลาบากมาก เสนทางเปนดนลกรง แคบ และมความโคงมาก จงไมไดรบความนยมจากนกทองเทยว

ระยะท 2 เมอมการกอสรางเสนทาง R3A (พ.ศ. 2538 – 2556)

ในชวงแรกยงคงเปนนกทองเทยวไทยเดนทางไปยงจน การเดนทางใชทงเสนทาง R3A โดยรถบสหรอรถตผสมผสานกบเสนทางแมนาโขงโดยทางเรอ จดหมายปลายทางคอ เมองเชยงรง เมองเอกเขตปกครองตนเอง


ชนชาตไทสบสองปนนา วตถประสงคเพอชนชมวฒนธรรมชาวไทลอซงเปนชนเผาหลกของเขตปกครองน ตอมาเสอมความนยม เนองจากไดมการพฒนาเมองเชยงรงจนไมเหลอความเปนอตลกษณของชาวไทลอ ในทางกลบกนนกทองเทยวจนเรมเขามาทองเทยวตามเสนทาง R3A ทงนเปนผลมาจากไดมความตกลงระหวางจนและลาวใหรถทองเทยวจนเขามายงประเทศลาวได ประกอบกบรฐบาลจนสงหามเรอจนทงเรอสนคาและ เรอทองเทยวเดนทางในแมนาโขง สบเนองมาจากในป 2554 เกดกรณสลดแมนาโขงสงหารลกเรอสนคาจนกลางแมนาโขงในชวงสามเหลยมทองคา การทองเทยวจงตองใชเสนทาง R3A เทานน โดยรถยนตจะขามแมนาโขงโดยแพขนานยนตหรอเรอบคทเมองหวยทรายมายงเชยงของ แตการเดนทางรปแบบนไมสะดวกทาใหไมไดรบ ความนยม

ภาพท 2.4 แพขนานยนตหรอเรอบคบรรทกรถยนตและรถบรรทกสนคาเพอฟากเชยงของ – หวยทราย

ทมา : ภาพถายโดย สมาล สขดานนท 18 มนาคม 2553.

ระยะท 3 เมอมการกอสรางสะพานมตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 (พ.ศ.2556 – ปจจบน)

ดงทไดกลาวมาขางตนเดมเมอยงไมมสะพานมตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 นกทองเทยวประเภท FIT จากยโรปและเอเชย นยมมาอาเภอเชยงของเพอขามนงเรอขามแมนาโขงไปยงเมองหวยทราย และโดยสารเรอไปยงเมองหลวงพระบาง แตเมอมการสรางสะพาน จดผานแดนททาเรอแพขนานยนตลดระดบลงมาเปนดานทองถนอนญาตใหเฉพาะคนไทยและคนลาวเขา – ออกเทานน สวนนกทองเทยวตางชาตตองเขา – ออกทจดผานแดน ณ สะพานมตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 เนองจากทตงของสะพานอยกอนถงตวอาเภอเชยงของและเมองหวยทราย 10 กโลเมตร ทาใหนกทองเทยวไมมความจาเปนตองเดนทางเขามายงอาเภอเชยงของ แตไปพกคางคนทบรเวณสะพานในเมองหวยทรายแทน สงผลกระทบตอการทองเทยวและธรกจบรการและเศรษฐกจของอาเภอเชยงของเปนอยางมาก เพอแกปญหาดงกลาว การทองเทยวแหงประเทศไทยจงไดนาเสนอการทองเทยวรปแบบใหม โดยการสนบสนนใหนกทองเทยวจากจนตอนใตใหเขามาเทยวโดยรถยนตสวนตว หรอทเรยกวา “ทวรคาราวาน” โดยเดนทางเขามาตามเสนทาง R3A และพกคางคนทเชยงของกอนเดนทางไปยงจงหวดเชยงใหมซงไดรบความนยมเปนอยางด

ในทางกลบกนไดมนกทองเทยวประเภททวรคาราวารจากประเทศไทยขบรถจกรยานยนต หรอ รถจกรยานยนตขนาดใหญทเรยกกนวา Big Bike ไปทองเทยวตามเสนทาง R3A เพอไปทองเทยวในประเทศลาว และเรมขยายเสนทางไปจนถงประเทศจน


ภาพท 2.5 ตวอยางรถยนตของนกทองเทยวจนทขบเขามาทองเทยวในไทยตามเสนทาง R3A

ทมา : ภาพถายโดย ดานตรวจคนเขาเมองเชยงแสน 30 ตลาคม 2560.

ภาพท 2.6 ตวอยางรถจกยานยนตของนกทองเทยวไทยขบไปทองเทยวในลาวและจนตามเสนทาง R3A

ทมา : ภาพถายโดย สมาล สขดานนท 3 ตลาคม 2560 และ 19 เมษายน 2562.

นอกจากนกทองเทยวจนและไทยแลวยงมนกทองเทยวจากประเทศตะวนตก นกทองเทยวกลมนเปน

นกทองเทยว FIT ประเภท Backpacker สวนหนงยงคงเดนทางทางเรอเพอไปยงหลวงพระบาง และอกสวนหนงเดนทางตามเสนทาง R3A หรอเสนทางอนในประเทศลาว เชน เวยงจนทน วงเวยง หลวงพระบาง มาทองเทยวหลวงนาทา นกทองเทยวกลมนชนชอบการทองเทยวเชงธรรมชาต เชงวฒนธรรม และเชงผจญภย นบเปนกลมนกทองเทยวทใชเวลาทองเทยวอยในลาวมากกวานกทองเทยวจนและไทยทใชเสนทาง R3A เปนเพยงทางผาน


ตารางท 2.2 สรปรปแบบและเสนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A จากอดตถงปจจบน

ชวงเวลา เสนทางเดนทาง พาหนะ ขอมลเพมเตม

ระยะท 1 กอนกอสรางเสนทาง R3A

(กอน 2538)

เชยงของ – หวยทราย – ปากแบง – หลวงพระบาง (ไทย – ลาว)

เรอ นกทองเทยวอสระ/FIT จากยโรปและเอเชย พก 1 คนทเชยงของ/หวยทราย เดนทางทางแมนาโขงไปหลวงพระบาง ซบเซาหลงจากสะพาน ฯ แหงท 4 เปดใช

เชยงแสน – เชยงรง – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ (ไทย – ลาว – จน)

เรอ + จกรยานเสอภเขา

โครงการจกรยานเสอภเขาลมนาโขง หรอ Mekong Challenge

เสนทางทรกนดาร ไมประสบความสาเรจ

ระยะท 2 เมอกอสรางเสนทาง R3A

(2538 – 2555)

เชยงของ – หวยทราย – บอเตน – เชยงรง (ไทย – ลาว – จน)

รถบส/รถต + เรอ เพอชนชมวฒนธรรมไทยลอ การพฒนาเมองเชยงรง สยเสยอตลกษณ เสอมความนยม

เชยงรง – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ (จน – ลาว – ไทย)

รถยนตสวนตว ขอตกลงจน – ลาวใหรถทองเทยวจนเขาลาวได

ขามแมนาโขงโดยเรอบค/แพขนานยนต ไมสะดวก ไมไดรบความนยม

ระยะท 3 เมอมการกอสรางสะพาน

มตรภาพไทย – ลาว แหงท 4 (2556 – ปจจบน)

เชยงรง – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ (จน – ลาว – ไทย)

รถยนตสวนตว นกทองเทยวจนจากภาคตะวนตกและภาคใต วยกลางคน ฐานะทางเศรษฐกจด มาเปนครอบครว เดนทางเปนคาราวาน มาชวงวนหยดยาวของจน – ตรษจน วนชาต


ตารางท 2.2 สรปรปแบบและเสนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A จากอดตถงปจจบน

ชวงเวลา เสนทางเดนทาง พาหนะ ขอมลเพมเตม

เชยงของ – หวยทราย – หลวงนาทา – หลวงพระบาง – วงเวยง – เวยงจนทน – หนองคาย (ไทย – ลาว) เชยงของ – หวยทราย – บอเตน – เชยงรง – ตาหล – ลเจยง – แชงกรลา (ไทย – ลาว – จน)

รถจกรยานยนต / Big Bike

นกทองเทยวไทย วยกลางคน ฐานะทางเศรษฐกจด เดนทางเปนคาราวาน อยในระยะรเรม

เชยงของ – หวยทราย – หลวงนาทา หรอ เวยงจนทน – วงเวยง – หลวงพระบาง – หลวงนาทา

รถโดยสาร FIT ตะวนตก ทองเทยวเชงผจญภย เชงธรรมชาต

เชงวฒนาธรรม


2.3 สถานการณปจจบนของการทองเทยวบนเสนทาง R3A

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาตงแตอดตจนถงปจจบนนกทองเทยวหลกบนเสนทาง R3A ไดแก นกทองเทยวไทยและจน รปแบบการทองเทยวทนยมทสด คอ การขบขรถสวนตวโดยทองเทยวไปเปนหมคณะ หรอทเรยกวา ทวรคาราวาน ซงเปนรปแบบการทองเทยวทเปนทนยมทงในยโรป อเมรกา และออสเตรเลย โดยใชรถบานเคลอนทเปนพาหนะ ในชวงไมกปทผานมาการทองเทยวแบบคาราวารานกลายเปนงานอดเรกเฉพาะกลมทไดรบความนยมอยางมาก จนมการสรางลานสาหรบจอดรถบาน (The Historic Caravan Club, Online) เปนผลใหคาใชจายในการทองเทยวตามาก เนองจากไมตองเสยคาทพก อกทงในรถเคลอนทมหองครวจงสามารถทาอาหารกนเองได แตรถทนกทองเทยวจนใชเพอการทองเทยวกลบเปนรถยนตหร ราคาแพง ในขณะทนกทองเทยวไทยนยมขบขรถจกรยานยนตราคาแพงเพอการทองเทยว ในขณะท การทองเทยวแบบคาราวานไดรบความนยมในยโรป อเมรกา และออสเตรเลย เนองจากเปนการทองเทยวราคาถก เพอประหยดคาทพก สาหรบทวรคาราวานจนทเขามาทองเทยวในประเทศไทยตามเสนทาง R3A กลบเปนการทองเทยวทมราคาแพง ดงจะเหนไดจากแพกเกจทวรคาราวานทเสนอขายใหกบนกทองเทยวจนอยในราคา 24,000 – 60,000 บาท ขนอยกบจานวนวนและสถานททตองการทองเทยว อกทงไมตองการเขารานขายสนคาทบรษททองเทยวกาหนด ดงเชนทวรศนยเหรยญซงเปนทวรราคาถก และทพกกาหนดเปนโรงแรมระดบ 4 – 5 ดาว ตงอยางราคาแพกเกจทวรดงตารางท 2.3 ตารางท 2.3 ตวอยางราคาแพกเกจทวรคาราวานบนเสนทาง R3Aทขายใหกบนกทองเทยวจน

หนวย: บาท ประเภทแพกเกจทองเทยว ราคา/เทยว/คน

แพกเกจ 1: รถยนต: คนหมง/เชยงรง – เชยงใหม (6 วน 5 คน) 60,000 แพกเกจ 2: รถยนต: คนหมง/เชยงรง – เชยงใหม – แมฮองสอน (7 วน 6 คน) 62,000 แพกเกจ 3: รถยนต: คนหมง/เชยงรง – หลวงพระบาง – หนองคาย – กรงเทพฯ – เชยงใหม (15 วน 14 คน)

120,000

แพกเกจ 4: รถยนต: คนหมง/เชยงรง – หลวงพระบาง – วงเวยง (4 วน 3 คน) 24,000 หมายเหต: ราคาสาหรบ 2 คน ตอรถยนต 1 คน และราคาแพกเกจไมรวมคาใชจายในการเดนทางมาถงจดนดพบใน นครคนหมงหรอเมองเชยงรง ทมา : สมาล สขดานนท และคณะ. รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคการทองเทยว.

การทองเทยวคาราวานของนกทองเทยวจนและไทยมวตถประสงคคลายคลงกน คอ ตองการชนชม

ทศนยภาพสองขางทาง รวมถงวถชวต และวฒนธรรม ตลอดการเดนทางอยางใกลชด โดยสามารถเขาถงแหลงทองเทยวตาง ๆ ไดมากกวาการทองเทยวรปแบบอน สาหรบนกทองเทยวจนยงมวตถประสงคเพอเดนทางทองเทยวเปนครอบครว และซอหาสนคาทมนาหนกมาก เชน ขาวสาร ไดเปนจานวนมาก อกทงสนคาพนเมองทพบเหนระหวางทาง นอกจากแพกเกจทวรทเสนอขายโดยบรษททองเทยว นกทองเทยวยงสามารถมสวน ในการรวมจดโปรแกรมการทองเทยวรวมกบบรษททองเทยว นกทองเทยวเหลานสวนใหญอยในวยกลางคน เมอพจารณาจากคาใชจายทองเทยวทมราคาสง จานวนวนทใชในการทองเทยวซงใชเวลายาวนาน รวมถงพาหนะทใชในการทองเทยวทมราคาแพง อาจสรปไดวานกทองเทยวกลมนมฐานะทางเศรษฐกจด และตาแหนงหนาทการงานสง นกทองเทยวเหลานเดนทางมาจากภาคตะวนตกของจน เชน ยนนาน เสฉวน รวมถง


ภาคใตของจน เชน กวางตง เซยงไฮ เปนตน จดนดพบม 2 แหง คอ นครคนหมง หรอ เมองเชยงรง ชวงทนยมทองเทยวเปนหยดยาวของประเทศจนซงม 2 ชวง ไดแก วนตรษจนประมาณเดอนกมภาพนธ และวนชาตในเดอนตลาคม ตวอยางเสนทางทองเทยวทนยมมดงน (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 12 – 13)

เสนทางทองเทยวหลก

คนหมง/เชยงรง – เมองลา/บอหาน – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ – เชยงแสน – เชยงราย – เชยงใหม กลบออกไปตามเสนทาง R3A รวมวนทองเทยว 7 – 10 วน

คนหมง/เชยงรง เมองลา/บอหาน – บอเตน – หลวงพระบาง – วงเวยง – เวยงจนทน – หนองคาย/อดรธาน – สโขทย – เชยงใหม – เชยงราย – เชยงแสน – เชยงของ กลบออกไปตามเสนทาง R3A รวมวนทองเทยว 15 วน

เสนทางทองเทยวตอขยาย (เสนทางเปนไปตามความตองการของนกทองเทยว)

คนหมง/เชยงรง – เมองลา/บอหาน – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ – เชยงแสน – เชยงราย – เชยงใหม – แมฮองสอน กลบออกไปตามเสนทาง R3A รวมวนทองเทยว 10 – 15 วน

คนหมง/เชยงรง – เมองลา/บอหาน – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ – เชยงแสน – เชยงราย – เชยงใหม – สโขทย – นครสวรรค – อยธยา – กรงเทพ ฯ – พทยา – สระแกว – กมพชา – ลาว กลบออกไปตามเสนทาง R3A รวมวนทองเทยว 20 วน

นกทองเทยวสวนใหญจะพกคางคนทละ 1 คน มเพยงจงหวดเชยงใหมเทานนทพกไมนอยกวา 2 คน สาหรบเชยงแสนสวนใหญเปนเพยงแวะเทยวโดยไมพกคางคน และจงหวดนครสวรรคจะมาเฉพาะชวงเทศกาลตรษจนเทานน

สาหรบเสนทางทวรคาราวานจกรยานยนตของนกทองเทยวไทย เนองจากยงอยในระยะเรมแรก จงมเพยง 2 เสนทางดงน

เชยงของ – หวยทราย – หลวงนาทา – บอเตน – บอหาน – เมองลา – เชยงรง – คนหมง – ตาล – ลเจยง – แชงกรลา

เชยงของ – หวยทราย – หลวงนาทา – หลวงพระบาง – วงเวยง – เวยงจนทน – หนองคาย

2.4 ปจจยทสนบสนนการทองเทยวบนเสนทาง R3A

เสนทาง R3A กอสรางขนมาเพอเชอมตอจนตอนใตกบประเทศในลมแมนาโขงตอนบน อนไดแก ลาว และไทย วตถประสงคหลกเพอขนสงสนคามากกวาขนสงผโดยสารหรอเพองการทองเทยว อยางไรกตามมปจจยหลายดานทงทางตรงและทางออมทสนบสนนใหเกดการทองเทยวบนเสนทางน

1. นโยบายภาครฐ

อาจจะกลาวไดวาประเทศทมบทบาทสาคญบนเสนทาง R3A คอ ประเทศจนในฐานะอปสงค (Demand) ของการทองเทยวเนองจากเปนตอนทางของการทองเทยว ในขณะทประเทศไทยซงเปนปลายทางของการทองเทยวจงเปนอปทาน (Supply) ของการทองเทยวบนเสนทางน ในฐานะตนทางและปลายทางของการทองเทยว สาหรบประเทศลาวเปนเพยงทางผานเทานน ทงนเปนผลมาจากนโยบายภาครฐของประเทศทง 3 เปนสาคญ


นกทองเทยวจนเปนกลมหลกทใชเสนทาง R3A เปนถนนทสนทสดทผานเขามาทองเทยวในภาคเหนอของประเทศไทย ทงนเปนอานสงคมาจากนโยบายการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของจนในการขยายอทธพลทางการคาโดยการเชอมตอเสนทางคมนาคมกบประเทศเพอนบาน ไมวาจะเปนนโยบาย “หวสะพาน” “กาวออกไป” หรอ “ปฏบตตอขางบานด จะไดเพอนบานด” ประกอบกบการปรบเปลยนนโยบายเศรษฐกจทมงเนนยกระดบฐานะทางเศรษฐกจของประชาชนจนใหมรายไดเพมมากขนโดยเฉพาะอยางยงภาคตะวนตกซงเปนภมภาคทยากจนทสดของประเทศจน ลวนเปนการสงเสรมทางออมใหประชาชนจนปรบเปลยนวถชวตแบบสงคมนยมมาเปนสงคมบรโภคนยมทงสนคาและบรการ และหลงไหลออกนอกประเทศเพอการทองเทยวเพอหาประสบการณและสนคาตามความพอใจ

ประเทศไทยในฐานะอปทานของการทองเทยว เปนผลมาจากนโยบายสงเสรมการทองเทยวอยางตอเนองตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 ซงเรมใน พ.ศ. 2504 มาจนถงปจจบน และใหความสาคญกบการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางการทองเทยวในระดบภมภาค รวมถงแผนระดบรองลงมาไดแก แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต และแผนปฏบตพฒนาการทองเทยว

ภายใตยทธศาสตร “จาก Landlocked ส Land – linked” ลาวไดพยายามอาศยความไดเปรยบในการมพรมแดนตดตอกบประเทศเพอนบานทกประเทศในลมแมนาโขงเปนจดเชอมตอทางแผนดนโดยเฉพาะอยางยงระหวางประเทศไทยและจน สาหรบลาวเสนทาง R3A เปนเสนทางสาคญในการเชอมตอทงภายในประเทศและระหวางประเทศ แตดวยปญหาความยากจนทสะสมมายาวนาน ทาใหลาวมการพฒนาแหลงทองเทยว บคลากร หรอสงอานวยความสะดวกตาง ๆ นอยมาก ไมสามารถดงดดนกทองเทยวแวะพกหรอทองเทยวภายในประเทศได ลาวบนเสนทาง R3A จงกลายเปนทางผานของนกทองเทยวจนเพอมายงประเทศไทยเทานน

2. กฎระเบยบขามแดนทเอออานวยตอการทองเทยว

ประเทศจนแมมอาณาเขตทางบกตดตอกบประเทศตาง ๆ ในอาเซยนถง 3 ประเทศ ไดแก พมา ลาว และเวยดนาม แตดานชายแดนทบอหาน – บอเตนเปนดานชายแดนเพยงดานเดยวทบคคลและรถทกประเภทสามารถเขา – ออกไดสะดวกทสด เนองจากความตกลงระหวางจนและลาวใหรถทองเทยวสามารถเขา – ออกได ในขณะทดานประเทศพมามดานพรมแดน 2 ดานทรฐฉาน คอ ดานตาลว – เมองลา ตงอยบนเสนทาง R3B ปจจบนระงบการเขา – ออก และดานยยร – มเซ แมอนญาตใหบคคลและพาหนะสามารถเขา – ออกได แตกควบคมอยางเขมเนองจากอยในเขตอทธพลของชนกลมนอย สวนดานพรมแดนเหอโขว – หลาวกาย เปนดานทอานวยความสะดวกในการขนสงสนคา จนและเวยดนามมขอตกลงยกเวนภาษนาเขาสนคาบางประเภทจงทาใหมการตรวจตราการเขา – ออกทงบคคลและพาหนะอยางเขมงวด

3. ขดความสามารถของผประกอบการ/หนวยงานดานการทองเทยวของไทย

ผประกอบการรวมถงบคลากรดานการทองเทยวของไทยมขดความสามารถสง โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการทองเทยวในภาคเหนอของประเทศไทยซงมความเชอมโยงทงดานวฒนธรรม ชนชาต และประวตศาสตรกบพนทในเสนทาง R3A ในประเทศลาวรวมไปถงมณฑลยนนานจงสามารถสอสารกบผประกอบการทงในลาวและในยนนานไดเปนอยางด กลาวคอ ในเขตปกครองตนเองชนชาตไทยสบสองปนนามไทลอเปนชนเผาหลก ซงภาษาทใชใกลเคยงกบภาษาถนในภาคเหนอของประเทศไทย นอกจากนผประกอบการทองเทยวในภาคเหนอโดยเฉพาะทวรคาราวานสวนใหญเปนลกหลานของชาวจนอพยพมาจากมณฑลยนนาน เนองจากอาศยอยตามภเขาสงทหางไกลยงคงใชภาษาจนรวมถงภาษาถนยนนานในการ


ตดตอสอสาร จงมความสามารถในการใชภาษาจนและภาษาถนยนนานในการสอสารทงกบผประกอบการและนกทองเทยวจนไดเปนอยางด

นอกจากนประเทศไทยยงมประสบการณในการสงเสรมการตลาดมายาวนานมากวา 90 ป ภายใตการดาเนนการของการทองเทยวแหงประเทศไทย อกทงมสานกงานทองเทยวอยในประเทศจนถง 5 แหง ตงอยทปกกง เซยงไฮ กวางโจว เฉนต และคนหมง ตงแตป 2555 เปนตนมามนกทองเทยวจนเขามาทองเทยวในประเทศไทยเพมขนกวา 4 เทา ทงนเปนผลจากภาพยนตรจนเรอง Lost in Thailand ซง การทองเทยวแหงประเทศไทยไดรวมสนบสนนงบประมาณและอานวยความสะดวกในการถายทาภาพยนตรในประเทศไทยซงสวนใหญอยในจงหวดเชยงใหม จนทาใหเชยงใหมเปนจดหมายปลายทางหนงทไดรบความนยมจากนกทองเทยวจนมากทสด ดงจะเหนไดจากการทไดรบการลงคะแนนใหเปนจดปลายทางหรอจดหมายยอดนยมทนกทองเทยวจนตองการเดนทางมาทองเทยวและพกผอนมากทสด (The Best Destination) ตามโครงการ The Best of Thailand Awards Voted by Chinese Tourists ของการทองเทยวแหงประเทศไทย

2.5 ไทยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

หวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A จะกลาวถงการทองเทยวแบบทวรคาราวานของนกทองเทยวจนทเขาทองเทยวในประเทศไทยเทานน เนองจากเปนรปแบบการทองเทยวหลกบนเสนทาง R3A ในปจจบน ผมสวนไดเสยหวงโซการทองเทยวบนเสนทางนประกอบดวย 3 ประเทศ คอ จน ลาว และไทย ดง (ภาพท 2.7)

ภาพท 2.7 แผนภาพแสดงผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ทมา : รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถใน

การแขงขนของภาคการทองเทยว. (ภาพท 2.7) แสดงใหเหนผมสวนไดสวนเสยของทง 3 ประเทศซงมบทบาทและหนาทแตกตางกนไป

และนาไปสรายไดทแตกตางกนตามกจกรรมทเกดขนในหวงโซการทองเทยว จะเหนไดผมสวนไดสวนเสยเกอบทงหมดในหวงโซการทองเทยวเปนผประกอบการทองเทยวในประเทศไทย เนองจากเปนจดหมายปลายทางของการทองเทยวซงนกทองเทยวใชระยะเวลาในการพานกและทากจกรรมการทองเทยวมากทสด ในขณะทลาวเปนเพยงทางผานของการทองเทยวบนเสนทางน ผมสวนไดสวนเสยจงเกยวของเฉพาะดานการจดการพาหนะและการทาพธผานแดนเทานน อยางไรกตามทงไทยและลาวตางมสวนในการกาหนดราคาแพกเกจทวรซงรวบรวมคาใชจายจากผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวและสงตอใหกบผประกอบการทองเทยวในจนซง


เปนจดตนทางของการทองเทยวบนเสนทางน หลงจากทรวมกบคาใชจายทเกดขนในประเทศจนจะเสนอขายใหแกนกทองเทยวจน แมวาผประกอบการจนมเพยงหนาทเดยว คอ เสนอขายแพกเกจทวร แตกมความสาคญตอหวงโซการทองเทยว เนองจากเปนผกาหนดราคาขายแพกเกจทวรและประชาสมพนธแพกเกจทวรใหแกนกทองเทยว (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 93)

ภาพท 2.8 แผนภาพแสดงหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ทมา : รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของ

ภาคการทองเทยว.

(ภาพท 2.8) แสดงใหเหนวาผประกอบการไทยมสดสวนรายไดสงทสด คอ รอยละ 77 ในจานวนนรอยละ 55 เปนรายไดทเกดขนจากบรการตาง ๆ ในไทย ไดแก ทพก รานอาหาร สถานททองเทยว รถโดยสาร และบรษทนาเทยวหรอมคคเทศก และอกรอยละ 23 เปนรายไดของบรษทจดการทองเทยว ซงประกอบดวย


คาบรหารจดการ คาดาเดนการผานแดนและประกนภย สาหรบผมสวนไดสวนเสยในประเทศจนนนมสวนแบงรายไดรอยละ 15 โดยมคาใชจายทสาคญ ไดแก คาบรหารจดการเอกสาร คาประชาสมพนธและการตลาด สวนลาวมสดสวนเพยงรอยละ 8 เปนคาการทาพธผานแดนของทงบคคลและยานพาหนะ ในการคานวณสดสวนรายไดใช แพกเกจ 1: รถยนต: คนหมง/เชยงรง – เชยงใหม (6 วน 5 คน) ราคา 60,000 บาท ในตารางท 2.1 เนองจากเปนแพกเกจทไดรบความนยมมากทสด (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 100)

นอกจากน เมอพจารณาคาใชจายทางออม ซงเปนคาใชจายของนกทองเทยวในการซอส นคาและบรการทนอกเหนอจากทแพกเกจกาหนดไว เชน คาโดยสารรถสาธารณะ คาอาหารมอทไมรวมอยในแพกเกจ ของทระลก ของฝาก สนคาอปโภคบรโภคเพอนากลบ พบวา นกทองเทยวมการใชจายเฉลยมากถง 100,000 บาทตอคนตอเทยว (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 101) ซงหมายความวาประเทศไทยมรายไดจากการทองเทยวคาราวานรปแบบนมากกวา 1 แสนบาทตอคนตอเทยว

ภาพท 2.9 แผนภาพแสดงสดสวนรายไดของผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ทมา : รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถใน

การแขงขนของภาคการทองเทยว.

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวารายไดทผ ประกอบการไทยไดรบมสดสวนทสงมากอยแลว การทจะเพมใหสงสดสวนขนกวานคงเปนไปไดยาก ดงนนเพอใหผประกอบไทยมรายไดเพมมากขนจงควรสรางมลคาเพมในหวงโซการทองเทยวในสวนทอยในประเทศไทย ไดแก การเพมจานวนนกทองเทยวทมคณภาพ การเพมจานวนวนพานกของนกทองเทยว และการเพมจานวนเงนทนกทองเทยวใชจาย (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 110 – 112)

การเพมจานวนนกทองเทยวทมคณภาพ

โดยทวไปทวรคาราวานทเดนทางตามเสนทาง R3A เปนนกทองเทยวจนทมคณภาพ เพอสงเสรมใหนกทองเทยวมจานวนมากขน ควรลดขนตอนการในการขออนญาตนาเขารถทองเทยว ซงปจจบนเปน


อปสรรคเนองจากใชเวลาดาเนนการมากจนเกนไป ทาใหจานวนนกทองเทยวลดลงอยางมาก ทงนเปนผลมาจากในชวง พ.ศ.2556 – 2559 มรถทองเทยวจนซงเขามาจานวนมาก (ตารางท 2.3) โดยขาดการควบคมกอใหเกดผลกระทบตอทองถนในจงหวดเชยงใหมทงดานสงคม จราจร และสงแวดลอม จนเปนเหตใหกรมการขนสงทางบกตองออกมาตรการเพอจดระเบยบรถทองเทยวเหลาน ซงในดานหนงเปนผลดตอหวงโซการทองเทยว เพราะการจากดใหเฉพาะรถทองเทยวทเขามาตองผานบรษททองเทยวของไทยเทานน แตเนองจากมาตรการดงกลาวเขมงวดและใชเวลามากจนเกนไปทาใหนกทองเทยวจนหนไปทองเทยวในประเทศลาวแทน อยางไรกตามปจจบนกรมการขนสงทางบกไดทาการศกษาและปรบเปลยนขนตอนการนาเขารถเพออานวยความสะดวกใหแกนกทองเทยว ซงคาดวาจะมผลบงคบใชกอนวนชาตจนในเดอนตลาคมซงเปนชวงทมนกทองเทยวจนเขามาเปนจานวนมาก จะชวยใหสถานการณกลบไปสสภาพปกต

การเพมจานวนวนพานกของนกทองเทยว

แผนการทองเทยวของทวรคาราวานโดยปกตจะพานกอยในประเทศไทยประมาณ 6 วน โดยมจดหมายทสาคญ คอ เชยงรายและเชยงใหม และอาจจะเพมเปน 10 – 15 วน ทงนขนอยกบจานวนจดหมายทตองการทองเทยว ขอเสนอแนะในการเพมจานวนวนพานกสาหรบการทองเทยวตามเสนทาง R3A มดงน

1) การประชาสมพนธแหลงทองเทยวใหเปนทร จกเพมขน โดยการประชาสมพนธผาน สอออนไลนตองคานงถงชองทางทนกทองเทยวจนสามารถเขาถงได อกทงสอดคลองกบความตองการของนกทองเทยวจนกลมน ซงมความตองการทแตกตางจากนกทองเทยวโดยทวไป กลาวคอ นอกจากเยยมชมสถานททองเทยวแลวยงชนชอบการขบรถเพอชนชมทวทศนสองขางทาง และสมผสวฒนธรรมทองถนไดอยางใกลชด เสนทางทองเทยวใหมทมศกยภาพ เชน

คนหมง/เชยงรง เมองลา/บอหาน – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ – เชยงแสน – เชยงราย – เชยงใหม – พะเยา – ไชยบร – หลวงพระบาง – เมองไชย – นาเตย – บอเตน

คนหมง/เชยงรง เมองลา/บอหาน – บอเตน – หวยทราย – เชยงของ – เชยงแสน – เชยงราย – เชยงใหม – นาน – ไชยบร – หลวงพระบาง – เมองไชย – นาเตย – บอเตน

2) อนญาตใหรถทองเทยวสามารถเขา – ออก ไดทกดานพรมแดน จะชวยขยายเสนทาง การทองเทยวใหกวางและไกลขน เชน จากภาคเหนอไปยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และออกจากประเทศไทยทจงหวดหนองคาย เขาสเวยงจนทน หลวงพระบาง และกลบออกไปทางเสนทาง R3A ซงสอดคลองกบ

ตารางท 2.4 จ านวนนกทองเทยวทผานเสนทาง R3A หนวย : คน

สญชาต นกทองเทยว

2556 2557 2558 2559 หวยทราย

บอเตน หวยทราย



บอเตน

ไทย 71,232 24,194 59,118 23,018 64,502 22,018 61,572 18,405 จน 19,438 172,486 23,890 250,594 59,172 346,188 67,307 362,152

ทมา: Tourism Development Department, Laos PDR. อางใน รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคการทองเทยว.


แผนพฒนาการทองเทยวทจะใหประเทศไทยเปนศนยกลางการทองเทยวของภมภาค ในความเปนจรงแลวรปแบบนเคยปฏบตมากอน แตระงบไปเมอกรมการขนสงทางบกบงคบใชประกาศกรมการขนสงทางบกลง วนท 30 มนาคม 2559 เพอควบคมรถทองเทยว อยางไรกดปจจบนกรมการขนสงทางบกไดอนญาตใหสามารถทาไดโดยเมอนารถเขามาในราชอาณาจกรตองแจงเสนทางและดานพรมแดนทจะนารถออก

การเพมจานวนเงนทนกทองเทยวใชจาย

นกทองเทยวจนมพฤตกรรมชอบจบจายใชสอย โดยเฉพาะอยางยงการซอหาของฝากและของทระลก สาหรบทวรคาราวานนอกจากสนคาฟมเฟอยทซอหาไดตามหางสรรพสนคาแลว ยงมสนคาพนเมองทพบเหนตามเสนทางทองเทยว ในการเพมจานวนเงนทนกทองเทยวจนใชจายมขอเสนอแนะมดงน

1) จดตงรานคา/ศนยสนคาพน เมอง (OTOP) บร เวณชายแดน ดงท กล าวไ ว ขางตน วตถประสงคหนงของการทองเทยวแบบทวรคาราวาน คอ เพอตองการซอหาสนคาในชวงขากลบ ดงนน พนทดานชายแดนจงเปนจดทสาคญ สาหรบการจาหนายสนคาทไดรบความนยมจากนกทองเทยวจน โดยเฉพาะอยางยงสนคาทมขนาดใหญและนาหนกมาก เชน ขาวสาร ซงทผานมานกทองเทยวมกจะซอตามหางสรรพสนคาหรอรานสะดวกซอ เชน โลตส โดยเฉพาะอยางยงในอาเภอเชยงของ ดงนน ควรจดตง ศนยการจาหนายสนคาพนเมองบรเวณชายแดน เชน เชยงของ เชยงแสน เพอใหนกทองเทยวสามารถซอหากอนออกไปจากประเทศไทย อนจะเปนการชวยสรางรายไดใหกบคนในทองถนมากยงขน

2) การชาระเงนผานระบบอเลกทรอนกส (E – wallet) ประเทศจนไดพฒนาเขาสสงคมไรเงนสดอยางรวดเรว การชาระเงนผานระบบอเลกทรอนกสเปนทนยมในประเทศจน แมกระทงพอคาแมคารานคา รมทางหรอในตลาดนด และชาวบานทวไปกชาระเงนดวยระบบนกนอยางแพรหลาย ในขณะทประเทศไทยยงนยมใชเงนสด การชาระเงนผานระบบอเลกทรอนกสในประเทศไทยนยมใชเฉพาะในกลมคนรนใหมทมการศกษา หรอในหางสรรพสนคา จงควรพฒนาใหมการใชแพรหลายขน เพอการซอสนคาและบรการสามารถกระทาไดอยางสะดวกและรวดเรวยงขน

2.6 ปญหาและอปสรรคในการพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A

เสนทาง R3A เปนเสนทางหลกทรถบรรทกขนาดใหญใชขนสงสนคาจากชายแดนจนเขาสชายแดนไทย จงทาใหทรดโทรมอยางรวดเรว อกทงถนนในลาวบางชวงตดออมผานภเขาสง จงชน คดเคยว แคบ และไมมไหลทาง จงทาใหรถบรรทกขนาดใหญสวนกนลาบากเกดอบตเหตขนบอยครงเปนอปสรรคตอการทองเทยว สาเหตทเสนทาง R3A ในประเทศลาวขาดการบารงรกษาอยางตอเนองเนองจาก

1. เสนทาง R3A แมจะกอสรางโดยไดรบความชวยเหลอในการกอสรางประเทศจนและไทยรวมถงเงนกจากประเทศจนเพอกอสรางเสนทางทลาวเปนผกอสราง แตงบประมาณในการซอมบารงเปนของประเทศลาว เนองจากลาวเปนประเทศทยากจนจงไมสามารถจดสรรคงบประมาณในการซอมบารงถนนไดอยางทวถง

2. การกอสรางเสนทางของประเทศลาวเกอบทงหมดอาศยเงนกยมจากตางประเทศ ซงเปนไปตามนโยบายหรอยทธศาสตรการพฒนาการเชอมตอของประเทศผใหก ประเทศลาวจงแทบไมมบทบาทในการกาหนดนโยบายในขนเรมตน ทาใหใชประโยชนจากเสนทางดงกลาวเพอพฒนาเศรษฐกจของตนเองทงภาค การผลตและภาคการทองเทยวซงสวนใหญอยนอกเหนอเสนทางการใหกยมไดเพยงนอยมาก ประกอบกบงบประมาณมจากดจงไมไดใหความสาคญในการซอมบารงถนนประเภทนซงรวมถงเสนทาง R3A


2.7 ความทาทายในอนาคต

เสนทาง R3A ถอวาเปนเสนทางบกทใกลทสดทเชอมระหวางประเทศไทยกบตอนใตของจน จากดานพรมแดนบอหานในเขตปกครองตนเองชนชาตไทสบสองปนนา มณฑลยนนานถงดานชายแดนเชยงของของไทยมระยะทางเพยง 243 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางประมาณ 6 ชวโมง ดงนน โดยหลกยทธศาสตรดาน การทองเทยวแลว เสนทางนเปนเสนทางทประเทศไทยใชเพอดงดดนกทองเทยวจากจนตอนใตไดเปนอยางด อยางไรกตามการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอการทองเทยว พบวามความทาทายในหลายๆ ดาน โดยเฉพาะอยางยงโครงการพฒนาของจนซงอาจคกคามหรอสนบสนนการทองเทยวบนเสนทาง R3A ไดแก

เขตเศรษฐกจเฉพาะบอเตนแดนงาม (Boten Beautiful Land Specific Economic Zone)

เขตเศรษฐกจนเอกชนจนไดรบสมปทานจากรฐบาลลาวในการพฒนาใหเปนเขตเศรษฐกจเพอการขนสงและโลจสตกสและการทองเทยวเปนเวลา 90 ป ตงอยบนพนท 20 ตารางกโลเมตร เขตเศรษฐกจเฉพาะบอเตนแดนงามนบเปนสงทาทายทสดสาหรบการทองเทยวบนเสนทาง R3A เนองจากอยตดกบชายแดนประเทศจน อกทงจนไดขยายถนนจากเมองเชยงรงจนถงชายแดนทบอหานจาก 4 เปน 8 ชองทางจราจร และกอสรางสนามบน 1 แหงทบอหานซงอยตรงขามบอเตน เขตเศรษฐกจเฉพาะนอาจกลายเปนจดหมายใหมของนกทองเทยวจนรวมถงทวรคาราวาน ดงทเคยเกดขนเมอชาวจนหลงไหลเขามาทองเทยวจงหวดเชยงใหมหลงจากทภาพยนตรเรอง Lost in Thailand ออกฉาย จนไดทมงบประมาณพฒนาแหลงทองเทยว “เกาจอมสบสองเชยง” ขนในเมองเชยงรง ใหมสถาปตยกรรมและวฒนธรรมคลายกบจงหวดเชยงใหมของไทย เพอสงเสรมการทองเทยวในเมองเชยงรง ในขณะเดยวกนเพอลดนกทองเทยวทหลงไหลออกนอกประเทศ (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 62 และ 115 – 116)

ภาพท 2.10 สภาพดานชายแดนบอเตนในอดต

ทมา: ภาพถายโดย สมาล สขดานนท 3 สงหาคม 2548.


ภาพท 2.11 สภาพดานชายแดนบอเตนในปจจบน

ทมา: ภาพถายโดย สมาล สขดานนท 2 พฤศจกายน 2560.

การพฒนาโครงขายคมนาคมคขนานกบเสนทาง R3A

โครงขายคมนาคมทพฒนาควบคกบเสนทาง R3A มทงทเปนโครงการของจน ไดแก รถไฟ มอเตอรเวย และเสนทางแมนาโขง รวมถงโครงการของลาว ซงแตละเสนทางสงผลตอการทองเทยวในเสนทาง R3A ทงในประเทศลาวและประเทศไทย ดงน (สมาล สขดานนท และคณะ, 2561, หนา 116 – 117)

1) การพฒนารถไฟสายบอเตน – นาเตย – หลวงพระบาง – นครหลวงเวยงจนทน

ทางรถไฟสายนเรมกอสรางเมอวนท 2 ธนวาคม ป 2014 และคาดวาจะแลวเสรจภายใน ป 2021 ในสวนของประเทศลาวเรมตงแตบอเตน ผานบานนาเตย หลวงพระบาง เขาสนครหลวงเวยงจนทน ระยะทาง 414 กโลเมตรประกอบดวยสถานทงสน 32 สถาน ผานอโมงค 42 อโมงค และมาเชอมตอกบรถไฟสายหนองคาย – ทานาแลง (Ministry of Public Work and Transport, Online) เปนทคาดการณวาเมอเสนทางรถไฟระหวางลาวและจนกอสรางแลวเสรจ จานวนนกทองเทยวทเคยใชเสนทาง R3A อาจมจานวนลดลง เนองจากการเดนทางดวยรถไฟสะดวกสบาย และมตารางการเดนรถทเปนแนนอน ทาใหสามารถกาหนดระยะเวลาทจะเดนทางได


ภาพท 2.12 เสนรถไฟสาย บอเตน – นาเตย – หลวงพระบาง – นครหลวงเวยงจนทน

ทมา: Laos; from land locked to land linked [Online].

http://www.nationmultimedia.com/detail/big_read/30326442.

2) โครงการกอสรางมอเตอรเวยคขนานกบเสนทาง R3A

เสนทางนเปนเสนทางทจนไดรบสมปทานกอสรางและเกบคาผานทางจากประเทศลาว เปนผลมาจากเสนทาง R3A มสภาพคดเ คยว อกท งอย ในสภาพทรดโทรม เนองจากลาวมงบประมาณใน การบารงรกษาจากด ประกอบกบเปนเสนทางน ใชขนสงสนคาจากจนเขาสลาวและไทยจงทาใหไมปลอดภย


และเกดอบตเหตอยบอยครง เสนทางมอเตอรเวยจะตดตรงโดยการเจาะอโมงคผานภเขาทาใหยนระยะทางจากบอเตนถงเชยงของจาก 243 กโลเมตรเหลอเพยง 200 กโลเมตรและใชเวลาเดนทางเพยง 2 ชวโมง ในดานการทองเทยวมอเตอรเวยสายนจะชวยใหรถทองเทยวเดนทางถงภาคเหนอของไทยสะดวกและรวดเรวยงขน เปนผลใหจานวนนกทองเทยวเพมจานวนมากขน ในอนาคตนกทองเทยวอาจหนมาใชเสนทางนแทนเสนทาง R3A

3) การพฒนาเสนทางแมนาโขงเชยงของ – หวยทราย – หลวงพระบาง

ตามขอตกลงวาดวยการเดนเรอในแมนาลานชาง – แมนาโขง มแผนปรบปรงรองนาชวงทเหลออย คอ เชยงของ – หวยทราย โดยการระเบดแกงขนาดใหญ ไดแก แกงไก หรอคอนผหลงในอาเภอเชยงของ นอกจากนจนใชเขอนในเมองเชยงรงเปนเขอนหลกในการควบคมระดบนา จนมแผนทจะกอสรางเขอนแหงใหมทกาหลนปาเพอรกษาระดบนา ในขณะทลาวไดมการกอสรางเขอนขนาดใหญทแขวงไชยะบร ผลกระทบการระเบดแกงและเขอนควบคมระดบนาจะทาใหระดบนาในแมนาโขงสงขนในพนทอาเภอ เชยงของและเวยงแกน จงหวดเชยงราย รวมถงหลวงพระบาง สงผลใหเรอใหญสามารถเดนเรอไดตลอดทงปตงแตเชยงรงจนถงหลวงพระบาง ซงการพฒนาดงกลาวจะทาใหการทองเทยวไดรบผลประโยชน ตามไปดวย โดยเปนการทองเทยวทางเรอผสมผสานกบการเดนทางตามเสนทาง R3A

โครงการกอสรางทางหลวงแผนดนและทางหลวงจงหวดทเชอมตอสะพานขามแมนาโขง ลาว – พมา (เชยงกก – เชยงลาบ)

โครงการนเปนโครงการความรวมมอระหวางพมาและลาวเพอเชอมตอกบกบเสนทาง R3A เขาสชายแดนจน (Ministry of Planning and Investment, 2016, p 23) ระยะทางประมาณ 85 กโลเมตร ตามเสนทาง 17A จากบอเตนผานเมองสงหเดนทางตอดวยเสนทาง และ 17B ไปยงบานเชยงกกซงตงอยท เมองลอง และขามสะพานไปยงเชยงลาบ ในจงหวดทาขเหลกในรฐฉาน ประเทศพมา โดยจดทกอสรางสะพานเปนจดทแคบทสดของแมนาโขง หรอทชาวบานเรยกวา “โขงโคง” ซงอยเหนอเชยงแสนขนไปตามลานาโขงประมาณ 82 กโลเมตร (อดศกด ศรสม, 2015, ออนไลน) จากเชยงลาบสามารถเขาสอาเภอแมสายประเทศไทยโดยผานเมองทาขเหลกระยะทางประมาณ 99.6 กโลเมตร (Google Map) โครงการนมวตถประสงคเพอลดปญหาการขนสงสนคาผานเสนทาง R3A ซงตองผานแขวงหลวงนาทาและแขวงบอแกวในลาว ทาใหตองเสยภาษถง 2 ครง การขนสงผานเสนทางสายใหมนจะผานเพยงแขวงหลวงนาทาเพยงแขวงเดยว นอกจากน รวมระยะทางจากชายแดนจนถงชายแดนไทยเพยงประมาณ 182 กโลเมตร ซงสนกวาเสนทาง R3A อกทงเมอเขาสแมสายขนสงตอตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 ซงเปนถนนสายหลกทเชอมภาคเหนอกบกรงเทพ ฯ มขนาด 6 ชองทางจราจร จงสามารถรองรบรถบรรทกขนาดใหญไดเปนจานวนมาก ปจจบนอยในระหวาง การพจารณาใหรถบรรทกจากประเทศท 3 สามารถวงผาน ซงเมอแลวเสรจจงมแนวโนมทรถบรรทกสนคาทงหมดบนเสนทาง R3A จะมาใชเสนทางนแทน


ภาพท 2.13 แผนทแสดงเสนทางสายเชอมตอ สะพานเชยงกก (บน : ลาว) – เชยงลาบ (ลาง : พมา) กบ R3A

ทมา: ปรบปรงจาก Google Map.

แมวาโครงการพฒนาโครงขายคมนาคมทกลาวมานอาจเปนคแขงทสาคญของการทองเทยวบน

เสนทาง R3A แตมขอคดเหนจากผประกอบการวา นกทองเทยวแบบคาราวานมรสนยมในการขบรถทองเทยว อกทงมจดแขง คอ นกทองเทยวสามารถขนสนคาทมนาหนกมากไดเปนจานวนมาก ซงการทองเทยวรปแบบอนไมสามารถทาได นอกจากนการพฒนาเสนทางเหลานมวตถประสงคในการขนสงสนคาเปนหลก จงอาจสงผลใหจานวนรถบบรรทกทขนสงบนเสนทาง R3A ลดลง เปนผลใหถนนทรดโทรมชาลง และอบตเหตลดนอยลง ทาใหการเดนทางทองเทยวบนเสนทางนสะดวกและปลอดภยยงขน


บทท 3 กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

การน าเสนอในบทท 3 เปนการเสนอกรอบแนวทางทใชในการศกษาขอมลทงในเชงปฐมภมและ

ทตยภม เพอน ามาใชในการวเคราะหและเสนอผลการศกษาเปนแนวทางในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ประกอบดวย 3 สวนหลก ไดแก 1) แนวทางการส ารวจขอมลและกลมตวอยางทใชในการระดมสมองและการสมภาษณเชงลก 2) แนวคดในการวเคราะห ประกอบดวย PESTEL Analysis และ SWOT and TOWS Analysis และ 3) กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจนเพอการพฒนาการทองเทยวใหประสบความส าเรจอยางยงยน

3.1 แนวทางการส ารวจขอมลและกลมตวอยางทใชในการระดมสมองและการสมภาษณเชงลก

จากการส ารวจเสนทาง R3A หรอระเบยงเศรษฐกจเหนอ-ใต (North-South Economic Corridor) ชวงจงหวดเชยงราย – แขวงบอแกว – แขวงหลวงน าทา – มณฑลยนนาน ของประเทศไทย สปป.ลาว และจน ระหวางวนท 18 – 24 เมษายน พ.ศ. 2562 และการระดมสมองและการสมภาษณเชงลกจากทกภาคสวนทเกยวของ โดยมตวแทนจากหลากหลายกลมเปาหมายทงในประเทศไทย และตางประเทศเขารวมการ ระดมสมองและการสมภาษณเชงลก ดงน

ขาราชการกระทรวงทองเทยวและกฬา ทองเทยวและกฬาจงหวดกลมลานนา ในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

ตวแทนหอการคาฯ ตวแทนสภาอตสาหกรรมฯ ตวแทนสมาคมผประกอบการธรกจทองเทยว และนกธรกจ ทงในภาคการทองเทยว และภาคธรกจอนๆ ทเกยวของ ในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

อาจารย คร นสต นกศกษา นกเรยนในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

ตวแทนภาคประชาสงคมและธรกจทองเทยวระดบชมชนในพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม ล าพน ล าปาง แมฮองสอน อตรดตถ แพร

เจาหนาทภาครฐทเกยวของกบการทองเทยวของ สปป.ลาว

นกธรกจจาก สปป.ลาว และจน และนกธรกจไทยทท าธรกจในประเทศ สปป.ลาว และ จน

ต วแทนหน วยงานร าชการท เ ก ย ว ของ ก บการท อ ง เท ย วบนเส นท าง R3A อาท กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงพาณชย กระทรวงคมนาคม


3.2 แนวคดในการวเคราะห PESTEL Analysis

แนวคดทใชประกอบการวเคราะหผลการส ารวจขอมล และ การระดมสมองและการสมภาษณเชงลกจากกลมตวอยางเพอใหสามารถคดวเคราะหไดครบถวนทกมตมากยงขน กรอบวธคดแบบ PESTEL Analysis จงถกน ามาใชรวมกบกจกรรมตาง ๆ เพอการวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยง (ในบทท 4) และเสนอแนะแนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยว (ในบทท 5)

โดย PESTEL Analysis เปนกรอบวธวเคราะหปจจยสงแวดลอมมหภาคทมผลกระทบตอประเดนทผวจยตองการศกษา ซงผลการวเคราะหสามารถน าไปใชระบจดออนและความทาทายในการวเคราะห SWOT ได ซงปจจยสงแวดลอมมหภาค PESTEL นประกอบดวย ปจจยทางการเมอง (P: Political) ปจจยทางเศรษฐกจ (E: Economics) ปจจยทางสงคม (S: Social) ปจจยทางเทคโนโลย (T: Technology) ปจจยทางสงแวดลอม (E: Environment) และปจจยทางกฎหมาย (L: Legal)

ปจจยทางการเมอง (P: Political) เนนทวธการและระดบความเขมขนของรฐบาลทเขาแทรกแซงกจกรรมทเกยวของกบภาคเศรษฐกจ โดยเฉพาะเรองการเชอมโยงเสนทาง และการทองเทยวในพนทเปาหมาย ไดแก นโยบายรฐบาล ความมเสถยรภาพทางการเมองในตลาดตางประเทศ นโยบายการคาตางประเทศ นโยบายภาษ กฎหมายแรงงาน กฎหมายสงแวดลอม ขอจ ากดของการคา เปนตน ซงปจจยทางการเมองเหลานมผลอยางชดเจนตอการวางแผนในการท าธรกจ การวางแผนเพอพฒนาเสนทางการทองเทยวจ าเปนตองปฏบตตามกฎหมายทมอยในปจจบนและอนาคตทคาดการณไดโดยปรบนโยบายการตลาดใหสอดคลองกน

ปจจยทางเศรษฐกจ (E: Economics) ตวแปรส าคญทางเศรษฐกจมผลกระทบอยางมากกระบวนการตดสนใจทงการท าธรกจขององคกรทเกยวของกบการทองเทยว และยงเปนปจจยส าคญทสงผลตอการตดสนใจของผทจะเดนทางทองเทยว หรอลกคาของการพฒนาเสนทางทองเทยว โดยปจจยตวแปรทางเศรษฐกจทส าคญ ประกอบดวย การเตบโตทางเศรษฐกจ อตราดอกเบย อตราแลกเปลยน เงนเฟอ รายไดหลงหกภาษของผบรโภคและธรกจ เปนตน ปจจยเหลานสามารถน ามาแยกไดเปนปจจยทางเศรษฐกจระดบ มหภาคและจลภาค ปจจยทางเศรษฐกจระดบมหภาคจะเนนทการจดการอปสงคในระบบเศรษฐกจ โดยรฐบาลมเครองมอส าคญคอ การควบคมอตรดอกเบย นโยบายทางภาษ และการใชจายภาครฐ ปจจยทางเศรษฐกจจลภาคจะเกยวกบวธการใชจายของประชาชนซงมผลกระทบอยางมากตอธรกจทขายสนคาหรอบรการใหกบลกคาทเปนผบรโภคทวไป (B2C)

ปจจยทางสงคม (S: Social) หรอปจจยทางสงคมวฒนธรรม (S: Socio-Cultural) เนนทความเชอและทศนคตรวมกนของประชาชน ประกอบดวย การเตบโตของจ านวนประชากร โครงสรางอาย จตส านกดานสขภาพ ทศนคตตออาชพ เปนตน ปจจยเหลานเปนประโยชนอยางยงตอการท าความเขาใจลกคา ในขณะเดยวกนส าหรบการพฒนาการทองเทยว การทองเทยวเชงวฒนธรรม การทองเทยวตามเสนทางประวตศาสตร การทองเทยวเพอไปเรยนรวถการด าเนนชวตของประชาชนในพนท เหลานลวนเปนปจจยทางสงคมวฒนธรรมทมสวนส าคญยงตอการสงเสรมเสนทางการทองเทยว

ปจจยทางเทคโนโลย (T: Technology) มผลกระทบตอการบรหารจดการและการท าแผน การเดนทางทองเทยวอยางยง ทงนเนองจากเสนทาง R3A เปนถนนทมเสนทางอยใน 3 ประเทศซงมคณภาพของถนนและระบบการจราจรทแตกตางกน ดงนนเทคโนโลยทงในสวนของโครงสรางพนฐาน สงอ านวย


ความสะดวก ยานพาหนะทใชในการเดนทาง และสวนของกฎระเบยบ จงมความส าคญอยางยงและจะเปนตวส าคญในการก าหนดระยะเวลาและโครงสรางตนทนของการพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ปจจยดานสงแวดลอม (E: Environment) มความส าคญอยางมากโดยเฉพาะอยางยงภายหลงจากทศวรรษ 1970 เปนตนมาทประชาชนในหลายพนทเรมตนตวเกยวกบความมนคงของมนษยและการรกษาสภาพแวดลอม การอนรกษธรรมชาต ส าหรบการทองเทยว แหลงทองเทยวตามธรรมชาต ถอเปนหนงในหวใจส าคญของอตสาหกรรมการทองเทยว และในขณะเดยวกน ดวยประเดนความเสอมโทรมของธรรมชาตและสงแวดลอมทงท เกดขนจากการสงเสรมการทองเทยวอยางไรทศทาง และการสรางจตส านกใหเกด การทองเทยวอยางยงยนทควบคไปกบการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม เหลานลวนท าใหปจจยดานสงแวดลอมมความส าคญยงและตองถกค านงถงในการพฒนาเสนทางการทองเทยว

ปจจยทางกฎหมาย เนองจากเปนการพฒนาเสนทางทองเทยวทมการขามพรมแดนถง 3 ประเทศดงนนกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของกบกระบวนการตรวจคนเขาเมองและพธการทางศลกากร การตรวจลงตราในหนงสอเดนทาง ตลอดจนกฎระเบยบทเกยวของกบประเดนความมนคงและการเชอมโยงเสนทางจงเปนปจจยส าคญทตองค านงถง

3.3 แนวคดการวเคราะห SWOT and TOWS Analysis

ผลการส ารวจเสนทาง การระดมสมอง และการสมภาษณเชงลก ทถกวเคราะหรวมกบปจจย 6 ดานของ PESTEL Analysis จะถกท ามาวเคราะหตอโดยกระบวนการ SWOT Analysis

SWOT Analysis ค อ ก า ร ว เ ค ร า ะห จ ด แ ข ง ( Strengths) จ ด อ อ น ( Weaknesses) โ อ ก าส (Opportunities) และความทาทาย (Threats) ในการท าโครงการ โดยเนนทจดประสงคของโครงการและระบปจจยภายในและภายนอกทสงผลดและผลเสยตอจดประสงคดงกลาว สองสวนแรกในการวเคราะหคอ ดานจดแขงและจดออน (ปจจยภายใน) สองสวนหลงคอโอกาสและความทาทาย (ปจจยภายนอก) ซงสามารถสรปไดดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 SWOT Analysis

สงเสรมจดประสงคของโครงการ บนทอนจดประสงคของโครงการ

ปจจยภายในองคกร S จดแขง (Strengths) W จดออน (Weaknesses)

ปจจยภายนอกองคกร O โอกาส (Opportunities) T ความทาทาย (Threats)

การวเคราะห SWOT ไดรบการน ามาใชครงแรกในชวงป 1960 ถง 1970 โดยนกวจยจากมหาวทยาลย

Stanford ชอวา Albert Humphrey และไดถกท าใหรจกและเปนเครองมอทนยมในการวเคราะหโจทยปญหาตาง ๆ โดยบรษททปรกษา Boston Consultant

การตงค าถามจ าเปนอยางมากในแตละสวนการวเคราะหซงมความแตกตางกนตามจดประสงคหรอลกษณะขององคกร เชน


จดแขง (S: Strengths)

- ความสามารถทเรามอยคออะไร

- ทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรทางสงคมวฒนธรรม ทรพยากรทางการทองเทยว อะไรทเราเปนเจาของและชวยเราบรรลจดประสงค

- ทกษะพเศษอะไรทก าลงแรงงานเรามทจะชวยใหบรรลวตถประสงคได

- กฎระเบยบและขอตกลงทางการคาระหวางประเทศทอาจจะเกยวของและสามารถใชประโยชนเพอสงเสรมการทองเทยวบนเสนทาง

- โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ทมแลวในพนท

โอกาส (O: Opportunities)

- การเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายนอกอะไรเปนผลดตอเรา อาท แนวโนมการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศเพอนบานหรอประเทศของกลมนกทองเทยวหลกทเดนทางเขามาทองเทยวในพนท นโยบายของรฐบาลของประเทศเพอนบานทเกยวของกบการทองเทยวบนเสนทาง

- ตลาดใหม ๆ ของการทองเทยวบนเสนทาง R3A

จดออน (Weaknesses)

- จดออนทสดของเราคออะไร โดยพจารณาจากปจจยทง 6 ทท าการวเคราะห PESTEL

- บคคลากรยงขาดการพฒนาฝมอ (training) ดานใด

- แหลงทองเทยวตลอดจนเสนทางถนนทใชในการเดนทางเพอเขาสแหลงทองเทยว อยในสภาพทเหมาะสมตอการทองเทยวหรอไม เสอมโทรมเพยงใด ไดรบการบ ารงรกษาเพยงใด

ความทาทาย (Threats)

- นโยบายทางการเมอง เศรษฐกจ การเปลยนแปลงในโครงสรางดานสงคมวฒนธรรมจากภายนอกจะสงผลกระทบทางลบตอการทองเทยวบนเสนทาง R3A หรอไม อยางไร

- กฎหมายทออกมาใหมสงผลกระทบเชงลบกบการทองเทยวบนเสนทางอยางไร

- การเปลยนแปลงทางสงคมอะไรทเปนความทาทายของเรา

- วงจรทางธรกจสงผลกระทบเชงลบตอเราอยางไร

ในหลายกรณความทาทายกอาจจะถกพจารณาเปนโอกาสหรอจดออนในวนนอาจกลายเปนจดแขงในอนาคต กลยทธทตอเนองมาจาก SWOT เรยกวา TOWS matrix ซงเปนการจบคระหวางปจจยภายนอกและปจจยภายในทไดมาจากการวเคราะห SWOT โดยมจดมงหมายใหเกดเปนกลยทธใหม (พจารณาตารางท 3.2)


ตารางท 3.2: TOWS matrix

จดแขง จดออน

โอกาส จดแขง+โอกาส (กลยทธเชงรก) จดออน+โอกาส (กลยทธเชงแกไข)

ความทาทาย จดแขง+ความทาทาย (กลยทธเชงปองกน) จดออน+ความทาทาย (กลยทธเชงรบ)

3.4 กรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจนเพอการพฒนาการทองเทยวใหประสบความส าเรจอยางยงยน

จากการเกบขอมลโดยการส ารวจเสนทาง การสมภาษณเชงลกจากกลมเปาหมาย และการระดมสมองทงในพนทจงหวดเชยงราย สปป.ลาว และจน ท าใหผวจยสามารถสงเคราะหกรอบแนวคดในการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจนเพอการพฒนาการทองเทยวใหประสบความส าเรจอยางยงยน ซงประกอบดวย 6 ปจจยดงน

3.4.1 Safety ความปลอดภยในการเดนทางทองเทยว

ในมตความปลอดภยในการเดนทางทองเทยว การพฒนาการการทองเทยวตองค านงถงมตทางดานกฎหมาย กฎระเบยบและการบงคบใช อาท ปองกนและปราบกรามการทจรต ปญหาอาชญากรรม และมจฉาชพทจะเกดขนกบนกทองเทยว มาตรฐานดานความปลอดภยและสขอนามย กฎจราจรและการบงคบใช ซงมความส าคญอยางยง เพราะในอดต เสนทาง R3A คอเสนทางทนกทองเทยวจนนยมขบรถเขามาเทยว และไมทราบกฎจราจรท าใหชาวบานเดอดรอนทงในไทยและสปป.ลาว แตเมอบงคบใชกฎจราจรอยางเขมงวดเกนจ าเปนและไมท าความเขาใจกบนกทองเทยว กท าใหนกทองเทยวจนหายไปเกอบหมด จนผประกอบการทงในไทยและ สปป.ลาว ขาดรายได การพฒนาโครงสรางพนฐานทางการเงน เชน การประกนภยและการประกนชวต การประกนสขภาพ กมความส าคญอยางยง

3.4.2 Accessible การเขาถงไดอยางสะดวก

การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนตองพฒนาใหนกทองเทยวสามารถเขาถงสถานทและบรการทางการทองเทยวไดอยางสะดวก เรมตงแตสอและการบรหารจดการสอ อาท ปายบอกเสนทาง Online Platform Applications เพอบอกแผนทการเดนทาง ทงนตองค านงถงเสมอวานกทองเทยวจากประเทศจนคนชนกบ application บนระบบปฏบตการโทรศพททแตกตางจากทผประกอบการและประชาชนทวไปในประเทศไทยคนชนเนองจากระบบ Fire-wall ในประเทศจนท าใหนกทองเทยวไมสามารถเขาถงบรการทางอนเทอรเนตจากผประกอบการหลายราย และประชาสมพนธกจกรรมการทองเทยวและสถานททองเทยวตาง การเขาถงความแตกตางของภาษา ระบบการช าระเงน การตรวจลงตรา (Visas) และพธการตรวจคนเขาเมอง (Immigration and Border Protocol) โครงสรางพนฐาน (โรงแรม รานอาหาร รานคา) การเชอมโยงเสนทาง และ การบรการเชอมโยงระบบขนสงสาธารณะจากเมองหลก ไมวาจะเปน รถประจ าทาง เรอ รถต แทกซ

3.4.3 Positive Sum ทกฝายตองไดประโยชนรวมกน

ค าวา “ทกฝาย” หมายถง ผทมความเกยวของทงในประเทศและตางประเทศ และในทกระดบทงภายในประเทศ และในตางประเทศ การพฒนาการทองเทยวอยางยงยนตองไมใหใครรสกเปนแคทางผานและถกทงใหไมไดรบประโยชนจากการพฒนา (Left-out) การทองเทยวตองเปนการเดนทางทง 2 ทศทาง (2-way


tourism) ไมใชแคตอนรบและสงเสรมใหคนจนมาเทยวเมองไทยเทานน หากแตตองสงเสรมใหทงคนไทย และคนลาว ไดมาทองเทยวในทง 3 ประเทศ กฎระเบยบและความรวมมอเรองการประกอบธรกจทองเทยวในแตละประเทศทชดเจนและบงคบใชไดจรง ระบบแบงปนผลประโยชน ระหวางประเทศและระหวางภาคสวนในทองถน ทงในภาครฐและเอกชนทเกยวของกบธรกจทองเทยว

3.4.4 Volume ปรมาณนกทองเทยวทมากพอ

เพอใหการสงเสรมการทองเทยวเกดการประหยดตอขนาด (Economies of Scale) หรอท าใหตนทนตอหนวยลดลง เนองจากมปรมาณนกทองเทยวมากพอทจะมาถวเฉลยตนทนทเปนตนทนคงท ดงนนการจะหวงพงเฉพาะนกทองเทยวจนเพยงชาตเดยวคงไมพอ ตองสงเสรมใหนกทองเทยวไทย สปป.ลาว และ ประเทศท 3 ทงจากอาเซยน และนกทองเทยวจากทวโลกมาเทยวในเสนทางน (ปจจบน เนนสงเสรมและบรการเฉพาะนกทองเทยวจน ไทย เทานน)

3.4.5 Travel with Theme ตองสงเสรมแผนการทองเทยวรปแบบใหม ๆ

แผนการทองเทยวรปแบบใหมๆ ทเพมมลคา หรอเพมคาใชจายตอหวของนกทองเทยว อาท กจกรรม MICE ( การประชมสมมนา Meetings การทองเทยวเพอเปนรางวล Incentive Travel กจกรรมการประชมขนาดใหญ Conventions และ การจดงานแสดงสนคา Exhibitions หรอบางครง E หมายถง การจดงานในรปแบบตาง ๆ Events) การทศนศกษาของนสตนกศกษาจากทวโลกใหมาเรยนรวถชวตสงคมและวฒนธรรมของผคนในพนท แมเหลกการทองเทยวและการอนรกษ แหลงทองเทยว ธรรมชาต วฒนธรรม งานประเพณ การสราง Campaign gimmick การทองเทยว การสรางแหลงทองเทยวใหม การ Re-branding Repositioning แหลงทองเทยวเดม Events Concerts and Fairs Travel with Themes Arts Exhibition แหลงทองเทยวโดยเฉพาะใน สปป.ลาว ทมลกษณะ Unseen ไมวาจะเปนภเขา ปาไม น าตก สตวปา นก ดอกไม และศลปวฒนธรรม รวมทงวดวาอารามยงมอกมากทจะสามารถตรงสายตาชาวโลกไดมากกวาการทจะมอง สปป.ลาวเปนทางผานระหวางไทยกบจนเทานน

3.4.6 Be Prepare ทกภาคสวนตองมการวางแผนรวมกนในการบรหารจดการในภาวะวกฤต

นคออกสงหนงทหลาย ๆ แหลงทองเทยวยงไมมการเตรยมแผนการลวงหนาในยามทเหตการณผดปกตเกดขน เชน หากเกดภยธรรมชาต น าทวม พาย ถนนเสนทางขาด หากเกดโรคระบาด หากเกดไฟไหมปา เปนตน จะมแผนรบมออยางไร หนวยงานไหนจะเปนเจาภาพ ใครท าหนาทอะไรในยามเกดเหต งบประมาณจะมาจากสวนไหน และการเยยวยาหลงเกดเหตจะเปนอยางไร แมหลายฝายอาจมความเหนวาการคดเผอวางแผนลวงหนาเปนการท าการเกนกวาเหต สนเปลอง แตหากเมอเกดเหตการณวกฤต การมแผนลวงหนาจะท าใหทกภาคสวนสามารถรบมอกบวกฤตไดดวยสต และจ ากดความเสยหายไดดกวาการทตางคนตางท างานโดยไมมแผนการลวงหนา

จากแนวทางการพฒนาการทองเทยวใหประสบความส าเรจอยางยงยนดงกลาวขางตนท าให ผวจยสามารถการวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ไดดงทจะน าเสนอตอไปในบทท 4


บทท 4 การวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรม การทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

จากการส ารวจเสนทาง การสมภาษณเชงลก และการระดมสมองจากกลมเปาหมายในจงหวดเชยงราย สปป.ลาว และจน วเคราะหรวมกบปจจยทง 6 ดานตามวธการแบบ PESTEL Analysis สงเคราะหโดยวธการ SWOT & TOWS Analysis ผลจากการสงเคราะหขอมลสามารถน าเสนอเปนประเดนปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ในพนทจงหวดเชยงราย เมองหวยทราย แขวงบอแกว และ เมองน าทา แขวงหลวงน าทา ของสปป.ลาว และ เขตปกครองตนเองชนชาตไทสบสองปนนา และนครคณหมง มณฑลยนนาน ประเทศจน รวมทงบท วเคราะหส าหรบการดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดดงน

4.1 จงหวดเชยงราย ประเทศไทย

4.1.1 จดแขงตอการทองเทยวบน R3A

มแหลงทองเทยวจ านวนมากและมความหลากหลายของแหลงทองเทยว

ในอดตแหลงทองเทยวหลกของจงหวดเชยงรายคอสภาพภมประเทศทเปนเทอกเขาสงชนท าใหมสภาพภมอากาศหนาวเยน แหลงทองเทยวทางธรรมชาต ควบคไปกบแนวทางการพฒนาพนทตามพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 9 และสมเดจยาผานโครงการหลวง อาท ดอยตง ดอยแมสลอง วนอทยานภชฟา ดอยผาตง ฯลฯ ควบคไปกบแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและวฒนธรรม อาท วดพระแกว พระธาตดอยตง พระต าหนกดอยตงและสวนแมฟาหลวง สามเหลยมทองค า เมองโบราณ เชยงแสน และในปจจบนแหลงทองเทยวในรปแบบใหม ๆ ทสอดคลองกบ รปแบบการใชชวต (Life Style) ของคนรนใหม และแหลงทองเทยวเชงศลปะวฒนธรรม อาท วดรองขน วนรองเสอเตน พพธภณฑบานด า สงหปารค ไรชาตาง ๆ สถานททองเทยวเหลาน รวมกบแหลงจบจายซอสนคาและบรการตาง ๆ ไมวาจะเปน ไนทบารซารเชยงราย แมสาย-ทาขเหลก รานอาหาร รานกาแฟ และรานขนมทตกแตงสวยงานในบรรยากาศทดรมแมน ากก กเปนอกหนงรปแบบสถานททองเทยวทนกทองเทยวจ านวนมากตองการมาเยอน

โครงสรางพนฐานเกอบสมบรณเตม 100%

การเดนทางโดยระบบถนนสามารถเขาถงเชยงรายไดดวย 2 เสนทางหลกไดแก ถนนพหลโยธน (ทางหลวงหมายเลข 1) จากกรงเทพมหานคร และ ถนนทางหลวงหมายเลข 118 (เชยงใหม – เชยงราย)

นอกจากนเชยงรายยงเปนทตงของทาอากาศยานนานาชาตแมฟาหลวง เชยงราย ของบรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) ซงในปจจบนมแผนพฒนาขยายและเพมศกยภาพการใหบรการสนามบนตอเนองในอนาคตถง 3 ระยะ เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจและการทองเทยวของจงหวดจนถง ป 2578 โดยสาระหลกของแผนการพฒนาสนามบนเชยงรายสามารถสรปไดดงทแสดงในตารางท 4.1 และปจจบนสายการบนและเสนทางการบนทเชอมโยงการเดนทางของผโดยสารมายงจงหวดเชยงราย สามารถแสดงไดดงตารางท 4.2


ตารางท 4.1 โครงการพฒนาทาอากาศยานแมฟาหลวง เชยงราย ระยะท 1 2 และ 3

แผนพฒนาระยะทหนง ป 2561 – 2565

แผนพฒนาระยะทสอง ป 2564 – 2569

แผนพฒนาระยะทสาม ป 2569 – 2574

รองรบปรมาณจราจรทางอากาศไดถงป พ.ศ. 2568

รองรบเทยวบนได 16 เทยวบน/ชวโมง

หลมจอดอากาศยาน 10 หลมจอด รองรบผโดยสารได 3 ลานคน/ป ทจอดรถ 1,200 คน สรางทางขบคขนาน

รองรบผโดยสารได 3.3 ลานคน/ป รองรบปรมาณจราจรทางอากาศ

ไดถง พ.ศ. 2573 หลมจอดอากาศยาน 12 หลมจอด ขยายอาคารผโดยสารทางดานทศ

ใต เพอรองรบการเพมหลมจอดระยะประชดเปน 6 หลมจอด

รองรบผโดยสารได 3.7 ลานคน/ป รองรบปรมาณจราจรทางอากาศ

ไดถงป พ.ศ. 2578 รองรบเทยวบนได 30 เทยวบน/

ชวโมง หลมจอดอากาศยาน 13 หลมจอด

ทมา: การประชมคณะกรรมการ ทอท. ครงท 10/2559 เมอวนท 19 สงหาคม 2559

ตารางท 4.2 สายการบนและเสนทางการบนทเชอมโยงการเดนทางของผโดยสารมายงจงหวดเชยงราย

สายการบน จดหมายปลายทาง หมายเหต การบนไทยสมายล กรงเทพฯ – สวรรณภม ภายในประเทศ บางกอกแอรเวย กรงเทพฯ – สวรรณภม ภายในประเทศ ไทยเวยดเจทแอร กรงเทพฯ – สวรรณภม, ภเกต ภายในประเทศ ไทยแอรเอเชย กรงเทพฯ – ดอนเมอง, หาดใหญ, ภเกต ภายในประเทศ นกแอร กรงเทพฯ-ดอนเมอง ภายในประเทศ ไทยไลออนแอร กรงเทพฯ-ดอนเมอง ภายในประเทศ ไทยแอรเอเชย สงคโปร ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, เสาร)

ไทยแอรเอเชย กวลาลมเปอร (มาเลเซย) ระหวางประเทศ (จนทร, องคาร, พฤหสบด, เสาร)

ไทยแอรเอเชย มาเกา ระหวางประเทศ (พธ, ศกร, อาทตย) ไทยแอรเอเชย เซนเจน (กวางตง) ระหวางประเทศ (ทกวน)

ไทยไลออนแอร ฉางชา (หหนาน) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, ศกร, อาทตย)

เสฉวนแอรไลน เฉงต (เสฉวน) ระหวางประเทศ (จนทร, พฤหสบด, เสาร) ไชนาอสเทรนแอรไลน คนหมง (ยนนาน) ระหวางประเทศ (จนทร, พธ, ศกร) ไหหนานแอรไลน เซนเจน (กวางตง) ระหวางประเทศ (พฤหสบด, เสาร) ฮองกงเอกซเพรส ฮองกง ระหวางประเทศ (จนทร,พทธ,ศกร) รยลแอรไลน จงหง (สบสองปนนา, เชยงรง) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, เสาร) ตงไหแอรไลน วานซ (ฉงชง) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, เสาร)


นอกจากการขนสงทางอากาศแลว เชยงรายยงมทาเรอทใชประโยชนเพอการพาณชยและการขนสงผโดยสารในแมน าโขงอก 3 แหง คอ ทาเรอเวยงเชยงแสน หรอทาเรอเชยงแสนแหงท 1 ซงกอสรางแลวเสรจตงแตป 2546 และการทาเรอแหงประเทศไทยไดเขาเปนผบรหารทาเทยบเรอ ซงสามารถรองรบการขนสงสนคาไดประมาณ 300,000 ตน/ป

ทาเรอพาณชยเชยงแสน (ทาเรอเชยงแสน แหงท 2) กอสรางแลวเสรจในป 2555 โดยมการทาเรอแหงประเทศเปนผบรหารทาเทยบเรอ สามารถรองรบเรอสนคาขนาด 370 ตนกรอส กนน าลก 2.5 เมตร ใหเทยบทาขนสงสนคาไดพรอมกนไมนอยกวา 10 ล า และคาดการณวาจะสามารถรองรบการขนสงสนคาไดมากกวา 440,000 ตน หรอมากกวา 2,300 ตสนคา

ทาเรอเชยงของ เปดใหบรการเมอ 1 ธนวาคม 2546 มทาเทยบเรอขนาดกวาง 24 เมตร ยาว 180 เมตร โดยระยะทางจากทาเรอเชยงแสนทง 2 แหง และทาเรอเชยงของ รวมทงระยะเวลาทใชในการเดนทางส าหรบประโยชนในการทองเทยวและการขนสงสนคา ไปยง เมยนมา สปป.ลาว และจนตอนใตสามารถพจารณาไดในตารางท 4.3

ตารางท 4.3 ระยะทางและระยะเวลาในการเดนทางทางเรอจากทาเรอในจงหวดเชยงราย

ทมา: กรมเจาทา https://www.md.go.th/md/index.php/2014-01-19-05-02-28/2014-01-19-05-20-44/-114/89--1-31-55/file

ลาสดคณะรฐมนตรมมตอนมตใหการรถไฟแหงประเทศไทยเดนหนาโครงการกอสรางรถไฟทางค สายเดนชย-เชยงราย-เชยงของ ซงเปน 1 ใน 2 สวนตอขยายของทางรถไฟสายเหนอ มวตถประสงครองรบ การเดนทางของผโดยสารและขนสงสนคาภาคเหนอ รวมถงรองรบศนยเปลยนถายสนคาเชยงของทก าลง


กอสรางจะเชอมการคาระเบยงเศรษฐกจแนวเหนอ-ใตจากไทยไป สปป.ลาว จน เวยดนาม และเขตเศรษฐกจตามนโยบายของรฐบาล เดมมก าหนดการสรางในป พ.ศ. 2560 แตเลอนออกไปในป พ.ศ. 2564 ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2561 คณะรฐมนตรมมตอนมตโครงการกอสรางรถไฟทางคสายเดนชย-เชยงราย-เชยงของ รวมระยะทาง 323 กโลเมตร วงเงนรวม 85,345 ลานบาท ระยะเวลาด าเนนการ 7 ป โดยเรงใหการรถไฟ แหงประเทศไทย เปดการประมลภายในป 2561 และเปดบรการใหไดภายในป 2565-2566 จากแผนเดมทตองแลวเสรจภายในป 2568

จะเหนไดวาเชยงรายเปนจงหวดทมโครงสรางพนฐานเกอบจะครบถวนส าหรบการเชอมโยง และมศกยภาพสงในการเชอมโยงการทองเทยวกบจดอน ๆ ทงในประเทศไทยและตางประเทศ โดยมรปแบบ การเดนทางทครบถวน และจดผานแดนตาง ๆ ของจงหวดเชยงราย และสถานะปจจบน สามารถพจารณาไดจากตารางท 4.4


ตารางท 4.4 ดานชายแดนของจงหวดเชยงราย

ล าดบ ประเภทของจดผานแดน พนทของไทย พนทของประเทศเพอนบาน เวลาเปด – ปด 1

จดผานแดนถาวร สะพานขามแมน าสาย อ.แมสาย

เมองทาขเหลก รฐฉาน ประเทศเมยนมา

6.30 – 21.00 น. 2 สะพานขามแมน าสาย แหงท 2 อ.แมสาย 6.30 – 8.30 น. 3

จดผอนปรน

ทา บ.ปางหา ต.เกาะชาง อ.แมสาย

6.00 – 18.00 น. 4 ทา บ.สายลมจอย ต.เวยงพางค า อ.แมสาย 5 ทา บ.เกาะทราย ต.แมสาย อ. แมสาย 6 ทาดนด า ต.เกาะชาง อ.แมสาย 7 บ.สบรวก ต.เวยง อ.เชยงแสน

8

จดผานแดนถาวร

ดาน อ.เชยงของ เ ม อ ง ห ว ยท ราย ( ด า นสากล ) แขวงบอแกว สปป.ลาว

8.00 -18.00 น.

9 สะพานมตรภาพ แหงท 4 (เชยงของ - หวยทราย)

บานดอน เมองหวยทราย (ดานสากล) แขวงบอแกว สปป.ลาว

6.00 – 20.00 น.

10 ดาน บ.เชยงแสน อ.เชยงแสน เมองตนผง (ดานทองถน) แขวงบอแกว สปป.ลาว

8.00 -18.00 น.

11 จดผานแดนถาวรสามเหลยมทองค า อ.เชยงแสน ดานสามเหลมทองค า เมองตนผง (ดานสากล) แขวงบอแกว สปป.ลาว

6.00 – 20.00 น.

12

จดผอนปรน

ต.บานแซว อ.เชยงแสน บ.สเมองงาม เมองตนผง แขวงบอแกว สปป.ลาว

6.00 – 18.00 น. 13 ต.หลายงาว อ.เวยงแกน บ.ดาน เมองหวยทราย แขวงบอแกว สปป.ลาว

14 ต.รมโขง อ.เชยงของ บ.ดอยแตง เมองตนผง แขวงบอแกว สปป.ลาว


ตารางท 4.4 ดานชายแดนของจงหวดเชยงราย

ล าดบ ประเภทของจดผานแดน พนทของไทย พนทของประเทศเพอนบาน เวลาเปด – ปด

15 ต.มวงยาย อ.เวยงแกน บ.ปากตน เมองหวยทราย แขวงบอแกว สปป.ลาว

16 ต.ตบเตา อ.เทง บ.ปางไฮ เมองคอบ แขวงบอแกว สปป.ลาว

6.00 – 18.00 น. ของทกวนท 5 และ 20

ของทกเดอน ทมา: กองการตางประเทศ ส านกงานปลด กระทรวงมหาดไทยhttp://www.fad.moi.go.th/index.php/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%99


4.1.2 จดออนตอการทองเทยวบน R3A

การท างานของหนวยงานตาง ๆ ทไมสอดประสานกนในการสงเสรมการทองเทยวใหเปนไปในทศทางเดยวกน อยางทไดกลาวไปแลวในหวขอท 3.4 หลกการของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน จะเหนไดวาการเชอมโยงระหวางหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชนตลอดทงหวงโซอปทาน (Supply chain) ของการทองเทยวมความจ าเปนอยางยง จากสถานการณปจจบน หนวยงานทท าหนาทเกยวข องกบอตสาหกรรมการทองเทยวในระดบจงหวดม 2 หนวยหลกคอ ส านกงานทองเทยวและกฬาจงหวด และ การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) แมในทางปฏบตบคลากรของทง 2 หนวยงานมความสมพนธอนดระหวางกน และท างานรวมกนอยางใกลชด แตในระดบทางการ กลบพบวา ทองเทยวจงหวดซงมหนาทหลกในการพฒนาแหลงทองเทยว พฒนาบคลากรทางการทองเทยว สงเสรมกจกรรมรวมกบ ททท. ซงมหนาทดานการตลาด กลบยงไมมการตงหนวยงานรวมกน และ/หรอ รปแบบความสมพนธทางการระหวางกน เชนเดยวกบความสมพนธ และ/หรอ ความรวมมออยางเปนทางการกบหนวยงานอน ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชน ดงนนในการสงเสรมกจกรรมการทองเทยวตาง ๆ จงอยในลกษณะของการขอความรวมมอ และขอความอนเคราะห ซงในหลายวาระ หนวยงานเอกชนและหนวยงานภาครฐอน ๆ กไมไดใหความรวมมอและความอนเคราะหเทาทควร

หนวยงานภาครฐทเกยวของกบการทองเทยวยงไมเขาใจความตองการแทจรง ( Insight) ของนกทองเทยว ซงความตองการแทจรง แตกตางจากอปสงค (Demand) ซงประกอบไปดวยความตองการและก าลงซอซงมกจะรบรไดจากการตอบแบบสอบถามหรอการพดคยสนทนากบนกทองเทยววาพวกเขาตองการอะไร แตความตองการแทจรง หรอ Insight จะเกดขนกตอเมอน าเอาผลขอแบบสอบถามหรอสงทรบรมาจากนกทองเทยวมาวเคราะหโดยผเชยวชาญ ซงโดยปกต เรามกจะไมไดเหนการวเคราะหในลกษณะน นนท าใหการสงเสรมการทองเทยวเนนเฉพาะการสงเสรมการทองเทยวจากสงทตนเองมอย ( Supply Side Promotion) โดยยงไมใหความสนใจพฒนาสงทตนเองมอยเพอตอบสนองความตองการแทจรงของนกทองเทยว ตวอยางเชน ป 2018 ทผานมามนกทองเทยวอนเดยจ านวนกวา 1.5 ลานคนเขามาทองเทยวในประเทศไทย หลายฝายเขาใจวาเพราะมาจากการประชาสมพนธใหนกทองเทยวอนเดยไดรบรรบทราบถงแหลงทองเทยวทมความสวยงามทางธรรมชาต โดยเฉพาะชายหาดและทองทะเลของประเทศไทย จงท าใหนกทองเทยวอนเดยนยมไปทองเทยวในจงหวดชลบร ประจวบครขนธ เพชรบร และภเกต แตในความเปนจรงความตองการแทจรงของนกทองเทยวอนเดย คอ เรองความปลอดภย เพราะส าหรบพวกเขาชายหาดและทองทะเลทสวยงามมมากมายหลายแหงทวโลก โดยเฉพาะในมหาสมทรอนเดยซงพนทจ านวนมากเองกอยใน การปกครองหรอเขตอทธพลของอนเดยดวยซ า แตทเขาชอบมาประเทศไทย เพราะ เขารวาประเทศไทยมความปลอดภยสง ทงจากปญหาอาชญากรรมและปญหาสขอนามย แตเราไมเคยเหนการประชาสมพนธเรอง ความปลอดภยทางการทองเทยวกบกลมนกทองเทยวเลย ทงทนคอจดแขงของไทยและนกทองเทยวกตองการ (พจารณาหวขอ 3.4 หลกการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนขอท 1 และ 6 ความปลอดภย และการรบมอสถานการณเลวราย)

4.1.3 โอกาสตอการทองเทยวบน R3A

สายการบนทงทใหบรการแบบ Full-Service และแบบ Low-cost เปดเสนทางบนใหม ๆ สเชยงรายมากยงขน ท าใหสามารถใชเชยงรายเปนจดเรมตน/สนสดการเดนทางบทเสนทาง R3A ไดอยางสะดวกมากยงขน เพราะการเดนทางของนกทองเทยวโดยเฉพาะจากยโรป อเมรกา ญปน เกาหล ซงเปน


นกทองเทยวกลมใหญ สะดวกและมคาใชจายในการเดนทางทต าวาโดยเปรยบเทยบทจะเดนทางจากทวทกมมทวโลกเขามาทสนามบนสวรรณภม และสนามบนดอนเมองมากกวาทจะเดนทางเขาไปใน สปป.ลาว หรอใน จนตอนใต ซงไมมเทยวบนตรง

โครงสรางภาษ เชน การลดหยอนภาษเงนไดบคคลธรรมดาโดยใชคาใชจายจากการทองเทยว เมองรอง ภาษสรรพสามตและภาษศลกากรทปรบลดลงในการน าเขายานพาหนะประเภทตาง ๆ และรปแบบการใชชวต (Life Style) ทเปลยนแปลงในประเทศไทยท าใหชนชนกลางซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศ และสนใจทจะเดนทางทองเทยวในประเทศในอตราทขยายตวอยางตอเนองเรมสนใจการทองเทยวรปแบบใหม ๆ ทมลกษณะผจญภย และ/หรอ อนรกษสงแวดลอม และสงคม-วฒนธรรมเพมมากยงขน ดงนนการทองเทยวแบบคาราวาน (รถยนตและจกรยานยนต) การเดนปา การไปคางแรมกบกลมชาตพนธ กลายเปนรปแบบการใชชวตทคนกลมนนยม โดยเฉพาะอยางยงยงชวยประชาสมพนธการทองเทยวในลกษณะนผานสอสงคมออนไลนอยางตอเนอง ปจจยเสรมเหลานจะท าใหจ านวนนกทองเทยวทตองการเดนทางบนเสนทาง R3A เพมมากขน

4.1.4 ภาวะคกคามตอการทองเทยวบน R3A

ในขณะทประเทศไทยก าลงจะสรางรถไฟทางคไปสจงหวดเชยงราย ระบบทางรถไฟเสนนกลบไมเชอมโยงกบระบบเสนทางรถไฟในระดบภมภาค ทงนเนองจากระบบรถไฟทเชอมโยงจน-สปป.ลาว จะเชอมจาก นครคนหมง สเขตปกครองตนเองชนชาตไท (สบสองปนนา) จากนนจากเชอมเขาสสปป.ลาวทางเมองบอเตน แขวงหลวงน าทา จากนนจะเปนเสนทางใน สปป.ลาว ระยะทาง 417 กโลเมตร ผานเมองหลวงพระบาง สสถานทานาแลง ชานกรงเวยงจนทน กอนทจะขามสะพานมตรภาพแหงท 1 เชอมกบสถานจงหวดหนองคาย และระบบรถไฟเสนทางอสาน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย นนท าใหนกทองเทยวจ านวนมากจากประเทศจนจะมแนวโนมทจะเดนทางเขาสกรงเทพมหานคร และจงหวดชายทะเลของประเทศไทย โดยเสนทางรถไฟสายนเพมมากยงขนอนาคต ซงจะสงผลใหจงหวดเชยงรายถกลดลดความส าคญในฐานะทเปนจดเรมตน/สนสดการเดนทางเชอมโยงระหวาง ไทย สปป.ลาว และจน (พจารณาภาพท 4.1 เสนทางรถไฟความเรวสงและความเรวปานกลางเชอมโยงจนและภมภาคอาเซยนภาคพนทวป)


ภาพท 4.1 เสนทางรถไฟความเรวสงและปานกลางเชอมโยงจนและภมภาคอาเซยนภาคพนทวป

ทมา: Nikkei Asian Review https://asia.nikkei.com/Spotlight/Cover-Story/Why-China-is-determined-to-connect-Southeast-Asia-by-rail


4.1.5 เปาหมาย

คณะทปรกษาตองการก าหนดต าแหนง (position) ใหเชยงรายกลายเปนตนทาง และ/หรอปลายทางของการเดนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A โดยเฉพาะการดงนกทองเทยวจากประเทศท 3

ทงนเนองจากประโยชนของการเปนตนทาง และ/หรอ ปลายทาง (Gateway) สการทองเทยวทเชอมโยงส สปป.ลาว และจนตอนใต คอ การทนกทองเทยวโดยเฉพาะจากประเทศท 3 (เนนยโรป อเมรกา ญปน และเกาหล) ซงเดนทางมาจากประเทศทอยหางไกลนอกภมภาค และมรปแบบการทองเทยวทใชระยะเวลาในการเดนทางยาวนาน ใชเวลาในพนทจงหวดเชยงรายยาวนานมากยงขน ดงนนเพอบรรลเปาหมายดงกลาว ประเดนทตองค านงถงคอ ท าอยางไรถงจะท าให

นกทองเทยวอยในพนทนานขน

นกทองเทยวจบจายมากยงขน

ผลประโยชนตกอยกบคนในพนท

4.1.6 แนวทางการแกไข/พฒนา

พฒนาเสนทางทองเทยว โดยนกทองเทยวเกอบทงหมดไมตองการเดนทางไปและกลบบนเสนทางเดม พวกเขาตองการทองเทยวใหเปนวงกลมไมซ าเสนทางเดมทงใน และ/หรอตางประเทศ รวมทงยงตองการเดนทางโดยใชรปแบบการเดนทางทแตกตางกน (Multimodal Transportation) อาท การเดนทางมาโดย การขบรถแบบคาราวานทเปนการเชารถจากจดหนงแลวคนในอกจดหนงแลวเดนทางกลบดวยเครองบน หรอการเดนทางโดยทางถนนในขาไปและเดนทางขากลบโดยการลองเรอในแมน าโขง เสนทางทส าคญ อาท การเชอมโยงเสนทาง R3A กบเสนทาง R3B โดยตองเรงเจรจากบทางการของเมยนมาทงในระดบรฐบาลกลางและรฐบาลทองถน รวมทงการเจรจากบประเทศจนเพอใหเปดดานพรมแดนจน -เมยนมาอยางเปนทางการ (จากการส ารวจความตองการของนกทองเทยวตะวนตกบนโลกอนเทอรเนต พบวาเสนทางนเปนทกลาวถงอยางมาก และมนกทองเทยวจ านวนมากแสดงเจตจ านงทจะเดนทางในเสนทางน (ดภาพท 4.2 เสนทาง R3B))

และอกหนงเสนทางทนกทองเทยวมความสนใจและปจจบนมนกทองเทยวจ านวนมากเดนทางแลว คอการเดนทางจากเชยงรายเขาไปทองเทยวในแขวงบอแกว แขวงอดมไชย และแขวงหลวงพระบาง โดยทางรถยนต จากนนกเดนทางกลบจงหวดเชยงราย หรอจงหวดเลยโดยทางเรอบนเสนทางแมน าโขง ซงการเดนทางบนเสนทางนตองการสงอ านวยความสะดวกในการเดนทางทเก ยวของกบการตรวจคนเขาเมอง การตรวจ ลงตราประเภท Multiple Entries Visas โดยเฉพาะส าหรบนกทองเทยวจากประเทศท 3 ทไมใชประชาชนอาเซยน ซงสามารถเดนทางระหวางกนโดยไมตองมการตรวจลงตรา (Visas) อยแลว


ภาพท 4.2 เสนทาง R3A และ R3B

ทมา: ส านกขาว Chiang Rai Times https://www.chiangraitimes.com/chiang-rai-tourism-industrial-holds-seminar-on-chinese-tourists.html/greatescapechina_pic4

พฒนาสถานททองเทยว สถานททองเทยวหลายแหงในจงหวดเชยงรายยงไมไดรบการพฒนาไปเทาทควร และหลายแหงผรบผดชอบยงพฒนาสถานททองเทยวไปในทศทางตรงกนขามกบทนกทองเทยวตองการ และไมไดมการค านงถงความยงยนในการสงเสรมการทองเทยว โดยกระบวนการพฒนาสถานททองเทยวและเสนทางการทองเทยวโดยใหประชาชนในพนทจะถกน าเสนอในสวนตอไป โดยมการถอดบทเรยนจากการพฒนาการทองเทยวของประเทศญปนรวมกบขอมลจากการศกษาในประเทศไทย (ดบทท 5 ตวอยางการพฒนาเสนทางทองเทยวและแหลงทองเทยวในจงหวดเชยงราย)

พฒนาสงอ านวยความสะดวกในการเดนทางขามชายแดน ซงตองการความรวมมอและ การประสานงานของหนวยงานภาครฐจ านวนมาก ทงกระทรวงการทองเทยวและกฬาทตองเปนแกนหลกในการประสานงานรวมกบ กระทรวงการตางประเทศ (การตรวจลงตรา) กระทรวงมหาดไทย (ดานพรมแดนและกระบวนการตรวจคนเขาเมอง) กระทรวงการคลง (กระบวนการศลกากร และการช าระเงนระหวางประเทศ) ฝายความมนคง ฯลฯ

สงเสรมแผนการทองเทยวแบบขบเคลอนดวยความตองการของนกทองเทยว (Demand Driven) ซงตองมการท าการวจยเชงลกเพอใหทราบความตองการแทจรง ( Insight) ของนกทองเทยวกลมเปาหมาย โดยเฉพาะนกทองเทยวกลมใหญทมก าลงซอสงจากยโรป อเมรกา เอเชยตะวนออก

ตองมการระดมสมองและสรางเครอขายหนวยงานทเกยวของกบการทองเทยวตลอดทง Supply Chain เพอใหเกดการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนบนเสนทาง R3A


4.2 เมองหวยทราย แขวงบอแกว สปป.ลาว


แขวงบอแกวถอเปนท าเลทตงทางภมศาสตรทเหมาะสมอยางยงส าหรบการเปนจดเรมตนส าหรบการเดนทางตอยอดจาก R3A ไมวาจะเปนการเชอมโยงเสนทางเขาไปในประเทศเมยนมา (หากสะพานมตรภาพเมยนมา-สปป.ลาว ซงสรางแลวเสรจในเดอนกนยายน 2018 และระบบการเชอมโยงเสนทางสามารถใชไดจรง) ซงจะท าใหการเดนทางดวยรถยนตจาก อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย เขาไปยง เมองหวยทราย แขวง บอแกว สปป.ลาว จากนนเดนทางขามไปยงรฐฉานของประเทศเมยนมา และกลบเขาจงหวดเชยงรายอกครงทางจดผานแดนถาวร อ าเภอแมสาย เกดขนไดในอนาคตอนใกล หรอเปนจดเปลยนรปแบบการเดนทาง (Mode of transportations) จากการเดนทางบนถนนจากเชยงรายเขาไปใน สปป.ลาว จนถงแขวงใกลเคยง อาท อดมไชย หลวงพระบาง ไชยบร แลวจงเดนทางกลบเขาสประเทศไทยอกครงดวยเรอลองแมน าโขงมาขนฝงทเชยงราย หรอ ภาคอสานของไทยทจงหวดเลย


จากการสมภาษณนกธรกจทใหบรการดานการทองเทยวทงในประเทศไทย และใน สปป.ลาว และการใชบรการบรษททองเทยว ธรกจรถเชา รานอาหาร และโรงแรม ตลอดการส ารวจเสนทางใน สปป.ลาว พบวา บรษททองเทยวของ สปป.ลาวยงขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเรองความรเรองแหลงทองเทยว และความช านาญในการอ านวยความสะดวกในการผานแดน

แหลงทองเทยวสวนใหญในแขวงบอแกวและแขวงขางเคยงยงไมไดรบการพฒนาไปเทาทควร สวนใหญเปนพนทเปดใหม ทยงไมมผรบผดชอบในการบรหารจดการ ตลอดจนการบ ารงรกษาสถานทอยางเปนระบบ ประกอบกบระบบการบรหารภาครฐของ สปป.ลาวทยงเปนการวางแผนจากสวนกลางทกรงเวยงจนทน ท าใหผปฏบตหนาทในพนทยงไมมอ านาจในการตดสนใจไดอยางเตมท

สงอ านวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอส าหรบการรองรบนกทองเทยว โดยเฉพาะนกทองเทยวกลมตลาดบน ปจจบนสนามบนของแขวงบอแกวทเมองหวยทรายยงอยในระหวางปดเพอปรบปรงขยายทางวงอากาศยาน และยงไมมอาคารทพกผโดยสารหลงใหม ในขณะทเสนทางถนนเองถงแมวาเสนทาง R3A ในแขวงบอแกวจะอยในสภาพดและไดรบการบ ารงรกษา แตถนนสายรอง รวมทงระบบการขนสงมวลชนส าหรบนกทองเทยวยงไมเปนระบบมากนก ในขณะทโรงแรมและหองเชา (Guest House) ทงหมดยงไมพรอมทจะตอนรบนกทองเทยวกลมตลาดบน จากการประเมนคณภาพการใหบรการของโรงแรมทดทสดของแขวงโดยคณะส ารวจเสนทางพบวา โรงแรมยงมมาตรฐานอยในระดบระหวาง 2 – 3 ดาวเทานน

ตลอดเสนทาง R3A ในแขวงบอแกวจากสะพานมตรภาพแหงท 4 จนถงรอยตอกบแขวงหลวงน าทาทไดรบการสนบสนนการกอสรางโดยรฐบาลไทย คณะผส ารวจเสนทางพบวาถนนขนาด 2 ชองจราจรอยในสภาพดสามารถสญจรไดอยางสะดวก เหนรองรอยการบ ารงรกษาเสนทางจากทางการของ สปป.ลาว อยางสม าเสมอตลอดเวนทาง แตยงขาดสงอ านวยความสะดวก อาท จดพกรถ ปมน ามน รานคา รวมทงศนยขอมลการทองเทยว


ในสายตานกทองเทยวทวโลก ภาคเหนอของ สปป.ลาว และแมน าโขงยงเปนพนทใหมส าหรบการทองเทยว เนองจากพนทดงกลาวถกปดมาอยางตอเนองยาวนานตงแตสมยสงครามอนโดจนครงท 1


(ค.ศ. 1946 – ค.ศ.1954) สงครามกลางเมองภายในประเทศระหวางกลมพระราชอาณาจกรลาว (สนบสนนโดยสหรฐอเมรกา) และขบวนการปะเทดลาว (สนบสนนโดยพรรคคอมมวนสตอนโดจน และโซเวยต) ตลอดทศวรรษ 1950 – 1970 สงครามอเมรกน – เวยดนาม (หรอสงครามอนโดจนครงท 2 ค.ศ.1968 – ค.ศ.1975) และสงครามอนโดจนครงท 3 ทสปป.ลาวเปนรฐกนชนระหวางประเทศไทยกบการขยายอทธพลของเวยดนามในภาคพนทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใตจนถงชวงปลายทศวรรษ 1980 เหตการณความไมสงบเหลานท าใหพนทของ สปป.ลาว โดยเฉพาะทางตอนเหนอกลายเปนพนทปดตอการทองเทยวมายาวนาน ดงนนเมอ สปป.ลาวมการเปดประเทศและปฏรประบบเศรษฐกจภายใตนโยบายจนตนาการใหม ค.ศ. 1986 นนจงท าใหพนทดงกลาวเปลยนจากจดบอดทไมมทางออกทะเล กลายเปนจดเชอมโยงการคาระหวาง ไทย เมยนมา สปป.ลาว เวยดนาม จนตอนใต และกมพชาภายใตแนวคด Laos Land Link ท าใหปจจบนพนทนมศกยภาพในการดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดอกจ านวนมาก โดยเฉพาะกลมนกทองเทยวทสนใจประวตศาสตรสงครามอนโดจน นกทองเทยวเชงธรรมชาต และสนใจเอกลกษณอนหลากหลายของกลมชาตพนธในพนท

ในอนาคต (ราว พ.ศ. 2568) เสนทางรถไฟทางคสายเหนอของไทยทตอขยายจากชมทางเดนชย จงหวดแพร เขาสจงหวดเชยงราย และสนสดเสนทางท อ าเภอเชยงของ จะท าใหการเดนทางเขาถง เมอง หวยทราย แขวงบอแกว สปป.ลาว มความสะดวกมากยงขน


ดงทไดกลาวไปแลวในหวขอ 6.1.4 ระบบรถไฟความเรวสงและความเรวปานกลางทเชอมโยงจนตอนใต – สปป.ลาว – ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยจะวงผานแขวงหลวงน าทา ลงสแขวงหลวงพระบาง และกรงเวยงจนทน เสนทางรถไฟดงกลาวจะลดความส าคญของการเดนทางบนเสนทาง R3A จากจนมายงเมองหวยทราย แขวงบอแกว


การวางต าแหนง เมองหวยทราย แขวงบอแกว ใหเปนเมองคขนานไปกบจงหวดเชยงราย เพอเปนตนทางและปลายทางในการเดนทางดวยรปแบบการเดนทางตาง ๆ ไมวาจะเปนรถยนต และเรอลองแมน าโขง เพอเปนจดเชอมโยงไป แขวงหลวงพระบาง กรงเวยงจนทร จนตอนใต เมยนมา ภาคอสานของไทย และภาคใตของ สปป.ลาว

4.2.6 อปสรรคทพบ

ตองเชอมโยงเชยงรายกบหวยทรายเพอสงเสรมใหนกทองเทยวจากประเทศท 3 เดนทางมาเชยงรายและเดนทางตอไปทองเทยวในภาคเหนอของ สปป.ลาว และกลบมาเชยงรายอกครงเพอเดนทางตอ


เนองจากภาคธรกจทองเทยว โรงแรม รานอาหารในสปป.ลาวยงไมไดรบการพฒนาจนเกด ความเชยวชาญในการสนบสนนการทองเทยว ดงนนภาครฐและผประกอบการชาวไทยทมความเชยวชาญในทางธรกจทมากกวาจ าเปนตองสรางเครอขายของบรษททองเทยว เพอถายทอดองคความร และสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม เพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เพราะตองอยาลมวา 1 ใน 6 ปจจยการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนคอ การแบงปนผลประโยชนใหทกฝายไดผลประโยชนรวมกน (ดหวขอ 6.1) และหากเอกชนของทง 2 ประเทศไมสามารถบรรลความรวมมอในลกษณะดงกลาวได ภาครฐของไทยโดยเฉพาะกระทรวงการทองเทยวและกฬา คงตองเปนผน าโดยการท างาน


กบหนวยงานของสปป.ลาว เพอใหเกดระบบการรบและสงตอลกคา และการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรมระหวางกน

เชอมโยงแหลงทองเทยวตาง ๆ กบแหลงทองเทยวในประเทศไทย เพอตอยอดและขายพรอมกนในลกษณะ “ประเทศไทย +1” หรอ แพคเกจทวรทองเทยว 2 ประเทศ (2 – Country Tour Package) โดยทง 2 ฝายคงตองมการประชาสมพนธรวมกนเพอใหเกดผลไดสงสด

ตองเจรจากบหนวยงานอน ๆ ทงในประเทศและใน สปป.ลาว เพอผอนคลายกฎระเบยบและสนบสนนอ านวยความสะดวกใหนกทองเทยวทตองการเดนทางทองเทยวใน 2 ประเทศ โดยเฉพาะในเรองของการขามแดน/ผานแดน

4.3 เมองน าทาและเมองบอหาน แขวงหลวงน าทา สปป.ลาว


แขวงหลวงน าทา ของสปป.ลาวเปนพนททมความหลากหลายและความสวยงามของธรรมชาต รวมทงยงมทรพยากรธรรมชาตทเออตอการทองเทยว อาท ปา ภเขา ถ า น าตก และสตวปา อยางสมบรณ ท าใหมอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาอยในพนทหลายแหง โดยเฉพาะอทยานแหงชาตน าฮา ซงไดรบการขนทะเบยนเปนหนงในมรดกอาเซยน (ASEAN Heritage) รวมทงยงมแหลงทองเทยวเชงสงคมวฒนธรรม โดยเฉพาะกลมชาตพนธตาง ๆ ทมเอกลกษณของตนเองอยเปนจ านวนมาก


เชนเดยวกบในกรณของแขวงบอแกว บรษททองเทยวใน สปป.ลาวยงขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเรองความรเรองแหลงทองเทยว และการอ านวยความสะดวกในการผานแดน ท าใหเกดความขลกขลกลาชาเมอตองตอนรบนกทองเทยวทเดนทางเขามาเปนคณะขนาดใหญ

เจาหนาทและหนวยงานภาครฐของ สปป.ลาว ยงไมสามารถบรณาการและพฒนาแผนการทองเทยวอยางยงยนได ทงนเนองจาก สปป.ลาว เปนประเทศทมระบอบการปกครองแบบคอมมวนสตทยงใชระบบเศรษฐกจแบบผสมระหวางกลไกตลาดกบระบบสงคมนยมทยงเปนการวางแผนจากสวนกลาง ท าใหในหลายๆ ประเดนการตดสนใจจากสวนกลางไมไดสะทอนกบสภาพการณทเปนจรงในพนททอยหางไกลจากสวนกลางทกรงเวยงจนทน ในขณะทเจาหนาทภาครฐเองกยงมชดความคดในลกษณะทมองวาการรเรมสงใหมๆ ถาท าไดดกแคเสมอตว แตถาเกดมความผดพลาดขน ตนเองจะไดรบผลทางลบจากกจกรรมเหลานน ท าใหเจาหนาทภาครฐในพนทบางสวนรอคอยแตจะรบค าสงจากสวนกลาง โดยไมมการรเรมสรางสงใหม

แหลงทองเทยวยงไมไดรบการพฒนาไปเทาทควร เชนเดยวกนกบกรณของแขวงบอแกว ทน าเสนอไวแลวในหวขอท 4.2.2

การท าใหทนสมย (Modernisation) ในพนทท าใหแหลงทองเทยวทางธรรมชาต และสงคม-วฒนธรรมเสอมสลาย อาท เมอกลมชาตพนธตาง ๆ ไดรบรายไดจากการทองเทยวในลกษณะ Home-Stay กน าเงนรายไดเหลานนไปปรบปรงบานทอยอาศยใหเปนรปแบบททนสมย โดยไมค านงถงวา ทพกในรปแบบดงกลาวไมไดมเอกลกษณหรออตลกษณของชาตพนธของตนเองอกตอไป และเมอเปนเชนนนจ านวนนกทองเทยวกลดลงเนองจากเสนหของการพกอาศยรวมกบกลมชาตพนธไดถกท าลายลงไปแลว


สงอ านวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอส าหรบการรองรบนกทองเทยวกลมตลาดบน เชนเดยวกนกบกรณของแขวงบอแกว ทน าเสนอไวแลวในหวขอท 4.2.2

ตรงกนขามกบเสนทาง R3A ในชวงแขวงบอแกว ตลอดเสนทาง R3A ในชวงแขวงหลวงน าทา (ซงไดรบการสนบสนนการกอสรางจากรฐบาลจน) สภาพถนนในปจจบนอยในสภาพเสยหาย ขาดการบ ารงรกษาและท าใหการเดนทางลาชา รวมทงยงขาดสงอ านวยความสะดวก อาท จดพกรถ ปมน ามน รานคา


สนามบนหลวงน าทา แมจะเปนสนามบนขนาดเลก แตสายการบนแหงชาตลาว และสายการบน Low-cost เรมท าการบนในเสนทาง ทาอากาศยานหลวงน าทา-ทาอากาศยานนานาชาตกรงเวยงจนทน (สนามบนวดไต) ซงจะท าใหหลวงน าทากลายเปนจดหมายทางการทองเทยวใหม และหากพฒนาแผนการเดนทางใหดจะสามารถเชอมโยงกบการทองเทยวบนเสนทาง R3A ไดด โดยท าใหเกดรปแบบการเดนทางแบบไปรถยนตแลวเดนทางกลบโดยเครองบนไดในอนาคต


ระบบรถไฟทเชอมโยงจน-สปป.ลาว-ภาคอสานจะท าใหหลวงน าทาและบอเตนกลายเปนแหลงอตสาหกรรม ซงจะท าใหทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม ปจจบนภเขาในบรเวณดงกลาวหลายลกไดถกระเบดจนกลายเปนพนราบเพอปรบสภาพรอการสรางตอมอระบบรถไฟจากประเทศจน เชนเดยวกบวถชวตของคนในพนททจะสญเสยเอกลกษณไป ท าใหขาดความนาสนใจในการไปทองเทยว เนองจากพนทกลายเปนยานอตสาหกรรม ซงนนเทากบเปนการท าลายจดแขงดานการทองเทยวของแขวงหลวงน าทาอยางรนแรง ดงนนมาตรการเยยวยาและปองกนความเสยหายทจะเกดขนเปนสงทมความจ าเปนเรงดวน แตในปจจบนแผนการรบมอดงกลาวยงไมเกดขน ทงนเนองจากภาครฐและภาคประชาชนของสปป.ลาว ยงคงตองการผลตอบแทนจากการขยายตวทางเศรษฐกจในภาคอตสาหกรรมในล าดบความส าคญทสงกวารายไดจากภาคการทองเทยวทตองการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอมทงธรรมชาตและสงคม- วฒนธรรมเอาไว


เพอเชอมโยงกบการทองเทยวของเชยงราย และภาคเหนอของไทย ตลอดจนแขวงบอแกว สปป.ลาว การพฒนาใหแขวงหลวงน าทากลายเปนเปาหมายในการทองเทยวแบบผจญภยและอนรกษธรรมชาต ควบคไปกบการเรยนรวฒนธรรมของกลมชาตพนธ (Hiking & Adventure trip/ Hill Tribes Cultural Trip) นาจะเปนรปแบบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนบทเสนทาง R3A


กลมชาตพนธในพนทตองการความทนสมย จนท าใหตนเองสญเสยเอกลกษณ

ทรพยากรธรรมชาตถกท าลายและยงไมมแผนการในการอนรกษอยางเปนรปธรรม (เนองจากตองการพฒนาภาคการผลตอตสาหกรรมเพอดงเงนลงทนจากตางประเทศมากกวา)

การเชอมโยงเสนทางกบประเทศไทยบนเสนทาง R3A เพอการทองเทยวยงขาดการพฒนา



ตองสรางเครอขายของหนวยงานภาครฐทมหนาทเกยวของกบการทองเทยว และบรษททองเทยวของไทยและสปป.ลาว เพอถายทอดองคความร ขยายโอกาสใหนกลงทนไทยสามารถเขาไปพฒนาแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว และการสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางยงยน

ตองเรงพฒนาองคความรในการวางแผนพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และเอกลกษณของแตละกลมชาตพนธ

4.4 เขตปกครองตนเองชนชาตไท สบสองปนนา – นครคนหมง มณฑลยนนาน ประเทศจน


เสนทาง R3A ในประเทศจนไดรบการพฒนาเปนทางหลวงพเศษ (Freeway) ททนสมย มสงอ านวยความสะดวกครบ และท าใหการเดนทางสะดวกอยางยง เนองจากพนผวถนนคอนกรตราบเรยบ และมการปรบระดบโดยการขดอโมงคทะลภเขา และการสรางสะพานเชอมหบตาง ๆ เพอลดระยะเวลาในการเดนทาง

แหลงทองเทยวตลอดทงเสนทางเปนจ านวนมาก และมความหลากหลาย ทงสถานททองเทยวทางธรรมชาต สถานททองเทยวทางประวตศาสตร ตลอดจนประเพณวฒนธรรมของคนในแตละพนท


กระบวนการตรวจลงตรา (Visas) และพธการตรวจคนเขาเมองทลาชาและยงยากซบซอน โดยเฉพาะการบรหารจดการพนทหนาดานระหวางชายแดนจน และสปป.ลาว ทยงบรหารจดการไดไมด เนองจากไมไดมการแยกพนทระหวางการขนสงสนคา กบผเดนทาง ท าใหเกดความแออดอยางหนก และเกดความลาชาจนท าใหนกทองเทยวเสยโอกาสการทองเทยว

แหลงทองเทยวเชงสงคม-วฒนธรรมของจนในหลายพนทมรปแบบการพฒนาทมสภาพบงคบ การบรหารจดการอยในรปแบบทคลายกบ Theme Park ซงอาจจะถกจรตนกทองเทยวชาวจน แตส าหรบนกทองเทยวจากประเทศอน ๆ อาจพจารณาไปในทศทางตรงกนขาม

ความหลากหลายทางชาตพนธและเอกลกษณของแตละกลมอยในสภาพเสอมถอย เนองจากการขยายตวอยางตอเนองของเศรษฐกจจน และนโยบายของทางการจนทใหความส าคญกบประชากรชาวฮน (ประชากรกลมใหญทสดของประเทศจน) โดยการสนบสนนใหชาวฮนเขาไปท างานและอาศยอยในพนทตาง ๆ ทวประเทศดวยเหตผลดานความมนคง และใหสทธพเศษกบชนพนเมองทท างานรวมกบชาวฮนมากกวา เหลานท าใหชนพนเมองชาวไทในเขตสบสองปนนาจ านวนมากสญเสยเอกลกษณ/อตลกษณ และเปลยนวถการด าเนนชวตใหอยในรปแบบชาวจนกระแสหลก ซงท าใหนกทองเทยวทตองการสมผสวฒนธรรมทยงไมผานการปรงแตงไมตองการเดนทางไปเยยมชม



เศรษฐกจจนทขยายตวอยางตอเนอง และนโยบายของจนในการเชอมโยงภมภาค ทเรยกวา Belt and Road Initiative (BRI หรอหนงแถบหนงเสนทาง) ท าใหเกดการพฒนาระเบยงเศรษฐกจขนจ านวนมาก โดย BRI สามารถแบงออกไดเปน 2 อภมหาโครงการหลก (พจารณาภาพท 4.3) ไดแก

1. โครงการระเบยงเศรษฐกจเสนทางสายไหม (Silk Road Economic Belt) ซงจะเชอมโยงจนเขาสตลาดการคาและแหลงทรพยากรใหมใน 3 ทศทางบนภาคพนทวป จากเอเชยตะวนออก สเอเชยตะวนออกเฉยงใต เอเชยกลาง และทวปยโรป ผานทาง 4 ระเบยงเศรษฐกจ อนไดแก New Eurasian Land Bridge ซงจะเชอมภาคตะวนตกของจนเขาสภาคตะวนตกของรสเซย และสวนขยายสยโรปตะวนตกโดยเฉพาะเยอรมน เนเธอแลนด และสหราชอาณาจกร China–Mongolia–Russia Corridor เชอมภาคเหนอของจน ผานประเทศมองโกลเลย และทงน าแขงไซบเรยสภาคตะวนออกของรสเซย อนเปนพรมแดนตดตอกบเกาหล และญปน China–Central Asia–West Asia Corridor เชอมโยงภาคตะวนตกของจน สประเทศตรกซงเปนประตสยโรปโดยเฉพาะทางตอนใต และ China–Indochina Peninsula Corridor ซงจะเชอมภาคใตของจนผาน เมยนมา สปป.ลาว เวยดนาม ไทย มาเลเซย ไปสสงคโปร ซงเสนทางR3A และระบบรถไฟ (พจารณารปภาพท 4.1 และ 4.2) กบรรจอยเปนสวนหนงของระเบยงเศรษฐกจเสนทางสายไหมโครงการน

2. โครงการเสนทางสายไหมภาคพนมหาสมทรแหงศววรรษท 21 (21st Century Maritime Silk Road) ซงจะเปนการเชอมโยงจนใน 2 ทศทาง จากทะเลจนใต มหาสมทรแปซฟคผานชองแคบมะละกาส อาวเบงกอล มหาสมทรอนเดย ซงเชอมโยงไปจนถงเอเชยใต แอฟรกา ตะวนออกกลาง และผานคลองสเอชเพอเขาถงทะเลเมดเตอรเรเนยนในทวปยโรป จนตองการเขาไปพฒนาทาเรอ 14 แหงตลอดเสนทางน และสรางระเบยงเศรษฐกจอก 2 ระเบยงไดแก Bangladesh-China-India-Myanmar Corridor (BCIM) จากตอนใตของจนสเมยนมา บงกลาเทศ และอนเดย และ China–Pakistan Corridor (CPEC) ทจะเปนการเชอมโยงภาคตะวนตกเฉยงใตของจน ผานปากสถาน สทะเลอาหรบ มหาสมทรอนเดย

ซงมความเปนไปไดสงวาระเบยงเศรษฐกจภายใต BRI นจะยงสงเสรมใหการเชอมโยงเสนทางทองเทยวและปรมาณนกทองเทยวตลอดเสนทางเพมขนอยางแนนอน


ภาพท 4.3 Belt and Road Initiative (BRI หรอหนงแถบหนงเสนทาง)

ทมา : Image from Roman Wilhelm/ MERICS

สายการบน Full-service และ Low-cost เรมเปดเทยวบนมากยง ขน ท าใหเกดโอกาสใน การทองเทยวโดยมรปแบบการเดนทางทหลากหลาย (Multimodal Transportations) เชน เดนทางขาลองจากจนมาประเทศไทยโดยรถยนตเชา และเดนทางกลบประเทศจนโดยทางเครองบน มโอกาสเปนไปไดมากยงขน โดยจากขอมลในตารางท 4.5 เราจะเหนไดวาปจจบนม 8 สายการบนทเดนทางระหวางเชยงรายกบอก 9 เมองในประเทศจน ฮองกง และมาเกา

ตารางท 4.5 สายการบนและเสนทางการบนระหวางสนามบนนานาชาตแมฟาหลวง สประเทศจน สายการบน เสนทาง ตารางบน

ไทยแอรเอเชย มาเกา ระหวางประเทศ (พธ, ศกร, อาทตย) ไทยแอรเอเชย เซนเจน (กวางตง) ระหวางประเทศ (ทกวน) ไทยไลออนแอร ฉางชา (หหนาน) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, ศกร, อาทตย) เสฉวนแอรไลน เฉงต (เสฉวน) ระหวางประเทศ (จนทร, พฤหสบด, เสาร) ไชนาอสเทรนแอรไลน คนหมง (ยนนาน) ระหวางประเทศ (จนทร, พธ, ศกร) ไหหนานแอรไลน เซนเจน (กวางตง) ระหวางประเทศ (พฤหสบด, เสาร) ฮองกงเอกซเพรส ฮองกง ระหวางประเทศ (จนทร,พทธ,ศกร) รยลแอรไลน จงหง (สบสองปนนา, เชยงรง) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, เสาร) ตงไหแอรไลน วานซ (ฉงชง) ระหวางประเทศ (องคาร, พฤหสบด, เสาร)



อยางไรกตาม เมอการเดนทางดวยสายการบนทมราคาบตรโดยสารลดลง และการเดนทางโดยรถไฟในอนาคตจะท าใหเกดการลดลงในจ านวนนกทองเทยวจนและไทยทเดนทางบนเสนทาง R3A ซงเปนถนนทอยในสภาพเสอมโทรมในบางชวง และใชเวลาในการเดนทางยาวนานกวา ดงนนในอนาคตนกทองเทยวทจะยงคงเดนทางบนเสนทาง R3A จากประเทศจนมายงประเทศไทยจะมแนวโนมทมลกษณะเฉพาะกลมมากยงขน นนคอ การเดนทางแบบคาราวาน ทงรถยนต และรถจกรยานยนต ทตองการขบรถและเพลดเพลนกบเสนทาง จะกลายเปนนกทองเทยวหลกเพยงกลมเดยวบนเสนทางสายน


ประเทศไทยควรสงเสรมและอ านวยความสะดวกเพอดงนกทองเทยวจน โดยเฉพาะนกทองเทยวแบบคาราวานในทกรปแบบทงรถบาน รถยนตขบเคลอนสลอ รถจกรยานยนตร ใหมาทองเทยวประเทศไทยโดยใชเสนทาง R3A ใหเพมขน


จากการระดมสมองและการสมภาษณเชงลกจากตวแทนบรษททองเทยวในประเทศจนพบวา มบรษทน าเทยวจ านวนมากทใหบรการน านกทองเทยวจนเดนทางมาทองเทยวในประเทศ แตเกอบทงหมดจะเปนการทองเทยวแบบกลม (Tour Group) ในขณะทนกทองเทยวจนจ านวนมากมแนวโนมทจะเปนนกทองเทยวทเดนทางซ าจดหมายเดม (Repeater) และเปนการทองเทยวทนกทองเทยวกลมยอยเดนทางกนเอง (Free Individual Tourists: FIT) โดยตองการเพยงการอ านวยควาสะดวกในบางกจกรรมเทานน อาท การท าเอกสารเพอการตรวจลงตรา (Visas) นกทองเทยวกลมนตองการก าหนดเสนทางและกจกรรม การทองเทยวดวยตนเองรวมกบขอมลใหม ๆ ทไดรบจากบรษทน าเทยว โดยกจกรรมใหม ๆ ทนกทองเทยวจนตองการ อาท การทดลองปลกพชผลทางเกษตรและการพ านกในฟารม (Farm Stay) การเขามประเทศไทยเพอลงทะเบยนเรยนภาษาไทย และ/หรอ ภาษาองกฤษ ในชวงเวลาปดเทอมในโรงเรยนนานาชาตในประเทศไทย การเดนทางแบบผจญภยในอทยานแหงชาตตาง ๆ ซงพบวาปจจบนบรษทน าเทยวจนยงไมสามารถปรบตวไดอยางเตมทกบรปแบบการทองเทยว ทมความยงยากซบซอนในลกษณะน

กฎระเบยบเรองการอ านวยความสะดวกในการเดนทางผานแดนส าหรบนกทองเทยวยงไมม ความสะดวกเทาทควร แมหนวยงานปกครองระดบทองถนระดบอ าเภอ จะมการประสานงานและผอนปรนเรองระยะเวลาในการเดนทางขามแดน ในขณะทกระทรวงคมนาคมกมการผอนคลายและอ านวยความสะดวกในการน ารถยนตและรถจกรยานยนต เขาและออกจากพระราชอาณาจกรไทย รวมทงการจดท าใบอนญาต ขบขสากลทสะดวกงายดายยงขน แตการประชาสมพนธและการท าใหเปนระบบทเปนทางการกยงไมเกดขนอยางเปนรปธรรม นกทองเทยวจ านวนมากยงไมเขาใจกฎระเบยบและบางครงยงตองมคาใชจายส าหรบเจาหนาททท างานลวงเวลา และในทางตรงกนขาม การตรวจลงตรา การน าพาหนะเขาไปใชงานในประเทศจน และการท าอนญาตขบขในประเทศจนส าหรบชาวตางชาตกยงมความยงยาก และใชระยะเวลายาวนาน รวมทงตองมเอกสารและเงนค าประกนในมลคาทสง


เนองจากภาคธรกจทองเทยวและนกทองเทยวในประเทศจนมขอจ ากดในการเขาถงขอมลภายใตระบบ Golden Shield Project หรอ The Great Firewall ทท าใหพวกเขาไมสามารถเขาถงแหลงขอมลและ


บรการในโลกออนไลนในหลาย ๆ รปแบบได โดยเฉพาะบรการของ Google Facebook Instagram และ Twitter ซงเปนสอออนไลนทผประกอบการและหนวยงานในประเทศไทยนยมใช ขอจ ากดเหลานท าใหนกทองเทยวและบรษทน าเทยวจนไมไดรบรขาวสารขอมล รวมทงการผอนคลายมาตรการและสทธพเศษตาง ๆ ทางการทองเท ยวทประเทศไทยเผยแพร (แมปจจบน ททท. จะเร มประชาสมพนธขอมลผาน WeChat ซงเปนบรการบนโลกออนไลนทชาวจนนยมใช แตหนวยงานอน ๆ ยงไมไดเขามาใหบรการในลกษณะน) ท าใหพวกเขาไมมเพยงพอทจะพฒนาจนเกดควาเชยวชาญในการสนบสนนการทองเทยว ดงนนภาครฐและผประกอบการชาวไทยทมความเชยวชาญในทางธรกจในประเทศไทยทมากกวาจ าเปนตองสรางเครอขายของบรษททองเทยว เพอถายทอดองคความร และสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดาน การแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรม เพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เพราะตองอยาลมวา 2 ใน 6 ปจจยการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนคอ การเขาถงขอมลทางการทองเทยวอยางสะดวก และ การแบงปนผลประโยชนใหทกฝายไดผลประโยชนรวมกน (ดหวขอ 5.1) และหากเอกชนของทง 2 ประเทศไมสามารถบรรลความรวมมอในลกษณะดงกลาวได ภาครฐของไทยโดยเฉพาะกระทรวงการทองเทยวและกฬา คงตองเปนผน าโดยการท างานกบหนวยงานของจน เพอใหเกดระบบการรบและสงตอลกคา และการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรมระหวางกน

ในขณะเดยวกนเพออ านวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว โดยเฉพาะชาวจน หนวยงานของกระทรวงการทองเทยวและกฬาทงทสวนกลาง และในพนทจงหวดเชยงราย ตองเจรจาสรางความรวมมอกบหนวยงานอน ๆ ทงในประเทศและในประเทศจน เพอผอนคลายกฎระเบยบและสนบสนนอ านวยความสะดวกใหนกทองเทยวทตองการเดนทางทองเทยวใน 2 ประเทศ โดยเฉพาะในเรองของการตรวจลงตรา (Visas) กระบวนการตรวจคนเขาเมอง กระบวนการศลกากร ใหมความสะดวกมากยงขนโดยทยงตองรกษาความมนคงของประเทศไวในระดบมาตรฐานทสงคมยอมรบอกดวย

4.5 ประเทศท 3 (นกทองเทยวจากประเทศอน ๆ ทมใช ไทย จน และสปป.ลาว)


นกทองเทยวทวโลกพจารณาวา ภาคเหนอของไทย โดยเฉพาะบรเวณ สามเหลยมทองค า ทในอดตคอแหลงผลตยาเสพตดททวโลกรจก จนตอนใตทมประวตศาสตรในชวงสงครามการเมองแยงชงมวลชนระหวางจนคณะชาต (สาธารณรฐจน) และจนแดง (สาธารณรฐประชาชนจน) ซงมการเคลอนยายก าลงพลจ านวนมากของจนคณะชาตทไหลบาลงมายงเมยนมา สปป.ลาว และประเทศไทย รวมทง สปป.ลาว และแมน าโขงยงเปนพนทใหมส าหรบการทองเทยว การเปดพนทใหมในบรเวณดงกลาวหลงความไมสงบทเกดขนอยางตอเนองตงแตทศวรรษ 1940 ตอนปลาย จนถงตนทศวรรษ 1990 ท าใหพนททางตอนเหนอของ ไทย สปป.ลาว และพนททางตอนใตของจน มศกยภาพในการดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดอกจ านวนมาก โดยเฉพาะกลมนกทองเทยวทสนใจประวตศาสตรสงครามอนโดจน นกทองเทยวเชงธรรมชาต และสนใจเอกลกษณอนหลากหลายของกลมชาตพนธในพนท

พนทตลอด 2 ขางทางของเสนทาง R3A เปนพนททมความหลากหลายและความสวยงามของธรรมชาต ทรพยากร (ปา ภเขา ถ า น าตก และสตวปา) และสงคมวฒนธรรม โดยเฉพาะกลมชาตพนธตาง ๆ ทมเอกลกษณของตนเอง ซงสามารถดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดด



แหลงทองเทยวทางธรรมชาตและสงคม-วฒนธรรมในพนทซงเปนแมเหลกดงดดนกทองเทยวกลมนก าลงถกท าลายเนองจาก ไรทศทางและนโยบายในการพฒนาอยางชดเจน ประกอบกบคนในพนทตองการความทนสมย (Modernisation) โดยไมรเทาทนและขาดความรในการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development)

กระบวนการตรวจลงตรา (Visas) และพธการตรวจคนเขาเมองทลาชาและยงยากซบซอนท าใหเสยโอกาสการทองเทยว พจารณาจากกรณศกษาตาง ๆ ในบทท 5

สงอ านวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอส าหรบการรองรบนกทองเทยวกลมตลาดบน

บรษททองเทยวขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเรองความรเรองแหลงทองเทยว และการอ านวยความสะดวกในการผานแดน

เสนทางการทองเทยวยงไมสามารถเชอมโยงใหเปน Circle R3A-R3B ได


นกทองเทยวมองวาการเดนทางมาเยอนไทยและสปป.ลาวเปนแผนการเดนทางเดยวกน แตพจารณาวาการเดนทางไปประเทศจนเปนคนละเสนทาง ท าใหสวนใหญสนใจเฉพาะการใช R3A ชวงไทย-สปป.ลาวเทานน โดยจากการสมภาษณนกทองเทยวตะวนตก และนกทองเทยวญปน พวกเขามองวาหากจะเดนทางทองเทยวประเทศจนกจะไปแตเฉพาะประเทศจน และคงจะไปทองเทยวในบรเวณอน ๆ ของระเทศจนทมจดเดนทางการทองเทยวมากกวาบรเวณน แตส าหรบประเทศไทยและสปป.ลาว พวกเขาถอวานคอพนทตดตอกนและการเดนทางมาทองเทยวประเทศไทย หากไดขามไปยง สปป.ลาว กจะถอเปนโอกาสพเศษ และสวนใหญอยากทจะเดนทางทองเทยวตอไป นนท าใหไทยโดยเฉพาะจงหวดเชยงรายมโอกาสเปนทงจดเรมตน และจดสนสดการเดนทางของนกทองเทยวจากประเทศ


การเชอมโยงเสนทางการทองเทยวใหเกดเสนทางในลกษณะ Circle ยงไมสามารถเกดขนไดเนองจากปญหาความขดแยงระหวางรฐบาลและชนกลมนอยในประเทศเมยนมาโดยเฉพาะในรฐฉานทยงมกลมตดอาวธของชาวไทใหญและชาววาปฏบตการอยในพนท ท าใหปญหาความมนคง อาท ยาเสพตด กลมหวรนแรง/สดโตงทางศาสนาและความเชอ เปนอปสรรคในการเดนทาง


ใหเชยงรายกลายเปนเมองตนทางและ/หรอปลายทางของการเดนทางระหวางประเทศ เพอรบนกทองเทยวทตองการเดนทางไป สปป.ลาว จน และเมยนมา


ตองเรงการพฒนาเสนทางทองเทยวทสามารถเดนทางไปและกลบในเสนทางทแตกตางกนใหได โดยเฉพาะการเชอมโยงเสนทาง R3A กบเสนทาง R3B ซงตองเรงเจรจากบทางการของเมยนมาทงในระดบรฐบาลกลางและรฐบาลทองถน รวมทงการเจรจากบประเทศจนเพอใหเปดดานพรมแดนจน-เมยนมาอยางเปนทางการ และอกหนงเสนทางทนกทองเทยวมความสนใจและปจจบนมนกทองเทยวจ านวนมากเดนทางแลว


คอการเดนทางจากเชยงรายเขาไปทองเทยวในแขวงบอแกว แขวงอดมไชย และแขวงหลวงพระบาง โดยทางรถยนต จากนนกเดนทางกลบจงหวดเชยงราย หรอจงหวดเลยโดยทางเรอบนเสนทางแมน าโขง ซงการเดนทางบนเสนทางนตองการสงอ านวยความสะดวกในการเดนทางทเก ยวของกบการตรวจคนเขาเมอง การตรวจ ลงตราประเภท Multiple Entries Visas โดยเฉพาะส าหรบนกทองเทยวจากประเทศท 3 ทไมใชประชาชนอาเซยน ซงสามารถเดนทางระหวางกนโดยไมตองมการตรวจลงตรา (Visas) อยแลว

ตองเจรจากบหนวยงานอน ๆ ท งในประเทศและในตางประเทศ โดยเฉพาะ กระทรวง การตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง และหนวยงานดานความมนคง เพอผอนคลายกฎระเบยบและสนบสนนอ านวยความสะดวกใหนกทองเทยวทตองการเดนทางทองเทยวใน 2 ประเทศ โดยเฉพาะในเรองของการตรวจลงตรา (Visas) และกระบวนการตรวจคนเขาเมอง รวมทงศกษาความเปนไปไดในการสรางรบ GMS Single Visa

ตองสรางเครอขายของหนวยงานภาครฐทมหนาทเกยวของกบการทองเทยว และบรษททองเทยวของไทยและสปป.ลาว เพอถายทอดองคความร ขยายโอกาสใหนกลงทนไทยสามารถเขาไปพฒนาแหลงทองเทยวและสงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว และการสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดาน การแบงปนผลประโยชนอยางยงยน

ตองเรงพฒนาองคความรในการวางแผนพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และเอกลกษณของแตละกลมชาตพนธ

โดยผลการวเคราะหในสวนท 4.1 – 4.5 สามารถสรปไดดงตารางท 4.6 จากการวเคราะหปญหา อปสรรค และโอกาส ในการทประเทศไทยจะสงเสรมการทองเทยวเชอมโยง ในพนทตาง ๆ ในบทนท าใหสามารถสรปแนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเพอการทองเทยวอยางยงยนบทเสนทาง R3A ไดในบทท 5


ตารางท 4.6 สรปผลการส ารวจเสนทาง R3A เพอพฒนาโอกาสทางการทองเทยว เนนการสงเสรมบทบาทของไทยในการเปนจดเรมตน/จดสนสดของการเดนทางทองเทยว

เชยงราย เมองหวยทราย แขวงบอแกว

เมองน าทาและเมองบอเตน แขวงหลวงน าทา

สบสองปนนา – นครคนหมง มณฑลยนนาน ประเทศจน

ประเทศท 3 (นกทองเทยวจากประเทศอน ๆ ทมใช ไทย จน และสปป.ลาว)

จดแขงตอ การทองเทยวบน R3A

1. มแหลงทองเทยวจ านวนมากและมความหลากหลายของแหลงทองเทยว

2. โครงสรางพนฐานเกอบสมบรณเตม 100%

เ ป นพ นท เ หมาะส าห รบ การเปนจดเรมตนส าหรบการเดนทางตอยอดจาก R3A ในลกษณะไปเรอกลบรถ/ไปรถกลบเรอลองแมน าโขง

เปนพนททมความหลากหลายแ ล ะ ค ว า ม ส ว ย ง า ม ข อ งธรรมชาต ทรพยากร (ปา ภเขา ถ า น าตก และสตวปา) และสงคมวฒนธรรม โดยเฉพาะกล มช าต พ นธ ต า ง ๆ ท มเอกลกษณของตนเอง

1. เ ส น ท า ง R3A ใ นประเทศจนไดรบการพฒนาเปน Freeway ททนสมย มสงอ านวยความสะดวกครบ และท าใหการเดนทางสะดวกอยางยง

2. แหลงทองเทยวตลอดทงเสนทางเปนจ านวนมาก และมความหลากหลาย

1. นกทองเทยวโดยเฉพาะชาวตะวนตกใหความสนใจพนท ในบรเวณตอนเหนอของ สปป .ลาว เพ มข น เนองจากเปนพนททเคยปดและไมไดรบการสงเสรมใหมก า ร ท อ ง เ ท ย ว ม า น า น(โดยเฉพาะในชวงสงครามอนโดจนครงท 1-2)

2. เ ป นพ น ท ท ม ค ว ามหลากหลายและความสวยงานของธรรมชาต ทรพยากร (ปา ภเขา ถ า น าตก และส ต ว ป า ) แ ล ะ ส ง ค มวฒนธรรม โดยเฉพาะกลมช า ต พ น ธ ต า ง ๆ ท มเอกลกษณของตนเอง ซงสามารถดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดด







จดออนตอ การทองเทยวบน R3A

1. ก า ร ท า ง า น ข อ งหนวยงานตาง ๆ ทไมสอดประสานกนในการสงเสรมการทองเทยวใหเปนไปในทศทางเดยวกน

2. ห นวยงานภาค รฐทเกยวของกบการทองเทยวยงไ ม เ ข า ใ จคว ามต อ ง การแ ท จ ร ง ( Insight) ข อ งนกทองเทยว เนนเฉพาะการสงเสรมการทองเทยวจากสงทตนเองมอย (Supply Side Promotion) โดยย ง ไ ม ใหความสนใจพฒนาสงทตนเองมอย เพอตอบสนองความต อ ง ก า ร แ ท จ ร ง ข อ งนกทองเทยว

1. บรษททองเทยวขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเ ร อ ง ค ว า ม ร เ ร อ ง แหล งทองเทยว และการอ านวยความสะดวกในการผานแดน

2. แหลงทองเทยวยงไมไดรบการพฒนาไปเทาทควร

3. สงอ านวยความสะดวกและโครงสรางพนฐานยงไมเพยงพอส าหรบการรองรบนกทองเทยวกลมตลาดบน

4. ตลอดเสนทาง R3A แมสภาพถนนในปจจบนจะอยในสภาพด แตย งขาดส งอ านวยความสะดวก อาท จดพกรถ ปมน ามน รานคา

1. บรษททองเทยวขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเ ร อ ง ค ว า ม ร เ ร อ ง แ ห ล งทองเทยว และการอ านวยความสะดวกในการผานแดน

2. เจาหนาทและหนวยงานภาครฐของ สปป.ลาว ยงไมสามารถบรณาการและพฒนาแผนการทองเทยวอยางยงยนได

3. แหลงทองเทยวยงไมไดรบการพฒนาไปเทาทควร

4. การท าใหทนสมยในพนทท าใหแหลงทองเทยวทางธรรมชาต และสงคม-วฒนธรรมเสอมสลาย


1. ก ร ะ บ ว น ก า รต ร ว จ ลงตรา (Visas) และพธการตรวจคนเขาเมองทลาชาและย ง ย าก ซบ ซอนท า ให เ ส ยโอกาสการทองเทยว

2. แหลงทองเทยวเชงสงคม-วฒนธรรมของจนมรปแบบการพฒนาท มสภาพบ งคบ ซ งอาจจะถกจรตนกทองเทยวจน และส าหรบนกทองเทยวจากประเทศอนๆ อาจพจารณาไปในทศทางตรงกนขาม

3. ความหลากหลายทางชาตพนธและเอกลกษณของแตละกลมอยในสภาพเสอมถอย ท า ให นกทองเทยวทตองการสมผสวฒนธรรมทยงไมผานการปรงแตงไมตองการเดนทางไปเยยมชม

1. แหลงทองเทยวทางธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ส ง ค ม -วฒนธรรมในพนท ซง เปนแมเหลกดงดดนกทองเทยวก ล ม น ก า ล ง ถ ก ท า ล า ยเ นองจาก ไ รทศทางและนโยบายในการพฒนาอยางชดเจน ประกอบกบคนในพนทตองการความทนสมยโดย ไ ม ร เท าทนและขาดความรในการพฒนาอยางยงยน

2. กระบวนการตรวจลงตรา (Visas) และพธการตรวจคนเขาเมองทลาชาและย ง ยากซบซอนท า ให เสยโอกาสการทองเทยว








6. ตลอดเสนทาง R3A สภาพถนนในปจจบนอยในสภาพเสยหายและท าใหการเดนทางลาชา รวมทงยงขาดสงอ านวยความสะดวก อาท จดพกรถ ปมน ามน รานคา

4. บรษททองเทยวขาดประสบการณ โดยเฉพาะในเ ร อ ง ค ว า ม ร เ ร อ ง แหล งทองเทยว และการอ านวยความสะดวกในการผานแดน

5. เสนทางการทองเทยวยงไมสามารถเชอมโยงใหเปน Circle R3A-R3B ได

โอกาสตอ การทองเทยวบน R3A

1. สายการบน Low-cost ท เ ป ด เ ส นท า ง ใ ห ม ๆ สเชยงรายท าใหสามารถใชเช ยงรายเปนจดเ ร มต น/สนสดการเดนทางไดงาย

2. โครงสรางภาษและ Life Style ท เ ป ล ย นแ ป ล ง ในประเทศไทยท าใหชนชนกลางทขยายตวตอเนองเรมสนใจการทองเทยวรปแบบใหมๆ ทมความผจญภย และ/หรอ อน รกษส งแวดลอม และสงคม-วฒนธรรมเพมมาก

ภาคเหนอของ สปป.ลาว และแมน าโขงยงเปนพนทใหมส าหรบการทองเทยว ท าใหมศกยภาพในการดงดดนกทองเทยวจากประเทศท 3 ไดอกจ านวนมาก

สนามบนและสายการบน Low-cost จะท าใหหลวงน าท า ก ล า ย เ ป น จ ด ห ม า ยทางการทองเทยวใหม และหากพฒนาแผนการเดนทางใหดจะสามารถเชอมโยงกบการทองเทยวบนเสนทาง R3A ไดด

1. เศรษฐ กจจนท ขยายตวอยางตอเนอง และนโยบายข อ ง จ น ใ นก า ร เ ช อ ม โ ย งภ ม ภ า ค ( BRI) ท า ใ ห ก า รทองเทยวในรปแบบคาราวานขยายตวมากยงขน

2. สายการบน Full-service และ Low-cost เรมเปดเทยวบนมากยงขน ท าใหเกดโอกาสในการทองเทยวแบบ Multimodal Transportations เชนเดนทางโดยรถยนต และกล บทางเครองบน

นกท อ ง เท ยวมองว าการเดนทางมาเยอนไทยและส ป ป . ล า ว เ ป น แ ผ นกา รเดนทางเดยวกน แตพจารณาว าจนเปนคนละเสนทาง ท าใหสนใจเฉพาะการใช R3A ชวงไทย-สปป.ลาวเทานน นนท าใหไทยมโอกาสเปนทงจดเรมตน และจดสนสดการเดนทางของนกทองเทยวจากประเทศท 3







ยงขน ดงนนการทองเทยวแบบคาราวาน (รถยนตและจกรยานยนต) การเดนปา การไปคางแรมกบกลมชาตพนธจะมจ านวนกทองเทยวทตองการเดนทางบน R3A เพมขน

ภาวะคกคามตอ การทองเทยวบน R3A

ระบบรถไฟทเชอมโยงจน-สปป.ลาว-ภาคอสาน จะลดค ว า มส า คญ ขอ งก าร ใชเช ย งรายเปนจดเ รมตน/สนสดการเดนทาง

ระบบรถไฟทเชอมโยงจน-สปป.ลาว-ภาคอสาน จะลดความส าคญของการเดนทางมาหวยทราย

ระบบรถไฟท เช อมโยงจน- สปป.ลาว-ภาคอสานจะท าใหหลวง น าทาและบ อหานกลายเปนแหลงอตสาหกรรม ซงจะท าใหทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรม เชนเดยวกบวถชวตของคนในพนททจะสญเสยเอกลกษณไปท าใหขาดความนาสนใจในการไปทองเทยว เนองจากพนทกลายเปนยานอตสาหกรรม

การเดนทางดวยสายการบนทมราคาบตรโดยสารลดลง และการเดนทางโดยรถไฟในอนาคตจะท าใหจ านวนนกทองเทยวจนและไทยทเดนทางบนเสนทาง R3A ลดลง

ก า ร เ ช อ ม โ ย ง เ ส น ท า ง การทองเทยวใหเกดเสนทางในล กษณะ Circle ย ง ไ มสามารถเกดขนไดเนองจากปญหาความขดแยงระหวางรฐบาลและชนกลมนอยในประเทศเพ อนบ าน และปญหาความมนคง (ยาเสพตด กลมหวรนแรง/สดโตงทางศาสนาและความเชอ)







เปาหมาย ตองวาง position ใหกลายเปนตนทาง-ปลายทางของการเดนทางทองเทยวบนเสนทาง R3 A โ ด ย เ ฉ พ า ะ ก า ร ด งนกทองเทยวจากประเทศท 3

ตนทางและปลายทางในการเดนทางดวยแมน าโขง (ไปหลวงพระบาง/เวยงจนทร/จน/ลาวใต)

พฒนาใหกลายเปนเปาหมายในการทองเทยวแบบผจญภยและการเรยนรวฒนธรรมของกลมชาตพนธ ( Hiking & Adventure trip/ Hill Tribes Cultural Trip)

เพอดงนกทองเทยวจนแบบคาราวานมา เ มอง ไทยใหเพมขน

ใหเชยงรายกลายเปนเมอง ตนทางและ/หรอปลายทางของการเดนทางระหว างประเทศ เพอรบนกทองเทยวท ต อ ง ก า ร เ ด น ท า ง ไ ป สปป.ลาว จน และเมยนมา

อปสรรคทพบ ท าอยางไรถงจะท าให 1. นกทองเทยวอยในพนท

นานขน 2. นกทองเทยวจบจาย

มากยงขน 3. ผลประโยชนตกอยกบ

คนในพนท

ตองเชอมโยงเชยงรายกบหวยทรายเพอสง เสรมใหนกทองเทยวจากประเทศท 3 เดนทางมาเชยงรายและเดนทางตอไปทองเทยวในภาคเหนอของ สปป.ลาว และกลบมาเชยงรายอกครงเพอเดนทางตอ

1. กลมชาตพนธในพนทตองการความทนสมย จนท าใหตนเองสญเสยเอกลกษณ

2. ทรพยากรธรรมชาตถกท าลายและยงไมมแผนการในการอนรกษอยางเปนรปธรรม (เนองจากตองการพฒนาภาคการผลตอตสาหกรรมเพอดงเงนลงทนจากตางประเทศมากกวา)

3. การเชอมโยงเสนทางกบประเทศไทยบนเสนทาง R3A เพอการทองเทยวยงขาดการพฒนา

1. บ ร ษ ท ท อ ง เ ท ย ว ในประเทศจ นย ง ไ ม สามารถป รบต ว ได อย า ง เ ต มท ก บรปแบบการทองเทยว FIT ทตองมการออกแบบแผนการเด นทา งท ม ค ว ามย ง ย ากซบซอน

2. กฎระเบยบเ รองการอ านวยความสะดวกในการเดนท า ง ผ า น แ ด น ส า ห ร บนกท อง เท ยวย งไม มความสะดวกเทาทควร







แนวทางการแกไข/พฒนา 1. พฒนาเสนทางทองเทยว โดยเฉพาะใหเปนวงกลมไม ซ า เส นทางเดมท ง ในและตางประเทศ ตองเรงเจรจากบเมยนมา

2. พฒนาสถานททองเทยว 3. พฒนาสงอ านวยความ

สะดวกในการเดนทางขามชายแดน

4. ส ง เ ส ร ม แ ผ น ก า รท อง เท ยวแบบ Demand Driven

5. ตองมการระดมสมองและสรางเครอขายหนวยงานทเกยวของกบการทองเทยวตลอดทง Supply Chain

1. ตองสรางเครอขายของบรษททองเทยว เพอถายทอดองคความร และสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางยงยน

2. เชอมโยงแหลงทองเทยวตาง ๆ กบแหลงทองเทยวในประเทศไทย เพอตอยอดและขายพรอมกนในลกษณะ 2-Country Tour Package

3. ตองเจรจากบหนวยงานอน ๆ ทงในประเทศและใน สปป.ลาว เพ อผอนคลายกฎระเบยบและสนบสนนอ า น ว ย คว ามสะดวกใหน กท อ ง เท ย วท ต อ ง การเ ด น ท า ง ท อ ง เ ท ย ว ใ น 2 ประเทศ

1. ตองสรางเครอขายของหนวยงานภาครฐท มหนาทเ กยวของกบการทองเทยว และบรษททองเทยวของไทยและสปป.ลาว เพอถายทอดองคความร ขยายโอกาสให นกลงทนไทยสามารถเขาไปพฒนาแหลงทองเทยวและ สงอ านวยความสะดวกทางการทองเทยว และการสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางยงยน

2. ตองเรงพฒนาองคความรในการวางแผนพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต สงแวดลอม และเอกลกษณของแตละกลมชาตพนธ

1. ตองสรางเครอขายของบรษททองเทยว เพอถายทอดองคความร และสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางยงยน

2. ตองเจรจากบหนวยงานอน ๆ ท งในประเทศและในประเทศจน เพอผอนคลายกฎระเบ ยบและสนบสนนอ า น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก ใหนกทองเทยวทตองการเดนทางท อ ง เ ท ย ว ใ น 2 ป ระ เทศ โดยเฉพาะในเรองของการตรวจลงตรา (Visas) และกระบวนการตรวจคนเขาเมอง

1. พฒนาเสนทางทองเทยว โดยเฉพาะใหเปนวงกลมไมซ าเสนทางเดมทงใน/ตางประเทศ ตองเรงเจรจากบเมยนมา 2. ตองเจรจากบหนวยงาน

อน ๆ ท ง ในประเทศและตางประเทศ เพอผอนคลายกฎระเบยบและสนบสนนอ า น ว ย ความสะดวกใหนกทองเทยวทตองการเดนทางท อง เท ยวใน 2 ประเทศ โดยเฉพาะในเรองของการตรวจลงตรา (Visas)และกระบวนการตรวจคนเขาเมอง รวมทงศกษาความเปนไปไดในการสรางรบ GMS Single Visa 3. ตองสรางเครอขายของ

หนวยงานภาครฐท มหนาทเกยวของกบการทองเทยว และบรษททองเทยวของไทยและสปป.ลาว เพอถายทอด







องคความร ขยายโอกาสใหนกลงทนไทยสามารถเขาไปพฒนาแหลงทองเทยวและส ง อ า น ว ยควา มสะดวกทางการทองเทยว และการสงตอลกคาระหวางกนโดยมขอตกลงดานการแบงปนผลประโยชนอยางยงยน 4. ตองเรงพฒนาองคความร

ในการวางแผนพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในมตท ร พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ต สงแวดลอม และเอกลกษณของแตละกลมชาตพนธ 5. สรางเสนทางทองเทยว

แบบม Theme เชน Grand Tai Circle


บทท 5 แนวทางการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมดยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน

จากการวเคราะหในบทท 4 น ามาซงขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาและการสงเสรมการทองเทยวอยางยงยนบนเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน ไดโดยการน าเสนอจะแบงออกเปนสวนตาง ๆ ประกอบดวย สวนท 5.1 เปนการน าเสนอตวอยางแผนการพฒนาสถานททองเทยวและเสนทางการทองเทยวตวอยาง เพอวางต าแหนงใหเชยงรายกลายเปนตนทาง และ/หรอ ปลายทางของการเดนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A โดยเฉพาะการดงนกทองเทยวจากประเทศท 3 โดยเนนการท าให นกทองเทยวอยในพนทนานขน นกทองเทยวจบจายใชสอยมากยงขน และท าใหผลประโยชนจากการทองเทยวตกอยกบคนในพนทมากทสด โดยกรณตวอยางทจะน าเสนอจะแบงออกเปน 2 สวนยอย คอ 5.1.1 เชงพนท กรณศกษา อ าเภอเชยงของและแหลงเพาะพนธปลาบกแหงแรกของโลก และ 5.2.2 เสนทาง กรณศกษา การพฒนาแผนการเดนทางทองเทยวจงหวดเชยงราย จากอ าเภอเมอง ส เชยงแสนและเชยงของ โดยเนนการเชอมโยงทงภายในเชยงรายและตอเนองเสนทาง R3A

สวนท 5.2 เปนการน าเสนอตวอยางตนแบบทดในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน โดยคดเลอกจากกรณศกษาทมเงอนไขและบรบททางสงคม รวมทงสภาพปญหาใกลเคยงกบกรณจงหวดเชยงรายซงถอเปนตนทางและปลายทางของเสนทาง R3A และยงเปนตนแบบทจะใชเพอการพฒนาในพนทของ สปป.ลาว ซงเชอมโยงกบเชยงรายไดอกดวย โดย 2 กรณศกษาทถกเลอกมาน าเสนอไดแก 5.2.1 แนวทางการสงเสรมการทองเทยวของจงหวดไซตามะ ประเทศญปน และ 5.2.2 ตนแบบการพฒนาการทองเทยวเชงสงคม-วฒนธรรมของ บานทาขนทอง อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย

และในสวนท 5.3 ซงเปนสวนสรปของรายงานฉบบน เปนการน าเสนอขอเสนอแนะเชงนโยบาย และแผนปฏบตการ (Action Plan) ในระยะเรมตนส าหรบกระทรวงการทองเทยวและกฬา ทจะตองน าไปปฏบตเพอพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป. ลาว และจน อยางยงยน

5.1 ตวอยางแผนการพฒนาสถานททองเทยวและเสนทางการทองเทยว

5.1.1 เชงพนท กรณศกษา แหลงเพาะพนธปลาบกแหงแรกของโลก บานหาดไคร อ าเภอเชยงของ

จากการส ารวจพนทบรเวณอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย พบวา อ าเภอเชยงของยงคงเปนพนททมศกยภาพและสามารถพฒนาไดโดยอาศยการสรางเรองราวทแสดงถงวถชวตของแมน าโขง (หรอใน สปป.ลาว เรยก “น าของ”) ใหกลายมาเปนจดดงดดความสนใจ (Tourist attraction) ของนกทองเทยวได และ ถงแมประเทศไทยจะมหลายอ าเภอทมชายฝงตดกบล าน าโขง แตมเพยง อ าเภอเชยงของเทานนทใชชอแมน าโขง น ามาตงเปนชออ าเภอ

ลกษณะเดนของแมน าโขง คอ เปนแมน านานาชาตแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยตนน าเกดขนจากการละลายของหมะและธารน าแขงบนเทอกเขาหมาลย ฝงประเทศจน และไหลเรอยตอลงมาจนกลายเปนแมน าสายทมความยาวเปนอนดบท 12 ของโลกและยาวทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยความยาวมากกวา 4,350 กโลเมตร ไหลผาน 6 ประเทศ ไดแก จน (เรยกแมน า Lancang) เมยนมา สปป.ลาว ไทย กมพชา และเวยดนาม โดยมพนทชายฝงกนอาณาบรเวณมากกวา 795,000 ตารางกโลเมตร และยงไดรบ


การจดอนดบใหเปนพนททมความหลากหลายทางสงคมวฒนธรรมเปนอนดบ 1 และความหลากหลายทางชวภาพเปนอนดบ 2 ของโลก

สงหนงทสามารถน ามาใชเปนจดขายดงดดนกทองเทยว และถอเปนอวตาร (mascot) ส าคญของแมน าโขง คอ “ปลาบก (Mekong giant catfish, Pangasianodon gigas)”

ความส าคญของปลาบกตออ าเภอเชยงของและการทองเทยว

ปลาบกเปนปลาน าจดขนาดใหญชนดหนง ไมมเกลด อาศยอยในแมน าโขงตงแตประเทศจน , สปป.ลาว, เมยนมา และ ไทย เรอยมาตลอดความยาวของแมน ารวมไปถงแควสาขาตาง ๆ เชน แมน างม แมน ามล แมน าสงคราม แตไมพบในตอนปลายของแมน าโขงทเปนน ากรอย ซงเปนจดทไหลออกทะเลจนใต

ปลาบกเปนปลาทเสยงตอการสญพนธเนองจากการจบปลามากเกนไป คณภาพน าทแยลงจากการพฒนาและการสรางเขอนบรเวณตนน า ปจจบน IUCN จดปลาบกอยในกลม Critically Endangered ซงเสยงตอการสญพนธมาก และตดอยในบญช ไซเตส กลม 1 ชนดสตวปาและซากของสตวปาทายบญชอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปา และพชปาทใกลสญพนธ (CITES) (ล าดบท 909)

อาหารของปลาบกในธรรมชาตคอพชชนดตาง ๆ เชน ตะไครน า แตเมอน ามาเลยงกสามารถรบอาหารชนดอนได สามารถโตไดถง 3 เมตรและหนก 150–200 กโลกรม ใน 5 ป ปลาทหนกทสดเทาทเคยจบไดเปนตวเมย ยาว 2.7 เมตร และหนก 293 กโลกรม (646 ปอนด) เจาหนาทกรมประมงสามารถรดไขไดส าเรจแตปลาตวนกตายกอนทจะปลอยกลบธรรมชาต

ในธรรมชาตยงไมมผพบปลาวยออน ปลาบกเปนปลาทอพยพวายน าจากแมน าโขงในเขตประเทศจน เพอทจะไปผสมพนธและวางไขททะเลสาบเขมร โดยฤดกาลทปลาอพยพมานน ทอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย จะถอวาเปนประเพณจบปลาบก โดยเรมตงแตเดอนพฤษภาคม

ปลาบกถอเปนอาหารทราคาสงในประเทศลาว ในอดตมการประกอบพธกรรมรวมกบการจบปลาชนดน ซงมการจบเพยงครงเดยวตอป และเนอปลากพบเหนไดนอยตามตลาด นอกจากเนอแลว ตบและไขปลาหมกเปนอาหารรสชาตด เนอปลาบกมราคาซอขายทแพงเนองจากเปนปลาทไมไดมการเพาะเลยง จงไมสามารถก าหนดขนาดของปลาได และไดมาจากการจบในฤดกาลเทานน ปลาบกมความเชอวา เมอไดรบประทานแลวจะมอายยนยาว เนอของปลาบกจะมลกษณะคลายกบหมสามชน มชนของหนง ไขมน และเนอ และนยมเลยงเปนปลาสวยงามดวย

ปลาบกไดรบฉายาวา "ราชนแหงแมน าโขง" และมอกชอเรยกหนงวา "ไตรราช" ขณะทชาวจนจะเรยกวา "ปลาขงเบง" (孔明鱼) เนองจากมปรมปราเลาวา ขงเบงเมอครงยกทพมาท าศกในภาคใตของจนนนไดเกดเสบยงอาหารขาดแคลน จงอธษฐานแลวโยนกนเชยงลงในน ากลายเปนปลาขนาดใหญเพอเปนเสบยงของกองทพ คอ ปลาบก

ปลาบกทมขายในปจจบนนสวนใหญเกดจากการผสมเทยม โดยกรมประมงสามารถผสมเทยมไดทงในบอดนและปจจบนสามารถเพาะไดในบอปนซเมนตไดดวย โดยไดลกปลาออกมาน าไปปลอยไปในแหลงน าหลายแหงในประเทศ อาท เขอนบางลาง จงหวดยะลา เขอนแกงกระจาน จงหวดเพชรบร บอ น าภายในมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม เปนตนโดยมการก าหนดใหจบไดเปนชวงระยะเวลาและปรมาณทชดเจน เชน ทเขอนแกงกระจานมการปลอยปลาบกลงไปตงแตป พ.ศ. 2528 มก าหนดในชวงปลายปถงตนป เนองจากเปนชวงฤดหนาว ทน าจะมอณหภมเยน ปลาบกจะลอยตวขนมาบรเวณผวน าเพอเลนน า ท าใหจบไดงาย


ส าหรบอ าเภอเชยงของ ปลาบกถอเปนหนงในสญลกษณทส าคญทสดของอ าเภอ เนองจาก บานหาดไคร ซงตงอยในเขตเทศบาลต าบลเวยงเชยงของ หม7 ทมชอเสยงทางดานการจบปลาบก มการจบปลาบกทกป ชวงระหวางเดอนเมษายน - พฤษภาคม ซงเปนชวงทปลาบกจะวางขนเหนอ เพอไปวางไข กอนการจบปลาบก จะมพธการส าคญอกอยางหนงตองท าทกปกอนการจบ นนคอพธบวงสรวงเจาพอปลาบก ท าพธในวนท 18 เมษายนของทกป ในพธการกจะมการเซนไหวอาหาร เครองดม เพอสกการะสงศกดสทธ หลงจากนนกจะเรมลงมอจบปลา โดยเครองมอจบปลาบกของทน เรยกวา “มอง” ซงเปนอวนขนาดใหญพเศษ เฉพาะจบปลาบกเทานน และทบานหาดไคร อ าเภอเชยงของนเองทเปนจดเรมตนของการ จบปลาบกเพอรดไขและน าไปเพาะเลยงในแหลงน าตาง ๆ ทวประเทศไทย ท าใหมการขนปายในบรเวณลานกวางหนาวดหาดไครวา “แหลงแพรพนธปลาบกแหงแรกของโลก อ.เชยงของ จ.เชยงราย The first place in the world reproduction of Giant Catfish.” (พจารณาภาพท 5.1)

ภาพท 5.1 ปายแสดงและอนสาวรยปลาบกในอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย

ทมา: เวปไซต https://thailandtourismdirectory.go.th

อยางไรกตาม ณ ปจจบน แมทางหนวยงานปกครองสวนทองถนจะไดพยายามสรางแหลงทองเทยวทเกยวของกบปลาบกขนมา ไมวาจะเปน อนสาวรย และพพธภณฑปลาบกและปลาน าจด แตปญหาทเกดขน คอ อนสาวรยปลาบกกไมสามารถดงดดใหนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวได

ในขณะทพพธภณฑปลาบกและปลาน าจด ซงสรางขนตงแตป 2546 โดยใชเงนลงทนประมาณสบลานบาท มการสรางอโมงคน า และตแสดงสตวน าจ านวน 20 บอ และถอเปนพพธภณฑสตวน าทอยตดน าโขงเพยงแหงเดยวในประเทศไทย แตปจจบนอยในสภาพ ราง ถงแมจะมความพยายามจากศลปนทองถนทเขามาเปลยนตแสดงสตวน าทงหมดใหกลายเปน ภาพศลปะ 3 มต ในป 2559 แตนนกไมไดผลในการดงดดใหนกทองเทยวเขามาจนมรายไดสามารถเลยงตนเองได (พจารณาภาพท 5.2)

ท าให ณ ปจจบน แมอ าเภอเชยงของ จะเปนแหลงแพรพนธปลาบกแหงแรกของโลก แตไมมปลาบกทมชวตแหวกวายอยในสายน าใหนกทองเทยวไดชนชมเลยแมแตตวเดยว


แมแตตแสดงปลาบกอบแหงทตงอยในหองแสดงปลาบกบรเวณปายแหลงแพรพนธปลาบกแหงแรกของโลกหนาวดหาดไคร กเปนเพยงซากปลาบกแหงๆ ทอยในสภาพถกปลวก มด และแมลงท าลาย และมอวยวะหลายสวนขาดหายไป (พจารณาภาพท 5.3)

ภาพท 5.2 พพธภณฑปลาบกและปลาน าจด อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย

ทมา: เวปไซต https://mgronline.com/local/detail/9590000041726

ภาพท 5.3 หองแสดงปลาบกบรเวณหนาวดหาดไคร และปลาบกตามธรรมชาต

ทมา: Youtube Channel Amnaj Rattanasuwan

แนวทางการพฒนาการทองเทยวอ าเภอเชยงของโดยใชปลาบกเปนสญลกษณ

หากตองการจะพลกฟนใหอ าเภอเชยงของ และปลาบก กลบมามชวตชวาอกครง โดยอาจจะอาศยหลกคดจาก Rainbow Spring: Rotorua Wildlife & Nature Park มาประยกตใชใหเหมาะกบพนทและวถของบรบทในประเทศไทย

NZ Rainbow Springs: Rotorua Wildlife & Nature Park

ณ ประเทศนวซแลนด มอทยานธรรมชาตแหงหนงทมชอเสยงมากระดบโลก ซงถอไดวาเปนหนงในเปาหมายหรอสถานททองเทยว ทคนจากทวมมโลกเมอไปถงนวซแลนดแลวตองไปสมผสใหได อทยานแหงนนมชอวา Rainbow Springs ตงอยทเมอง Rotorua (ดภาพท 5.4) จดเดนส าคญประการหนงของ Rainbow Spring น คอ การน าเสนอวถชวตของปลาแซลมอน โดยหลกการทอทยานนด าเนนการ คอ 1) การปรบปรงและรกษาพนทใหมความเปนธรรมชาตมากทสด ปรบปรงแหลงน าธรรมชาตใหมความใสสะอาด หรอสรางบอ/สระน าทมความใส 2) น าปลาแซลมอนสายพนธ trout (Rainbow trout ซงปลาชนดนมเกลดเลอมใสแวววาว และเมอสะทอนแสงแลวจะเปนสรง) น ามาวายในสระทอยในลกษณะตามธรรมชาตจรง ๆ และกนกระจกใหสามารถมอง

พ พ ธ ภ ณ ฑ ป ล าบ ก แล ะปลาน าจ ด บ าน หาด ไค ร ม .7 ต .เ ว ย ง อ .เ ช ย ง ข อ ง

อ โมงคน ำ หร ออะควาเร ยมประมาณ 20 บอ ต ดน ำโขงแหงเด ยวในประเทศไทย สภาพปจจ บ น ราง


ไดในลกษณะใตน า (Underwater viewing pool) เพอใหนกทองเทยวไดเหนวถของปลา Rainbow trout นจรง ๆ โดยสงส าคญอกประการหนง คอ บอน า / สระน านตองมความใสสะอาด มระบบกรองน าตามธรรมชาตทดพอ นอกจากนน ในอทยานธรรมชาตน ไดมการสรางกจกรรมการเรยนรและผจญภยตาง ๆ ไวรองรบความตองการของนกทองเทยวทหลากหลายดวย เชน การสราง Zip Line / Walk Track เพอใหนกทองเทยวไดเดนส ารวจระบบนเวศของอทยาน มการสรางเครองเลน (Playscapes & Water Play) ส าหรบเดก และ หรอแมกระทงการสรางกจกรรมทางน า เชน ลองแกง (Rafting & Splash Riders) ส าหรบนกทองเทยวทชอบความตนเตน เปนตน

ภาพท 5.4 NZ Rainbow Springs: Rotorua Wildlife & Nature Park

ทมา: เวปไซต https://www.rotoruanz.com/visit/see-and-do/all/rainbow-springs

สงทเราอาจจะสามารถท าได คอ การสรางศนยการเรยนรทมชวตในบรเวณอ าเภอเชยงของ เชน ศนยการเรยนรและเพาะพนธปลาบกและปลาแมน าโขง โดยในปจจบนศนยในลกษณะน ไดมขนแลวท เขอนแกงกระจาน จงหวดเพชรบร เขอนแกงกระจายไดประสบความส าเรจในการพฒนาและเพาะพนธปลาบก และมการเปดใหเขาชมไดตามฤดกาล ทกป นอกจากน ยงมการจดกจกรรมลาปลาบก (Event & Gimmick) ในชวงเวลาทก าหนดและในปรมาณทก าหนดไวชดเจนอกดวย โดยเมอเปดฤดกาลหรอมกจกรรมนเมอไร พอครวแมครว (Chefs) และรายการสารคดจากทวโลก เขาไปถายท าการจบปลาบกทเขอนแกงกระจาน จงหวดเพชรบร อยเปนประจ า

ส าหรบอ าเภอเชยงของ สงทตองด าเนนการเพอสราง ศนยการเรยนร หรออทยานธรรมชาตตาง ๆ คอ

1. จากตนแบบของ Rainbow Spring การออกแบบพนท หรอภมสถาปตยกรรม (Landscape) ทดใหมพนทสเขยวจากตนไมในพนท และปรบภมสถาปตยกรรมใหมการเลนระดบทางเดนจนถงบอน า หรอสระน าทดงน าเขามาจากแมน าโขง

2. จดสงแวดลอมใหเหมาะสม ใชระบบบ าบด ปรบปรงคณภาพน าใหใสสะอาด และไหลเวยน โดยรกษาใหมความเปนธรรมชาตมากทสด สรางระบบการจดการและกรองน าตามธรรมชาตทด

3. จากนนน าปลาบก และ/หรอ สตวน าทอาศยอยในแมน าโขง มาเลยงจรง โดยในแตละบอ ตองมการเลยงปลาบกในขนาด เพศ และอายทแตกตางกน เพอใหนกทองเทยวทมาเยยมชมสามารถเหนชวตและความแตกตาง รวมทงพฤตกรรมของสตวน าทเกดขนจรงตามธรรมชาต

4. สรางกจกรรมหรอพนทอน ๆ ใหนกทองเทยวไดมสวนรวม หรอไดรบประสบการณทแปลกใหม โดยอาศยเรองราวทผกพนระหวางปลาบกกบวถชวตของคนรมชายฝงแมน าโขง ซงเปนสงส าคญทจะดงดดความสนใจของนกทองเทยวได การแสดงวธและภมปญญาทองถนในการพฒนาเครองมอจบปลาบก

Rainbo w Spr ing sRo t o r ua W i l dl i f e & Nat ur e Par k

NewZeal and


หรอ "กวก" ซงมรปรางคลายถงขนาดใหญ เสนผาศนย กลางราว 3 เมตร ยาว 5 เมตร ตองอาศยความสามารถทเฉพาะตวและความอดทนในการเฝาสงเกตธรรมชาตจนรไดวา ฟองคลนทผวน าในลกษณะไหนจงจะจบปลาบกได โดยในทองถนจะมการตงสมญานามใหพรานปลาทมความเชยวชาญช าชองเหลานวา "เสอตาไฟ" และสามารถเลาจนถงการพฒนาเครองมอจบปลาบกมาเปน "มอง" ขนาดยาวกวา 200 เมตร ขงขวางล าน าโขงชวงทแคบอยางบรเวณอ าเภอเชยงของกบ เมองหวยทราย ของ สปป.ลาว

5. สรางศาลาเจาพอปลาบก และการจ าลองประเพณการบวงสรวงเจาพอปลาบก ทปกตจะจดทกวนท 18 เมษายนของทกป (พจารณาภาพท 5.5) โดยเชอวาเมอมการตงพธบวงสรวงนจะบนดาลความรมเยนเปนสขให ศนยแสดงปลาบกตองท าใหเปนพนททมการแสดงไดจรง ๆ มประเพณ เพอใหนกทองเทยวทเขามาเยยมเยอนไดเหนวา “ท าไมเราถงมความสมพนธผกพนกบแมน าโขงและปลาบก” หรอสรางเรองราว (Story / Theme) ทวา “การทเคารพตอเจาพอปลาบก จะชวยท าใหเราสามารถทจะอนรกษพนธปลาบกไวได หรอการทเราเคารพทาน ขอทานกอนทน าสงมชวตตาง ๆ ในแมน าโขง มาใชหรอน ามาท าเปนอาหารกน จะชวยใหคมครองเราในการไปผจญภยในแมน าโขง” เปนตน หากเราท าเชนนได ศนยการเรยนรนจะมความนาสนใจมากกวา ตอบสนองความตองการของนกทองเทยว มากกวา Aquarium ทอยในเมองใหญหรอหางสรรพสนคา

ภาพท 5.5 พธบวงสรวงเจาพอปลาบก

ผมหนาทรบผดชอบเพอพฒนาการทองเทยว

เพอพฒนารปแบบการทองเทยวในลกษณะทกลาวมาแลวขางตน ทองเทยวและกฬาจงหวด และการทองเทยวแหงประเทศไทย จงหวดเชยงราย ควรรวมมอกนเปนผวาจางทปรกษาจากสถาบนการศกษาในพนท อาท มหาวทยาลยแมฟาหลวง มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เชยงราย ท าการศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) รวมทงการออกแบบทางสถาปตยกรรมในระดบ

พ ธ บ ว ง ส ร ว ง เ จ าพ อ ปล าบ กก าร ส ร า ง ด ล ย ภ าพ ร ะหว า ง ก าย ใจ ส ง ค ม จ ต ว ญ ญ าณ แล ะเศ ร ษฐ ก จ ก าร ท อ ง เ ท ย ว


เบองตน จากนนจงน าผลการศกษาเสนอตอ นายอ าเภอ อ.เชยงของ และ องคการบรหารสวนต าบลเชยงของ เพอเปดเวทรบฟงความคดเหนจากประชาชนในพนทเพอน าไปสการเรมตนโครงการพฒนาการทองเทยว อ าเภอเชยงของโดยใชปลาบกเปนสญลกษณ

โดยพนททเหมาะสมเพอน ามาใชในการพฒนาเชงอนรกษทงทรพยากรปาไม สตวปา แหลงตนน า ตลอดจนพนทเพาะพนธปลาบกซงเปนสตวทอยในกลม Critically Endangered ซงเสยงตอการสญพนธมาก และตดอยในบญช ไซเตส กลม 1 ชนดสตวปาและซากของสตวปาทายบญชอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ (CITES) (ล าดบท 909) ไมควรเปนพนทรมฝงแมน าโขง ทงนเนองจากระดบน าในแมน าโขงในปจจบนมการเปลยนแปลงโดยขนกบระบบบรหารจดการน าจากเขอนของประเทศจนทอยเหนอน า ท าใหตะกอนความอดมสมบรณ และระดบน ามการเปลยนแปลงตลอดเวลาและ ไมเปนไปตามธรรมชาต ดงนนพนททสมควรพจารณาเพอสรางและปรบปรงเปนแหลงทองเทยวเพอเชงอนรกษควรตงอยบนล าน าอง ซงเปนแขนงหนงของแมน าโขง โดยเฉพาะในพนท “ปาชมชนบญเรอง”

ปาชมชนบญเรอง ตงอยทต าบลบญเรอง อ าเภอเชยงของ โดยต าบลบญเรองประกอบดวยหมบานจ านวน 12 หมบาน โดยต าบลบญเรองมพนทประมาณ 11.04 ตารางกโลเมตร หรอ 6,900 ไร มลกษณะภมประเทศเปนทราบสง ตดกบภเขานอยใหญ และปาไมเปนเขตปาถาวร ตามแนวถนนดานทศตะวนออก มความสงจากระดบน าทะเลประมาณ 1,000 ฟต

ทงน ปาชมชนบญเรอง เปนปาทมระบบนเวศยอยทหลากหลาย สามารถแบงสงคมพชได 3 ประเภท โครงสรางปามความสมบรณ มตนไมกระจายครบทกชนความโต มความหนาแนนเฉลย 122 ตนตอไร มากกวาเกณฑภายใตนยามปาเสอมโทรมถง 8 เทา อกทงเปนแหลงกกเกบคารบอนทส าคญถง 17,247 ตนเหนอดน มอตราการทดแทนลกไมและไมหนมทสงในอตรา 2,204 และ 835 ตนตอไร ตามล าดบ

นอกจากน พนทปาบญเรองยงเปนพนทชมน าเชอมตอกบล าน าอง ซงเปนล าน าสาขาของแมน าโขง จงพบระบบนเวศยอยอก 8 ประเภท ไดแก ฮอง หวย ดอน วง ญาน หาดทราย หนอง และบวก ทท าใหพบความหลากหลายทางชนดพนธทงพช สตวปา และปลา รวมอยางนอย 271 ชนด หนงในนนคอ “เสอปลา” ทอยในสถานภาพใกลสญพนธ ยงไมนบรวมถงพรรณพชอกอยางนอย 102 ชนด ทชมชนไดอาศยพงพงเกบหา

ปาชมชนทมอายไมต ากวา 300 ปนยงเปน “พนทชมน า” โดยสภาพ อกทงเปนปาชมน าขนาดใหญทสดใน “ลมน าอง” ซงนอกจากชาวบานจะใชประโยชนเรองการเพาะปลก เลยงสตว เกบของปาไดตลอดทงปแลว พนทดงกลาวยงเปน “พนทรบน า” หรอแกมลงตามธรรมชาตในชวงหนาน า ทมการค านวณวาหากน าเขาทวมเตมพนทปาบญเรองในระดบสง 1 เมตร ปาชมชนจะชวยรบน าถง 6 ลานลกบาศก เมตร ดงนนทผานมา ชาวบานหลายหมบานจงรวมกนดแลมาหลายชวคน (ผลการศกษาของกลมอนรกษแมน าองและภาคเครอขาย อาท สถาบนความหลากหลายทางชวภาพและสงแวดลอมเพอพฒนาทองถนและอาเซยน มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย ศนยวนศาสตรชมชนเพอคนกบปา (RECOFTC))

หากแตความอดมสมบรณของผนปาแหงน ก าลงถกรกคบดวยนโยบายพฒนา เมอรฐบาลไดม แผนด าเนนนโยบายเศรษฐกจพเศษ ระยะ 2 ท จงหวดเชยงราย ภายในป 2559 ครอบคลมทกตารางนวใน 3 อ าเภอ ไดแก แมสาย เชยงแสน และเชยงของ โดยเมอวนท 17 ธนวาคม 2558 ชมรมนกขาวสงแวดลอม ไดชกชวนสอมวลชน 15 ส านก ลงพนท “ปาชมชนบญเรอง” ต าบลบญเรอง อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย ซงถกเสนอใหคณะกรรมการนโยบายเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ (กนพ.) พจารณาใชเปนพนทจดตงนคมอตสาหกรรม


ตามหนงสอราชการทกระทรวงมหาดไทย (มท.) ออกใหตงแตป 2510 ระบไววา ปาบญเรอง เปนทดนสาธารณะประโยชนเลยงสตว มเนอท 3,021 ไร แตขอเทจจรงจากภาพถายทางอากาศป 2558 พบวาผนปาชมน าแหงน มเนอทไมต ากวา 3,700 ไร ขณะทตวแทนจงหวดตองการขอใชพนทจ านวน 1,757 ไร เพอจดตงนคมอตสาหกรรม รองรบนโยบายเขตเศรษฐกจพเศษ

ปจจบนพนทแหงนถกจงหวดเสนอเขาสการพจารณาของคณะอนกรรมการดานการจดหาทดนและบรหารจดการ ซงม พล.อ.อนพงษ เผาจนดา รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนประธาน ซงหากคณะอนกรรมการฯ มมตเหนชอบ พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา หวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) กสามารถใชอ านาจตามมาตรา 44 แหงรฐธรรมนญชวคราว เพกถอนสถานะทดนใหกลายเปน “ทราชพสด” กอนจะให กรมธนารกษ เขามาบรหารจดการ เชนเดยวกบทด าเนนการไปแลวใน อ าเภอแมสอด จงหวดตาก

โดยในมมมองของภาครฐแลว พนทแหงนไมไดอยในทะเบยนพนทชมน าทมความส าคญระดบประเทศ ไมไดเปนปาสงวนแหงชาต ไมไดเปนปาไมถาวร ขอมลทระบไวเปนเพยงทดนสาธารณประโยชนเลยงสตว มากไปกวานนรฐยงไดรบขอมลวาผนปาผนนเปน “ปาเสอมโทรม” เหมาะทจะน ามาจดตงนคมอตสาหกรรม ( น ก ข า วพล เ ม อ ง น ก ข า วพล เ ม อ ง ส ถาน โ ท ร ท ศน ไ ท ยพ บ เ อ ส , 2017, เ ช ย ง ขอ ง ขอ ง ใคร ? https://www.citizenthaipbs.net/node/22376) ซงขดแยงกบสภาพพนทจรง ดงนนจงควรเรงด าเนนการปรบปรงแกไขเพอการพฒนาการทองเทยวเชงอนรกษอยางยงยน เพอปกปองพนททมความหลากหลายทางชวภาพแหงนเอาไวใหอยคกบ อ าเภอเชยงของตลอดไป 5.1.2 เสนทาง กรณศกษา การพฒนาแผนการเดนทางทองเทยวทวจงหวดเชยงรายโดยเนนการเชอมโยงทงภายในเชยงรายและตอเนองเสนทาง R3A

การจดท าแผนการทองเทยวจงหวดเชยงรายเปนการจดท าขนโดยเนนการวางเปาหมายใหจงหวดเชยงรายเปนจดเรมตน และ/หรอ จดสนสดของการเดนทางทองเทยวบนเสนทาง R3A โดยตองสงเสรมใหนกทองเทยว โดยเฉพาะนกทองเทยวจากประเทศท 3 (ประเทศอน ๆ ทไมใชประเทศไทย สปป.ลาว และจน ซงเปนเจาของพนท) ไดอยในพนทจงหวดเชยงรายใหยาวนานมากยงขน เพอใหเกดการจบจายใชสอยทมากยงขน และใหผลประโยชนจากการทองเทยวเกดขนและตกถงมอของผประกอบการรายยอยและประชาชนในพนท โดยตวอยางแผนการทองเทยวจงหวดเชยงราย และขอเสนอแนะมดงน

ตวอยางแผนการทองเทยวในจงหวดเชยงราย จากอ าเภอเมองส เชยงแสน และเชยงของ 4 วน 3 คน

วนท 1 Theme ของการทองเทยว: ความสงบของจตใจและความสวยงามของงานศลปะ

เดนทางมาถงจงหวดเชยงรายดวยเทยวบนเทยวเชา หรอรถยนต รบประทานอาหารกลางวนในยานใจกลางเมอง เชน ขาวซอย ขนมจนน าเงยว เปนตน ชมความงามของวดและส านกสงฆในจงหวดเชยงราย อาท วดรองขน วดรองเสอเตน พพธภณฑบาน

ด า ส านกวปสสนาไรเชญตะวน กลบมาพกคางคนทเมองเชยงราย ชมความงามของหอนาฬกา หาของกนคนเมองยานถนนคนเดน

night bazaar


ภาพท 5.6 วดรองขน พพธภณฑบานด า วดรองเสอเตน ส านกวปสสนาไรเชญตะวน และหอนาฬกา จ.เชยงราย

ทมา: เวปไซต http://www.chiangraifocus.com วนท 2 เชยงราย – เชยงแสน

รบประทานอาหารเชาในกาดเชา จากนน ออกเดนทางสสงหปารค เชยงราย และ/หรอ ไรชาฉยฟง โดยเลอกเสนทางทสามารถชมวว

ทวทศนของเทอกเขาดอยนางนอน อนเปนทตงของถ าขนน านางนอน พนทสรางประวตศาสตรการกภยนานาชาตชวยเหลอนกฟตบอลเยาวชนทมหมปา ไดจากระยะไกล

ภาพท 5.7 ทวทศนดอยนางนอนจากระยะไกล

ทมา: เวปไซต https://mgronline.com/local/photo-gallery/9610000066690

รบประทานอาหารกลางวนเพอสขภาพทรานจนกะผก อ.แมสาย เดนเลน ซอของ shopping สนคาในตลาดแมสายชายแดนไทย-เมยนมา นงรถไปชมหอฝนอทยานสามเหลยมทองค า

การบอกเลาเรองราวเปนสงส าคญมาก ตองอยาให สามเหลยมทองค าเปนเพยงแคจดชมววแมน าโขงบรรจบกนกบแมน ารวกทเรยกวา สบรวก ในบรเวณทพนทชายแดนของ 3 ประเทศคอ ไทย สปป.ลาว และเมยนมามาบรรจบกนเทานน เรองราวของฝน ทในบรเวณนมเคยมชนกลมนอยและกองก าลงตดอาวธอยหลายกลม พนทในแถบนเคยเปนแหลงปลกฝน และผลตยาเสพตดแหลงใหญ มโรงงานผลตเฮโรอนกระจายอยตามชายแดน สวนการล าเลยงฝนจะไปเปนขบวนลดเลาะไปตามไหลเขาพรอมก าลงคมกน วากนวายาเสพตดและฝนจะถกแลกเปลยนดวยทองค าในน าหนกทเทากน จงเปนทมาของชอ สามเหลยมทองค า บทบาทของหนวยงานดานขาวกรองของประเทศมหาอ านาจตะวนตกในชวงสงครามเยนทไมสามารถจดสรรงบประมาณจากรฐบาลมาสนบสนนกองก าลงตอตานคอมมวนสตทงในจน และลาว ทมาตงฐานทมนในบรเวณน และหาทางออกโดยการสนบสนนใหพวกเขาปลกฝน และน าเทคโนโลยการพฒนาฝนจนกลายเปนเฮโรอนรวมทงสนบสนนเสนทางการคา โดยการใหผลประโยชนกบเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายในบางพนทของบางประเทศกเปนเรองราวทท าให

ÇÑ¹ · Õ 1 ¤ ÇÒÁÊ§º ¢Í § Ôµ ã ¤ ÇÒÁÊÇÂ§ÒÁ¢Í §§Ò¹ ÈÔÅ»Ð

• เด นทางถ งจ งหว ดเช ยงรายดวยเท ยวบ นเท ยวเชา

• ร บประทานอาหารกลางว นในยานใจกลางเม อง

• ชมความงามของว ดและสำน กสงฆในจ งหว ดเช ยงราย อาท ว ดรองข น ว นรองเส อเตน พ พ ธภ ณฑบานดำ ไรเช ญตะว น

• กล บมาพ กคางค นท เช ยงราย ชมความงามของหอนา กา หาของก นคนเม องยานถนนคนเด น


สามเหลยมทองค า มเสนห และคมคาทจะเดนทางมาเยอน (Alexandrov N., 2014. “Meet the CIA’s 10 Favorite Drug Traffickers”, https://www.alternet.org/2014/10/meet-cias-10-favorite-drug-traffickers/)

คางคนทเมองเชยงแสน และส าหรบผชนชอบการเสยงโชค สามารถขามไปยง Kings Romans Casino ได

ภาพท 5.8 ไรชาฉยฟง สงหปารค ตลาดแมสายชายแดนไทย – เมยนมา และสามเหลยมทองค า

ทมา: เวปไซต http://www.chiangraifocus.com

วนท 3 โบราณคดเชยงแสน นอนรมโขงเชยงของ

เขาชม เรยนรประวตศาสตรเมองโบราณเชยงแสน เรยนรศลปะยคเชยงแสน

แหลงโบราณคดเชยงแสนมประวตความเปนมายาวนาน โดยในพทธศตวรรษท 18-19 นนไดมการกลาวไวในพงศาวดารโยนกวาไดเกดชมชนนครโคมค า เมองโยนก นาคนครเชยงแสน และอาณาจกรลานนาไทยขนบรเวณลมแมน าโขง แมน ากก แมน าอง แมน าปง แมน าวง แมน ายม และแมน านาน ตงแตสบสองปนนาลงมา จนถงเมองหรภญชย (ล าพน) นนไดมเจาครองนครส าคญคอ พญาสงหนวต พระเจาพงคราช พระเจาพรหมหมาราช และ พญามงราย (ครองราชยทเมองเงนยาง เมอราว พ.ศ. 1804

พญาสงหนวต ถอวาเปนบคคลส าคญทไดสถาปนาเมองโยนกนาคพนธสงหนวตขนทลมแมน าโขง ดนแดนทราบในเมองเชยงราย เมอ พ.ศ.1117 โดยท าการแยงชงทดนจากพวกขอมด า หรอ กลอม ทมอทธพลอยในแถบนน ท าใหตองพากนหนไปตงหลกแหลงอยทางใต บรเวณถ าอโมงคเสรานครครงนนพญาสงหนวต ไดรวบรวมเอาพวกมลกข หรอ คนปาคนดอยเขามาอยในอ านาจของเมองโยกนาคนครท าใหมอาณาเขตทศเหนอตดเมองนาน ทศใตจรดปากน าโพ ทศตะวนออกจรดแมน าด าในตงเกย ทศตะวนตกจรดแมน าสาละวนโดยมเมองส าคญคอ เมองไชยปราการ บรเวณแมน าฝาง และแมน ากก ดนแดนทางใตสด คอ เมองก าแพงเพชร

อาณาจกรโยนกนาคนครแหงนมพระเจาแผนดนหลายพระองค เชน พญาพงคราช พระเจา พรมหมราช พระเจาไชยสร ตอมาในสมยพระเจามหาชยชนะ พ.ศ.1552 อาณาจกร โยกนกนาคนครไดเกดน าทวมฉบพลน เนองมาจากพนงกนน า หรอเขอนเหนอน าพงทลายลง ท าใหทตงของเมองกลายเปนแหลงน าใหญ (เขาใจเปนบรเวณทเรยกวา เวยงหนองหลม ซงอยไมหางจากทะเลสาบเชยงแสนและบรเวณแมน ากก ตอกบแมน าโขงใกลวดพระธาตผาเงา) จนเปนเหตใหบรรดาราชวงศกษตรย และขนนางของโยนกนาคนครเสยชวตดวยเหตน าทวมเมองทงหมดสวนชาวบานทรอดชวตไดประชมปรกษากนเลอกตงคนกลมหนงมใชเชอสายราชวงศขนดแลพวกตน เรยกวา ขนแตงเมองจงเปนเหตของชอ "เวยงปรกษา" ขน อก 98 ป อาณาจกร โยนกนาคนครจงสนสดลง

ÇÑ¹ · Õ 2 àª ÕÂ§ÃÒÂ-àª ÕÂ§áÊ¹

• ต นแตเชาหาอาหารพ นเม องร บประทานในกาดเชา จากน นออกเด นทางส ส งหปารค เช ยงราย และ/หร อไรชาฉ ยฟง

• ร บประทานอาหารกลางว นเพ อส ขภาพท ราน จ นกะผ ก

• เด นเลน ซ อของ Shopping ส นคาในตลาดแมสายชายแดนไทย-เม ยนมา

• น งรถไปชมสามเหล ยมทองคำ และคางค นท เม องเช ยงแสน

https://www.alternet.org/2014/10/meet-cias-10-favorite-drug-traffickers/

https://www.alternet.org/2014/10/meet-cias-10-favorite-drug-traffickers/


ตอมา พญามงราย ผสบเชอสายมาจากผเมองเงนยางเมองเชยงแสน ไดทรงท าการรวบรวมอาณาจกรลานนาไทยทกระจดกระจายใหเปนปกแผนขนมาใหมและท าการสรางเมองเชยงรายขนเมอ พ.ศ.1805 ครงนนพระองคทรงยกทพเขายดอาณาหรภญชยจากพวกมอญเชอสายของพระนางจามเทว ไดใน พ.ศ. 1835 แลวท าการตงอาณาจกรใหมขน เรยกวา อาณาจกรลานนา โดยระยะแรกม เวยงกมกาม เปนราชธาน แตเวยงกมกามเกดน าทวมบอยครง จนพญามงรายตองขอค าปรกษาจาก พระสหายคอพญาง าเมอง เจาผครองนครภกามยาว (พะเยาแควนอสระ แควนเดยวในลานนาขณะนน) และพอขนรามค าแหงมหาราช(กษตรยสโขทย)เพอหาชยภมทดเหมาะแกการสรางเมองจงพบกบทขางแมน าปงและไดสรางเมองชอ "นพบรศรนครพงเชยงใหม" หรอตวเมองเชยงใหม ณ ทกวนน

ภาพท 5.9 แหลงโบราณคด อ าเภอเชยงแสน

ทมา: เวปไซต https://baania.com/th/article

จากนนเดนทางสอ าเภอเชยงของ ซงมโรงแรมระดบ 4 ดาวทสามารถรองรบนกทองเทยวระดบ high-end ได หรอส าหรบนกทองเทยวทตองการเดนทางไปเรยนรวถชวตทงดงามของชาวบานในอ าเภอเชยงแสนกสามารถเลอกทจะเขาไปพกคางแรมในรปแบบโฮมสเตยไดท บานทาขนทอง

ภาพท 5.10 โรงแรม Chiangkhong Teak Garden Riverfront Hotel โรงแรมหรรมแมน าโขง อ.เชยงของ

ทมา: เวปไซต www.chiangkhongteakgarden.com

Chiangkhong Teak Garden Riverfront Hotel


วนท 4 เชยงของ เวยงแกน สปป.ลาว

เขากราบหลวงพอเพชร วดศรดอนชย ตอดวยกราบพระบรมสารรกธาต วดพระแกว จากนนลองเรอตามแมน าโขง (แมน าของ) หรอใชเรอ Speed Boat ไปยงผาได อ าเภอเวยงแกน การ

เปลยนรปแบบของการเดนทาง (Mode of Transportation) กเปนอกหนงจดดงดดนกทองเทยว โดยเฉพาะการไดนงชมความงดงามของเกาะแกงพรอมกบการเรยนรความส าคญของเกาะแกงในแมน าโขงทมความส าคญอยางยงตอระบบนเวศของทกประเทศทตองอยรมแมน าสายนานาชาตแหงน นอกจากจะเพลดเพลนบนเทงใจแลว ยงถอเปนองคความรทเราตองถายทอดเพอใหทกคนมจตส านกตอ การพฒนาอยางยงยนเพอประโยชนรวมกนของคนทงภมภาค

“คอนผหลง” เปนหมแกงหนขนาดเลก ใหญ และดอนทรายเปนจ านวนมากในแมน าโขง มชวงความยาวประมาณ 10 กโลเมตร บรเวณบานดอนท บานผากบ หมท 3 ต าบลรมโขง อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย “คอนผหลง” หมายถง ชองน าหรอรองน าทผหรอคนตายหลงเขามา ซงชาวบานบางกลมเรยกทนวา “แสนผ” เกาะแกงส าคญในคอนผหลง เชน ผาเยย แกงคอนผหลง ดอนสะเลงดอนทรายกลางโขงมกลมหนใตน ารายรอบผวน าจงเปนคลน(สะเลง) ดอนรองไก ผาหลก ผาฟอง ผาฟา หาดฮาย เปนตน เฉพาะแกงคอนผหลงกมขนาดประมาณ 1.5 กโลเมตร และเปนจดทลกและแคบทสดของแมน าโขงในชวงระยะทไหลผานประเทศไทย ระดบความลกของแมน าโขงบรเวณคอนผหลงอยทประมาณ 47 เมตร จงเปนแหลงทปลาบกมาอาศยผสมพนธและวางไข

ดวยลกษณะทางภมประเทศของคอนผหลงทเปนเกาะแกขนาดใหญ ประกอบไปดวยเกาะแกง ดอนและหาดทรายมากมายท าใหเปนแหลงทอาศย ทผสมพนธของสงมชวตทงสตวและพชมากมายหลายชนดมาชานาน จนกลายเปนเขตระบบนเวศส าคญของแมน าโขง ซงจากขอมลงานวจยทองถนของกลมรกษเชยงของไดระบถงความหลากหลายของระบบนเวศบรเวณคอนผหลงไว วา มระบบนเวศมากถง 11 ประเภทยอย ไดแก คอ ผา คก ดอน หาด รอง หลง หนอง แจม น าหวย รมฝง กวาน ซงระบบนเวศเหลานเปนแหลงก าเนดของทรพยากรธรรมชาตทชาวบานหรอคนทองถนสามารถใชประโยชนในการด ารงชวตตลอดมา ไมวาจะเปนพรรณพชทชาวบานใชประโยชน 65 ชนด มพนธปลาทพบถง 96 ชนด เปนปลาเศรษฐกจซงเปนแหลงรายไดของชาวประมงพนบานไทยและลาวกวา 30 ชนด และมกวา 13 ชนดทเปนปลาหายากและใกลสญพนธ เชน ปลาบก ปลาเทพา ปลาฝกพรา ปลายสก ปลากระเบนน าโขง ปลาหวา เปนตน ในชวงฤดหาปลาใหญของชาวประมงพนบานมระยะเวลาประมาณ 3-5 เดอน ชาวประมงพนบานอาจสามารถสรางรายไดถง 60,000-70,000 บาทตอป เพราะปลามราคาสงประมาณ 250-300 บาทตอกโลกรมเปนอยางนอย นอกจากนน บรเวณหาดบานดอนตซงเปนหาดทรายละเอยดยาวประมาณ 1 กโลเมตร มลกษณะเปนสนดอนดนมพงหญาและตนไมลมลกขนกระจดกระจายอยทวบรเวณหาด จงเปนแหลงวางไขของทงนกประจ าถน และนกอพยพประมาณ 18 ชนด

ความหวงกงวลของชาวบานและกลมอนรกษแมน าโขงขณะนคอ โครงการศกษาส ารวจออกแบบแนวทางปรบปรงรองน าทางเดนเรอแมน าโขงตามแผนพฒนาการเดนเรอระหวางประเทศในแมน าลานชาง-แมน าโขง ป 2558-2568 ระยะทาง 631 กโลเมตร มขอบเขตตงแตมณฑลยนนานประเทศจน-เมยนมา ผานไทยไปถงนครหลวงพระบางของลาว จดประสงคกเพอขยายรองน าใหเรอขนาด 500 ตนแลนไปมาได โครงการศกษาไดรบเงนทนจากรฐบาลจน โดยเมอเดอน เมษายน 2560 เรอของบรษท CCCC Second Harbour Consultant จ ากด จากจนสามล าไดออกส ารวจพนททางธรณวทยาใน


แมน าโขงในสวนของไทยตามโครงการปรบปรงรองน าตงแตบรเวณสามเหลยมทองค า อ าเภอเชยงแสน ผาน อ าเภอเชยงของ สนสดชายแดนไทย-ลาวทแกงผาได อ าเภอเวยงแกน จงหวดเชยงราย เปนระยะทาง 96 กโลเมตร การส ารวจในครงน ใชเวลา 55 วน เจาะไดส ารวจ 15 จด ทงหมด 168 หลมเจาะ เพอเกบขอมลดานวศวกรรมศาสตร คอ การส ารวจพนทกายภาพของแมน าโขง ดานชลศาสตร ขอมลอตราความเรวของกระแสน า ความลก พกดรองน า และดานธรณวทยา ขอมลสภาพชนพนทองน าของแมน าโขง ไปเรยบรอยแลว และหากผลการส ารวจครงนมผลใหรฐบาลจนเดนหนาโครงการปรบปรงรองน าทางเดนเรอแมน าโขงตามแผนพฒนาการเดนเรอระหวางประเทศในแมน าลานชาง -แมน าโขง ป 2558-2568 ยอมสงผลกระทบอยางใหญหลวงตอทงระบบนเวศแมน าโขง และวถชวตของผคนชมชนทอยทงสองฝงโขงดวยเชนกน

ภาพท 5.11 เกาะแกงบรเวณคอนผหลง

ภาพท 5.12 แหลงทองเทยวในอ าเภอเชยงของ

ทมา: เวปไซต https://mgronline.com/travel/detail/9620000046257

ลำด บภาพตามเข มนา กาจากซายบน

พระเจด ยบรรจ พระบรมสาร ร กธาต ว ดพระแกว อ.เช ยงของ

พระประธาน ว ดพระแกว อ.เช ยงของ

สวนสมโอเว ยงแกน

หลวงพอเพชร ว ดศร ดอนช ย อ.เช ยงของ

พระเจด ยบรรจ พระบรมสาร ร กธาต ว ดพระแกว อ.เช ยงของ


ภาพท 5.13 เรอ Speed Boat การเดนทางสดตนเตนบนแมน าโขง

ทมา: เวปไซต www.warodomphography.com

ขนเรอท สวนสาธารณะแกงผาไดเพอพกผอนหยอนใจ มองเหนธรรมชาตทสวยงาม ผาไดเปนจดสดทายของแมน าโขงทผานดนแดนภาคเหนอของไทย กอนทจะไหลวกกลบเขามายงดนแดนไทยอกครงหนงทอ าเภอเชยงคาน จงหวดเลย อยางไรกตาม ณ ปจจบน แหลงทองเทยวในบรเวณนยงไมไดมการแสดงใหนกทองเทยวไดเขาใจถงความส าคญของพนทในบรเวณนอยางทควรจะเปน สถานท ๆ เหนในภาพท 5.13 เปนเพยงสวนสาธารณะเทานน แตในความเปนจรงพนทในบรเวณนมความส าคญอยางยงตอประวตศาสตรไทย เพราะนคอการเสยดนแดนครงท 11 ของประเทศไทยใหกบอนโดจนของฝรงเศส และนนท าใหแมน าโขงไมไดเปนพรมแดนตามธรรมชาตระหวางประเทศไทยและสปป.ลาว หากแตสปป.ลาวมดนแดนในฝงขวาของแมน าโขงตลอดชวงจากจงหวดเชยงรายสจงหวดเลย (พจารณาภาพท 5.15)

ภาพท 5.14 สวนสาธารณะแกงผาได


ภาพท 5.15 การเสยดนแดนคร งท 11 ของประเทศไทย

ทมา: ปรบปรงจาก Google Map

จากนนเดนทางทองเทยวเชงเกษตร เขาชมและแวะชมสมโอเวยงแกน ของดขนชออกอยางหนงของจงหวดเชยงราย กอนทจะเดนทางตอโดยรถยนตไปยง สปป.ลาว หรอเดนทางทองเทยวตอไปในสถานททองเทยวส าคญอน ๆ ของเชยงราย อาท ภชฟา พระธาต และพระต าหนกดอยตง และ/หรอจงหวดใกลเคยง กอนเดนทางกลบออกจากพนท

5.2 ตนแบบทดในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน

ในการศกษาในสวนนมจดประสงคเพอน าเสนอแนวทางการสงเสรมแหลงทองเทยวเพอเปนตนแบบในการพฒนาแหลงพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A ทงของประเทศไทยและประเทศเพอนบาน กรณศกษาทน าเสนอเปนตนแบบม 2 กรณ คอ กรณศกษาจงหวดไซตามะ ประเทศญปน เปนตวอยางของเมองทเปนทางผานบนเสนทางทองเทยว และกรณท 2 เปนกรณศกษาการพฒนาการทองเทยวชมชนเชงสงคม – วฒนธรรมของบานทาขนทอง

5.2.1 แนวทางการสงเสรมการทองเทยวของจงหวดไซตามะ ประเทศญปน

จงหวดไซตามะ (ญปน: 埼玉県 โรมาจ: Saitama-ken) เปนเขตการปกครองระดบจงหวดของประเทศญปน ตงอยบรเวณภาคคนโต ตงอยทางดานเหนอของโตเกยว จงหวดไซตามะมเมองหลกชอเดยวกน คอ ไซตามะ เปนทตงของสนามกฬาไซตามะ ซงเปนสนามกฬาฟตบอลทใชแขงขนฟตบอลโลกรอบสดทายใน ค.ศ. 2002 แมวาในเขตชจบในจงหวดไซตามะมเทอกเขาทวทศนธรรมชาตทสวยงาม และมสวนสถานททองเทยวทนาสนใจ คอ หมบานบอนไซ โอมยะ อกทงจงหวดไซตามะเปนเมองทเคยมความรงเรองตงแต สมยเอโดะ แตเนองจากอยตดกบโตเกยวซงเปนเมองหลวงและเปนศนยกลางแหงความเจรญทงทางดานธรกจและดานการทองเทยว ไซตามะจงถกใชเปนเพยงทางผานของบรรดานกทองเทยวเพอไปสจดหมายปลายทางเทานน ดงนน การทองเทยวประจ าจงหวดจงคดหาทางแกไขปญหาดงกลาวน โดยพยายามสงเสรมการ


ทองเทยวในจงหวดไซตามะ และท าใหแหลงทองเทยวตาง ๆ ในไซตามะเปนทรจก กลาวอกนยหนงกคอ กระตนและฟนฟอปสงคการทองเทยวใหเกดขนในจงหวดไซตามะหรอ Demand – driven Strategy

ภาพท 5.16 แผนทแสดงทต งจงหวดไซตามะ

ทมา: เวปไซต https://www.japanvisitor.com/japan-city-guides/akita-guide

ภาพท 5.17 ตวอยางแหลงทองเทยวในไซตามะ

หมบาน Omiya Bonsai วด Hikawa

พพธภณฑรถไฟ พพธภณฑ Prefectural

ทมา: เวปไซต www.keodo.or.jp


หนงในโครงการหลกทการทองเทยวประจ าจงหวดไซตามะด าเนนการ คอ โครงการ Love Saitama Ambassador ซงมจดประสงคเพอสรางการรบรและสงเสรมขอมลแหลงทองเทยวตาง ๆ ไปยงนกทองเทยวตางชาต โดยมแรงจงใจมาจากการวเคราะหตวเลขทางสถตวานกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศญปนเปนจ านวนทมาก และเพมขนทกป รวมถงจ านวนนกทองเทยวในจงหวดโตเกยว หากแตจ านวนทองเทยวทเดนทางเขามาทองเทยวในจงหวดไซตามะกลบนอยมาก และไซตามะกถกใชเปนเพยงทางผาน มใชจดหมายปลายทาง ดงนน การทองเทยวประจ าจงหวดไซตามะจงจดกจกรรมสงเสรมการทองเทยว ผานโครงการ Love Saitama Ambassador โดยคดเลอกทตทองเทยวจากนกเรยนชาวตางชาตทเรยนในไซตามะ ในเบองตนม 5 ชาต จ านวน 6 คน ไดแก จน 2 คน อนเดย 1 คน ออสเตรเลย 1 คน ไทย 1 คน และไตหวน 1 คน โดยมอบหมายใหทตทองเทยวทง 6 คนน ท าหนาทสงเสรมการทองเทยวในจงหวดไซตามะ โดยใชงบประมาณจากหนวยราชการการทองเทยวระดบจงหวดเพอด าเนนกจกรรมตามโครงการน

ทตทองเทยวทง 6 คนน ปฏบตงาน 1 วาระ คอ ประมาณ 6 เดอน โดยตองมาประชมกนทกเดอน เฉลยเดอนละ 1 ถง 2 ครง เพอรายงานความกาวหนาจากการลงพนทไปยงแหลงทองเทยวตาง ๆ จรงตามทตนไดวางแผนการทองเทยวไวแตแรก โดยทตทองเทยวแตละคนจะเลอกแหลงทองเทยวในจงหวดไซตามะมา 10 แหง พรอมทงใหเหตผลและก าหนดสาระหลกของการทองเทยว (Theme of Tourism) ซงไดมาจากการระดมสมองคนเพอใหทราบถงมมมองของนกทองเทยวในแตละชาต ไดแก สถานททองเทยวทสนใจ ความคาดหวงดานการทองเทยวทมตอไซตามะ อปสรรคทพบเจอ เพอน ามาจดท าเปนแผนการทองเทยว

หลงจากนนภารกจหลกของการเปนทตทองเทยวหรอการเปนตวแทนของกลมประชากรของนกทองเทยวในชาตของตนเอง คอ ไปทองเทยวตามแผนทก าหนดไว ศกษาเรยนร พดคยกบคนในทองถน บนทกภาพ เกบขอมลทพบเจอจากการทองเทยว เพอน ามาเขยนรายงานรวมถงเขยนรววเพอเผยแพรลงเวบไซตการทองเทยวเมองไซตามะ www.pref.saitama.lg.jp โดยใชภาษาของชาตตนเอง วธการดงกลาวเปนการกระตนอปสงคการทองเทยวของนกทองเทยวชาตตาง ๆ ดวยคนในชาตเดยวกน สงททตทองเทยวเขยนลงในเวบไซดจงปรยบเสมอนเปนแหลงขอมลส าคญใหกบการทองเทยวประจ าจงหวดไซตามะ เพอน าขอมลดงกลาวมาพฒนาอปทานการทองเทยวใหสอดคลองกบอปสงคทเกดขนจรง

ผลของการปฏบตหนาทของทตการทองเทยวสามารถประเมนไดจากเนอหาหรอ Content ส าคญบนหนาเวบไซตการทองเทยวของจงหวดไซตามะ ซงจะมขอมลเกยวกบการทองเทยวเพมขนอยางตอเนอง จากประสบการณทองเทยวของทตการทองเทยว ซงเปรยบเสมอนเปนตวแทนของกลมประชากรของชาตตาง ๆ และ Content กถกเขยนโดยใชภาษาทองถนของชาตนน ๆ ดวย ท าใหคนประเทศนน ๆ อานไดเขาใจงายและเขาถงความหมายส าคญของขอมล


ภาพท 5.18 แผนภาพแสดงข นตอนการโครงการ Love Saitama Ambassador

ตวอยางงานรววในเวบไซตของทตทองเทยวชาวไทยซงเปนตวแทนของกลมประชากรคนไทยทม

ครอบครว ภรรยา และลกเลก ท เ ขยนลงในเวบไซต (https://www.pref.saitama.lg. jp/chokotabi-saitama/th/travelmag/index.html) ทตงสมมตฐานของการทองเทยวไววา คนไทยทมาเทยวญปนครงแรกไมสนใจมาไซตามะ เพราะสนใจไปโตเกยว โอซากา หรอเกยวโต มากกวา ดงนน กลมเปาหมายคอ กลมนกทองเทยวทมาเทยวซ า หรอ Repeater โดยสาระหลกของการทองเทยว คอ Edutainment = Education + Entertainment โดยมจดประสงค คอ การเรยนร ความบนเทง และการไดใชเวลารวมกนของครอบครว เพอใหลกไดเรยนรสงใหม ๆ จงเลอกไปโรงงานกลโกะทเขตคตะโมโตะซงสามารถนงรถไฟไปจากสถานโอมยะ เพยง 30 นาท เพอใหลกไดฝกท ากลโกะ ผานประสบการณจรงของ D.I.Y Workshop (Do IT Yourself) ตอจากนนไปพพธภณฑรถไฟ


ภาพท 5.19 ตวอยางบลอกทองเทยวทเขยนโดยทตทองเทยวนกศกษาไทย

ทมา: เวปไซต https://www.pref.saitama.lg.jp/chokotabi-saitama/th/travelmag/index.html


ดวยวธการทกลาวมาขางตนจะชวยใหเนอหาสาระ (Content) ในรววทเขยนลงบทเวบไซดมชวตชวาเพราะไมไดเขยนโดยหนวยงานการทองเทยวง แตเปน Content ทมาจากประสบการณจรงของนกทองเทยว ซงนบเปนแหลงขอมลทมประสทธภาพ และมคณคา เนองจากสะทอนความตองการ ความรสกของนกทองเทยวในชาตนน ๆ รวมถงอปสรรคทพบเจอและแนวทางแกไข ตวอยางเชน ทตทองเทยวของไทยทกลาวมาแลวขางตน พบอปสรรคในการจองควเพอพาลกโรงงานกลโกะ เนองจากในเวบไซดของโรงงานมแตภาษาญปน จงเสนอแนะใหมภาษาอน ๆ เชน ภาษาองกฤษ เพอใหนกทองเทยวอานได อานงาย เขาถง และสามารถจองควไดดวยตนเอง จะชวยท าใหการวางแผนการทองเทยวของครอบครวสะดวกขน

ใน ค.ศ. 2019 โครงการ Love Saitama Ambassador เตบโตพฒนาขน มประสทธภาพมากขน เพราะเพมจ านวนทตทองเทยวเปน 10 คน ไดรบงบประมาณเพมขน Content ในเวบไซตกดมชวตชวามากขน กลาวโดยสรปคอ โครงการ Love Saitama Ambassador กระตนอปสงคโดยใหนกเรยนตางชาตในเปนตวแทนของกลมประชากรประเทศและประเภทตาง ๆ จงนบเปนแหลงขอมลทองเทยวทสามารถถายทอดขอมลทองเทยว ความรสก และประสบการณทสอดคลองกบความตองการของคนในชาตเดยวกนไดอยางมทมประสทธภาพ

5.2.2 การพฒนาการทองเทยวเชงสงคม – วฒนธรรมของ บานทาขนทอง

บานทาขนทอง ตงอยทต าบลบานแซว อ าเภอเชยงแสน จงหวดเชยงราย หางจากตวอ าเภอเชยงแสนประมาณ 38 กโลเมตร หางจากอ าเภอเมองเชยงราย 71 กโลเมตร ในกรณทเดนทางเขามาตามเสนทาง R3A จะหางจากอ าเภอเชยงของ 67 กโลเมตร บานทาขนทองมลกษณะแตกตางจากหมบานอนในเชยงราย กลาวคอ ประชากรสวนใหญอพยพมาจากจงหวดตาง ๆ ในภาคอสาน ไดแก ยโสธร ขอนแกน สกลนคร ศรสะเกษ กาฬสนธ อดรธาน เพอหนภยแลงตงแต พ.ศ. 2509 มครวเรอนจ านวน 170 ครวเรอน ในการพฒนาทองเทยวชมชนเชงสงคม – วฒนธรรมของบานทาขนทอง (วสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทอง) ในครงแรกมครวเรอนทเขารวมโครงการเพยง 24 ครวเรอน ตดสนใจเขารวมท าการทองเทยวชมชนโดยความสมครใจ โดยมวตถประสงคเพอเชอมโยงวถชวตของชมชนเขากบวถชวตโลกภายนอกจากการเดนทางมาของนกทองเทยว อกทงมความตองการพฒนาทงกายภาพของครวเรอนใหมสภาพแวดลอมทดขน ปจจบนมครวเรอนทเขารวมโครงการประมาณ 40 ครวเรอน การทองเทยวชมชนเชงสงคม – วฒนธรรมของบานทาขนทอง นบเปนตนแบบการพฒนาการทองเทยวชมชนเชงสงคม – วฒนธรรมซงประสบความส าเรจโดยมกญแจแหงความส าเรจ 8 ประการดงปรากฏในตารางท 5.1


ภาพท 5.20 แสดงทต งบานทาขนทอง

ทมา: Youtube Channel Major Media

ภาพท 5.21 แสดงกจกรรมโฮมสเตยบานทาขนทอง


ตารางท 5.1 กญแจความส าเรจในการบรหารจดการวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทอง

ปจจยส าคญ ค าอธบาย

ผน าดและเกง ผน ากระตอรอรน แสวงหาขอมล ความรทเปนประโยชนตองานอยเสมอและน ามาแบงปนคนในชมชน ครวเรอนทจะท าโฮมสเตยการทองเทยวเชงชมชน เขา – ออกไดตามความสมครใจ

โปรงใส ตรวจสอบได

โปรงใสในการบรหารจดการ ตรวจสอบไดในการน าเงนกองกลางไปใช มกองทนส ารองของชมชน มการออมโดยใชหลกการตามหนงสอ ผมงคงใน บาบโลน แนวคดของอาคสวาใหเกบออมประมาณรอยละ 40 เพอแบงเงนออมสวนหนงไปลงทน และการน าเงนกองกลางไปใชสามารถตรวจสอบไดเสมอ

สมครสมาน สามคค ครวเรอนทไมไดเขารวมท าโฮมเสเตยสามารถน าผลผลตของตน ไมวาจะเปนผก ผลไม ผา กาแฟ รถอตอก ฯลฯ มารวมใหบรการได โดยจะไดรบรายไดจากการขายผลตภณฑและการบรการ เปนเครอขายทเกอกลจนเจอกน

เปดใจ สอสาร สม าเสมอ ประชม สอสารสม าเสมอ ใหความคดเหนแกกนและกน พรอมทงน าไปปรบปรง พฒนา

ใสใจ ปรบปรง พฒนา ใสใจและใหความส าคญกบ feedback หรอความเหนจากแขกผมาเยอน เพอน าไปพฒนาปรบปรงการใหบรการ

เคารพ ใหเกยรต ใจเขาใจเรา ไมท าผลตภณฑหรอการบรการททบซอนกน ไมแกงแยงแขงขนชงด

พอเพยง ยงยน พรอมปรบตว

รกษาความพอเพยง เนนความยงยนมากกวาความโลภจากก าไรระยะสน สมดลระหวางการอนรกษวฒนธรรมทองถน และพรอมปรบตวใหเขากบวฒนธรรมของนกทองเทยว

ใจเปนตวตง ท าดวยใจรก ใจเปนตวตง มใชเงน เพราะอาชพหลกคอ เกษตรกรรม การทองเทยวเปนเพยงอาชพเสรมทสรางรายไดเพม และทกคนท าดวยใจรกและรกทจะท า

ในสวนของกระบวนการการบรหารจดการ สามารถสรปไดตามหลกการของ PDCA ดงน คอ

PLAN – ประชมกลมเพอวางแผนตอนรบนกทองเทยวผมาเยอน การพาไปท ากจกรรม ตอนรบอยางอบอนดวยการเลนดนตรพนบาน บายศรสขวญผกขอมอ อาหารทองถนทปรบตามรสชาต โดยพอครวจะวางแผนเมนอาหารและท าอาหารเผอแผลกบานทกคนในทกครงทมนกทองเทยวมาเยอน

DO – พานกทองเทยวไปท ากจกรรมตามฐานทเตรยมไว โดยมจดเดน คอ อตลกษณของผลตภณฑในทอง ถน ภมปญญาทอง ถน เ ชน น าขาวกลองดอกอญชน น าฟกขาว ย ามะนาวน าผ งป า เมยงค าถวดาวอนคา ผาตาหมอง (ลายโสรงของพมา) หากเปนโปรแกรม 2 คน 3 วน จะเพมการไปเดนปา ไปน าตก ศกษาวถชวตหาชนเผาทบานแมแอบ ต าบลบานแซว อ าเภอเชยงแสน และในทก ๆ การเชอมตอของฐานกจกรรม จะมการประสานงานแตละทมแบบ Real time

CHECK – ใหนกทองเทยวเขยนสมดบนทกประจ าบานพกโฮมเสตยทตนเขาพก ถงความรสก ประสบการณ ความคดเหน เพอน าไปพฒนา ปรบปรง รวมถงมการประชมกลมระหวางกน


ACT – คณะงานน าความคดเหน ขอเสนอแนะจากทกฝาย มาด าเนนการจดการ วางแผนในการใหบรการทดขนในครงตอ ๆ ไป

โครงสรางคณะท างาน จะเลอกกนตามความเหมาะสม ประกอบไปดวย 6 ฝาย คอ ฝายบานพก ฝายอาหาร ฝายพฒนา ฝายการตลาด ฝายกจกรรม ฝายผลตภณฑ ฝายละ 3 คน โดยมหวหนา คอ ประธาน ซงมผชวย คอ รองประธาน เหรญญก เลขานการ และรองเลขานการ อกทงยงมกฎกตกาทชดเจน ตามมตทประชมทสมาชกทกคนตองเหนพองตองกน

ภาพท 5.22 ภาพถายโครงสรางคณะกรรมการวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทอง

ภาพท 5.23 ภาพถายกฎกตกาและขอบงคบในการด าเนนการโฮมเสตยบานทาขนทอง

ในสวนของการจดท ามาตรฐาน (Standardization) ผน าจะเขารวมประชมกบหนวยงานหรอองคกรตาง ๆ ทเกยวของทงในระดบภมภาค ระดบประเทศรวมถงระดบอาเซยน และน าขอมลองคความรตาง ๆ มาถายทอดใหกบสมาชก เพอใหเกดการพฒนาทกาวทนตอสถานการณภายนอก และยกระดบขดความสามารถในการแขงขน ตวอยางรปธรรมทเหนไดชดเจน คอ ประกาศนยบตร รางวลและมาตรฐานตาง ๆ ทบานทาขนทองไดรบมาจากหนวยงาน หรอองคกรตาง ๆ ทเกยวของ โดยการจะไดมาซงมาตรฐานรองรบแตละมาตรฐาน


สมาชกทกคนตองใหความเหนชอบทจะเขารวมโครงการ น ามาซงการรวมแรงรวมใจรวมมอด าเนนการปรบปรงโฮมสเตยใหเปนไทตามเกณฑทก าหนดเพอใหไดมาซงมาตรฐาน ประกาศนยบตรหรอรางวลดงกลาว

ภาพท 5.24 ภาพถายเกยรตบตรและรางวลทวสาหกจชมชนโฮมสเตยบานทาขนทองไดรบ

5.2.3 ถอดบทเรยนจากไซตามะและบานทาขนทอง

กรณศกษาทง 2 กรณ เปนความพยายามในการพฒนาในเปนแหลงทองเทยวใหนกทองเทยวไดรจก ทงในกรณทเปนทางผาน ไดแก จงหวดไซตามะ และทางทไมผาน ไดแก บานทาขนทอง กลาวคอไมอยบนเสนทางทองเทยว แตกลบสามารถพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวได บนเสนทาง R3A มพนททงใน สปป.ลาวและในประเทศไทยทมลกษณะใกลเคยงกบจงหวดไซตามะ ไดแก หลวงน าทา หวยทราย เชยงของ และ เชยงแสน เนองจากจดหมายปลายทางทส าคญในเสนทางนส าหรบนกทองเทยวจน คอ เชยงราย และเชยงใหม สามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาการทองเทยวได

หลกการพนฐานทส าคญสดทจะขบเคลอนใหการพฒนาการทองเทยวส าเรจ คอ ตองเกดจากความตองการของคนในทองถน ดงเชน จงหวดไซตามะเหนวาการสญเสยโอกาสในการเปนแหลงทองเทยว น ามาซงการสญเสยโอกาสในหลายประการ ทงดานธรกจการคา การสรางรายได และการพฒนาชมชน ในขณะท ไซตามะใชคนรนใหม ไดแก นกศกษาตางชาตเปนตวขบเคลอนการทองเทยว การขบเคลอนการทองเทยวของชมชนบานขนทองกลบเปนผสงอายและเกษตรกรซงท าไรไถนาไปวน ๆ โดยไมมโอกาสปฏสมพนธแมกระทงกบคนในชมชนดวยกนเอง จงตองการอาศยการทองเทยวเปนในเชอมโยงทงภายในและภายนอกชมชนเพอการพฒนาคณคาในตวเอง รวมถงการสรางแรงจงใจใหชมชนในการพฒนากายภาพทงรอบบานและในชมชนใหสวยงามนาด ดงนนทศนะคตทมตอการทองเทยวจงไมใชตวเงน ในทางกลบกนการทองเทยวกลบถกมองวาเปน


เพยงอาชพเสรมทท าดวยใจรก โดยยงยดมนในอาชพหลก คอ เกษตรกรรม ซงทศนะคตนจะน ามาซงการทองเทยวทยงยน

โครงการ Love Saitama Ambassador ของจงหวดไซตามะ เปนตวอยางทดของกลยทธการตลาดทขบเคลอนจากความตองการทแทจรงของนกทองเทยว (Demand – Driven Strategy) แมวาประเทศไทยจะมความเชยวชาญทางดานการตลาดมายาวนาน แตกลยทธการทองเทยวสวนใหญยงอยในรปแบบการขบเคลอนโดยอปทาน (Supply – Driven Strategy) ซงไมสอดคลองกบความตองการของนกทองเทยวแตละกลมอยางแทจรง

5.3 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย และแผนปฏบตการ (Action Plan)

วสยทศนของกระทรวงทองเทยวและกฬาคอ “มงพฒนาและบรณาการดานการทองเทยวและ การกฬา สรางเสรมความเจรญเตบโตของเศรษฐกจและสงคม ของประเทศ” และกระทรวงไดก าหนดพนธกจของตนไวดงน (https://www.mots.go.th/ewt_news.php?nid=258)

1. จดท านโยบายและยทธศาสตรเพอการพฒนาการทองเทยวและกฬาทสอดคลองกบแนวทาง การพฒนาของประเทศ

2. ก าหนดแนวทางในการจดสรรทรพยากรเพอสนบสนนการด าเนนงานของทกภาคสวนอยางมประสทธภาพ และน านโยบายและยทธศาสตรไปสการปฏบตจรงอยางไดผล

3. พฒนาปจจยสนบสนนดานการทองเทยวและกฬาทจ าเปน ทงในดานบคลากร โครงสรางพนฐาน และปจจย สนบสนนอน ๆ ทจ าเปนอยางครบถวนและไดมาตรฐาน

4. พฒนาระบบเทคโนโลยและสารสนเทศเพอการบรหารและเพอการใหบรการ ตลอดจนองคความรและนวตกรรม ตาง ๆ ทสามารถเพมมลคาทางเศรษฐกจของอตสาหกรรมการทองเทยวและกฬา

5. สรางใหเกดการท างานรวมกนระหวางหนวยงานในอตสาหกรรมการทองเทยวและกฬาในแบบบรณาการรวมกน กบทกภาคสวนทมความเกยวของ

โดยส านกงานการทองเทยวและกฬา จงหวดเชยงราย ไดตอยอดจากพนธกจของกระทรวง และก าหนดพนธกจของหนวยงานในระดบจงหวด ดงน (http://www.cots.go.th/pages/?page=aboutus)

1. สงเสรม สนบสนน การบรหารจดการการตลาดและการทองเทยวอยางมประสทธภาพเพอสรางรายไดเขาสประเทศ

2. บรณาการ ประสานงานการขบเคลอนนโยบายและการบรหารจดการการทองเทยว กฬา และนนทนาการ ใหมเอกภาพ เชอมโยงอยางเปนระบบกบทกภาคสวนและเปนสวนสนบสนนใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอมของประเทศใหเกดสมดล ยงยน

3. พฒนาขดความสามารถในการแขงขนของธรกจบรการทองเทยวใหประเทศไทยเปนศนยกลางดานการทองเทยวของภมภาค

4. พฒนาบคลากรดานการทองเทยว กฬา วทยาศาสตรการกฬา และนนทนาการใหไดมาตรฐานสากล


5. สงเสรม สนบสนน และพฒนาการจดการศกษาดานพลศกษา กฬา นนทนาการ การออกก าลงกาย และวทยาศาสตรการกฬา

6. สงเสรม สนบสนน พฒนา และผลกดนการน านโยบายและแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาตไปสการปฏบต รวมทงก าหนดแนวทางการจดสรรทรพยากรสนบสนนในทกภาคสวนใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

จะเหนไดวาทงพนธกจของกระทรวงการทองเทยวและกฬาและของส านกงานการทองเทยวและกฬา จงหวดเชยงรายตางเปนขอเสนอแนะเชงนโยบายทตองเรงด าเนนการใหเกดขนจรง อยางไรกตามยงมขอเสนอแนะเชงนโยบายทจะน าเสนอเพมเตมดงตอไปน

5.3.1 การก าหนดภารกจ หนาท และความรบผดชอบของหนวยปฏบตงานในระดบพนทใหมความไมซ าซอน

โดยพบวา ในทางปฏบต ทองเทยวและกฬาจงหวด (ทกจ.) มหนาทในการพฒนาแหลงทองเทยว พฒนาบคลากรดานการทองเทยว สงเสรมกจกรรมการทองเทยวรวมกบการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.)

อยางไรกตามอปสรรคทพบคอ แมการท างานของทง ททท. และ ทกจ. ในระดบจงหวดจะมความใกลชดกนสนทสนม และท างานรวมมอกนอยางตอเนอง แตปญหาส าคญ คอ โครงสรางของระบบราชการ ยงไมมการรปแบบความสมพนธอยางเปนทางการ รวมทงการแบงภารกจ หนาท และความรบผดชอบระหวาง 2 หนวยงานนอยางชดเจน ดงจะเหนไดวาพนธกจของส านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดในขอท 1 กกลาวถงการบรหารจดการการตลาด ซงกไปซ าซอนกบหนาทหลกของการทองเทยวแหงประเทศไทย ดงนนภายใตเงอนไขดานงบประมาณและจ านวนบคลากรทมจ ากด ในขณะทปรมาณงานของทงสองหนวยง านกมปรมาณมาก การก าหนดภารกจ หนาท และความรบผดชอบ รวมกน เพอหลกเลยงการท างานทซ าซอน นาจะท าใหพนธกจในขอท 2 ของกระทรวงการทองเทยวและกฬา “การจดสรรทรพยากรเพอสนบสนนการด าเนนงานของทกภาคสวนอยางมประสทธภาพ และน า นโยบายและยทธศาสตร ไปสการปฏบตจรงอยางไดผล” เกดขนไดอยางแทจรง

5.3.2 การพฒนาแนวทางการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวเพอตอบสนองความตองการแทจรง

ทผานมาการพฒนาสงเสรมการทองเทยวมกจะเปนการสงเสรมโดยการแนะน าใหกลมเปาหมายไดรจกกบสถานททองเทยวตาง ๆ ในพนทของตน โดยพยายามน าเสนอในรปแบบทสถานททองเทยวในพนทของตนมความสวยงามมากทสด มความสนกสดเหวยง และ/หรอ ซาบซงตรงใจ ซงแนนอนไมใชเรองผด แตกระบวนการดงกลาวกยงคงเปนการน าเสนอแหลงทองเทยวในรปแบบทยดเอาอปทานเปนหลก (Supply Driven)

ทงทในความเปนจรงวธคดทถกตองคอ การน าเสนอรปแบบการทองเทยวใหตรงกบความตองการแทจรง (Insight) ของนกทองเทยว เพอใหการสงเสรมการทองเทยวในรปแบบทยดเอาอปสงคเปนหลก (Demand Driven) ซงเปนการท างานในเชงรกมากกวาเชงรบใหสามารถเกดขนไดจรง

กระบวนการส ารวจความคดเหนเพอรบรความตองการแทจรงและการก าหนดแผนการทองเทยวอยางมประสทธภาพภายใตวธคดใหมน ตองเรมจากการก าหนดกลมตวอยาง (Sampling) จากกลมประชากร (Population) ทหนวยงานสงเสรมและพฒนาการทองเทยวสนใจ ซงแนนอนวาการไดมาซงกลมตวอยางนคงตองเกดจากกระบวน STP คอการแบงแยกกลมประชากรใหเปนหนวยยอย (S: Segmentation) จากนนจง


เลอกหาโดยก าหนดวากลมเปาหมาย (T: Targeting) ทเราตองการคอใคร หลงจากนนจงใชกระบวนการทางสถตเลอกกลมตวอยางขนมา จากนนตองรวมศกษากลมตวอยางนโดยการสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) และระดมสมอง (Focus Group) เพอใหไดขอมลเบองตน แลวน ามาก าหนดการวางต าแหนง (P: Position) ของสถานททองเทยว รปแบบการทองเทยว และเสนทางการทองเทยวทพวกเขาตองการอยางแทจรง

ในกรณของจงหวดไซตามะ ประเทศญปน ทถกเลอกมาเปนกรณตวอยางนน กระบวนการขางตนนเกดขนจากการท างานรวมกนของทกภาคสวนในระดบจงหวด จากนนจงวางต าแหนงไดวา กลมนกทองเทยวทเปนกลมเปาหมายแทจรงของจงหวดคอบคคลซงมลกษณะใด จากนนเฟนหาบคคลตวอยางเหลานน ซงในกรณไซตามะเปนนกทองเทยวตางชาตหลากหลายเชอชาต หลากหลายรปแบบการใชชวต แตทงหมดคอกลมทพวกเขามองแลววา นคอนกทองเทยวทพวกเขาตองการตอนรบ

จากนนใหกลมตวอยางนด ารงต าแหนง ทตการทองเทยวประจ าจงหวด ใหสทธพเศษพวกเขาในการออกไปทองเทยวจรงในสถานททองเทยวจรง แลวเกบขอมล จากนนน าขอมลทไดเหลานนมาวเคราะหรวมกบผเชยวชาญในแขนงตาง ๆ จากทกภาคสวนจนสามารถสงเคราะหหาความตองการแทจรง หรอ Insight ของผทเราตองการสงเสรมใหพวกเขามาทองเทยวในพนท จากนนจงด าเนนการสราง Campaign การสงเสรมการทองเทยวทสอดคลองกบความตองการแทจรงเหลาน

5.3.3. การประสานงานรวมกบหนวยงานตาง ๆ ตลอดทงหวงโซอปทานการทองเทยว

จากแผนภาพทไดจากการศกษาในบทท 2 (พจารณาภาพท 5.25 และ 5.26) จะเหนไดการทองเทยวตลอดทงเสนทาง R3A เทาทเปนอย ณ ปจจบน แมจะไมใชการทองเทยวทมความยงยนเนองจากในปจจบน สปป.ลาวแทบจะไมไดประโยชนจากรปแบบการทองเทยวทเปนอยเลย แตเพยงเทานการทองเทยวกเปนอตสาหกรรมทมหวงโซอปทาน (Supply Chain) ทยาวมาก มภาคธรกจและหนวยงานภาครฐเขามาเกยวของ มสวนไดสวนเสย เปนจ านวนมากตงแต ตนน า กลางน า และปลายน า จนถงตวนกทองเทยว และยงมความซบซอนมากยงขนเพอหวงโซอปทานดงกลาวไมไดตงอยในประเทศไทยเพยงประเทศไทย ดงนนในการวางแผนการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวบนเสนทาง R3A หรอแมแตการวางแผนการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวอยางยงยนส าหรบจงหวดเชยงรายเพอใหเปนจดเรมตน และ/หรอ จดสนสดการทองเทยวบนเสนทาง R3A โดยใหเกดประโยชนกบทกภาคสวนอยางยงยน จงเปนเรองยงยากมากยงขนไปอก และหนวยงานของกระทรวงการทองเทยวและกฬาเพยงหนวยงานเดยวคงไมสามารถท าใหเกดขนไดอยางมประสทธภาพ


รปท 5.25 แผนภาพแสดงผมสวนไดเสยในหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ทมา: รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคการทองเทยว

รปท 5.26 แผนภาพแสดงหวงโซการทองเทยวบนเสนทาง R3A

ทมา: รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขน

ของภาคการทองเทยว


ดงนนจงขอเสนอให ส านกงานการทองเทยวและกฬา จงหวดเชยงราย โดยทองเทยวและกฬาจงหวดเปนพระเอก หรอเปนผน าในการเรมตนท าวจยเพอเสาะแสวงหาความตองการแทจรง (Insight) ดงวธการทไดน าเสนอไปแลวในขอ 5.3.2 รวมกบสถาบนการศกษาในพนทจงหวดเชยงราย ทง 3 แหงอนไดแก มหาวทยาลยแมฟาหลวง มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา เชยงราย จดท าโครงการวจยรวมกนขน

จากนนน าผลการวจยนไปน าเสนอตอ ผวาราชการจงหวดเชยงราย เพอขอใหผวาราชการจงหวด ซงมอ านาจหนาทในต าแหนง และมบารมเพยงพอใหระดบจงหวด จดตง “คณะกรรมการการทองเทยวจงหวดเชยงราย” ขน โดยมผวาราชการจงหวดเปนประธานกรรมการ รองผวาราชการจงหวดเปนรองประธานกรรมการ ทองเทยวและกฬาจงหวดเปนเลขานการ และการทองเทยวแหงประเทศไทย จงหวดเชยงรายเปนผชวยเลขานการ และอาจแตงตงกรรมการอน ๆ เพมเตมจากหนวยงานทงภาครฐ และเอกชนทเกยวของ

ขนตอนตอมา ใหผวาราชการจงหวดเชญหนวยงานทงของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม ตลอดทงหวงโซอปทานการทองเทยวในจงหวดเชยงรายมาเขารวมการประชมคณะกรรมการทองเทยวจงหวด โดยมผวาราชการจงหวดนงเปนประธาน และสละเวลาอยางเตมท ท างานในลกษณะ War room เพอใหไดแผนการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวจงหวดเชยงรายอยางยงยน ซงเกดขนจากการททกฝายไดมสวนรวมในการสรางแผนงานขนมาดวยกน

โดยในอนาคต รปแบบการท างานในลกษณะนอาจขยายขอบเขตโดยการเชญภาครฐและเอกชนของประเทศเพอนบานตลอดเสนทาง R3A และ R3B เขามารวมก าหนดแผนรวมกนกได

ขนตอนการปฏบตการทเสนอขางตน แทจรงแลวไมใชเรองใหม แตเปนเหตการณทเคยเกดขนจ รงมาแลวในกรณของประเทศไทย โดยหลงจากการท างานในลกษณะดงกลาว การทองเทยว ทเดมกอนป 2530 ไมเคยเปนภาคเศรษฐกจส าคญของประเทศ กไดรบการยกระดบจนท าใหในปจจบน รายไดกวา 1 ใน 5 ทเกดขนในประเทศไทยมาจากอตสาหกรรมการทองเทยว

ทศวรรษ 1980 คอหวงเวลาทประเทศไทยเปลยนผานจากเศรษฐกจทพงพาภาคเกษตรกรรมเปนหลก ไปสเศรษฐกจทมรายไดหลกมาจากภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมควบคกนไป แตภาคบรการ โดยเฉพาะอตสาหกรรมการทองเทยว ในเวลานนยงไมไดมใครพดถงหรอสนใจพฒนาอยางจรงจงมากนก การทองเทยวยงไมไดรบการสงเสรม หรอดงขนมาเปนอตสาหกรรมหลกของประเทศ

จดเปลยนเกดขนในป 2529 ทนายกรฐมนตรเปรม ตณสลานนท นงหวโตะเปนประธานเรยกทกภาคสวน ทงขาราชการทกกระทรวงทเกยวของ ไมวาจะเปน การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ซงพงจะไดรบการยกระดบขนมาจาก องคการสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย (อสท.) ในป 2522 มหาดไทย กลาโหม คมนาคม ศกษาธการ การตางประเทศ ฯลฯ รวมกบตวแทนจากภาคเอกชน ทงหอการคา ผประกอบการโรงแรม รานอาหาร สอสารมวลชน ภาคการเงนการธนาคาร โลจสตกส เขามาประชมรวมกนในลกษณะวอรรม ก าหนดใหการทองเทยวเปนวาระแหงชาตเพอเตรยมการลวงหนาเปนเวลา 1 ปส าหรบวาระมหามงคลของปวงชนชาวไทยในป 2530 นนคอ วาระพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ ของในหลวงรชกาลท 9 ในวนท 5 ธนวาคม 2530 ในการประชมวนนนทท าเนยบรฐบาล การระดมสมองรบฟงความคดเหนจากทกภาคสวนทเกยวของกบการทองเทยวตลอดทงหวงโซอปทานเกดขน ในการประชมดงกลาว เจาหนาทระดบสงของทกหนวยงานมาประชมกน โดยตงเปาหมายของประชมวา ไทยจะตองสามารถบรรลการสรางแผนงานเพอสงเสรมภาคการทองเทยวใหได และผลลพธทไดจากการประชมในวนนนคอ คณะอนกรรมการ 3 คณะ


(คณะอนกรรมการพฒนากจกรรมปการทองเทยวไทย , คณะอนกรรมการประชาสมพนธตางประเทศ และคณะอนกรรมการสงเสรมการทองเทยวภายในประเทศปการทองเทยวไทย) ทมาจากทกภาคสวน เพอเปนผรบผดชอบโครงการ “ปการทองเทยวไทย 2530 Visit Thailand Year 1987”

นคอเหตการณทนาจะถอเปนครงแรก ๆ ของประเทศทไดเหนรฐบาลท างานควบคกบภาคราชการ และภาคเอกชนอยางครบวงจร ครบทงหวงโซอปทาน และก าหนดแผนงานทสามารถเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจไทยไปไดตลอดกาล ความรวมมอในวนนนท าใหในป 2530 งบประมาณสงเสรมการทองเทยวของรฐบาลปรบสงขนจาก 219.07 ลานบาทในป 2529 เปน 438.95 ลานบาทในป 2530

ทกภาคสวนของประเทศเตรยมงานอยางเปนระบบในการน าประเพณไทย (ปใหม สงกรานต ตรษจน แหเทยนพรรษา ลอยกระทง แขงเรอยาว ฯลฯ) และพระราชพธไทย (พระราชพธรชมงคลาภเษก, พระราชพธถวายผาพระกฐนพยหยาตราทางชลมารค และ พระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ) ออกมาประชาสมพนธเพอสงเสรมการทองเทยวเปนครงแรก

เปนครงแรกทสถานทตไทยและเอกอครราชทตไทยในตางประเทศมภารกจในการสงเสรม การทองเทยว ไดเหนกระทรวงคมนาคมพฒนาเสนทางคมนาคมเพอเขาสสถานททองเทย ว ไดเหนกระทรวงศกษาธการและสอสารมวลชนสรางสอตาง ๆ เพอบอกเลาวธการตอนรบชาวตางชาตเพอใหชาวไทยเปนเจาบานทด ไดเหนสายการบน การรถไฟแหงประเทศไทย บรษทขนสง หางสรรพสนคา โรงแรม และรานอาหารจดโปรโมชนพเศษรวมกนตลอดทงป และไดเหนวงคาราบาวออกมาแตงและรองเพลง เวลคมทไทยแลนด นเปนเพยงสวนหนงจากหลาย ๆ กจกรรมทเกดขนตลอดป 2530 และท าใหตวเลขนกทองเทยวตางชาตทเขามาในประเทศไทยเพมขนเปน 3.48 ลานคนในป 2530 จากกอนหนานทประเทศไทยมนกทองเทยวตางชาตมาเยอนในราย 2.5 ลานคนตอป นอาจจะเปนครงแรกทเราไดเหนทกภาคสวนรวมมอรวมใจผลกดนวาระแหงชาตใหกลายเปนรปธรรมได

จากป 2530 จนถงปจจบน การทองเทยว ไดกลายเปนหนงในภาคการผลตทมความส าคญมากทสดภาคการผลตหนงของประเทศไทย รายไดจากอตสาหกรรมการทองเทยวมมลคาราว 1 ใน 5 ของ GDP ของประเทศ โดยในป 2018 ทผานมารายไดจากภาคการทองเทยวมมลคาสงกวา 2 ลานลานบาท (ขยายตวจากป 2017 รอยละ 9.63) และมนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวในประเทศไทยมากกวา 38.27 ลานคน ทส าคญรายไดเหลานสวนใหญตกถงมอคนไทยทเปนผประกอบการรายยอยในทกทองถนทวประเทศ เพราะอตสาหกรรมการทองเทยวคอหนงในอตสาหกรรมทมอตราการกระจกตวของกลมทนผกขาดต าทสด เงนตราตางประเทศจากทวโลกถกแลกเปนเงนบาทและใชจายโดยตรงเขาสผประกอบการรายยอยทวประเทศไทย เมอนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางประเทศเดนทางออกไปแลวรบประทานอาหาร นงรถสามลอ ซอสนคาพนเมอง และท ากจกรรมตาง ๆ มากมายทวประเทศ

โดยตองไมลมวาแผนการสงเสรมและพฒนาการทองเทยวจงหวดเชยงรายอยางยงยน ทจะเกดขนจากคณะกรรมการทองเทยวในระดบจงหวดนตองวางอยบนเงอนไขของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนทง 6 ประการ อนไดแก

1. Safety ความปลอดภยในการเดนทางทองเทยว 2. Accessible การเขาถงไดอยางสะดวก 3. Positive Sum ทกฝายตองไดประโยชนรวมกน โดยเฉพาะระบบในการสงตอลกคาและการ

แบงปนผลประโยชน


4. Volume ปรมาณนกทองเทยวทมากพอ 5. Travel with Theme ตองสงเสรมแผนการทองเทยวรปแบบใหมๆ รวมทงการสรางนวตกรรม

ทางการทองเทยวใหมๆ การวางแผนทจะพฒนาจดดงดดนกทองเทยวใหม และ 6. Be Prepare ทกภาคสวนตองมการวางแผนรวมกนในการบรหารจดการในภาวะวกฤต (อาน

รายละเอยดเพมเตมในบทท 3)

ขอเสนอแนะหนวยงานทตองเขารวมในคณะกรรมการการทองเทยวจงหวดเชยงราย

เพอใหครอบคลมการจดท า การวางแผนและการน าแผนการสงเสรมการทองเทยวอยางยงยนของจงหวดเชยงราย ควรเสนอรปแบบการจดตงคณะกรรมการตามแบบ กรอ. คอคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชนโดยใหเปนวาระเฉพาะกจ เนนถงความส าคญของการสงเสรมและรวมวางแผนพฒนาการทองเทยว นอกจากน อาจแบงโครงสรางจาก กรอ. ระดบจงหวดลงสภาคระดบอ าเภอและทองถน ท งนในระดบจงหวด ผวาราชการจงหวดควรเปนประธานกรรมการ และอาจจะมการตงอนกรรมการแตละดานโดยอาจมอบหมายใหรองผวาราชการจงหวดเปนประธานอนกรรมการควบคกนไป

กลมบคคลทควรมสวนรวมในการวางแผนการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนควรมคณะบคคลตาง ๆ ดงน

1. ผวาราชการจงหวดเชยงราย ประธานคณะกรรมการ 2. รองผวาราชการจงหวดเชยงราย ทงสองทาน ประธานคณะกรรมการ คนท 1 3. ปลดจงหวด กรรมการ 4. หวหนาส านกงานจงหวด กรรมการ 5. พฒนาการจงหวด กรรมการ 6. เจาพนกงานทดนจงหวด กรรมการ 7. โยธาธการและผงเมองจงหวด กรรมการ 8. หวหนาส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวด กรรมการ 9. นายอ าเภอเมองเชยงราย กรรมการ 10. นายอ าเภอแมจน กรรมการ 11. นายอ าเภอแมสาย กรรมการ 12. นายอ าเภอแมสรวย กรรมการ 13. นายอ าเภอเทง กรรมการ 14. นายอ าเภอเชยงของ กรรมการ 15. นายอ าเภอพาน กรรมการ 16. นายอ าเภอเชยงแสน กรรมการ 17. นายอ าเภอเวยงปาเปา กรรมการ 18. นายอ าเภอพญาเมงราย กรรมการ 19. นายอ าเภอขนตาล กรรมการ 20. นายอ าเภอเวยงชย กรรมการ 21. นายอ าเภอดอยหลวง กรรมการ 22. นายอ าเภอแมลาว กรรมการ


23. นายอ าเภอเวยงเชยงรง กรรมการ 24. นายอ าเภอปาแดด กรรมการ 25. นายอ าเภอแมฟาหลวง กรรมการ 26. นายอ าเภอเวยงแกน กรรมการ 27. หวหนาหนวยงานประสานงานชายแดน ประจ าพนท 1 กรรมการ 28. ประมงจงหวด กรรมการ 29. เกษตรจงหวด กรรมการ 30. ปฏรปทดนจงหวด กรรมการ 31. แรงงานจงหวด กรรมการ 32. สวสดการและคมครองแรงงานจงหวด กรรมการ 33. ขนสงจงหวด กรรมการ 34. สถตจงหวด กรรมการ 35. นายแพทยสาธารณสขจงหวด กรรมการ 36. ผอ านวยการส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด กรรมการ 37. อตสาหกรรมจงหวด กรรมการ 38. วฒนธรรมจงหวด กรรมการ 39. ผอ านวยการส านกงานพระพทธศาสนาจงหวด กรรมการ 40. พาณชยจงหวด กรรมการ 41. คลงจงหวด กรรมการ 42. ประชาสมพนธจงหวด กรรมการ 43. ผบงคบการต ารวจภธรจงหวด กรรมการ 44. ผบญชาการมณฑลทหารบก ท 37 กรรมการ 45. สรรพากรพนท กรรมการ 46. สรรพสามตพนท กรรมการ 47. ธนารกษพนท กรรมการ 48. นายดานศลกากรเชยงของ กรรมการ 49. นายดานศลกากรแมสาย กรรมการ 50. ผอ านวยการสถานพฒนาทดนเชยงราย กรรมการ 51. ผอ านวยการศนยสงเสรมพฒนาอาชพการเกษตร กรรมการ 52. ผอ านวยการศนยวจยพชสวน กรรมการ 53. ผอ านวยการศนยวจยและพฒนาประมงน าจด กรรมการ 54. ผอ านวยการศนยสงเสรมพฒนาอาชพการเกษตร กรรมการ 55. ผอ านวยการศนยวจยและพฒนาการเกษตรทสง กรรมการ 56. หวหนาส านกงานกองทนฟนฟและพฒนาเกษตรกร กรรมการ 57. ผอ านวยการศนยบรหารจดการดานตรวจสตวน า (เชยงราย) กรรมการ 58. ผอ านวยการแขวงทางหลวงชนบทเชยงราย กรรมการ 59. ผอ านวยการแขวงทางหลวงเชยงราย ท 1 กรรมการ 60. ผอ านวยการแขวงทางหลวงเชยงราย ท 2 กรรมการ


61. ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท 15 กรรมการ 62. ผอ านวยการส านกจดการทรพยากรปาไมท 2 เชยงราย กรรมการ 63. ผอ านวยการศนยพฒนาชาวเขาจงหวด กรรมการ 64. ผอ านวยการ ศนยปองกนและบรรเทาสาธารณภย เขต 15 กรรมการ 65. ศกษาธการจงหวด กรรมการ 66. ผบงคบกองรอย ตชด.327 กรรมการ 67. ผก ากบการตรวจคนเขาเมองจงหวด กรรมการ 68. ผก ากบตรวจคนเขาเมองเชยงแสน กรรมการ 69. ผบงคบบญชาหนวยเรอรกษาความสงบเรยบรอยตามล าแมน าโขงเขต

เชยงราย กรรมการ

70. สารวตรต ารวจทองเทยว กรรมการ 71. สารวตรสถานต ารวจน าท 1 อ าเภอเชยงแสน กรรมการ 72. สารวตรสถานต ารวจน าท 2 อ าเภอเชยงของ กรรมการ 73. สารวตรสถานต ารวจน าท 3 อ าเภอเวยงแกน กรรมการ 74. ผอ านวยการสถานอตนยมวทยา กรรมการ 75. ผอ านวยการ สถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยจงหวดเชยงราย กรรมการ 76. นายสถานวทย อ.ส.ม.ท. เอฟเอม จงหวดเชยงราย กรรมการ 77. หวหนาสถานวทย 914 ส านกงานพฒนาภาค (สนภ.) 3

หนวยบญชาการทหารพฒนา (นทพ.) กรรมการ

78. หวหนาพพธภณฑสถานแหงชาต เชยงแสน กรรมการ 79. ผอ านวยการ ส านกงานเจาทาภมภาค สาขาเชยงราย กรรมการ 80. ผจดการ ทาเรอเชยงแสนและเชยงของ กรรมการ 81. หวหนาส านกงานหนงสอเดนทางชวคราว กรรมการ 82. อธการบดมหาวทยาลยแมฟาหลวง กรรมการ 83. อธการบดมหาวทยาลยราชภฎเชยงราย กรรมการ 84. อธการบดมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนาเชยงราย กรรมการ 85. อธการบดมหาวทยาลยเชยงราย กรรมการ 86. ผจดการการไฟฟาสวนภมภาคจงหวดเชยงราย กรรมการ 87. ผจดการการประปาสวนภมภาค สาขาเชยงราย กรรมการ 88. ผอ านวยการทาอากาศยานแมฟาหลวงเชยงราย กรรมการ 89. ผจดการส านกงานขาย บรษทการบนไทย จงหวดเชยงราย กรรมการ 90. ผจดการ บรษท กสท. โทรคมนาคม กรรมการ 91. ผจดการธนาคารออมสน สาขาเชยงราย กรรมการ 92. ผ จ ด ก า ร ธ นา ค า ร เ พ อ ก า ร เ ก ษ ตร แ ล ะส ห ก ร ณ ก า ร เ กษตร

จงหวดเชยงราย กรรมการ

93. ผจดการธนาคารกรงไทย สาขาเชยงราย กรรมการ 94. ผจดการธนาคารอาคารสงเคราะห สาขาเชยงราย กรรมการ 95. ประธานหอการคาจงหวดเชยงราย กรรมการ


96. ประธานสภาอตสาหกรรมจงหวดเชยงราย กรรมการ 97. ประธานชมรมธนาคารจงหวดเชยงราย กรรมการ 98. นายกสมาคมทองเทยวจงหวดเชยงราย กรรมการ 99. นายกองคการบรหารสวนจงหวดเชยงราย กรรมการ 100. นายกเทศมนตรนครเชยงราย กรรมการ 101. ทองเทยวและกฬาจงหวดเชยงราย กรรมการ และเลขานการ 102. ผอ านวยการส านกงานการทองเทยวแหงประเทศไทย จงหวดเชยงราย กรรมการ และผชวยเลขานการ

5.3.4 สรางระบบการน าเสนอขอมลทมมาตรฐาน

จากขอมลสถตโดยกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา แสดงใหเหนวาจ านวนนกทองเทยวประเภทตาง ๆ ทเขามาทองเทยวทองเทยวในจงหวดเชยงราย รวมทงจ านวนเงนคาใชจายมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง จากการใชกระบวนการทางสถตในการคาดการณจ านวนนกทองเทยวในป 2561- 2565 โดยวธ Moving Average ซ งแสดงในตารางดานลาง และเปนส งยนยนวาดวยจ านวนนกทองเทยวทเพมขนน จงมความจ าเปนอยางยงทจงหวดเชยงรายจะตองมขอมลทมมาตรฐานและสามารถเขาถงไดโดยมประสทธภาพมากยงขน


ขอมลสถตจาก กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา รายการ รายการยอย ผเยยมเยอน 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

จ านวนผเยยมเยอน

รวม รวม 1,680,248.00

2,288,218.00

2,311,370.00

2,751,780.00

2,909,804.00

2,869,008.00

3,078,976.00

3,192,110.00

3,442,162.00

ชาวไทย 1,430,375 1,903,623 1,832,037 2,231,702 2,383,306 2,351,184 2,521,249 2,633,051 2,848,911 ชาวตางประเทศ

249,873 384,595 479,333 520,078 526,498 517,824 557,727 559,059 593,251

จ านวนนกทองเทยว

รวม 1,441,961 1,996,374 2,007,591 2,401,776 2,549,554 2,506,891 2,686,034 2,782,424 3,009,183 ชาวไทย 1,212,034 1,655,907 1,576,189 1,943,656 2,090,664 2,057,389 2,201,902 2,298,952 2,496,186 ชาวตางประเทศ

229,927 340,467 431,402 458,120 458,890 449,502 484,132 483,472 512,997

จ านวนนกทศนาจร

รวม 238,287 291,844 303,779 350,004 360,250 362,117 392,942 409,686 432,979 ชาวไทย 218,341 247,716 255,848 288,046 292,642 293,795 319,347 334,099 352,725 ชาวตางประเทศ

19,946 44,128 47,931 61,958 67,608 68,322 73,595 75,587 80,254

ระยะเวลาพ านกเฉลยของนกทองเทยว (วน)

รวม รวม 2.40 2.85 2.63 2.74 2.77 2.71 2.71 2.65 2.57 ชาวไทย 2.17 2.75 2.50 2.64 2.68 2.63 2.62 2.56 2.48 ชาวตางประเทศ

3.63 3.31 3.10 3.16 3.14 3.09 3.10 3.07 2.96

คาใชจายเฉลย (บาท/คน/วน)

ผเยยมเยอน

รวม 2,540.05 2,514.67 2,597.80 2,713.37 2,799.61 2,851.69 2,981.73 3,052.74 3,199.95 ชาวไทย 2,318.18 2,320.37 2,438.40 2,586.45 2,676.10 2,725.01 2,854.56 2,922.07 3,053.26 ชาวตางประเทศ

3,280.19 3,310.66 3,080.31 3,169.64 3,282.29 3,347.58 3,473.41 3,573.73 3,800.27

นกทองเทยว รวม 2,602.99 2,555.86 2,628.28 2,758.91 2,845.50 2,898.76 3,032.90 3,106.43 3,258.26 ชาวไทย 2,376.69 2,354.75 2,466.25 2,627.37 2,716.49 2,765.91 2,899.81 2,969.52 3,104.89

ตารางท 5.2 แสดงขอมลสถตนกทองเทยวระหวางป 2552-2560


ขอมลสถตจาก กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา รายการ รายการยอย ผเยยมเยอน 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560

ชาวตางประเทศ

3,316.61 3,367.86 3,105.29 3,225.84 3,347.21 3,416.28 3,544.45 3,649.31 3,883.59

นกทศนาจร รวม 1,625.26 1,712.57 2,068.93 1,856.81 1,902.12 1,967.93 2,034.93 2,086.96 2,161.56 ชาวไทย 1,613.20 1,688.32 2,010.00 1,856.79 1,902.92 1,971.91 2,037.28 2,086.44 2,147.45 ชาวตางประเทศ

1,757.24 1,848.71 2,383.48 1,856.89 1,898.74 1,950.77 2,024.73 2,089.24 2,223.57

รายไดจากการทองเทยว (ลานบาท)


รวม 9,404.64 15,024.64 14,485.38 18,817.93 20,728.69 20,423.83 22,848.08 23,748.02 26,053.86

ชาวไทย 6,603.43 11,145.31 10,220.21 14,033.92 15,777.28 15,545.46 17,379.53 18,173.56 19,978.30 ชาวตางประเทศ

2,801.21 3,879.33 4,265.17 4,784.01 4,951.41 4,878.37 5,468.55 5,574.46 6,075.56

สถานประกอบการทพกแรม

จ านวนหอง รวม 6,144 10,209 13,947 14,482 14,939 15,284 16,216 16,014 16,886 อตราการเขาพก

รวม 29.78 27.56 24.86 31.51 38.71 38.69 43.04 46.37 50.75

จ านวนผเขาพกแรม

รวม 911,104 1,365,431 1,709,987 2,153,880 2,461,079 2,432,470 2,610,479 2,709,991 2,939,678 ชาวไทย 754,399 1,110,352 1,311,217 1,735,059 2,031,005 2,005,840 2,149,203 2,248,161 2,447,333 ชาวตางประเทศ

156,705 255,079 398,770 418,821 430,074 426,630 461,276 461,830 492,345

ทมา: กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา

ตารางท 5.2 แสดงขอมลสถตนกทองเทยวระหวางป 2552-2560


ตารางท 5.3 แสดงการคาดการณจ านวนนกทองเทยวระหวางป 2561-2565

คาดการณตวเลขสถตโดยผศกษา รายการ รายการ

ยอย ผเยยมเยอน 2561 2562 2563 2564 2565

จ านวนผเยยมเยอน

รวม รวม 3,675,833.89 3,866,030.09 4,056,226.29 4,246,422.49 4,436,618.69 ชาวไทย 3,017,298.72 3,173,304.29 3,329,309.86 3,485,315.42 3,641,320.99 ชาวตางประเทศ 658,535.17 692,725.80 726,916.43 761,107.07 795,297.70

จ านวนนกทองเทยว

รวม 3,216,507.47 3,384,658.12 3,552,808.77 3,720,959.42 3,889,110.07 ชาวไทย 2,650,672.83 2,791,187.87 2,931,702.90 3,072,217.93 3,212,732.97 ชาวตางประเทศ 565,834.64 593,470.26 621,105.87 648,741.49 676,377.11

จ านวนนกทศนาจร

รวม 459,326.42 481,371.97 503,417.52 525,463.07 547,508.62 ชาวไทย 366,625.89 382,116.42 397,606.96 413,097.49 428,588.02 ชาวตางประเทศ 92,700.53 99,255.54 105,810.56 112,365.58 118,920.59

ระยะเวลาพ านกเฉลยของนกทองเทยว (วน)

รวม รวม 2.69 2.69 2.70 2.70 2.70 ชาวไทย 2.63 2.65 2.66 2.68 2.69 ชาวตางประเทศ 2.88 2.83 2.77 2.71 2.65

คาใชจายเฉลย (บาท/คน/วน)

ผเยยมเยอน รวม 3,235.73 3,321.73 3,407.73 3,493.73 3,579.73 ผเยยมเยอน นกทองเทยว

ชาวไทย 3,131.29 3,226.56 3,321.83 3,417.11 3,512.38 ชาวตางประเทศ 3,688.15 3,752.04 3,815.94 3,879.83 3,943.73 รวม 3,289.37 3,376.40 3,463.43 3,550.46 3,637.49

นกทองเทยว นกทศนาจร

ชาวไทย 3,178.20 3,274.24 3,370.29 3,466.33 3,562.38 ชาวตางประเทศ 3,776.91 3,846.60 3,916.28 3,985.96 4,055.65 รวม 2,211.19 2,266.38 2,321.57 2,376.76 2,431.95

นกทศนาจร รวม 2,211.19 2,266.38 2,321.57 2,376.76 2,431.95 ชาวไทย 2,215.57 2,273.92 2,332.27 2,390.62 2,448.97 ชาวตางประเทศ 2,167.31 2,200.04 2,232.76 2,265.48 2,298.20

รายไดจากการทองเทยว (ลานบาท)


รวม 28,317.65 30,169.28 32,020.92 33,872.56 35,724.20 ชาวไทย 21,851.98 23,358.88 24,865.79 26,372.70 27,879.60 ชาวตางประเทศ 6,465.67 6,810.40 7,155.13 7,499.86 7,844.59

สถานประกอบการทพกแรม

จ านวนหอง รวม 19,268.14 20,363.52 21,458.91 22,554.29 23,649.67 อตราการเขาพก

รวม 52.13 55.19 58.26 61.32 64.39

จ านวนผเขาพกแรม

รวม 3,329,417.94 3,566,543.78 3,803,669.61 4,040,795.44 4,277,921.28 ชาวไทย 2,765,722.89 2,967,921.49 3,170,120.09 3,372,318.69 3,574,517.29 ชาวตางประเทศ 563,695.06 598,622.29 633,549.52 668,476.76 703,403.99

ทมา: คณะผศกษา


หลายหนวยงานทงภาครฐและเอกชนนยมน าเสนอขอมลขาวสารทเกยวของกบการทองเทยวในขอบเขตงานทตนรบผดชอบผานเครอขายสงคมออนไลน โดยเฉพาะ Facebook Instagram และ Twitter เนองจากความงาย สะดวก และประหยดคาใชจาย แตตองอยาลมวา Platform เหลานลวนแลวแตมความไมเปนทางการ ไมสะดวกในการสบคน และทส าคญไมสามารถเขาถงไดโดยเฉพาะจากกลมนกทองเทยวจนทอยหลงระบบ The Great Firewall ททางการจนไมอนญาตใหพวกเขาเขาถงบรการบนโลกออนไลนเหลาน

ดงนนการประชาสมพนธขาวสารขอมลดานการทองเทยวทด ตองม Homepage ในรปแบบ Website ทเปรยบเสมอนบานหลงหลก ทจดเกบขอมลเพอใหงายตอการสบคน มความปลอดภยในการเขาถงขอมล ใหขอมลทถกตองแมนย า และรวบรวมขอมลททนสมยมการปรบปรง (Update) ขอมลอยเสมอ และทส าคญ Website เหลาน เนองจากไมไดสรางโดยบรษทตะวนตกและไมมผลตอความมนคงดงนนจงไมอยในขายของการกดกนจากทางการจน

นกทองเทยวตองการรบรขาวสารขอมลทครบถวน ทนสมย และอยในทเดยวกน โดยขอมลเหลานจะเกดขนไดกตอเมอทกภาคสวนจากตนน า กลางน า และปลายน า ตลอดทงหวงโซของอปทานการทองเทยวเขามารวมกนท างานภายใตคณะกรรมการการทองเทยวจงหวดทมผวาราชการจงหวดเปนประธานและมทองเทยวและกฬาจงหวดเปนเลขานการเทานน โดยตองใหส านกงานทองเทยวและกฬาจงหวดเปนเจาของและผดแล Website แลวจากนนจงขอความรวมมอหนวยงานอน ๆ ภายใตคณะกรรมการชดนดงขอมลจาก Website นไปเผยแพรผานเครอขายสงคมออนไลนของแตละฝายอกครงเพอเปนการเพมผสนใจเขามาสบคนขอมล

เรองของภาษาในการเผยแพรขอมลกจะตองมการแปลเปนภาษาสากลมากกวาเพยงแตภาษาไทย และภาษาองกฤษ แตตองแปลเปนทกภาษาทตรงกบกลมเปาหมายทก าหนดในขอ 5.3.2 ซงการแปลภาษาดงกลาวจะเกดขนไดกเมอเราดงนกวชาการจากมหาวทยาลยเขามาท างานรวมดวย

นอกจากเรองภาษาแลว Website ดงกลาวตองอยในระบบการตงชอเพอใหนกทองเทยวจากทวโลกสามารถเขาถงได ยกตวอยางเชน เปนไปไดหรอไมท กระทรวงการทองเทยวและกฬา จะเปด Website เชน

www.visit.thailand.go.th เพอเปนจดศนยกลางในการประชาสมพนธและใหขอมลขาวส ารทเกยวของกบการทองเทยวในระดบประเทศไวทนทงหมด

www.visit.northern.thailand.go.th เพอเปนจดศนยกลางในการประชาสมพนธและใหขอมลขาวสารทเกยวของกบการทองเทยวในภาคเหนอไวทนทงหมด

www.visit.lanna.thailand.go.th เพอเปนจดศนยกลางในการประชาสมพนธและใหขอมลขาวสารทเกยวของกบการทองเทยวในจงหวดกลมไวทนทงหมด

www.visit.chiangrai.thailand.go.th เพอเปนจดศนยกลางในการประชาสมพนธและใหขอมลขาวสารทเกยวของกบการทองเทยวในจงหวดไวทนทงหมด

จากนนการตอยอด เชน www.visit.chiangkhong.thailand.go.th หรอของอ าเภอตาง ๆ กจะเกดขน ซงระบบการตงชอ website ในลกษณะดงกลาวกจะเปนการอ านวยความสะดวกใหกบนกทองเทยวในการสบคนขอมล และเมอมจ านวนผเขาใชงานจ านวนมาก ในทสด Website ดงกลาวอาจพฒนาตอยอดเปน e-commerce ในการจองโรงแรม รานอาหาร ซอและขายของฝากของทระลก ฯลฯ ไดอกมากมาย

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน vi

รายการอางอง

นกขาวพลเมอง. เชยงของ ของใคร?. สถานโทรทศนไทยพบเอส. 2017. [ออนไลน] https://www.citizenthaipbs.net/node/22376

สานกงานประสานความรวมมอระหวางประเทศ สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. การพฒนาแนวพนทพฒนาเศรษฐกจ (Economic Corridors Development) [ออนไลน]. กนยายน 2554. แหลงทมา: http://www.nesdb.go.th/ewt_dl_link.php?nid=5136 [7 มถนายน 2561].

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 พ.ศ. 2540 – 2544.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ.2545 – 2549.




สมาล สขดานนท และคณะ, รายงานวจยฉบบสมบรณ โครงการการใชประโยชนจากเสนทาง R3A เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของภาคการทองเทยว (กรงเทพ ฯ : สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต และสานกงานกองทนสนบสนนการวจย) 2561.

อดศกด ศรสม. บทความพเศษ สะพานมตรภาพเมยนมา – ลาว แหงแรก [ออนไลน]. Asia Information Centre, สวนอาเซยน สานกการประชาสมพนธตางประเทศ กรมประชาสมพนธ, 2015. แหลงทมา: http://www.aseanthai.net/mobile_detail.php?cid=4&nid=2359 [9 กรกฎาคม 2561].

The Historic Caravan Club. History – A Brief History of Touring Caravans [Online] . Available from: http://www.historiccaravanclub.co.uk/8.html [23 July, 2018].

Ministry of Planning and Investment, 8th Five – Year National Socio – Economic Development Plan (2016 – 2020), 2016.

Ministry of Public Work and Transport, Lao PDR. อางใน Panna Janviroj. Laos; from land locked to land linked [ Online] . The Nation, 2017. Available from: http://www.nationmultimedia.com/detail/big_read/30326442 [7 July, 2018].

นางขจร คานาคา. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นางเขมทอง ศรลารกษ. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

รายงานฉบบสมบรณ (Final Report) โครงการการพฒนาและสงเสรมการทองเทยวเชอมโยงเสนทาง R3A ไทย สปป.ลาว และจน vii

นางพกล กญญะบญ. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นางสายทอง สเตนนท. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นางสาวปนดา ศรขตย. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นางอรชา พฒนศภสนทร. ปลดเทศบาลตาบลเวยงเชยงแสน. (สมภาษณ, 2562, 5 มถนายน)

นายณรงค. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นายปกรณ ศรลารกษ. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นายประเสรฐ พทกษวาว. บรษท เจงเหวยทวร จากด. (สมภาษณ, 2562, 4 มถนายน)

นายปน นาคาคา. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นายพฒนฉตร แบงสวน. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นายเศรษฐศกด พรหมมา. ปลดเทศบาลตาบลบานแซว. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

นายสทธตค นรสงห. ผจดการทาเรอเวยงเชยงแสน. (สมภาษณ, 2562, 5 มถนายน)

นายเสถยร บญปก. คณะกรรมการวสาหกจชมชนบานทาขนทอง. (สมภาษณ, 2562, 6 มถนายน)

Documents